52011DC0146

[pic] | ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ |

Βρυξέλλες, 23.3.2011

COM(2011) 146 τελικό

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Μεταρρύθμιση των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις στις υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος

1. Εισαγωγή

Σκοπός της παρούσας ανακοίνωσης είναι να δώσει το έναυσμα για την έναρξη πολιτικού διαλόγου με τους ενδιαφερόμενους φορείς και τα άλλα θεσμικά όργανα για την επικείμενη αναθεώρηση της δέσμης κρατικών ενισχύσεων στις υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος (ΥΓΟΣ) (γνωστής ως δέσμης post-Altmark).

Η δέσμη περιλαμβάνει σειρά μέτρων που ελήφθησαν το 2005, ιδίως την απόφαση ΥΓΟΣ[1] και το πλαίσιο ΥΓΟΣ[2], στα οποία η Επιτροπή διασαφηνίζει την εφαρμογή των άρθρων για τις κρατικές ενισχύσεις, ήτοι τα άρθρα 106 και 107 της ΣΛΕΕ, για την αντιστάθμιση των ΥΓΟΣ.

Η ισχύς του πλαισίου ΥΓΟΣ λήγει τον Νοέμβριο του 2011, και, τόσο το πλαίσιο όσο και η απόφαση προβλέπουν την αξιολόγηση των κανόνων βάσει ευρείας διαβούλευσης. Η Επιτροπή άρχισε τη διαδικασία επανεξέτασης ήδη το 2008. Παράλληλα με την παρούσα ανακοίνωση, οι υπηρεσίες της Επιτροπής δημοσιεύουν έκθεση που περιγράφει την πρακτική της Επιτροπής στο πλαίσιο των ισχυόντων κανόνων, καθώς και τα βασικά ζητήματα που ανακύπτουν από τη διαβούλευση.

Η επανεξέταση της δέσμης πρέπει να αντιμετωπιστεί στο πλαίσιο των ευρύτερων στόχων πολιτικής της Επιτροπής στον τομέα των δημοσίων υπηρεσιών. Στην ανακοίνωσή της «Προς μια πράξη για την ενιαία αγορά»[3], η Επιτροπή δεσμεύτηκε (πρόταση αριθ. 25) να εκδώσει έως το 2011 ανακοίνωση συνοδευόμενη από σύνολο δράσεων για τις υπηρεσίες γενικού συμφέροντος, υπογραμμίζοντας ότι η ΕΕ και τα κράτη μέλη της πρέπει να μεριμνούν ώστε οι δημόσιες υπηρεσίες να λειτουργούν ευκολότερα στο κατάλληλο επίπεδο, να υπάγονται σε σαφείς κανόνες χρηματοδότησης, να είναι πολύ υψηλής ποιότητας και πράγματι προσβάσιμες σε όλους.

2. Οι δημόσιεσ υπηρεσίες στην «αρχιτεκτονικη» της ΕΕ

Οι δημόσιες υπηρεσίες (που αναφέρονται εν γένει στις συνθήκες ως ΥΓΟΣ) κατέχουν ζωτικό ρόλο στις κοινές αξίες της Ένωσης[4]. Αυτές προάγουν την κοινωνική και εδαφική συνοχή, ενισχύουν την ευημερία των πολιτών στην ΕΕ, και συμβάλλουν σημαντικά στην οικονομική ανάπτυξη της Ευρώπης. Οι δημόσιες υπηρεσίες κυμαίνονται από τις μεγάλες εμπορικές υπηρεσίες (βιομηχανίες δικτύου όπως οι ταχυδρομικές υπηρεσίες, η προμήθεια ενέργειας, οι υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών ή οι υπηρεσίες δημόσιων συγκοινωνιών) έως ένα ευρύ φάσμα κοινωνικών υπηρεσιών και υπηρεσιών υγείας[5], (όπως οι υπηρεσίες φροντίδας ηλικιωμένων και ατόμων με αναπηρία).

Η συνθήκη της Λισαβόνας αναγνωρίζει τον ουσιαστικό ρόλο των δημόσιων υπηρεσιών και, ταυτόχρονα, την ποικιλομορφία τους στο ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο. Αυτή η διττή προσέγγιση αντανακλάται στο νέο πρωτόκολλο 26 των συνθηκών, σύμφωνα με το οποίο οι κοινές αξίες της Ένωσης περιλαμβάνουν, ιδίως

υψηλό επίπεδο ποιότητας, ασφάλειας και οικονομικής προσιτότητας, ίση μεταχείριση και προώθηση της καθολικής πρόσβασης και των δικαιωμάτων των χρηστών

καθώς και

την ευρεία διακριτική ευχέρεια των εθνικών, περιφερειακών και τοπικών αρχών όταν παρέχουν, αναθέτουν και οργανώνουν[ΥΓΟΣ] .

Όντως, το άρθρο 14 της ΣΛΕΕ εξουσιοδοτεί τόσο την Ένωση όσο και τα κράτη μέλη, το καθένα στα πλαίσια των αντίστοιχων εξουσιών και αρμοδιοτήτων τους, να

μεριμνούν ούτως ώστε οι υπηρεσίες αυτές να λειτουργούν βάσει αρχών και προϋποθέσεων, ιδίως οικονομικών και δημοσιονομικών, οι οποίες επιτρέπουν την εκπλήρωση του σκοπού τους,

και επίσης προβλέπει μια νέα νομική βάση για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για να θεσπίζουν, μετά από πρόταση της Επιτροπής, κανονισμούς που καθορίζουν τις αρχές και τις προϋποθέσεις που προβλέπονται.

Επισημαίνεται, στο πλαίσιο αυτό, ότι οι διατάξεις του άρθρου 14 ισχύουν με την επιφύλαξη της εφαρμογής των κανόνων ανταγωνισμού στις ΥΓΟΣ[6]. Ειδικότερα, σύμφωνα με τα άρθρα 106 και 107, η αντιστάθμιση που χορηγείται από τις δημόσιες αρχές για την εκτέλεση των ΥΓΟΣ υπόκειται σε έλεγχο κρατικών ενισχύσεων, εκτός εάν πληρούνται οι τέσσερις σωρευτικές προϋποθέσεις που ορίστηκαν από το Δικαστήριο στην απόφαση Altmark[7]. Σκοπός της παρούσας ανακοίνωσης είναι να ασχοληθεί αποκλειστικά με τη μεταρρύθμιση των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις που έχει εκδώσει η Επιτροπή σύμφωνα με τα άρθρα 106 και 107.

