52012PC0044

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

1.           ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

Η λάμνα (Lamna nasus) συναντάται σε όλο τον βόρειο Ατλαντικό Ωκεανό και σε μία μεγάλη κυκλική ζώνη στο νότιο ημισφαίριο. Η Lamna nasus είναι είδος δραστήριο, θερμόαιμο, με σχετικά αργή ανάπτυξη και ενηλικίωση και μακρόβιο, το οποίο γεννά λίγα μόνον μικρά. Συγκαταλέγεται στην κατηγορία του FAO των ευπαθέστερων υδρόβιων ειδών με τη χαμηλότερη αναπαραγωγικότητα. Ο υπολογισμός των αποθεμάτων στον Ατλαντικό δείχνει ότι ο αριθμός τους πρόσφατα βρίσκεται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα. Η διαχείριση της εκμετάλλευσης των αποθεμάτων σε άλλους ωκεανούς του νοτίου ημισφαιρίου είναι σε μεγάλο βαθμό κακή και είναι μάλλον απίθανο να καταστεί βιώσιμη. Το είδος απειλείται ιδιαίτερα από την υπερβολική αλιεία. Η πίεση που ασκείται στο είδος από την αλιεία είναι πολύ μεγάλη λόγω της μικρής αναπαραγωγικότητάς του. Το είδος παρουσιάζει ταχεία μείωση στον Βόρειο Ατλαντικό τις τελευταίες δεκαετίες, ιδίως στον Βορειοανατολικό Ατλαντικό, γεγονός που οδήγησε την ΕΕ να απαγορεύσει την αλιεία του. Η απαγόρευση ισχύει για τα σκάφη της ΕΕ, καθώς και για τα σκάφη υπό ξένη σημαία που δραστηριοποιούνται στα ύδατα της ΕΕ. Η αλιεία της λάμνας απαγορεύεται επίσης στον Βορειοανατολικό Ατλαντικό με απόφαση της Επιτροπής Αλιείας του Βορειοανατολικού Ατλαντικού (NEAFC). Η αλιεία συνεχίζεται πάντως στον Βορειοανατολικό Ατλαντικό, όπως και στο νότιο ημισφαίριο. Πέραν της NEAFC, σήμερα είναι λίγα, αν όχι ανύπαρκτα, τα μέτρα που έχουν αποφασισθεί από τις περιφερειακές οργανώσεις διαχείρισης της αλιείας (RFMO) για τη διαχείριση και τη διατήρηση της λάμνας και είναι περιορισμένες οι πληροφορίες για την εθνική νομοθεσία σε άλλα κράτη όπου απαντά το είδος. Πιστεύεται επίσης ότι μεγάλος αριθμός αλιευμάτων λάμνας δεν καταγράφεται.

Με βάση αυτά τα δεδομένα, η ΕΕ πρότεινε το 2007 και το 2010 να περιληφθεί η λάμνα στο προσάρτημα II της σύμβασης CITES. Τις εν λόγω προτάσεις υπερψήφισαν στην πλειονότητά τους τα συμβαλλόμενα μέρη της CITES, αλλά δεν επιτεύχθηκε η πλειοψηφία των 2/3 που απαιτείται για την έγκρισή τους. Η ΕΕ πρότεινε επίσης το 2009 και το 2010 στη Διεθνή Επιτροπή για τη Διατήρηση των Θυννοειδών του Ατλαντικού (ICCAT) να απαγορευθεί η αλιεία, αλλά η πρόταση απορρίφθηκε.

Τα διαθέσιμα στοιχεία για την έκταση του διεθνούς εμπορίου λάμνας και των επιπτώσεών του στο συγκεκριμένο είδος σπανίζουν. Σήμερα δεν υπάρχουν διεθνούς αποδοχής ειδικά στοιχεία για τα δείγματα λάμνας που θα επέτρεπαν να καθορισθεί ποσοτικά ο όγκος του διεθνούς εμπορίου αυτού του είδους. Υπάρχουν όμως σαφείς ενδείξεις για διεθνές εμπόριο μερών ή παραγώγων του και για σημαντική διεθνή αγορά προϊόντων, όπως το κρέας ή τα πτερύγια. Η ΕΕ θεωρείται μία από τις κύριες αγορές δειγμάτων λάμνας και, συνεπώς, έχει καίρια ευθύνη να καταστήσει βιώσιμο το εμπόριο αυτό.

