52010DC0356

[pic] | ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ |

Βρυξέλλες, 29.6.2010

COM(2010)356 τελικό

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

για την ενδιάμεση έκθεση σχετικά με την εξέλιξη των υπηρεσιών περιαγωγής στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

1. Εισαγωγή 3

2. Ιστορικό 3

2.1. Ισχύουσα κανονιστική ρύθμιση 4

3. Κύριες τάσεις στις υπηρεσίες περιαγωγής 5

3.1. Εξέλιξη των τιμών περιαγωγής 5

3.2. Εξέλιξη της κίνησης 10

3.3. Μέτρα διαφάνειας 12

4. Πρόοδος ςτην επίτευξη των στόχων του κανονισμού 13

5. Συμπέρασμα 15

1. Εισαγωγή

Μία από τις πλέον πρόσφατες πολιτικές προτεραιότητες της Επιτροπής ήταν η δημιουργία εσωτερικής αγοράς για υπηρεσίες περιαγωγής και η εξάλειψη των υφιστάμενων υπερβολικών τελών. Τον Ιούνιο του 2007 θεσπίστηκε ο πρώτος κανονισμός για την περιαγωγή σε δημόσια δίκτυα κινητής τηλεφωνίας εντός της Κοινότητας[1] (ο κανονισμός για την περιαγωγή) ως συμβολή στην ομαλή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς, με παράλληλη επίτευξη υψηλού επιπέδου προστασίας των καταναλωτών και τόνωση του ανταγωνισμού και της διαφάνειας στην αγορά.

Ο κανονισμός για την περιαγωγή στοχεύει στην αντιμετώπιση μιας κατάστασης που έπληττε άμεσα τη διασυνοριακή οικονομική δραστηριότητα (την περιαγωγή) σε σύγκριση με οικονομική δραστηριότητα εντός των κρατικών ορίων (την εγχώρια χρήση των υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας)[2].

Στην πρώτη ανασκόπηση του παρόντος κανονισμού που διεξήγαγε η Επιτροπή, διαπιστώθηκε ότι ο ανταγωνισμός δεν λειτουργούσε ακόμα ικανοποιητικά. Κατά συνέπεια, η Επιτροπή υπέβαλε προτάσεις τροποποίησης του κανονισμού για την περιαγωγή. Οι τροπολογίες αυτές εγκρίθηκαν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο τον Ιούνιο του 2009[3], περιλάμβαναν δε χρονική παράταση και επέκταση του πεδίου εφαρμογής ώστε να συμπεριληφθούν τα μηνύματα SMS και οι υπηρεσίες περιαγωγής δεδομένων.

Ο κανονισμός για την περιαγωγή, όπως έχει τροποποιηθεί, ισχύει μέχρι τις 30 Ιουνίου 2012. Εν τω μεταξύ, καθήκον της Επιτροπής είναι να παρακολουθεί τη λειτουργία του κανονισμού και να υποβάλει σχετική έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Το αργότερο έως τις 30 Ιουνίου 2011 πρέπει η Επιτροπή να έχει επανεξετάσει τη λειτουργία του κανονισμού.

Επιπλέον, η Επιτροπή καλείται να εκπονήσει ενδιάμεση έκθεση, το αργότερο έως τις 30 Ιουνίου 2010, σχετικά με τις οικείες δραστηριότητες ελέγχου σε σχέση με περιαγωγή. Η παρούσα ανακοίνωση αποτελεί την ενδιάμεση έκθεση για τους σκοπούς του κανονισμού για την περιαγωγή, όπως τροποποιήθηκε. Δεδομένου ότι ο τροποποιημένος κανονισμός ισχύει μόλις από τον Ιούνιο του 2009, η παρούσα ενδιάμεση έκθεση παρέχει γενική επισκόπηση των τελευταίων τάσεων στην περιαγωγή, καθώς και μια πρώτη αξιολόγηση της προόδου προς την επίτευξη των στόχων του κανονισμού.

2. Ιστορικό

Μετά την έγκριση του τροποποιητικού κανονισμού, η Επιτροπή συνέχισε να συνεργάζεται στενά με την Ευρωπαϊκή Ομάδα Ρυθμιστικών Αρχών (ERG), καθώς και με τον διάδοχό της, τον φορέα των ευρωπαϊκών ρυθμιστικών αρχών για τις ηλεκτρονικές επικοινωνίες (BEREC), με αντικείμενο την παρακολούθηση της εφαρμογής, καθώς και τις εξελίξεις στις υπηρεσίες περιαγωγής. Ο BEREC διεξάγει εκτεταμένη συλλογή δεδομένων, η οποία αποτελεί τη βάση των εκθέσεων συγκριτικής αξιολόγησης των δεδομένων· η πλέον πρόσφατη δημοσιεύτηκε τον Απρίλιο του 2010 και αποτέλεσε σημαντική συνεισφορά στην παρούσα ανακοίνωση. Τον Μάρτιο του 2010, ο BEREC εξέδωσε επίσης έκθεση σχετικά με εναλλακτικά τιμολόγια λιανικής για περιαγωγή φωνητικών υπηρεσιών μηνυμάτων SMS και δεδομένων, καθώς και έκθεση σχετικά με τη συμμόρφωση στον κανονισμό περιαγωγής, οι οποίες συνεισέφεραν χρήσιμα στοιχεία στο παρόν έγγραφο[4].

