52011DC0933

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Πρωτοβουλία «Ευκαιρίες για τους νέους»

1. Ο κινδυνοσ μιασ χαμενησ γενιασ;

Πάνω από 5 εκατομμύρια νέοι είναι άνεργοι σήμερα στην ΕΕ. Μεταξύ 2008 και 2010 ο αριθμός αυτός αυξήθηκε κατά ένα εκατομμύριο.

Σχήμα 1: Εξέλιξη των ποσοστών ανεργίας των νέων (15-24 ετών) από το 2005    

Πηγή: Eurostat, μηνιαία δεδομένα για την ανεργία κατόπιν διόρθωσης των εποχικών διακυμάνσεων, εξαιρουμένης της Ιαπωνίας

Αυτό σημαίνει ότι ο ένας στους πέντε νέους στην αγορά εργασίας δεν μπορεί να βρει μια θέση εργασίας. Το ποσοστό της ανεργίας των νέων (που υπερβαίνει το 20%) είναι διπλάσιο από το αντίστοιχο ποσοστό του συνόλου του ενεργού πληθυσμού και σχεδόν τριπλάσιο από το αντίστοιχο ποσοστό του ενήλικου ενεργού πληθυσμού. Σε μερικές χώρες το ποσοστό φτάνει ακόμη και το 40%. Μέσα στις ίδιες χώρες είναι δυνατόν να επικρατούν πολύ διαφορετικές καταστάσεις ανάλογα με την περιοχή. Επιπλέον, ορισμένες ομάδες νέων (μεταξύ άλλων γυναίκες, νέοι με αναπηρίες, νέοι από οικογένειες μεταναστών) είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένες στους κινδύνους ανεργίας, μακροχρόνιας ανεργίας, πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου ή αεργίας[1].

Σχήμα 2: Ποσοστά ανεργίας των νέων (15-24 ετών) (Oκτώβριος 2011)

Πηγή: Eurostat, μηνιαία δεδομένα για την ανεργία κατόπιν διόρθωσης των εποχικών διακυμάνσεων

Λόγω των αυξανόμενων επιπέδων ανεργίας, είναι δυσκολότερο για τους νέους να βρουν εργασία και πολλοί ενδέχεται να αποφασίσουν να παρατείνουν τις σπουδές τους ή να επιστρέψουν σε σπουδές. Αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει επένδυση για το μέλλον εφόσον αποκτηθούν οι κατάλληλες δεξιότητες. Αυτό που παρατηρούμε, όμως, είναι ότι μεγάλος αριθμός νέων βρίσκονται εκτός εργασίας και εκτός σπουδών.

Συνολικά, 7,5 εκατομμύρια άτομα της ηλικιακής ομάδας 15-24 ετών βρίσκονται εκτός απασχόλησης, εκπαίδευσης ή κατάρτισης. Tο ποσοστό αυτό έχει αυξηθεί από 10,8% το 2008 σε 12,8% το 2010 για την EΕ συνολικά. Στην Βουλγαρία, την Εσθονία, την Ελλάδα, την Ιρλανδία, την Ισπανία, την Ιταλία, την Λετονία, τη Ρουμανία και τη Σλοβακία, πάνω από το 14% των ατόμων της νέας γενιάς δεν πραγματοποιεί (πλέον) σπουδές και δεν βρίσκεται (ακόμη) στην απασχόληση.

Σχήμα 3: Ποσοστό των νέων που βρίσκονται εκτός απασχόλησης, εκπαίδευσης ή κατάρτισης, ως ποσοστό επί της ηλικιακής ομάδας 15-34 ετών το 2008 και το 2010

Πηγή: Eurostat, έρευνα εργατικού δυναμικού της ΕΕ[2]

Αυτό σημαίνει ότι οι εν λόγω νέοι έχουν εγκαταλείψει την επίσημη εκπαίδευση και είτε είναι άνεργοι - σε αναζήτηση εργασίας - είτε απόντες από στην αγορά εργασίας· για παράδειγμα, πραγματοποιούν παθητική αναζήτηση εργασίας, έχουν αποθαρρυνθεί όσον αφορά την είσοδο στην αγορά εργασίας ή την αποφεύγουν εκούσια, ασκώντας, πιθανώς, άλλες οικογενειακές ή ιδιωτικές δραστηριότητες.

Τα παρατεταμένα αποτελέσματα της κρίσης επιτείνουν την ήδη δύσκολη κατάσταση στην οποία βρίσκονται πολλοί νέοι. Η μακροχρόνια ανεργία των νέων σημειώνει αύξηση: κατά μέσον όρο το 28% των άνεργων νέων κάτω των 25 ετών είναι άνεργοι για διάστημα μεγαλύτερο των 12 μηνών. Ακόμη, όλο και περισσότεροι νέοι δεν δραστηριοποιούνται για αναζήτηση εργασίας. Tο Ευρωπαϊκό Ίδρυμα για τη βελτίωση των Συνθηκών Εργασίας και Διαβίωσης (Eurofound) εκτιμά ότι, το 2008, το κόστος που συνεπάγεται για την κοινωνία η μακροχρόνια ανεργία ή αεργία των νέων στα 21 κράτη μέλη για τα οποία υπάρχουν δεδομένα ανήλθε σε τουλάχιστον 2 δισεκατομμύρια ευρώ την εβδομάδα, που ισοδυναμούν με το 1,1% του ΑΕγχΠ συνολικά[3]. Η επανένταξη μόλις του 10% των ατόμων αυτών στην απασχόληση θα είχε συνέπεια την εξοικονόμηση περισσότερων από 10 δισεκατομμυρίων ευρώ το χρόνο.

Ταυτόχρονα, η μείωση των μόνιμων θέσεων εργασίας στη διάρκεια της κρίσης έπληξε τους εργαζόμενους νέους δυσανάλογα: οι νέοι υπερεκπροσωπούνται στην κατηγορία των προσωρινών συμβάσεων. Παρόλο που οι προσωρινές συμβάσεις μπορούν να αποτελέσουν βήμα για τη μετάβαση σε σταθερότερες μορφές απασχόλησης, στα κράτη όπου το ποσοστό των προσωρινών συμβάσεων είναι υψηλότερο η μετάβαση από προσωρινές σε μόνιμες συμβάσεις είναι επίσης πιό δύσκολη. Αυτό το γεγονός μπορεί να οδηγήσει σε κατακερματισμό των αγορών εργασίας, όπου οι νέοι παγιδεύονται στο χαμηλότερο άκρο της αγοράς εργασίας που συνεπάγεται λιγότερη ενδοϋπηρεσιακή κατάρτιση, χαμηλότερους μισθούς και λιγότερες μακροπρόθεσμες προοπτικές απασχόλησης και σταδιοδρομίας[4]. Οι δυσχέρειες στην αγορά εργασίας επηρεάζουν επίσης αρνητικά τους νέους ηλικίας 25-29 ετών με ανώτατη εκπαίδευση, για τους οποίους είναι πιο δύσκολο να βρουν θέσεις εργασίας που ανταποκρίνονται στα προσόντα τους.

