25.8.2011

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 248/75

---

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Ανακοίνωση από την Επιτροπή προς το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, την Επιτροπή των Περιφερειών και τα εθνικά κοινοβούλια: H επανεξέταση του προϋπολογισμού της ΕΕ»

[COM(2010) 700 τελικό]

2011/C 248/13

Εισηγητής: ο κ. MALOSSE

Συνεισηγητής: ο κ. DANTIN

Στις 19 Οκτωβρίου 2010, και σύμφωνα με το άρθρο 304 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να ζητήσει τη γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής σχετικά με την:

«Ανακοίνωση από την Επιτροπή προς το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, την Επιτροπή των Περιφερειών και τα εθνικά κοινοβούλια: H επανεξέταση του προϋπολογισμού της ΕΕ»

COM(2010) 700 τελικό.

Το ειδικευμένο τμήμα «Οικονομική και Νομισματική Ένωση, Οικονομική και Κοινωνική Συνοχή», στο οποίο ανατέθηκε η προετοιμασία των σχετικών εργασιών, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή του στις 31 Μαΐου 2011.

Κατά την 472η σύνοδο ολομέλειας, της 15ης και 16ης Ιουνίου 2011 (συνεδρίαση της 16ης Ιουνίου 2011), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε … την ακόλουθη γνωμοδότηση, με 175 ψήφους υπέρ, 2 ψήφους κατά και 5 αποχές.

1.   Συμπεράσματα και συστάσεις

1.1   Η επανεξέταση του προϋπολογισμού της ΕΕ δεν είναι ζήτημα αριθμών αλλά εργαλείο για τη στήριξη ενός πολιτικού σχεδίου. Σήμερα η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν διαθέτει τα δημοσιονομικά μέσα που θα της επιτρέψουν να υλοποιήσει την πολιτική της στρατηγική ή να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις που της αναθέτει η νέα Συνθήκη της Λισαβόνας.

1.2   Η οικονομική και δημοσιονομική κρίση που ξεκίνησε από τις ΗΠΑ έπληξε σοβαρά την Ευρώπη και προκάλεσε διαδοχικά, αυξανόμενα ελλείμματα στα περισσότερα κράτη μέλη. Η κατάσταση αυτή επηρεάζει αναπόφευκτα την προετοιμασία των δημοσιονομικών προοπτικών για την περίοδο 2014-2020, αλλά δεν πρέπει να πλήξει την ΕΕ.

1.3   Επομένως χρειάζεται ευρηματικότητα, ώστε να σχεδιαστεί ένας «έξυπνος ευρωπαϊκός προϋπολογισμός» που θα επιτρέψει στην ΕΕ να ανταποκριθεί στις φιλοδοξίες της χωρίς να αυξηθεί η γενική φορολογική επιβάρυνση των πολιτών και των επιχειρήσεων.

1.4   Πρέπει να εγκαταλειφθεί η αρχή της «δίκαιης ανταπόδοσης», διότι είναι αντίθετη προς την αρχή της αλληλεγγύης και το αμοιβαίο όφελος της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Αντιθέτως, έχει σημασία να εφαρμοστεί η αρχή της επικουρικότητας μέσω της μεταφοράς στο ευρωπαϊκό επίπεδο αρμοδιοτήτων που δεν έχουν λόγο ύπαρξης και είναι αναποτελεσματικές σε εθνικό επίπεδο. Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να αποκατασταθεί η αρχή των ίδιων πόρων που μπορούν προσδιοριστούν σε νέα βάση ή να υποκαταστήσουν εθνικούς φόρους.

1.5   Ο ευρωπαϊκός προϋπολογισμός πρέπει να ενισχυθεί και να έχει αποτελέσματα μόχλευσης. Η ΕΟΚΕ συνιστά την επιδίωξη συμπληρωματικότητας μεταξύ των εθνικών προϋπολογισμών και του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, γεγονός που θα επιτρέψει την επίτευξη οικονομιών κλίμακας για την υλοποίηση των μείζονων πολιτικών στόχων της ΕΕ. Η αποτελεσματικότητα των δράσεων της ΕΕ θα ενισχυθεί επίσης με την πιο συστηματική αξιοποίηση δανείων της ΕΤΕ και των συμπράξεων δημόσιου/ιδιωτικού τομέα, καθώς και μέσω της δημιουργίας ευρωομολόγων για επενδύσεις.

1.6   Για να αποδείξει ότι κάθε ευρώ που χρησιμοποιείται σε ευρωπαϊκό επίπεδο χρησιμοποιείται καλύτερα, η ΕΕ πρέπει να μεταρρυθμίσει ριζικά τις σημερινές πολύ χρονοβόρες διαδικασίες και να συγκεντρώσει τις παρεμβάσεις της σε πιο ορατά για τους πολίτες σχέδια.

1.7   Για να διασφαλισθεί η επιτυχία ενός φιλόδοξου προϋπολογισμού, πρέπει να κερδηθεί η εμπιστοσύνη της κοινής γνώμης. Για τον λόγο αυτόν, η ΕΟΚΕ επιθυμεί να εκπονηθούν και να δημοσιευτούν μελέτες και μία νέα έκθεση σχετικά με το κόστος της μη Ευρώπης, στην οποία να καταδεικνύονται σαφώς οι αδικαιολόγητες επικαλύψεις κατά τη χρησιμοποίηση των εθνικών πόρων. Η ΕΟΚΕ συντάσσεται επομένως με την πρωτοβουλία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και σκοπεύει να συμβάλλει σε αυτήν.

1.8   Για να είναι αξιόπιστος για τους πολίτες, ο προϋπολογισμός της ΕΕ πρέπει να είναι υποδειγματικός όσον αφορά τη διακυβέρνηση, την αποτελεσματικότητα, τη διαφάνεια και τον έλεγχο των διοικητικών δαπανών.