Στις 24 Μαρτίου 2010, η Επιτροπή διοργάνωσε συνάντηση εργασίας για τις υπηρεσίες περιαγωγής όπου συμμετείχαν εκπρόσωποι του κλάδου, των ενώσεων καταναλωτών, εθνικές ρυθμιστικές αρχές (ΕΡΑ) και υπουργεία. Οι απόψεις που εκφράστηκαν στο πλαίσιο της ημερίδας έχουν επίσης ληφθεί υπόψη στην εκπόνηση της έκθεσης της Επιτροπής.[5]

2.1. Ισχύουσα κανονιστική ρύθμιση

Ο κανονισμός για την περιαγωγή ρυθμίζει τα χονδρικά και λιανικά τέλη περιαγωγής για φωνητικές υπηρεσίες και περιλαμβάνει μέτρα για την αύξηση της διαφάνειας. Ανώτατο όριο τιμών, με ετήσιες εκπτώσεις, ισχύει σε επίπεδο χονδρικής· από τον Ιούλιο του 2009, το σχετικό ανώτατο όριο χονδρικής ορίστηκε σε 0,26 ευρώ και από την 1η Ιουλίου 2010 πρόκειται να μειωθεί σε 0,22 ευρώ. Σε επίπεδο λιανικής καθιερώθηκε ανώτατο όριο τιμής για την ευρωχρέωση, την οποία όλοι οι φορείς εκμετάλλευσης ήταν υποχρεωμένοι να προσφέρουν, πάλι με ετήσιες εκπτώσεις, και εφαρμόζεται κατά κανόνα σε όλους τους πελάτες, εκτός είχαν ζητήσει ρητά άλλο τιμολογιακό πρόγραμμα το 2007. Επί του παρόντος ορίστηκε στα 0,43 ευρώ ανά πρώτο λεπτό για εξερχόμενες κλήσεις και 0,19 ευρώ για εισερχόμενες ενώ, από την 1η Ιουλίου 2010, τα ανώτατα αυτά όρια θα μειωθούν περαιτέρω σε 0,39 και 0,15 ευρώ αντίστοιχα. Σύμφωνα με τον τροποποιημένο κανονισμό για την περιαγωγή, οι ανώτατες αυτές τιμές χρεώνονται ανά δευτερόλεπτο, με δυνατότητα θέσπισης ελάχιστης περιόδου χρέωσης 30 δευτερολέπτων σε επίπεδο χονδρικής, επίσης και για κλήσεις σε επίπεδο λιανικής. Οι φορείς εκμετάλλευσης υποχρεούνται μεν να προσφέρουν τιμές ευρωχρέωσης, παραμένουν πάντως ελεύθεροι να παρέχουν εναλλακτικές προσφορές λιανικής για φωνητικές υπηρεσίες περιαγωγής. Επιπλέον, από την 1η Ιουλίου 2010, οι φορείς εκμετάλλευσης δεν θα είναι σε θέση να επιβάλλουν οιοδήποτε τέλος στους καταναλωτές για λήψη φωνητικού μηνύματος μέσω περιαγωγής.

Για τα SMS καθορίστηκε επίσης ανώτατο όριο χονδρικής στα 0,04 ευρώ και ευρωχρέωση SMS λιανικής που οι φορείς εκμετάλλευσης οφείλουν να παρέχουν με ανώτατο όριο τα 0,11 ευρώ (για υπηρεσίες φωνής, οι φορείς εκμετάλλευσης μπορούν επίσης να παρέχουν εναλλακτικές προσφορές). Για την περιαγωγή δεδομένων τέθηκε ανώτατο όριο χονδρικής που τώρα είναι στο 1 ευρώ ανά Megabyte (MB)· και αυτό θα μειωθεί σε ετήσια βάση και θα φτάσει τα 0,80 ευρώ από τον Ιούλιο του 2010. Θεσπίστηκαν επίσης μέτρα διαφάνειας για τους καταναλωτές. Οι φορείς εκμετάλλευσης πρέπει να αποστέλλουν πληροφορίες σχετικά με τα τέλη περιαγωγής, μόλις ο πελάτης εισέρχεται σε άλλο κράτος μέλος και, επιπλέον, πληροφορίες σχετικά με τη δυνατότητα να καλούν ατελώς το 112 στο κράτος μέλος που επισκέπτονται. Στα μέτρα βελτίωσης της διαφάνειας περιλαμβάνονται επίσης διατάξεις για την αποφυγή «φουσκωμένων λογαριασμών» στις υπηρεσίες περιαγωγής δεδομένων (το «όριο διακοπής»). Από την 1η Μαρτίου 2010, το όριο διακοπής ενεργοποιείται έπειτα από αίτημα του καταναλωτή, ενώ από την 1η Ιουλίου 2010 ισχύει προεπιλεγμένο όριο διακοπής 50 ευρώ για όλους τους καταναλωτές που δεν έχουν ήδη επιλέξει διαφορετικό όριο.

3. Κύριες τάσεις στις υπηρεσίες περιαγωγής

3.1. Εξέλιξη των τιμών περιαγωγής

Φωνητική τηλεφωνία

Kύρια σημεία

- Οι τιμές για εξερχόμενες και εισερχόμενες φωνητικές κλήσεις είναι τώρα περίπου 46% και 55% αντίστοιχα χαμηλότερες από ό,τι πριν από την έναρξη ισχύος του πρώτου κανονισμού για την περιαγωγή.

- Οι μέσες τιμές ευρωχρέωσης που προσφέρουν οι φορείς εκμετάλλευσης και εναλλακτικά τιμολόγια είναι γύρω στο επίπεδο των ρυθμιζόμενων ανώτατων τιμών.

- Υπάρχει μικρή μόνο διαφορά μεταξύ ρυθμιζόμενων (ευρωχρέωση) και μη (εναλλακτικών) τιμολογίων. Παρατηρείται σημαντική διακύμανση μεταξύ των κρατών μελών.

- Οι νέες διατάξεις τιμολόγησης με χρέωση ανά δευτερόλεπτο έχουν οδηγήσει σε μείωση κατά 63% της προσαύξησης που οφείλεται στις προηγούμενες μεθόδους χρέωσης για εξερχόμενες κλήσεις και σε πλήρη εξάλειψή της για εισερχόμενες κλήσεις.

Συνολικά, η συμμόρφωση με τα νέα ανώτατα όρια τιμών και τις διατάξεις τιμολόγησης ήταν καλή. Ως εκ τούτου, οι καταναλωτές συνεχίζουν να επωφελούνται από χαμηλότερα τιμολόγια περιαγωγής, ενώ οι τρέχουσες τιμές για πραγματοποίηση και λήψη κλήσεων αντιστοιχούν σε έκπτωση ένα της τάξης του 46% και 55% αντίστοιχα, σε σύγκριση με την κατάσταση πριν από την έναρξη ισχύος του πρώτου κανονισμού για την περιαγωγή. Οι καταναλωτές σήμερα επωφελούνται επίσης από τις νέες διατάξεις χρέωσης ανά δευτερόλεπτο, με αποτέλεσμα η επιβάρυνση που οφείλεται στην προηγούμενη μέθοδο χρέωσης να έχει μειωθεί κατά περισσότερο από το μισό για εξερχόμενες κλήσεις. Ωστόσο, οι τιμές, τόσο σε χονδρικό όσο και σε λιανικό επίπεδο (βλέπε σχήμα 1 παρακάτω) παραμένουν συγκεντρωμένες γύρω από τα επίπεδα των ανώτατων τιμών.

Η μέση χονδρική τιμή ανά λεπτό στο τέλος του 2009 ήταν 0,23 ευρώ. Σε επίπεδο λιανικής, οι μέσες τιμές ανά λεπτό, στο τέλος του 2009 για ευρωχρέωση που προσφέρουν οι εταιρείες ήταν 0,38 ευρώ για εξερχόμενες κλήσεις και 0,17 ευρώ για εισερχόμενες. Αυτές οι μέσες τιμές παρουσίαζαν πτωτική τάση, σύμφωνα με τις μειώσεις στις ρυθμιζόμενες ανώτατες τιμές.

[pic]

Σχήμα 1 (πηγή: BEREC)

Υπάρχουν εναλλακτικά τιμολόγια που διατίθενται για εξερχόμενες και για εισερχόμενες κλήσεις· σε ορισμένες περιπτώσεις είναι χαμηλότερα από την ευρωχρέωση που προσφέρουν οι φορείς εκμετάλλευσης, αλλά υπάρχει σημαντική διακύμανση μεταξύ των κρατών μελών. Η μέση τιμή για τις εξερχόμενες κλήσεις με εναλλακτικά τιμολόγια αυξήθηκε κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2009 και είναι σήμερα σχεδόν στο ίδιο επίπεδο με τη μέση τιμή ανά λεπτό για την ευρωχρέωση (βλέπε σχήμα 1 παραπάνω). Για εισερχόμενες κλήσεις, τα εναλλακτικά τιμολόγια είναι κατά μέσο όρο χαμηλότερα από την ευρωχρέωση που προσφέρουν οι φορείς εκμετάλλευσης, αλλά μετά τις μειώσεις στις ανώτατες τιμές τον Ιούλιο του 2009, οι μέσες αυτές τιμές βρίσκονται πλέον σχεδόν στο ίδιο επίπεδο.

Η χρέωση ανά δευτερόλεπτο για φωνητικές κλήσεις εισήχθη με σκοπό να εξαλειφθεί η συγκαλυμμένη χρέωση για τους καταναλωτές που συνιστά η ανά λεπτό χρέωση και να εξασφαλιστεί ότι οι χρήστες πληρώνουν για αυτό που πραγματικά καταναλώνουν. Από τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν συνάγεται ότι προέκυψε σημαντικά χαμηλότερη προσαύξηση[6]. Οι ΕΡΑ έχουν δηλώσει ότι ορισμένοι φορείς εκμετάλλευσης οι οποίοι δεν ήταν σε θέση επί του παρόντος να εφαρμόσουν τις διατάξεις αυτές, σκόπευαν πάντως να το πράξουν το συντομότερο δυνατόν και να αποζημιώσουν τους καταναλωτές για κάθε ενδεχόμενη απώλεια.

Σε επίπεδο λιανικής εκτιμήθηκε ότι οι προηγούμενες προσαυξήσεις τιμολόγησης επιβαρύνουν περίπου κατά 24% τις εξερχόμενες κλήσεις και ότι σήμερα αυτό έχει μειωθεί κατά περισσότερο από το μισό, στο 10%. Για εισερχόμενες κλήσεις η ανά λεπτό χρέωση που ίσχυε προηγουμένως εκτιμήθηκε ότι προσέθετε περίπου 19% προσαύξηση στους καταναλωτές και, δεδομένου ότι πλέον ισχύει μόνο χρέωση ανά δευτερόλεπτο, η προσαύξηση αυτή όφειλε να είχε εξαλειφθεί εντελώς. Οι ΕΡΑ παρακολουθούν την ορθή εφαρμογή των διατάξεων αυτών από τους φορείς εκμετάλλευσης.

Μηνύματα SMS

Kύρια σημεία

- Οι τιμές των SMS μειώθηκαν περίπου 60% κατά μέσο όρο.

- Οι τιμές που προσφέρουν οι φορείς εκμετάλλευσης σε επίπεδο χονδρικής καθώς και για ευρωχρέωση SMS κυμαίνονται στο επίπεδο των ρυθμιζόμενων ανώτατων τιμών.

- Η μέση τιμή των εναλλακτικών τιμολογίων SMS είναι υψηλότερη από τη ρυθμιζόμενη ανώτατη τιμή(0,14 ευρώ για μη ευρω-SMS σε σύγκριση με 0,10 ευρώ για ευρωχρέωση SMS)· το τιμολόγιο ευρω-SMS που προσφέρουν οι φορείς εκμετάλλευσης είναι συνήθως η καλύτερη επιλογή για τους καταναλωτές σε αυτό το στάδιο.

Η συμμόρφωση με τα ανώτατα όρια τιμών για μηνύματα SMS που εισήχθη σε χονδρικό και λιανικό επίπεδο υπήρξε επίσης ευνοϊκή και οι καταναλωτές επωφελούνται πλέον από σημαντικά χαμηλότερες τιμές για περιαγωγή SMS σε σύγκριση με την κατάσταση πριν από την έναρξη ισχύος του τροποποιητικού κανονισμού. Ωστόσο, οι τιμές κυμαίνονται στα επίπεδα των ανώτατων τιμών και δεν έχουν ακόμη προκύψει ανταγωνιστικά εναλλακτικά τιμολόγια.

[pic]

Σχήμα 2 (πηγή: BEREC)

Σημειώθηκε σημαντική μείωση της μέσης τιμής για SMS σε επίπεδο χονδρικής, που από 0,13 ευρώ πριν από την έναρξη ισχύος του τροποποιητικού κανονισμού, περιορίστηκε σε 0,04 ευρώ στο τέλος του 2009. Η μείωση αυτή δεν έχει ακόμη αποφέρει αύξηση του ανταγωνισμού σε επίπεδο λιανικής.

Η μέση τιμή για ευρωχρέωση SMS που προσφέρεται από φορείς εκμετάλλευσης ήταν 0,10 ευρώ στο τέλος του 2009, ενώ το ρυθμιζόμενο ανώτατο όριο είναι 0,11 ευρώ. Σε σύγκριση με τον μέσο όρο των 0,24 ευρώ πριν από την έναρξη ισχύος των διατάξεων αυτών, πρόκειται μείωση της τάξης του 60%.

Είναι επίσης δυνατό για τους φορείς εκμετάλλευσης να προσφέρουν εναλλακτικές τιμολόγια· δεν έχουν, ωστόσο, μέχρι σήμερα προκύψει σημαντικές καινοτομίες στα εναλλακτικά τιμολόγια SMS σε ολόκληρη την ΕΕ. Τα επίπεδα των τιμών αυτών των εναλλακτικών τιμολογίων ποικίλλουν σημαντικά, ενώ η μέση τιμή ανά SMS στο πλαίσιο των εναλλακτικών τιμολογίων ήταν 0,14 ευρώ στο τέλος του 2009, σημαντικά υψηλότερη από τη ρυθμιζόμενη ανώτατη τιμή. Μόνο σε πολύ λίγα κράτη μέλη υπάρχουν εναλλακτικά τιμολόγια ελκυστικότερα από τα προσφερόμενα ρυθμιζόμενα τιμολόγια ευρωχρέωσης SMS. Σε πολλά κράτη μέλη τα εναλλακτικά αυτά τιμολόγια είναι στο επίπεδο του ανώτατου ορίου, ενώ σε ορισμένα κράτη μέλη είναι σημαντικά υψηλότερα, σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμη και πάνω από 0,20 ευρώ ανά SMS. Επομένως, η ευρωχρέωση SMS είναι, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, η καλύτερη επιλογή για τους καταναλωτές.

Δεδομένα

Kύρια σημεία

- Σημαντική μείωση των τιμών χονδρικής για δεδομένα (από 1,2 σε 0,55 ευρώ ανά ΜΒ), η μέση τιμή είναι σήμερα αρκετά κάτω από το επίπεδο της ρυθμιζόμενης ανώτατης.

- Οι τιμές λιανικής πώλησης των δεδομένων είναι σε πτωτική τάση, αλλά η μετακύλιση των μειώσεων στη χονδρική δεν είναι ακόμη πλήρως εμφανής.

- Οι φουσκωμένοι λογαριασμοί εξακολουθούν να προβληματίζουν.

Ο τροποποιητικός κανονισμός καθιέρωσε ανώτατες τιμές χονδρικής για υπηρεσίες περιαγωγής δεδομένων, που τώρα είναι γύρω στο 1 ευρώ ανά MB, με χρέωση ανά kilobyte (kb). Από την 1η Μαρτίου 2010, η ευκολία του ορίου διακοπής σε επίπεδο λιανικής ενεργοποιείται έπειτα από αίτημα του καταναλωτή. Ενώ η καθιέρωση της ανώτατης τιμής χονδρικής οδήγησε σε σημαντική μείωση τις μέσες τιμές χονδρικής και επίσης τις μέσες τιμές λιανικής, οι καταναλωτές δεν έχουν ακόμη επωφεληθεί πλήρως από τις μειώσεις σε επίπεδο χονδρικής, υπάρχουν δε μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ των κρατών μελών.

Η συμμόρφωση των φορέων εκμετάλλευσης με τις ανώτατες τιμές χονδρικής φαίνεται ικανοποιητική και η μέση χρέωση χονδρικής έχει μειωθεί σημαντικά. Η μέση τιμή ανά MB στο τέλος του 2009 ήταν 0,55 ευρώ, πολύ κάτω από το επίπεδο της ρυθμιζόμενης ανώτατης τιμής. Η μέση τιμή χονδρικής πριν από την έναρξη ισχύος του τροποποιητικού κανονισμού ήταν 1,2 ευρώ ανά ΜΒ, γεγονός που σημαίνει ότι σημειώθηκε μείωση 50%.

[pic]

Σχήμα 3 (πηγή: BEREC)

Όπως προκύπτει από το σχήμα 3 παραπάνω, οι μέσες λιανικές τιμές για δεδομένα ακολουθούν επίσης πτωτική τάση· δεν είναι, ωστόσο, σαφές κατά πόσον οι μειώσεις σε επίπεδο χονδρικής έχουν μετακυλιστεί στις τιμές λιανικής σε όλες τις περιπτώσεις. Η μέση λιανική τιμή ανά MB στο τέλος του 2009 ήταν 2,66 ευρώ, που αποτελεί μεγάλη μείωση ως προς τις αρχές του 2009, όταν η μέση τιμή ανερχόταν σε 3,62 ευρώ. Ωστόσο, οι χαμηλότερες τιμές χονδρικής επιτρέπουν ακόμη μεγαλύτερα περιθώρια για τους φορείς εκμετάλλευσης δεδομένου ότι οι λιανικές τιμές δεν έχουν μειωθεί με τον ίδιο ρυθμό. Επιπλέον, υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των χωρών· οι μέσες τιμές λιανικής σε ορισμένα κράτη μέλη είναι γύρω στα 4 ευρώ ανά MB, φτάνοντας ακόμη και κοντά στα 6 ευρώ ανά ΜΒ.

Επιπλέον, οι συνήθεις τιμές των φορέων εκμετάλλευσης παραμένουν υψηλότερες από το μέσο όρο που αναφέρεται παραπάνω. Τα τυπικά τιμολόγια μπορεί να κυμαίνονται μεταξύ 2 και 5 ευρώ ανά MB ή ακόμη και πάνω από 7 ευρώ ανά ΜΒ. Η πτώση των μέσων τιμών για δεδομένα σε επίπεδο λιανικής πώλησης μπορεί συνεπώς να εξηγηθεί από την αύξηση των κατ 'αποκοπή ή συνδυασμένων προσφορών και της αποδοτικότερης χρήσης εκ μέρους των καταναλωτών. Σε γενικές γραμμές, οι φορείς εκμετάλλευσης έχουν διατηρήσει την πρακτική να προσφέρουν ειδικά πακέτα με βάση το χρόνο, δηλαδή κυρίως σε καθημερινή ή μηνιαία βάση. Αυτό σημαίνει ότι ένας συνδρομητής που χρησιμοποιεί μεγάλο όγκο δεδομένων μπορεί να επωφεληθεί από σημαντική μείωση της τιμής ανά MB, ενώ οι καταναλωτές που χρησιμοποιούν χαμηλούς όγκους δεδομένων στις περισσότερες περιπτώσεις θα καταλήξουν να πληρώνουν περισσότερο από όσο καταναλώνουν.

Οι φορείς εκμετάλλευσης επωφελούνται τώρα από ένα ανώτατο όριο χονδρικής που χρεώνεται σε βάση kb και που έχει θεσπιστεί για να αποφευχθεί η επανάληψη του ζητήματος των ενοτήτων τιμολόγησης που είχε ήδη προκύψει σε σχέση με τη φωνητική τηλεφωνία. Ωστόσο, οι υπεύθυνοι δεν χρεώνουν πάντα τους πελάτες με βάση την πραγματική κατανάλωση, δηλαδή σε βάση kb, χρησιμοποιώντας συχνά μεγαλύτερες ενότητες χρέωσης όπως 10kb ή 100kb.

Το διαρκώς υψηλό επίπεδο των τυπικών τιμών, σε συνδυασμό με τις εφαρμοζόμενες ενότητες χρέωσης, συνεχίζουν σε ορισμένες περιπτώσεις να έχουν ως αποτέλεσμα «φουσκωμένους λογαριασμούς» για τους καταναλωτές. Αναμένεται ότι η πλήρης υλοποίηση του ορίου διακοπής από την 1η Ιουλίου 2010, θα συμβάλει στην εξάλειψη των εν λόγω «φουσκωμένων λογαριασμών».

3.2. Εξέλιξη της κίνησης

K ύρια σημεία

- Ο όγκος κίνησης για φωνητικές κλήσεις, ιδίως για εισερχόμενες, και για SMS συνεχίζει να αυξάνεται.

- Οι υπηρεσίες περιαγωγής δεδομένων αυξήθηκαν περισσότερο από 40 % το 2009.

Για να αξιολογηθεί σωστά η εξέλιξη της κίνησης, είναι αναγκαίο να γίνεται αναφορά στις ίδιες περιόδους κάθε χρόνο, λαμβάνοντας έτσι υπόψη την εποχιακή κατανομή της ταξιδιωτικής δραστηριότητας.

Σε γενικές γραμμές, οι εξελίξεις στον όγκο κίνησης επηρεάζονται από την οικονομική ύφεση και τη μείωση της ταξιδιωτικής δραστηριότητας στην Ένωση. Ο αντίκτυπος του κανονισμού για την περιαγωγή στον όγκο κίνησης δεν μπορεί να απομονωθεί αξιόπιστα από τις επιπτώσεις της συνολικής οικονομικής κατάστασης.

Παρά αυτές τις οικονομικές εξελίξεις, όπως φαίνεται στο σχήμα 4 που ακολουθεί, οι καταναλωτές συνέχισαν να χρησιμοποιούν υπηρεσίες περιαγωγής. Αυτό καταδεικνύει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών και τα οφέλη του κανονισμού για την περιαγωγή, ιδίως στο πλαίσιο της ύφεσης, που είχε επίσης ως αποτέλεσμα σημαντική μείωση στον τουρισμό και τα επαγγελματικά ταξίδια[7]. Σε γενικές γραμμές, ο όγκος κίνησης της φωνητικής τηλεφωνίας εισερχόμενων κλήσεων και των υπηρεσιών περιαγωγής SMS αυξήθηκε κατά την τελευταία διετία, με εποχιακή αιχμή κατά το τρίτο τρίμηνο κάθε έτους. Ο όγκος εξερχόμενων κλήσεων κατά το τελευταίο έτος παρέμεινε σταθερός, σημειώνοντας μικρή υποχώρηση κατά το δεύτερο τρίμηνο του έτους.

[pic]

Σχήμα 4 (πηγή: BEREC)

Ουσιαστική αύξηση του όγκου παρατηρήθηκε για τις υπηρεσίες SMS με την έναρξη ισχύος του τροποποιητικού κανονισμού, που εισήγαγε την ανώτατο όριο τιμής για SMS. Ο όγκος των SMS αυξήθηκε κατά 20% το τρίτο τρίμηνο του 2009 σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2008, υποδηλώνοντας ότι οι χαμηλότερες τιμές και η μεγαλύτερη διαφάνεια είχαν ως αποτέλεσμα αύξηση της κατανάλωσης.

Όπως φαίνεται στο σχήμα 5 παρακάτω, ο όγκος των υπηρεσιών περιαγωγής δεδομένων συνέχισε να αυξάνεται σημαντικά, με ρυθμό πάνω από 40% κατά το 2009. Δεδομένου ότι η μετάδοση δεδομένων μέσω κινητών επικοινωνιών είναι αναπτυσσόμενη υπηρεσία, η τάση αυτή αναμένεται να συνεχιστεί και στο εγγύς μέλλον.

[pic]

Σχήμα 5 (πηγή: BEREC)

3.3. Μέτρα διαφάνειας

Ο κανονισμός για την περιαγωγή περιλαμβάνει σειρά μέτρων διαφάνειας με στόχο να εξασφαλιστεί ότι οι καταναλωτές είναι ενημερωμένοι για τις τιμές περιαγωγής. Εκτός από την ανακοίνωση σχετικά με τα ισχύοντα τέλη περιαγωγής φωνητικών κλήσεων και SMS, ο πάροχος της χώρας προέλευσης είναι επίσης υποχρεωμένος να ενημερώνει τον πελάτη περιαγωγής για τα ισχύοντα τέλη περιαγωγής δεδομένων. Παρά το γεγονός ότι οι πελάτες λαμβάνουν πολλών ειδών μηνύματα, μπορούν έτσι να είναι καλά ενημερωμένοι για τις τιμές περιαγωγής. Σε κάθε περίπτωση, οι καταναλωτές μπορούν να ζητήσουν από τον οικείο φορέα εκμετάλλευσης να σταματήσει να αποστέλλει αυτά τα πληροφοριακά SMS για τις τιμές περιαγωγής.

Ορισμένοι φορείς εκμετάλλευσης δεν ήταν την 1η Ιουλίου 2009 σε θέση να εκπληρώσουν όλες τις απαιτήσεις του τροποποιημένου κανονισμού για την περιαγωγή, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις αυτά τα αρχικά προβλήματα επιλύθηκαν σύντομα. Οι ΕΡΑ παρακολουθούν τη συμμόρφωση σε τυχόν απομένουσες περιπτώσεις, που αφορούν κυρίως νεοεισερχόμενους (MVNO), με έναρξη δραστηριοτήτων μετά την 1η Ιουλίου 2009.

Επιπλέον, και προκειμένου να εξαλειφθούν οι «φουσκωμένοι λογαριασμοί» κατά τη χρήση υπηρεσιών περιαγωγής δεδομένων, με τον τροποποιημένο κανονισμό εισήχθη όριο διακοπής. Από την 1η Μαρτίου 2010, οι φορείς εκμετάλλευσης πρέπει να διαθέτουν μια ευκολία με την οποία οι καταναλωτές μπορούν να προσδιορίζουν εκ των προτέρων το μέγιστο ποσό που θέλουν να δαπανήσουν για υπηρεσίες δεδομένων στο εξωτερικό. Με την κάλυψη του 80% του ορίου αυτού αποστέλλεται σχετική ανακοίνωση, ενώ ακολούθως πρέπει να παρέχεται στον πελάτη η επιλογή να συνεχίζει να λαμβάνει αυτές τις υπηρεσίες. Από την 1η Ιουλίου 2010, σε όλους τους πελάτες που δεν έχουν επιλέξει άλλο όριο, θα εφαρμόζεται προεπιλεγμένο όριο διακοπής στα 50 ευρώ.

Οι αντιδράσεις από την εφαρμογή αυτής της ευκολίας, την 1η Μαρτίου 2010, ήταν γενικά ικανοποιητικές. Αναφέρθηκαν ορισμένα αρχικά προβλήματα, τα περισσότερα από οποία φαίνεται ότι έχουν ήδη επιλυθεί. Οι ΕΡΑ χρειάστηκε να παρέμβουν σε ορισμένες περιπτώσεις για εξασφάλιση της συμμόρφωσης, ενώ ένας φορέας εκμετάλλευσης αποφάσισε να εμποδίσει τη χρήση περιαγωγής δεδομένων για πελάτες καρτοκινητής (προπληρωμή) έως ότου προσαρμόσει πλήρως τα συστήματά του ώστε να περιλάβουν το όριο διακοπής. Αυτό το όριο διακοπής πρέπει να διατίθεται σε κάθε τύπο πελατών που χρησιμοποιούν υπηρεσίες περιαγωγής δεδομένων, τόσο προπληρωμένες όσο και πληρωνόμενες εκ των υστέρων[8].

Οι ΕΡΑ παρακολουθούν στενά την εφαρμογή των διατάξεων αυτών για να εξασφαλιστεί ορθή εφαρμογή της ευκολίας του «ορίου διακοπής», ιδίως με την προοπτική της 1ης Ιουλίου 2010, όταν θα ισχύσει για όλους τους πελάτες. Δεδομένου ότι το «όριο διακοπής» διατίθεται μόλις από την 1η Μαρτίου 2010 σε πελάτες που το έχουν ρητά ζητήσει, το 2011, στην επανεξέταση της Επιτροπής, θα συμπεριληφθεί λεπτομερέστερη ανάλυση σχετικά με τη συνολική εφαρμογή της, καθώς και η σχετικά αντίληψη των καταναλωτών.

4. Πρόοδος ςτην επίτευξη των στόχων του κανονισμού

Οι κύριοι στόχοι του κανονισμού για την περιαγωγή είναι η προώθηση του ανταγωνισμού, η εδραίωση της ενιαίας αγοράς και η εξασφάλιση ότι οι καταναλωτές δεν πληρώνουν κατά τη διέλευση των συνόρων αδικαιολόγητα υψηλές τιμές σε σύγκριση με τα εγχώρια τέλη. Ο κανονισμός για την περιαγωγή προβλέπει τις αναγκαίες προϋποθέσεις για την καλή λειτουργία του ανταγωνισμού, ενώ η Επιτροπή αναμένει από τους φορείς εκμετάλλευσης να αξιοποιήσουν αυτή την ευκαιρία για να προτείνουν ανταγωνιστικές προσφορές περιαγωγής.

Ο κανονισμός ήταν επιτυχής όσον αφορά την παροχή επαρκούς προστασίας των καταναλωτών και συνέβαλε στην ενίσχυση της εσωτερικής αγοράς· τούτο επετεύχθη κυρίως μέσω της επιβολής ανώτατων ορίων τιμών.

Η εξέλιξη των τιμών, καθώς και η ποικιλία των προσφορών, είναι βάσιμη ένδειξη του βαθμού ανάπτυξης του ανταγωνισμού. Από την άποψη αυτή, για φωνητική τηλεφωνία και για SMS, ο βαθμός στον οποίο οι επιχειρήσεις κινητής τηλεφωνίας προσφέρουν τιμές κάτω από τα επίπεδα των ρυθμιζόμενων ανώτατων τιμών θεωρείται βασικός δείκτης του επιπέδου του ανταγωνισμού στην αγορά. Ωστόσο, οι τιμές για υπηρεσίες περιαγωγής φωνητικών κλήσεων και SMS εξακολουθούν και σήμερα να κυμαίνονται κοντά στα επίπεδα των ανώτατων τιμών. Με τον τροποποιητικό κανονισμό καθιερώθηκε μεγαλύτερο περιθώριο μεταξύ τιμών χονδρικής και λιανικής για τις ρυθμιζόμενες ανώτατες τιμές στις φωνητικές κλήσεις ώστε να δοθεί ώθηση στον ανταγωνισμό σε επίπεδο λιανικής, ιδίως για εναλλακτικούς φορείς εκμετάλλευσης, μέχρι στιγμής όμως δεν έχει ακόμη σημειωθεί μεγαλύτερος ανταγωνισμός στις τιμές.

Φαίνεται να υπάρχουν διάφορες εναλλακτικές λύσεις για τη ρυθμιζόμενη ευρωχρέωση και ευρωχρέωση SMS. Για τις φωνητικές υπηρεσίες, υπάρχουν διάφορα εναλλακτικά τιμολόγια, με διάφορες δομές τιμολόγησης (π.χ. χρονικός περιορισμός, με μηνιαία συνδρομή ή με τέλος αποκατάστασης κλήσης, χρεωνόμενο ανά λεπτό). Η μέση τιμή ανά SMS στο πλαίσιο των εναλλακτικών τιμολογίων είναι υψηλότερη από την ευρωχρέωση SMS που προσφέρουν οι φορείς εκμετάλλευσης. Σε ορισμένα κράτη μέλη τα εναλλακτικά τιμολόγια για την περιαγωγή SMS είναι σημαντικά υψηλότερα από τις ρυθμιζόμενες ανώτατες τιμές.

Όσον αφορά τις υπηρεσίες περιαγωγής δεδομένων, δεν είναι ακόμη σαφές εάν οι μειώσεις στα τέλη χονδρικής θα οδηγήσουν σε ανταγωνιστικές λιανικές υπηρεσίες περιαγωγής δεδομένων. Από αυτή την άποψη, δεδομένου ότι τυπικές τιμές των φορέων εκμετάλλευσης παραμένουν υψηλές, ο βαθμός στον οποίο οι καταναλωτές επωφελούνται από συμφέρουσες δέσμες προσφορών αποτελεί ισχυρή ένδειξη για το αν οι επιχειρήσεις μετακυλίουν στους πελάτες τα οφέλη των χαμηλότερων χονδρικών τιμών περιαγωγής δεδομένων.

Ενώ οι μέσες τιμές για υπηρεσίες περιαγωγής δεδομένων πέφτουν, οι μέσες τιμές λιανικής εξακολουθούν να διαθέτουν σημαντικό περιθώριο πάνω από τις τιμές χονδρικής. Οι συνήθεις τιμές των φορέων εκμετάλλευσης δεν φαίνεται να έχουν μειωθεί, πράγμα που σημαίνει ότι η πτώση των μέσων τιμών ενδεχομένως οφείλεται σε αυξημένη και αποτελεσματικότερη χρήση των υφιστάμενων προσφορών.

Φαίνεται ότι τα τέλη περιαγωγής εξακολουθούν να είναι υψηλότερα από τις εγχώριες υπηρεσίες κινητών επικοινωνιών· οι τιμές για εγχώριες υπηρεσίες γενικά μειώνονται, με αύξηση των διαθέσιμων κατ' αποκοπή και συνδυασμένων προσφορών. Ο BEREC εξετάζει τις τάσεις, τόσο στις τιμές περιαγωγής όσο και στις εγχώριες, με στόχο την πλήρη ανάλυσή τους στην ανασκόπηση του 2011.

Όπως προκύπτει από τα παραπάνω, δεν υπάρχει ακόμα επαρκής ανταγωνιστική δυναμική στη δομή των υπηρεσιών περιαγωγής. Εξακολουθούν να παραμένουν τα διαρθρωτικά προβλήματα της αγοράς περιαγωγής, που απορρέουν τόσο από την απουσία ανταγωνιστικών πιέσεων στην πλευρά της προσφοράς, όσο και από χαρακτηριστικά της ζήτησης. Ειδικότερα, η αγορά περιαγωγής παρουσιάζει συγκεκριμένα διασυνοριακά χαρακτηριστικά με συνέπεια να μην υπάρχει μέχρι στιγμής αποτελεσματικός ανταγωνισμός, έλλειψη την οποία οι ΕΡΑ δεν ήταν σε θέση να αντιμετωπίσουν. Μολονότι το σημερινό σύστημα των ανώτατων ορίων τιμών έχει αποφέρει οφέλη όσον αφορά την προστασία των καταναλωτών και την προαγωγή της εσωτερικής αγοράς, δεν αποδείχτηκε ικανό να επιλύσει ικανοποιητικά τα προβλήματα αυτά.

Σε επίπεδο χονδρικής, όπου η κυκλοφορία είναι ισορροπημένη μεταξύ των φορέων εκμετάλλευσης κινητών επικοινωνιών ενδέχεται να μην υπάρχουν επαρκή κίνητρα για καθορισμό των τελών χονδρικής σε ανταγωνιστικό επίπεδο. Επίσης, όμως, και οι μέσες τιμές για κίνηση χονδρικής εκτός επιχειρηματικού ομίλου παραμένουν κοντά στις ανώτατες τιμές, γεγονός που υποδηλώνει ότι η ανταγωνιστική δυναμική δεν είναι ακόμα ισχυρή. Επιπλέον, οι τελικοί χρήστες σε επίπεδο λιανικής δεν αγοράζουν τις υπηρεσίες περιαγωγής χωριστά, αλλά μαζί με τις εγχώριες υπηρεσίες.

Οι τεχνολογικές εξελίξεις ή/και οι εναλλακτικές λύσεις για τις υπηρεσίες περιαγωγής, όπως η ύπαρξη VoIP ή WiFi, μπορεί να καταστήσουν περισσότερο ανταγωνιστική την αγορά περιαγωγής της ΕΕ. Αν και αυτές οι εναλλακτικές λύσεις, ιδίως οι υπηρεσίες VoIP, χρησιμοποιούνται ολοένα περισσότερο σε εθνικό επίπεδο, δεν σημειώθηκαν σημαντικές εξελίξεις όσον αφορά τη χρήση τους κατά την περιαγωγή.

Κατά την άποψη της Επιτροπής, ο αποτελεσματικός ανταγωνισμός είναι εγγενής όταν λειτουργεί εύρυθμα η αγορά περιαγωγής. Ανάμεσα στους δείκτες του ανταγωνισμού αυτού περιλαμβάνονται μέσες τιμές που δεν είναι συγκεντρωμένες γύρω από τα επίπεδα των ρυθμιζόμενων ανώτατων τιμών, καθώς και εναλλακτικές προσφορές που μαρτυρούν καινοτομία και ανταγωνιστική δυναμική.

5. Συμπέρασμα

Συνολικά, η εφαρμογή του τροποποιημένου κανονισμού για την περιαγωγή εξελίχθηκε ομαλά και οι φορείς εκμετάλλευσης συμμορφώθηκαν με τις νέες διατάξεις, ενώ οι ΕΡΑ εξασφαλίζουν τη συνέχεια. Οι καταναλωτές επωφελούνται από μειώσεις στις τιμές για περιαγωγή φωνητικών υπηρεσιών και SMS, όπως και από την περισσότερη διαφάνεια. Οι τιμές για υπηρεσίες περιαγωγής δεδομένων έχουν επίσης μειωθεί, αλλά οι καταναλωτές δεν επωφελούνται ακόμη πλήρως από τις μειώσεις που σημειώθηκαν σε επίπεδο χονδρικής. Μέχρι στιγμής, ο ανταγωνισμός στις αγορές περιαγωγής δεν έχει αναπτυχθεί επαρκώς και εξακολουθούν να υφίστανται διαρθρωτικά προβλήματα.

Η διάταξη για το όριο διακοπής θα εφαρμόζεται ως προεπιλογή από την 1η Ιουλίου 2010. Την ίδια ημερομηνία, θα ισχύσουν νέες μειώσεις στην πορεία σύγκλισης και επιπλέον, οι φορείς εκμετάλλευσης δεν θα είναι μπορούν πλέον να επιβάλλουν καμία επιβάρυνση στους καταναλωτές για λήψη φωνητικού μηνύματος ενόσω βρίσκονται σε περιαγωγή.

Έως τις 30 Ιουνίου 2011, η Επιτροπή θα έχει προχωρήσει σε πλήρη ανασκόπηση της λειτουργίας του κανονισμού για την περιαγωγή. Στην ανασκόπηση, η Επιτροπή θα αξιολογήσει κατά πόσον έχουν επιτευχθεί οι στόχοι του κανονισμού. Για το σκοπό αυτό, η Επιτροπή θα επανεξετάσει τις εξελίξεις στα τέλη χονδρικής και λιανικής, το βαθμό του ανταγωνισμού στην παροχή των υπηρεσιών περιαγωγής καθώς και την ποιότητα των υπηρεσιών αυτών. Επίσης:

- θα αξιολογήσει τις εξελίξεις στις κινητές υπηρεσίες σε εγχώριο επίπεδο,

- θα εξετάσει την ύπαρξη και την ποιότητα των εναλλακτικών προς την περιαγωγή υπηρεσιών υπό το φως των τεχνολογικών εξελίξεων,

- θα αξιολογήσει κατά πόσον υπάρχουν και άλλες μέθοδοι, εκτός από τη ρύθμιση των τιμών, για την αντιμετώπιση των διαρθρωτικών προβλημάτων της αγοράς περιαγωγής και για τη δημιουργία ανταγωνιστικής εσωτερικής αγοράς περιαγωγής.

Η αναθεώρηση του 2011 θα αναλύσει, επομένως, αν θα συνεχίσει να απαιτείται περαιτέρω ρύθμιση των υπηρεσιών περιαγωγής, είτε με τη μορφή της ρύθμισης τιμών ή με κάποια εναλλακτική μακροπρόθεσμη προσέγγιση, ή αν η διάρκεια ισχύος του κανονισμού πρέπει να λήξει το 2012, αφήνοντας τη ρύθμιση των υπηρεσιών περιαγωγής αποκλειστικά στις δυνάμεις της αγοράς. Ανεξαρτήτως προσέγγισης πρέπει να εξασφαλιστεί ότι δεν θα χαθούν τα οφέλη που έχουν επιτευχθεί μέχρι σήμερα.

[1] Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 717/2007 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 27ης Ιουνίου 2007, για την περιαγωγή σε δημόσια δίκτυα κινητής τηλεφωνίας εντός της Κοινότητας, ΕΕ L 171 της 29.6.2007, σ. 32.

[2] Βλ. σημείο 20 των προτάσεων του Γενικού Εισαγγελέα του ΔΕΚ στην υπόθεση C-58/08.

[3] Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 544/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Ιουνίου 2009, περί τροποποιήσεως του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 717/2007, ΕΕ L 167 της 29.6.2009, σ.12.

[4] Για όλες τις εκθέσεις ERG/BEREC βλ.: http://www.erg.eu.int/documents/index_en.htm.

[5] Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη συνάντηση εργασίας βλ.:

http://ec.europa.eu/information_society/activities/roaming/workshop/index_en.htm

[6] δηλ. διαφορά μεταξύ της πραγματικής και της χρεωνόμενης χρήσης.

[7] Η Eurostat εκτιμά μείωση ύψους 12 % στα ταξίδια.

[8] Βλ. επίσης σημείο 27 των αναθεωρημένων κατευθυντήριων γραμμών της ERG σχετικά με τον κανονισμό για την περιαγωγή, στην ηλε-διεύθυνση:

http://www.erg.eu.int/doc/publications/erg_09_24_final_roaming_regulation_erg_guidelines.pdf.