Το 2010 και το 2011 τα υψηλά ποσοστά ανεργίας συνυπήρχαν με αυξημένες δυσκολίες πλήρωσης κενών θέσεων εργασίας[5]. Οι τάσεις αυτές φανερώνουν αυξανόμενες αναντιστοιχίες της αγοράς εργασίας που οφείλονται σε ανεπάρκεια δεξιοτήτων, περιορισμένη γεωγραφική κινητικότητα ή ανεπάρκεια αμοιβών σε όλους τους οικονομικούς κλάδους και τις περιφέρειες της ΕΕ. Από σήμερα έως το 2020 εκτιμάται ότι 73 εκατομμύρια θέσεις εργασίας θα ανοίξουν λόγω συνταξιοδότησης εργαζομένων. Οι θέσεις αυτές θα πρέπει να καλυφθούν από νέο προσωπικό με κατάλληλα προσόντα, ώστε να δημιουργηθούν ταυτόχρονα νέες ευκαιρίες για τους νέους.

Επί του παρόντος, όμως, σε μια ήδη συρρικνούμενη ηλικιακή ομάδα, μεγάλο μέρος της νέας γενιάς δεν διαθέτει τις απαιτούμενες δεξιότητες για να εισέλθει και να επιτύχει στην αγορά εργασίας σε βιώσιμη βάση[6]. Tο ποσοστό των ατόμων που εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο[7] εξακολουθεί να υπερβαίνει το 14%, το αντίστοιχο του ενός στους έξι νέους. Το ποσοστό αυτό υπερβαίνει κατά πολύ το στόχο του 10% που έχει καθοριστεί στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Ο ΟΟΣΑ εκτιμά ότι περίπου το 30-40% των ατόμων που εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο διατρέχουν κίνδυνο να συναντούν συνεχείς δυσκολίες πρόσβασης στη σταθερή απασχόληση[8], με κίνδυνο να περιθωριοποιηθούν με την πάροδο του χρόνου.

Για να αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις η Ευρώπη πρέπει να επενδύσει στους νέους της και να προτείνει άμεσες και αποτελεσματικές δράσεις για την πρόληψη και την αναχαίτιση των υψηλών ποσοστών ανεργίας των νέων. Τα μέτρα τόνωσης της ανάπτυξης είναι αναγκαία για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, πλην όμως δεν αρκούν από μόνα τους για την επίλυση του προβλήματος της ανεργίας των νέων. Για τον λόγο αυτό, η Επιτροπή προτείνει μια πρωτοβουλία με τίτλο «Ευκαιρίες για τους νέους» (βλ. πλαίσιο στο τμήμα 4), επικεντρωμένη ιδίως στους νέους που βρίσκονται εκτός απασχόλησης, εκπαίδευσης ή κατάρτισης, που θα συνδυάζει συγκεκριμένες δράσεις των κρατών μελών και της ΕΕ με τις προτεραιότητες που προσδιορίστηκαν στη στρατηγική «Ευρώπη 2020», στα συμπεράσματα του Συμβουλίου του Ιουνίου 2011 σχετικά με την απασχόληση των νέων[9] και στη σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με πολιτικές για τη μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου[10]. Η πρωτοβουλία αυτή βασίζεται στην ισχυρή σύμπραξη των κρατών μελών και της Επιτροπής και ενθαρρύνει τη συντονισμένη δράση μεταξύ των αρχών, των επιχειρήσεων και των κοινωνικών εταίρων των κρατών μελών, αφενός, και της ΕΕ, αφετέρου.

2. Ο πρωταρχικοσ ρόλος των κρατών μελών

Η έκταση των προκλήσεων και οι βασικές αιτίες της ανεργίας των νέων διαφέρουν μεταξύ των κρατών μελών, αλλά στα περισσότερα μπορούν να προσδιοριστούν οι ακόλουθοι παράγοντες:

· Πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου χωρίς απόκτηση προσόντων.

· Έλλειψη κατάλληλων δεξιοτήτων και εργασιακής εμπειρίας.

· Επισφαλής απασχόληση με επακόλουθες περιόδους ανεργίας.

· Περιορισμένες ευκαιρίες κατάρτισης.

· Ανεπαρκή/ακατάλληλα ενεργητικά προγράμματα για την αγορά εργασίας.

Παρότι η κατάσταση είναι ιδιαίτερα δύσκολη σε αρκετές χώρες, υπάρχουν και άλλες με καλύτερες επιδόσεις που μπορούν να χρησιμεύσουν ως παραδείγματα. Στα περισσότερα κράτη μέλη (18 από τα 27), το ποσοστό ανεργίας των νέων υπερβαίνει το 20% (δεδομένα Eurostat του Οκτωβρίου 2011). Σε έξι κράτη μέλη τα ποσοστά κυμαίνονται από 10% έως 20%, σε δεκατρία άλλα τα ποσοστά κυμαίνονται από 20% έως 30% ενώ σε πέντε, τα ποσοστά υπερβαίνουν το 30% (Eλλάδα, Ισπανία, Λετονία, Λιθουανία, Σλοβακία). Μόνο τρία κράτη μέλη έχουν ποσοστό ανεργίας των νέων χαμηλότερο του 10% (Αυστρία, Γερμανία, Κάτω Χώρες).

Η πρωταρχική ευθύνη αντιμετώπισης της ανεργίας των νέων ανήκει στα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένων του περιφερειακού και τοπικού επιπέδου. Οι αρχές τους χρηματοδοτούν εκπαιδευτικά και κοινωνικά προγράμματα και διαθέτουν μοχλούς πολιτικής και προϋπολογισμό για την υποστήριξη προγραμμάτων απασχόλησης των νέων. Οι εθνικοί ή τομεακοί κοινωνικοί εταίροι διαδραματίζουν επίσης βασικό ρόλο, ιδίως σε τομείς όπως η μαθητεία, η κατάρτιση και οι εργασιακές πρακτικές.

Το ενωσιακό επίπεδο μπορεί να παίξει υποστηρικτικό ρόλο βοηθώντας τα κράτη μέλη να βελτιώσουν την κατάσταση της απασχόλησης και της εκπαίδευσης των νέων με δύο τρόπους:

· Με την επανεξέταση των εθνικών πολιτικών και επιδόσεων, τονίζοντας τις προτεραιότητες από την οπτική γωνία της ΕΕ και υποδεικνύοντας γραμμές δράσης με βάση ορθές πρακτικές: αυτό εφαρμόζεται με διασταυρούμενη εξέταση και συντονισμό των πολιτικών οικονομίας, απασχόλησης, εκπαίδευσης και των κοινωνικών πολιτικών στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», που καταρτίζονται σε ετήσια βάση μέσω του ευρωπαϊκού εξαμήνου οικονομικής διακυβέρνησης.

