18.1.2011   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 15/41

—

Η έλλειψη στέγης είναι μια ακραία μορφή φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού και πρέπει συνεπώς να συνεκτιμηθεί περισσότερο στη στρατηγική της Ε.Ε. για την κοινωνική ασφάλιση και ένταξη. Ο υψηλός αριθμός αστέγων δεν τιμά την ΕΕ. Το ευρωπαϊκό έτος 2010 για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού δίνει την ευκαιρία για μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση σχετικά με το χρόνιο αυτό πρόβλημα το οποίο μπορεί να οξυνθεί περαιτέρω λόγω της οικονομικής κρίσης. Οποιεσδήποτε πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού πρέπει βεβαίως να είναι μακροπρόθεσμες και να υπερκερνούν το έτος 2010 και την τρέχουσα κρίση.

—

Η ΕτΠ υπογραμμίζει τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν οι ΟΤΑ στις δράσεις για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος της έλλειψης στέγης. Οι ΟΤΑ επωμίζονται στην ουσία την ευθύνη του προβλήματος, έχουν μεγάλη πείρα και διαθέτουν συχνά αποτελεσματικές μεθόδους και προγράμματα προσανατολισμένα στην έγκαιρη παροχή βραχυπρόθεσμης αλλά και μακροπρόθεσμης βοήθειας. Αυτό βεβαίως επιτείνει την ανάγκη για σαφέστερη κατανομή αρμοδιοτήτων μεταξύ των διαφόρων βαθμίδων διοίκησης και επιπέδων διακυβέρνησης. Στο σημείο αυτό πρέπει όμως να ληφθεί υπόψη ότι το πρόβλημα της έλλειψης στέγης μπορεί να είναι ιδιαίτερα σοβαρό σε ορισμένες περιοχές μιας χώρας ή σε ορισμένες χώρες. Γι’ αυτό και πρέπει να υπάρχουν ευρωπαϊκοί και εθνικοί μηχανισμοί για την παροχή οικονομικής στήριξης στις περιφέρειες με υψηλά ποσοστά αστέγων, ιδίως προς όφελος της εδαφικής και κοινωνικής συνοχής.

Εισηγητής

:

Tore Hult (SE/PES), Αντιπρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου της Alingsås, Σουηδία

1.

Η ΕτΠ υπενθυμίζει ότι η οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή, που αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της ΕΕ, είναι αδύνατο να επιτευχθεί, εφόσον ένα μέρος του πληθυσμού της Ε.Ε. παραμένει άστεγο και, συνεπώς, χωρίς καμία προοπτική προσωπικής και επαγγελματικής εξέλιξης. Η ΕτΠ θεωρεί ιδιαίτερα ανησυχητικό το πρόβλημα της έλλειψης στέγης που πλήττει παιδιά και νέους.

2.

Η έλλειψη στέγης είναι μια ακραία μορφή φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού, γι’ αυτό και πρέπει να συνεκτιμηθεί περισσότερο στη στρατηγική της Ε.Ε. για την κοινωνική ασφάλιση και ένταξη. Ο υψηλός αριθμός αστέγων δεν τιμά την ΕΕ. Το ευρωπαϊκό έτος 2010 για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού δίνει την ευκαιρία για μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση σχετικά με το χρόνιο αυτό πρόβλημα το οποίο μπορεί να οξυνθεί περαιτέρω λόγω της οικονομικής κρίσης. Οποιεσδήποτε πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού πρέπει βεβαίως να είναι μακροπρόθεσμες και να υπερβαίνουν το έτος 2010 και την τρέχουσα κρίση.

3.

Σημείο αφετηρίας πρέπει να είναι η άποψη ότι τα κράτη μέλη της Ε.Ε. αντιμετωπίζουν ένα κοινό πρόβλημα. Η έλλειψη στέγης δεν κάνει διακρίσεις ανάλογα με τον βαθμό εκπαίδευσης, την πολιτιστική συγγένεια ή το προηγούμενο οικονομικό επίπεδο του ατόμου και απαντάται σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Απαιτούνται συνεπώς κοινά μέτρα για την αντιμετώπιση ή τουλάχιστον για τον περιορισμό του προβλήματος αυτού.

4.

Το πρόβλημα της έλλειψης στέγης είναι συνδεδεμένο με μεγάλες προσωπικές τραγωδίες και επιφέρει τεράστιο κοινωνικό κόστος. Η μείωση του αριθμού των αστέγων θα οδηγούσε σε ελάφρυνση των οικονομικών επιβαρύνσεων της κοινωνίας και σε αύξηση της κοινωνικής συμμετοχής, συμβάλλοντας έτσι στην πρόοδο της Ευρώπης.