2.   Προς έναν νέο στόχο

2.1   Στην ανακοίνωσή της η Επιτροπή δηλώνει σαφώς ότι προτίθεται να χαράξει μια φιλόδοξη προσέγγιση για τις δημοσιονομικές προοπτικές της ΕΕ μετά το 2013. Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της σχετικά, διότι η Συνθήκη της Λισαβόνας άνοιξε το δρόμο προς μια Ευρωπαϊκή Ένωση με ισχυρή πολιτική προσωπικότητα.

2.2   Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την Επιτροπή ότι το σκεπτικό της «δίκαιης ανταπόδοσης» ενδείκνυται σήμερα ακόμη λιγότερο απ’ ό,τι στην αρχή της ευρωπαϊκής οικοδόμησης. Το σκεπτικό αυτό, που πολύ συχνά υπονόμευσε τη λειτουργία της ευρωπαϊκής οικοδόμησης και διαστρέβλωσε τις σχετικές συζητήσεις, ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για τις ανεπάρκειες, τις καθυστερήσεις και τις αποτυχίες της. Είναι αντίθετο προς το πνεύμα μιας Ένωσης κρατών και λαών, καθώς και προς οποιαδήποτε λογική οικονομική επιχειρηματολογία. Σε μια οικονομική, νομισματική και πολιτική Ένωση, τα πλεονεκτήματα και η προστιθέμενη αξία της πρέπει να είναι εξ ορισμού προς όφελος όλων. Η πρόοδος που έχει σημειώσει η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλεται εξ ολοκλήρου στο πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα της συνένωσης, που είναι διαμετρικά αντίθετη προς την έννοια της «δίκαιης ανταπόδοσης».

2.3   Με το ίδιο σκεπτικό, η ΕΟΚΕ δήλωσε ήδη το 2008 ότι «Η χάραξη των δημοσιονομικών πολιτικών απαιτεί μια βασική επιλογή: ομοσπονδία ή διακυβερνητικό σύστημα. Είναι σαφές ότι ο βαθμός προόδου της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης υπολογίζεται και με βάση τον τρόπο χρηματοδότησης του προϋπολογισμού» (1).

2.4   Η ΕΟΚΕ εύχεται επίσης να αντληθούν όλα τα σχετικά διδάγματα από μια αντικειμενική ανάλυση της λειτουργίας της ισχύουσας δημοσιονομικής διαδικασίας. Η Επιτροπή δικαίως καταγγέλλει την καθυστέρηση της έναρξης των προγραμμάτων, την εγγενή πολυπλοκότητα του συστήματος, καθώς και το γεγονός ότι η αποκέντρωση της εφαρμογής δεν επέφερε θετικά αποτελέσματα. Οι δυσλειτουργίες αυτές πρέπει να εξετασθούν σε βάθος με τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων παραγόντων, ώστε να εξαχθούν τα απαραίτητα διδάγματα για τη λήψη διορθωτικών μέτρων.

2.5   Η ΕΟΚΕ στηρίζει τις τέσσερεις βασικές προτεραιότητες που αναφέρει η Επιτροπή: υλοποίηση των βασικών πολιτικών προτεραιοτήτων, ενίσχυση της προστιθέμενης αξίας, δέσμευση για την επίτευξη αποτελεσμάτων, ευρύτερα αμοιβαία οφέλη μέσω της αλληλεγγύης. Η ΕΟΚΕ επιθυμεί να προσθέσει ακόμη ένα κριτήριο: το κριτήριο της δημοσιότητας.

2.5.1   Ο απολογισμός των δημοσιονομικών παρεμβάσεων της ΕΕ δεν είναι ικανοποιητικός ως προς το κριτήριο αυτό. Η έλλειψη αυτή συνιστά εμπόδιο για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, διότι δυσχεραίνει την ουσιαστική υποστήριξη εκ μέρους των πολιτών και προσφέρει έρεισμα στα κράτη μέλη να εμποδίσουν την αύξηση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού. Χρειάζεται να ληφθούν μέτρα όχι μόνον όσον αφορά τη δημοσιονομική διαδικασία που είναι εξαιρετικά νεφελώδης για τους πολίτες, όσο και τα επιχειρησιακά μέτρα, τα οποία συχνά έχουν εμπιστευτικό χαρακτήρα, διασκορπίζονται σε μικροσκοπικά σχέδια ή κρύβονται πίσω από πολύπλοκα μέτρα συγχρηματοδότησης.

2.6   Κατά την ΕΟΚΕ, παρόμοιος αναπροσανατολισμός της δημοσιονομικής πολιτικής της ΕΕ πρέπει να συμβάλει άμεσα στην αναθεώρηση της κοινοτικής μεθόδου, όπως ζήτησε ρητά και στη γνωμοδότηση που υιοθέτησε τον Οκτώβριο 2010 με μεγάλη πλειοψηφία. (2)

3.   Μεγαλύτερη συμπληρωματικότητα μεταξύ του εθνικού και του ευρωπαϊκού επιπέδου

3.1   H EOKE θεωρεί ότι θα ήταν απαράδεκτο να παραλύσει η διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, η οποία εξαρτάται από τα κονδύλια που χορηγούνται για τον σκοπό αυτόν, λόγω του προβλήματος της μείωσης του δημόσιου ελλείμματος. Παρόμοια αντίληψη θα έθετε σε άμεσο κίνδυνο την υλοποίηση των φιλοδοξιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που απορρέουν από τη Συνθήκη της Λισαβόνας, αλλά και από τη στρατηγική «Ευρώπη 2020».