· Με την παροχή οικονομικής υποστήριξης σε εθνικές και διασυνοριακές δράσεις σύμφωνα με εγκεκριμένες προτεραιότητες: αυτό εφαρμόζεται με πληθώρα προγραμμάτων, ιδίως του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου και άλλα προγράμματα της ΕΕ όπως το πρόγραμμα διά βίου μάθησης, το πρόγραμμα «Νεολαία σε δράση» και το πρόγραμμα PROGRESS - το τελευταίο υποστηρίζει, ιδίως, νεές πολιτικές προσεγγίσεις μέσω πειραματικής κοινωνικής πολιτικής. Άλλα ταμεία της ΕΕ όπως το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλιείας ή το Ευρωπαϊκό Ταμείο ένταξης των υπηκόων τρίτων χωρών, υποστηρίζουν επίσης μέτρα που βοηθούν στην καταπολέμηση της ανεργίας των νέων.

Μετά το πρώτο ευρωπαϊκό εξάμηνο οικονομικής διακυβέρνησης το 2011 η Επιτροπή, στην ετήσια έρευνα για την ανάπτυξη το 2012, επέστησε την προσοχή στις πρώτες ενδείξεις σύμφωνα με τις οποίες τα κράτη μέλη δεν αντιδρούν με την απαιτούμενη αποτελεσματικότητα στις διατυπωθείσες συστάσεις. Με δεδομένη τη σοβαρότητα της κατάστασης που περιγράφεται ανωτέρω, η Επιτροπή κρίνει ότι τα κράτη μέλη, ιδίως εκείνα με τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας των νέων, χωρίς να περιμένουν τις ειδικές για κάθε χώρα συστάσεις του 2012 θα πρέπει να λάβουν αποφασιστικά μέτρα στους ακόλουθους τέσσερις κύριους τομείς:

- Πρόληψη της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου

Το πρώτο βήμα για να δοθεί βοήθεια στους νέους ώστε να βελτιώσουν τις μελλοντικές προοπτικές τους είναι να τους παρασχεθούν κατάλληλες δεξιότητες όταν βρίσκονται εντός του εκπαιδευτικού συστήματος και να προληφθεί η πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου ή των προγραμμάτων μαθητείας[11]. Τον Ιούνιο του 2011 το Συμβούλιο εξέδωσε σύσταση για τη μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου (ΠΕΣ). Πρόκειται για βασικό εργαλείο για την επίτευξη του στόχου της «Ευρώπης 2020» για μείωση της ΠΕΣ από 14% σε λιγότερο από 10%. Οι λύσεις εδράζονται σε ένα μείγμα πολιτικής που περιλαμβάνει μέτρα πρόληψης, παρέμβασης και αντιστάθμισης. Για να περιοριστεί η εισροή στην ανεργία ατόμων που εγκατέλειψαν πρόωρα το σχολείο, έχει ουσιαστική σημασία να αναληφθεί άμεσα δράση μέσω επανένταξης στην κατάρτιση.

- Ανάπτυξη δεξιοτήτων που ανταποκρίνονται στην αγορά εργασίας

Η ανάπτυξη δεξιοτήτων θα πρέπει να αποτελεί μόνιμο χαρακτηριστικό της εξέλιξης της σταδιοδρομίας των νέων. Τα κράτη μέλη πρέπει να εξασφαλίζουν ότι τα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης που διαθέτουν είναι ικανά να παρέχουν στους νέους κατάλληλες δεξιότητες με αποδοτικό τρόπο. Στην παρούσα συγκυρία των ισχυρών περιορισμών των δημόσιων προϋπολογισμών, η Επιτροπή ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να θέσουν ως προτεραιότητα τις αποδοτικές δαπάνες για την εκπαίδευση και την επαγγελματική κατάρτιση[12], και παράλληλα να επιδιώκουν το στόχο της για συμπλήρωση της τριτοβάθμιας ή ισοδύναμης εκπαίδευσης από το 40% της γενιάς των 30-34 ετών[13].

Η εμβληματική πρωτοβουλία της «Ευρώπης 2020» με τίτλο «Ατζέντα για νέες δεξιότητες και θέσεις εργασίας» προτείνει την ανάπτυξη της κοινής διεπαφής «Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Δεξιοτήτων, Προσόντων και Επαγγελμάτων» για να συνδεθούν στενότερα οι φορείς της απασχόλησης, της εκπαίδευσης και της κατάρτισης. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία σε τομείς που αντιμετωπίζουν ελλείψεις εργατικού δυναμικού, στους οποίους υπάρχει δυνατότητα για περαιτέρω δημιουργία θέσεων εργασίας, όπως είναι ο τομέας της υγείας. Η Επιτροπή καλεί επίσης για μεταρρυθμίσεις προκειμένου να εξασφαλίζεται η αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων και προτείνει την ανάπτυξη Ευρωπαϊκού Διαβατηρίου Δεξιοτήτων το οποίο θα βοηθά την καταγραφή των δεξιοτήτων των πολιτών με διαφάνεια και συγκρισιμότητα.

Η έλλειψη δεξιοτήτων στις ξένες γλώσσες είναι δυνατόν να εμποδίζει την κινητικότητα των νέων στην ευρωπαϊκή αγορά εργασίας. Ομοίως, χρειάζονται περισσότερες προσπάθειες για να εξασφαλίζεται ότι οι νέοι διαθέτουν επαρκή επίπεδα δεξιοτήτων ΤΠΕ, που υποστηρίζονται για παράδειγμα με δράσεις στο πλαίσιο της εμβληματικής πρωτοβουλίας της «Ευρώπης 2020» με τίτλο «Ψηφιακό θεματολόγιο». Οι νέοι με πιο ανεπτυγμένη επιχειρηματική νοοτροπία και περισσότερες δεξιότητες θα έχουν μεγαλύτερες δυνατότητες απασχόλησης και μεγαλύτερες πιθανότητες να δημιουργήσουν επιτυχημένες επιχειρήσεις. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή σκοπεύει να επενδύσει μέρος του προϋπολογισμού του 2013 για δραστηριότητες έρευνας στον τομέα των ΤΠΕ με σκοπό την παροχή υποστήριξης σε καινοτόμους νέους και νέους επιχειρηματίες.