5.

Η ΕτΠ τονίζει ότι η έλλειψη στέγης είναι αποτέλεσμα μίας σύμπτωσης περιστάσεων, πράγμα που σημαίνει ότι δεν οφείλεται αποκλειστικά σε προσωπικούς λόγους.

6.

Η ΕτΠ θεωρεί ότι η έλλειψη στέγης είναι αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης διαφόρων παραγόντων, όπως η έλλειψη χώρου στέγασης σε προσιτές τιμές, οι χαμηλοί μισθοί, η εξάρτηση από το αλκοόλ ή τα ναρκωτικά και η ανεπαρκής αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού από την κοινωνία, οι ψυχικές και λοιπές παθήσεις, η οικογενειακή βία, η ανεργία, οι δύσκολες προσωπικές σχέσεις, η απόλυση από τις φυλακές και η κοινωνική επανένταξη, καθώς και οι αλλαγές και περικοπές στον χώρο της κοινωνικής προστασίας. Ιδιαίτερη σημασία έχει η στάση που τηρούν οι ιδιοκτήτες ακινήτων έναντι των αστέγων, καθώς και το ερώτημα σε ποιο βαθμό θα μπορούσαν να συμβάλουν στην προσφορά στέγης σε άστεγους. Για να ευοδωθούν οι προσπάθειες, χρειάζεται συντονισμός αλλά και θέσπιση πολλών και διαφόρων μέτρων.

7.

Είναι απαραίτητο να κατανοηθούν καλύτερα οι αιτίες που οδηγούν στην έλλειψη στέγης και οι μηχανισμοί που προκαλούν την παράταση του φαινομένου. Η κατανόησή τους θα αποτελέσει και τη βάση για τη θέσπιση αποτελεσματικών μέτρων σε διάφορους τομείς πολιτικής.

8.

Η ΕτΠ παρατηρεί με ανησυχία το πρόβλημα της έλλειψης στέγης και εκφράζει την άποψη ότι χρειάζεται να καταβληθούν προσπάθειες σε διάφορα επίπεδα, με τη λήψη μέτρων που θα αποσκοπούν τόσο στην πρόληψη, όσο και στην ευαισθητοποίηση του κοινού. Σημαντικό είναι επίσης να παρασχεθούν κίνητρα για την ανέγερση κατοικιών.

9.

Η ΕτΠ υπογραμμίζει τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν οι ΟΤΑ στις δράσεις για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος της έλλειψης στέγης. Οι ΟΤΑ επωμίζονται στην ουσία την ευθύνη του προβλήματος, έχουν μεγάλη πείρα και διαθέτουν συχνά αποτελεσματικές μεθόδους και προγράμματα προσανατολισμένα στην έγκαιρη παροχή βραχυπρόθεσμης αλλά και μακροπρόθεσμης βοήθειας. Αυτό βεβαίως επιτείνει την ανάγκη για σαφέστερη κατανομή αρμοδιοτήτων μεταξύ των διαφόρων βαθμίδων διοίκησης και επιπέδων διακυβέρνησης. Στο σημείο αυτό πρέπει όμως να ληφθεί υπόψη ότι το πρόβλημα της έλλειψης στέγης μπορεί να είναι ιδιαίτερα σοβαρό σε ορισμένες περιοχές μιας χώρας ή σε ορισμένες χώρες. Γι’ αυτό και πρέπει να υπάρχουν ευρωπαϊκοί και εθνικοί μηχανισμοί για την παροχή οικονομικής στήριξης στις περιφέρειες με υψηλά ποσοστά αστέγων, ιδίως προς όφελος της εδαφικής και κοινωνικής συνοχής.

10.

Για την επιτυχία μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής για την αντιμετώπιση του προβλήματος της έλλειψης στέγης, η ΕτΠ είναι της γνώμης ότι τα θεσμικά όργανα της Ε.Ε. πρέπει να ενισχύσουν εμπράκτως την ανάπτυξη μέτρων και να μεριμνήσουν για την παρακολούθηση της συνέχειάς τους. Εδώ δεν υπάρχει καμία αντίφαση σε σχέση με την τήρηση της αρχής της επικουρικότητας και την αναγνώριση του αποφασιστικής σημασίας του ρόλου που διαδραματίζουν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές.

11.

