52011DC0790

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Πρώτη ετήσια έκθεση για την εφαρμογή της στρατηγικής εσωτερικής ασφάλειας της ΕΕ

I. Εισαγωγή

Τον Ιούλιο του τρέχοντος έτους, ένας δεξιός εξτρεμιστής στη Νορβηγία προέβη σε μία εξοντωτική τρομοκρατική επίθεση. Τον Αύγουστο, οι δημόσιες αρχές στο Ηνωμένο Βασίλειο κατέσχον 1,2 τόνους κοκαΐνης, ποσότητα που αποτελεί ρεκόρ. Σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, οι επιθέσεις στον κυβερνοχώρο προξενούν όλο και περισσότερο ζημίες στα δημόσια και ιδιωτικά συστήματα πληροφορικής. Αυτά τα γεγονότα συνιστούν αυστηρή προειδοποίηση όσον αφορά τη σημασία της δράσης για την αντιμετώπιση των απειλών κατά της εσωτερικής ασφάλειας.

«Η στρατηγική εσωτερικής ασφάλειας της ΕΕ στην πράξη»[1], που εκδόθηκε τον Νοέμβριο 2010, περιγράφει τις προτεραιότητες στις οποίες πρέπει να επικεντρωθεί η ΕΕ για τα επόμενα τέσσερα έτη, και οι οποίες είναι: (1) η εξάρθρωση των διεθνών εγκληματικών δικτύων, (2) η πρόληψη της τρομοκρατίας και η αντιμετώπιση της ριζοσπαστικοποίησης και της στρατολόγησης τρομοκρατών, (3) η αύξηση των επιπέδων ασφαλείας για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις στον κυβερνοχώρο, (4) η ενίσχυση της ασφάλειας μέσω της διαχείρισης των συνόρων και (5) η αύξηση της ανθεκτικότητας της Ευρώπης σε κρίσεις και καταστροφές.

Καθώς εμφανίζονται και εξελίσσονται οι απειλές στην ασφάλεια, η ΕΕ θα πρέπει να είναι έτοιμη να αντιδράσει. Είναι αναγκαίες οι εκτιμήσεις των απειλών και των κινδύνων από μέρους των οργανώσεων ΕΕ όπως η Ευρωπόλ, η Eurojust, ο Frontex και το Κοινό Κέντρο Επιχειρήσεων της ΕΕ (SitCen).

Η τελευταία έκθεση της Ευρωπόλ[2] εντοπίζει τρεις αναδυόμενες απειλές που προκαλούν ιδιαίτερη ανησυχία:

Πρώτον, θέματα που σχετίζονται με τον ταχέως εξελισσόμενο χαρακτήρα της τεχνολογίας του Διαδικτύου . Το Διαδίκτυο αποτελεί πλέον αναπόσπαστο και απαραίτητο μέρος της καθημερινής ζωής των πολιτών της ΕΕ, αλλά καθίσταται επίσης βασικός καταλύτης για ένα ευρύ φάσμα εγκληματικών δραστηριοτήτων και ένα όχημα για την τρομοκρατική προπαγάνδα. Η αυξανόμενη εξάρτηση από την τεχνολογία του Διαδικτύου καθιστά την κοινωνία μας περισσότερο ευάλωτη σε υψηλού προφίλ πειρατικές επιθέσεις, οι οποίες δύνανται να στοχοποιούν διοικήσεις, βιομηχανικά συστήματα ελέγχου ή τράπεζες.

Δεύτερον, οι ενδεχόμενες επιπτώσεις της συνεχιζόμενης οικονομικής κρίσης. Η αύξηση των χρηματοδοτικών περιορισμών ενδέχεται να μειώσει τους πόρους προς διάθεση των δημοσίων αρχών για την καταπολέμηση των απειλών κατά της εσωτερικής ασφάλειας. Δεν υπάρχει πρόδηλη και άμεση λύση για αυτό το θέμα – αλλά όλοι πρέπει να έχουν επίγνωση των περιορισμών και των συνεπειών της.

Τρίτον, ο αντίκτυπος στην ΕΕ της εξωτερικής διάστασης της ασφάλειας . Η εσωτερική ασφάλεια της ΕΕ συνδέεται στενά με την κατάσταση της ασφάλειας στη γειτονία της, όπως κατέδειξαν τα πρόσφατα γεγονότα στον αραβικό κόσμο. Αυτά τα ενθαρρυντικά γεγονότα τα οποία φέρουν τη δημοκρατία και την ευημερία στην περιοχή, δημιούργησαν επίσης σημαντικές μετακινήσεις του πληθυσμού, αυξάνοντας την πίεση στην ικανότητα διαχείρισης των συνόρων των γειτονικών χωρών, συμπεριλαμβανομένων των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ. Ομοίως, η συνεχής μετακίνηση πληθυσμών, και τα κενά στη διακυβέρνηση, ενδέχεται να δημιουργήσουν συνθήκες για αυξημένη εγκληματική και τρομοκρατική δραστηριότητα στην περιοχή του Sahel. Νοτιοανατολικά της ΕΕ, οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων συνεχίζουν να αποτελούν πηγή ανησυχίας λόγω των συνεχιζόμενων δραστηριοτήτων του διεθνούς οργανωμένου εγκλήματος, όπως η παράνομη διακίνηση ναρκωτικών, ανθρώπων και προϊόντων απομίμησης/παραποίησης.

Η ανάγκη για ενωσιακή συνεργασία για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων δεν υπήρξε ποτέ μεγαλύτερη. Η εφαρμογή των συγκεκριμένων δράσεων θα είναι αναγκαία κατά τα προσεχή έτη. Όμως αυτό δεν θα είναι αρκετό. Οι εν λόγω στρατηγικοί στόχοι θα πρέπει να μεταφραστούν σε συγκεκριμένα σχέδια και δράσεις. Σε αυτό το πλαίσιο, η Επιτροπή εκφράζει την ικανοποίησή της για τη μέθοδο του κύκλου πολιτικής Harmony της ΕΕ, ο οποίος θα μεταφράσει τις πολιτικές προτεραιότητες και τις αξιολογήσεις των απειλών σε επιχειρησιακά σχέδια δράσης, ειδικά για τους τομείς σοβαρού διεθνούς και οργανωμένου εγκλήματος, του ηλεκτρονικού εγκλήματος και της διαχείρισης των συνόρων, μέσω της υλοποίησης των οχτώ προτεραιοτήτων όπως αυτές συμφωνήθηκαν από το Συμβούλιο[3].

Προωθώντας την υλοποίηση της στρατηγικής εσωτερικής ασφάλειας (ΣΕΑ) στην πράξη, η Επιτροπή θα συνεχίσει να διασφαλίζει τον πλήρη σεβασμό του κράτους δικαίου και του Ευρωπαϊκού Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των φυσικών προσώπων στην ιδιωτικότητα.

Η ακόλουθη έκθεση παρέχει αξιολόγηση της εφαρμογής της ΣΕΑ σε δράση το 2011. Η έκθεση περιγράφει την κατάσταση της εσωτερικής ασφάλειας της ΕΕ στον τομέα του καθενός από τους πέντε στόχους της ΣΕΑ[4] και παρέχει πρόβλεψη για δράσεις το 2012. Στο παράρτημα υπάρχει λεπτομερής αξιολόγηση των βασικών μέτρων που εφαρμόστηκαν το 2011.

II. Η κατάσταση της εσωτερικής ασφάλειας της ΕΕ

1. Δίκτυα οργανωμένου εγκλήματος και δίκτυα διεθνούς εγκλήματος

Εμφανίζεται ένα νέο εγκληματικό τοπίο, το οποίο χαρακτηρίζεται σταδιακά από ομάδες υψηλής κινητικότητας και ευελιξίας που δρουν σε πολλές χώρες και σε πολλούς εγκληματικούς τομείς, και στηρίζονται, ιδίως, στην ευρεία παράνομη χρήση του Διαδικτύου. Οι ομάδες με τους καλύτερους πόρους έχουν συγκεντρώσει διάφορα χαρτοφυλάκια συμμετοχών σε επιχειρήσεις εγκληματικού χαρακτήρα, βελτιώνοντας την ανθεκτικότητά τους σε μία περίοδο οικονομικής λιτότητας, και ενισχύοντας την ικανότητά τους να εντοπίζουν και να αξιοποιούν νέες παράνομες αγορές. Η απάτη σχετικά με τις πιστώσεις ρύπων, τις κάρτες πληρωμών και την παραποίηση/απομίμηση διαφόρων προϊόντων, είναι δραστηριότητες που προσελκύουν όλο και περισσότερο το ενδιαφέρον των οργανωμένων εγκληματικών ομάδων, διότι οι κίνδυνοι που αυτές διατρέχουν είναι χαμηλού επιπέδου.

Μολονότι οι στόχοι των τρομοκρατικών ομάδων και των ομάδων οργανωμένου εγκλήματος διαφέρουν, οι σχέσεις μεταξύ των δραστηριοτήτων τους εμφανίζονται αυξανόμενες. Το έγκλημα χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο για τη χρηματοδότηση τρομοκρατικών δραστηριοτήτων[5]. Οι τρομοκρατικές ομάδες ενδέχεται να εμπλέκονται άμεσα στο οργανωμένο έγκλημα ή να συνδέονται με εγκληματίες και εγκληματικές ομάδες, σε τομείς όπως η παράνομη διακίνηση όπλων και ναρκωτικών, ανθρώπων, ή στην οικονομική απάτη, στη νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και εκβιασμούς.

Η διασυνοριακή συνεργασία μεταξύ των αρχών αποτελεί βασικό στοιχείο για την αντιμετώπιση των προκλήσεων όσον αφορά την εσωτερική ασφάλεια στην ΕΕ. Ωστόσο, τα διαθέσιμα μέσα για την ανταλλαγή πληροφοριών, και ιδίως, η σουηδική πρωτοβουλία[6] και οι αποφάσεις Prüm[7], δεν εφαρμόζονται ακόμα πλήρως στα κράτη μέλη. Απαιτείται ακόμα περισσότερη συνέπεια και εδραίωση της διασυνοριακής ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των αρχών επιβολής του νόμου.

Οι πολίτες της Ευρώπης πρέπει να έχουν τη βεβαιότητα ότι η αποτελεσματική εξάρθρωση των εγκληματικών δικτύων συμπληρώνεται από τον συντονισμό των αποτελεσματικών και δίκαιων διώξεων. Ωστόσο, διάφορα μέσα για τη συνεργασία των δικαστικών αρχών και των αρχών επιβολής του νόμου δεν έχουν ακόμα επικυρωθεί και εφαρμοστεί από όλα τα κράτη μέλη[8]. Επιπλέον, οι διιστάμενες απαιτήσεις των κρατών μελών όσον αφορά τη διασυνοριακή έρευνα και την κατάσχεση μπορούν να παρεμποδίσουν τον συντονισμό επειγουσών ενεργειών σε διάφορες χώρες. Μια ευρωπαϊκή εντολή έρευνας θα ενίσχυε την αρχή της αμοιβαίας αναγνώρισης και θα αντιμετώπιζε τις υφιστάμενες δυσκολίες όσον αφορά τη συλλογή πληροφοριών και αποδεικτικών στοιχείων σε διασυνοριακές υποθέσεις.

Η συνολική αξία των δεσμευθέντων και δημευθέντων περιουσιακών στοιχείων στην ΕΕ παραμένει χαμηλή σε σύγκριση με τον εκτιμώμενο πλούτο των εγκληματικών οργανώσεων. Χρειάζεται να γίνουν περισσότερα για πιο αποτελεσματικό εντοπισμό και κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων προϊόντων εγκλήματος. Οι οργανωμένοι εγκληματίες επιδιώκουν να επανεπενδύσουν σε νόμιμες δραστηριότητες, πράγμα που σημαίνει ότι υπάρχει ανάγκη για περισσότερο αυστηρούς κανόνες για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες, και μεγαλύτερη επιχειρησιακή επικέντρωση στα μέσα με τα οποία οι εγκληματίες παρεισδύουν στη νόμιμη οικονομία.

Το 2011, για να ενισχύσει το οπλοστάσιο της ΕΕ για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος, η Επιτροπή μεταξύ άλλων θέσπισε μια δέσμη σχετικά με την καταπολέμηση της διαφθοράς και πρότεινε νομοθεσία ΕΕ όσον αφορά τη συλλογή των μητρώων ονομάτων των επιβατών των πτήσεων από και προς το έδαφος της ΕΕ. Κατευθύνσεις για το 2012

Η Επιτροπή θα:

- θεσπίσει μία δέσμη για τη δήμευση και την ανάκτηση περιουσιακών στοιχείων που αποτελούν προϊόντα εγκλήματος·

- υποβάλει πρόταση για τη μεταρρύθμιση της Ευρωπόλ και της CEPOL (Ευρωπαϊκή Αστυνομική Ακαδημία) μαζί με το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Κατάρτισης·

- υποβάλει πρόταση για τη μεταρρύθμιση της Eurojust·

- θέσει ως στόχο τη σύναψη δύο νέων συμφωνιών PNR (μητρώων ονομάτων των επιβατών) με τις ΗΠΑ και τον Καναδά·

- εργασθεί για την έγκριση της πρότασής της για μία οδηγία όσον αφορά τη συλλογή μητρώων ονομάτων των επιβατών·

- εκδώσει μία ανακοίνωση για το Ευρωπαϊκό Πρότυπο Ανταλλαγής Πληροφοριών·

- εκπονήσει μια στρατηγική διερεύνησης των χρηματοοικονομικών συναλλαγών·

- υποβάλει πρόταση για αναθεωρημένη οδηγία όσον αφορά τη νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες/καταστολή της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας· και

- εκδώσει πενταετή στρατηγική σχετικά με την εμπορία ανθρώπων.