Τα στοιχεία σχετικά με το διεθνές εμπόριο λάμνας είναι αναγκαία για να αξιολογηθεί ο αντίκτυπος του διεθνούς εμπορίου στη διατήρηση του είδους. Η συλλογή στοιχείων για το διεθνές εμπόριο προϋποθέτει διεθνή συνεργασία. Ο καλύτερος τρόπος για να εξασφαλισθεί η συνεργασία αυτή είναι για τα κράτη μέλη να περιληφθεί το είδος στο προσάρτημα ΙΙΙ της CITES. Αυτό συνάδει πλήρως με το σχέδιο δράσης της Ευρωπαϊκής Κοινότητας για τους καρχαρίες, που εγκρίθηκε το 2009.

Σύμφωνα με το άρθρο XVI της σύμβασης, οποιοδήποτε συμβαλλόμενο μέρος μπορεί οποτεδήποτε να υποβάλει στη Γραμματεία κατάλογο των ειδών που επιθυμεί να περιληφθούν στο προσάρτημα III. Τροποποίηση του προσαρτήματος III τίθεται αυτόματα σε ισχύ 90 ημέρες από τη στιγμή που η Γραμματεία κοινοποιήσει την εν λόγω υποβολή στα συμβαλλόμενα μέρη.

Το αποτέλεσμα της προσθήκης του είδους στο προσάρτημα III είναι ότι η εξαγωγή λάμνας από την ΕΕ πρέπει να συνοδεύεται από άδεια εξαγωγής, η οποία να βεβαιώνει ότι το αλίευμα είναι νόμιμο. Για άλλα είδη εμπορίου (εξαγωγή προς την ΕΕ ή εμπόριο μεταξύ κρατών μη μελών της ΕΕ) θα χρειάζεται πιστοποιητικό καταγωγής από την εξαγωγό χώρα.

Η προσθήκη στον κατάλογο του προσαρτήματος III θα παρέχει σε όλα τα συμβαλλόμενα μέρη της CITES (ελάχιστα) στοιχεία για την καταγωγή και την ποσότητα των εμπορεύσιμων δειγμάτων· κατά τον τρόπο αυτό θα βελτιωθεί η γνωστική βάση για τους παράγοντες που επηρεάζουν τη διατήρηση της λάμνας, ενόψει τυχόν μέτρων διατήρησης ή/και εμπορίας που θα θελήσουν ενδεχομένως να λάβουν στο μέλλον κράτη ή διεθνείς οργανισμοί.

Η προσθήκη στον κατάλογο του προσαρτήματος III θα εξασφαλίσει την ιδιαίτερη προσοχή από πλευράς των συμβαλλομένων μερών της CITES στις συνθήκες αλίευσης και εμπορίας των δειγμάτων λάμνας και θα ευνοήσει ίσως τη λήψη μέτρων διατήρησης που δεν έχουν ακόμη τεθεί σε εφαρμογή, ώστε να διασφαλισθεί η βιώσιμη εκμετάλλευση του είδους.

2.           ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΕΩΝ ΜΕ ΤΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΑ ΜΕΡΗ ΚΑΙ ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ

Η πρόταση να προστεθεί η λάμνα στον κατάλογο του προσαρτήματος ΙΙΙ της CITES συζητήθηκε επανειλημμένα με τα κράτη μέλη της ΕΕ στις συνεδριάσεις της επιτροπής εμπορίας ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας της ΕΕ στις 11 Ιουνίου 2010, 15 Σεπτεμβρίου 2010, 6 Δεκεμβρίου 2010, 22 Μαρτίου 2011 και 26 Ιουλίου 2011. Στην εν λόγω επιτροπή υποστηρίχθηκε ευρέως η προσθήκη της λάμνας στο προσάρτημα ΙΙΙ της CITES.

Τα συμβαλλόμενα μέρη της CITES ενημερώθηκαν επίσης για την ενδεχόμενη πρόθεση της ΕΕ να συμπεριλάβει τη λάμνα στον κατάλογο του προσαρτήματος ΙΙΙ της CITES με επιστολή που τους εστάλη στις 27 Μαΐου 2011. Εκτός από την Ιαπωνία και την Κίνα (οι οποίες αντιτάχθηκαν στην ένταξη του θαλασσίου αυτού είδους στη CITES), τα σχόλια που διαβιβάσθηκαν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ήταν μάλλον ενθαρρυντικά (ειδικά από πλευράς των ΗΠΑ, της Νέας Ζηλανδίας, της Τουρκίας, της Κροατίας, του Μαυροβουνίου, ενώ η Αυστραλία επεσήμανε ότι η προσθήκη θα απέκλειε τη δυνατότητα να επιτευχθεί στο μέλλον η προσθήκη του είδους στο προσάρτημα ΙΙ της CITES).

