10.9.2013   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

CE 261/17

—

έχοντας υπόψη το άρθρο 225 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

—

έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 81 παράγραφος 2 στοιχείο γ),

—

έχοντας υπόψη τα άρθρα 8 και 10 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την Προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Θεμελιωδών Ελευθεριών (ΕΣΑΔ) και τα άρθρα 7 και 11 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

—

έχοντας υπόψη την επικείμενη προσχώρηση της Ένωσης σε αυτή τη Σύμβαση, σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 2 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση,

—

έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 44/2001 του Συμβουλίου, της 22ας Δεκεμβρίου 2000, για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις (1), και ιδίως το άρθρο 2 και το άρθρο 5 παράγραφος 3, καθώς και την πρόταση αναδιατύπωσης του εν λόγω κανονισμού (CΟΜ(2010)0748),

—

έχοντας υπόψη την απόφαση του Δικαστηρίου, της 7ης Μαρτίου 1995, στην υπόθεση C-68/93 Shevill [1995] Συλλογή I-415,

—

έχοντας υπόψη την απόφαση του Δικαστηρίου, της 25ης Οκτωβρίου 2011, στις συνεκδικαζόμενες υποθέσεις C-509/09 και C-161/10 eDate Advertising GmbH  (2),

—

έχοντας υπόψη τις προτάσεις του Γενικού Εισαγγελέα Mancini στην υπόθεση 352/85 Bond van Adverteerders και λοιποί κατά Ολλανδικού Δημοσίου [1988] Συλλογή 2085, την απόφαση στην υπόθεση C-260/89 Ελληνική Ραδιοφωνία Τηλεόραση (ΕΡΤ-AE) [1991] Συλλογή I-2925, την απόφαση και τις προτάσεις του Γενικού Εισαγγελέα Van Gerven στην υπόθεση C-159/90 The Society for the Protection of Unborn Children Ireland Ltd [1991] Συλλογή I-4685 και τις προτάσεις του Γενικού Εισαγγελέα Jacobs στην υπόθεση C-168/91 Χρήστος Κωνσταντινίδης [1993] Συλλογή I-1191,

—

έχοντας υπόψη την αρχική πρόταση της Επιτροπής για κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με το εφαρμοστέο δίκαιο στις εξωσυμβατικές ενοχές (CΟΜ(2003)0427),

—

έχοντας υπόψη τη θέση του της 6ης Ιουλίου 2005 σχετικά με την πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με το εφαρμοστέο δίκαιο στις εξωσυμβατικές ενοχές («Ρώμη ΙΙ») (3),

—

έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 864/2007 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Ιουλίου 2007, σχετικά με το εφαρμοστέο δίκαιο στις εξωσυμβατικές ενοχές (Ρώμη ΙΙ) (4) (κανονισμός «Ρώμη II»), ιδίως το άρθρο 30 παράγραφος 2 (5),

—

έχοντας υπόψη τη συγκριτική μελέτη που ανατέθηκε από την Επιτροπή σχετικά με την κατάσταση στα 27 κράτη μέλη σε ό,τι αφορά το εφαρμοστέο δίκαιο στις εξωσυμβατικές ενοχές που προκύπτουν λόγω προσβολής της ιδιωτικής ζωής και των δικαιωμάτων που αφορούν την προσωπικότητα (6),

—

έχοντας υπόψη το καταγγελλόμενο φαινόμενο του «τουρισμού μηνύσεων για συκοφαντική δυσφήμηση» (7),

—

έχοντας υπόψη το βρετανικό νομοσχέδιο περί συκοφαντικής δυσφημήσεως (8),

—

έχοντας υπόψη τη δημόσια ακρόαση στις 28 Ιανουαρίου 2010 (9),

—

έχοντας υπόψη τα έγγραφα εργασίας που συντάχθηκαν από τον εισηγητή της Επιτροπής Νομικών Θεμάτων και τον μεγάλο αριθμό επιστημονικών μελετών σχετικά με αυτό το ζήτημα (10),

—

έχοντας υπόψη τα άρθρα 42 και 48 του Κανονισμού του,

—

έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Νομικών Θεμάτων (Α7-0152/2012),

Α.

