7.6.2011   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 166/35

—

εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι η μελλοντική πολιτική συνοχής μπορεί να καλύπτει όλες τις ευρωπαϊκές περιφέρειες ανεξάρτητα από το επίπεδο ανάπτυξής τους και τάσσεται υπέρ της δημιουργίας μιας νέας ενδιάμεσης κατηγορίας περιφερειών, βασισμένης στην αρχή της ίσης μεταχείρισης όλων των περιφερειών·

—

ελπίζει ότι θα καταστεί δυνατή η συνεκτίμηση συμπληρωματικών προς το ΑΕγχΠ δεικτών για την εφαρμογή και την αξιολόγηση της πολιτικής συνοχής, κατά τρόπο ώστε να αντανακλάται καλύτερα ο βαθμός ανάπτυξης κάθε περιφέρειας·

—

επαναλαμβάνει την έκκλησή της να διατηρηθεί το ΕΚΤ μεταξύ των διαρθρωτικών ταμείων, στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής, και εκτιμά ότι η εφαρμογή του πρέπει να έχει εδαφική διάσταση·

—

προσβλέπει στην ενίσχυση του στόχου της εδαφικής συνεργασίας, ιδιαίτερα από οικονομική άποψη, και συνιστά να πραγματοποιείται η κατανομή των κονδυλίων στα διάφορα προγράμματα σε ενωσιακό και όχι πλέον σε εθνικό επίπεδο·

—

επικροτεί τη βασική αρχή της σύνδεσης της πολιτικής συνοχής με τους στόχους της στρατηγικής Ευρώπη 2020, αλλά υπενθυμίζει ότι η πολιτική συνοχής δεν πρέπει να συνδέεται αποκλειστικά με τη συγκεκριμένη στρατηγική διότι η Συνθήκη προβλέπει ειδικούς στόχους για την πολιτική αυτήν·

—

εύχεται ο στόχος της εδαφικής συνοχής να έχει ως αποτέλεσμα τον προσδιορισμό ενός εδαφικού άξονα προτεραιότητας εντός του ενωσιακού «καταλόγου», ως συμπλήρωμα των θεματικών πεδίων που συνδέονται με τη στρατηγική Ευρώπη 2020·

—

στηρίζει τη χάραξη «κοινού στρατηγικού πλαισίου» και προτείνει τη συμμετοχή των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίησης (ΟΤΑ) στις «συμβάσεις εταιρικής σχέσης στον τομέα της ανάπτυξης και των επενδύσεων», σύμφωνα με την αρχή της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης·

—

αντιτίθεται στις διατάξεις σχετικά με τις λεγόμενες εξωτερικές μακροοικονομικές προϋποθέσεις και διαφωνεί με την πρόταση για τον καθορισμό αποθεματικού επίδοσης· αποδέχεται την αναγκαιότητα καθιέρωσης νέων μορφών οικονομικών προϋποθέσεων που θα εξαρτώνται από τα αποτελέσματα, υπό τον όρο να είναι τα επιλεγόμενα κριτήρια γενικά, δίκαια, αναλογικά και βασισμένα στην αρχή της ίσης μεταχείρισης.

Εισηγητής

:

ο κ. Michel DELEBARRE (FR/PSE), Δήμαρχος της Δουνκέρκης

Έγγραφο αναφοράς

:

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών – «Συμπεράσματα της πέμπτης έκθεσης για την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή: Το μέλλον της πολιτικής για τη συνοχή»

COM(2010) 642 τελικό

1.

αξιολογεί θετικά την δημοσίευση της 5ης έκθεσης για την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή, θεωρώντας ότι αποτελεί κατάλληλη βάση συζήτησης σχετικά με τους προσανατολισμούς της πολιτικής συνοχής μετά το 2013·

2.

αναγνωρίζει ότι η Επιτροπή πραγματοποίησε μια σημαντική ανάλυση με αυτήν την πρώτη έκθεση για την συνοχή από την έναρξη της ισχύος της Συνθήκης της Λισαβόνας, και ιδιαίτερα λαμβανομένου υπόψη του γεγονότος ότι η εδαφική συνοχή αναγνωρίζεται ως ένας από τους σημαντικότερους στόχους της Ένωσης. Λυπάται, ωστόσο, για το γεγονός ότι η έκθεση βασίζεται προπαντός σε στατιστικές που χρονολογούνται πριν από την χρηματοπιστωτική, οικονομική και κοινωνική κρίση που διανύει η Ευρωπαϊκή Ένωση από το 2008· απαιτεί, επομένως, για την προσεχή περίοδο προγραμματισμού να ληφθούν υπόψη τα μετά την κρίση στατιστικά στοιχεία·και καλεί το Συμβούλιο και τα κράτη μέλη να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια σε πολιτικό και διοικητικό επίπεδο για την επίτευξη του στόχου αυτού. Επιπλέον, το γεγονός αυτό επιβεβαιώνει την ανάγκη χρήσης και άλλων συμπληρωματικών δεικτών, πιο ενημερωμένων, για τη διάγνωση της πραγματικής πορείας της ανάπτυξης των περιφερειών, δεδομένου ότι η αύξηση του ΑΕγχΠ δεν θα αντικατοπτρίζει, από μόνη της, την πραγματική επίπτωση της κρίσης. Η Επιτροπή των Περιφερειών έχει ήδη τοποθετηθεί επί του θέματος στη γνωμοδότηση «Μέτρηση της προόδου πέρα από το ΑΕγχΠ». Στη γνωμοδότηση αυτή προτείνονταν δύο δείκτες καθολικής κατανόησης, που θα είναι διαθέσιμοι σύντομα: ο συνολικός περιβαλλοντικός δείκτης και η εναρμονισμένη κοινωνική έρευνα ανά περιφέρεια·

3.

εκφράζει την ικανοποίησή της για την πρόοδο της πολιτικής συνοχής, χάρη στην οποία επιτεύχθηκε οικονομική ανάπτυξη και δημιουργήθηκαν θέσεις εργασίας, αυξήθηκε το ανθρώπινο κεφάλαιο, διευκολύνθηκε η κατασκευή σημαντικών για τις περιφέρειες υποδομών και βελτιώθηκε η προστασία του περιβάλλοντος. Υπογραμμίζει ότι η πολιτική συνοχής αναγνωρίζεται επίσης για το πολλαπλασιαστικό της αποτέλεσμα στην ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία, ιδίως χάρη στην ικανότητά της να κινητοποιεί το δυναμικό του ιδιωτικού τομέα·

4.

διαπιστώνει ότι παρά την πρόοδο που επιτεύχθηκε χάρη στην πολιτική συνοχής όσον αφορά την μείωση των διαφορών, εξακολουθούν να υφίστανται σημαντικές ανισότητες τόσο μεταξύ όσο και στο εσωτερικό των ευρωπαϊκών περιφερειών, οι οποίες εντείνονται ανάλογα με τη σοβαρότητα του αντίκτυπου της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης, καθώς και λόγω των ολοένα σημαντικότερων προκλήσεων όπως η παγκοσμιοποίηση, η ανεργία (κυρίως των νέων), η δημογραφική γήρανση, η κλιματική αλλαγή και η ενεργειακή εξάρτηση·

5.

εμμένει συνεπώς στην άποψη ότι η πολιτική συνοχής πρέπει να διαθέτει πόρους που να ανταποκρίνονται στο ύψος των επιδιωκόμενων στόχων, ενισχύοντας συνεπώς τις δράσεις σε εθνική, περιφερειακή και τοπική κλίμακα, ώστε να επιτευχθεί ουσιαστική οικονομική, κοινωνική και εδαφική ισορροπία μεταξύ των ευρωπαϊκών περιφερειών·

6.

υπενθυμίζει ότι η ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία της πολιτικής συνοχής βασίζεται κυρίως στις ακόλουθες προσεγγίσεις:

7.

υπενθυμίζει ότι χάρη σε αυτήν την μοναδική προσέγγιση, η πολιτική συνοχής καθιστά –περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη ενωσιακή πολιτική– ορατή την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση σε τοπικό επίπεδο αλλά και στους πολίτες, ανταποκρινόμενη με κατάλληλο και συντονισμένο τρόπο στις ανάγκες τους.

8.

εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι η 5η έκθεση για την συνοχή επιβεβαιώνει ότι η μελλοντική πολιτική συνοχής πρέπει να καλύπτει όλες τις ευρωπαϊκές περιφέρειες ανεξάρτητα από το επίπεδο ανάπτυξής τους. Τονίζει σχετικά ότι τα διαρθρωτικά ταμεία θα πρέπει να επικεντρώνονται κατά προτεραιότητα στις λιγότερο αναπτυγμένες ευρωπαϊκές περιφέρειες, προσφέροντας συγχρόνως την αναγκαία υποστήριξη σε άλλες περιφέρειες ώστε να προωθούν την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, της απασχόλησης, της κοινωνικής ένταξης και της βιώσιμης ανάπτυξης, με στόχο την προαγωγή της αρμονικής ανάπτυξης του συνόλου της ΕΕ·

9.

κρίνει σκόπιμο να εξεταστεί το ενδεχόμενο δημιουργίας μιας νέας ενδιάμεσης κατηγορίας περιφερειών, των οποίων το ΑΕγχΠ κυμαίνεται μεταξύ του 75 % και του 90 % του ενωσιακού ΑΕγχΠ. Με το σύστημα αυτό επιδιώκεται να αμβλυνθούν οι συνέπειες του ανώτατου ορίου του 75 % του ενωσιακού ΑΕγχΠ (ισχύον όριο επιλεξιμότητας μεταξύ του στόχου της σύγκλισης και του στόχου της ανταγωνιστικότητας) και να επιτευχθεί η εξασφάλιση ίσης μεταχείρισης των περιφερειών αυτών. Στόχος είναι να λαμβάνονται επίσης υπόψη οι δυσχέρειες των περιφερειών που, για πρώτη φορά από το 2013, δεν θα υπάγονται πλέον στον στόχο της σύγκλισης, αλλά και εκείνων που, παρότι ήταν επιλέξιμες για τον στόχο της ανταγωνιστικότητας κατά την τρέχουσα περίοδο προγραμματισμού, εξακολουθούν ωστόσο να αντιμετωπίζουν διαρθρωτικά κοινωνικοοικονομικά προβλήματα όσον αφορά την εφαρμογή των στόχων της στρατηγικής Ευρώπη 2020 και πλήττονται από εσωτερικές περιφερειακές ανισότητες. Η δημιουργία της κατηγορίας αυτής δεν αναμένεται να αποβεί εις βάρος των περιφερειών που λαμβάνουν σήμερα πόρους από τον στόχο της σύγκλισης, της ανταγωνιστικότητας ή της «σταδιακής εισόδου» και της «σταδιακής εξόδου»·

10.

επαναλαμβάνει την έκκλησή της να χρησιμοποιούνται –ιδίως για την εφαρμογή και την αξιολόγηση των προγραμμάτων– και άλλα, συμπληρωματικά προς το ΑΕγχΠ κριτήρια, ώστε να ανακλώνται καλύτερα τόσο ο βαθμός ανάπτυξης κάθε περιφέρειας όσο και τα ειδικά προβλήματα κοινωνικής και εδαφικής συνοχής (ανισότητες σε υποπεριφερειακό επίπεδο, εισοδηματικές διαφορές, ποσοστά ανεργίας, πρόσβαση στις Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ), προσβασιμότητα και διαλειτουργικότητα των μεταφορικών μέσων, ποιότητα του περιβάλλοντος, κοινωνική ευημερία, μορφωτικό επίπεδο κλπ.). Ευκαιρία για τη συνεκτίμηση αυτών των νέων, συμπληρωματικών προς το ΑΕγχΠ κριτηρίων, πρέπει να είναι η ενδιάμεση αναθεώρηση της περιόδου προγραμματισμού (5+5). Ζητά, συνεπώς, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να καταρτίσει έναν κατάλογο εδαφικών δεικτών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών δεικτών, ιδίως για το υποπεριφερειακό επίπεδο, με βάση τις εργασίες οργανισμών όπως η EUROSTAT ο ORATE (1) και ο ΟΟΣΑ·

11.

επικροτεί την ολοκληρωμένη προσέγγιση της πολιτικής συνοχής, η οποία έχει ως στόχο την ενίσχυση της συμπληρωματικότητας των ταμείων (Ταμείο Συνοχής, ΕΤΠΑ, ΕΚΤ, ΕΓΤΑΑ και ΕΤΑ) και τη διευκόλυνση της λειτουργίας τους στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης. Η Επιτροπή των Περιφερειών συνιστά να προσδιοριστούν με σαφήνεια τα πεδία παρέμβασης κάθε ταμείου, καθώς και ο τρόπος με τον οποίο οι παρεμβάσεις του σχετίζονται με τις παρεμβάσεις άλλων ταμείων της ΕΕ, π.χ. για τις μεταφορές ή το περιβάλλον, τόσο σε στρατηγικό όσο και σε επιχειρησιακό επίπεδο. Επιπλέον, απαιτείται να καθοριστούν σαφείς κατευθυντήριες γραμμές σε ευρωπαϊκό επίπεδο και να καθιερωθούν δομές συντονισμού σε εθνικό και υποεθνικό επίπεδο·

12.

ζητά διευκρινίσεις όσον αφορά τις λεπτομέρειες εφαρμογής του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου· θεωρεί ότι το ΕΚΤ θα πρέπει να ενταχθεί επί του παρόντος στα διαρθρωτικά ταμεία, στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής, και εκτιμά ότι απαιτείται στενότερη συνεργασία μεταξύ του ΕΚΤ και του ΕΤΠΑ. Από την άποψη αυτή, η ΕτΠ συνιστά την χρήση διασταυρούμενων χρηματοδοτήσεων και τον σχεδιασμό λειτουργικών προγραμμάτων συγχρηματοδοτούμενων από διάφορα ταμεία (ΕΤΠΑ και ΕΚΤ)·

13.

θεωρεί ότι σε περίπτωση που το ΕΚΤ θα κληθεί να συμβάλει στην ολοκλήρωση των στόχων της στρατηγικής Ευρώπη 2010 και της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την απασχόληση, η εφαρμογή του πρέπει να έχει εδαφική διάσταση και να εντάσσεται πλήρως στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής με βάση τις ανάγκες που έχουν διαπιστωθεί σε περιφερειακό επίπεδο (2)· εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι στα συμπεράσματα της Βελγικής Προεδρίας, μετά την άτυπη συνεδρίαση (3) των αρμόδιων υπουργών για την πολιτική συνοχής, προτείνεται «να ενισχυθεί η περιφερειακή διάσταση του ΕΚΤ και συνεπώς η προβολή του», άρα και η διασύνδεσή του με τις περιφερειακές κοινωνικοοικονομικές στρατηγικές·

14.

επιθυμεί να βελτιωθεί η προβολή των σχεδίων που χρηματοδοτούνται με πόρους του ΕΚΤ, μέσω μιας εφαρμογής περισσότερο προσαρμοσμένης στο τοπικό επίπεδο και βασισμένης στις συγκεκριμένες και πρακτικές τοπικές ανάγκες, με στόχο την καλύτερη δυνατή αποτύπωσή τους ώστε συμπληρώνεται το έργο που επιτελείται για την επικοινωνία και την ευαισθητοποίηση και χρηματοδοτείται στο πλαίσιο της παροχής τεχνικής βοήθειας σε ενωσιακό, εθνικό και περιφερειακό επίπεδο·

15.

είναι της γνώμης ότι η κατανομή των πόρων των ΕΤΠΑ/ΕΚΤ πρέπει να καθορίζεται με βάση ένα ποσοστό προσδιοριζόμενο σε εθνικό επίπεδο, ώστε να διασφαλίζονται επαρκείς πιστώσεις του ΕΚΤ ενόψει των προκλήσεων της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής σε όλα τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη και τις περιφέρειες. Εντός αυτών των ορίων, η Επιτροπή των Περιφερειών συνιστά να κατανέμουν τα κράτη μέλη τους πόρους των διαρθρωτικών ταμείων (ΕΤΠΑ και ΕΚΤ) σε εθνικό επίπεδο, σε συνεργασία με τις τοπικές και περιφερειακές αρχές.

16.

κρίνει ότι στο μέλλον πρέπει να ενθαρρύνεται και να διευκολύνεται η ευελιξία μεταξύ του ΕΤΠΑ και του ΕΚΤ, ιδιαίτερα μέσω του νέου κοινού στρατηγικού πλαισίου, των τοπικών πρωτοβουλιών για την ανάπτυξη και των ολοκληρωμένων σχεδίων ανάπτυξης των πόλεων και των τοπικών αρχών (4). Ζητά επίσης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προβλέψει στις μελλοντικές νομοθετικές προτάσεις ένα σύστημα ανάλογο μεταξύ του ΕΤΠΑ και του ΕΓΤΑΑ, προκειμένου να διασφαλίζεται μια πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση στις αγροτικές περιφέρειες·

17.