Οι συνέπειες της προσθήκης θα ήταν περιορισμένες από άποψη κοινωνικο-οικονομικού και διοικητικού κόστους: τα κράτη μέλη της ΕΕ που εξάγουν λάμνα θα έπρεπε να εκδίδουν άδεια εξαγωγής η οποία να βεβαιώνει ότι η αλιεία είναι νόμιμη. Επειδή η αλιεία της λάμνας απαγορεύεται στο μεγαλύτερο μέρος των υδάτων της ΕΕ, ο αντίστοιχος όγκος είναι πιθανόν περιορισμένος. Άλλες χώρες που εμπορεύονται τη λάμνα θα έπρεπε να εκδίδουν πιστοποιητικό καταγωγής.

3.           ΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

Η σύμβαση CITES εφαρμόζεται εντός της ΕΕ με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 338/97 του Συμβουλίου, της 9ης Δεκεμβρίου 1996, για την προστασία των ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας με τον έλεγχο του εμπορίου τους[1]. Η προσθήκη της λάμνας στο προσάρτημα ΙΙΙ της CITES θα έχει ως αποτέλεσμα να περιληφθεί το είδος στο παράρτημα Γ του κανονισμού (EΚ) αριθ. 338/97 του Συμβουλίου, το οποίο θα τεθεί σε εφαρμογή μόλις αρχίσει να ισχύει η προσθήκη στο προσάρτημα ΙΙΙ της σύμβασης. Επειδή αυτό έχει αντίκτυπο στην περιβαλλοντική και την εμπορική πολιτική της ΕΕ, η ουσιαστική νομική βάση για την απόφαση του Συμβουλίου πρέπει να είναι το άρθρο 192 παράγραφος 1 και το άρθρο 207 της συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η διαδικαστική νομική βάση πρέπει να είναι το άρθρο 218 παράγραφος 9, διότι η παρούσα πρόταση αφορά την τοποθέτηση της ΕΕ ενόψει της τροποποίησης παραρτήματος της σύμβασης CITES, η οποία έχει νομικές επιπτώσεις.

2012/0020 (NLE)

Πρόταση

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με την υποβολή από την Ευρωπαϊκή Ένωση τροποποίησης του προσαρτήματος III της σύμβασης για το διεθνές εμπόριο των ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας που απειλούνται με εξαφάνιση (CITES)

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη τη συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 192 παράγραφος 1 και το άρθρο 207, σε συνδυασμό με το άρθρο 218 παράγραφος 9,

Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

(1) Η σύμβαση για το διεθνές εμπόριο των ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας που απειλούνται με εξαφάνιση (CITES) εφαρμόζεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση (εφεξής: ΕΕ) με τον κανονισμό (EΚ) αριθ. 338/97 του Συμβουλίου, της 9ης Δεκεμβρίου 1996[2].

(2) Η πίεση που ασκείται στο είδος Lamna nasus από την αλιεία είναι πολύ μεγάλη λόγω της μικρής αναπαραγωγικότητάς του. Το είδος παρουσιάζει ταχεία πληθυσμιακή μείωση στον Βόρειο Ατλαντικό τις τελευταίες δεκαετίες, ιδίως στον Βορειοανατολικό Ατλαντικό, γεγονός που οδήγησε την Ένωση να απαγορεύσει την αλιεία του. Η απαγόρευση ισχύει για τα σκάφη της Ένωσης, καθώς και για τα σκάφη υπό ξένη σημαία που δραστηριοποιούνται στα ύδατα της Ένωσης. Η διαχείριση της εκμετάλλευσης των αποθεμάτων σε άλλους ωκεανούς του νοτίου ημισφαιρίου είναι σε μεγάλο βαθμό κακή και είναι μάλλον απίθανο να καταστεί βιώσιμη.

(3) Επειδή η Ένωση κρίνει ότι το είδος ενδέχεται να απειληθεί με παγκόσμια εξαφάνισή του εάν η διεθνής εμπορία του δεν υπόκειται σε αυστηρή ρύθμιση για να αποφευχθεί η εκμετάλλευση του είδους κατά τρόπο ασυμβίβαστο με την επιβίωσή του, πρότεινε να περιληφθεί στο προσάρτημα ΙΙ CoP14 (2007) και CoP15 (2010) της σύμβασης CITES. Οι εν λόγω προτάσεις δεν έτυχαν της πλειοψηφίας των 2/3 των συμβαλλομένων μερών που απαιτείται για την έγκρισή τους με βάση τη σύμβαση CITES. Επειδή δεν υπάρχουν ενδείξεις για την ανάνηψη του είδους και ελλείψει διεθνούς καθεστώτος για τη διαχείριση και τη διατήρησή του σε όλες τις περιοχές κατανομής του, χρειάζεται περαιτέρω δράση από την Ένωση για την προστασία του.