λαμβάνοντας υπόψη ότι, μετά την απόφασή του στην υπόθεση Shevill, το Δικαστήριο αποφάνθηκε στην υπόθεση eDate Advertising ότι το άρθρο 5 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 44/2001 πρέπει να ερμηνευθεί ώστε να νοείται ότι, σε περίπτωση εικαζόμενης προσβολής δικαιωμάτων συναφών με την προσωπικότητα με την ανάρτηση περιεχομένου σε διαδικτυακό ιστότοπο, το πρόσωπο που θεωρεί ότι τα δικαιώματά του έχουν παραβιαστεί έχει την ευχέρεια να ασκήσει αγωγή αποζημίωσης για το σύνολο της ζημίας που υπέστη, είτε ενώπιον των δικαστηρίων του κράτους μέλους στο οποίο είναι εγκατεστημένος ο φορέας δημοσίευσης αυτού του περιεχομένου είτε ενώπιον των δικαστηρίων του κράτους μέλους στο οποίο βρίσκεται το κέντρο των συμφερόντων του. Το πρόσωπο αυτό μπορεί επίσης, αντί αγωγής αποζημιώσεως για το σύνολο της ζημίας που υπέστη, να ασκήσει αγωγή ενώπιον των δικαστηρίων κάθε κράτους μέλους στην επικράτεια του οποίου είναι ή ήταν προσβάσιμο το περιεχόμενο που αναρτήθηκε στο Διαδίκτυο, και ότι τα εν λόγω δικαστήρια έχουν δικαιοδοσία μόνο σε σχέση με τη ζημία που προκλήθηκε στην επικράτεια του κράτους μέλους του δικαστηρίου που επιλαμβάνεται της υποθέσεως·

Β.

λαμβάνοντας υπόψη ότι ο κανονισμός «Ρώμη ΙΙ» δεν περιλαμβάνει διάταξη για τον καθορισμό του εφαρμοστέου δικαίου σε περιπτώσεις προσβολής της ιδιωτικής ζωής και των δικαιωμάτων που αφορούν την προσωπικότητα·

Γ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η εξέταση της θέσπισης των κατάλληλων διατάξεων έχει σφραγιστεί από τη διαμάχη σχετικά με τον «τουρισμό μηνύσεων για συκοφαντική δυσφήμηση», ένα είδος αγοράς δικαστηρίου όπου ο ενάγων επιλέγει, για την υποβολή μήνυσης για συκοφαντική δυσφήμηση, δικαστήριο που θεωρείται πιθανότερο να εκδώσει ευνοϊκή απόφαση – κατά κανόνα τα δικαστήρια της Αγγλίας και της Ουαλίας τα οποία «θεωρούνται τα φιλικότερα στον κόσμο για τον ενάγοντα»· λαμβάνοντας, ωστόσο, υπόψη ότι πρόκειται για ζήτημα που δεν αφορά μόνο το Ηνωμένο Βασίλειο αλλά και δικαστήρια άλλων χωρών·

Δ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι το υψηλό κόστος προσφυγής στα εν λόγω δικαστήρια και το πιθανό υψηλό ποσό αποζημίωσης που μπορεί να επιδικαστεί σε αυτά λέγεται ότι λειτουργεί ανασταλτικά εις βάρος της ελευθερίας της έκφρασης· λαμβάνοντας υπόψη ότι, όπου το νομικό κόστος είναι υψηλό, οι εκδότες μπορεί να αναγκάζονται να συμβιβαστούν, ακόμη και όταν θεωρούν ότι έχουν επαρκή μέσα υπεράσπισης·

Ε.

λαμβάνοντας υπόψη ότι το νομοσχέδιο περί συκοφαντικής δυσφημήσεως, που σύντομα θα κατατεθεί στο κοινοβούλιο του Ηνωμένου Βασιλείου, υπόσχεται να προχωρήσει αρκετά με στόχο την άρση των ανασταλτικών παραγόντων εις βάρος των εκδοτών, αν και δε φαίνεται πιθανό ότι θα επιλύσει το δύσκολο ζήτημα του υψηλού νομικού κόστους·

ΣΤ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι το Διαδίκτυο έχει προσθέσει την επιπλοκή της ψηφιακής καθολικής προσβασιμότητας, η οποία συνοδεύεται από τη μονιμότητα των αναρτήσεων και την εμφάνιση ιστολογίων και ανώνυμων αναρτήσεων·

Ζ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Τύπος και η ελευθερία των ΜΜΕ είναι τεκμήρια μιας δημοκρατικής κοινωνίας·

Η.