Η ΕτΠ σημειώνει ότι οι διεθνείς διακηρύξεις και οι εθνικές νομοθεσίες εκφράζουν μια αυξανόμενη επιθυμία να ενισχυθεί η ευαισθητοποίηση έναντι του μείζονος κοινωνικού προβλήματος των αστέγων. Σε ορισμένες χώρες το δικαίωμα στη στέγαση κατοχυρώνεται από το Σύνταγμα.

12.

Πολλές από τις προτάσεις και τα μέτρα που περιγράφονται στο παρόν έγγραφο στηρίζονται σε αυτές τις σημαντικές κοινές βάσεις και σε υφιστάμενα πλαίσια. Τούτο σημαίνει ταυτόχρονα ότι οι σημαντικότερες πτυχές της προβληματικής της έλλειψης στέγης μπορούν να αντιμετωπιστούν χωρίς τη δημιουργία νέων νομοθετικών εργαλείων.

13.

Επειδή δεν υπάρχει κοινός ευρωπαϊκός ορισμός της έννοιας «άστεγος», η ΕτΠ καλεί τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν, στο μέτρο του δυνατού, την τυπολογία ETHOS (European Typology of Homelessness and Housing Exclusion). Αυτό θα επέτρεπε τη σύγκριση της κατάστασης στα κράτη μέλη αλλά και των αποτελεσμάτων των εκάστοτε πρωτοβουλιών. Άστεγος είναι όποιος:

—

δεν έχει πού την κεφαλήν κλίνει (πρόσωπα χωρίς κανένα κατάλυμα που κοιμούνται στον δρόμο)·

—

δεν διαθέτει μόνιμη κατοικία (ιδρύματα προσωρινής στέγασης αστέγων, ξενώνες, άλλοι συλλογικοί χώροι στέγασης συγκεκριμένων ομάδων, κατοικίες κοινωνικής πρόνοιας και αντίστοιχες εγκαταστάσεις)·

—

ζει υπό επισφαλείς συνθήκες στέγασης (κατοικίες χωρίς σταθερή σύμβαση (υπ-)ενοικίασης ή στέγαση στην κατοικία μελών της οικογένειας ελλείψει χώρου ιδιοκατοίκησης)·

—

κατοικεί υπό άθλιες συνθήκες (κατοίκηση σε παραπήγματα, κατοίκηση σε χώρους χωρίς εγκαταστάσεις υγιεινής, κατοίκηση σε χώρους που, σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία, είναι ακατάλληλοι για στέγαση, κατοίκηση σε τροχόσπιτα ή σε χώρους κατασκήνωσης που δεν προβλέπονται ως καταλύματα καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, καθώς και διαμονή σε απαράδεκτα μικρούς χώρους).

14.

Η ΕτΠ πιστεύει ότι η αντιμετώπιση του προβλήματος της έλλειψης στέγης πρέπει να συμπεριληφθεί στις προτεραιότητες των μέτρων της ΕΕ υπέρ της κοινωνικής ένταξης. Ένας λόγος είναι ότι η Επιτροπή Κοινωνικής Προστασίας ανακήρυξε την έλλειψη στέγης και τον αποκλεισμό από την στεγαστική αγορά σε θέμα του 2009. Ειδικότερα, το ευρωπαϊκό έτος 2010 καταπολέμησης της φτώχειας αποτελεί την κατάλληλη ευκαιρία για την έναρξη των προσπαθειών για την εντατική καταπολέμηση της ακραίας μορφής περιθωριοποίησης, της έλλειψης στέγης.

15.

Η στέγη σε προσιτή τιμή συνιστά βασικό ατομικό αγαθό και δικαίωμα. Για τον λόγο αυτόν τα κράτη μέλη θα πρέπει να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια και να λάβουν όλα τα αναγκαία μέτρα προκειμένου να στηρίξουν την εξασφάλιση στέγης από όσους έχουν δικαίωμα βάσει του νόμου.

16.

Παράλληλα με τις προφανείς κοινωνικές επιπτώσεις που έχει η έλλειψη στέγης για τους άμεσα ενδιαφερόμενους, πρέπει να τονιστούν και τα κοινωνικά και οικονομικά οφέλη που προκύπτουν όταν ένας άνθρωπος έχει εργασία και στέγη.

17.