Οι κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ δεν εφαρμόζονται σε όλες τις υπηρεσίες γενικού συμφέροντος (ΥΓΣ), αλλά μόνο σε εκείνες που έχουν «οικονομικό» χαρακτήρα, ήτοι στις ΥΓΟΣ. Επίσης, οι κοινωνικές υπηρεσίες γενικού συμφέροντος (ΚΥΓΣ), οι οποίες μπορούν να είναι οικονομικού ή μη οικονομικού χαρακτήρα, υπόκεινται στο δίκαιο της ΕΕ μόνο στην περίπτωση που έχουν πράγματι οικονομικό χαρακτήρα[8]. Επιπλέον, σύμφωνα με το άρθρο 2 του πρωτοκόλλου 26,

οι διατάξεις των συνθηκών ουδόλως επηρεάζουν την αρμοδιότητα των κρατών μελών όσον αφορά την παροχή, την ανάθεση και την οργάνωση υπηρεσιών γενικού συμφέροντος μη οικονομικού χαρακτήρα.

Δραστηριότητες οι οποίες θεωρούνται ως μη οικονομικές για τους σκοπούς των κανόνων ανταγωνισμού είναι, για παράδειγμα, η ασφάλεια της αεροπλοΐας[9], ή η επιτήρηση της ρύπανσης[10], διότι αυτές οι δραστηριότητες συνδέονται με την άσκηση των κρατικών δικαιοδοσιών και την εκπλήρωση των κρατικών υποχρεώσεων έναντι των πολιτών[11]. Ομοίως, η διαχείριση των υποχρεωτικών καθεστώτων κοινωνικής ασφάλισης που επιδιώκουν έναν αποκλειστικά κοινωνικό στόχο δεν θεωρείται οικονομική δραστηριότητα για τους σκοπούς των κανόνων ανταγωνισμού[12].

[pic]

Επίσης, οι φορείς παροχής ΥΓΟΣ υπόκεινται μόνο στους κανόνες ανταγωνισμού, εν γένει, και στους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις, ειδικότερα, στο μέτρο που η εφαρμογή αυτών των κανόνων δεν εμποδίζει την εκπλήρωση των καθηκόντων τους. Πράγματι, σύμφωνα με το άρθρο 106 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ,

οι επιχειρήσεις που είναι επιφορτισμένες με τη διαχείριση υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος ή που έχουν χαρακτήρα δημοσιονομικού μονοπωλίου υπόκεινται στους κανόνες των συνθηκών, ιδίως στους κανόνες ανταγωνισμού, κατά το μέτρο που η εφαρμογή των κανόνων αυτών δεν εμποδίζει νομικά ή πραγματικά την εκπλήρωση της ιδιαίτερης αποστολής που τους έχει ανατεθεί. .

3. Χρηματοδότηση δημοσιων υπηρεσιων και έλεγχοσ των κρατικων ενισχυσεων

Μια σημαντική πτυχή της παροχής δημόσιων υπηρεσιών είναι η αντιστάθμιση που ενδεχομένως χρειάζεται να παρέχουν οι δημόσιες αρχές στους φορείς παροχής για την εκτέλεση της αποστολής αυτής. Η σημασία αυτής της πτυχής επιτάθηκε από την οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση. Η κρίση όχι μόνο έπληξε πολλούς πολίτες στην ΕΕ, αλλά και αύξησε την εξάρτησή τους από υψηλής ποιότητας δημόσιες υπηρεσίες. Επίσης, έδωσε, λόγω των προσπαθειών που καταβάλλουν σήμερα πολλά κράτη μέλη της ΕΕ για να μειώσουν το δημόσιο έλλειμμά τους, έμφαση στην αποτελεσματικότητα των δημόσιων δαπανών και στην ανάγκη ενίσχυσης της παραγωγικότητας όλων των κρατών μελών.

Το άρθρο 106 ΣΛΕΕ αναθέτει στην Επιτροπή το καθήκον να ελέγχει το συμβιβάσιμο της αντιστάθμισης αυτής με τους κανόνες ανταγωνισμού.

Όμως, δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως κρατική ενίσχυση όλες οι κρατικές χρηματοδοτήσεις δημόσιων υπηρεσιών με οικονομικό χαρακτήρα.. Σύμφωνα με την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου στην υπόθεση Altmark [13], δεν υφίσταται κρατική ενίσχυση όταν (1) οι υποχρεώσεις παροχής δημόσιας υπηρεσίας καθορίζονται σαφώς··(2) οι παράμετροι που χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό της αντιστάθμισης καθορίζονται με τρόπο αντικειμενικό και διαφανή· (3) η αντιστάθμιση για την παροχή δημόσιας υπηρεσίας καλύπτει απλώς τις δαπάνες και ένα λογικό κέρδος· και (4) όταν η επιχείρηση επιλέγεται μέσω διαδικασίας δημόσιας σύμβασης που επιτρέπει την επιλογή υποψηφίου ικανού να παράσχει αυτές τις υπηρεσίες με το μικρότερο κόστος για το κοινωνικό σύνολο, η αντιστάθμιση καθορίζεται βάσει ανάλυσης των δαπανών μιας μέσης επιχείρησης με χρηστή διαχείριση στον σχετικό τομέα. Εάν δεν πληρούται καμία από αυτές τις προϋποθέσεις, τότε δύναται να θεωρηθεί ότι η κρατική παρέμβαση συνιστά κρατική ενίσχυση και πρέπει, κατ’ αρχήν, να κοινοποιηθεί και να αξιολογηθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Όπως προαναφέρθηκε, η νομική βάση για τον έλεγχο ύπαρξης κρατικής ενίσχυσης στην αντιστάθμιση ΥΓΟΣ ορίζεται στα άρθρα 106 και 107 ΣΛΕΕ[14]. Η δέσμη, ιδίως η απόφαση ΥΓΟΣ και το πλαίσιο ΥΓΟΣ διασαφήνισε την εφαρμογή των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις στις ΥΓΟΣ. Συγκεκριμένα, ενώ η απόφαση ΥΓΟΣ καθορίζει τις προϋποθέσεις σύμφωνα με τις οποίες η αντιστάθμιση σε εταιρείες για την εκπλήρωση υποχρεώσεων παροχής δημόσιας υπηρεσίας θεωρείται συμβατή με τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις και εξαιρείται από την υποχρέωση κοινοποίησης στην Επιτροπή, το πλαίσιο ΥΓΟΣ ορίζει τις προϋποθέσεις σύμφωνα με τις οποίες η αντιστάθμιση που δεν καλύπτεται από την απόφαση δύναται να εγκριθεί από την Επιτροπή.