Τα κράτη μέλη καλούνται να:

- υλοποιήσουν τις δράσεις που προβλέπονται στον κύκλο πολιτικής ΕΕ·

- εντείνουν τις προσπάθειες για την ανάπτυξη της διοικητικής προσέγγισης, με τη συμμετοχή όλων των φορέων του δημόσιου τομέα, και όχι μόνο των οργάνων επιβολής του νόμου, για την προστασία της οικονομίας από το έγκλημα και τη διαφθορά·

- σημειώσουν πρόοδο στη σύσταση αποτελεσματικών γραφείων ανάκτησης περιουσιακών στοιχείων και στη διευκόλυνση ανταλλαγής πληροφοριών, καθώς και στη βέλτιστη πρακτική·

- επικυρώσουν και να εφαρμόσουν τα υφιστάμενα μέσα για τη δικαστική συνεργασία και τη συνεργασία των οργάνων επιβολής του νόμου και την ανταλλαγή πληροφοριών, συμπεριλαμβανομένης της σουηδικής πρωτοβουλίας, της οδηγίας για τη διατήρηση δεδομένων και των αποφάσεων Prüm, καθώς και τις συμβάσεις για τη διαβίβαση ποινικών δικογραφιών και για την αμοιβαία δικαστική συνδρομή επί ποινικών υποθέσεων· και

- μεταφέρουν χωρίς καθυστέρηση την οδηγία για την εμπορία ανθρώπων.

2. Τρομοκρατία και ριζοσπαστικοποίηση

Μία δεκαετία μετά τα γεγονότα της 11/9, οι στατιστικές για ύποπτους τρομοκρατίας δείχνουν ότι η ισλαμική τρομοκρατία παραμένει η κύρια απειλή για την ΕΕ. Ωστόσο, τα τραγικά γεγονότα στη Νορβηγία τον Ιούλιο του τρέχοντος έτους μας υπενθυμίζουν ότι η απειλή που αποτελεί η τρομοκρατία δεν περιορίζεται σε μία απλή δέσμη πολιτικών ή θρησκευτικών ιδεολογιών ή κινήτρων. Το δίκτυο πρώτης αντίδρασης, που συστήθηκε μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Λονδίνο το 2005, ενεργοποιήθηκε για πρώτη φορά μετά την επίθεση στη Νορβηγία και απέδειξε τη χρησιμότητά του.

Η εγχώρια τρομοκρατία και η ριζοσπαστικοποίηση των πολιτών της ΕΕ καθίσταται σταδιακά μία πηγή ανησυχίας. Η ΕΕ πρέπει να προλαμβάνει τις εξελίξεις τόσο όσον αφορά τη διαδικασία ριζοσπαστικοποίησης όσο και τη χρησιμοποιούμενη τεχνολογία. Το δίκτυο της ΕΕ για την ευαισθητοποίηση σχετικά με τη ριζοσπαστικοποίηση, το οποίο εγκαινιάσθηκε τον Σεπτέμβριο 2011, είναι σχεδιασμένο έτσι ώστε να διευκολύνει την ανταλλαγή γνώσεων, να αυξήσει την ευαισθητοποίηση και να εντοπίζει νέες και δημιουργικές λύσεις για την αντιμετώπιση του βίαιου εξτρεμισμού. Η Επιτροπή θα διασφαλίσει ότι υιοθετείται μία συνεπής προσέγγιση με την ΕΥΕΔ (Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης) και τον συντονιστή αντιτρομοκρατικής δράσης για την αντιμετώπιση του βίαιου εξτρεμισμού τόσο εντός της ΕΕ όσο και εκτός.

Ο κίνδυνος ριζοσπαστικοποίησης των μεμονωμένων προσώπων δεν μπορεί να εξαλειφθεί εξ ολοκλήρου. Συνεπώς, πρωτοβουλίες οι οποίες προλαμβάνουν την πρόσβαση των τρομοκρατών στη χρηματοδότηση και στα υλικά μέσα, και οι οποίες βελτιώνουν την ασφάλεια των μεταφορών, θα είναι κρίσιμες για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Το 2010, η Επιτροπή πρότεινε ένα σχέδιο δράσης της ΕΕ για να ενισχύσει την ασφάλεια των αερομεταφερόμενων φορτίων, με νέους κανόνες, και έναν ορισμό των κριτηρίων για τον εντοπισμό των αερομεταφερόμενων φορτίων υψηλού κινδύνου, και έχει τώρα προχωρήσει στο τελευταίο στάδιο της ανάπτυξης μιας αξιολόγησης κινδύνου της αεροπορικής ασφάλειας. Επιπλέον, η βελτιωμένη ανταλλαγή πληροφοριών με την Ευρωπόλ και την Eurojust θα διευκολύνει τόσο την πρόληψη όσο και την ακόλουθη δίωξη της τρομοκρατικής δραστηριότητας.

Κατευθύνσεις για το 2012

Η Επιτροπή θα:

- οργανώσει διάσκεψη υψηλού επιπέδου για την αντιμετώπιση του βίαιου εξτρεμισμού, με την υποστήριξη του Ευρωπαϊκού δικτύου ευαισθητοποίησης σχετικά με τη ριζοσπαστικοποίηση·

- προετοιμάσει μια δέσμη προτάσεων που αφορούν τη χρήση του Διαδικτύου από τους τρομοκράτες, διερευνώντας τρόπους αντιμετώπισης της επιγραμμικής ριζοσπαστικοποίησης·

- προτείνει ένα νομοθετικό μέσο για τη δέσμευση περιουσιακών στοιχείων με στόχο την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και των συναφών δραστηριοτήτων·

- αναθεωρήσει την οδηγία όσον αφορά τον προσδιορισμό της προστασίας ευρωπαϊκών υποδομών ζωτικής σημασίας·

- υποβάλει μια μεσοπρόθεσμη έκθεση για την υλοποίηση του σχεδίου δράσης της ΕΕ στον τομέα ΧΒΡΠ και μια αναθεώρηση του σχεδίου δράσης της ΕΕ για τις εκρηκτικές ύλες· και

- προτείνει επιλογές για τη σύσταση του συστήματος παρακολούθησης της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας στην ΕΕ βάσει συζητήσεων με το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο· και

- προτείνει επιλογές για περαιτέρω ενίσχυση της ασφάλειας των μεταφορών, εστιάζοντας ιδίως στα ζητήματα χερσαίων μεταφορών.

Τα κράτη μέλη καλούνται να:

- υλοποιήσουν το σχέδιο δράσης όσον αφορά την ασφάλεια των αερομεταφερόμενων φορτίων · και

- ενισχύσουν τις προσπάθειες για την αντιμετώπιση του βίαιου εξτρεμισμού.

3. Ηλεκτρονικό έγκλημα και ασφάλεια στον κυβερνοχώρο

Η ΕΕ αποτελεί βασικό στόχο για το ηλεκτρονικό έγκλημα κυρίως λόγω των προηγμένων ηλεκτρονικών της υποδομών, την ευρεία χρήση και τα συστήματα πληρωμών και οικονομίες που βασίζονται όλο και περισσότερο στο Διαδίκτυο. Ως συνέπεια του ρυθμού και της πολυπλοκότητας της τεχνολογικής εξέλιξης, το ηλεκτρονικό έγκλημα εξελίσσεται σταθερά. Νέες τάσεις της τεχνολογίας, όπως η ανάπτυξη του υπολογιστικού νέφους και η αυξημένη χρήση των κινητών συσκευών, οδηγούν σε πρόσθετους κινδύνους για τους χρήστες και πολλαπλασιάζουν τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι αρχές επιβολής του νόμου[9]. Η ευρεία χρήση της τεχνολογίας του Διαδικτύου στην ΕΕ ώθησε επίσης προς μία άνευ προηγούμενου επέκταση στις αγορές υλικού παιδικής κακοποίησης και παραβίασης πνευματικής ιδιοκτησίας.

Το Διαδίκτυο δεν περιορίζεται από σύνορα, ενώ οι δικαστικές αρμοδιότητες για δίωξη του ηλεκτρονικού εγκλήματος περιορίζονται στην εθνική επικράτεια. Τα κράτη μέλη πρέπει να ενώσουν τις δυνάμεις τους σε επίπεδο ΕΕ ώστε να δώσουν μια κοινή απάντηση. Αυτό ενδεχομένως θα συμβάλει επίσης στην πιο εκτεταμένη χρήση των υφιστάμενων δυνατοτήτων των οργανισμών της ΕΕ. Η συνεργασία με τους διεθνείς εταίρους θα ενισχύσει επίσης την ικανότητα της ΕΕ στην αντιμετώπιση του ηλεκτρονικού εγκλήματος.

Το 2011 σημειώθηκαν επιτεύγματα στην προετοιμασία του εδάφους για το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, καθώς και για τη στήριξη προς τα κράτη μέλη κατά τη σύσταση από αυτά των εθνικών/κυβερνητικών ομάδων αντιμετώπισης έκτακτων αναγκών στην πληροφορική. Η ομάδα εργασίας ΕΕ/ΗΠΑ για τον κυβερνοχώρο επέτυχε αποτελέσματα, από τη συνεργασία για την καταπολέμηση της παιδικής πορνογραφίας έως τις κοινές ασκήσεις για τους τρόπους αποτροπής των επιθέσεων στον κυβερνοχώρο.

Κατευθύνσεις για το 2012

Η Επιτροπή θα:

- αναπτύξει μία συνολική ευρωπαϊκή στρατηγική για την ασφάλεια στο Διαδίκτυο·

- κάνει όλες τις ρυθμίσεις για τη διαμόρφωση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ηλεκτρονικού Εγκλήματος ώστε αυτό να συσταθεί εντός του 2013·

- αξιοποιήσει το έργο που επιτέλεσε η ομάδα εργασίας ΕΕ/ΗΠΑ όσον αφορά την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο και το ηλεκτρονικό έγκλημα, και θα αρχίσει τη συνεργασία με άλλους διεθνείς εταίρους.

Τα κράτη μέλη καλούνται να:

- εφαρμόσουν τις δράσεις που προβλέπονται στον κύκλο πολιτικής της ΕΕ·

- συνεχίσουν τις προσπάθειες για την ανάπτυξη της ευαισθητοποίησης σε εθνικό επίπεδο σχετικά με το ηλεκτρονικό έγκλημα και των ικανοτήτων επαγγελματικής κατάρτισης και να συστήσουν κέντρα αριστείας·

- επικυρώσουν τη σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για το ηλεκτρονικό έγκλημα[10]·

- συστήσουν εθνικές/κυβερνητικές ομάδες αντιμετώπισης έκτακτων αναγκών στην πληροφορική (CERT) και να δημιουργήσουν ένα Διαδίκτυο που λειτουργεί ομαλά·

- και να βελτιώσουν τα συστήματα υποβολής εκθέσεων για το ηλεκτρονικό έγκλημα.

4. Διαχείριση των συνόρων

Κατά τη διάρκεια του 2011, τα κράτη μέλη και ο Frontex αναγκάστηκαν να εντείνουν τις προσπάθειές τους για να αντιμετωπίσουν την αυξανόμενη πίεση στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ. Από την έναρξη της «Επιχείρησης Ήρα» το 2006, ο Frontex κατόρθωσε να διακόψει την οδό παράνομης μετανάστευσης από τη Δυτική Αφρική στις Καναρίους Νήσους. Συνεχίζει να υφίσταται μεγάλης κλίμακας λαθρεμπόριο κατά μήκος των ανατολικών συνόρων της ΕΕ. Ωστόσο, η Επιτροπή φέτος παρουσίασε μία σειρά δράσεων προς ανάληψη για την αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου[11]. Τα θαλάσσια σύνορα στη Μεσόγειο και τα χερσαία σύνορα με την Τουρκία είναι σήμερα, και ενδεχομένως θα συνεχίσουν να είναι, τα κύρια σημεία παράνομης διέλευσης των συνόρων προς την ΕΕ.

Μετά από τα πρόσφατα γεγονότα στη Βόρειο Αφρική, άνω των 50 000 μεταναστών εισήλθαν στην ΕΕ διαμέσου των θαλασσίων συνόρων της Μεσογείου, συχνά βοηθούμενοι από εγκληματικά δίκτυα. Η ανάπτυξη της κοινής επιχείρησης «Ερμής» του Frontex τον Φεβρουάριο 2011 υπήρξε καθοριστική για την περιπολία σε αυτή την οδό. Ομοίως, η ομάδα ταχείας επέμβασης των συνόρων του Frontex (RABIT), η οποία για πρώτη φορά παρέσχε στήριξη στη διαχείριση των συνόρων στα χερσαία σύνορα Ελλάδας-Τουρκίας συνέβαλε στη μείωση κατά 75% του αριθμού των παρανόμων διελεύσεων κατά τη διάρκεια της ανάπτυξής της.

Τον Ιανουάριο 2011, η Επιτροπή παρουσίασε το πλαίσιο για το Ευρωπαϊκό Σύστημα Επιτήρησης των Συνόρων (EUROSUR). Ένα πιλοτικό σχέδιο άρχισε στα εξωτερικά χερσαία/θαλάσσια σύνορα από τον FRONTEX σε συνεργασία με έξι κράτη μέλη. Αυτό το σχέδιο έδωσε το έναυσμα για τη νομοθετική πρόταση της Επιτροπής όσον αφορά το EUROSUR προς υποβολή τον Δεκέμβριο 2011, με σκοπό αυτό να τεθεί σε λειτουργία το 2013.