λαμβάνοντας υπόψη ότι πρέπει να διατίθενται νομικές λύσεις για περιπτώσεις κατάχρησης αυτής της ελευθερίας, ιδίως εις βάρος του ιδιωτικού βίου και της υπόληψης των ανθρώπων (11)· λαμβάνοντας επίσης υπόψη ότι κάθε κράτος μέλος πρέπει να διασφαλίζει την ύπαρξη τέτοιων λύσεων και την αποτελεσματικότητά τους σε περίπτωση καταπάτησης τέτοιων δικαιωμάτων· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα κράτη μέλη πρέπει να καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να διασφαλίζουν ότι τα απαγορευτικά υψηλά δικαστικά έξοδα δεν θα έχουν ως αποτέλεσμα στην πράξη τον αποκλεισμό της πρόσβασης του ενάγοντα/της ενάγουσας στη δικαιοσύνη· λαμβάνοντας υπόψη ότι το κόστος της δίκης μπορεί να είναι καταστρεπτικό και για τα μέσα ενημέρωσης·

Θ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι κάθε κράτος πρέπει να μπορεί να καθορίζει τη δέουσα ισορροπία μεταξύ του δικαιώματος σεβασμού της ιδιωτικής ζωής, όπως το εγγυάται το άρθρο 8 της ΕΣΑΔ, και του δικαιώματος στην ελευθερία της έκφρασης, όπως το εγγυάται το άρθρο 10 της ΕΣΑΔ, ανάλογα με το τι κρίνει αναγκαίο·

Ι.

λαμβάνοντας υπόψη ότι, παρ’ όλα αυτά, με την προσχώρηση της Ένωσης στην ΕΣΑΔ η Ένωση ίσως χρειαστεί να βρει συν τω χρόνω ένα κοινό κριτήριο στις διασυνοριακές υποθέσεις που αφορούν την ελευθερία εφοδιασμού με αγαθά και υπηρεσίες ως αποτέλεσμα της διαλεκτικής εξέλιξης («dialectical development») στην οποία προσβλέπει ο Γενικός Εισαγγελέας Mancini στην υπόθεση Bond van Adverteerders, εκτιμώντας επίσης τις αποφάσεις στις υποθέσεις Ελληνική Ραδιοφωνία Τηλεόραση και Τhe Society for the Protection of Unborn Children Ireland Ltd  (12) καθώς και τις προτάσεις του Γενικού Εισαγγελέα Jacob σχετικά με την υπόθεση Χρήστος Κωνσταντινίδης, όπου διατυπώνει πρόταση κατά την οποία «μια εθνική διάταξη η οποία, για να δείξει ότι είναι συμβατή με την ενωσιακή νομοθεσία, πρέπει να βασίζεται σε νομικές έννοιες, όπως επιτακτικές απαιτήσεις δημόσιου συμφέροντος ή δημόσιας τάξης ... εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της ενωσιακής νομοθεσίας, με το σκεπτικό ότι, παρ’ όλο που τα κράτη μέλη έχουν τη διακριτική ευχέρεια να καθορίζουν τις έννοιες δημόσιου συμφέροντος ή δημόσιας τάξης, το εύρος αυτών των εννοιών στην περίπτωση μέτρων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της ενωσιακής νομοθεσίας υπόκειται ωστόσο στον ενωσιακό έλεγχο, πρέπει δε να δικαιολογούνται και να περιορίζονται κατά ομοιόμορφο τρόπο για ολόκληρη την Ένωση στο πλαίσιο της ενωσιακής νομοθεσίας και επομένως κατά τρόπο που να συνεκτιμώνται οι γενικές αρχές που αφορούν τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες»·

ΙΑ.

λαμβάνοντας, ωστόσο, υπόψη ότι δεν θα ήταν σκόπιμο να εγκρίνονται διατάξεις ιδιωτικού διεθνούς δικαίου για τον καθορισμό του εφαρμοστέου δικαίου, οι οποίες καταλήγουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο να προστατεύουν ένα δικαίωμα έναντι ενός άλλου ή έχουν σχεδιαστεί ώστε να περιορίζουν την εμβέλεια του νόμου συγκεκριμένου κράτους μέλους, δεδομένης μάλιστα της ύπαρξης ρήτρας σχετικά με τη δημόσια τάξη στο άρθρο 26 του κανονισμού «Ρώμη ΙΙ»· λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι επομένως σημαντικό να διατηρηθεί ο έλεγχος της δημόσιας τάξης στον κανονισμό «Βρυξέλλες Ι»·