(4) Πιστεύεται ότι το διεθνές εμπόριο διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην υπερεκμετάλλευση της λάμνας. Σήμερα, δεν υπάρχουν διεθνώς συμφωνημένα ειδικά στοιχεία για την εμπορία των δειγμάτων λάμνας και η συλλογή των στοιχείων αυτών είναι αναγκαία για να αξιολογηθεί ο αντίκτυπος του διεθνούς εμπορίου στη διατήρηση του είδους. Προκειμένου να προωθηθεί η διεθνής συνεργασία για τον έλεγχο του εμπορίου δειγμάτων του είδους Lamna nasus και η καλύτερη προστασία του, πρέπει να περιληφθεί το είδος στο προσάρτημα III της σύμβασης CITES για όλα τα κράτη μέλη.

(5) Σύμφωνα με το άρθρο XVI της σύμβασης CITES, τυχόν τροποποίηση του προσαρτήματος III τίθεται αυτόματα σε ισχύ 90 ημέρες από τη στιγμή που η Γραμματεία κοινοποιήσει την εν λόγω υποβολή στα συμβαλλόμενα μέρη. Η επακόλουθη τροποποίηση των προσαρτημάτων της σύμβασης επηρεάζει τη σχετική νομοθεσία της Ένωσης, διότι η εξαγωγή λάμνας από την Ένωση πρέπει να συνοδεύεται από άδεια εξαγωγής, η οποία να βεβαιώνει ότι το αλίευμα είναι νόμιμο. Για άλλα είδη εμπορίου (εξαγωγή προς την Ένωση ή εμπόριο μεταξύ κρατών μη μελών της Ένωσης) θα χρειάζεται πιστοποιητικό καταγωγής από την εξαγωγό χώρα.

(6) Καθώς η αποκαλούμενη τροποποίηση «Γκαμπορόνε» της σύμβασης CITES δεν έχει τεθεί σε ισχύ, η Ένωση δεν είναι ακόμη συμβαλλόμενο μέρος της σύμβασης.

(7) Υπό τις συνθήκες αυτές, τυχόν απόφαση της Ένωσης να περιληφθεί το είδος Lamna nasus στο προσάρτημα III της σύμβασης CITES πρέπει να διατυπωθεί από κοινού από τα κράτη μέλη προς το συμφέρον της Ένωσης, κατά τρόπο σύμφωνο με την απαίτηση ενότητας στην εξωτερική εκπροσώπηση της Ένωσης.

(8) Η από κοινού υποβολή του αιτήματος να προστεθεί το είδος Lamna nasus στο προσάρτημα III της σύμβασης CITES πρέπει, επομένως, να σταλεί στη Γραμματεία της CITES από το κράτος μέλος που ασκεί την προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενεργώντας ως εκπρόσωπος των κρατών μελών.

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΠΟΦΑΣΗ:

Άρθρο 1

Τα κράτη μέλη, ενεργώντας προς το συμφέρον της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υποβάλλουν από κοινού στη Γραμματεία της CITES το αίτημα να προστεθεί το είδος Lamna nasus στο προσάρτημα III της σύμβασης CITES. Το αίτημα υποβάλλεται από κοινού στη Γραμματεία της CITES από το κράτος μέλος που έχει την προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως επισημαίνεται στο παράρτημα της παρούσας απόφασης.

Άρθρο 2

Η παρούσα απόφαση απευθύνεται στα κράτη μέλη.

Βρυξέλλες,

                                                                       Για το Συμβούλιο

                                                                       Ο Πρόεδρος

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Υποβολή εξ ονόματος των κρατών μελών της ΕΕ από [το κράτος μέλος που έχει την προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης] στη Γραμματεία της CITES του αιτήματος προσθήκης του είδους Lamna nasus στο προσάρτημα III της σύμβασης CITES.

Σύμφωνα με το άρθρο XVI παράγραφος 1 της σύμβασης και μετά από διαβούλευση με τα υπόλοιπα ενδιαφερόμενα συμβαλλόμενα μέρη της σύμβασης CITES, [το κράτος μέλος που έχει την προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης] υποβάλλει το αίτημα προσθήκης του είδους Lamna nasus στο προσάρτημα III της σύμβασης.