Από τη θέση τους σε ισχύ το 2005, η απόφαση ΥΓΟΣ και το πλαίσιο ΥΓΟΣ αποτελούν τη σημαντικότερη βάση αξιολόγησης από την Επιτροπή μεγάλου αριθμού υποθέσεων κρατικών ενισχύσεων που αφορούν ΥΓΟΣ. Επιπλέον της απόφασης ΥΓΟΣ και του πλαισίου ΥΓΟΣ, τέθηκε σε εφαρμογή μια σειρά κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις σε συγκεκριμένους κλάδους[15].

Η μεταρρύθμιση της δέσμης αποτελεί μέρος του προγράμματος εργασίας της Επιτροπής για το 2011[16]. Η μεταρρύθμιση αναφέρθηκε επίσης στην επιστολή του Προέδρου Barroso που συνόδευσε τον λόγο του για την κατάσταση της Ένωσης προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο[17].

4. Η επανεξεταση των κανονων για τισ κρατικέσ ενισχυσεισ προσ τις υγοσ

Ο γενικός στόχος της μεταρρύθμισης των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις για τις ΥΓΟΣ είναι η ενίσχυση της συμβολής που οι ΥΓΟΣ μπορούν να προσφέρουν στην ευρύτερη ευρωπαϊκή οικονομική ανάκαμψη. Τα κράτη μέλη χρειάζεται, πράγματι, να εξασφαλίσουν την παροχή ορισμένων υπηρεσιών (όπως τα νοσοκομεία, η εκπαίδευση, η κοινωνική κατοικία, αλλά επίσης οι επικοινωνίες, η ενέργεια ή οι μεταφορές) σε όλους τους πολίτες σε προσιτές συνθήκες. Οι εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές είναι αρμόδιες και διαθέτουν ευρεία διακριτική ευχέρεια όταν παρέχουν, αναθέτουν και οργανώνουν ΥΓΟΣ. Ταυτόχρονα, ωστόσο, μία αποτελεσματική κατανομή των δημόσιων πόρων για τις ΥΓΟΣ είναι βασικής σημασίας για τη διασφάλιση της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ και της οικονομικής συνοχής μεταξύ των κρατών μελών. Αποτελεσματικές και υψηλής ποιότητας δημόσιες υπηρεσίες στηρίζουν και ενισχύουν την ανάπτυξη και την απασχόληση στην ΕΕ. Ιδίως, οι κοινωνικές υπηρεσίες μετριάζουν την κοινωνική επίπτωση της κρίσης.

4.1. To αποτέλεσμα της διαβούλευσης

Σύμφωνα με τις απαιτήσεις του άρθρου 9 της απόφασης ΥΓΟΣ και του σημείου 25 του πλαισίου ΥΓΟΣ, η Επιτροπή διεξήγαγε ευρεία διαβούλευση και έλαβε από τα κράτη μέλη και άλλους φορείς στοιχεία σχετικά με την πρακτική εφαρμογή των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις στον τομέα αυτόν:

- Το 2008 και 2009, η Επιτροπή ζήτησε από τα κράτη μέλη να της υποβάλουν εκθέσεις σχετικά με την εφαρμογή της ισχύουσας δέσμης. Οι εκθέσεις αυτές αποκάλυψαν ότι τα κράτη μέλη υποδέχονται, εν γένει, ευνοϊκά τη δέσμη και την ασφάλεια δικαίου που αυτή προσέφερε. Αντί να υποστηρίζουν την πλήρη αναθεώρηση της δέσμης, πολλά κράτη μέλη θεωρούν ότι θα έπρεπε να αναθεωρηθούν απλώς ορισμένες από τις διατάξεις της για να διευκολυνθεί η τήρηση των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις σε διάφορα επίπεδα της εθνικής διοίκησης.

- Το 2010, η Επιτροπή ξεκίνησε δημόσια διαβούλευση για την εφαρμογή της ισχύουσας δέσμης. Η διαβούλευση αυτή κίνησε το ενδιαφέρον ενός ευρέος φάσματος οργανισμών. Συνολικά, η Επιτροπή έλαβε περισσότερες από 100 απαντήσεις. Οι γνώμες που εκφράστηκαν είναι φυσικό να διαφέρουν σημαντικά, ανάλογα με τον χαρακτήρα και τη δραστηριότητα κάθε οντότητας. Ο γενικός όμως τόνος των παρατηρήσεων που υποβλήθηκαν συνάδει σε μεγάλο βαθμό με τις ανωτέρω εκθέσεις των κρατών μελών.

Παράλληλα με την παρούσα ανακοίνωση, οι υπηρεσίες της Επιτροπής δημοσιεύουν έκθεση που περιγράφει την πρακτική της Επιτροπής στο πλαίσιο των ισχυόντων κανόνων και των βασικών προβλημάτων που προκύπτουν από τη διαβούλευση.

Σε γενικές γραμμές, η διαδικασία διαβούλευσης επιβεβαίωσε ότι οι υφιστάμενες νομικές πράξεις αποτελούσαν αναγκαία και κατάλληλη απάντηση υπό το πρίσμα της απόφασης Altmark . Αφ’ ότου τέθηκαν σε ισχύ, έχουν εφαρμοστεί σε μεγάλο αριθμό υποθέσεων κρατικών ενισχύσεων. Η διαβούλευση έδειξε επίσης ότι σε ορισμένους τομείς, π.χ. στον τομέα των κοινωνικών υπηρεσιών, η δέσμη δεν έχει υλοποιηθεί όπως προβλεπόταν. Αυτό ενδεχομένως να οφείλεται σε έλλειψη ευαισθησίας από μέρους των οικείων αρχών, καθώς και στην πολυπλοκότητα της υπάρχουσας δέσμης.

Πολλοί φορείς εκτιμούν ότι οι υφιστάμενες νομικές πράξεις έχουν συμβάλει θετικά στον γενικό στόχο της ασφάλειας δικαίου. Ωστόσο, η διαβούλευση κατέδειξε, επίσης, ότι υπάρχει μεγάλο περιθώριο βελτιώσεων. Παρατηρείται κυρίως η ανάγκη επεξεργασίας σαφέστερων, απλούστερων, περισσότερο αναλογικών και περισσότερο αποτελεσματικών εργαλείων για την εξασφάλιση της ευκολότερης εφαρμογής των κανόνων αυτών και, ως εκ τούτου, την προαγωγή της αποτελεσματικότερης παροχής ΥΓΟΣ υψηλής ποιότητας, προς όφελος των πολιτών της ΕΕ.