Η ΕτΠ επισημαίνει το άμεσο και το έμμεσο κόστος που συνεπάγεται η έλλειψη στέγης για τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης στα κράτη μέλη. Τη μεγαλύτερη σημασία έχουν, όπως είναι ευνόητο, οι άμεσες δαπάνες ειδικών ή γενικών πόρων που πρέπει να χρησιμοποιούνται ως συνέπεια του προβλήματος αυτού. Ένα άλλο θέμα είναι η απώλεια φορολογικών εσόδων από αμειβόμενη απασχόληση. Εν ολίγοις, θα μπορούσε να λεχθεί ότι το πρόβλημα της έλλειψης στέγης επιβραδύνει την οικονομική ανάπτυξη πολλών χωρών και υπονομεύει μακροπρόθεσμα την κοινωνική βιωσιμότητα την οποία επιδιώκουμε και η οποία συμπεριλαμβάνεται στους στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020».

18.

Από τα διαθέσιμα στοιχεία για τις οικονομικές επιπτώσεις, προκύπτει η σκοπιμότητα προληπτικών προγραμμάτων το κόστος των οποίων είναι πολύ χαμηλό σε σύγκριση με το συνολικό κόστος που συνεπάγεται η έλλειψη στέγης.

19.

Κατά την άποψη της ΕτΠ, τα κράτη μέλη πρέπει να αναγνωρίσουν αυτό το κοινωνικό πρόβλημα και την ανάγκη ανάληψης περαιτέρω πρωτοβουλιών και ενίσχυσης του έργου που επιτελείται. Μία από τις βασικές προϋποθέσεις για να επιτευχθεί πρόοδος στην προσπάθεια για την καταπολέμηση της έλλειψης στέγης είναι η συντονισμένη συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων φορέων (τοπικών, περιφερειακών, εθνικών και διακρατικών).

20.

Η κυριότερη δυσκολία που θέτει η καταπολέμηση της έλλειψης στέγης συνίσταται στην ποικιλομορφία των πολιτικών που πρέπει να αναληφθούν, καθώς και στην κατανομή των αρμοδιοτήτων μεταξύ των διαφόρων δημοσίων αρχών. Για να είναι πράγματι αποτελεσματική, η προσπάθεια καταπολέμησης της έλλειψης στέγης πρέπει να εμπεριέχει μεταξύ άλλων και την πολιτική πολεοδομικού σχεδιασμού, την ανέγερση κατοικιών και την κοινωνική πολιτική, την απασχόληση και την υγεία, συμπεριλαμβανομένης και της ψυχικής υγείας. Το ζητούμενο είναι επομένως να ενθαρρυνθούν οι συμβατικές και οι τοπικές και περιφερειακές ενέργειες μεταξύ των αρχών που είναι υπεύθυνες για τη χρηματοδότηση των κατοικιών, για την έκδοση οικοδομικών αδειών και για τους μηχανισμούς κοινωνικής αρωγής.

21.

Η ΕτΠ υπογραμμίζει ότι, για να βελτιωθεί η κατάσταση, πρέπει να ληφθούν υπόψη τόσο οι προληπτικές όσο και οι βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες προσπάθειες.

22.

Σύμφωνα με την ΕτΠ, τα διαθέσιμα στοιχεία για την έλλειψη στέγης δεν είναι αρκετά για να διαμορφωθούν πολιτικές οι οποίες να λαμβάνουν πλήρως υπόψη τη μεγάλη ετερογένεια των προσώπων που αντιμετωπίζουν πρόβλημα έλλειψης στέγης, καθώς και την πληθώρα των παραγόντων που μπορούν να έχουν ως αποτέλεσμα να βρεθεί κάποιος στον δρόμο. Εξάλλου, οι ρυθμίσεις για την κάλυψη των αναγκών αυτών των ομάδων πληθυσμού επιφέρουν συχνά την κατανομή των συγκεκριμένων ατόμων σε τεχνητές κατηγορίες, σύμφωνα με το εάν και κατά πόσον τα άτομα αυτά εμπίπτουν σε έναν δεδομένο μηχανισμό ή σε κάποιον άλλον μηχανισμό. Αυτή η έλλειψη γνώσης υπονομεύει τις δυνατότητες ενεργούς συμμετοχής των αστέγων στα κοινωνικά δρώμενα.

23.

Η ΕτΠ κρίνει σκόπιμο να ξεπεραστεί πλέον αυτή η εντύπωση με την υιοθέτηση μιας ανθρώπινης και εξατομικευμένης προσέγγισης, βασισμένης στην ιδιαίτερη πορεία κάθε ατόμου, με σκοπό την εξεύρεση ενδεδειγμένων λύσεων. Η προσέγγιση αυτή προϋποθέτει εφαρμογή των δράσεων για την καταπολέμηση της έλλειψης στέγης όσο το δυνατόν πλησιέστερα προς τις ενδιαφερόμενες ομάδες πληθυσμού. Επομένως, οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης καλούνται να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο.