3.2   Η ΕΟΚΕ συνιστά την επιδίωξη συμπληρωματικότητας μεταξύ των εθνικών προϋπολογισμών και του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού βασιζόμενης σε κοινούς στόχους, μέσω συμπράξεων για αναπτυξιακά και επενδυτικά μέτρα στο πλαίσιο της στρατηγικής 2020. Αυτό θα οδηγούσε σε έναν «έξυπνο» συνδυασμό εθνικών και ευρωπαϊκών κονδυλίων για την επίτευξη οικονομιών κλίμακας, αποτελεσμάτων μόχλευσης και μείωσης των εθνικών δημοσιονομικών ελλειμμάτων χάρη στις θετικές επιπτώσεις της από κοινού αξιοποίησης των πόρων.

3.3   Για τον σκοπό αυτόν, η ΕΟΚΕ συνιστά στην Επιτροπή να συγκεντρώσει τα απαραίτητα μέσα προκειμένου να επικαιροποιήσει το συντομότερο δυνατόν την εκτίμηση του κόστους της μη Ευρώπης, η οποία δεν έχει υποστεί καμία προσαρμογή από τη δημοσίευση της έκθεσης Cecchini (3), πριν από 23 χρόνια. Η ΕΟΚΕ εκδηλώνει την ικανοποίησή της όσον αφορά την πρόθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να αναλάβει πρωτοβουλία σε αυτόν τον τομέα. Η ΕΟΚΕ δηλώνει από την πλευρά της ότι είναι πρόθυμη να συμμετάσχει πλήρως στις εργασίες σχετικά με το θέμα αυτό και να προσφέρει ενεργά τη συνδρομή της στην επικαιροποίηση αυτή.

3.3.1   Οι ευρωπαίοι πολίτες και φορολογούμενοι έχουν κάθε δικαίωμα να γνωρίζουν το ύψος του λογαριασμού που υποχρεούνται να πληρώσουν σήμερα λόγω των περιττών διπλών δαπανών που προκαλεί η ανεπαρκής ολοκλήρωση στον τομέα της δημόσιας διοίκησης, αλλά και της οικονομίας. Θα πρέπει επίσης να γνωρίζουν τις «οικονομίες κλίμακας» που μπορούν να επιτύχουν οι δημόσιες ευρωπαϊκές πολιτικές χάρη σε μία βαθύτερη ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Οι πολίτες επωμίζονται για παράδειγμα καθημερινά το κόστος της μη υλοποίησης της Ευρώπης των μεταφορών -που προβλέπεται ωστόσο και από τη Συνθήκη της Ρώμης- μέσω των καθυστερήσεων και των διαταραχών στις μεταφορές, ενώ οι επιχειρήσεις πληρώνουν το κόστος αυτό με την έλλειψη ανταγωνιστικότητας. Η ίδια ανάλυση ισχύει και για το ανεπαρκές άνοιγμα των δημόσιων αγορών, ενώ σύμφωνα με την έκθεση Cecchini το όφελος του ανοίγματος εκτιμάται σε 2 εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας.

3.4   H EOKE τονίζει με έμφαση ότι υπάρχουν βάσιμοι λόγοι για την προσδοκία αυξανόμενης οικονομικής ανάκαμψης, αν η εκτέλεση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού στηριχθεί σε παρόμοιες οικονομίες κλίμακας. Με την ανάκτηση της παραγωγικότητας θα μπορούσαν να αντισταθμισθούν οι επιπτώσεις ύφεσης που προκαλούν οι δραστικές περικοπές στους κρατικούς προϋπολογισμούς. Συγχρόνως, θα καταστεί δυνατό να συμβιβαστούν η ανάγκη αυστηρής δημοσιονομικής πειθαρχίας, που επιβάλλεται λόγω των ελλειμμάτων, και η ανάγκη μιας οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης που θα βοηθήσει την Ευρώπη να εξέλθει από την κρίση και την ισχνή ανάκαμψη.

3.5   Από την άλλη πλευρά, αυτή η στήριξη της οικονομίας θα επιδράσει θετικά στα φορολογικά έσοδα και κατ' επέκταση στην εξυγίανση των δημόσιων οικονομικών. Η ευφυής εκτέλεση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού θα συμβάλει στην έναρξη και στη διατήρηση μιας θετικής οικονομικής και δημοσιονομικής εξέλιξης, χάρη στην αξιοποίηση των δυνατοτήτων της συμπληρωματικότητας. Η αξιοποίηση της συμπληρωματικότητας του εθνικού με το ευρωπαϊκό επίπεδο συνιστά επομένως προϋπόθεση για μια αειφόρο παγίωση της ανάπτυξης και της απασχόλησης στην Ευρώπη.

4.   Ανάκτηση μεγαλύτερης δημοσιονομικής αυτονομίας

4.1   Η ΕΟΚΕ κρίνει ότι η αύξηση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού είναι όχι μόνον επιθυμητή αλλά και αναγκαία, ενόψει του μεγέθους των νέων προκλήσεων που απαιτούν από κοινού αντιμετώπιση.

4.2   Συνεπώς, στηρίζει την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να δοθεί προτεραιότητα σε ένα σύστημα βασιζόμενο στους ίδιους πόρους, τα έσοδα των οποίων θα εισέρχονται κατευθείαν στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, χωρίς τη μεσολάβηση του εθνικού επιπέδου. H EOKE πιστεύει ότι η αναθεώρηση του προϋπολογισμού της ΕΕ θα επιφέρει αποτελέσματα μόνον εάν συνοδεύεται από την επαναφορά ανεξάρτητων, στοχοθετημένων και αειφόρων ίδιων πόρων προς αντικατάσταση των εθνικών εισφορών που καθιερώθηκαν από το 1980 με μια ειδική απόκλιση υπέρ του Ηνωμένου Βασιλείου και εδραιώθηκαν με τη συμφωνία του Fontainebleau που συνάφθηκε το 1984, με αποτέλεσμα να υποθάλπεται η λανθασμένη προσέγγιση της «δίκαιης ανταπόδοσης».