4.2. Οι βασικές αρχές για τη μεταρρύθμιση

Για να επιτύχει αυτούς τους στόχους, η Επιτροπή προτίθεται να στηρίξει την επικείμενη μεταρρύθμιση σε δύο βασικές αρχές:

- Αποσαφήνιση : όπου είναι δυνατό, η Επιτροπή εξετάζει τη δυνατότητα να χορηγήσει πρόσθετη αποσαφήνιση για μια σειρά βασικών εννοιών που αφορούν την εφαρμογή των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις που εφαρμόζονται στις ΥΓΟΣ, συμπεριλαμβανομένου του πεδίου εφαρμογής αυτών των κανόνων και των προϋποθέσεων για την έγκριση ενισχύσεων στις ΥΓΟΣ από την Επιτροπή[18].

- Διαφοροποιημένη και αναλογική προσέγγιση : η Επιτροπή αναζητεί επίσης τρόπους για να προσφέρει περισσότερο διαφοροποιημένη και αναλογική απάντηση στις διάφορες κατηγορίες ΥΓΟΣ. Σκοπεύει να εξαρτά τον βαθμό του ελέγχου κρατικών ενισχύσεων από τον χαρακτήρα των παρεχόμενων υπηρεσιών. Ένα στοιχείο αυτής της στρατηγικής θα ήταν να απλοποιήσει την εφαρμογή των κανόνων για ορισμένους τύπους δημοσίων υπηρεσιών μικρής κλίμακας τοπικού χαρακτήρα με περιορισμένο αντίκτυπο στις συναλλαγές μεταξύ των κρατών μελών και για ορισμένους τύπους κοινωνικών υπηρεσιών Ταυτόχρονα, η Επιτροπή θα μπορούσε να δώσει μεγαλύτερη βαρύτητα σε ζητήματα αποτελεσματικότητας και ανταγωνισμού στην αντιμετώπιση εμπορικών υπηρεσιών μεγάλης κλίμακας με σαφώς ευρεία κοινοτική διάσταση[19].

Ως εκ τούτου, η μεταρρύθμιση θα έχει ως στόχο να διασφαλίσει ένα σαφές, απλό και αποτελεσματικό νομικό πλαίσιο έτσι ώστε να καταστήσει την τήρηση ευκολότερη για τις εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές και να προαγάγει την αποτελεσματική παροχή ΥΓΟΣ ενισχύοντας μια έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς οικονομία.

Η μεταρρύθμιση θα είναι απολύτως σύμφωνη με τον συνολικό στόχο του ελέγχου των κρατικών ενισχύσεων στην ΕΕ, ώστε να διασφαλίζει ότι τα κράτη μέλη εφαρμόζουν μόνο κρατικές ενισχύσεις που συμβάλλουν σε σαφή στόχο κοινού συμφέροντος, είναι καλώς σχεδιασμένες, και αναλογικές και δεν στρεβλώνουν τον ανταγωνισμό και τις συναλλαγές μεταξύ των κρατών μελών.

4.2.1. Αποσαφήνιση

Οι υπηρεσίες της Επιτροπής προσπάθησαν με διάφορους τρόπους να αποσαφηνίσουν τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις όσον αφορά τις ΥΓΟΣ. Όπως αναφέρθηκε ανωτέρω, οι υπηρεσίες της Επιτροπής δημοσίευσαν, το 2007, ένα έγγραφο ερωτήσεων που υποβάλλονται συχνά. Επιπλέον, το 2008, οι υπηρεσίες της Επιτροπής σύστησαν την υπηρεσία διαδραστικής πληροφόρησης (IIS) για ενδιαφερόμενους φορείς που επιθυμούν να υποβάλουν συναφείς ερωτήσεις για τους κανόνες ΥΓΟΣ σε απευθείας σύνδεση (online) και να λάβουν απάντηση από την αρμόδια υπηρεσία της Επιτροπής.

Η γνώση και η πείρα που αποκτήθηκαν μέσω της IIS και μέσω της πάγιας πρακτικής της Επιτροπής έχουν καταστεί διαθέσιμες από τα τέλη του 2010 μέσω της επικαιροποίησης των ερωτήσεων που υποβάλλονται συχνά για το 2007[20]. Αυτός ο επικαιροποιημένος οδηγός περιέχει άνω των 100 ερωτήσεων για διάφορα ζητήματα σχετικά με τις ΥΓΟΣ. Παρέχει περαιτέρω σαφήνεια σε μια σειρά βασικών εννοιών που αφορούν την εφαρμογή των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις για τις ΥΓΟΣ, συμπεριλαμβανομένου του πεδίου εφαρμογής των κανόνων, των προϋποθέσεων για την έγκριση της ενίσχυσης ΥΓΟΣ από την Επιτροπή και τη σχέση μεταξύ των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις και εκείνων για τις δημόσιες συμβάσεις. Πολλές ερωτήσεις αφορούν τον τομέα κοινωνικών υπηρεσιών, αφού οι δημόσιες αρχές και οι φορείς που παρέχουν υπηρεσίες σε αυτόν τον τομέα έχουν αναφέρει συχνά δυσκολίες στην εφαρμογή των σχετικών κανόνων ΕΕ. Τα ενδιαφερόμενα μέρη δεν είχαν τη δυνατότητα να υποβάλλουν παρατηρήσεις για τον οδηγό κατά τη διαβούλευση για τη μεταρρύθμιση της δέσμης.

Παρά ταύτα, η διαβούλευση υπογράμμισε ότι οι αβεβαιότητες και οι παρεξηγήσεις, ιδίως όσον αφορά τις βασικές έννοιες επί των οποίων βασίζονται οι κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις στις ΥΓΟΣ, ενδέχεται να περιλαμβάνονται στους λόγους για τους οποίους οι κανόνες δεν εφαρμόζονται μερικές φορές σωστά. Το αίτημα για περισσότερη σαφήνεια υπερβαίνει τους κανόνες που περιέχονται στη δέσμη και αφορά επίσης τον χαρακτήρα της δραστηριότητας και του ερωτήματος κατά πόσο το μέτρο εμπίπτει στο άρθρο 107 της ΣΛΕΕ. Στα θέματα για τα οποία τα ενδιαφερόμενα μέρη ζήτησαν περισσότερη σαφήνεια και για τα οποία η Επιτροπή σκοπεύει να χορηγήσει περαιτέρω κατευθυντήριες γραμμές περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων:

- η διάκριση μεταξύ οικονομικών και μη οικονομικών δραστηριοτήτων και ο χαρακτηρισμός ορισμένων οντοτήτων ως επιχειρήσεων·

- οι περιορισμοί στους οποίους υπόκεινται τα κράτη μέλη στο πλαίσιο των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις όταν ορίζουν μία οικονομική δραστηριότητα ως ΥΓΟΣ·