συμφωνεί με την αναφορά στην εδαφική συνεργασία η οποία θα διατηρεί την σημερινή της διάρθρωση σε τρεις πτυχές, λυπάται όμως που η αναφορά αυτή δεν αναλύεται λεπτομερέστερα. Συνιστά, συνεπώς, να ενισχυθεί ο στόχος αυτός μέσω των ακόλουθων μέτρων:

18.

συνιστά μια κατανομή των συνολικών κονδυλίων για τα προγράμματα εδαφικής συνεργασίας σε ενωσιακό και όχι πλέον σε εθνικό επίπεδο. Οι δικαιούχοι αυτών των προγραμμάτων θα πρέπει να αιτιολογούν σαφέστερα τα αποτελέσματα και την προστιθέμενη αξία που παράγεται από τα έργα εδαφικής συνεργασίας στις περιφέρειες, χάρη στη διάδοση ορθών πρακτικών και τεχνογνωσίας. Η ΕτΠ εύχεται να προτιμηθεί μια ολοκληρωμένη, στρατηγική προσέγγιση προσαρμοσμένη στην κλίμακα των χώρων συνεργασίας, αποφεύγοντας κάθε εθνική θεώρηση όσον αφορά την οικονομική απόδοση·

19.

ζητά από την Επιτροπή να συμπεριλάβει στις μελλοντικές νομοθετικές προτάσεις διατάξεις οι οποίες θα επιτρέπουν στο ΕΚΤ να παρεμβαίνει στο πλαίσιο των προγραμμάτων εδαφικής συνεργασίας για τη χρηματοδότηση δράσεων που εμπίπτουν στο πεδίο παρέμβασής του·

20.

ζητά να επιδιωχθεί μια ουσιαστική συμπληρωματικότητα των τριών στόχων της πολιτικής συνοχής. Η ενωσιακή παρέμβαση σε διασυνοριακό, διακρατικό και διαπεριφερειακό επίπεδο πρέπει να χαρακτηρίζεται από συμπληρωματικότητα σε σχέση με τις παρεμβάσεις όσον αφορά τα περιφερειακά προγράμματα που υλοποιούνται στο πλαίσιο των στόχων «σύγκλιση» και «περιφερειακή ανταγωνιστικότητα και απασχόληση». Πρέπει να ενθαρρύνεται ο προσδιορισμός αξόνων ή μέτρων για την εδαφική συνεργασία στο πλαίσιο των περιφερειακών προγραμμάτων, κυρίως προκειμένου να διευκολύνεται η χρηματοδότηση διαρθρωτικών σχεδίων σε διασυνοριακό ή διακρατικό επίπεδο. Παράλληλα θα πρέπει να επιδιώκεται η βελτίωση του συντονισμού μεταξύ των τριών πτυχών του στόχου «εδαφική συνεργασία»·

21.

τονίζει ότι είναι αναγκαίο να εναρμονίζονται καλύτερα τα προγράμματα εδαφικής συνεργασίας με τις εδαφικές στρατηγικές που χαράσσονται σε συνεργασία με τους τοπικούς παράγοντες (5). Θεωρεί ότι από αυτήν την άποψη, τα διακρατικά προγράμματα έχουν τη δυνατότητα να στηρίζουν τις μακροπεριφερειακές στρατηγικές, καθώς και τις ολοκληρωμένες θαλάσσιες στρατηγικές που αρχίζουν να διαμορφώνονται. Επίσης, τα διασυνοριακά προγράμματα θα μπορούσαν να συμβάλουν στην στήριξη των στρατηγικών που υλοποιούνται προς το παρόν σε μεγάλες ευρωπαϊκές περιφέρειες και μητροπολιτικές περιοχές. Η ΕτΠ ζητά επομένως μια αναθεώρηση, με στόχο τη σημαντική αύξηση του ορίου απόστασης των 150 χιλιομέτρων το οποίο χρησιμοποιείται για τον χαρακτηρισμό των νήσων ως παραμεθόριων περιοχών·

22.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διευκολύνει τη σύναψη νέων εταιρικών σχέσεων εδαφικής εμβέλειας, απλοποιώντας και βελτιώνοντας τον τρόπο διαχείρισης των διαπεριφερειακών προγραμμάτων συνεργασίας. Μια αναβαθμισμένη διαπεριφερειακή συνεργασία συνεπάγεται όχι μόνο συντονισμένη προσέγγιση των εκάστοτε κοινών προβλημάτων, αλλά και αναγνώριση του γεγονότος ότι οι καινοτόμες λύσεις δεν περιορίζονται στα υπάρχοντα περιφερειακά σύνορα·

23.

υπενθυμίζει ότι ο Ευρωπαϊκός Όμιλος Εδαφικής Συνεργασίας (ΕΟΕΣ)  (6) εξακολουθεί να αποτελεί πολύτιμο εργαλείο για την διευκόλυνση της συνεργασίας, ιδιαίτερα σε διασυνοριακό επίπεδο. Κρίνει ότι ο κανονισμός για τον ΕΟΕΣ πρέπει να απλοποιηθεί και να προσαρμοστεί στον μελλοντικό προγραμματισμό ανάλογα με τις εμπειρίες που θα αποκτηθούν κατά την τρέχουσα περίοδο. Οι απλοποιήσεις θα μπορούσαν να αφορούν κυρίως την νομοθεσία σχετικά με το προσωπικό και το φορολογικό καθεστώς των ΕΟΕΣ, καθώς και την επίσπευση των ισχυουσών διαδικασιών. Ενθαρρύνει επίσης μια πιο συστηματική χορήγηση συνολικών επιδοτήσεων στους ΕΟΕΣ, ώστε να καταστούν άμεσοι διαχειριστές των διαρθρωτικών ταμείων·

24.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να βελτιώσει την τρέχουσα συνεργασία στα εξωτερικά σύνορα. Ειδικότερα, είναι απαραίτητο να απλοποιήσει τις διαδικασίες και να επιδιώξει μεγαλύτερη συνέργεια μεταξύ, αφενός, του ΕΤΠΑ και, αφετέρου, του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Γειτονίας και Εταιρικής Σχέσης (ENPI) και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης (ΕΤΑ)·

25.

υπογραμμίζει τη σημασία της εδαφικής συνεργασίας για τις εξόχως απόκεντρες περιοχές: η γεωγραφική θέση τους στα πιο απομακρυσμένα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ αναγάγει το θέμα αυτό σε ανάγκη. Ζητά την εφαρμογή του σχεδίου δράσης για την ευρύτερη γειτονία με στόχο την καλύτερη ενσωμάτωση των περιοχών αυτών στο γεωγραφικό περιβάλλον τους·

26.

τονίζει ότι η πολιτική συνοχής, παράλληλα με τις άλλες δράσεις που χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, μπορεί και πρέπει να συνεχίσει να διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο, τόσο για να συμβάλει σε μια έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη, όπως προβλέπεται στην στρατηγική Ευρώπη 2020 όσο και για να προωθήσει την αρμονική ανάπτυξη της Ένωσης μέσω της ενίσχυσης των ενδογενών δυνατοτήτων κάθε περιφέρειας και της μείωσης των ανισοτήτων μεταξύ των ευρωπαϊκών περιφερειών, σύμφωνα με το άρθρο 174 της Συνθήκης για την λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης·

27.

επικροτεί την βασική αρχή της σύνδεσης της πολιτικής συνοχής με τους στόχους της στρατηγικής Ευρώπη 2020 και των εμβληματικών πρωτοβουλιών της, για να σημειωθεί πρόοδος προς μια έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη. Κρίνει, ωστόσο, ότι ήδη έχουν καταβληθεί σημαντικές προσπάθειες στον τομέα αυτόν για την περίοδο 2007-2013, οι οποίες θα πρέπει να αξιολογηθούν πριν αναληφθούν δεσμεύσεις για ακόμη μεγαλύτερη συγκέντρωση των πόρων·

28.

υπενθυμίζει σχετικά ότι η πολιτική συνοχής δεν πρέπει να εξυπηρετεί αποκλειστικά την στρατηγική Ευρώπη 2020 και τα Εθνικά Προγράμματα Μεταρρυθμίσεων, διότι η Συνθήκη προβλέπει ειδικούς στόχους για την πολιτική αυτή, όπως η μείωση των οικονομικών, κοινωνικών και εδαφικών ανισοτήτων μεταξύ των περιφερειών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η πολιτική συνοχής πρέπει συνεπώς να βασίζεται στην κατάσταση, τις ανάγκες και τις δυνατότητες ανάπτυξης των εκάστοτε περιοχών·

29.