24.

Η ΕτΠ θεωρεί συνεπώς αναγκαία τη βελτιστοποίηση και την περαιτέρω ανάπτυξη των στατιστικών εργαλείων. Η εναρμόνιση των δεδομένων σε ευρωπαϊκό επίπεδο πρέπει να ενθαρρυνθεί τόσο με την παράταση του έργου που επιτελείται στο πλαίσιο της τυπολογίας ETHOS (Ευρωπαϊκή τυπολογία για την έλλειψη στέγης και τον αποκλεισμό από την κατοικία) όσο και, γενικότερα, με την ενίσχυση των συγκριτικών προσεγγίσεων μεταξύ των διαφόρων κρατών μελών. Χρειάζεται επίσης να ενθαρρυνθεί η αναδιαμόρφωση των σημερινών εργαλείων προς όφελος προσεγγίσεων βασισμένων στην ιδιαίτερη πορεία καθενός, λαμβάνοντας υπόψη τα αίτια που είχαν ως αποτέλεσμα να βρεθεί κάποιος στο δρόμο, που ευνοούν την εμφάνιση του φαινομένου της «περιστρεφόμενης θύρας» και που συμβάλλουν στην οριστική επίλυση του προβλήματος.

25.

Η ΕτΠ καλεί τους ΟΤΑ να προχωρήσουν σε εκτεταμένη συνεργασία και στον διοργανικό συντονισμό των διαφόρων τομέων, με σκοπό τη βελτίωση των συλλογικών μέτρων και των περαιτέρω εργασιών σε σχέση με την έλλειψη στέγης. Αυτό που χρειάζεται είναι μια μακρόπνοη συνεργασία μεταξύ των διαφόρων τοπικών και περιφερειακών φορέων, καθώς και μακροπρόθεσμες στρατηγικές, που θα μπορούσαν να εξαλείψουν από κοινού το πρόβλημα και τα αίτιά του, δεδομένου ότι τα βραχυπρόθεσμα ή τα μεμονωμένα μέτρα δεν αρκούν.

26.

Σε πολλά κράτη μέλη δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία για το μέγεθος του προβλήματος της έλλειψης στέγης ούτε για την εφαρμογή αποτελεσματικών μέτρων για την αντιμετώπισή του. Η ΕτΠ απευθύνει έκκληση στα κράτη μέλη να συμβάλουν, μέσω της ευρωπαϊκής συνεργασίας, στη χάραξη μιας συνολικής, ενιαίας στρατηγικής για την αντιμετώπιση της έλλειψης στέγης και να μεριμνήσουν για τη διαμόρφωση της στρατηγικής αυτής σε εθνικό επίπεδο ώστε να καταστεί άμεσα αποτελεσματική.

27.

Η στέγαση συνιστά βασικό ατομικό αγαθό, καθώς και απαραίτητη προϋπόθεση για να μπορέσει ένας άνθρωπος να αποκτήσει πρόσβαση στην κοινωνία και την αγορά εργασίας. Για τον λόγο αυτό, η ΕτΠ καλεί την Επιτροπή να μελετήσει καταρχήν τη θέσπιση δικαιώματος σε κατάλληλη στέγαση και την πιθανή διαμόρφωσή του.

28.

Σύμφωνα με την άποψη της ΕτΠ, για την αντιμετώπιση του προβλήματος της έλλειψης στέγης χρειάζονται δραστικά μέτρα. Χρειάζεται μια κοινή πολιτική τοποθέτηση ενάντια στο πρόβλημα, έτσι ώστε να τεθούν τα θεμέλια μελλοντικών δράσεων. Διαφορετικά, υπάρχει κίνδυνος να κατακερματιστούν οι προσπάθειες και να προωθηθούν ενέργειες χωρίς τον απαραίτητο συντονισμό. Πρέπει να αναπτυχθεί και να διαδοθεί το έργο που επιτελείται από πολλούς OTA. Χρειάζονται επίσης εθνικά και διεθνή πρότυπα και μέθοδοι για την αντιμετώπιση του προβλήματος της έλλειψης στέγης. Μεγάλη σημασία για την ενίσχυση των συγκεντρωμένων προσπαθειών έχει επίσης η αφύπνιση και η ευαισθητοποίηση του κοινού.

29.