4.3   Η ΕΟΚΕ αξιολογεί θετικά την πολυμορφία των προτάσεων σχετικά με τους νέους πόρους που διατυπώνει η Επιτροπή στην Ανακοίνωσή της και ιδιαίτερα την πρόταση σχετικά με τις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές και τις εκπομπές CO2. Η ΕΟΚΕ δεν επιθυμεί προς το παρόν να επεκταθεί περισσότερο στο θέμα των ίδιων πόρων και τονίζει ότι είναι αναγκαίο να συνοδεύονται όλες οι σχετικές προτάσεις από μια ανάλυση αντικτύπου ώστε να μπορούν να αξιολογηθούν καλύτερα. Προτείνει επίσης να διερευνηθεί η δυνατότητα μεταφοράς υφιστάμενων φόρων ή μέρους αυτών από το εθνικό προς το ευρωπαϊκό επίπεδο, κατά το πρότυπο του ΦΠΑ.

4.4   H ΕΟΚΕ προσδοκά ότι παρόμοια μεταρρύθμιση ενδέχεται να οδηγήσει μεσοπρόθεσμα στην κατάργηση των εθνικών διορθωτικών κεφαλαίων, τα οποία θα είναι περιττά σε έναν ευρωπαϊκό προϋπολογισμό που θα διασφαλίζει μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία σε όλα τα κράτη μέλη.

4.5   Η ΕΟΚΕ δίνει επίσης ιδιαίτερη έμφαση σε τρεις αρχές που αποτελούν, κατά τη γνώμη της, απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία της αναμόρφωσης των πόρων του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού.

4.5.1

Η μεταρρύθμιση όσον αφορά τους ίδιους πόρους δεν θα πρέπει όμως οδηγήσει σε αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης στην Ευρώπη.

4.5.2

Οι ενδεχόμενοι νέοι ευρωπαϊκοί φόροι δεν θα πρέπει να προκαλούν έντονες διακρίσεις σε βάρος ορισμένων κρατών μελών λόγω των εθνικών ιδιαιτεροτήτων τους ή να διαταράσσουν την επιχειρηματική δραστηριότητα των επιχειρήσεων που έχουν την έδρα τους στην ΕΕ. Δεν θα πρέπει επίσης να επιβαρύνουν με άνισο τρόπο τους πολίτες και ιδιαίτερα τους πιο ευάλωτους, όπως συμβαίνει με τον ΦΠΑ, ή τις επιχειρήσεις που είναι εγκατεστημένες στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

4.5.3

Η αναδιοργάνωση θα πρέπει να συμβάλει στον εξορθολογισμό και στην καλύτερη εξισορρόπηση της συνολικής φορολογικής επιβάρυνσης, σύμφωνα με τους στόχους για την ανταγωνιστικότητα και την απασχόληση στην ΕΕ. Εξάλλου, οι ευρωπαϊκές δαπάνες πρέπει να συγκεντρώνονται περισσότερο στις προτεραιότητες της ΕΕ και στους τομείς στους οποίους μπορούν να επιτευχθούν οικονομίες κλίμακας. Ο όρος αυτός αποτελεί κατά την ΕΟΚΕ αναγκαία προϋπόθεση για μια ουσιαστική αύξηση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού.

4.6   Τέλος, η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι, εν αναμονή της επίτευξης υψηλότερου επιπέδου ολοκλήρωσης της ΕΕ, θα μπορούσαν να εφαρμοστούν καινοτόμες δράσεις, με τη συγκέντρωση -μέσω ειδικών οργανισμών ή οποιουδήποτε άλλου μέσου- των εθνικών προϋπολογισμών και του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού σε τομείς όπως η έρευνα και ανάπτυξη, η καινοτομία, η αναπτυξιακή βοήθεια, η χρηματοδότηση μεγάλων έργων υποδομής. Οι δράσεις αυτές θα συμβάλουν σε μία πραγματική ενσωμάτωση προτεραιοτήτων και μέσων διατηρώντας ταυτόχρονα την ικανότητα ελέγχου που διαθέτει το εκάστοτε εθνικό ή ευρωπαϊκό πολιτικό επίπεδο.

5.   Μέτρα που να στοχεύουν περισσότερο προς την ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία

5.1   Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει ότι είναι αναγκαίο να επιτευχθεί μεγαλύτερη εναρμόνιση μεταξύ του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού και των στόχων και δεσμεύσεων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Αυτό προϋποθέτει, εκτός από τα απαραίτητα δημοσιονομικά κονδύλια, και τον σαφή συσχετισμό μεταξύ των προβλεπόμενων παρεμβάσεων αυτού του προϋπολογισμού και των επιμέρους πυλώνων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020».

5.2   H EOKE τονίζει με έμφαση ότι είναι αναγκαίο να χρησιμοποιούνται αποτελεσματικά οι πόροι του προϋπολογισμού σε τομείς που υπάγονται στην αρμοδιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κυρίως στην εδραίωση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης, στην ενίσχυση της αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ, καθώς και στην εφαρμογή των νέων πολιτικών που απορρέουν από τη Συνθήκη της Λισαβόνας στον τομέα της ενέργειας και του κλίματος, της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων και στην εξωτερική πολιτική.