Η διαχείριση των εξωτερικών συνόρων πρέπει να αυξήσει την ασφάλεια και να διευκολύνει τα ταξίδια. Έχοντας υπόψη αυτούς τους στόχους, το 2011 η Επιτροπή υπέβαλε προτάσεις για ένα βελτιωμένο σύστημα αξιολόγησης και παρακολούθησης του Σένγκεν, και μιας ανάλυσης της ενδεχόμενης σύστασης των συστημάτων εισόδου/εξόδου και καταχώρισης ταξιδιωτών όπως ζητήθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Κατευθύνσεις για το 2012

Η Επιτροπή θα:

- υποβάλει προτάσεις βάσει της έκβασης των συζητήσεων σχετικά με την ανακοίνωση «ευφυή σύνορα» (σύστημα εισόδου/εξόδου και πρόγραμμα καταχώρισης ταξιδιωτών)· και

- κάνει προτάσεις για βελτιώσεις του συντονισμού των συνοριακών ελέγχων που διενεργούνται από διάφορες εθνικές αρχές (αστυνομία, συνοριοφύλ ακες και τελωνεία).

Τα κράτη μέλη καλούνται να:

- εφαρμόσουν τις δράσεις που προβλέπονται στον κύκλο πολιτικής της ΕΕ·

- συνεχίσουν τις προσπάθειές τους όσον αφορά τη σύσταση του EUROSUR· και

- συμμετάσχουν ενεργά στον διάλογο όσον αφορά τη μετανάστευση, την κινητικότητα και την ασφάλεια με τις νέες κυβερνήσεις της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής.

5. Διαχείριση των κρίσεων και των καταστροφών

Κατά τα πρόσφατα έτη, οι ευρωπαίοι πολίτες βίωσαν διάφορες καταστροφές, φυσικές ή προερχόμενες από τον άνθρωπο. Η απειλή κακόβουλων πράξεων, όπως οι τρομοκρατικές και ηλεκτρονικές επιθέσεις, και η εχθρική ή ακούσια διασπορά νοσογόνων και παθογόνων παραγόντων, παραμένει. Ο σεισμός στην Aquila/Ιταλία, η κρίση από το σύννεφο τέφρας που προήλθε από έκρηξη ηφαιστείου στην Ισλανδία και η τρομοκρατική επίθεση του Ιουλίου στη Νορβηγία ενισχύουν την ανάγκη για την ΕΕ να ενισχύσει την ικανότητά της για τη διαχείριση κρίσεων και καταστροφών. Επιπλέον, το δυστύχημα στη Fukushima τόνισε όχι μόνο τη δυνατότητα μιας αλυσίδας σχέσεων αιτίας-αιτιατού – από σεισμό σε τσουνάμι και κατόπιν σε πυρηνική κρίση – αλλά επίσης την παγκόσμια επίπτωση αυτών των γεγονότων, για παράδειγμα, στις διεθνείς μεταφορές, στα τελωνεία, στην ασφάλεια των τροφίμων, που απαιτούν σύνθετες λύσεις διαχείρισης κινδύνου.

Η πολυπλοκότητα και το εύρος αυτών των προκλήσεων απαιτούν μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για την αξιολόγηση των κινδύνων, την προετοιμασία των προβλέψεων, και την πρόληψη, την ετοιμότητα και τον μετριασμό. Τούτο απαιτεί τη συνένωση των διαφόρων πολιτικών, μέσων και υπηρεσιών που διαθέτει η ΕΕ και τα κράτη μέλη.

Μέσω της Ευρωπόλ, του Frontex, του Κοινού Κέντρου Καταστάσεων της ΕΕ (SitCen), και του Κέντρου Παρακολούθησης και Πληροφόρησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η ΕΕ είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει ορισμένες ικανότητες και τεχνογνωσία στη συλλογή πληροφοριών, την ανάλυση, την αξιολόγηση της απειλής και της αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης στους διάφορους τομείς της εσωτερικής ασφάλειας. Ωστόσο, μία από τις κύριες προκλήσεις για τα επόμενα έτη θα είναι η σταδιακή μετακίνηση προς την κατεύθυνση μιας συνεκτικής πολιτικής διαχείρισης των κινδύνων, συνδέοντας την αξιολόγηση της απειλής και των κινδύνων με τη χάραξη και την εφαρμογή πολιτικής. Κατά τη διάρκεια του 2011, έγιναν τα πρώτα βήματα προς αυτή την κατεύθυνση.

Κατευθύνσεις για το 2012

Η Επιτροπή θα:

- συμβάλει στην περαιτέρω ανάπτυξη μιας πολιτικής για την αξιολόγηση των απειλών και των κινδύνων, και θα εκπονήσει μια επισκόπηση των μεγαλύτερων φυσικών και ανθρωπογενών κινδύνων που η ΕΕ ενδέχεται να αντιμετωπίσει στο μέλλον·

- αναπτύξει περαιτέρω τη στρατηγική της ικανότητα αξιολόγησης, ιδίως προσεγγίζοντας την υφιστάμενη τεχνογνωσία των διαφόρων φορέων (Ευρωπόλ, Frontex, και SitCen) στον τομέα της εσωτερικής ασφάλειας· και

- υποβάλει κοινή πρόταση για την υλοποίηση της ρήτρας αλληλεγγύης με την Ύπατο Εκπρόσωπο της ΕΕ για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας.

Τα κράτη μέλη καλούνται να:

- συντάξουν τακτικές αξιολογήσεις όσον αφορά τις απειλές και τους κινδύνους· και

- καταβάλουν προσπάθειες για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ικανότητας αντίδρασης στις καταστροφές.

III. Συμπέρασμα

Η παρούσα έκθεση για την εσωτερική ασφάλεια της ΕΕ επισημαίνει μερικά από τα ζητήματα που πρέπει να εξεταστούν περαιτέρω από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τα κράτη μέλη, την Επιτροπή και την κοινωνία εν γένει.

Οι απειλές που επισημάνθηκαν στη ΣΕΑ στην πράξη του Νοεμβρίου 2010 δεν είναι μικρότερης σημασίας κατά το 2011 και θα έπρεπε να συνεχίσουν να αποτελούν το επίκεντρο των δράσεων της ΕΕ όσον αφορά την εσωτερική ασφάλεια.

Έχει επιτευχθεί σημαντική πρόοδος στην καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος , ιδίως με την πρόταση για έκδοση νομοθεσίας της ΕΕ σχετικά με τη συλλογή των μητρώων ονομάτων των επιβατών των πτήσεων από και προς το έδαφος της ΕΕ, καθώς και για τη νομοθετική δέσμη κατά της διαφθοράς. Πρέπει να επιτευχθεί περαιτέρω πρόοδος όσον αφορά τη συνεργασία των δικαστικών αρχών και των αρχών επιβολής του νόμου, και την ανάπτυξη διοικητικής προσέγγισης για την καταπολέμηση του σοβαρού εγκλήματος.

Όσον αφορά την τρομοκρατία και τη ριζοσπαστικοποίηση , στα επιτεύγματα περιλαμβάνεται, ιδίως, η σύσταση του Ευρωπαϊκού δικτύου ευαισθητοποίησης σχετικά με τη ριζοσπαστικοποίηση. Η έκδοση ανακοίνωσης σχετικά με ένα ενωσιακό σύστημα παρακολούθησης της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας αποτελεί επίσης ένα περαιτέρω σημαντικό βήμα. Ωστόσο, απαιτούνται αυξημένες προσπάθειες όσον αφορά το πλαίσιο για διοικητικά μέτρα σχετικά με τη δέσμευση των περιουσιακών στοιχείων που προέρχονται από την τρομοκρατία, καθώς και τη βελτίωση της ασφάλειας των χερσαίων μεταφορών.

Οι δράσεις για την καταπολέμηση του ηλεκτρονικού εγκλήματος εξελίσσονται ομαλά. Έχει επιτευχθεί πρόοδος προς την κατεύθυνση της σύστασης του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ηλεκτρονικού Εγκλήματος και τη σύσταση των ομάδων αντιμετώπισης έκτακτων αναγκών στην πληροφορική. Ορισμένα κράτη μέλη πρέπει να λάβουν επείγοντα μέτρα για να επικυρώσουν τη συνθήκη της Βουδαπέστης.

Στον τομέα της διαχείρισης των συνόρων , η σύσταση του EUROSUR είναι σε εξέλιξη, αλλά απαιτείται περαιτέρω συζήτηση όσον αφορά τις προτάσεις για τα ευφυή σύνορα και περαιτέρω εργασία για τη βελτίωση της διυπηρεσιακής συνεργασίας σε εθνικό επίπεδο.

Έχουν επίσης αναληφθεί περαιτέρω δράσεις σχετικά με τη διαχείριση των κρίσεων και των καταστροφών . Το 2011 άρχισαν οι εργασίες, για παράδειγμα, στον τομέα της αξιολόγησης των κινδύνων. Ωστόσο, στον τομέα της διαχείρισης κρίσεων, απαιτείται περαιτέρω προσπάθεια εάν θέλουμε να πετύχουμε τον στόχο μας. Είναι απαραίτητη η πλήρης δέσμευση και συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών, της Επιτροπής και της ΕΥΕΔ.

Έχει επιτελεστεί προχωρημένο έργο για τη γεφύρωση της διαφοράς μεταξύ εσωτερικής και εξωτερικής ασφάλειας. Αρκετές πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της συνεργασίας και του συντονισμού έχουν αναληφθεί: αυτό περιλαμβάνει πρακτική συνεργασία όσον αφορά την τρομοκρατία, το υπερεθνικό έγκλημα και την παράνομη μετανάστευση στα Δυτικά Βαλκάνια, το Κέρας της Αφρικής και το Sahel. Επιπλέον, η ΕΥΕΔ και η Επιτροπή εκπόνησαν κοινό έγγραφο για την ενίσχυση των δεσμών μεταξύ των φορέων της Κοινής Ασφάλειας και Πολιτικής Άμυνας (ΚΠΑΑ) και Ελευθερίας, Ασφάλειας και Δικαιοσύνης (ΔΕΥ), συμπεριλαμβανομένων δυνατοτήτων συνεργασίας μεταξύ των αστυνομικών αποστολών ΚΠΑΑ και της Ευρωπόλ.

Τέλος, η επιτυχία οποιασδήποτε στρατηγικής εξαρτάται από την ικανότητά της να επιτύχει συγκεκριμένα αποτελέσματα. Για τη στρατηγική εσωτερικής ασφάλειας στην πράξη, το 2011 υπήρξε μία πολλά υποσχόμενη αρχή. Όμως, υπολείπονται τρία έτη και πρέπει ακόμα να συντελεστεί πολύ έργο για να διασφαλιστεί η ασφάλεια του ευρωπαίου πολίτη. Για την επόμενη ετήσια έκθεση, απαιτείται πρόοδος όσον αφορά όλες τις προτεραιότητες, αλλά ιδίως στην καταπολέμηση του σοβαρού και οργανωμένου εγκλήματος, καθώς και στην αντιμετώπιση της αναπτυσσόμενης απειλής στον κυβερνοχώρο.

Παράρτημα

Υλοποίηση των πέντε στόχων ΣΕΑ το 2011

Το παρόν παράρτημα παρέχει ενημέρωση όσον αφορά την υλοποίηση των πέντε προτεραιοτήτων της στρατηγικής εσωτερικής ασφάλειας στην πράξη, με πληροφορίες για τα κύρια αποτελέσματα που αναμένονται για το 2011, καθώς και πίνακα που εμφανίζει την κατάσταση των μέτρων που προβλέπονται στα πλαίσια κάθε στόχου.

Από τη θέσπιση της ΣΕΑ στην πράξη το 2010, το Συμβούλιο εξέδωσε επίσης τον κύκλο πολιτικής ‘Harmony’ για το οργανωμένο έγκλημα 2011-2013. Ο κύκλος συνίσταται σε οχτώ προτεραιότητες οι οποίες εστιάζουν στην αντιμετώπιση του σοβαρού και οργανωμένου εγκλήματος, το ηλεκτρονικό έγκλημα, καθώς και στην ενίσχυση της διαχείρισης των συνόρων[12]. Αυτή η μέθοδος αποτελεί σημαντικό βήμα στη μετάφραση των πολιτικών προτεραιοτήτων και της ΣΕΑ σε επιχειρήσεις που παράγουν συλλογικά απτά αποτελέσματα για την εσωτερική ασφάλεια.

Στόχος 1 — Εξάρθρωση διεθνών εγκληματικών δικτύων

Μητρώα ονομάτων των επιβατών ΕΕ (PNR)

Τον Φεβρουάριο 2011, η Επιτροπή πρότεινε την έκδοση νομοθεσίας ΕΕ σχετικά με τη συλλογή των μητρώων ονομάτων των επιβατών των πτήσεων από και προς το έδαφος της ΕΕ. Στόχος αυτής της νομοθεσίας είναι να δώσει τη δυνατότητα στις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών να αναλύσουν τα στοιχεία για την πρόληψη, τον εντοπισμό και τη δίωξη τρομοκρατικών ενεργειών και σοβαρών εγκλημάτων. Η εν λόγω πρόταση είναι επί του παρόντος υπό συζήτηση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο. Η πρόταση αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης πολιτικής PNR η οποία περιλαμβάνει τη σύναψη συμφωνιών PNR με τρίτες χώρες. Τέτοιου είδους συμφωνίες επιτρέπουν τη χρήση στοιχείων PNR που προέρχονται από την ΕΕ από τις αρχές επιβολής του νόμου αυτών των χωρών, για τον ίδιο σκοπό. Οι ισχύουσες συμφωνίες με τον Καναδά και τις ΗΠΑ είναι επί του παρόντος υπό επαναδιαπραγμάτευση, ενώ μία νέα συμφωνία με την Αυστραλία συνομολογήθηκε τον Σεπτέμβριο 2011.