- Υποστήριξη μιας πρώτης εργασιακής εμπειρίας και ενδοϋπηρεσιακής κατάρτισης

Η απόκτηση δεξιοτήτων θα πρέπει να συμβαδίζει με ισχυρή επικέντρωση στην απασχόληση για την ανάπτυξη εργασιακής εμπειρίας. Η μαθητεία, οι τοποθετήσεις σε επιχειρήσεις και η πρακτική άσκηση έχουν ιδιαίτερη σημασία επειδή, εφόσον πληρούν τα αναγκαία πρότυπα ποιότητας, προσφέρουν στους νέους την ευκαιρία να αποκτήσουν, ταυτόχρονα, τις σχετικές δεξιότητες και την εργασιακή εμπειρία. Οι κοινωνικοί εταίροι μπορούν να βοηθήσουν στην ανάπτυξη προγραμμάτων προσέλκυσης μεγαλύτερου αριθμού νέων στον κόσμο της εργασίας, ακόμη και για βραχυχρόνια εργασιακή εμπειρία. Οι δραστήριες πολιτικές της αγοράς εργασίας και οι βελτιωμένες υπηρεσίες απασχόλησης θα πρέπει να υποστηρίζουν τους νέους κατά την αναζήτηση τέτοιων θέσεων. Τα στοχοθετημένα προγράμματα υποστήριξης θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη βιώσιμη αναβάθμιση των δεξιοτήτων και στην αναζήτηση εργασίας, μεταξύ άλλων και σε άλλες περιοχές και, πιθανώς, σε άλλα κράτη μέλη.

- Πρόσβαση στην αγορά εργασίας: εύρεση μιας (πρώτης) θέσης εργασίας

Η παροχή των κατάλληλων δεξιοτήτων και εργασιακής εμπειρίας στους νέους είναι αναγκαία αλλά όχι επαρκής συνθήκη. Η πρόσβαση των νέων στην αγορά εργασίας χρειάζεται βελτίωση. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις υφιστάμενες συστάσεις, όπου ισχύουν, τα κράτη μέλη θα πρέπει να μεταρρυθμίσουν τη νομοθεσία για την προστασία της απασχόλησης σε διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους, μειώνοντας τις υπερβολικές δυσκαμψίες των μόνιμων συμβάσεων και παρέχοντας προστασία και ευκολότερη πρόσβαση στην αγορά εργασίας για όσους έχουν βρεθεί εκτός της αγοράς εργασίας[14]. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να δώσουν προσοχή στον αντίκτυπο που είναι δυνατόν να έχει το υπερβολικό μη μισθολογικό κόστος εργασίας στη ζήτηση εισροής εργασίας από τα άτομα που εισέρχονται στην αγορά εργασίας.

Είναι επίσης πολύ σημαντικό να εφαρμοστούν οι μεταρρυθμίσεις της αγοράς εργασίας που μπορούν να συμβάλουν στο άνοιγμα των αγορών εργασίας στους νέους που αναζητούν εργασία και στους νέους επιχειρηματίες, με την εξάλειψη αδικαιολόγητων περιορισμών για τις επιχειρήσεις και τις επαγγελματικές υπηρεσίες, τα νομικά επαγγέλματα, τις λογιστικές ή τεχνικές συμβουλές, την υγεία και τους κοινωνικούς τομείς, και μέσω της προαγωγής της αυτοαπασχόλησης, συμπεριλαμβανομένης της αποτελεσματικής υποστήριξης των νέων για την ανάπτυξη επιχειρήσεων.

3. Ο ρολοσ της ΕΕ στην πρωτοβουλια «Ευκαιριεσ για τουσ νεουσ»

Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «Ευκαιρίες για τους νέους», προτείνεται τα κράτη μέλη και η ΕΕ να συνδυάσουν τις προσπάθειές τους, αξιοποιώντας τις δύο πτυχές της ενωσιακής δράσης που περιγράφονται ανωτέρω. Πέρα από την ενισχυμένη επανεξέταση των εθνικών πολιτικών και επιδόσεων στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», οι προσπάθειες θα πρέπει να επιταχυνθούν ώστε να κινητοποιηθεί πλήρως η οικονομική υποστήριξη και τα σχετικά μέσα της ΕΕ.

3.1. Μεγαλύτερη χρήση του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου για μέτρα υπέρ της απασχόλησης των νέων

Οι εθνικές προσπάθειες θα πρέπει να συνοδεύονται από την καλύτερη δυνατή εκμετάλλευση της ενωσιακής οικονομικής υποστήριξης που είναι διαθέσιμη είτε μέσω των διαρθρωτικών ταμείων, είτε μέσω άλλων δράσεων τις οποίες θα αναλάβει η Επιτροπή.

Κατά την τρέχουσα περίοδο υλοποίησης των διαρθρωτικών ταμείων (2007-2013), τα κράτη μέλη έχουν σχεδιάσει τη διάθεση των δύο τρίτων της διαθέσιμης χρηματοδότησης από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο για μέτρα εκπαίδευσης και απασχόλησης. Σημαντικό μέρος των μέτρων αυτών θα ωφελήσουν τους νέους. Θα διατεθούν συνολικά 79 δισεκατομμύρια ευρώ, εάν συμπεριληφθούν και οι εθνικές συνεισφορές. Επιπροσθέτως, το ΕΤΠΑ χορηγεί 7,2 δις ευρώ για εκπαιδευτικές υποδομές και 555 εκατ. ευρώ για υποδομές φροντίδας των παιδιών. Οι τελευταίες βοηθούν ιδίως τις νεαρές μητέρες να επιστρέψουν στην αγορά εργασίας.

Εντούτοις, στα τέλη του 2011 τα κράτη μέλη εξακολουθούν να διαθέτουν 30 δισεκατομμύρια ευρώ τα οποία δεν έχουν ακόμη δεσμευτεί για συγκεκριμένες δραστηριότητες. Περαιτέρω, συχνά οι προσπάθειες αντιμετώπισης της ανεργίας των νέων δεν είναι ανάλογες με τη σοβαρότητα του προβλήματος. Εκτός από την ανάγκη επιτάχυνσης της εφαρμογής, που είναι δεδομένο ότι θα κάνει αισθητή τη διαφορά ως προς τη βελτίωση της απασχόλησης των νέων, υπάρχει ανάγκη ανάπτυξης νέων προσεγγίσεων, π.χ. για υποστήριξη της συμμετοχής των νέων σε προγράμματα μαθητείας/πρακτικής άσκησης, ή για προώθηση της επιχειρηματικότητας των νέων, μεταξύ άλλων στην κοινωνική οικονομία. Σε περισσότερα από τα μισά κράτη μέλη το ποσοστό ανεργίας των νέων είναι υψηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ[15]. Παρότι δεν είναι δυνατόν να καταδειχθεί σχέση αιτίου-αιτιατού, τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι αρκετά κράτη μέλη με το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας των νέων δεν εστιάζουν επαρκώς στους νέους κατά την εφαρμογή των προγραμμάτων του ΕΚΤ. Για παράδειγμα, τον Ιούνιο του 2010 τα ποσοστά ανεργίας των νέων στην Ελλάδα, στην Ιταλία και στη Λιθουανία ήταν 32%, 27% και 36%, ενώ στα εν λόγω κράτη μέλη οι νέοι αντιπροσώπευαν μόνο το 11%, το 15% και το 14% των δικαιούχων του ΕΚΤ.