- οι προϋποθέσεις σύμφωνα με τις οποίες η αντιστάθμιση, για ορισμένες ΥΓΟΣ που χορηγούνται σε τοπικό επίπεδο, επηρεάζει το εμπόριο μεταξύ των κρατών μελών, εμπίπτοντας έτσι στο πεδίο εφαρμογής των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις·

- οι απαιτήσεις που οι δημόσιες αρχές οφείλουν να ακολουθήσουν στο πλαίσιο των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις όταν αναθέτουν την εκτέλεση ΥΓΟΣ σε μία επιχείρηση·

- οι προϋποθέσεις σύμφωνα με τις οποίες η αντιστάθμιση για τις ΥΓΟΣ δεν συνεπάγεται κρατική ενίσχυση λόγω του ότι ο διαγωνισμός επιλέγει τον φορέα παροχής με το μικρότερο κόστος για το κοινωνικό σύνολο ή διότι η εφαρμοζόμενη τιμή είναι σύμφωνη με εκείνη μιας αποτελεσματικής επιχείρησης «με χρηστή διαχείριση»·

- με ποιο τρόπο θα ενισχυθεί η σύγκλιση μεταξύ της εφαρμογής των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις και για τις δημόσιες συμβάσεις· και

- η αλληλεπίδραση μεταξύ των κανόνων της δέσμης και άλλων τομεακών κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις.

Ορισμένα από τα ζητήματα που προαναφέρθηκαν προέρχονται από το πρωτογενές δίκαιο της ΕΕ όπως ερμηνεύεται από το Δικαστήριο (βλ. για παράδειγμα τη διάκριση μεταξύ οικονομικών και μη οικονομικών δραστηριοτήτων). Ο ρόλος της Επιτροπής επί του θέματος περιορίζεται στην παροχή διασαφήνισης για τον τρόπο που κατανοεί και εφαρμόζει τις διατάξεις των συνθηκών. Εντός των ορίων αυτών, η Επιτροπή θα αξιολογήσει την ανάγκη για περαιτέρω διασαφήνιση σχετικά με τις βασικές έννοιες όσον αφορά τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις στις ΥΓΟΣ με σκοπό να διευκολύνει την ορθή εφαρμογή αυτών των κανόνων.

Επιπλέον, η Επιτροπή θα συζητήσει με τα κράτη μέλη τον τρόπο με τον οποίο θα παρέχονται επιτόπου περαιτέρω πρακτικές διευκρινίσεις προς όφελος των τοπικών παραγόντων και ενδιαφερόμενων φορέων

4.2.2. Διαφοροποιημένη και αναλογική προσέγγιση

Η ισχύουσα δέσμη εφαρμόζεται λίγο πολύ με ενιαίο τρόπο σε ένα ευρύτατο ευρύ φάσμα οικονομικών τομέων και φορέων. Η Επιτροπή προτίθεται, στο πλαίσιο της επικείμενης μεταρρύθμισης, να προβεί σε σαφέστερη διάκριση μεταξύ των διαφόρων ειδών υπηρεσιών ανάλογα με εάν η κρατική ενίσχυση σε αυτούς τους οικονομικούς τομείς θέτει σοβαρό κίνδυνο δημιουργίας στρεβλώσεων του ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά.

4.2.2.1. Απλοποίηση

Πολλές δημόσιες υπηρεσίες οργανωμένες από τοπικές κοινότητες είναι σχετικά περιορισμένης κλίμακας και συνεπώς έχουν μόνο μικρή επίπτωση στις συναλλαγές των κρατών μελών. Επίσης ορισμένοι τύποι δημοσίων υπηρεσιών παρουσιάζουν μια σειρά ιδιαιτεροτήτων όσον αφορά τη χρηματοδοτική τους δομή και τους στόχους τους. Η υιοθέτηση μιας περισσότερο διαφοροποιημένης προσέγγισης θα μπορούσε να επιτευχθεί με την απλοποίηση της εφαρμογής των κανόνων σε αυτούς τους τύπους υπηρεσιών. Η Επιτροπή θα επιδιώξει, εν γένει, να διασφαλίσει ότι ο διοικητικός φόρτος που επιβλήθηκε στην οικεία δημόσια αρχή είναι ανάλογος με τις επιπτώσεις του μέτρου στον ανταγωνισμό της εσωτερικής αγοράς. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή θα αξιολογήσει υπό ποίες προϋποθέσεις και περιστάσεις ορισμένες ενισχύσεις δύνανται να θεωρηθούν de minimis [21] , για ποιες κατηγορίες υπηρεσιών και υπό ποίες προϋποθέσεις απαιτείται ατομική κοινοποίηση κρατικής ενίσχυσης και κατά πόσον θα πρέπει να τροποποιηθούν τα όρια που καθορίζουν την εφαρμογή της ισχύουσας απόφασης ΥΓΟΣ.

4.2.2.2. Αποτελεσματικότητα των εμπορικών υπηρεσιών ευρείας κλίμακας επιφορτισμένων με υποχρεώσεις δημόσιας υπηρεσίας

Μολονότι η Επιτροπή είναι αποφασισμένη να διευκολύνει την εφαρμογή της δέσμης όπου αυτό κρίνεται σκόπιμο, βασικός στόχος της μεταρρύθμισης της δέσμης είναι η διασφάλιση δημόσιων υπηρεσιών υψηλής ποιότητας και η αποτελεσματική κατανομή των κρατικών πόρων και, κατά συνέπεια, η αποφυγή στρεβλώσεων του ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά όσο το δυνατόν περισσότερα αποτελεσματικά.

Η Επιτροπή φρονεί ότι ο κίνδυνος στρεβλώσεων του ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά είναι ιδιαίτερα υψηλός σε τομείς που χαρακτηρίζονται από ευρείας κλίμακας εμπορική δραστηριότητα με σαφώς ευρεία ευρωπαϊκή διάσταση. Σε ορισμένους από τους σχετικούς τομείς, όπως οι μεταφορές, οι τηλεπικοινωνίες, η παροχή ενέργειας και οι ταχυδρομικές υπηρεσίες, ο κίνδυνος αυτός αντιμετωπίζεται επίσης σε ειδικούς τομεακούς κανόνες[22]. Αυτοί οι τομεακοί κανόνες εφαρμόζονται αντί για τη γενική απόφαση ΥΓΟΣ και το πλαίσιο ΥΓΟΣ (π.χ. μεταφορές) ή σε συνδυασμό με αυτά (π.χ.ταχυδρομικές υπηρεσίες).