5.3   Οι πρόσφατες κρίσεις στη ζώνη του ευρώ κατέδειξαν σαφώς την ανάγκη να αναπτυχθεί ιδιαίτερα η αλληλεγγύη στο πλαίσιο της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης. Τα κονδύλια που διατίθενται στον προϋπολογισμό της ΕΕ προσέφεραν χρήσιμη βοήθεια σε περιόδους έκτακτης ανάγκης, πριν ακόμη συσταθεί το Ταμείο Σταθερότητας. Η απόφαση να ενσωματωθεί αυτός ο μηχανισμός σταθερότητας στη Συνθήκη οροθετεί ένα νέο στάδιο της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης αλλά και της φιλοδοξίας για πολιτική και οικονομική ολοκλήρωση, προκειμένου να παγιωθεί με αειφόρο τρόπο η Οικονομική και Νομισματική Ένωση που αποτελεί βασικό επίτευγμα της ευρωπαϊκής οικοδόμησης και της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής της ενιαίας αγοράς. Ιδιαίτερα επείγει η τόνωση της Οικονομικής Ένωσης που υστερεί έναντι της Νομισματικής Ένωσης με αποτέλεσμα να την αποδυναμώνει. Δεν υπάρχουν προοπτικές να επιτύχει η στρατηγική «Ευρώπη 2020», εάν δεν εξαλειφθεί αυτή η απόκλιση. Η πτυχή αυτή θα έπρεπε να είχε εξετασθεί πιο εμπεριστατωμένα στο έγγραφο της Επιτροπής.

5.4   Μια άλλη σημαντική προτεραιότητα για τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό αποτελεί, όπως πολύ ορθά τονίζει και η Επιτροπή, η ενίσχυση των πολιτικών του «μαγικού τριγώνου», ήτοι έρευνα, καινοτομία και εκπαίδευση, που βρίσκονται στο επίκεντρο των προκλήσεων της παγκοσμιοποίησης.

5.4.1   Ωστόσο, ενόψει των διεθνών προκλήσεων, είναι μάλλον αδύνατο να επιτευχθεί οποιαδήποτε αξιοσημείωτη αλλαγή με έναν προϋπολογισμό που διαθέτει μόλις το 4 % των κονδυλίων για τη δημόσια έρευνα στην Ευρώπη. Είναι αναγκαίο να εξευρεθούν τα μέσα, κυρίως οικονομικά, που θα επιτρέψουν τη μετατροπή των ευρωπαϊκών προγραμμάτων σε πραγματικά εργαλεία για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας.

5.4.2   Η σύνδεση, με οποιονδήποτε τρόπο, των εθνικών προγραμμάτων με το ευρωπαϊκό πρόγραμμα πλαίσιο για την έρευνα, είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη οικονομιών κλίμακας και μαζικού αντικτύπου. Θα πρέπει επίσης να ληφθεί μέριμνα ώστε το πρόγραμμα να επικεντρώνεται σε καίριους τομείς, να λαμβάνει υπόψη την ιδιαίτερη βασική κατάσταση κάθε χώρας και να συμβάλλει στην εξάλειψη υφιστάμενων δυσλειτουργιών όπως η υπερβολική και χρονοβόρα γραφειοκρατία.

5.4.3   Η ευρωπαϊκή πολιτική καινοτομίας πρέπει να συνιστά το θεμέλιο της έρευνας στην Ευρώπη, ενώ η Επιτροπή αντιμετωπίζει την πολιτική αυτή ακόμη ως υποπροϊόν της ερευνητικής δραστηριότητας. Είναι καιρός να αλλάξει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πορεία. Άλλωστε αυτό προτείνει και η ίδια στην πρόσφατη ανακοίνωσή της με τίτλο «Εμβληματική πρωτοβουλία στο πλαίσιο της στρατηγικής Ευρώπη 2020 - Ένωση Καινοτομίας» (COM (2010) 546 τελικό).

5.4.4   Η ΕΟΚΕ επαναλαμβάνει το αίτημά της για μια πολύ πιο φιλόδοξη πολιτική, η οποία να συνδυάζει την υποστήριξη του επιχειρηματικού πνεύματος, το άνοιγμα των εθνικών δικτύων στήριξης και διάδοσης της καινοτομίας με μία ευρωπαϊκή πολιτική συσπειρώσεων προκειμένου να προβάλλονται ευρωπαϊκοί πρωταγωνιστές αντί των εθνικών. Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της σχετικά με την απόφαση να επιτευχθεί ενισχυμένος συντονισμός με στόχο τη δημιουργία ευρωπαϊκού διπλώματος ευρεσιτεχνίας. Το σχέδιο αυτό πρέπει να συγκεκριμενοποιηθεί το συντομότερο δυνατόν ώστε να τερματισθεί επιτέλους μια κατάσταση που εδώ και δεκαετίες περιορίζει σοβαρά την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ.

5.4.5   Στον τομέα της εκπαίδευσης, η ΕΟΚΕ συνηγορεί υπέρ πιο φιλόδοξων πρωτοβουλιών και ιδιαίτερα υπέρ της δημιουργίας νέων «ευρωπαϊκών σχολείων», ανοιχτών για όλους, τα οποία να ενισχύουν την ευρωπαϊκή ταυτότητα, καθώς και υπέρ της ανάδειξης πραγματικά ευρωπαϊκών πανεπιστημίων (4) και μιας ευρωπαϊκής πολιτικής για την ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων για νέες θέσεις εργασίας (5).

5.4.6   Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να επιδεικνύει μεγαλύτερη προσοχή στη διενέργεια αντικειμενικών αναλύσεων επιπτώσεων των πολιτικών της ΕΕ, να εκθέτει τα αποτελέσματα των αναλύσεων αυτών με περισσότερες λεπτομέρειες στα τεχνικά παραρτήματα των νομοθετικών προτάσεων, όπως η παρούσα, και να διασφαλίζει την επακριβή αντιστοιχία με το κύριο έγγραφο.