Η επιτάχυνση της υλοποίησης θα κάνει αισθητή τη διαφορά ως προς τη βελτίωση της απασχόλησης των νέων στα κράτη μέλη που έχουν τα χειρότερα αποτελέσματα όσον αφορά την εκτέλεση και κακές επιδόσεις σε θέματα ανεργίας των νέων (Βουλγαρία, Ελλάδα και Ρουμανία).

Τα κράτη μέλη όπου το ποσοστό ανεργίας των νέων και το ποσοστό υλοποίησης των προγραμμάτων του ΕΚΤ είναι υψηλότερα του μέσου όρου[16] (Ιταλία, Κύπρος, Πολωνία, Σλοβακία και Σουηδία) πρέπει να εστιάσουν στις ειδικές τους δυσχέρειες είτε σε θέματα υλοποίησης (Ιταλία) είτε αναπροσαρμογής των μέτρων του ΕΚΤ έτσι ώστε να ανταποκρίνονται σε συγκεκριμένες ανάγκες, όπως η αντιστοίχιση δεξιοτήτων ή η παροχή κινήτρων στους εργοδότες και η καλύτερη πρόσβαση των νέων σε δάνεια για ίδρυση επιχειρήσεων (Πολωνία).

Μεταξύ των κρατών μελών με ποσοστά υλοποίησης του ΕΚΤ υψηλότερα του 40% και ποσοστά ανεργίας των νέων υψηλότερα του μέσου όρου της ΕΕ υπάρχει περιθώριο για αύξηση της συμμετοχής των νέων στα προγράμματα του ΕΚΤ και για επικέντρωση σε ειδικά μέτρα για τους νέους (Εσθονία, Ισπανία, Λετονία και Λιθουανία).

Η επανεστίαση σε μέτρα σχετικά με τους νέους και η επιτάχυνση της υλοποίησης θα μπορούσαν να συμβάλουν στην ταχεία βελτίωση της κατάστασης όσον αφορά την ανεργία των νέων. Οι περισσότερες από τις συγκεκριμένες χώρες (Βουλγαρία, Ελλάδα, Εσθονία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιρλανδία, Ισπανία, Λετονία, Ρουμανία, Σλοβακία και Σουηδία) έχουν προσδιορίσει ότι τα άτομα που εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο είναι μία από τις κύριες ομάδες άνεργων νέων και θεωρούν ότι την ομάδα αυτή είναι σημαντικός στόχος για τον σκοπό της βελτίωσης της κατάστασης απασχόλησης των νέων.

Η Επιτροπή θα υποστηρίξει τη βελτιωμένη υλοποίηση των προγραμμάτων του ΕΚΤ στον τομέα της μαθητείας/της πρακτικής άσκησης και της επιχειρηματικότητας, συμπεριλαμβανομένης της κοινωνικής επιχειρηματικότητας με χρήση τεχνικής συνδρομής από το ΕΚΤ με σκοπό την ανάπτυξη και την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών.

3.2. Καινοτόμες προσεγγίσεις που υποστηρίζουν τη μετάβαση από το σχολείο στην εργασία

Η μάθηση στο χώρο εργασίας αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο για τη διευκόλυνση της μετάβασης των νέων από το σχολείο στην εργασία και για τη δημιουργία ειδικευμένου εργατικού δυναμικού στο μέλλον. Τα τελευταία χρόνια έχει προκύψει ευρεία συναίνεση μεταξύ δημόσιων αρχών, κοινωνικών εταίρων και του επιχειρηματικού κλάδου ως προς το ότι η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση θα πρέπει να παρέχονται με συνδυασμό θεωρίας και πράξης (οι αποκαλούμενες «μαθητεία», «διπολική» ή «δύο κατευθύνσεων» μάθηση).

Παρά τη γενική συναίνεση, η προσφορά θέσεων κατάρτισης έχει αναπτυχθεί άνισα στην ΕΕ. Η ενωσιακή συνεργασία στον τομέα της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης (ΕΕΚ) –η αποκαλουμενη «διαδικασία της Κοπεγχάγης»- έχει δημιουργήσει ένα φιλόδοξο πρόγραμμα εργασίας για τα κράτη μέλη και τους κοινωνικούς εταίρους με σκοπό την αντιμετώπιση βασικών ζητημάτων όπως είναι η ποιότητα και η χρηματοδότηση του ΕΕΚ. Το πρόγραμμα της ΕΕ Leonardo da Vinci χρηματοδοτεί ήδη συγκεκριμένα έργα στον τομέα της ΕΕΚ. Οι πρωτοβουλίες κυμαίνονται από τη δυνατότητα κατάρτισης στο εξωτερικό σε σχέση με την εργασία έως μεγάλης κλίμακας προσπάθειες διακρατικής συνεργασίας.

Ωστόσο, πρέπει να γίνουν περισσότερα στα κράτη μέλη σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο για να αυξηθεί η παροχή μάθησης δύο κατευθύνσεων προσαρμοσμένης στις ανάγκες της αγοράς εργασίας. Χρειάζεται ισχυρότερη δέσμευση των επιχειρήσεων –όπως και του δημόσιου τομέα- προκειμένου να παρέχονται ευκαιρίες απασχόλησης και κατάρτισης στους νέους, για παράδειγμα στο πλαίσιο των στρατηγικών εταιρικής κοινωνικής ευθύνης. Οι στρατηγικές συμπράξεις μεταξύ των διαφορετικών ενδιαφερόμενων μερών που συμμετέχουν μπορούν να χρησιμεύσουν ως παραδείγματα.

Οι περίοδοι πρακτικής άσκησης μπορούν να βοηθήσουν τους φοιτητές και τους νέους αποφοίτους να αποκτήσουν μια πρώτη εργασιακή εμπειρία. Η αύξηση της προσφοράς ευκαιριών μάθησης στο χώρο εργασίας πρέπει να συμβαδίζει με μια σαφή δέσμευση ως προς τους όρους υπό τους οποίους πραγματοποιούνται. Το 2012 η Επιτροπή θα παρουσιάσει ένα πλαίσιο ποιότητας για την υποστήριξη της παροχής και της συμμετοχής σε πρακτική άσκηση υψηλής ποιότητας, συμπεριλαμβανομένου ενός πανοράματος της ΕΕ για την πρακτική άσκηση που θα βελτιώνει τη διαφάνεια όσον αφορά τους όρους που ισχύουν για τους ασκουμένους σε ολόκληρη την ΕΕ.