Στο ετήσιο πρόγραμμα εργασίας 2012[13] για την πρόληψη και καταπολέμηση του εγκλήματος (ISEC) η Επιτροπή συμπεριέλαβε 25 εκατ. ευρώ σε δυνατότητες χρηματοδότησης για τη σύσταση επιχειρησιακών μονάδων PNR στα κράτη μέλη.

Κοινές Ομάδες Ερευνών

Για να υποστηρίξει τη σύσταση των κοινών ομάδων ερευνών (JIT) – ιδίως σε σύντομο χρονικό διάστημα – και για να έχουν αυτές θετικό πρακτικό αντίκτυπο στην καταπολέμηση του διασυνοριακού εγκλήματος, η Επιτροπή προέβλεψε μία δεύτερη φάση χρηματοδότησης, ύψους 2,1 εκατ. ευρώ, στο σχέδιο Eurojust JIT «Υποστήριξη στη μεγαλύτερη χρήση των κοινών ομάδων ερευνών». Το σχέδιο στηρίζει τη σύσταση νέων και υφιστάμενων JIT με βελτίωση της πρόσβασής τους στη χρηματοοικονομική βοήθεια κατά τα επόμενα έτη. Το πρώτο έτος, το τρέχον σχέδιο της Eurojust στήριξε 33 JIT, οι οποίες διερευνούν εγκλήματα όπως η διακίνηση ναρκωτικών, η διακίνηση ανθρώπων, η παράνομη μετανάστευση, η εγκληματικότητα που σχετίζεται με τα οχήματα, το ηλεκτρονικό έγκλημα και το οικονομικό έγκλημα. Η Ευρωπόλ συνέβαλε επίσης στη σύσταση και το έργο των JIT μέσω της ταχείας και ασφαλούς ανακοίνωσης και του δικτύου ανταλλαγής πληροφοριών, διοικητικής μέριμνας και εγκληματολογικής στήριξης και ανάλυσης των δυνατοτήτων.

Παράδειγμα 1: Η Eurojust, μεταξύ άλλων, στήριξε μία επιτυχώς συσταθείσα κοινή ομάδα ερευνών μεταξύ της Γερμανίας και της Ρουμανίας, η οποία διερευνά δραστηριότητες μιας οργανωμένης εγκληματικής ομάδας που ενέχεται στην εμπορία ανθρώπων. Ως αποτέλεσμα αυτής της έρευνας, 50 δράστες κατηγορήθηκαν για εμπορία ανθρώπων και συναφή εγκλήματα, 6 δράστες του αδικήματος έχουν μέχρι τώρα καταδικαστεί, 148 μάρτυρες εξετάστηκαν, και κατασχέθηκαν 860.000 ευρώ (σε μετρητά και περιουσιακά στοιχεία). Στο πλαίσιο του σχεδίου χρηματοδότησης JIT, η Eurojust συνέβαλε με έξοδα ταξιδίου και διαμονής των μελών των JIT πράγμα που επέτρεψε την άμεση επικοινωνία και την υλοποίηση των ανωτέρω κοινών δράσεων ερευνών. Η χρηματοοικονομική στήριξη χορηγήθηκε επίσης για μεταφράσεις υλικού ερευνών. Παράδειγμα 2: Μία πολυμερής JIT συντονισμένη από την Eurojust ήταν ζωτικής σημασίας για την επιτυχή έρευνα και τη δίωξη μίας μεγάλης κλίμακας λαθρεμπορίας κοκαΐνης από τη Νότια Αμερική στην Ευρώπη. Η συμφωνία JIT συνήφθη για αρχική περίοδο έξι μηνών, αλλά παρατάθηκε διάφορες φορές για να επιτρέψει τη συνέχιση της εργασίας πέραν των δύο ετών. Οι αρχές ερευνών και οι δικαστικές αρχές της JIT συνήλθαν τακτικά για να λάβουν αποφάσεις σχετικά με κοινές στρατηγικές, και αντήλλαξαν πληροφορίες και αποδεικτικά στοιχεία χωρίς την καθυστέρηση που απορρέει από αιτήματα για παραδοσιακή αμοιβαία νομική συνδρομή. Εισαγγελείς και αρχές επιβολής του νόμου από τη χώρα X ήταν παρόντες κατά τη διάρκεια των ανακρίσεων των υπόπτων στη χώρα Y. Η εκχώρηση στους επικεφαλής της JIT της εξουσίας να διευθύνουν ολόκληρη την JIT κατά τη λειτουργία τους στις δικές τους χώρες διευκόλυνε την ταχεία εκτέλεση των μέτρων συντονισμού των αρχών επιβολής του νόμου και των δικαστικών αρχών σε διάφορες χώρες. Η Eurojust συντόνισε το έργο της JIT κατά τις συνεδριάσεις στη Χάγη, με την ενεργό συμμετοχή και αναλυτική συνεισφορά της Ευρωπόλ. Η χρηματοδότηση της JIT από την Eurojust χρησιμοποιήθηκε ως συνδρομή στα έξοδα όπως ερμηνεία, μετάφραση εγγράφων, ταξίδια και διαμονή. Η Eurojust παρέσχε επίσης τις συσκευές που επιτρέπουν την ασφαλή επικοινωνία μεταξύ των μελών JIT. Η JIT συνέβαλε στη σύλληψη περίπου 30 βασικών υπόπτων ανά τον κόσμο, την κατάσχεση άνω των 1000 χιλιογράμμων κοκαΐνης και περιουσιακών στοιχείων των οποίων η αξία ανέρχεται σε εκατομμύρια ευρώ. |

Από τον Φεβρουάριο 2011, η Γραμματεία του δικτύου για τις κοινές ομάδες ερευνών λειτουργεί εντός της Eurojust[14], με σκοπό την ανάπτυξη της ευαισθητοποίησης, την επίλυση προβλημάτων και την ανταλλαγή ορθών πρακτικών μεταξύ των φορέων. Οι διατάξεις στην αναθεωρημένη απόφαση Eurojust οι οποίες θέτουν ως όρο για την κοινοτική χρηματοδότηση των JIT την πρόσκληση της Eurojust να συμμετάσχει (άρθρο 9στ) και οι οποίες διασφαλίζουν ότι τα κράτη μέλη ενημερώνουν την Eurojust για τη σύσταση μίας JIT (άρθρο 13 παράγραφος 5) θα συμβάλουν στην παροχή μίας περισσότερο ενδελεχούς επισκόπησης όλων των υφιστάμενων JIT στην ΕΕ.

Καταπολέμηση της διαφθοράς

Η διαφθορά έχει αντιμετωπιστεί για μεγάλο χρονικό διάστημα ως το βασικό εθνικό πρόβλημα. Κατά την πάροδο του χρόνου, ωστόσο, έχει καταστεί σαφές ότι έχει επίσης διασυνοριακές επιπτώσεις και δεν μπορεί να καταπολεμηθεί επιτυχώς μεμονωμένα. Το διασυνοριακό οργανωμένο έγκλημα στρέφεται συχνά στη δωροδοκία προκειμένου να διευκολυνθεί η διείσδυση του νομικού συστήματος. Οι αναγκαίοι νόμοι και θεσμοί για την αντιμετώπιση της διαφθοράς έχουν ευρέως θεσπιστεί, αλλά η εφαρμογή των πολιτικών κατά της διαφθοράς παραμένει άνιση στην ΕΕ. Το πρόγραμμα της Στοκχόλμης καλεί την Επιτροπή να αναπτύξει δείκτες για τη μέτρηση των προσπαθειών των κρατών μελών να καταπολεμήσουν τη διαφθορά.

Τον Ιούνιο 2011, η Επιτροπή εξέδωσε μια θέση κατά της διαφθοράς με την οποία συστήνεται ένας μηχανισμός υποβολής εκθέσεων στην ΕΕ («Έκθεση για την καταπολέμησης της διαφθοράς στην ΕΕ») για την περιοδική αξιολόγηση των προσπαθειών των κρατών μελών κατά της διαφθοράς. Η έκθεση για την καταπολέμηση της διαφθοράς στην ΕΕ θα αξιολογήσει τα επιτεύγματα, τις αποτυχίες και τις αδυναμίες των κρατών μελών, με σκοπό την ενίσχυση της πολιτικής βούλησης για την υλοποίηση προσεγγίσεων πραγματικά μηδενικής ανοχής για τη διαφθορά, να ενθαρρύνει την ομαδική μάθηση και να διευκολύνει την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών. Η Επιτροπή θα δημοσιεύει την έκθεση κάθε δύο έτη, αρχής γενομένης από το 2013. Η έκθεση θα επικεντρώνεται σε οριζόντια θέματα, θα εντοπίζει τις τάσεις στην ΕΕ και θα παρέχει ειδικές ανά χώρα αναλύσεις και συστάσεις.

Ως μέρος της δέσμης κατά της διαφθοράς, μία έκθεση της Επιτροπής για τη συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην ομάδα κρατών του Συμβουλίου της Ευρώπης (GRECO) κατά της διαφθοράς αναλύει διάφορους τρόπους ενίσχυσης της συνεργασίας μεταξύ της ΕΕ και της GRECO, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι η συμμετοχή της ΕΕ στην GRECO είναι ο κατάλληλος δρόμος για την επίτευξη των στόχων του προγράμματος της Στοκχόλμης. Βάσει αυτών των πορισμάτων, η Επιτροπή θα ζητήσει από το Συμβούλιο την εξουσιοδότηση να αρχίσει διαπραγματεύσεις για τη συμμετοχή της στην GRECO. Αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει συνέργειες μεταξύ του συστήματος αξιολόγησης της GRECO και της έκθεσης κατά τη διαφθοράς στην ΕΕ, και θα μπορούσε να διασφαλίσει μία συνεκτική προσέγγιση κατά της διαφθοράς σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Με τη χρηματοοικονομική στήριξη του προγράμματος «Πρόληψη και καταπολέμηση της εγκληματικότητας (ISEC)», η Transparency International διεξήγαγε συγκριτική έρευνα στην Ευρωπαϊκή Ένωση για να αξιολογήσει τη σημασία των διατάξεων περί παραγραφής στην καταπολέμηση της διαφθοράς (το έργο περατώθηκε τον Μάρτιο 2011). Με σκοπό να εντοπίσει τόσο τις αδυναμίες όσο και τις βέλτιστες πρακτικές των διατάξεων περί παραγραφής, η έρευνα εξετάζει την κατάσταση σε 27 χώρες της ΕΕ (ενδελεχής ανάλυση για 11 κράτη μέλη και γενική επισκόπηση της κατάστασης για τα άλλα 16). Βάσει των αποτελεσμάτων που προέκυψαν από την έρευνα, η Transparency International θα ζητήσει την έγκριση, κατά περίπτωση, των βέλτιστων πρακτικών που εντοπίστηκαν[15]. |

Κατάσχεση και ανάκτηση των περιουσιακών στοιχείων προϊόντων εγκλήματος

Για την ανάκτηση των περιουσιακών στοιχείων προϊόντων εγκλήματος, η Επιτροπή θα προτείνει την έκδοση νομοθεσίας[16] για την ενίσχυση του ενωσιακού νομικού πλαισίου[17] όσον αφορά την κατάσχεση και την ανάκτηση των περιουσιακών στοιχείων προϊόντων εγκλήματος στην Ευρωπαϊκή Ένωση και για την ενίσχυση της αμοιβαίας αναγνώρισης της δέσμευσης και κατάσχεσης στον τομέα του σοβαρού εγκλήματος.