στηρίζει την βασική αρχή ενός ενωσιακού συνόλου ευρέων θεματικών προτεραιοτήτων αντί της λογικής που επικρατεί σήμερα όσον αφορά τον προσανατολισμό των διαρθρωτικών ταμείων προς καθορισμένες δαπάνες με περιοριστικό τρόπο. Είναι όμως αντίθετη με τον υπερβολικό περιορισμό των προτεραιοτήτων που πρέπει να επιλέγονται στο πλαίσιο των επιχειρησιακών προγραμμάτων, καθώς και των νέων εθνικών συμβάσεων εταιρικής σχέσης στον τομέα της ανάπτυξης και των επενδύσεων, ώστε να διαθέτουν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές ικανοποιητικά περιθώρια ελιγμών για την προσαρμογή των στόχων της στρατηγικής Ευρώπη 2020 στις περιφερειακές ιδιαιτερότητες·

30.

θεωρεί ότι δεν είναι αρμοδιότητα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να καθιστά υποχρεωτικές ορισμένες προτεραιότητες, οι οποίες πρέπει να προσδιορίζονται σε περιφερειακό επίπεδο, με βάση την ανάλυση της κατάστασης μιας περιφέρειας, επισημαίνοντας τα πλεονεκτήματά της και τις αδυναμίες της. Επίσης, δεν κρίνει σκόπιμο να επιβάλλεται η συγκέντρωση όλων των διαρθρωτικών ταμείων αποκλειστικά στις θεματικές προτεραιότητες που θα έχουν επιλέξει οι περιφέρειες από το ενωσιακό σύνολο προτεραιοτήτων. Το μέτρο αυτό θα ήταν αντίθετο προς την αρχή της ολοκληρωμένης προσέγγισης με την οποία θεωρείται αυτονόητο ότι κάθε αναπτυξιακή στρατηγική αποτελεί επένδυση σε διάφορους τομείς·

31.

ζητά συνεπώς από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να μην είναι υπερβολικά περιοριστικός ο κατάλογος των θεματικών προτεραιοτήτων που θα περιλαμβάνεται στις μελλοντικές ρυθμίσεις σχετικά με την πολιτική συνοχής, ώστε όχι μόνο να λαμβάνεται υπόψη η εδαφική, οικονομική και κοινωνική πολυμορφία κάθε περιφέρειας αλλά και να διευρυνθούν οι στόχοι της στρατηγικής Ευρώπη 2020 στον τομέα της κοινωνικής και εδαφικής συνοχής·

32.

συμφωνεί καταρχήν με μια μεγαλύτερη ευελιξία όσον αφορά την οργάνωση των επιχειρησιακών προγραμμάτων ώστε να διευκολύνεται η παρέμβαση σε διάφορα περιφερειακά επίπεδα (υποπεριφερειακό, περιφερειακό, πολυπεριφερειακό και μακροπεριφερειακό) ανάλογα με τις περιφερειακές ιδιαιτερότητες ή τα λειτουργικά χαρακτηριστικά, όπως οι υδρολογικές λεκάνες, οι ορεινές περιοχές, τα αρχιπελάγη, κλπ. Οι παρεμβάσεις αυτές θα πρέπει όμως να πραγματοποιούνται σε συμφωνία με τους περιφερειακούς παράγοντες, δηλαδή κυρίως με τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ), και να επικεντρώνονται σε ένα πραγματικά εδαφικό σχέδιο, χωρίς ωστόσο να αμφισβητείται η σημασία του περιφερειακού επιπέδου διακυβέρνησης·

33.

εκφράζει την επιθυμία ο στόχος της εδαφικής συνοχής να μεταφερθεί στην νέα διάρθρωση της πολιτικής συνοχής με βάση τον προσδιορισμό ενός εδαφικού άξονα προτεραιότητας εντός του ενωσιακού «καταλόγου», ως συμπλήρωμα των θεματικών πεδίων που συνδέονται με τη στρατηγική Ευρώπη 2020, ούτως ώστε η εδαφική συνοχή να μπορεί να εγγυηθεί έναν ισόρροπο χωροταξικό σχεδιασμό για την προώθηση της αλληλεξάρτησης μεταξύ των περιφερειών και της συνολικής συνοχής των πολιτικών. Στηρίζει, εξάλλου, την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να λαμβάνονται πράγματι υπόψη οι περιφέρειες που παρουσιάζουν εδαφικές ιδιαιτερότητες  (7)·

34.

τονίζει ότι οι εξόχως απόκεντρες περιοχές θα πρέπει να συνεχίσουν να αποτελούν αντικείμενο ιδιαίτερης προσοχής, λαμβανομένου υπόψη του ειδικού καθεστώτος που τους αναγνωρίζεται στο άρθρο 349 της Συνθήκης της Λισαβόνας. Υπογραμμίζει ότι είναι αναγκαίο να προβλεφθούν χρηματοδοτικά μέτρα για τις περιφέρειες αυτές με σκοπό να αντισταθμιστούν ορισμένα μειονεκτήματα όπως η γεωγραφική απόσταση, ο νησιωτικός χαρακτήρας, η περιορισμένη εδαφική έκταση, η δυσμενής μορφολογία του εδάφους και το τραχύ κλίμα, καθώς και η οικονομική εξάρτηση από έναν μικρό αριθμό προϊόντων. Παρόμοια αντιστάθμιση είναι απαραίτητη προκειμένου να διευκολυνθεί η πρόσβαση των εξόχως απόκεντρων περιοχών στην ενιαία αγορά, υπό τους ίδιους όρους με τις άλλες ευρωπαϊκές περιφέρειες.

35.

επιδοκιμάζει την καλύτερη συνεκτίμηση της αστικής διάστασης στην πολιτική συνοχής, μέσω της εντατικότερης συμμετοχής των πόλεων και των αστικών κέντρων σε όλα τα στάδια σχεδιασμού της πολιτικής συνοχής: εθνικά προγράμματα μεταρρυθμίσεων, συμβάσεις εταιρικής σχέσης για την ανάπτυξη και τις επενδύσεις, και επιχειρησιακά προγράμματα. Με αυτήν την έννοια εύχεται να λαμβάνεται δεόντως υπόψη η αστική διάσταση στα επιχειρησιακά προγράμματα και επαναλαμβάνει την πρότασή της να προτιμηθεί μια προσέγγιση ολοκληρωμένης αστικής ανάπτυξης. Υπενθυμίζει ότι, πράγματι, οι αστικές περιοχές χαρακτηρίζονται συχνά από σημαντικές οικονομικές, κοινωνικές και εδαφικές ανισότητες, στις οποίες πρέπει να δοθούν κατάλληλες απαντήσεις. Αυτή η προσέγγιση ολοκληρωμένης αστικής ανάπτυξης πρέπει να στηριχθεί στις εργασίες που εκπονήθηκαν στο πλαίσιο του Χάρτη της Λειψίας, στόχος του οποίου είναι η δοκιμή των νέων κοινών κριτηρίων αναφοράς για την ευρωπαϊκή βιώσιμη πόλη (8). Συμφωνεί επίσης να αντιμετωπίζονται οι πόλεις ως πόλοι ανάπτυξης και οικονομικής μεγέθυνσης για ολόκληρη την περιφέρειά τους·

36.

στηρίζει την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που έχει ως στόχο να αναθέσει στους αιρετούς εκπροσώπους των τοπικών και των περιφερειακών αρχών έναν σημαντικότερο ρόλο κατά την επεξεργασία και την εφαρμογή των στρατηγικών αστικής ανάπτυξης στο πλαίσιο των επιχειρησιακών προγραμμάτων. Παρόμοια συμμετοχή και ενίσχυση των ευθυνών των ΟΤΠΑ πρέπει να συνοδεύεται από μια πιο συστηματική χορήγηση συνολικών επιδοτήσεων στις ενδιαφερόμενες πόλεις, τα αστικά κέντρα και τις περιφέρειες. Η Επιτροπή των Περιφερειών επικροτεί τη διατήρηση της αστικής διάστασης στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής πολιτικής συνοχής. Οι πόλεις μπορούν να αποτελέσουν σημαντική κινητήρια δύναμη της ανάπτυξης και της καινοτομίας. Επιπροσθέτως, η ενδυνάμωση των σχέσεων μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών μπορεί να προωθήσει σημαντικά την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή της ΕΕ και, παράλληλα, να συμβάλει στην υλοποίηση της στρατηγικής Ευρώπη 2020. Για την εκπλήρωση της εν λόγω αποστολής, θα χρειαστεί μελλοντικά να ληφθούν μέτρα με στόχο τόσο την κοινωνική και οικονομική σταθεροποίηση όσο και τη βιώσιμη ανάπτυξη των πόλεων και των υποβαθμισμένων αστικών περιοχών. Τα εν λόγω μέτρα κρίνεται σκόπιμο να σχεδιαστούν και να υλοποιηθούν στο πλαίσιο των περιφερειακών επιχειρησιακών προγραμμάτων·

37.

εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι δεν γίνεται καμία μνεία στην αγροτική διάσταση, ενώ οι αγροτικές και περιαστικές περιοχές καλύπτουν περισσότερο από το 80% του ενωσιακού εδάφους, σύμφωνα με τους ισχύοντες ορισμούς. Ζητά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δώσει ιδιαίτερη σημασία στη σύνδεση μεταξύ των διαφόρων ειδών δήμων –αστικών περιοχών (μικρές και μεγάλες πόλεις) και αγροτικών περιοχών– που αποτελεί ουσιαστικό στοιχείο κάθε ολοκληρωμένης πολιτικής περιφερειακής ανάπτυξης. Η Επιτροπή των Περιφερειών εύχεται εξάλλου να δοθεί στην αγροτική διάσταση η δέουσα θέση στο πλαίσιο της μελλοντικής πολιτικής συνοχής και να επιτευχθεί καλύτερη σύνδεση και μεγαλύτερη συνέργεια μεταξύ των παρεμβάσεων του ΕΤΠΑ, του ΕΚΤ και του ΕΓΤΑΑ, τόσο μέσω του κοινού στρατηγικού πλαισίου όσο και στο επίπεδο των επιχειρησιακών προγραμμάτων. Επίσης, προτείνει να δημιουργηθεί ένα πρόγραμμα με την ονομασία RURBACT (9), με το οποίο θα ενθαρρυνθεί η ανταλλαγή ορθών πρακτικών και η σύσταση δικτύων για αστικά και αγροτικά ζητήματα, καθώς και να επιδιωχθεί η σύνδεση αυτών των δύο διαστάσεων·

38.

ενθαρρύνει συνεπώς τον προσδιορισμό ενός εδαφικού άξονα στα επιχειρησιακά προγράμματα ο οποίος θα επιτρέπει τη χρηματοδότηση σχεδίων που εντάσσονται σε τοπικές πρωτοβουλίες υποπεριφερειακού επιπέδου. Η νέα προσέγγιση της τοπικής ανάπτυξης πρέπει να αποτελέσει το σφαιρικό στρατηγικό πλαίσιο της υποπεριφερειακής ανάπτυξης όλων των εν λόγω περιοχών –είτε είναι αστικές, είτε αγροτικές, είτε αστικές και αγροτικές συγχρόνως– και να συμπεριληφθεί στα περιφερειακά προγράμματα·

39.

εκφράζει τη λύπη της επειδή η πέμπτη έκθεση για την συνοχή δεν δίνει επαρκή έμφαση στην τάση επιδείνωσης ορισμένων υποπεριφερειακών ανισοτήτων. Οι ανισότητες αυτές χαρακτηρίζονται από φαινόμενα όπως ο χωρικός διαχωρισμός που διευκολύνει ορισμένες μορφές γκετοποίησης, καθώς και την συνεχή υποβάθμιση ορισμένων απόμακρων περιοχών. H σαφής αποτύπωση αυτών των υποπεριφερειακών ανισοτήτων με κατάλληλα στατιστικά στοιχεία, καθώς και η λήψη μέτρων για την μείωση των εν λόγω ανισοτήτων, θα συμβάλει σε μια καλύτερη συνεκτίμηση της πτυχής της εδαφικής συνοχής σε τοπικό επίπεδο, υπό την προϋπόθεση ότι η διαχείριση θα γίνεται σε περιφερειακό επίπεδο·

40.

συμφωνεί ότι είναι αναγκαίο να δίνεται μεγαλύτερη προσοχή στις τοπικές πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη, οι οποίες θα πρέπει να ενθαρρύνονται μέσω μιας πιο συστηματικής ενωσιακής συγχρηματοδότησης. Όπου δε αυτό απαιτείται, ένα τμήμα ενός επιχειρησιακού προγράμματος θα πρέπει να αφιερώνεται σε τοπικές πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη (π.χ. εταιρική σχέση, …). Αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί μέσω της υποβολής περιφερειακών ή πολυπεριφερειακών σχεδίων (10) με στόχο την ενθάρρυνση ορισμένων παραγόντων του δημόσιου (αιρετοί εκπρόσωποι οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή εκπρόσωποι δημοσίων ιδρυμάτων κλπ.) και του ιδιωτικού τομέα (επιχειρήσεις, προξενικά εμπορικά γραφεία, επιχειρήσεις κοινωνικής οικονομίας, συνεταιρισμοί, ενώσεις, κλπ.) να επεξεργαστούν και να εφαρμόσουν μια στρατηγική τοπικής ανάπτυξης βασιζόμενη σε μια ολοκληρωμένη προσέγγιση (11). Οι τοπικές πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη μπορούν να συνεισφέρουν ουσιαστικά στη θεσμική ανάπτυξη σε επίπεδο τοπικών αρχών, υπό την προϋπόθεση ότι οι εν λόγω αρχές θα ενισχύονται οικονομικά, συμπεριλαμβανομένης της ενίσχυσής τους μέσω προγραμμάτων τεχνικής αρωγής·

41.

κρίνει ότι ο στόχος της εδαφικής συνοχής αφορά όλες τις ενωσιακές πολιτικές και προϋποθέτει την ευθυγράμμιση των τομεακών πολιτικών με την πολιτική συνοχής, καθώς και μια καλύτερη συνεκτίμηση του εδαφικού αντίκτυπου όλων των ενωσιακών πολιτικών κατά το στάδιο της επεξεργασίας τους. Λυπάται για το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έχει ανταποκριθεί ακόμη στο αίτημά της για την εκπόνηση Λευκής Βίβλου σχετικά με ια την εδαφική συνοχή (12)·

42.

εκφράζει τη λύπη της επειδή στην πέμπτη έκθεση για την συνοχή δεν γίνεται καμία μνεία στις υπηρεσίες κοινής ωφελείας (ΥΚΩ), ενώ στο άρθρο 14 της ΣΛΕΕ και στο πρωτόκολλο 26 που επισυνάπτεται στο παράρτημα της Συνθήκης της Λισαβόνας αναγνωρίζεται ρητά η εγγενής σχέση μεταξύ της αποστολής των υπηρεσιών αυτών και της εδαφικής συνοχής. Επαναλαμβάνει το αίτημά της να εξετάζεται ο εδαφικός αντίκτυπος των ενωσιακών πολιτικών επί των ΥΚΩ, πριν και μετά την εφαρμογή τους·

43.

στηρίζει την χάραξη κοινού στρατηγικού πλαισίου, το οποίο θα καλύπτει το Ταμείο Συνοχής, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλιείας. Συνιστά ωστόσο να χαραχθεί αυτό το στρατηγικό πλαίσιο από κοινού με το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και σε συνεργασία με την Επιτροπή των Περιφερειών. Το κοινό στρατηγικό πλαίσιο θα πρέπει να συμβάλει στον ακριβή προσδιορισμό των αντίστοιχων πεδίων παρέμβασης και συνεπώς του ρόλου και της διασύνδεσης αυτών των ενωσιακών ταμείων στις περιφέρειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τόσο μεταξύ τους όσο και με άλλα ενωσιακά ταμεία που διαθέτουν σαφή εδαφική διάσταση και στενή συνάφεια με τα διαρθρωτικά ταμεία, όπως –μεταξύ άλλων– η χρηματοδότηση των διευρωπαϊκών δικτύων ή τα τυχόν μελλοντικά ταμεία για το περιβάλλον και το κλίμα·

44.