Τα κράτη μέλη και οι συντελεστές της αγοράς εργασίας μπορούν να κάνουν περισσότερα για να υλοποιηθεί η εγγύηση για τους νέους εξασφαλίζοντας ότι εντός τεσσάρων μηνών από την αποφοίτηση από το σχολείο, οι νέοι είτε εργάζονται, είτε παρακολουθούν εκπαίδευση ή (εκ νέου) κατάρτιση· αυτό αφορά ιδίως τα άτομα που εγκατέλειψαν πρόωρα την εκπαίδευση και την κατάρτιση και άλλους ευάλωτους νέους. Κατόπιν αιτήματος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το 2012 η Επιτροπή θα ξεκινήσει μια προπαρασκευαστική δράση για «Μέτρα ενεργοποίησης που στοχεύουν στους νέους – εφαρμογή της πρωτοβουλίας Νεολαία σε κίνηση» με επικέντρωση στην εγγύηση για τους νέους, με προϋπολογισμό 4 εκατομμύρια ευρώ. Η εμπειρία που θα αποκτηθεί μέσω αυτής της δράσης μπορεί να εμπνεύσει προγράμματα τα οποία θα υλοποιηθούν με την υποστήριξη του ΕΚΤ.

3.3. Υποστήριξη της κινητικότητας των νέων στην αγορά εργασίας

Το Erasmus είναι το εμβληματικό πρόγραμμα εκπαίδευσης και κατάρτισης της ΕΕ. Παρέχει την ευκαιρία σπουδών και εργασίας στο εξωτερικό σε 250 000 φοιτητές το χρόνο. Επιπλέον, χρηματοδοτεί τη συνεργασία των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σε ολόκληρη την Ευρώπη. Το πρόγραμμα δεν υποστηρίζει μόνο φοιτητές, αλλά και καθηγητές και υπαλλήλους επιχειρήσεων που επιθυμούν να διδάξουν στο εξωτερικό, και παρέχει συνδρομή στην επιμόρφωση του διδακτικού προσωπικού των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Η Επιτροπή θα αξιοποιήσει την επιτυχία αυτών των προγραμμάτων κινητικότητας για να υποστηρίξει ακόμη περισσότερο την κινητικότητα και την αποδοτικότητα στην αγορά εργασίας.

Για να αντιμετωπίσει τις αναντιστοιχίες μεταξύ κενών θέσεων εργασίας και ατόμων που αναζητούν εργασία, η Επιτροπή, με την υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, διαμορφώνει ένα στοχοθετημένο πρόγραμμα επαγγελματικής κινητικότητας που θα βοηθήσει τους νέους να βρουν εργασία σε άλλα κράτη μέλη της ΕΕ και τις επιχειρήσεις να αποκαταστήσουν τις κρίσιμες ελλείψεις προσωπικού. Μέσω της προπαρασκευαστικής φάσης «Η πρώτη σας θέση εργασίας μέσω του EURES», η Επιτροπή θα υποστηρίξει νέους και εργοδότες (ιδίως ΜΜΕ) ενθαρρύνοντας τις διακρατικές προσλήψεις και τοποθετήσεις σε θέσεις εργασίας.

Η μη τυπική μάθηση μπορεί επίσης να βοηθήσει στην αντιμετώπιση του προβλήματος της ανεργίας των νέων. Κατά συνέπεια, η Ευρωπαϊκή Εθελοντική Υπηρεσία θα κλιμακωθεί κατά την τελευταία διετία του τρέχοντος προγράμματος «Νεολαία σε δράση». Ο σκοπός θα είναι να τοποθετηθούν τουλάχιστον 10 000 εθελοντές. Αυτή η εργασιακή εμπειρία σε άλλο κράτος μέλος μπορεί να παρέχει σημαντικές δεξιότητες και να βοηθήσει την είσοδο των νέων στην αγορά εργασίας. Ταυτόχρονα, η Επιτροπή δημιουργεί ένα νέο Ευρωπαϊκό Σώμα Εθελοντών Ανθρωπιστικής Βοήθειας που θα δώσει νέες ευκαιρίες στους νεαρούς Ευρωπαίους.

Η δράση «Erasmus για επιχειρηματίες» προωθεί την κινητικότητα των επιχειρηματιών μέσω διασυνοριακών ανταλλαγών εμπειριών, παρέχοντας σε επιχειρηματίες εν τη γενέσει ή σε νέους επιχειρηματίες την ευκαιρία να αποκτήσουν γνώσεις δίπλα σε έμπειρους επιχειρηματίες υποδοχής από άλλα κράτη μέλη. Σε αντάλλαγμα, οι επιχειρηματίες υποδοχής έχουν τη δυνατότητα να δουν τις επιχειρήσεις τους «με νέο μάτι» και να πραγματοποιήσουν νέες επιχειρηματικές επαφές στο εξωτερικό. Πάνω από 4 200 επιχειρηματίες έχουν εγγραφεί για συμμετοχή από την έναρξη του προγράμματος και το 86% περίπου των αιτήσεών τους έχουν γίνει δεκτές. Μέχρι σήμερα έχουν οργανωθεί 850 ανταλλαγές.

4. Επόμενα βήματα

Εντός των προσεχών εβδομάδων η Επιτροπή θα συζητήσει την οικονομική και κοινωνική κατάσταση με κάθε κράτος μέλος στο πλαίσιο της προετοιμασίας του ευρωπαϊκού εξαμήνου οικονομικής διακυβέρνησης 2012. Η Επιτροπή θα συνεργαστεί με τις σχετικές συνθέσεις του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για να θεσπίσει σύντομα τα στοιχεία της πρωτοβουλίας «Ευκαιρίες για τους νέους» όπως περιγράφεται στο κατωτέρω πλαίσιο.

Η Επιτροπή θα έρθει σε επαφή με τους ευρωπαίους κοινωνικούς εταίρους προκειμένου να ζητήσει τη δραστήρια και συγκεκριμένη τους συμμετοχή στην πρωτοβουλία αυτή, ενώ θα αναζητήσει την υποστήριξη και τη συνεισφορά όλων των ενδιαφερόμενων μερών.