Με τη συνδρομή του ISEC, η ΕΕ συνέδραμε τα κράτη μέλη στη σύσταση και την ενίσχυση των υπηρεσιών ανάκτησης περιουσιακών στοιχείων. Για παράδειγμα, ένα σχέδιο ISEC κατέληξε το 2010 στη σύσταση της ουγγρικής υπηρεσίας ανάκτησης περιουσιακών στοιχείων, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης νέων μεθόδων εργασίας βάσει της βέλτιστης πρακτικής σε άλλα κράτη μέλη[18]. Το εν λόγω σχέδιο, καθώς και άλλα σε εξέλιξη, στόχευσαν στην ενίσχυση της ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των υπηρεσιών ανάκτησης περιουσιακών στοιχείων (π.χ. CEART, FENIX), υποβάλλονται τακτικά στους φορείς κατά τις συνεδριάσεις του δικτύου των υπηρεσιών ανάκτησης περιουσιακών στοιχείων (ARO) της ΕΕ. |

Πίνακας επισκόπησης της έκθεσης προόδου όλων των στόχων και δράσεων της ΣΕΑ [pic]

Στόχος 2 — Πρόληψη της τρομοκρατίας και αντιμετώπιση της ριζοσπαστικοποίησης και της στρατολόγησης τρομοκρατών

Δίκτυο της ΕΕ για την ευαισθητοποίηση σχετικά με τη ριζοσπαστικοποίηση

Η Επιτροπή σύστησε το Ευρωπαϊκό Δίκτυο για την Ευαισθητοποίηση σχετικά με τη Ριζοσπαστικοποίηση (RAN), σε συνεργασία με την Επιτροπή των Περιφερειών. Το RAN εγκαινιάστηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2011 από την Επίτροπο Cecilia Malmström. Το RAN είναι ένα πανευρωπαϊκό δίκτυο φορέων που συμμετέχουν στην καταστολή του βίαιου εξτρεμισμού και περιλαμβάνει τους υπεύθυνους για τη χάραξη πολιτικής, αξιωματικούς επιβολής του νόμου και ασφάλειας, τοπικές αρχές, πανεπιστημιακούς, εμπειρογνώμονες και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων ομάδων θυμάτων. Οι κύριοι στόχοι του δικτύου είναι η συγκέντρωση εμπειρίας, γνώσης και βέλτιστης πρακτικής, και ιδίως:

- να εξασφαλίσει την επικοινωνία και τη δικτύωση μεταξύ των μελών του RAN προκειμένου να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση σχετικά με τη ριζοσπαστικοποίηση και να βελτιωθούν οι τεχνικές επικοινωνίας ώστε να υπάρξει αντίλογος στα επιχειρήματα των τρομοκρατών·

- να εντοπίσει, δοκιμάσει, αξιολογήσει και συγκρίνει τις προσεγγίσεις και την πείρα που αποκτήθηκε κατά την καταπολέμηση του βίαιου εξτρεμισμού· και

- να ενημερώσει τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και των κρατών μελών και να λειτουργεί ως δίαυλος επικοινωνίας μεταξύ της Επιτροπής και των βασικών φορέων.

Η Επιτροπή μέσω του ISEC στήριξε το έργο της κοινωνίας των πολιτών και των δημοσίων οργανώσεων οι οποίες εκθέτουν, μεταφράζουν και αμφισβητούν την προπαγάνδα των τρομοκρατών συμπεριλαμβανομένων των εκδηλώσεών τους στο Διαδίκτυο. Για να ενισχύσει την επιχειρησιακή συνεργασία για την αντιμετώπιση των τρομοκρατικών δραστηριοτήτων στο Διαδίκτυο, η Επιτροπή χρηματοδότησε μία σειρά σχεδίων, όπως το πολυμερές σχέδιο του οποίου προΐσταται η Γερμανία με τίτλο «Διερεύνηση του ισλαμικού Διαδικτύου στην Ευρώπη» το οποίο επικεντρώνεται στο τρομοκρατικό περιεχόμενο που απευθύνεται στους νέους της Ευρώπης. Επιπλέον, η χρηματοδότηση του ISEC χρησιμοποιήθηκε για να χρηματοδοτήσει ένα δημόσιο/ιδιωτικό διάλογο για την ανάπτυξη ενός εθελοντικού ευρωπαϊκού κώδικα δεοντολογίας όσον αφορά τις βέλτιστες πρακτικές για συνεργασία μεταξύ των αρχών επιβολής του νόμου και του ιδιωτικού τομέα, συμπεριλαμβανομένων των παρόχων υπηρεσιών Διαδικτύου, καθώς και των φορέων λειτουργίας δικτύου και κέντρων ανοικτής γραμμής για την υποβολή καταγγελιών. Επίσης, η Επιτροπή χρησιμοποίησε τη χρηματοδότηση ISEC για να στηρίξει τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και να ενισχύσει τις ικανότητες των ενωσιακών αρχών επιβολής του νόμου με μία σειρά μελετών, συμπεριλαμβανομένης μίας για τις μεθόδους και τα τεχνολογικά εργαλεία για την αποτελεσματική ανίχνευση βίαιου περιεχομένου στο Διαδίκτυο και την παρακολούθηση των συντακτών του, η οποία αναμένεται να περατωθεί στα τέλη του 2011 και η οποία θα βοηθήσει τη διερεύνηση και τη δίωξη των υπεύθυνων του παράνομου υλικού. |

Συλλογή και ανάλυση των δεδομένων τα οποία αφορούν μηνύματα χρηματοοικονομικού περιεχομένου (ΕΕ TFTS)

Η ΕΕ συνήψε τη συμφωνία για το πρόγραμμα παρακολούθησης της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες (ΗΠΑ TFTP), το οποίο προβλέπει το νομικό πλαίσιο για τη μεταφορά δεδομένων τα οποία αφορούν μηνύματα χρηματοοικονομικού περιεχομένου της ΕΕ από την ΕΕ στις ΗΠΑ για αντιτρομοκρατικούς σκοπούς. Μια εξέταση τον Μάρτιο 2011 απέδειξε την αποτελεσματικότητά του στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Τον Ιούλιο 2011, εκδόθηκε επίσης ανακοίνωση σχετικά με ένα ενωσιακό σύστημα παρακολούθησης της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας (TFTS), το οποίο σκιαγραφούσε τις κύριες εναλλακτικές λύσεις που είναι διαθέσιμες για τη δημιουργία ενός τέτοιου συστήματος, και επεσήμαινε τα κυριότερα ζητήματα που πρέπει ακόμη να επιλυθούν πριν το σύστημα προταθεί επισήμως. Η ανακοίνωση έχει ως στόχο να υποκινήσει τη συζήτηση με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, και η Επιτροπή θα αναμένει την έκβαση αυτών των συζητήσεων πριν υποβάλει τη νομοθετική της πρόταση.

Ασφάλεια των μεταφορών

Οι τομείς των θαλασσίων και των αεροπορικών μεταφορών έχουν ήδη αποδείξει την προστιθέμενη αξία που οι κατάλληλοι μηχανισμοί επικοινωνίας και συντονισμού, καθώς και οι κοινοί κανόνες για την ασφάλεια, δύνανται να προσφέρουν σε επίπεδο ΕΕ, δεδομένης της διασυνοριακής φύσης του τομέα των μεταφορών. Η επικείμενη ανακοίνωση της Επιτροπής όσον αφορά την ασφάλεια των μεταφορών θα επικεντρώνεται ευρέως στην ανάπτυξη μίας ισοδύναμης ενωσιακής προσέγγισης στην ασφάλεια των χερσαίων μεταφορών. Επίσης, θα επικεντρώνεται στην ανάγκη για τις μεταφορές να εφαρμόζουν κατάλληλα συστήματα – προληπτικά μέτρα, σχεδιασμό έκτακτης ανάγκης για την αντιμετώπιση συμβάντων που θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια, σχέδια αποκατάστασης, επαγγελματικής κατάρτισης, κ.λπ. Θα δοθεί έμφαση στον καθορισμό στόχων προς επίτευξη για την ασφάλεια, παρά στον ορισμό των απαιτήσεων για την ασφάλεια στον τομέα των μεταφορών.

Για να διευκολυνθεί η χάραξη της πολιτικής σ’αυτόν τον τομέα θα συσταθεί το 2012 συμβουλευτική ομάδα για την ασφάλεια των χερσαίων μεταφορών. Μεταξύ των θεμάτων προτεραιότητας που θα υποβληθούν στην ανωτέρω ομάδα θα συμπεριλαμβάνεται η ανάγκη για τον ορισμό προτύπων ασφαλείας σε επίπεδο ΕΕ για το σιδηροδρομικό δίκτυο υψηλής ταχύτητας.

Πίνακας επισκόπησης έκθεσης προόδου για όλους τους στόχους και δράσεις ΣΕΑ [pic]

Στόχος 3 — Αύξηση των επιπέδων ασφάλειας και των επιχειρήσεων στον κυβερνοχώρο

Ευρωπαϊκό Κέντρο για Εγκλήματα στον Κυβερνοχώρο

Η Επιτροπή παρήγγειλε μία μελέτη σκοπιμότητας σχετικά με τα ερωτήματα για τον χρόνο και τον τόπο σύστασης του Ευρωπαϊκού Κέντρου για τα Εγκλήματα στον Κυβερνοχώρο (ECC), που έχει προγραμματιστεί όπως το μελλοντικό κομβικό σημείο για την καταπολέμηση του ηλεκτρονικού εγκλήματος σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτή η μελέτη, που ξεκίνησε τον Μάιο 2011, θα δώσει τα αρχικά αποτελέσματά της στα τέλη του τρέχοντος έτους. Τα τελικά αποτελέσματα με συστάσεις θα είναι διαθέσιμα στις αρχές του 2012. Εν αναμονή των συστάσεων που θα διατυπώσει η μελέτη, η Ευρωπόλ αποφάσισε τον Ιούνιο 2011 να ανασυντάξει την αρμοδιότητά της όσον αφορά το ηλεκτρονικό έγκλημα και προέβη σε αναδιάταξη των πόρων για να αντιμετωπίσει αυτό το γοργά εξαπλούμενο εγκληματικό φαινόμενο.

Το ISEC χρηματοδοτεί διάφορα σχέδια επαγγελματικής κατάρτισης για τους οργανισμούς επιβολής του νόμου για τη διερεύνηση του ηλεκτρονικού εγκλήματος. Για παράδειγμα, ένα σχέδιο ISEC το οποίο περατώθηκε νωρίς το 2011, ανέπτυξε και χορήγησε προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης σχετικά με το Διαδίκτυο και τις εγκληματολογικές έρευνες. Η κατάρτιση προοριζόταν για το προσωπικό διαφόρων υπηρεσιών επιβολής του νόμου και για ευρωπαϊκούς και διεθνείς οργανισμούς. Ειδική έμφαση δόθηκε στην ανάπτυξη στενότερης συνεργασίας με τον ιδιωτικό τομέα. Εταίροι από όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ και από την Ευρωπόλ συμμετείχαν στο σχέδιο[19]. Σε εθνικό επίπεδο, η Επιτροπή στήριξε οικονομικά την ανάπτυξη της εθνικής ευαισθητοποίησης όσον αφορά το ηλεκτρονικό έγκλημα και τις ικανότητες κατάρτισης, συμπεριλαμβανομένων και κέντρων αριστείας. Κατά το έτος 2011 ξεκίνησαν τέσσερα τέτοια κέντρα: 2CENTRE (Γαλλία και Ιρλανδία), B-CCENTRE (Βέλγιο) και 2CENTRE EST (Εσθονία). |

Ομάδες Αντιμετώπισης Έκτακτων Αναγκών στην Πληροφορική (CERT)

Τον Μάρτιο 2011, η Επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση σχετικά με την Προστασία Υποδομών Πληροφοριών Ζωτικής Σημασίας (CIIP)[20] η οποία προέβη σε απολογισμό της εφαρμογής του σχεδίου δράσης CIIP 2009[21] και περιέγραψε τα επόμενα βήματα για δράση τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Τον Μάιο 2011, το Συμβούλιο Τηλεπικοινωνιών εξέδωσε σχετικά συμπεράσματα. Εντοπίστηκε μία σειρά τομέων όπου απαιτούνται μεγαλύτερες προσπάθειες για την ενίσχυση των εθνικών ικανοτήτων όσον αφορά την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, ιδίως όσον αφορά: τη σύσταση εθνικών/κυβερνητικών CERT και τη δημιουργία ενός καλώς λειτουργούντος δικτύου εθνικών/κυβερνητικών CERT στην Ευρώπη εντός του 2012· την ανάπτυξη εθνικών σχεδίων για περιστατικά έκτακτης ανάγκης και ευρωπαϊκού σχεδίου για περιστατικά έκτακτης ανάγκης στον κυβερνοχώρο· και την οργάνωση τακτικών εθνικών και πανευρωπαϊκών ασκήσεων έκτακτων περιστατικών στον κυβερνοχώρο. Τα θεσμικά όργανα της ΕΕ πραγματοποίησαν πρόοδο στη σύσταση του δικού τους CERT σχηματίζοντας μία ομάδα προσχηματισμού CERT την 1η Ιουνίου 2011. Αυτή η ομάδα θα αποτελέσει αντικείμενο αξιολόγησης εντός 12 μηνών, η οποία θα οδηγήσει στην απόφαση όσον αφορά τις προϋποθέσεις για τη σύσταση μίας CERT για τα θεσμικά όργανα της ΕΕ.

Ομάδα εργασίας ΕΕ/ΗΠΑ σχετικά με την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο και με το ηλεκτρονικό έγκλημα

Επιπλέον των ειδικών βημάτων που εκτέθηκαν ανωτέρω, η Επιτροπή συνέχισε τη στενή συνεργασία της στο πλαίσιο της στρατηγικής εταιρικής σχέσης μέσω της ομάδας εργασίας ΕΕ/ΗΠΑ όσον αφορά την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο και το ηλεκτρονικό έγκλημα, εργαζόμενη για την προστασία ζωτικών πόρων του Διαδικτύου από την κατάχρηση και προλαμβάνοντας και διώκοντας την επιγραμμική σεξουαλική κακοποίηση παιδιών.

Διαδικτυακή συμπεριφορά

Η Επιτροπή μαζί με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης εργάζεται για τη διαμόρφωση ευρωπαϊκής θέσης όσον αφορά τις πρόσφατες πρωτοβουλίες που έχουν ως στόχο τη σύσταση διαδικτυακής συμπεριφοράς, καθώς και για να δώσει τη δυνατότητα στις τρίτες χώρες να αναπτύξουν νομοθεσία σχετικά με το ηλεκτρονικό έγκλημα, να δημιουργήσουν ικανότητες για τη διερεύνηση και να βελτιώσουν την ανθεκτικότητα του Διαδικτύου βάσει των διατάξεων της σύμβασης της Βουδαπέστης κατά του ηλεκτρονικού εγκλήματος.