φρονεί ότι οι υφιστάμενες μακροπεριφερειακές στρατηγικές μπορούν να λειτουργήσουν ως «κοινά στρατηγικά πλαίσια αναφοράς σε μακροπεριφερειακή κλίμακα». Οι περιφερειακές στρατηγικές που έχουν χαραχθεί στο πλαίσιο των επιχειρησιακών προγραμμάτων (που προέκυψαν από τους τρεις στόχους της πολιτικής συνοχής) θα μπορούσαν να υιοθετήσουν στοιχεία από τους άξονες προτεραιότητας αυτών των μακροπεριφερειακών στρατηγικών·

45.

ζητά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διευκρινίσει το περιεχόμενο και τις εγγενείς λεπτομέρειες των «συμβάσεων εταιρικής σχέσης στον τομέα της ανάπτυξης και των επενδύσεων» που θα αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των κρατών μελών. Υπογραμμίζει την ανάγκη εφαρμογής των αρχών της εταιρικής σχέσης και της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης και συνιστά, ως εκ τούτου, την υποχρεωτική συμμετοχή των ΟΤΑ στην επεξεργασία, τη διαπραγμάτευση και την υλοποίηση των συμβάσεων αυτών, στο μέτρο που έχουν άμεση ανάμειξη στα επιχειρησιακά προγράμματα που προβλέπονται από αυτές τις συμβάσεις. Πράγματι, οι ΟΤΑ πρέπει να έχουν λόγο στον καθορισμό σε εθνικό επίπεδο των θεματικών προτεραιοτήτων και των χρηματοδοτικών δεσμεύσεων για τα επιχειρησιακά προγράμματα στα οποία συμμετέχουν·

46.

Προτείνει –στο πλαίσιο των «συμβάσεων εταιρικής σχέσης στον τομέα της ανάπτυξης και των επενδύσεων» καθώς στο πλαίσιο των «εδαφικών συμφώνων» για την εφαρμογή της στρατηγικής Ευρώπη 2020– να καθιερωθε ένα σύστημα πολυεπίπεδης διακυβέρνησης για κάθε κράτος μέλος, το οποίο να συνδυάζει διάφορες βαθμίδες διακυβέρνησης (ενωσιακή, εθνική, περιφερειακή και τοπική) μέσω μιας ενισχυμένης συνεργασίας με τις τοπικές και περιφερειακές αρχές. Ζητά να αποτελούν οι ΟΤΑ (ως συγχρηματοδότες ή/και συνδιαχειριστές των δημοσίων υπηρεσιών) συμβαλλόμενα μέρη αυτών των εδαφικών συμφώνων (13) και να συμμετέχουν πλήρως στην επεξεργασία, στη διαπραγμάτευσή τους, στην εφαρμογή και στην παρακολούθησή τους. Όπως το κοινό στρατηγικό πλαίσιο, τα εδαφικά σύμφωνα πρέπει να καλύπτουν το Ταμείο Συνοχής, το ΕΤΠΑ, το ΕΚΤ, το ΕΓΤΑΑ και το ΕΤΑ, να διασφαλίζουν την συνοχή με τα εθνικά προγράμματα μεταρρυθμίσεων και να διευκολύνουν την εφαρμογή τους επιτόπου·

47.

χαιρετίζει την καθιέρωση, όπως συμβαίνει κατά την τρέχουσα περίοδο, των επιχειρησιακών προγραμμάτων ως κύριων εργαλείων υλοποίησης της πολιτικής συνοχής. Υπενθυμίζει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να φροντίσει για την πλήρη συμμετοχή των ΟΤΑ στην επεξεργασία, διαπραγμάτευση και υλοποίηση αυτών των προγραμμάτων·

48.

στηρίζει την καθιέρωση ετήσιων εκθέσεων παρακολούθησης που θα επιτρέψουν την ενημέρωση σχετικά με την υλοποίηση των στόχων καθ' όλη τη διάρκεια του προγραμματισμού, όπως συμβαίνει και σήμερα. Αντιθέτως, δεν θεωρεί σκόπιμο να καθιερωθεί νέα απαίτηση αξιολόγησης κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης των προγραμμάτων, κάθε φορά που ένα ορισμένο ποσό των ταμείων πιστοποιείται στην Επιτροπή·

49.

στηρίζει την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την καθιέρωση τακτικού πολιτικού διαλόγου στις αρμόδιες υπηρεσίες των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δηλώνει ότι είναι στη διάθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την διοργάνωση δημόσιων συζητήσεων με τα μέλη της κατά τις συνόδους ολομέλειας ή τις συνεδριάσεις της επιτροπής COTER·

50.

συμφωνεί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι έχει καθοριστική σημασία να συνεδριάζουν οι υπουργοί που είναι αρμόδιοι για την πολιτική συνοχής τακτικά στο πλαίσιο μιας επίσημης σύνθεσης του Συμβουλίου  (14) για να αλληλοενημερώνονται σχετικά με την πορεία του προγραμματισμού και να αξιολογούν την πρόοδο που έχει σημειωθεί όσον αφορά τους επιδιωκόμενους στόχους·

51.

θεωρεί ότι προϋπόθεση για την επιτυχία της στρατηγικής Ευρώπη 2020 είναι η υλοποίηση με την συνδρομή των ενδιαφερόμενων παραγόντων σε ευρωπαϊκό εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, μέσω ενός συστήματος πολυεπίπεδης διακυβέρνησης. Υπενθυμίζει σχετικά ότι είναι αναγκαίο να εφαρμοστούν εδαφικά σύμφωνα που απαιτούν μια πιο άμεση συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών·

52.

υπενθυμίζει τη σημασία επιβολής αυστηρότερων και λεπτομερέστερων κριτηρίων για την εφαρμογή της αρχής της εταιρικής σχέσης με τις τοπικές αρχές κατά την επεξεργασία, τη διαπραγμάτευση και την υλοποίηση των ενωσιακών και εθνικών στρατηγικών στόχων, καθώς και των επιχειρησιακών προγραμμάτων. Εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι οι αξιολογήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής καταδεικνύουν ότι η συμμετοχή τόσο των ΟΤΑ όσο και των τοπικών κοινωνικοοικονομικών παραγόντων αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την επιτυχία της πολιτικής συνοχής.

53.

προτρέπει σθεναρά τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές να φροντίσουν να εξασφαλίσουν τις ύψιστες επιδόσεις της διοικητικής και της θεσμικής τους ικανότητας και να αναπτύξουν επαρκείς χρηματοδοτικούς και ανθρώπινους πόρους για να αντεπεξέλθουν στον πολυσύνθετο χαρακτήρα πολυπλοκότητα των χρηματοδοτούμενων από την ΕΕ έργων, ιδίως από άποψη διοικητικού φόρτου και γραφειοκρατίας· υπογραμμίζει την ανάγκη να εξασφαλιστούν κατάλληλα επίπεδα χρηματοδότησης προκειμένου να παρασχεθεί στις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές η δυνατότητα να συμμετέχουν δεόντως σε μείζονα έργα που χρηματοδοτούνται από τα διαρθρωτικά ταμεία·

54.

αντιτίθεται ρητά στις διατάξεις σχετικά με τις λεγόμενες εξωτερικές μακροοικονομικές προϋποθέσεις, οι οποίες συνίστανται την παρακράτηση πόρων των διαρθρωτικών ταμείων που προορίζονται για τις περιφέρειες και τους δήμους εξαιτίας σφαλμάτων ή παραλείψεων των εθνικών τους κυβερνήσεων ή λόγω μη τήρησης του συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης από τις αντίστοιχες εθνικές κυβερνήσεις (15)·

55.

επιδοκιμάζει την καθιέρωση (εσωτερικών) προϋποθέσεων με στόχο τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της πολιτικής συνοχής. Οι προϋποθέσεις αυτές θα πρέπει να συνδέονται στενά με τις θεματικές προτεραιότητες της πολιτικής συνοχής, αντί να επιχειρείται η διασύνδεσή τους με ευρύτερες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που σχετίζονται ενδεχομένως ελάχιστα με την εφαρμογή της εν λόγω πολιτικής. Θα πρέπει δε οι εν λόγω προϋποθέσεις να επικεντρώνονται στις διαρθρωτικές και θεσμικές συνθήκες που είναι απολύτως αναγκαίες για την εξασφάλιση της βέλτιστης δυνατής αξιοποίησης των πόρων της συνοχής. Οι προϋποθέσεις αυτές χρειάζεται επίσης να είναι απλές, εκτελεστές, αναλογικές και επαληθεύσιμες εκ των προτέρων·

56.