Μια νέα πρωτοβουλία «Ευκαιρίες για τους νέους»

Κινητοποίηση του ΕΚΤ για την υποστήριξη της ανάπτυξης δεξιοτήτων και για τη μετάβαση από το σχολείο στην εργασία

· Αρκετά κράτη μέλη θα μπορούσαν να κάνουν μεγαλύτερη χρήση της διαθέσιμης χρηματοδότησης της ΕΕ, μεταξύ άλλων μέσω επαναπρογραμματισμού και επιτάχυνσης της υλοποίησης, για να δημιουργήσουν προγράμματα υποστήριξης μεγαλύτερης κλίμακας για τους νέους, εστιάζοντας στην καταπολέμηση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου και στην ανάπτυξη της απασχολησιμότητας. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τα κράτη μέλη στα οποία η ανεργία και η επισφάλεια των νέων βρίσκονται σε πολύ υψηλά επίπεδα. Η Επιτροπή είναι πρόθυμη να συνεργαστεί με τα κράτη μέλη χρησιμοποιώντας επισπευσμένες διαδικασίες για την τροποποίηση των επιχειρησιακών προγραμμάτων, να παρέχει τεχνική συνδρομή από την ΕΕ και να ανακτά με επισπευσμένες διαδικασίες τα μη χρησιμοποιηθέντα ποσά.

· Η Επιτροπή θα χρησιμοποιήσει 1,3 εκατομμύρια ευρώ τεχνικής συνδρομής από το ΕΚΤ για να υποστηρίξει τη δημιουργία προγραμμάτων μαθητείας μέσω του ΕΚΤ, ενώ άλλα 3 εκατομμύρια ευρώ τεχνικής συνδρομής από το ΕΚΤ θα διοχετευθούν, μεταξύ άλλων, στη δημιουργία προγραμμάτων υποστήριξης για νέους που ιδρύουν επιχειρήσεις και για επιχειρηματίες του κοινωνικού τομέα.

· Η Επιτροπή θα υποστηρίζει τα κράτη μέλη για τη διαμόρφωση μέτρων για τους νέους κατά την προετοιμασία των προγραμμάτων τους για την επόμενη περίοδο του ΕΚΤ.

Υποστήριξη της μετάβασης από την εκπαίδευση στην εργασία

· Τα κράτη μέλη, σε συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους, θα πρέπει να καταβάλουν προσπάθειες για την ουσιαστική αύξηση της προσφοράς μαθητείας στην ΕΕ και να εξασφαλίσουν ότι αυτές αποτελούν για τους νέους πραγματικές ευκαιρίες για να αποκτήσουν συγκεκριμένη ενδοϋπηρεσιακή κατάρτιση και εργασιακή εμπειρία που θα τους οδηγήσουν σε σταθερότερες μορφές απασχόλησης. Μια αύξηση κατά τουλάχιστον 10% στην ΕΕ έως τα τέλη του 2013 θα προσθέσει συνολικά 370 000 νέες θέσεις μαθητείας[17].

· Οι κοινωνικοί εταίροι θα πρέπει να μελετούν, όπου ισχύει μαζί με τις αρχές των κρατών μελών, τους καλύτερους τρόπους για την υλοποίηση του ειδικού στόχου της «προώθησης περισσότερων και καλύτερων θέσεων μαθητείας και συμβάσεων πρακτικής άσκησης» στο πλαίσιο της αυτόνομης συμφωνίας τους για τις «αγορές εργασίας χωρίς αποκλεισμούς» (2010).

· Η Επιτροπή θα ενισχύσει σημαντικά την υποστήριξη της μαθησιακής κινητικότητας των φοιτητών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης. Με τη διοχέτευση των κονδυλίων, όσο γίνεται περισσότερο, σε τοποθετήσεις σε επιχειρήσεις, θα ήταν δυνατή μια πρόσθετη αύξηση των τοποθετήσεων κατά 30%, με στόχο τουλάχιστον 130 000 τοποθετήσεις το 2012 βάσει των προγραμμάτων ERASMUS και Leonardo da Vinci.

· Στις αρχές του 2012 η Επιτροπή θα ξεκινήσει εκστρατεία με προϋπολογισμό 1,5 εκατομμύριο ευρώ με στόχο της επιχειρήσεις, για να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση των επιχειρήσεων ως προς τις τοποθετήσεις των προγραμμάτων Erasmus και Leonardo da Vinci, καθώς επίσης και να ενθαρρυνθούν οι δυνητικές εταιρείες υποδοχής να δέχονται ευρωπαίους ασκουμένους.

· Το 2012 η Επιτροπή θα παρουσιάσει ένα πλαίσιο ποιότητας για την υποστήριξη της παροχής και της συμμετοχής σε πρακτική άσκηση υψηλής ποιότητας, συμπεριλαμβανομένου ενός πανοράματος της ΕΕ για την πρακτική άσκηση που θα βελτιώνει τη διαφάνεια όσον αφορά τους όρους που ισχύουν για τους ασκουμένους σε ολόκληρη την ΕΕ.

· Τα κράτη μέλη και οι συντελεστές της αγοράς εργασίας πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την εφαρμογή της εγγύησης για τους νέους, εξασφαλίζοντας ότι, εντός τεσσάρων μηνών από την αποφοίτηση από το σχολείο, οι νέοι είτε εργάζονται, είτε παρακολουθούν (εκ νέου) κατάρτιση, ιδίως εκείνοι που εγκατέλειψαν πρόωρα την εκπαίδευση και την κατάρτιση και άλλοι ευάλωτοι νέοι. Το 2012 η Επιτροπή θα ξεκινήσει μια προπαρασκευαστική δράση για «Μέτρα ενεργοποίησης που στοχεύουν στους νέους – εφαρμογή της πρωτοβουλίας Νεολαία σε κίνηση», με επικέντρωση στην εγγύηση για τους νέους και προϋπολογισμό 4 εκατομμύρια ευρώ.

· Η Επιτροπή θα επενδύσει σημαντικό μέρος του προϋπολογισμού των 6 εκατομμυρίων ευρώ για κοινωνική καινοτομία σε καινοτόμα προγράμματα, με στόχευση στους νέους που βρίσκονται σε μειονεκτική κατάσταση και σε μειονεκτικές περιοχές.

· Οι πιστώσεις του προϋπολογισμού για την Ευρωπαϊκή Εθελοντική Υπηρεσία θα ενισχυθούν, προκειμένου να δοθούν τουλάχιστον 10 000 ευκαιρίες εθελοντισμού το 2012.

Υποστήριξη της κινητικότητας στην αγορά εργασίας

· Η ευρωπαϊκή πύλη για την επαγγελματική κινητικότητα EURES δημοσιεύει, επί του παρόντος, πάνω από 1,2 εκατομμύρια κενές θέσεις εργασίας και 700 000 βιογραφικά. Στη διάρκεια του 2012 τα κράτη μέλη θα πρέπει να ιδρύσουν ειδικές υπηρεσίες προσλήψεων EURES και να λάβουν μέτρα υποστήριξης για να εξασφαλίσουν ότι τουλάχιστον 100 000 από αυτές τις θέσεις εργασίας EURES θα πληρωθούν με επιτυχία από νέους, με εντατικότερη χρησιμοποίηση της EURES.