Η ΕτΠ τονίζει πόσο σημαντικό είναι να καταπολεμηθεί η κοινωνική θεώρηση του προβλήματος της έλλειψης στέγης ως προσωπικής υπόθεσης. Πρέπει να ακολουθηθεί διαφοροποιημένη αντιμετώπιση των αιτιών του προβλήματος αυτού και να μελετηθεί, σε τελική ανάλυση, το κόστος των κοινωνικών συνεπειών. Συνεπώς, η Επιτροπή έχει λόγους να θεσπίσει μέτρα για να προωθήσει την προβολή μιας παρόμοιας, διαφοροποιημένης άποψης.

30.

Η ΕτΠ καλεί τους OTA να συμπεριλάβουν το δικαίωμα στέγασης μεταξύ των βασικών ατομικών αγαθών και να συμμετάσχουν στην εξέταση των αιτίων, των συνεπειών και του κόστους της έλλειψης στέγης. Η εμπεριστατωμένη γνώση του προβλήματος αυτού πρέπει να αποτελέσει τη βάση των προσπαθειών και των προληπτικών μέτρων, καθώς και το μέτρο για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας αυτών.

31.

Η ΕτΠ θεωρεί ότι τα στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί μέχρι σήμερα, δεν φαίνεται να έχουν διαδοθεί ευρέως. Επιπλέον, δεν αξιοποιούνται όσο θα έπρεπε από τις αρχές. Πρέπει να θεσπιστεί ένα περισσότερο στρατηγικά προσανατολισμένο σχέδιο για τον τρόπο με τον οποίο οι διαθέσιμες πληροφορίες θα μπορούν να διοχετεύονται στο κατάλληλο επίπεδο.

32.

Τα οικονομικής φύσεως επιχειρήματα για την αντιμετώπιση του προβλήματος της έλλειψης στέγης πρέπει να διατυπωθούν με αμεσότερο τρόπο. Τα επόμενα χρόνια, θα πρέπει να καταστεί εφικτή η εκπόνηση μιας σειράς νέων εκθέσεων σχετικά με το θέμα αυτό. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η αύξηση των διαθέσιμων στοιχείων μπορεί να αποτελέσει τη βάση της συνέχειας των προσπαθειών.

33.

Η ΕτΠ προτείνει να δημιουργηθεί ένα μόνιμο σύστημα διάδοσης πρακτικών αποδεδειγμένης αξίας. Παράλληλα, υπογραμμίζει πόσο σημαντική είναι η ανταλλαγή τέτοιων πρακτικών μεταξύ των διαφόρων OTA. Αυτό αφορά τα μέτρα για την ευαισθητοποίηση του κοινού, τα προληπτικά μέτρα, την εκπαίδευση προσωπικού και την εξειδικευμένη υποστήριξη διαφόρων ομάδων αστέγων.

34.

Η ΕτΠ αξιολογεί οπωσδήποτε θετικά τις πρωτοβουλίες και τα σχέδια που υλοποιούνται από τους OTA και αποσκοπούν στην αντιμετώπιση του προβλήματος της έλλειψης στέγης. Διαπιστώνει όμως ότι πρέπει να ενταθεί η ανταλλαγή πρακτικών αποδεδειγμένης αξίας. Αυτό μπορεί να γίνει μέσω ενός ποιοτικού προγράμματος ανταλλαγής προσωπικού που να αφορά άμεσα το πρόβλημα της έλλειψης στέγης στα κράτη μέλη. Ένα τέτοιο πρόγραμμα πρέπει να διαθέτει επαρκείς χρηματοδοτικούς πόρους και θα μπορούσε ενδεχομένως να εξελιχθεί σε ένα νέο σύστημα ανταλλαγής υπηρεσιών στην ΕΕ.

35.

Η ΕτΠ τονίζει ότι χρειάζεται καλύτερη κατανόηση της έκτασης και της δομής του προβλήματος της έλλειψης στέγης στην ΕΕ. Συνεπώς, θα ήταν για παράδειγμα πολύ χρήσιμο να συγκεντρωθούν πληροφορίες σχετικά με την κατανομή του προβλήματος ανά ηλικία, φύλο, ιθαγένεια, κοινωνικές συνθήκες και άλλους σημαντικούς δείκτες. Χωρίς αυτές τις πληροφορίες, θα είναι σχεδόν αδύνατον να χαραχθεί η οικονομική και κοινωνική στρατηγική που είναι αναγκαία για την αντιμετώπιση του προβλήματος της έλλειψης στέγης. Για τον λόγο αυτό, η ΕτΠ ζητά να στηριχθούν οι στατιστικές στον ορισμό της έννοιας «άστεγος» που θα διατυπωθεί από την FEANTSA (Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Εθνικών Οργανώσεων Αστέγων). Εκφράζει την ελπίδα ότι η Επιτροπή θα επιληφθεί του θέματος το ταχύτερο δυνατό.

36.

Η ΕτΠ είναι της γνώμης ότι η έλλειψη στέγης, η οποία αφορά ένα βασικό ατομικό αγαθό, συνιστά παραβίαση των θεμελιωδών δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας του ανθρώπου, καθώς και του δικαιώματος που έχει ο καθένας να ορίζει τη ζωή του. Το πρόβλημα της έλλειψης στέγης έχει δραματικότερες συνέπειες, όταν πλήττει τους νέους και τα παιδιά, επειδή οι ομάδες αυτές δεν έχουν καμία δυνατότητα να επηρεάσουν την κατάστασή τους. Για τον λόγο αυτό, η Επιτροπή θα πρέπει να εξετάσει κατά πόσον τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να εγγυηθούν σε εθνική κλίμακα ότι τα παιδιά κάτω των 18 ετών δεν θα πλήττονται πλέον από το πρόβλημα της έλλειψης στέγης. Θα πρέπει επίσης να εξετασθεί εάν είναι σκόπιμο να συμπεριληφθούν τα άτομα με πρόβλημα αναπηρίας στο πεδίο εφαρμογής αυτών των διατάξεων.

37.

Πρέπει να τονιστεί με ιδιαίτερη έμφαση ότι η έλλειψη στέγης αυτή καθαυτή συνιστά πρόβλημα. Πρέπει να ληφθούν περισσότερο υπόψη τα θετικά αποτελέσματα της πρωτοβουλίας «Housing First», υπό τον όρο ότι η προσφορά κατοικίας θα συνοδεύεται και από άλλα μέτρα υποστήριξης των αστέγων· η υποστήριξη είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση άλλων προβλημάτων που συνδέονται με την έλλειψη στέγης.

38.

Είναι απαραίτητο να καταβληθούν ιδιαίτερες προσπάθειες και να ληφθούν μέτρα πληροφόρησης προσανατολισμένα στους ιδιοκτήτες κατοικιών. Επίκεντρο της προσπάθειας για την αντιμετώπιση της έλλειψης στέγης πρέπει να είναι η αξιοπρέπεια του ανθρώπου. Εξάλλου, πρέπει να υποτεθεί ότι κάθε άνθρωπος επιθυμεί να βελτιώσει τις συνθήκες διαβίωσής του και να συμμετάσχει στην κοινωνική εξέλιξη. Ο ρόλος των ιδιοκτητών κατοικιών είναι ιδιαίτερα σημαντικός στις προσπάθειες για την αντιμετώπιση της έλλειψης στέγης. Θα πρέπει να παρασχεθούν ειδικά κίνητρα για την παροχή καταλύματος στους άστεγους.

39.

Η ΕτΠ επισημαίνει ότι πρέπει να ληφθεί περισσότερο υπόψη η εκπαίδευση και επιμόρφωση όσων εργάζονται για την αντιμετώπιση της έλλειψης στέγης. Στις χώρες όπου παρέχεται ειδική εκπαίδευση στους εργαζόμενους που ασχολούνται με το πρόβλημα αυτό στα σχολεία, στον χώρο της Δικαιοσύνης, της υγείας, της ψυχικής υγείας των κοινωνικών υπηρεσιών και της αστυνομίας, διαπιστώνεται ικανοποιητική πρόοδος των προσπαθειών για την έγκαιρη αντιμετώπιση της έλλειψης στέγης. Κατά την επόμενη περίοδο των Διαρθρωτικών Ταμείων, πρέπει να προβλεφθούν περισσότεροι πόροι για το σκοπό αυτό.

40.

Η ΕτΠ τονίζει τη σημασία του προληπτικού έργου των OTA. Πρέπει όμως να προβλέπονται και βραχυπρόθεσμες λύσεις. Πρέπει να υπάρχει δυνατότητα προσφοράς προσωρινής στέγης. Είναι όμως απαράδεκτο να καθηλώνονται οι άστεγοι στο σύστημα των ασύλων. Η στρατηγική που ακολουθούν ορισμένες χώρες είναι να κλείνουν τα δημόσια άσυλα. Αντ’ αυυτού, πρέπει να προσφέρονται στους άστεγους λύσεις προσαρμοσμένες στην κατάσταση και τις ανάγκες τους. Η αποτροπή των εξώσεων έχει ιδιαίτερη σημασία σε αυτό το πλαίσιο.

41.

Οι ΟΤΑ πρέπει να βελτιώσουν την ικανότητά τους για την υποστήριξη των εθελοντών στην κοινωνία. Η έλλειψη στέγης είναι ένα διαρθρωτικό και πολιτικό πρόβλημα που απαιτεί την κινητοποίηση όλων των αρχών. Σημαντικός όμως είναι και ο ρόλος των εθελοντών. Πρέπει συνεπώς να εξεταστεί με ποιο τρόπο θα μπορούσε η Ε.Ε. να συμβάλει στην ενίσχυση του ρόλου των εθελοντών. Το Ευρωπαϊκό Έτος Εθελοντισμού 2011 θα πρέπει να αξιοποιηθεί ως ευκαιρία για τη βελτίωση της ενημέρωσης και για τη διερεύνηση νέων μορφών συνεργασίας με οργανώσεις εθελοντών σχετικά με αυτό το σημαντικό ζήτημα.

42.

Η ΕτΠ προτείνει την κατάρτιση σε επίπεδο Ε.Ε. ενός ειδικού προγράμματος χρηματοδότησης για την υποστήριξη των εθνικών, τοπικών και περιφερειακών προσπαθειών αντιμετώπισης του προβλήματος της έλλειψης στέγης, αλλά και για την ανάπτυξη ποιοτικών κριτηρίων. Για τη βελτιστοποίηση των επιδράσεων και της χρήσης των πόρων, πρέπει να προαχθεί η ανταλλαγή εμπειριών. Συνεπώς, η ΕτΠ συνιστά να συνεκτιμηθεί περισσότερο η προβληματική αυτή στο πλαίσιο των μελλοντικών ευρωπαϊκών ταμείων.

43.

Η ΕτΠ προτείνει να αναπτυχθεί σε τοπική και περιφερειακή κλίμακα η δυνατότητα επεξεργασίας προγραμμάτων για την ένταξη των αστέγων στον κοινωνικό και τον εργασιακό βίο με την παροχή στους εργοδότες κινήτρων για την πρόσληψη αστέγων. Κατά τον ίδιο τρόπο, μπορεί να προαχθεί η ένταξη σε τοπική και περιφερειακή κλίμακα, μέσω εκπαιδευτικών πρωτοβουλιών που έχουν ως στόχο να προσφέρουν στους άστεγους πρόσβαση στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Πρέπει να προβληθούν περισσότερο οι θετικές εμπειρίες που έχουν προκύψει στον χώρο αυτό.

44.

Πρέπει να υιοθετηθούν καλύτερα διαρθρωμένα μέτρα για τη συγκέντρωση και τη διάδοση πληροφοριών για την έλλειψη στέγης.

45.

Η ΕτΠ προτείνει τη δημιουργία ευρωπαϊκού κέντρου για την αντιμετώπιση της έλλειψης στέγης. Το κέντρο αυτό θα πρέπει να εξελιχθεί στο συντονιστικό όργανο που λείπει σήμερα. Η σημαντικότερη αποστολή του θα είναι ο συντονισμός, θα πρέπει όμως να συμβάλει και στην ενίσχυση της ανταλλαγής γνώσης και τη χάραξη κοινών στρατηγικών. Καλείται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξετάσει τις δυνατότητες ίδρυσης ενός παρόμοιου φορέα στον οποίο θα πρέπει επίσης να ανατεθεί το καθήκον της καταγραφής της κατάστασης των αστέγων στα κράτη μέλη. Αποστολή του κέντρου θα πρέπει να είναι ο συντονισμός και η υποστήριξη των μεταρρυθμίσεων στα κράτη μέλη, μεταξύ άλλων, με την ανταλλαγή πρακτικών αποδεδειγμένης αξίας. Τέλος, οι προσπάθειες που καταβάλλονται σε επίπεδο Ε.Ε. μπορούν να προσφέρουν σημαντική προστιθέμενη αξία, εφόσον επιλεγεί η ανοικτή μέθοδος συντονισμού για την κοινωνική προστασία και ένταξη.

46.

Η ΕτΠ θεωρεί ότι παρατηρείται συνεχής αύξηση του αριθμού αστέγων γυναικών και ότι πρέπει να ληφθεί υπόψη η ιδιαίτερα ευάλωτη κατάσταση των αστέγων γυναικών από κοινωνικοοικονομική και εργασιακή άποψη και όσον αφορά τις συνεχείς δυσκολίες πρόσβασης των γυναικών αυτών σε υπηρεσίες. Προς τούτο, απαιτείται διαφορετική αντιμετώπιση από τα κράτη μέλη.