5.5   Η πολιτική οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής συμβάλλει επίσης άμεσα στην εκδήλωση της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης. Η ΕΟΚΕ θα αντισταθεί σε οποιαδήποτε κατάργηση αυτής της πολιτικής που συμβολίζει την «Ένωση των λαών». Αντιθέτως, ζητά να ανανεωθεί η πολιτική αυτή, ώστε να καταστεί πιο αποτελεσματική, παραδείγματος χάρη, με την απλούστευση των μεθόδων διαχείρισής της και με μία μεγαλύτερη επικέντρωση στα εμβληματικά σχέδια των ευρωπαϊκών προτεραιοτήτων και με τη διασφάλιση στενότερης συνεργασίας των οικονομικών και κοινωνικών παραγόντων. Με αυτήν την προοπτική η ΕΕ πρέπει να καταπολεμήσει σθεναρά τον αποκλεισμό των πιο ευάλωτων κατηγοριών του πληθυσμού και να υποστηρίξει τις πιο απομακρυσμένες και τις πιο μειονεκτικές χώρες και περιοχές λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους, ώστε να μπορούν να συμμετάσχουν πλήρως στην οικονομική και κοινωνική πρόοδο. Από αυτήν την άποψη και λαμβανομένης υπόψη της κατάστασης στον τομέα της απασχόλησης, πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο κυρίως για τη χρηματοδότηση αλλά και για την υλοποίηση της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την απασχόληση. Η στρατηγική αυτή πρέπει να τεθεί στο επίκεντρο της στρατηγικής «Ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς» για την «Ευρώπη 2020».

5.6   Μία σημαντική προτεραιότητα του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, που συνδέεται άμεσα με τον στόχο για μία αποτελεσματικότερη, πιο αλληλέγγυα και εγγύτερη προς τους πολίτες Ένωση, πρέπει να είναι η πραγματοποίηση περισσότερων επενδύσεων σε ευρωπαϊκά δημόσια αγαθά. Η Επιτροπή αναφέρει δικαίως αυτήν την προτεραιότητα, η οποία χρειάζεται όμως να διευκρινισθεί και να καταστεί πιο συγκεκριμένη. Η ΕΟΚΕ από την πλευρά της προτίθεται να εμβαθύνει τον σχετικό προβληματισμό σε συνεργασία με τους οικονομικούς και κοινωνικούς παράγοντες, προκειμένου να διευκρινισθούν οι ανάγκες και οι στόχοι. Η ΕΟΚΕ έχει ήδη εστιάσει την προσοχή της σε πολλές απαιτήσεις που υφίστανται σε αυτόν τον τομέα.

5.6.1   Καταρχάς, υπογραμμίζει ότι είναι αναγκαίο να αναπτυχθούν πραγματικές υπηρεσίες κοινής ωφέλειας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, συμπληρωματικά προς τις εθνικές δημόσιες υπηρεσίες και σε συνεργασία με τους ευρωπαίους χρήστες, ώστε να διασφαλισθεί η αποτελεσματική διοίκηση και ασφάλεια της Ένωσης σε τομείς που εμπίπτουν στις συλλογικές της αρμοδιότητες.

5.6.1.1   Αυτό αφορά συγκεκριμένα την οργάνωση της ενιαίας αγοράς και των τελωνείων αλλά και νέους τομείς τους οποίους τα κράτη μέλη αποφάσισαν να θέσουν στην αρμοδιότητα της Ένωσης, όπως η πολιτική μετανάστευσης και ασύλου, η δικαιοσύνη και οι εσωτερικές υποθέσεις, η δημιουργία ευρωπαϊκής διπλωματικής υπηρεσίας και εξωτερικής δράσης, καθώς και η εποπτεία των εξωτερικών συνόρων.

5.6.2   Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει επίσης την ανάγκη επέκτασης των διευρωπαϊκών επενδύσεων σε υποδομές, προκειμένου να στηριχθούν και αυτές οι ευρωπαϊκές υπηρεσίες κοινής ωφέλειας και να καταστούν αποτελεσματικές. Έχουν συσσωρευτεί σημαντικές καθυστερήσεις από τότε που υπέβαλε ο Jacques Delors τη Λευκή Βίβλο της Επιτροπής το 1993, ενώ οι προτάσεις και η μεθοδολογία που περιλαμβάνει επέφεραν ελάχιστα αποτελέσματα. Λόγω αυτών των ελλείψεων, μεγάλο μέρος των ευρωπαϊκών περιοχών, κυρίως στις χώρες που προσχώρησαν πρόσφατα, δεν συμμετέχουν στα μεγάλα ρεύματα συναλλαγών. Μεταξύ των έργων υποδομής που πρέπει να υλοποιηθούν κατά προτεραιότητα, η ΕΟΚΕ αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στα διαρθρωμένα σχέδια όπως οι συγγραφές υποχρεώσεων για τον ενιαίο ευρωπαϊκό εναέριο χώρο (6), τα τρένα υψηλής ταχύτητας ή τα δίκτυα πλωτών οδών. Σημαντικές επενδύσεις ευρωπαϊκής κλίμακας απαιτούνται επίσης στον τομέα της ενεργειακής πολιτικής, προκειμένου να διασφαλισθεί μεγαλύτερη ανεξαρτησία όσον αφορά τον ενεργειακό εφοδιασμό και να πραγματοποιηθούν επενδύσεις για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

5.6.3   Αξίζει επίσης να επισημανθεί και η ανάγκη για κοινές καινοτόμες επενδύσεις για την αντιμετώπιση των νέων προκλήσεων όσον αφορά την ανταγωνιστικότητα ή την ασφάλεια στον τομέα των τηλεπικοινωνιών, του περιβάλλοντος ή της πολιτικής προστασίας.