Πίνακας επισκόπησης έκθεσης προόδου για όλους τους στόχους και δράσεις ΣΕΑ [pic]

Στόχος 4 — Ενίσχυση της ασφάλειας μέσω της διαχείρισης των συνόρων

Σύσταση του EUROSUR

Κατά τη διάρκεια του 2011, πραγματοποιήθηκε σημαντική πρόοδος στην περαιτέρω ανάπτυξη και εφαρμογή του EUROSUR. Τον Ιανουάριο 2011, η Επιτροπή παρουσίασε το τεχνικό και επιχειρησιακό πλαίσιο του EUROSUR και κατέγραψε τις δράσεις που πρέπει να αναληφθούν ώστε ο EUROSUR να καταστεί επιχειρησιακός εντός του 2013[22]. Ακολούθως, 16 επί 18 κρατών μελών που βρίσκονται στα νότια θαλάσσια και ανατολικά χερσαία σύνορα της ΕΕ σύστησαν τα εθνικά τους κέντρα συντονισμού κατά τη διάρκεια του 2011. Παράλληλα, ο Frontex αναπτύσσει το δίκτυο EUROSUR, το οποίο θα δώσει τη δυνατότητα στα εθνικά κέντρα συντονισμού και στον Frontex να ανταλλάσσουν πληροφορίες μεταξύ τους κατά τρόπο ασφαλή. Μετά από την επιτυχή δοκιμή μεταξύ του Frontex και του εθνικού κέντρου συντονισμού της Πολωνίας κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, ο Frontex θα επεκτείνει το δίκτυο EUROSUR σε άλλα πέντε κράτη μέλη εντός του Νοεμβρίου 2011. Η Επιτροπή επί του παρόντος ολοκληρώνει την εργασία της όσον αφορά τη νομοθετική πρόταση για το EUROSUR, εργασία που θα υποβληθεί στο Συμβούλιο στα μέσα Δεκεμβρίου 2011.

Στο πλαίσιο του EUROSUR και σε στενή συνεργασία με την COSI, αρκετά κράτη μέλη του Νότου άρχισαν την προετοιμασία για τη σύσταση του περιφερειακού δικτύου «SEAHORSE Mediterraneo» με επιλεγμένες όμορες αφρικανικές χώρες. Παράλληλα, ο Frontex, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ασφάλειας της Ναυσιπλοΐας (EMSA) και το Δορυφορικό Κέντρο της ΕΕ (EUSC) εκπόνησαν από κοινού μία επιχειρησιακή έννοια για την κοινή εφαρμογή των δορυφόρων, συστημάτων υποβολής αναφορών από τα πλοία και άλλα εργαλεία επιτήρησης. Εφαρμογές που επιλέχθηκαν από αυτή την προβλεπόμενη συνεργασία μεταξύ οργανισμών δοκιμάστηκαν κατά την διάρκεια του 2011 μεταξύ του Frontex, του EMSA, της ΕΥΡΩΠΟΛ και του CeCLAD-M[23] στη Δυτική Μεσόγειο ως μέρος της κοινής επιχείρησης Frontex Indalo. Τέλος, πραγματοποιήθηκε πρόοδος στην περαιτέρω ανάπτυξη του κοινού περιβάλλοντος ανταλλαγής πληροφοριών (CISE) για τον θαλάσσιο τομέα της ΕΕ. |

Σύσταση του Συστήματος Πληροφοριών για τις Θεωρήσεις (VIS)

Σημαντική πρόοδος επιτεύχθηκε στην ολοκλήρωση της ανάπτυξης του VIS το 2011. Οι δύο τελευταίες φάσεις δοκιμής του κεντρικού VIS πραγματοποιήθηκαν με τη συμμετοχή κρατών μελών. Οι ονομαζόμενες δοκιμές λειτουργικού συστήματος και δοκιμές προσωρινής αποδοχής του συστήματος ολοκληρώθηκαν επιτυχώς κατά το δεύτερο και τρίτο τρίμηνο του 2011 αντιστοίχως. Μετά την ολοκλήρωση αυτών των συνολικών δοκιμών, και αφού ελήφθησαν κοινοποιήσεις ετοιμότητας από όλα τα κράτη μέλη που συμμετέχουν στο VIS, το VIS άρχισε στις 11 Οκτωβρίου 2011 τη λειτουργία του στην πρώτη περιοχή χρήσης (Βόρειος Αφρική). Το σύστημα θα επεκταθεί σταδιακά στις επόμενες περιοχές κατά τη διάρκεια των προσεχών μηνών και ετών. Η επιχειρησιακή διαχείριση του VIS θα ανατεθεί στην C-SIS, που είναι η αρμόδια αρχή για την επιχειρησιακή διαχείριση του SIS 1.

Κοινή διαχείριση κινδύνων για την κυκλοφορία εμπορευμάτων διαμέσου των συνόρων

Η εφαρμογή σε επίπεδο ΕΕ της τροποποίησης του τελωνειακού κώδικα όσον αφορά την ασφάλεια και το Κοινό Πλαίσιο Διαχείρισης Κινδύνων (ΚΠΔΚ) ολοκληρώθηκε την 1η Ιανουαρίου 2011, συμπεριλαμβανομένης της συστηματικής υποβολής ηλεκτρονικών δηλώσεων προ της άφιξης και προ της αναχώρησης, της ανάλυσης του ηλεκτρονικού κινδύνου από τα τελωνεία της ΕΕ, της ανταλλαγής μηνυμάτων μέσω του κοινού συστήματος διαχείρισης κινδύνων (CRMS) και του προγράμματος του εξουσιοδοτημένου οικονομικού φορέα (AEO). Αυτή η πλήρης εφαρμογή θέτει τα θεμέλια για πρωτοβουλίες βελτίωσης των ικανοτήτων ανάλυσης και στοχοποίησης κινδύνων.

Πίνακας επισκόπησης έκθεσης προόδου για όλους τους στόχους και δράσεις ΣΕΑ

[pic]

Στόχος 5 — Αύξηση της ανθεκτικότητας της Ευρώπης σε περιπτώσεις κρίσεων και καταστροφών

Εφαρμογή της ρήτρας αλληλεγγύης

Με την εφαρμογή της ρήτρα αλληλεγγύης, η ΕΕ επιδιώκει να δώσει απτή έκφραση στην αρχή της αλληλεγγύης που προβλέπεται στη συνθήκη της Λισαβόνας (άρθρο 222). Η εργασία όσον αφορά τη ρήτρα αλληλεγγύης έχει αρχίσει.

Εκτίμηση κινδύνου και εκπόνηση κατευθυντηρίων γραμμών για τη διαχείριση καταστροφών και για τις εθνικές προσεγγίσεις στη διαχείριση κινδύνου

Ενόψει της προγραμματισμένης καθιέρωσης μια συνεκτικής πολιτικής διαχείρισης κινδύνων, που συνδέει τις εκτιμήσεις των απειλών και κινδύνου με τη λήψη αποφάσεων, η Επιτροπή, από κοινού με κράτη μέλη, ανέπτυξε την εκτίμηση κινδύνου και εκπόνηση κατευθυντηρίων γραμμών για τη διαχείριση καταστροφών[24], βάσει μίας προσέγγισης που λαμβάνει υπόψη πολλά πιθανά ενδεχόμενα και κινδύνους, που καλύπτει καταρχήν όλες τις φυσικές και προερχόμενες από τον άνθρωπο καταστροφές, συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεων τρομοκρατικών πράξεων. Μέχρι το τέλος του 2011, τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν αναπτύξει εθνικές προσεγγίσεις για τη διαχείριση κινδύνου, συμπεριλαμβανόμενων των αναλύσεων κινδύνου.

Απειλές στον τομέα της υγείας

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναπτύσσει μία πρωτοβουλία για την ασφάλεια της υγείας στην Ευρωπαϊκή Ένωση ώστε να προστατεύσει καλύτερα την υγεία των πολιτών από σοβαρές διασυνοριακές απειλές. Η πρόληψη και ο έλεγχος των απειλών από μεταδοτικές ασθένειες σε επίπεδο ΕΕ αντιμετωπίζονται ήδη στο πλαίσιο της νομοθεσίας που θεσπίστηκε το 1998, η οποία παρέχει τη βάση για επιδημιολογική επιτήρηση και συντονισμό της απάντησης. Αυτό το σύστημα αποδείχτηκε αποτελεσματικό πέραν μίας δεκαετίας. Όμως δεν υπάρχει παρόμοια νομοθεσία σε ισχύ όσον αφορά τις απειλές για την υγεία από χημικούς και βιολογικούς παράγοντες πέραν των μεταδοτικών ασθενειών ή των περιβαλλοντικών περιστατικών. Ο στόχος αυτής της πρωτοβουλίας είναι, κατά συνέπεια, να εξετάσει τη δυνατότητα και την ανάγκη για να διασφαλίσει ότι όλες οι μορφές απειλής για τη δημόσια υγεία αντιμετωπίζονται κατά τον ίδιο τρόπο με εκείνον για τις μεταδοτικές ασθένειες. Ως μέρος αυτής της διαδικασίας αξιολόγησης του αντικτύπου, η Επιτροπή ξεκίνησε διαβούλευση με τους ενδιαφερόμενους, η οποία στοχεύει στους δημόσιους φορείς για την υγεία στα κράτη μέλη. Η έκβαση της διαβούλευσης θα υποστηρίξει την προετοιμασία μίας νομοθετικής πρωτοβουλίας που θα πρέπει να υποβληθεί μέχρι το τέλος του 2011[25].

Προστασία απόρρητων πληροφοριών

Η ΕΕ θα πρέπει να αναπτύξει μία ολοκληρωμένη προσέγγιση βάσει κοινών εκτιμήσεων των καταστάσεων κρίσεως. Ορισμένοι οργανισμοί ΕΕ είναι βασικοί παράγοντες αυτής της διαδικασίας και η δυνατότητα ανταλλαγής απορρήτων πληροφοριών στο κατάλληλο επίπεδο αποτελεί προϋπόθεση για καλύτερη ανταλλαγή πληροφοριών και, όπου απαιτείται, για την προετοιμασία κοινών εκθέσεων αξιολόγησης ΕΕ των απειλών και των κινδύνων. Ο αποτελεσματικός συντονισμός μεταξύ των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, των οργάνων και των οργανισμών απαιτεί ένα συνεκτικό γενικό πλαίσιο για την προστασία των απορρήτων πληροφοριών. Η Επιτροπή εργάζεται για την ανάπτυξη ενός συνεκτικού γενικού πλαισίου για την ανταλλαγή απορρήτων πληροφοριών με τους οργανισμούς ΕΕ, διασφαλίζοντας ότι οι απόρρητες πληροφορίες τυγχάνουν ισοδύναμης προστασίας με εκείνη άλλων θεσμικών οργάνων ΕΕ και κρατών μελών.

Ευρωπαϊκή ικανότητα αντίδρασης σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης

Η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση για τη σύσταση ευρωπαϊκής ικανότητας αντίδρασης σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης[26] βάσει όρων που διατίθενται εκ των προτέρων από τα κράτη μέλη για τις επιχειρήσεις ΕΕ και για τα προσυμφωνημένα σχέδια έκτακτης ανάγκης. Η ΕΕ πρέπει να μετακινηθεί από ένα συντονισμό ad hoc σε ένα σύστημα το οποίο είναι προγραμματισμένο εκ των προτέρων, συμφωνημένο εκ των προτέρων και προβλέψιμο. Τούτο θα καθιστούσε την αντίδραση της ΕΕ στις καταστροφές περισσότερο αποτελεσματική, αποδοτική, συνεκτική και ορατή. Αυτό θα επιτευχθεί μέσω μιας σειράς δράσεων, συμπεριλαμβανομένων των τακτικών εκτιμήσεων κινδύνου, της ανάπτυξης σεναρίων αναφοράς, της καταγραφής των πόρων και του σχεδιασμού της έκτακτης ανάγκης, της σύστασης της ευρωπαϊκής ικανότητας αντίδρασης σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης υπό μορφή εθελοντικής συγκέντρωσης πόρων των συμμετεχόντων κρατών ήδη δεσμευμένων στις επιχειρήσεις ΕΕ, πράγμα που θα συνέβαλε περαιτέρω τόσο στον σχεδιασμό όσο και στη διαθεσιμότητα των πόρων για την ευρωπαϊκή αντίδραση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Μία εκτίμηση των επιπτώσεων (συμπεριλαμβανομένης της διαβούλευσης με τους ενδιαφερόμενους) άρχισε ώστε να στηρίξει την πρόταση της Επιτροπής για την ανανέωση της νομοθεσίας αστικής προστασίας της ΕΕ εντός του τέλους του 2011.