Στο πλαίσιο της ισχύουσας δέσμης, η αντιστάθμιση που χορηγείται για την παροχή ΥΓΟΣ μπορεί να καλύψει τις δαπάνες που πραγματοποιεί ο φορέας που παρέχει την υπηρεσία, καθώς και ένα λογικό ποσοστό κέρδους[23]. Ωστόσο, η ισχύουσα δέσμη δεν λαμβάνει υπόψη τον τρόπο με τον οποίο οι δαπάνες πραγματοποιούνται από τον φορέα που παρέχει την υπηρεσία ΥΓΟΣ σε σύγκριση με εκείνες μιας επιχείρησης με χρηστή διαχείριση. Συνεπώς, τα κράτη μέλη δύνανται να αποζημιώσουν τους φορείς που παρέχουν τις υπηρεσίες για δαπάνες που προέκυψαν από χαμηλά επίπεδα αποτελεσματικότητας. Η κατάσταση αυτή τείνει να στρεβλώνει τη λειτουργία των αγορών και δύναται τελικά να βλάψει την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα της παροχής. Επιπρόσθετα, δεν είναι εναρμονισμένη με τον γενικό στόχο δημόσιας πολιτικής για την αποτελεσματικότητα στις δημόσιες δαπάνες και τη σωστή κατανομή των πόρων.

Στο πλαίσιο της τρέχουσας επανεξέτασης, η Επιτροπή, κατά συνέπεια, εξετάζει ποιον βαθμός αποτελεσματικότητας και ποιότητας θα έπρεπε να λάβει υπόψη της όταν αποφασίζει την έγκριση μέτρων κρατικών ενισχύσεων όσον αφορά τις ΥΓΟΣ. Στα μέτρα αυτά θα μπορούσαν επίσης να περιλαμβάνονται μέτρα που στοχεύουν στην επίτευξη της δέουσας διαφάνειας όσον αφορά τις δημόσιες δαπάνες για τις ΥΓΟΣ ή τον εντοπισμό και τον ορισμό των υποχρεώσεων ΥΓΟΣ (τηρουμένης της σχετικής ευρείας διακριτικής ευχέρειας των κρατών μελών), καθώς και μέτρα που στοχεύουν να ληφθεί υπόψη η αποτελεσματικότητα κατά τη διάρκεια της ανάθεσης μιας ΥΓΟΣ.

5. Επόμενα βήματα

Η διαβούλευση με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή και Κοινωνική Επιτροπή, την Επιτροπή των Περιφερειών και τα κράτη μέλη, καθώς και τους ενδιαφερόμενους φορείς όσον αφορά τα προσχέδια της νέας απόφασης ΥΓΟΣ και του νέου πλαισίου ΥΓΟΣ προβλέπεται να διεξαχθεί εντός του Ιουλίου 2011.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ – Νομικές πράξεις που εφαρμόζονται στις ΥΓΟΣ ανά τομέα

Αεροπορικές μεταφορές | Δεν εφαρμόζεται. | Εφαρμόζεται[26] | -Κατευθυντήριες γραμμές για τις αεροπορικές μεταφορές[27] -Κρατικές ενισχύσεις στον τομέα των αεροπορικών μεταφορών [28] | Κανόνες για την εκμετάλλευση των αεροπορικών γραμμών[29]. Υπηρεσίες εδάφους[30] |

Θαλάσσιες μεταφορές | Δεν εφαρμόζεται | Εφαρμόζεται[31] | - Ανακοίνωση της Επιτροπής για τις εταιρείες διαχείρισης πλοίων [32] - Ανακοίνωση για την προώθηση των θαλάσσιων αρτηριών [33] -Ανακοίνωση για τον τομέα των θαλασσίων μεταφορών[34] | Κανονισμός καμποτάζ[35] |

Ραδιοτηλεοπτικές μεταδόσεις | Δεν εφαρμόζεται σήμερα, αλλά οι αρχές της κατωτέρω ανακοίνωσης είναι παρόμοιες[36] | Εφαρμόζεται στον βαθμό που πληρούνται οι προϋποθέσεις του άρθρου της απόφασης 2(1)(α)[37] | Ανακοίνωση για τις δημόσιες υπηρεσίες ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων[38] |

Τηλεπικοινωνίες συμπεριλαμβανομένων των Ευρυζωνικών επικοινωνιών | Εφαρμόζεται, από κοινού με τις κατευθυντήριες γραμμές | Εφαρμόζεται | Κατευθυντήριες γραμμές όσον αφορά την ταχεία ανάπτυξη ευρυζωνικών δικτύων[39] | Οδηγία πλαίσιο[40] Οδηγία καθολικής υπηρεσίας[41] |

Ταχυδρομικές υπηρεσίες | Εφαρμόζεται[42] | Εφαρμόζεται, αλλά, εν γένει, είναι άνευ σημασίας λόγω των ορίων | 3η ταχυδρομική οδηγία (από το 2011 και εντεύθεν)[43] |

Ενέργεια | Εφαρμόζεται | Εφαρμόζεται | Τρίτη δέσμη για την ενέργεια: Οδηγία για την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας [44] Οδηγία για την αγορά φυσικού αερίου [45] |

Υγεία | Εφαρμόζεται | Εφαρμόζεται, για τα νοσοκομεία ανεξάρτητα από τα όρια[46] |

Κοινωνική στέγαση. | Εφαρμόζεται | Εφαρμόζεται, ανεξάρτητα από τα όρια[47] |

Προσωπική φροντίδα | Εφαρμόζεται | Εφαρμόζεται |

[1] Απόφαση της Επιτροπής (ΕΚ) 842/2005, της 28ης Νοεμβρίου 2005, για την εφαρμογή του άρθρου 86 παράγραφος 2 της συνθήκης ΕΚ στις κρατικές ενισχύσεις υπό μορφή αντιστάθμισης για την παροχή δημόσιας υπηρεσίας που χορηγούνται σε ορισμένες επιχειρήσεις επιφορτισμένες με τη διαχείριση υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος, ΕΕ L 312 της 29.11.2005, σ. 67.

[2] Κοινοτικό πλαίσιο για τις κρατικές ενισχύσεις υπό μορφή αντιστάθμισης για την παροχή δημόσιας υπηρεσίας· ΕΕ C 297 της 29.11.2005, σ. 4.

[3] Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών Προς μια Πράξη για την Ενιαία αγορά-Για μια κοινωνική οικονομία της αγοράς με υψηλό βαθμό ανταγωνιστικότητας, 50 προτάσεις για βελτίωση της συνεργασίας, της από κοινού ανάληψης επιχειρηματικών δραστηριοτήτων και των συναλλαγών , COM(2010) 608 τελικό/2 της 11ης Νοεμβρίου 2010.

[4] Άρθρο 1 του πρωτοκόλλου αριθ. 26 της Συνθήκης.

[5] Για μια περιγραφή των κοινωνικών υπηρεσιών γενικού συμφέροντος βλέπε ανακοίνωση της Επιτροπής - Εφαρμογή του κοινοτικού προγράμματος της Λισσαβόνας - Κοινωνικές υπηρεσίες κοινής ωφελείας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (COM(2006) 177 τελικό 26ης Απριλίου 2006).

[6] Ακριβέστερα το άρθρο 14 ΣΛΕΕ ορίζει «Υπό την επιφύλαξη …. των άρθρων 93, 106, και 107…». Κατά συνέπεια επιβεβαιώνει την εφαρμογή στο πλαίσιο των ΥΓΟΣ αυτών των διατάξεων και των μέτρων που ορίστηκαν σ’ αυτό το πλαίσιο.

[7] Βλ. κατωτέρω το κεφάλαιο 2.

[8] Στην ανακοίνωση από την Επιτροπή προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών - Συνοδευτικό έγγραφο της ανακοίνωσης με τίτλο «Μια Ενιαία Αγορά για τον 21ο αιώνα» Υπηρεσίες γενικού συμφέροντος, περιλαμβανομένων των κοινωνικών υπηρεσιών γενικού συμφέροντος: Μια νέα ευρωπαϊκή δέσμευση {COM(2007) 725 τελικό), η Επιτροπή όρισε: «Υπηρεσίες μη οικονομικού χαρακτήρα : οι υπηρεσίες αυτές, π.χ. αυτές που παραδοσιακά αποτελούν προνόμιο του κράτους όπως η αστυνομία, η δικαιοσύνη και τα υποχρεωτικά συστήματα κοινωνικής ασφάλισης δεν υπόκεινται σε συγκεκριμένη νομοθεσία της ΕΕ ούτε καλύπτονται από τους κανόνες εσωτερικής αγοράς και ανταγωνισμού της Συνθήκης. Ορισμένες πλευρές της οργάνωσης των εν λόγω υπηρεσιών δύνανται να υπόκεινται σε άλλους κανόνες της Συνθήκης, όπως η αρχή περί μη εισαγωγής διακρίσεων» .

[9] Υπόθεση C-364/92 SAT Fluggesellschaft Συλλογή 1994, I-43.

[10] Υπόθεση C-343/95 Diego Calì & Figli Συλλογή 1997, I-1547.

[11] Το κατωτέρω διάγραμμα απεικονίζει απλώς τις διάφορες έννοιες και δεν αντιπροσωπεύει το αντίστοιχο μέγεθος των οικονομικών και μη οικονομικών τομέων.

[12] Υπόθεση C-159/91 Poucet et Pistre [1993] Συλλ. I-637; υπόθεση C-218/00 Cisal and INAIL [2002] Συλλ. I-691, παράγραφοι 43-48· συνεκδικασθείσες υποθέσεις C-264/01, C-306/01, C-354/01 και C-355/01 AOK Bundesverband [2004] Συλλ I-2493, παράγραφοι 51-55. Απαιτείται το καθεστώς να λειτουργεί σύμφωνα με την αρχή της αλληλεγγύης, προσφέροντας οφέλη ασφάλισης ανεξάρτητα από τις εισφορές. Ωστόσο, το Δικαστήριο έκρινε ότι δύνανται να εφαρμοστούν άλλες διατάξεις της Συνθήκης (π.χ. κανόνες εσωτερικής αγοράς), βλ. υπόθεση C-350/07 Kattner [2009] Συλλ. I-1513.

[13] Υπόθεση C-280/00, Altmark Trans GmbH και Regierungspräsidium Magdeburg κατά Nahverkehrsgesellschaft Altmark GmbH Συλλογή 2003], σ. I-7747.

[14] Το άρθρο 14 ΣΛΕΕ εφαρμόζεται υπό την επιφύλαξη αυτών των διατάξεων.

[15] Βλ. το παράρτημα στην παρούσα ανακοίνωση.

[16] Παράρτημα 1 της ανακοίνωσης της Επιτροπής COM(2010) 623, Πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής για το 2011, 27.10.2010, σ. 4.

[17] Ανακοίνωση τύπου Memo/10/393, Επιστολή του Προέδρου Barroso προς τα Αξιότιμα Μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, 7.9.2010.

[18] Βλ. τμήμα 4.2 κατωτέρω.

[19] Βλ. τμήμα 4.3 κατωτέρω.

[20] SEC(2010) 1545 τελικό της 7ης Δεκεμβρίου 2010.

[21] Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1998/2006 της Επιτροπής, της 15ης Δεκεμβρίου 2006 , για την εφαρμογή των άρθρων 87 και 88 της συνθήκης στις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας ΕΕ L 379 της 28.12.2006.

[22] Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1370/2007 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Οκτωβρίου 2007, για τις δημόσιες επιβατικές σιδηροδρομικές και οδικές μεταφορές και την κατάργηση των κανονισμών του Συμβουλίου (ΕΟΚ) αριθ. 1191/69 και (ΕΟΚ) αριθ. 1107/70 ΕΕ L 315 της 3.12.2007, σ. 1· κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1008/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 24ης Σεπτεμβρίου 2008, σχετικά με κοινούς κανόνες εκμετάλλευσης των αεροπορικών γραμμών στην Κοινότητα, ΕΕ L 293 της 31.10.2008, σ. 3. Οδηγία 2008/6/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Φεβρουαρίου 2008, για την τροποποίηση της οδηγίας 97/67/ΕΚ σχετικά με την πλήρη υλοποίηση της εσωτερικής αγοράς κοινοτικών ταχυδρομικών υπηρεσιών ΕΕ L 52 της 27.2.2008, σ. 3· οδηγία 2002/22/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 7ης Μαρτίου 2002, για την καθολική υπηρεσία και τα δικαιώματα των χρηστών όσον αφορά δίκτυα και υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών.

[23] Βλ. άρθρο 5 της απόφασης ΥΓΟΣ και τμήμα 2.4 του πλαισίου ΥΓΟΣ.

[24] Ανακοίνωση της Επιτροπής C(2008)184, κοινοτικές κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις στις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις ΕΕ C 184 της 22.7.2008 σ. 13 – 31.

[25] Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1370/2007 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Οκτωβρίου 2007, για τις δημόσιες επιβατικές σιδηροδρομικές και οδικές μεταφορές, ΕΕ L 315 της 3.12.2007, σ. 1 έως 13. Αυτός ο κανονισμός επιτρέπει και εξαιρεί από την κοινοποίηση την αντιστάθμιση που χορηγείται σύμφωνα με σειρά προϋποθέσεων, στις οποίες περιλαμβάνεται συνήθως η υποχρέωση διεξαγωγής διαγωνισμών.