· Με αφετηρία το 2012, το πρόγραμμα «Η πρώτη σας θέση εργασίας μέσω του EURES», που ξεκίνησε η Επιτροπή το 2011, θα παράσχει απευθείας οικονομική βοήθεια σε 5 000 περίπου νέους για την πλήρωση κενών θέσεων εργασίας σε άλλα κράτη μέλη κατά την διετία 2012-2013. Αυτό θα αποτελέσει πιλοτικό στάδιο για την περαιτέρω ανάπτυξη του προγράμματος και την αύξηση του αριθμού τοποθετήσεων σε θέσεις εργασίας.

· Το Erasmus για επιχειρηματίες αναμένεται να χρηματοδοτήσει άλλες 600 περίπου ανταλλαγές το 2012.

Η ενισχυμένη εφαρμογή πολιτικής ως μέρος του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου

· Η Επιτροπή θα διενεργήσει περαιτέρω αξιολόγηση και ανάλυση των μέτρων που λαμβάνουν τα κράτη μέλη για να καταπολεμήσουν την ανεργία των νέων και θα υποβάλει σχετική έκθεση στο άτυπο Συμβούλιο των υπουργών Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων τον Απρίλιο του 2012.

· Η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη να συζητήσουν τις αναγκαίες προσαρμογές των συστημάτων τους εκπαίδευσης και κατάρτισης εντός του στρατηγικού πλαισίου για την ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης («ΕΚ2020»).

· Η Επιτροπή θα παράσχει ειδική καθοδήγηση στα κράτη μέλη σχετικά με τα μέτρα καταπολέμησης της ανεργίας των νέων στο πλαίσιο των διμερών επισκέψεων προετοιμασίας των εθνικών προγραμμάτων μεταρρυθμίσεων το 2012.

· Το Μάιο του 2012 η Επιτροπή θα ασχοληθεί με τη διάσταση της νεολαίας στις ειδικές για κάθε χώρα συστάσεις που θα υποβάλει στα κράτη μέλη.

[1]               Για παράδειγμα, το μέσο ποσοστό ανεργίας των νέων μεταναστών στην ΕΕ υπερβαίνει το 30%.

[2]               Τα δεδομένα για τη Μάλτα και τη Σουηδία είναι προσωρινά· τα δεδομένα για το Λουξεμβούργο δεν είναι αξιόπιστα λόγω του μικρού μεγέθους του δείγματος.

[3]               Eurofound (2011), «Ο κοινωνικός αντίκτυπος της κρίσης». Στις εκτιμούμενες δαπάνες περιλαμβάνονται τα διαφυγόντα εισοδήματα και το κόστος για τα δημόσια οικονομικά λόγω των υπερβολικών μεταβιβαστικών πληρωμών μέσω των ρυθμίσεων κοινωνικής προστασίας· τα ανωτέρω αντιπροσωπεύουν ένα κατώτερο όριο δεδομένου ότι δεν περιλαμβάνουν πρόσθετες δαπάνες όπως είναι οι μη καταβληθέντες φόροι για διαφυγόντα εισοδήματα, οι δαπάνες υγείας και ποινικής δικαιοσύνης. Οι χώρες που εξαιρούνται από την εκτίμηση λόγω έλλειψης στατιστικών μεταβλητών είναι η Γαλλία, η Δανία, η Ελλάδα, η Μάλτα, η Σουηδία και η Φινλανδία. Ο πληθυσμός αναφοράς είναι άτομα ηλικίας 16-29 ετών, άνεργα ή άεργα (αλλά εκτός εκπαίδευσης) για διάστημα μεγαλύτερο των έξι μηνών.

[4]               Βλ. την έκθεση της Επιτροπής «Απασχόληση στην Ευρώπη 2010» και την τριμηνιαία επισκόπηση της εργασιακής και κοινωνικής κατάστασης στην ΕΕ, Σεπτέμβριος 2011.

[5]               Βλ. σχέδιο της κοινής έκθεσης της Επιτροπής για την απασχόληση 2011/12, COM(2011) 815 Παράρτημα ΙΙΙ της 23.11.2011, σ. 6.

[6]               Βλ. σχέδιο της κοινής έκθεσης της Επιτροπής για την εκπαίδευση και την κατάρτιση 2020, COM(2011) 902 της 20.12.2011.

[7]               Τα άτομα που εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο είναι νέοι που αποχωρούν από την εκπαίδευση και την κατάρτιση στο στάδιο της κατώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ή και νωρίτερα, και οι οποίοι βρίσκονται πλέον εκτός εκπαίδευσης και κατάρτισης.

[8]               Scarpetta S., A. Sonnet and T. Manfredi (2010) «Rising youth unemployment during the crisis: how to prevent negative long-term consequences on a generation?», OECD Social, Employment and Migration Papers, αριθ. 106.

[9]               Συμπεράσματα του Συμβουλίου 11838/11, της 20ής Ιουνίου 2011, για την προώθηση της απασχόλησης των νέων.

[10]             ΕΕ C 191(2011).

[11]             Σε μερικές χώρες τα ποσοστά εγκατάλειψης του σχολείου κυμαίνονται από 20% έως 30%.

[12]             Ανακοίνωση της Επιτροπής «Ετήσια επισκόπηση της ανάπτυξης», COM(2011) 815 της 23ης Noεμβρίου 2011.

[13]             Βλ. σχέδιο της κοινής έκθεσης της Επιτροπής για την εκπαίδευση και την κατάρτιση 2020, COM(2011) 902 της 20ής Δεκεμβρίου 2011.

[14]             Ετήσια επισκόπηση της ανάπτυξης 2012, COM(2011) 815 της 23ης Noεμβρίου 2011.

[15]             Βουλγαρία, Γαλλία, Ελλάδα, Εσθονία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιρλανδία, Ισπανία, Ιταλία, Κύπρος, Λετονία, Λιθουανία, Ουγγαρία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σλοβακία και Σουηδία.

[16]             Με βάση δεδομένα που παρείχαν τα κράτη μέλη για τις πληρωμές του ΕΚΤ σε εθνικό επίπεδο σε σχέση με τα συνολικά κονδύλια στα τέλη του τρίτου τριμήνου του 2011.

[17]             Στις αρχές του 2012 η Επιτροπή θα παρουσιάσει ολοκληρωμένη μελέτη της προσφοράς μαθητείας στην ΕΕ. Επί του παρόντος, περίπου το 40% των μαθητών της ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην ΕΕ παρακολουθούν επαγγελματική κατάρτιση τύπου μαθητείας. Ωστόσο, λιγότεροι από τους μισούς παρακολουθούν κατάρτιση δύο κατευθύνσεων με συνδυασμό θεωρίας και πρακτικής άσκησης στο χώρο εργασίας.