5.7   Σχετικά με την Κοινή Γεωργική Πολιτική (ΚΓΠ), η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει τη θέση της (7) υπέρ της αναθεώρησης αυτής της πολιτικής. Σκοπός είναι η προσαρμογή αυτής της πολιτικής στις νέες προκλήσεις, χωρίς την επαναφορά της στο εθνικό επίπεδο ή την εγκατάλειψη αρχών που συνιστούν τα πλεονεκτήματά της, όπως η αλληλεγγύη στο εσωτερικό της Ένωσης αλλά και στο εξωτερικό, η ποιότητα της παραγωγής τροφίμων, η ενωσιακή προτίμηση, η εδαφική συνοχή προς όφελος των αγροτικών περιοχών και ιδιαίτερα των ορεινών και νησιωτικών περιοχών. Πράγματι, ένας από τους βασικούς στόχους της ΚΓΠ είναι η βελτίωση της θέσης των γεωργών. Στόχος της είναι επίσης να συμβάλλει στην αειφόρο διαχείριση των φυσικών πόρων, ώστε να καταστεί δυνατή η αντιμετώπιση με συγκεκριμένο τρόπο των μεγάλων προκλήσεων που συνδέονται με την αλλαγή του κλίματος, την προστασία του περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας. (8)

5.8   Σχετικά με την εξωτερική πολιτική και την αναπτυξιακή βοήθεια προς τις τρίτες χώρες, η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει τις θέσεις της υπέρ του εξορθολογισμού των αντιπροσωπειών της ΕΕ και των κρατών μελών καθώς και υπέρ της αύξησης της αποτελεσματικότητας της ευρωπαϊκής βοήθειας, συμπληρωματικά προς τις εθνικές ενισχύσεις και σε στενότερη συνεργασία με τους άμεσα ενδιαφερόμενους οικονομικούς και κοινωνικούς παράγοντες.

5.9   Όσον αφορά την αναπτυξιακή βοήθεια, η χρήση της οποίας πρέπει να μπορεί να ελεγχθεί επακριβώς, η ΕΟΚΕ θεωρεί απαραίτητο να συγχωνευτούν τα εθνικά και ευρωπαϊκά προγράμματα στο μέλλον, ώστε να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα και η συνοχή τους, αλλά και προκειμένου να προβληθεί περισσότερο στην κοινή γνώμη η ευρωπαϊκή βοήθεια. Η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει σχετικά ότι ήταν ο εμπνευστής της ρήτρας που περιλήφθηκε στη συμφωνία του Κοτονού, σύμφωνα με την οποία το 15 % των κονδυλίων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Αναπτυξιακής Βοήθειας πρέπει να χορηγείται σε μη κρατικούς φορείς. Προτείνει να επεκταθεί η εφαρμογή της αρχής αυτής σε όλα τα προγράμματα αναπτυξιακής βοήθειας.

6.   Ενίσχυση της αποτελεσματικότητας

6.1   Σε μία δύσκολη περίοδο για τους εθνικούς προϋπολογισμούς, ο ευρωπαϊκός προϋπολογισμός πρέπει να είναι υποδειγματικός όσον αφορά την ορθή διακυβέρνηση. Αν και πρέπει να αποφευχθεί η παγίδα της εύκολης δημαγωγίας όσον αφορά το διοικητικό κόστος των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων, το οποίο είναι σαφώς χαμηλότερο από αυτό των εθνικών δημόσιων διοικήσεων (η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν απασχολεί περισσότερους υπαλλήλους απ' ό,τι ο δήμος του Παρισιού!), η ΕΟΚΕ συνιστά να ληφθούν μέτρα ώστε να φανεί η συμμετοχή των ευρωπαϊκών οργάνων στις διοικητικές περικοπές στις οποίες προβαίνουν τα κράτη μέλη. Ταυτόχρονα, τα θεσμικά όργανα, συμπεριλαμβανομένης και της ΕΟΚΕ, πρέπει να τηρούν κατά τις διαδικασίες προσλήψεων και προαγωγών με ιδιαίτερη προσοχή στις αρχές της ισότητας και της μη εφαρμογής διακρίσεων, όπως θεσπίζονται από τη Συνθήκη. Η ΕΟΚΕ τονίζει ωστόσο, ότι η ορθή αυτή διακυβέρνηση σημαίνει επίσης ότι θα πρέπει να δοθούν στην ευρωπαϊκή κοινωνία των πολιτών τα μέσα που θα της επιτρέψουν να συμμετάσχει πλήρως στην ευρωπαϊκή συζήτηση.

6.2   Η βοήθεια που παρέχεται στα κράτη μέλη μέσω του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού θα πρέπει να υπόκειται σε αυστηρότερους όρους, ιδιαίτερα όσον αφορά τον σεβασμό των ευρωπαϊκών κανονισμών και των αποφάσεων του Δικαστηρίου της ΕΕ από τους δικαιούχους, καθώς και στον λογιστικό έλεγχο των ευρωπαϊκών ενισχύσεων με βάση τους κανόνες ανταγωνισμού.

6.3   Λαμβανομένων υπόψη των προκλήσεων της σύγκλισης των οικονομικών πολιτικών στο πλαίσιο της ΕΝΕ, είναι απαραίτητο να εστιαστούν οι ενισχύσεις περισσότερο στους όρους εφαρμογής σύμφωνα με την πειθαρχία που απαιτείται στο «Σύμφωνο για το Ευρώ+».

6.4   Οι ενισχύσεις που χορηγούνται σε τρίτες χώρες θα πρέπει να εξαρτώνται από τους ακόλουθους όρους: δυνατότητα εξακρίβωσης της χρήσης των κονδυλίων, τήρηση των υποχρεώσεων που έχουν αναληφθεί, κυρίως όσον αφορά τις οικονομικές και κοινωνικές μεταρρυθμίσεις ενόψει του ανοίγματος, των συμπράξεων και της συμμετοχής των οικονομικών και κοινωνικών παραγόντων της κοινωνίας των πολιτών.