Πίνακας επισκόπησης έκθεσης προόδου για όλους τους στόχους και δράσεις ΣΕΑ

[pic]

Οριζόντια θέματα

Συνοχή μεταξύ των εσωτερικών και των εξωτερικών διαστάσεων της ασφάλειας

Μία σειρά από πρωτοβουλίες που αποσκοπούν στην ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των εσωτερικών και των εξωτερικών πτυχών της ασφάλειας είναι επί του παρόντος σε εξέλιξη. Για να εξασφαλιστεί η στενότερη συνεργασία και ο συντονισμός στον τομέα της ασφάλειας της ΕΕ, θα συγκαλούνται τακτικές διοργανικές συνεδριάσεις ενημέρωσης για τη βελτίωση του προγραμματισμού και της ροής των πληροφοριών στον τομέα της ασφάλειας της ΕΕ. Μία πρώτη τέτοια συνεδρίαση μεταξύ του COSI και της επιτροπής πολιτικής και ασφάλειας συνήλθε την 1η Ιουνίου 2011 για να ανταλλαγούν απόψεις για τον τρόπο βελτίωσης της συνέργειας μεταξύ των εσωτερικών και εξωτερικών πτυχών της ασφάλειας της ΕΕ. Επιπλέον, η ΕΥΕΔ και η Επιτροπή συνέταξαν ένα κοινό έγγραφο για την ενίσχυση των δεσμών μεταξύ των παραγόντων της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας (ΚΠΑΑ) και της ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης (ΔΕΥ), το οποίο στηρίζει την ιδέα ότι η στενότερη συνεργασία μεταξύ των πολιτικών αποστολών της ΚΠΑΑ και των φορέων της ΔΕΥ θα μπορούσε να παράγει απτές βελτιώσεις όσον αφορά την ευρωπαϊκή ασφάλεια. Οι συγκεκριμένες συστάσεις του κοινού εγγράφου υπογραμμίζουν ότι η ανταλλαγή πληροφοριών είναι σημαντική και απαιτείται βελτίωση ώστε να εξευρεθούν τρόποι ώστε η ΕΕ να προηγείται των γεγονότων και όχι να περιορίζεται στην αντίδραση. Δεύτερον, η συνεργασία για τον σχεδιασμό της εξωτερικής δράσης της ΕΕ πρέπει να ενισχυθεί, αφού είναι απαραίτητη η συνεργασία στα ανάντη του σχεδιασμού των αποστολών.

Ένας άλλος τομέας όπου μπορούν να επιτευχθούν απτά αποτελέσματα είναι η συνεργασία μεταξύ των αποστολών αστυνόμευσης της ΚΠΑΑ και της Ευρωπόλ. Το Συμβούλιο αναγνώρισε σε πολλές περιπτώσεις ότι η ΚΠΑΑ[27] και πολλές εξωτερικές δράσεις ΔΕΥ είχαν κοινούς ή συμπληρωματικούς στόχους. Οι αποστολές ΚΠΑΑ πραγματοποίησαν επίσης μία σημαντική συμβολή στην εσωτερική ασφάλεια της ΕΕ με τις προσπάθειές τους να στηρίξουν την καταπολέμηση του σοβαρού διεθνικού εγκλήματος στις χώρες υποδοχής και να οικοδομήσουν την τήρηση του κράτους δικαίου. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενεθάρρυνε τη μεγαλύτερη συνεργασία μεταξύ ΔΕΥ και ΚΠΑΑ ώστε να αναπτύξουν αυτούς τους κοινούς στόχους. Επίσης, το πρόγραμμα της Στοκχόλμης, όπως θεσπίστηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, ορίζει ότι η Ευρωπόλ θα έπρεπε να συνεργάζεται στενότερα με τις αστυνομικές αποστολές της ΚΠΑΑ και θα πρέπει να προωθήσει τα πρότυπα και τη βέλτιστη πρακτική για την ευρωπαϊκή συνεργασία επιβολής του νόμου σε χώρες εκτός της ΕΕ.

Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον τομέα ΔΕΥ να καταστεί βέβαιο ότι συμμετέχει στενά από την αρχή της διαδικασίας, ιδίως στον εντοπισμό και την εκτίμηση της ανάγκης για δράση ΕΕ σε κατάσταση κρίσης. Αυτό θα δώσει τη δυνατότητα για μια κατάλληλη και έγκαιρη αξιολόγηση της αναγκαίας εμπειρογνωμοσύνης, λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση του οργανωμένου εγκλήματος στην αντίστοιχη τρίτη χώρα ή περιοχή. Επίσης, αυτό θα βοηθήσει στη βελτίωση πολιτικών και επιχειρησιακών αποφάσεων και στον ορισμό των καθηκόντων τα οποία θα επιτελεστούν ακολούθως από την αποστολή πολιτικής αστυνομίας. Οι αναλυτικές ικανότητες της Ευρωπόλ, και η ασφαλής εφαρμογή δικτύου ανταλλαγής πληροφοριών (SIENA) αυτής για ανταλλαγή πληροφοριών η οποία συνδέει τις αρχές επιβολής του νόμου όλων των 27 κρατών μελών της ΕΕ, δύναται να βοηθήσει τις αποστολές ΚΠΑΑ να διορθώσουν τις μεθόδους τους και να ορίσουν τους στόχους τους υπό το πρίσμα μιας πανευρωπαϊκής εικόνας του οργανωμένου εγκλήματος που παρέχει η Ευρωπόλ μέσω αξιολογήσεων και αναλύσεων των απειλών.

Ένας δεύτερος παράγοντας, και συγκεκριμένα η ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των αστυνομικών αποστολών ΚΠΑΑ και της Ευρωπόλ, αποτελεί σημαντική πτυχή της αμοιβαίας συνεργασίας. Ο μηχανισμός συνεργασίας που περιλαμβάνει την ανταλλαγή μη προσωπικών δεδομένων είναι σε γενικές γραμμές καλά εδραιωμένος μέσω μίας διοικητικής διευθέτησης μεταξύ της Ευρωπόλ και της Γενικής Γραμματείας του Συμβουλίου. Συνεπώς, το κύριο διακύβευμα είναι ο τρόπος με τον οποίο θα καταστεί δυνατή η άμεση ανταλλαγή με την Ευρωπόλ προσωπικών στοιχείων από ή σε σχέση με τις αστυνομικές αποστολές ΚΠΑΑ. Στην περίπτωση της EULEX για το Κοσσυφοπέδιο[28], όπου η εντολή περιλαμβάνει επίσης εκτελεστικά καθήκοντα, εφαρμόστηκαν ειδικές διευθετήσεις για να επιτραπεί η ανταλλαγή προσωπικών δεδομένων με την Ευρωπόλ. Αυτός ο μηχανισμός θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως υπόδειγμα ορθής πρακτικής και να εφαρμοστεί και σε άλλες αποστολές ΚΠΑΑ, κατά περίπτωση. Η ανάγκη σύστασης ενός πλαισίου προστασίας δεδομένων που να εφαρμόζεται επίσης στην ΚΠΑΑ πρέπει να αξιολογηθεί.

Η πολιτική διεύρυνσης της ΕΕ συνεχίζει να αποτελεί ένα από τα βασικά στοιχεία που συμβάλλουν στην εσωτερική ασφάλεια της ΕΕ. Η διαδικασία διεύρυνσης προβλέπει σημαντικά κίνητρα για τις ενδιαφερόμενες χώρες να υλοποιήσουν μεταρρυθμίσεις που ενισχύουν τις ικανότητες επιβολής του νόμου και τις δικαστικές ικανότητες. Επιπλέον, ο διάλογος αναφορικά με την απελευθέρωση του καθεστώτος έκδοσης θεωρήσεων και ο μηχανισμός παρακολούθησης μετά την απελευθέρωση του καθεστώτος των θεωρήσεων συνέβαλαν ουσιαστικά στην υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων.

Η ΕΕ στοχεύει επίσης στην αύξηση της ικανότητας των χωρών εταίρων να διαδραματίσουν τον ρόλο τους όσον αφορά την αντιμετώπιση των σημερινών βασικών απειλών για την ασφάλεια, την ειρήνη και τη σταθερότητα ανά τον κόσμο. Για αυτό τον σκοπό, οι μακροπρόθεσμες προτεραιότητες που καθορίστηκαν στον «μηχανισμό σταθερότητας (IfS)» προβλέπουν καινοτόμο ανάπτυξη ικανότητας η οποία συνδυάζεται με την οικονομική και τεχνική βοήθεια σε εθνικό, περιφερειακό και διαπεριφερειακό επίπεδο. Η πρώτη προτεραιότητα αυτού του μηχανισμού σχετίζεται με τη στήριξη για διεθνείς προσπάθειες μετρίασης των χημικών, βιολογικών, ραδιολογικών και πυρηνικών (ΧΒΡΠ) κινδύνων. Τα χρηματοδοτούμενα μέσω του IfS μέτρα στοχεύουν στον μετριασμό των κινδύνων ΧΒΡΠ, συμπεριλαμβανομένης της διάδοσης όπλων μαζικής καταστροφής (ΟΜΚ), ιδίως μέσω πολιτικών για τον αποτελεσματικό έλεγχο των υλικών και ουσιών ΧΒΡΠ,για τους ελέγχους της εξαγωγής αγαθών διπλής χρήσης, και για τον αναπροσανατολισμό επιστημόνων που ασχολούνταν πρώτα με οπλισμό σε ειρηνικές δραστηριότητες έρευνας. Για την περίοδο 2007-13, έχουν προβλεφθεί για αυτόν τον σκοπό 300 εκατ. ευρώ, και έχει ξεκινήσει μία πρωτοβουλία με τίτλο Κέντρα Αριστείας στον τομέα ΧΒΡΠ με πίστωση προϋπολογισμού σχεδόν 100 εκατ. ευρώ. Αυτή η πρωτοβουλία στοχεύει στην ανάπτυξη, σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, της απαραίτητης θεσμικής ικανότητας για την καταπολέμηση των κινδύνων ΧΒΡΠ ανεξάρτητα από την προέλευσή τους: εγκληματική (διάδοση, κλοπή, δολιοφθορά και παράνομη εμπορία), τυχαία (βιομηχανικές καταστροφές – όπως Bhopal ή η Fukushima και οι μεταφορές) ή φυσικές (κυρίως πανδημίες).

Όσον αφορά το οργανωμένο έγκλημα, την τρομοκρατία, την παράνομη διακίνηση ναρκωτικών, ανθρώπων και όπλων και τις απειλές στη ζωτικής σημασίας υποδομή, η προτεραιότητα 2 του μηχανισμού σταθερότητας επικεντρώνεται στην ενίσχυση όσον αφορά τη στενή διαβούλευση με τις δικαιούχες χώρες. Κατά κανόνα, οι ικανότητες ασφάλειας ενισχύονται σε εθνικό, περιφερειακό και τέλος διαπεριφερειακό επίπεδο. Για την περίοδο 2007-13 έχουν προβλεφθεί για αυτά το μέτρα 118 εκατ. ευρώ.

Οικονομική στήριξη

Η Επιτροπή είναι πρόθυμη να διασφαλίσει ότι δραστηριότητες σχετικά με την ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένης της έρευνας για την ασφάλεια, της βιομηχανικής πολιτικής και των σχεδίων που καλύπτονται από τα σχετικά με την εσωτερική ασφάλεια προγράμματα χρηματοδότησης της ΕΕ, συνάδουν με τους στρατηγικούς στόχους της ΣΕΑ. Η χρηματοδότηση ΕΕ η οποία ενδεχομένως θα χρειαστεί για την περίοδο 2012-2013 θα διατεθεί από τα τρέχοντα δημοσιονομικά προγράμματα («Πρόληψη και καταπολέμηση του εγκλήματος (ISEC)» και «Πρόληψη, ετοιμότητα και διαχείριση των συνεπειών της τρομοκρατίας και άλλων κινδύνων που συνδέονται με την ασφάλεια (CIPS)». Για αυτόν τον σκοπό, το ετήσιο πρόγραμμα εργασίας ISEC 2011 εμφανίζει τους τομείς προτεραιότητας της ΣΕΑ στην πράξη. Επιπλέον, η Επιτροπή διενήργησε αξιολόγηση[29] για τα αποτελέσματα που προέκυψαν και την ποιοτική και ποσοτική πτυχή του προγράμματος πλαισίου «Ασφάλεια και προστασία των ελευθεριών (2007-2013)», η οποία συνίσταται σε δύο προγράμματα ISEC και CIPS.

Για την περίοδο μετά το 2013, η χρηματοδότηση της εσωτερικής ασφάλειας θα εξεταστεί στο πλαίσιο της ευρείας συζήτησης της Επιτροπής για όλες τις προτάσεις που πρέπει να υποβληθούν για εκείνη την περίοδο. Ως μέρος αυτής της συζήτησης, η Επιτροπή έχει προτείνει τη σύσταση ενός Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας (ISF) για το επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο, το οποίο εμφανίζει τους στρατηγικούς στόχους και προτεραιότητες της στρατηγικής εσωτερικής ασφάλειας, διευκολύνει την καλύτερη δυνατή εφαρμογή των δράσεων προτεραιότητας από τις αρμόδιες εθνικές αρχές και οργανισμούς και παραμένει ικανοποιητικά ευέλικτο για να επιτρέψει την προσαρμογή στις νέες απειλές και προκλήσεις για την ασφάλεια. Η Επιτροπή θεωρεί ότι το υφιστάμενο κενό μεταξύ χρηματοδότησης της έρευνας και επιχειρησιακής χρηματοδότησης θα έπρεπε να καλυφθεί με τη στήριξη ειδικών δραστηριοτήτων δοκιμών και επικύρωσης (π.χ. πρωτότυπα συστήματος) στο πλαίσιο της προτεινόμενης ISF. Αυτό θα καταστήσει δυνατή τη μεταφορά αποτελεσμάτων από την υψηλής ποιότητας έρευνα για την ασφάλεια πιο εύκολα στην εφαρμογή εν σειρά και στην ευρείας κλίμακας επιχειρησιακή χρήση από τις αρχές επιβολής του νόμου.