Ζητείται επομένως από τη Γραμματεία να συμπεριλάβει το κατωτέρω αναφερόμενο είδος στο προσάρτημα III της σύμβασης CITES για λογαριασμό των 27 κρατών μελών της ΕΕ (Bέλγιο, Bουλγαρία, Τσεχική Δημοκρατία, Δανία, Γερμανία, Eσθονία, Iρλανδία, Ελλάδα, Ισπανία, Γαλλία, Iταλία, Κύπρος, Λετονία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Ουγγαρία, Mάλτα, Κάτω Χώρες, Aυστρία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σλοβενία, Σλοβακία, Φινλανδία, Σουηδία, Ηνωμένο Βασίλειο):

ΠΑΝΙΔΑ

     Chondrichthyes (υποκατηγορία: Elasmobranchii)

     Lamniformes

     Lamnidae

     Lamma nasus (Bonnaterre, 1788)

Εικόνα 1. Λάμνα Lamna nasus

(Πηγή: δελτίο αναγνώρισης του είδους του FAO)

Εσωκλείεται στο παράρτημα 1 σύνοψη των μέτρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εφαρμογή των συστάσεων του Ψηφίσματος Conf. 9.25 (Rev. CoP15).

Με τιμή,

Παράρτημα 1

Μέτρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εφαρμογή των συστάσεων του Ψηφίσματος Conf. 9.25 (Rev. CoP15)

– Κανονισμοί εντός της ΕΕ σχετικά με τη διαχείριση, τη διατήρηση και την εμπορία της λάμνας

Οι κανονισμοί εντός της ΕΕ για την πρόληψη ή τον περιορισμό της εκμετάλλευσης της λάμνας και για τον έλεγχο της εμπορίας του είδους με σκοπό τη διατήρησή του είναι οι εξής:

· Ο κανονισμός (EΕ) αριθ. 57/2011 του Συμβουλίου, της 18ης Ιανουαρίου 2011, απαγορεύει την αλιεία της λάμνας[3]. Η απαγόρευση ισχύει για τα σκάφη της ΕΕ, καθώς και για τα σκάφη υπό ξένη σημαία που δραστηριοποιούνται στα ύδατα της ΕΕ.

· Ο κανονισμός (EΚ) αριθ. 1224/2009 του Συμβουλίου, της 20ής Νοεμβρίου 2009, καθορίζει τα μέτρα για τον έλεγχο, την εφαρμογή και την επιβολή κυρώσεων σε περίπτωση παραβιάσεων των κανόνων της κοινής αλιευτικής πολιτικής της ΕΕ[4]. Ισχύει για τη λάμνα, όπως και για όλα τα υπόλοιπα είδη που υπόκεινται στην κοινή αλιευτική πολιτική της ΕΕ.

· Ο κανονισμός (EΚ) αριθ. 1005/2008 του Συμβουλίου, της 29ης Σεπτεμβρίου 2008[5] καθορίζει τους κανόνες για τις εισαγωγές προϊόντων αλιείας στην ΕΕ.

Επιπλέον, η Επιτροπή Αλιείας του Βορειοανατολικού Ατλαντικού (NEAFC) συμφώνησε, στην ετήσια σύσκεψή της τον Νοέμβριο του 2010, να απαγορεύσει το 2011 όλη την κατευθυνόμενη αλιεία λάμνας στην οικεία ζώνη διακανονισμού.

Οι κανονισμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης εφαρμόζονται άμεσα σε όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

[1]               ΕΕ L 61 της 3.3.1997, σ. 1.

[2]               ΕΕ L 61, 3.3.1997, σ. 1.

[3]               Βλ. σχετικό ιστότοπο για την πρόσβαση στον εν λόγω κανονισμό http://eurlex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2011:024:0001:0125:EN:PDF η λάμνα καλύπτεται από το άρθρο 5 παράγραφος 1, σε συνδυασμό με το παράρτημα IA, σελ. 29, και από το άρθρο 8 παράγραφος 1 στοιχείο ε).

[4]               Βλ. σχετικό ιστότοπο για την πρόσβαση στον εν λόγω κανονισμό http://eurlex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2009:343:0001:0050:EN:PDF

[5]               Βλ. σχετικό ιστότοπο για την πρόσβαση στον εν λόγω κανονισμό http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2008:286:0001:0032:EN:PDF