[26] Οι φορείς παροχής ΥΓΟΣ σε αυτόν τον τομέα δύνανται να τύχουν εξαίρεσης εάν πληρούν τόσο τα γενικά όρια (κύκλος εργασιών 100 εκατ., αντιστάθμιση 30 εκατ.) ή τα ειδικά όρια βάσει του αριθμού των επιβατών.

[27] Ανακοίνωση της Επιτροπής της 9ης Δεκεμβρίου 2005 Κοινοτικές κατευθύνσεις για τη χρηματοδότηση των αερολιμένων και τις κρατικές ενισχύσεις σε αεροπορικές εταιρίες για την έναρξη νέων γραμμών με αναχώρηση από περιφερειακούς αερολιμένες ΕΕ C 312 της 9.12.2005, σ. 1.

[28] Εφαρμογή των άρθρων 92 και 93 της συνθήκης ΕΚ και του άρθρου 61 της συμφωνίας ΕΟΧ στις κρατικές ενισχύσεις στον τομέα των αεροπορικών μεταφορών ΕΕ C 350 της 10.12.1994, σ. 5.

[29] Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1008/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 24ης Σεπτεμβρίου 2008, σχετικά με κοινούς κανόνες εκμετάλλευσης των αεροπορικών γραμμών στην Κοινότητα, ΕΕ L 293 της 31.10.2008, σ.σ. 3-18.

[30] Οδηγία 96/67/ΕΚ του Συμβουλίου της 15ης Οκτωβρίου 1996 σχετικά με την πρόσβαση στην αγορά υπηρεσιών εδάφους στους αερολιμένες της Κοινότητας ΕΕ L 272 της 25.10.1996, σ. 36

[31] Οι φορείς παροχής ΥΓΟΣ σε αυτόν τον τομέα δύνανται να τύχουν εξαίρεσης εάν πληρούν τόσο τα γενικά όρια (κύκλος εργασιών 100 εκατ., αντιστάθμιση 30 εκατ.) ή τα ειδικά όρια βάσει του αριθμού των επιβατών.

[32] Ανακοίνωση της Επιτροπής περί παροχής οδηγιών σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις που χορηγούνται στις εταιρείες διαχείρισης πλοίων ΕΕ C 132 της 11.6.2009, σ. 6.

[33] Ανακοίνωση της Επιτροπής με οδηγίες για κρατικές ενισχύσεις συμπληρωματικές προς την κοινοτική χρηματοδότηση με σκοπό την προώθηση των θαλάσσιων αρτηριών ΕΕ C 317 της 12.12.2008, σ. 10.

[34] Ανακοίνωση C(2004) 43 της Επιτροπής, κοινοτικές κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις στον τομέα των θαλασσίων μεταφορών, ΕΕ C 013 της 17.1.2004, σ.3.

[35] Κανονισμός (ΕΟΚ) αριθ. 3577/92 του Συμβουλίου της 7ης Δεκεμβρίου 1992 για την εφαρμογή της αρχής της ελεύθερης κυκλοφορίας των υπηρεσιών στις θαλάσσιες μεταφορές στο εσωτερικό των κρατών μελών (θαλάσσιες ενδομεταφορές- καμποτάζ), ΕΕ L 364 της 12.12.1992, σ.σ. 7-10.

[36] Ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την εφαρμογή των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις στη δημόσια ραδιοτηλεόραση ΕΕ C 257 της 27.10.2009, σ.σ. 1-14. Αυτή η ανακοίνωση εξηγεί τον τρόπο με τον οποίο η Επιτροπή εφαρμόζει τις βασικές αρχές που περιέχονται στο Πρωτόκολλο αριθ. 29 όσον αφορά το σύστημα δημοσίων ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων στα κράτη μέλη παραρτημένο στην ΣΕΕ και στη ΣΛΕΕ.

[37] Όπως ορίζεται στην παράγραφο 19 της ανακοίνωσης της Επιτροπής σχετικά με την εφαρμογή των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις στη δημόσια ραδιοτηλεόραση ΕΕ C 257 της 27.10.2009, σ. 4.

[38] Ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την εφαρμογή των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις στη δημόσια ραδιοτηλεόραση ΕΕ C 257 της 27.10.2009, σ 1, ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την εφαρμογή των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις στη δημόσια ραδιοτηλεόραση ΕΕ C 320 της 15.11.2001, σ. 5.

[39] Ανακοίνωση της Επιτροπής, κοινοτικές κατευθυντήριες γραμμές για την εφαρμογή των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις όσον αφορά την ταχεία ανάπτυξη ευρυζωνικών δικτύων, ΕΕ C 235 της 30.9.2009, σ. 7.

[40] Οδηγία 2002/21/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 7ης Μαρτίου 2002, σχετικά με κοινό κανονιστικό πλαίσιο για δίκτυα και υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών (οδηγία πλαίσιο) ΕΕ L 108 της 24.4.2002, σ.σ. 33-50.

[41] Oδηγία 2002/22/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 7ης Μαρτίου 2002, για την καθολική υπηρεσία και τα δικαιώματα των χρηστών όσον αφορά δίκτυα και υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών (οδηγία καθολικής υπηρεσίας) ΕΕ L 108 της 24.4.2002, σ.σ. 51-57.

[42] Επισημαίνεται ότι σύμφωνα με το σημείο 4 του πλαισίου ΥΓΟΣ, πρέπει να τηρούνται οι αυστηρότεροι κανόνες που περιέχονται στις τομεακές οδηγίες (οι οποίες τίθενται σε ισχύ το 2011).

[43] Οδηγία 2008/6/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Φεβρουαρίου 2008, για την τροποποίηση της οδηγίας 97/67/ΕΚ σχετικά με την πλήρη υλοποίηση της εσωτερικής αγοράς κοινοτικών ταχυδρομικών υπηρεσιών ΕΕ L 52 της 27.2.2008, σ. 3.

[44] Οδηγία 2009/72/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Ιουλίου 2009, σχετικά με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενεργείας και για την κατάργηση της οδηγίας 2003/54/ΕΚ, ΕΕ L 211 της 14.8.2009, σ. 55.

[45] Οδηγία 2009/73/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Ιουλίου 2009 , σχετικά με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά φυσικού αερίου και την κατάργηση της οδηγίας 2003/55/ΕΚ, ΕΕ L 211 της 14.8.2009, σ. 94.

[46] Άρθρο 2 στοιχείο β) της απόφασης ΥΓΟΣ.

[47] Άρθρο 2 στοιχείο β) της απόφασης ΥΓΟΣ.