Έρευνα για την ασφάλεια και συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα

Η έρευνα για την ασφάλεια χρηματοδοτείται στο πλαίσιο ενός ειδικού θέματος στο Έβδομο Πρόγραμμα Πλαίσιο για την Έρευνα (2007-13). Η Επιτροπή διασφαλίζει ότι ο συνολικός προγραμματισμός είναι στενά ευθυγραμμισμένος με τις πολιτικές για την ασφάλεια της ΕΕ, όπως δείχνουν επίσης πολλά από τα πλέον των 200 σχεδίων έρευνας που έχουν χρηματοδοτηθεί μέχρι τώρα από αυτό το πρόγραμμα. Οι στόχοι της ΣΕΑ εμφανίζονται σαφώς στα προγράμματα εργασιών στον τομέα της έρευνας για την ασφάλεια για το 2011-12. Για το πρόγραμμα εργασίας 2013, που από μόνο του θα παράσχει περίπου 290 εκατ. ευρώ, διενεργείται επί του παρόντος ανάλυση η οποία θα συμβάλει στον εντοπισμό των περισσότερο σημαντικών κενών και αναγκών έρευνας, λαμβανομένων υπόψη επίσης των προτεραιοτήτων που ορίζονται στη ΣΕΑ στην πράξη.

Μετά το 2013, η έρευνα για την ασφάλεια θα συνεχίσει να χρηματοδοτείται από το μελλοντικό πολυετές μέσο έρευνας και καινοτομίας («Horizon 2020»). Η πρόταση της Επιτροπής για τον συνολικό προϋπολογισμό για έρευνα και καινοτομία στο επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο προβλέπει αύξηση κατά 46 %, η οποία θα πρέπει να αντικατοπτρίζεται στο αντίστοιχο μερίδιο έρευνας για την ασφάλεια.

Για να ευθυγραμμίσει καλύτερα τα κονδύλια σχετικά με την ασφάλεια με τις πολιτικές, η Επιτροπή ενέτεινε τον διάλογό της με τον ιδιωτικό τομέα, ιδίως με τη βιομηχανία. Για αυτό τον σκοπό προτάθηκε η σύσταση μίας τακτικής (ετήσιας) δημόσιας/ιδιωτικής στρογγυλής τραπέζης υψηλού επιπέδου όπου τα θεσμικά όργανα και τα όργανα της ΕΕ, τα κράτη μέλη, και ο ιδιωτικός τομέας δύνανται να ανταλλάσσουν ιδέες για τον καλύτερο τρόπο πραγματοποίησης προόδου όσον αφορά την υλοποίηση των προτεραιοτήτων της ΣΕΑ. Η πρώτη υψηλού επιπέδου δημόσια/ιδιωτική στρογγυλή τράπεζα για την ασφάλεια μεταξύ της ΕΕ και του δημοσίου τομέα και των εκπροσώπων του ιδιωτικού τομέα των κρατών μελών έλαβε χώρα τον Φεβρουάριο 2011. Επιπλέον, για να αξιοποιήσει το ανεκμετάλλευτο δυναμικό μιας πλήρους λειτουργούσας αγοράς ασφάλειας, η Επιτροπή εκπονεί επί του παρόντος μια ανακοίνωση για την πολιτική όσον αφορά τη βιομηχανία ασφάλειας στην ΕΕ.

[1] Ανακοίνωση της Επιτροπής: Η στρατηγική εσωτερικής ασφάλειας της EE: Πέντε βήματα για μια ασφαλέστερη Ευρώπη — COM(2010) 673/3, (εφεξής «η ΣΕΑ στην πράξη»).

[2] Βλέπε Ευρωπόλ: Αξιολόγηση απειλών όσον αφορά το οργανωμένο έγκλημα (OCTA) 2011.

[3] Βλέπε τα συμπεράσματα του Συμβουλίου για τον καθορισμό προτεραιοτήτων της ΕΕ για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος μεταξύ 2011 και 2013· έγγραφο 11050/11, JAI 396 COSI 46 ENFOPOL 184 CRIMORG 81 ENFOCUSTOM 52 PESC 718 RELEX 603. Βλέπε επίσης παράρτημα.

[4] Αυτή εκπονήθηκε από την Ευρωπόλ με τη συμμετοχή της Eurojust, του Frontex, της Επιτροπής/ΓΔ ECHO, μεταξύ άλλων βασισμένη στα έγγραφα στρατηγικής - αξιολόγηση των απειλών όσον αφορά το οργανωμένο έγκλημα από την Ευρωπόλ (OCTA) 2011, έκθεση όσον αφορά την κατάσταση και τις τάσεις στον τομέα της τρομοκρατίας (TE-SAT) 2011, ετήσια ανάλυση κινδύνου του Frontex (ARA) 2011 και ετήσια ανάλυση κινδύνου όσον αφορά τα Δυτικά Βαλκάνια (WB ARA) 2011 - και σχετικά με τη διεκπεραίωση των υποθέσεων της Eurojust, όπως αντικατοπτρίζεται στην ετήσια έκθεσή του 2010.

[5] Βλ. Ευρωπόλ: Έκθεση για την τρομοκρατική δραστηριότητα στην Ευρωπαϊκή Ένωση: Κατάσταση και Τάσεις (TE-SAT) 2011.

[6] Απόφαση πλαίσιο του Συμβουλίου 2006/960/ΔΕΥ της 18ης Δεκεμβρίου 2006.

[7] Αποφάσεις του Συμβουλίου 2008/615/ΔΕΥ και 2008/616/ΔΕΥ (αποφάσεις Prüm).

[8] Όπως η ευρωπαϊκή σύμβαση για τη διαβίβαση ποινικών δικογραφιών του 1972 και η σύμβαση για την αμοιβαία δικαστική συνδρομή επί ποινικών υποθέσεων μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ του 2000.

[9] Βλέπε Ευρωπόλ: Αξιολόγηση του κινδύνου που αντιπροσωπεύει το οργανωμένο έγκλημα που διευκολύνεται από το Διαδίκτυο (iOCTA) 2011.

[10] Η Αυστρία, το Βέλγιο, η Τσεχική Δημοκρατία, η Ελλάδα, η Ιρλανδία, το Λουξεμβούργο, η Μάλτα, η Πολωνία και η Σουηδία δεν έχουν ακόμα επικυρώσει τη σύμβαση.

[11] http://ec.europa.eu/anti_fraud/documents/Working-paper.pdf

[12] Ο κύκλος πολιτικής Harmony της ΕΕ καλύπτει τις ακόλουθες οκτώ προτεραιότητες:

1. Εξασθένηση της ικανότητας των ομάδων οργανωμένου εγκλήματος που δραστηριοποιούνται ή έχουν ως βάση τη Δυτική Αφρική να διακινούν κοκαΐνη και ηρωίνη εντός της ΕΕ·

2. Μετριασμός του ρόλου των Δυτικών Βαλκανίων, ως κύριας ζώνης διακίνησης και αποθήκευσης παράνομων εμπορευμάτων που προορίζονται για την ΕΕ και ως κέντρου υλικοτεχνικής υποστήριξης σε ομάδες οργανωμένου εγκλήματος, συμπεριλαμβανομένων αλβανόφωνων ομάδων οργανωμένου εγκλήματος·

3. Εξασθένιση της ικανότητας των ομάδων οργανωμένου εγκλήματος να διευκολύνουν την παράνομη μετανάστευση στην ΕΕ, ιδίως μέσω της Νότιας, Νοτιοανατολικής και Ανατολικής Ευρώπης και ιδίως στα ελληνοτουρκικά σύνορα και σε περιοχές κρίσης της Μεσογείου κοντά στη Βόρεια Αφρική·

4. Μείωση της παραγωγής και διανομής στην ΕΕ των συνθετικών ναρκωτικών, συμπεριλαμβανομένων νέων ψυχοτρόπων ουσιών·

5. Εξάρθρωση της λαθρεμπορίας στην ΕΕ, ιδίως υπό μορφή κοντέινερ, παράνομων προϊόντων, συμπεριλαμβανομένης της κοκαΐνης, ηρωίνης, κάνναβης, παραποιημένων αγαθών και τσιγάρων·

6. Καταπολέμηση όλων των μορφών διακίνησης και εμπορίας ανθρώπων στοχεύοντας τις ομάδες οργανωμένου εγκλήματος που διεξάγουν τέτοιες εγκληματικές δραστηριότητες ιδίως στους νότιους, νοτιοδυτικούς και νοτιοανατολικούς εγκληματικούς κόμβους στην ΕΕ·

7. Μείωση των γενικών ικανοτήτων μετακινούμενων ομάδων οργανωμένου εγκλήματος να προβαίνουν σε εγκληματικές δραστηριότητες·

8. Ενίσχυση της καταπολέμησης του ηλεκτρονικού εγκλήματος και της εγκληματικής χρήσης του Διαδικτύου από μέρους ομάδων οργανωμένου εγκλήματος.

[13] C(2011) 6306 τελικό· εκδόθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 2011.

[14] Απόφαση του Συμβουλίου, της 28ης Φεβρουαρίου 2002, 2002/187/ΔΕΥ, σχετικά με τη σύσταση της Eurojust προκειμένου να ενισχυθεί η καταπολέμηση των σοβαρών μορφών εγκλήματος, όπως τροποποιήθηκε με την Απόφαση του Συμβουλίου 2003/659/ΔΕΥ και την Απόφαση 2009/426/ΔΕΥ του Συμβουλίου, της 16ης Δεκεμβρίου 2008 , για την ενίσχυση της Eurojust.

[15] Αντίστροφη μέτρηση για την ατιμωρησία: Διατάξεις παραγραφής όσον αφορά τη διαφθορά στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) — JLS/2008/ISEC/100.

[16] Έκδοση που προβλέπεται για το 2012.

[17] Αποφάσεις πλαίσιο 2001/500/ΔΕΥ για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και για τη δήμευση, 2005/212/ΔΕΥ για την επέκταση του πεδίου της δήμευσης, 2003/577/ΔΕΥ και 2006/783/ΔΕΥ για την αμοιβαία αναγνώριση αποφάσεων δέσμευσης και δήμευσης αντιστοίχως.

[18] Ανάπτυξη ερευνητικών και τεχνικών μεθόδων στον τομέα της ανάκτησης περιουσιακών στοιχείων — JLS/2008/ISEC/FPA/C1/018.

[19] Τίτλος και αναφορά: Διερεύνηση του ηλεκτρονικού εγκλήματος — Ανάπτυξη και διάδοση ενός αναγνωρισμένου διεθνούς προγράμματος επαγγελματικής κατάρτισης για το μέλλον — JLS/2008/ISEC/FP/C4-077.

[20] COM(2011) 163, Ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την προστασία υποδομών πληροφοριών ζωτικής σημασίας «Επιτεύγματα και επόμενα βήματα: προς την παγκόσμια ασφάλεια στον κυβερνοχώρο».

[21] COM(2009) 149, Ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την προστασία υποδομών πληροφοριών ζωτικής σημασίας «Προστασία της Ευρώπης από επιθέσεις στον κυβερνοχώρο και διαταραχές μεγάλης κλίμακας: αναβάθμιση της ετοιμότητας, της ασφάλειας και της ικανότητας αποκατάστασης».

[22] Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής που καθορίζει το τεχνικό και επιχειρησιακό πλαίσιο του EUROSUR και τις δράσεις προς ανάληψη για τη σύστασή του, SEC(2011) 145 τελικό της 28.1.2011. Βλέπε επίσης COM(2008) 68 τελικό της 13.2.2008 και SEC(2009) 1265 τελικό της 24.9.2009.

[23] Κέντρο για τον συντονισμό της καταπολέμησης της διακίνησης ναρκωτικών στη Μεσόγειο.

[24] Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής σχετικά με την εκτίμηση κινδύνου και την εκπόνηση κατευθυντηρίων γραμμών για τη διαχείριση καταστροφών, SEC(2010) 1626 τελικό της 21.12.2010.

[25] Η έκδοση προβλέπεται για τις 7 Δεκεμβρίου 2011.

[26] Ανακοίνωση της Επιτροπής «Αναβάθμιση της ευρωπαϊκής αντιμετώπισης των καταστροφών: ο ρόλος της πολιτικής προστασίας και της ανθρωπιστικής βοήθειας», 26.10.2010, COM(2010) 600 τελικό.

[27] Η αναφορά στην «ΕΠΑΑ» (Ευρωπαϊκή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας) πρέπει να διαβάζεται «ΚΠΑΑ» (Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας), μετά από τη θέση σε ισχύ της συνθήκης της Λισαβόνας.

[28] Μετά από την έκδοση του σχεδίου συμπερασμάτων του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά τους πιθανούς μηχανισμούς συνεργασίας μεταξύ πολιτικών αποστολών ΕΠΑΑ και ΕΥΡΩΠΟΛ σχετικά με την αμοιβαία ανταλλαγή πληροφοριών, στις 17 Νοεμβρίου 2008, η ανταλλαγή προσωπικών δεδομένων έχει εφαρμοστεί μεταξύ ΕΥΡΩΠΟΛ και EULEX Κοσσυφοπεδίου: Τα προσωπικά δεδομένα μεταφέρονται μεταξύ EULEX (από το EUOCI (Υπηρεσία Πληροφοριών σχετικά με το Έγκλημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης) και της ΕΥΡΩΠΟΛ μέσω των Εθνικών Μονάδων της ΕΥΡΩΠΟΛ (ENU) που εδρεύουν σε τρεις πρωτεύουσες κρατών μελών (FI, SE, UK).

[29] Ανακοίνωση της Επιτροπής με αντικείμενο τη μεσοπρόθεσμη αξιολόγηση του προγράμματος-πλαισίου «Ασφάλεια και προστασία των ελευθεριών» (2007-2013), COM(2011) 318 τελικό.