τάσσεται υπέρ της διατήρησης της ευρωπαϊκής συγχρηματοδότησης, που εγγυάται την συμμετοχή και την υπευθυνότητα των τοπικών παραγόντων. Όπως ισχύει και σήμερα, το ποσοστό της ενωσιακής συγχρηματοδότησης πρέπει να καθορίζεται για κάθε στόχο χωριστά, ανάλογα με το επίπεδο ανάπτυξης κάθε περιφέρειας. Αντιθέτως, διαφωνεί με οποιαδήποτε αναθεώρηση προς τα κάτω του επιπέδου της συγχρηματοδότησης, το οποίο δεν πρέπει να χρησιμεύει ως παράμετρος προσαρμογής σε περίπτωση δημοσιονομικών περιορισμών, μετά την διοργανική συμφωνία για τις επόμενες δημοσιονομικές προοπτικές. Διατυπώνει εξάλλου επιφυλάξεις σχετικά με την διαφοροποίηση του ποσοστού συγχρηματοδότησης που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανάλογα με την ενωσιακή προστιθέμενη αξία, την μορφή των δράσεων και τους δικαιούχους. Οι διαφοροποιήσεις αυτές μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα και να προκαλέσουν παρατυπίες που θα περιπλέξουν ακόμη περισσότερο το έργο των διαχειριστικών αρχών. Τέλος, υπενθυμίζει ότι το ποσοστό συγχρηματοδότησης ανά άξονα πρέπει να σταθμίζεται στο επίπεδο κάθε επιχειρησιακού προγράμματος, ώστε να ανταποκρίνεται στους καθορισμένους στόχους προτεραιότητας·

57.

διαφωνεί με την πρόταση για τον καθορισμό αποθεματικού επίδοσης με βάση τους στόχους της στρατηγικής Ευρώπη 2020, διότι φαίνεται δύσκολο να προσδιοριστούν τα κριτήρια καθορισμού των στόχων της. Το αποθεματικό επίδοσης θα ωφελήσει μάλλον τις περιφέρειες με τις υψηλότερες επιδόσεις, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι προσπάθειες που καταβάλλουν ορισμένες περιφέρειες οι οποίες δεν διαθέτουν οπωσδήποτε ευνοϊκές γεωγραφικές, οικονομικές ή κοινωνικές συνθήκες και χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η φύση ορισμένων λύσεων, και ειδικότερα των σύνθετων ολοκληρωμένων λύσεων που απαιτούν μακρόχρονη προετοιμασία. Το αποθεματικό επίδοσης ενδέχεται να οδηγήσει σε λιγότερο φιλόδοξη στοχοθεσία από τα κράτη μέλη. Πιστεύει εξάλλου ότι το αποθεματικό επίδοσης, είτε δημιουργηθεί σε ενωσιακό, είτε σε εθνικό επίπεδο, δεν αποτελεί εγγύηση για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα των επενδύσεων. Αντιθέτως, θα ήταν σύμφωνη με τη δημιουργία ενός ευέλικτου αποθεματικού (που δεν θα στηρίζεται σε κριτήρια επιδόσεων) το οποίο θα βασίζεται σε πιστώσεις που θα χορηγούνται αυτόματα κατά τη διάρκεια της περιόδου προγραμματισμού, με σκοπό:

58.

αποδέχεται την αναγκαιότητα καθιέρωσης νέων μορφών οικονομικών (εσωτερικών) προϋποθέσεων που θα εξαρτώνται από τα αποτελέσματα, θεωρώντας παράλληλα σημαντικό να εξασφαλιστεί η συνεπής εφαρμογή του συστήματος των διαρθρωτικών προϋποθέσεων, να καθοριστούν κριτήρια –γενικά, δίκαια, αναλογικά και βασισμένα στην αρχή της ίσης μεταχείρισης– βάσει των οποίων θα είναι δυνατόν να διαπιστωθεί σαφώς εάν και κατά πόσον εκπληρώνεται μια δεδομένη προϋπόθεση. Οι ποσοτικοποιημένοι στόχοι θα πρέπει να χρησιμεύουν για τον στρατηγικό έλεγχο του προγραμματισμού, χωρίς να προκύπτει δυσανάλογο πρόσθετο κόστος. Οι στόχοι αυτοί καθορίζονται με βάση έναν περιορισμένο αριθμό δεικτών υλοποίησης και αποτελεσμάτων και επιτρέπουν την εκτίμηση της προόδου που επιτεύχθηκε σε σχέση με την αρχική κατάσταση, αλλά και της υλοποίησης στόχων που συνεπάγονται τον καθορισμό αξόνων προτεραιότητας. Δεν πρέπει, επομένως να αποτελέσουν αντικείμενο κυρώσεων εάν δεν επιτευχθούν πλήρως τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Όπως τόνισαν και οι αρμόδιοι υπουργοί για την πολιτική συνοχής, που συνεδρίασαν στη Λιέγη στις 22 και 23 Νοεμβρίου 2010, ήδη ισχύουν σημαντικές προϋποθέσεις των οποίων η αποτελεσματικότητα είναι αποδεδειγμένη. Πρόκειται κυρίως για προϋποθέσεις όπως ο κανόνας της αυτόματης αποδέσμευσης, ο κανόνας περάτωσης, η έγκριση των συστημάτων εσωτερικού και λογιστικού ελέγχου, η αρχή για την πλήρωση προϋποθέσεων και την συγχρηματοδότηση, κλπ. Η εφαρμογή αυτών των εσωτερικών προϋποθέσεων θα μπορούσε να συνεχιστεί και να βελτιωθεί·

59.

επισημαίνει ότι η αντιστάθμιση που προσφέρουν οι ΟΤΑ με βάση την αρχή της συγχρηματοδότησης δικαιολογεί απόλυτα τη συμμετοχή της Επιτροπής των Περιφερειών στον εποικοδομητικό διάλογο που επιθυμεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με σκοπό την διευκρίνιση των επιμέρους προϋποθέσεων που προβλέπονται στην 5η έκθεση για την συνοχή, στο πλαίσιο μιας «ειδικής ομάδας για τον ορισμό των προϋποθέσεων», μαζί με τα κράτη μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο·

60.

στηρίζει την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να επιδιωχθεί ένας εντονότερος προσανατολισμός προς τα αποτελέσματα μέσω του εκ των προτέρων καθορισμού σαφών και μετρήσιμων στόχων και δεικτών αποτελεσμάτων, σύμφωνα με τους ειδικούς στόχους κάθε περιφέρειας. Προειδοποιεί, ωστόσο, ότι η Επιτροπή δεν θα πρέπει να μπει στον πειρασμό της αξιολόγησης των επιδόσεων αποκλειστικά και μόνο βάσει της προόδου που επιτεύχθηκε κατά τη συγκεκριμενοποίηση των στόχων της στρατηγικής Ευρώπη 2020. Υπενθυμίζει σχετικά ότι η περίοδος προγραμματισμού 2007-2013 ήδη συνιστά πρόοδο ως προς αυτό το θέμα, διότι προβλέπει μια εκ των προτέρων, μια ενδιάμεση και μια εκ των υστέρων αξιολόγηση· συνεπώς θα πρέπει πρώτα να αξιολογηθεί η προσέγγιση αυτή πριν ληφθούν περαιτέρω μέτρα προς αυτήν την κατεύθυνση·

61.

συμφωνεί με την εφαρμογή περιορισμένου αριθμού κοινών δεικτών, σε συνδυασμό με τους στόχους της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής και της στρατηγικής Ευρώπη 2020, ώστε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να είναι σε θέση να καθιερώσει μια σφαιρική και συνεχή αξιολόγηση για κάθε περίοδο προγραμματισμού. Ωστόσο, το μεγαλύτερο μέρος των δεικτών θα πρέπει να καθορίζεται σε περιφερειακό επίπεδο, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες κάθε περιφέρειας και τους άξονες προτεραιότητας που έχουν αποφασιστεί. Θα πρέπει επίσης να αντανακλά την ανάγκη εύρεσης λύσης όσον αφορά την εδαφική ανάπτυξη·

62.

συμφωνεί με την χρήση μέσων χρηματοδοτικής τεχνικής, με σκοπό να αυξηθεί το αποτέλεσμα μόχλευσης των ενωσιακών πόρων. Αποδοκιμάζει ωστόσο το γεγονός ότι η Επιτροπή εφαρμόζει θεματικούς περιορισμούς κατά τον προσδιορισμό του δικαιώματος στις ενισχύσεις και κρίνει απαραίτητο να επιτραπεί στα κράτη μέλη να αποφασίζουν σε ποιο επίπεδο (εθνικό, περιφερειακό) θα τεθούν αποτελεσματικότερα σε εφαρμογή τα χρηματοδοτικά μέσα. Η εφαρμογή των μέσων αυτών θα πρέπει πάντως να απλοποιηθεί και να αποσαφηνιστεί, ώστε:

63.