6.5   Η εξέλιξη του ευρώ και η ανάγκη ενίσχυσης της συνοχής στην ευρωζώνη έναντι των αγορών προσφέρουν και ευκαιρίες που δεν αξιοποιούνται σήμερα επαρκώς για τη χάραξη καινοτόμων πολιτικών δανεισμού και πίστωσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο που θα πολλαπλασίαζαν και τον αντίκτυπο των ενισχύσεων που χορηγούνται από τον κοινοτικό προϋπολογισμό. Η ΕΟΚΕ συνιστά καταρχάς την ενίσχυση του συντονισμού μεταξύ του ΕΚΤ, της Ευρωομάδας και της ΕΤΕ. Εκφράζει την ικανοποίησή της για τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα των πρώτων ευρωομολόγων και εύχεται να επιτευχθούν ίδια αποτελέσματα στον τομέα της εκπαίδευσης, της έρευνας, της βιομηχανίας και των ευρωπαϊκών υποδομών. Παράλληλα, η ίδρυση «ευρωπαϊκού δημόσιου ταμείου» θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί, υπό πολύ αυστηρούς όρους και με την επιβολή υποχρεώσεων, για την ανακατανομή σημαντικού μέρους του χρέους των κρατών μελών. Ο σκοπός είναι να επιβεβαιωθεί, μέσω αυτών των εργαλείων, η αλληλεγγύη στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και η πολιτική της δέσμευση υπέρ του αμετάκλητου χαρακτήρα του ευρώ.

6.6   Η ΕΟΚΕ συνιστά να προσδιοριστούν με μεγαλύτερη σαφήνεια τα σχέδια που στηρίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση, ώστε να επικεντρώνεται περισσότερο σε αυτά που προσφέρουν την μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία. Ζητά συνεπώς να καταστεί πιο ελαστικός ο κανόνας της «προσθετικότητας», ο οποίος δεν θα πρέπει στο μέλλον να αξιολογείται για κάθε σχέδιο αλλά κατά γενικό τρόπο στο πλαίσιο των στρατηγικών συμπράξεων με τα κράτη μέλη.

6.7   Η επιτάχυνση των διαδικασιών καθορισμού των προτεραιοτήτων και χορήγησης των πιστώσεων θα μπορούσε επίσης να συμβάλει στην εκπλήρωση ορισμένων απαιτήσεων. Η ΕΟΚΕ έχει ήδη διατυπώσει σύσταση για μία πιο γενικευμένη αξιοποίηση ειδικευμένων φορέων ή «γενικών επιδοτήσεων» που χορηγούνται σε τοπικούς οργανισμούς όπως οι περιφέρειες ή οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Η προσέγγιση αυτή, την οποία προτιμά η ΕΟΚΕ, έχει απτά αποτελέσματα στην περιφερειακή πολιτική και θα μπορούσε να εφαρμοστεί σε όλες τις χρηματοπιστωτικές δράσεις της ΕΕ.

6.8   Σε περίπτωση μεγάλων επενδυτικών σχεδίων, θα πρέπει να ενθαρρύνεται η χρήση δανείων της ΕΤΕ, καθώς και η προσφυγή στην ιδιωτική χρηματοδότηση, εντός του νομικού πλαισίου που περιγράφει η ΕΟΚΕ σε πρόσφατη γνωμοδότησή της (9). Αν αναπτυχθούν σε μεγαλύτερη κλίμακα, θα επιτρέψουν την κάλυψη της ευρωπαϊκής καθυστέρησης στον τομέα των υποδομών, καθώς και τη χρηματοδότηση μεγάλων τεχνολογικών σχεδίων από τα οποία εξαρτάται η ανταγωνιστικότητά μας σε μία παγκοσμιοποιημένη αγορά.

6.8.1   Πέραν αυτού, η ΕΟΚΕ κρίνει ότι η αντιμετώπιση έκτακτων καταστάσεων απαιτεί μεγαλύτερη ευελιξία και κατάλληλα προσαρμοσμένους μηχανισμούς, κατά το πρότυπο του Ταμείου Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση (10).

---

(1)  Γνωμοδότηση ΕΟΚΕ «Η μεταρρύθμιση του προϋπολογισμού της ΕΕ και η μελλοντική του χρηματοδότηση», ΕΕ C 204, της 9.08.2008, σ. 113.

(2)  Γνωμοδότηση ΕΟΚΕ «Η ανανέωση της κοινοτικής μεθόδου (κατευθυντήριες γραμμές)», ΕΕ C 51, της 17.02.2011, σ. 29.

(3)  Έκθεση Cecchini με τίτλο « Το κόστος της μη-Ευρώπης», Paolo CECCHINI, 1988.

(4)  Γνωμοδότηση ΕΟΚΕ «Πανεπιστήμια για την Ευρώπη», ΕΕ C 128, της 18.05.2010, σ. 48.

(5)  Γνωμοδότηση ΕΟΚΕ «Νέες δεξιότητες για νέες θέσεις εργασίας», ΕΕ C 128, της 18.05.2010, σ. 74

(6)  Γνωμοδότηση ΕΟΚΕ «Ενιαίος Ευρωπαϊκός Ουρανός», ΕΕ C 182, της 4.08.2009, σ. 50.

(7)  Γνωμοδότηση ΕΟΚΕ «Ενίσχυση του ευρωπαϊκού προτύπου της γεωργικής βιομηχανίας τροφίμων», ΕΕ C 18, της 19.01.2011, σ. 1.

(8)  Γνωμοδότηση ΕΟΚΕ «Η ΚΓΠ με χρονικό ορίζοντα το 2020»; ΕΕ C 132, της 3.05.2011, σ. 63.

(9)  Γνωμοδότηση ΕΟΚΕ «Ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις», ΕΕ C 51, της 17.02.2011, σ. 59.

(10)  Γνωμοδότηση ΕΟΚΕ 503/2008 «Η μεταρρύθμιση του προϋπολογισμού της ΕΕ και η μελλοντική του χρηματοδότηση», ΕΕ C 204, της 9.08.2008, σ. 113.

---