ΙΒ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι το κριτήριο του στενότερου συνδέσμου πρέπει να χρησιμοποιείται για το δικαίωμα απάντησης, καθώς μια τέτοια πρόνοια μπορεί να παρέχεται αμέσως και είναι μεταβατικής φύσεως· λαμβάνοντας υπόψη ότι μία διάταξη του τύπου που περιγράφεται στο παράρτημα πρέπει επίσης να μεριμνά για την αυτονομία του μέρους και την επιλογή να εφαρμοστεί η αρχή του lex fori (δίκαιο του δικάζοντος δικαστηρίου), όταν ο ενάγων επιλέγει να προσφύγει σε δικαστήριο εντός της δικαιοδοσίας των μέσων ενημέρωσης για ζημία που υπέστη σε περισσότερα από ένα κράτη μέλη·

ΙΓ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι εξετάζεται επίσης η άποψη ότι, για να προαχθεί το κοινό καλό της μείωσης των δικαστικών αγώνων, της προώθησης της πρόσβασης στη δικαιοσύνη, της διασφάλισης της εύρυθμης λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς και της διασφάλισης της κατάλληλης ισορροπίας μεταξύ της ελευθερίας έκφρασης και του δικαιώματος στην ιδιωτική ζωή, η Επιτροπή πρέπει να προβεί σε εκτεταμένες διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη, συμπεριλαμβανομένων των δημοσιογράφων, των ΜΜΕ και ειδικευμένων δικηγόρων και δικαστών, προκειμένου να προταθεί η δημιουργία ενός κέντρου για την εθελοντική διευθέτηση διασυνοριακών διαφορών που προέρχονται από παραβιάσεις της ιδιωτικής ζωής και των δικαιωμάτων που αφορούν την προσωπικότητα, συμπεριλαμβανομένης της συκοφαντικής δυσφήμησης, μέσω της εναλλακτικής επίλυσης διαφορών (ΕΕΔ)· λαμβάνοντας υπόψη ότι τούτο θα ήταν μία προσέγγιση πολύ προοδευτικότερη και ταιριαστή με τον 21ο αιώνα όσον αφορά την επίλυση τέτοιων διαφορών, θα διευκόλυνε δε την προώθηση μιας δικαστικής κουλτούρας πολύ πιο σύγχρονης και ευνοϊκής για τη διαμεσολάβηση·

ΙΔ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι τα κράτη μέλη πρέπει να ενθαρρύνουν και να προωθούν τη χρήση ενός μελλοντικού κέντρου ΕΕΔ, επιτρέποντας να λαμβάνεται υπόψη και η μη χρήση του κέντρου στα δικαστικά έξοδα·

ΙΕ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι το κέντρο μπορεί να είναι τελικά αυτοχρηματοδοτούμενο·

1.

ζητεί από την Επιτροπή να υποβάλει, με βάση το στοιχείο γ) του άρθρου 81 παράγραφος 2 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πρόταση που θα αποβλέπει στην προσθήκη στον κανονισμό «Ρώμη ΙΙ» διάταξης που θα διέπει το εφαρμοστέο δίκαιο στις εξωσυμβατικές ενοχές που προκύπτουν από παραβιάσεις της ιδιωτικής ζωής και των δικαιωμάτων που αφορούν την προσωπικότητα, συμπεριλαμβανομένης της συκοφαντικής δυσφήμησης, μετά τις λεπτομερείς συστάσεις που παρατίθενται στο παρόν παράρτημα·

2.

ζητεί επιπλέον από την Επιτροπή να υποβάλει, με βάση το στοιχείο δ) του άρθρου 81 παράγραφος 2 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρόταση για τη δημιουργία ενός κέντρου για την εθελοντική διευθέτηση διασυνοριακών διαφορών που προκύπτουν από παραβιάσεις της ιδιωτικής ζωής και των δικαιωμάτων που αφορούν την προσωπικότητα, συμπεριλαμβανομένης της συκοφαντικής δυσφήμησης, μέσω της εναλλακτικής επίλυσης διαφορών·

3.

επιβεβαιώνει ότι οι συστάσεις σέβονται τα θεμελιώδη δικαιώματα και την αρχή της επικουρικότητας·

4.

θεωρεί ότι η παρούσα πρόταση δεν έχει δημοσιονομικές επιπτώσεις·

5.

αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα και τις συνοδευτικές λεπτομερείς συστάσεις στην Επιτροπή και το Συμβούλιο.