διερωτάται αν είναι σκόπιμη η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με την διοχέτευση των ενισχύσεων για τις επιχειρήσεις κυρίως με την χρήση των μέσων χρηματοδοτικής τεχνικής και με ταυτόχρονη διατήρηση των επιδοτήσεων συγχρηματοδότησης των προγραμμάτων ενίσχυσης που επικεντρώνονται στην καινοτομία, την προστασία του περιβάλλοντος, κλπ. Η ενίσχυση των επιχειρήσεων στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής δεν μπορεί να επιτευχθεί αποκλειστικά με μέσα χρηματοδοτικής τεχνικής και ούτε ακυρώνει την ανάγκη χορήγησης επιδοτήσεων, δεδομένου ότι δεν είναι δυνατόν όλες οι δράσεις να χρηματοδοτούνται μέσω δανείων. Εξάλλου, όλοι οι φορείς δεν είναι σε θέση να διαχειρίζονται έργα χρηματοδοτούμενα από δάνεια. Η κρίση κατέδειξε ότι σε περιόδους ύφεσης οι μηχανισμοί της αγοράς δεν λειτουργούν. Η επιλογή της καταλληλότερης μορφής ενίσχυσης ανάλογα με τον οικονομικό και επιχειρηματικό ιστό κάθε περιφέρειας και σε συνδυασμό με την πολιτική ανταγωνισμού και, πιο συγκεκριμένα, με τις ενισχύσεις για την περιφερειακή ανάπτυξη, εμπίπτει στην αρμοδιότητα των ΟΤΑ·

64.

διαφωνεί με οποιαδήποτε ουσιαστική τροποποίηση του ισχύοντος συστήματος διαχείρισης των διαρθρωτικών ταμείων, όπως προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο της αναθεώρησης του δημοσιονομικού κανονισμού. Απευθύνει, επομένως, έκκληση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διατηρήσει το ισχύον σύστημα το οποίο αρχίζει να αποφέρει αποτελέσματα όσον αφορά τον περιορισμό του ποσοστού σφαλμάτων και παρατυπιών και επομένως χρειάζεται απλώς να εφαρμοστούν οι απαραίτητες βελτιώσεις και απλουστεύσεις·

65.

τονίζει ότι η αποτελεσματικότητα και η βελτίωση της απόδοσης της πολιτικής συνοχής προϋποθέτει την εξεύρεση ισορροπίας μεταξύ της απλότητας και της αποτελεσματικότητας των διαδικασιών και της οικονομικής διαχείρισης, με στόχο τη μεγιστοποίηση της δυνατότητας εφαρμογής και της διαφάνειας της πολιτικής συνοχής. Στηρίζει κάθε πρόταση για περαιτέρω απλοποίηση των κανόνων τους οποίους οφείλουν να τηρούν οι αρχές διαχείρισης τόσο για την χρήση των πιστώσεων όσο και για την χορήγηση χρηματοδότησης στους δικαιούχους. Ζητά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συνεχίσει τον προβληματισμό για την απλοποίηση, με στόχο να μειωθεί η προθεσμία αποπληρωμής για τους δικαιούχους·

66.

παροτρύνει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εφαρμόζει απλοποιημένες μεθόδους αποπληρωμής για τους δικαιούχους μέσω της κατ’ αποκοπήν εκτίμησης του κόστους, όσον αφορά τόσο το ΕΤΠΑ όσο και το ΕΚΤ. Απευθύνει έκκληση προς τα κράτη μέλη να στηρίξουν τους ΟΤΑ ώστε να επιτευχθεί γρήγορα η εφαρμογή αυτών των διατάξεων, οι οποίες θα συμβάλουν στην μεγαλύτερη επικέντρωση του προγραμματισμού στα αναμενόμενα αποτελέσματα·

67.

τάσσεται υπέρ της αναθεώρησης των διαδικασιών που αφορούν τα προγράμματα εδαφικής συνεργασίας, με σκοπό τη θέσπιση ενιαίων κανόνων για όλα τα προγράμματα· κατ’ αυτόν τον τρόπο, θα μπορούν να εφαρμόζονται στους εταίρους διαδικασίες ελέγχου εγκεκριμένες σε εθνική κλίμακα, καταργώντας έτσι την ανάγκη να επαληθεύουν οι κύριοι εταίροι ελέγχους προερχόμενους από άλλα κράτη μέλη·

68.

προειδοποιεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τις συνέπειες της πρότασής της σχετικά με την καθιέρωση δηλώσεων αξιοπιστίας μεταξύ των αρχών διαχείρισης και του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Η πρόταση αυτή δεν πρέπει να δυσκολέψει το έργο των περιφερειακών και τοπικών αρχών όσον αφορά τους κανόνες εσωτερικού και λογιστικού ελέγχου ούτε και να απαλλάξει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή από τις ευθύνες της όσον αφορά την ερμηνεία και την παροχή υποστήριξης στον τομέα αυτό·

69.

υπογραμμίζει ότι ο οικονομικός έλεγχος και οι λογιστικές πρακτικές πρέπει να βασίζονται σαφώς στη συμμόρφωση με τους κανόνες και ότι δεν θα πρέπει να είναι δυσανάλογοι. Επίσης, διαφωνεί κάθετα με τη διαδικασία των «συγκεκαλυμμένων κανόνων», βάσει των οποίων αφενός οι διαχειριστικές αρχές «ενθαρρύνονται» να εκπονήσουν σχέδια αξιολόγησης –χωρίς αυτό να είναι απαραίτητο– και αφετέρου οι κατάλογοι με τις προδιαγραφές που χρησιμοποιούν οι ελεγκτές της Επιτροπής Συντονισμού των Ταμείων (COCOF) περιλαμβάνουν απαιτήσεις που δεν απορρέουν ούτε από τους ενωσιακούς κανονισμούς αλλά ούτε και από την εκάστοτε εθνική νομοθεσία·

70.

εκφράζει την ικανοποίησή της σχετικά με την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να εξαιρέσει το πρώτο έτος προγραμματισμού από τον κανόνα αυτόματης αποδέσμευσης και προτείνει να δικαιολογούνται οι δαπάνες του πρώτου αυτού έτους αποκλειστικά κατά το κλείσιμο του επιχειρησιακού σχεδίου. Με την διάταξη αυτή θα μπορεί να αντισταθμιστεί η καθυστέρηση που σημειώθηκε κατά την έναρξη της περιόδου προγραμματισμού. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη θα πρέπει ωστόσο να μεριμνήσουν ώστε η υιοθέτηση των επιχειρησιακών προγραμμάτων να επιτευχθεί σε όσο το δυνατόν πιο πρώιμο στάδιο προκειμένου να περιοριστεί ο κίνδυνος καθυστερήσεων κατά την έναρξη της περιόδου·

71.

εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν προτείνει καμία απλούστευση όσον αφορά τα έργα που παράγουν έσοδα, για τα οποία προβλέπεται ένας πολύπλοκος τρόπος υπολογισμού που είναι αντιπαραγωγικός και αποθαρρύνει τους ενδεχόμενους φορείς σχεδίων. Ενθαρρύνει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να απλοποιήσει και να επιταχύνει την διαδικασία έγκρισης μεγάλων έργων·

72.

στηρίζει κάθε προσπάθεια εναρμόνισης των κανόνων επιλεξιμότητας των δαπανών μεταξύ των τομέων δράσης, των εργαλείων και των μέσων, διαμέσου της εισαγωγής αναλυτικών διατάξεων στο κοινό στρατηγικό πλαίσιο, καθώς και της εφαρμογής των νομικών διατάξεων που απορρέουν άμεσα από αυτό, προκειμένου να απλοποιηθούν οι διαδικασίες εφαρμογής και να περιοριστεί στο ελάχιστο ο κίνδυνος παρατυπιών. Το ζητούμενο είναι, πάντως, να ληφθεί μέριμνα ώστε οι περιφερειακές και οι τοπικές αρχές να συμμετέχουν πλήρως στην επεξεργασία αυτών των κανόνων επιλεξιμότητας με τα κράτη μέλη, προκειμένου να διασφαλιστεί η ορθή κοινή ερμηνεία και εφαρμογή των ενωσιακών κανονισμών σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο.