Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Συνεργασία σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο για την προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού στην Ευρωπαϊκή Ένωση»

(2010/C 267/10)

I.   ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

1.   επισημαίνει ότι το ένα πέμπτο του πληθυσμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι παιδιά και επομένως η δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών για την ανάπτυξή τους, καθώς και η προστασία και η προώθηση των δικαιωμάτων τους, είναι κύρια προτεραιότητα της ΕΕ, των θεσμικών οργάνων της και των κρατών μελών·

2.   τονίζει ότι ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ένωσης αναγνωρίζει ρητά, στο άρθρο 24, τα δικαιώματα του παιδιού· τα θεμελιώδη δικαιώματα του παιδιού αποτελούν εξάλλου οριζόντιο θέμα με πολλαπλές διαστάσεις και επομένως πρέπει να ενσωματωθούν ως οριζόντια διατομεακή προτεραιότητα σε όλες τις σχετικές ευρωπαϊκές και εθνικές πολιτικές. Έτσι, η σύμβαση των ΗΕ για τα δικαιώματα του παιδιού μετατρέπεται σε ένα πλαίσιο που δεν εφαρμόζεται μόνο σε περίπτωση παραβίασης των δικαιωμάτων αυτών αλλά χρησιμοποιείται και σε ευρεία κλίμακα για την αύξηση των ευκαιριών όλων των παιδιών και των νέων·

3.   επισημαίνει ότι το θεσμικό και νομικό πλαίσιο για το σεβασμό των δικαιωμάτων του παιδιού, όπως η κύρωση της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού και της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, καθώς και άλλων διεθνών συμφωνιών στον τομέα αυτόν από όλα τα κράτη μέλη, είναι επαρκές εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μολαταύτα, το γεγονός αυτό δεν αποτρέπει την εκδήλωση νέων προκλήσεων και απειλών στον τομέα αυτόν, ο οποίος απαιτεί ως εκ τούτου νέα πολιτικά μέτρα, καλά συντονισμένη δράση, καθώς και περαιτέρω εποπτεία·

4.   τονίζει ότι ο ουσιαστικός σεβασμός των δικαιωμάτων του παιδιού μπορεί να εξασφαλισθεί μόνο με μια ολοκληρωμένη σύμπραξη όλων των σχετικών φορέων, ιδίως των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, των κρατών μελών, ΜΚΟ και λοιπών παραγόντων που δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτόν, καθώς και των ίδιων των παιδιών, αλλά πρωτίστως των τοπικών και περιφερειακών αρχών (ΤΠΑ). Οι ΤΠΑ είναι οι πλέον κατάλληλες για την προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού σε καθημερινή βάση και έχουν κύριες αρμοδιότητες στον τομέα αυτόν·

5.   επισημαίνει ότι ο σεβασμός των δικαιωμάτων του παιδιού εμπίπτει κυρίως σε τομείς πολιτικής όπου έχουν αρμοδιότητα τόσο η ΕΕ όσο και τα κράτη μέλη (όπως η κοινωνική πολιτική, η εκπαίδευση και η νεολαία, η υγεία, ο χώρος ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης, κλπ.). Για τον λόγο αυτό, τονίζει ότι οι δράσεις που αναλαμβάνονται σε επίπεδο ΕΕ θα πρέπει να σέβονται την αρχή της επικουρικότητας και της αναλογικότητας και να εφαρμόζονται στο πλαίσιο της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης. Οι δράσεις της ΕΕ θα πρέπει να προωθούν το διάλογο, την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών, καθώς και τη συγκριτική έρευνα, παρακολούθηση και αξιολόγηση·

6.   υποστηρίζει την πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να θέσει ως προτεραιότητα την καταπολέμηση της βίας, την προστασία των παιδιών που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες, όπως των ασυνόδευτων ανηλίκων και των θυμάτων εμπορίας ανθρώπων, καθώς και όσων αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Ωστόσο, η ΕΤΠ τονίζει ότι σε όλους αυτούς τους τομείς, οι καθορισμένοι στόχοι μπορούν να επιτευχθούν μόνο μέσω της σύμπραξης όλων των φορέων, ιδίως των τοπικών και περιφερειακών αρχών·

7.   επισημαίνει ότι είναι ανάγκη να αναλαμβάνονται, εγκαίρως, δράσεις για την προώθηση της υγείας προκειμένου να προλαμβάνονται ορισμένα προβλήματα τα οποία μπορεί να εμφανισθούν σε παιδιά και σε νέους που ζουν σε επικίνδυνο περιβάλλον·

8.   επικροτεί το στόχο της Επιτροπής να εκπονήσει μια ανακοίνωση για τα δικαιώματα του παιδιού και εκφράζει την ικανοποίησή της για την επιλεγείσα μεθοδολογία, ήτοι την οργάνωση δημόσιας διαβούλευσης για το θέμα αυτό. Επιπλέον, η ΕΤΠ ανυπομονεί να συνεργαστεί με την Επιτροπή στο πλαίσιο της συντονιστικής ομάδας του φόρουμ της ΕΕ για τα δικαιώματα του παιδιού και στο πλαίσιο του ίδιου του φόρουμ·

9.   εκφράζει την ικανοποίησή της για τις διατάξεις του προγράμματος της Στοκχόλμης (πολυετές πρόγραμμα για ένα χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης και για την προστασία των πολιτών), το οποίο υιοθετήθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το 2010 και στο οποίο η προστασία και η προώθηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων του παιδιού αποτελούν προτεραιότητα·

10.   ενώ εκφράζει τη δυσαρέσκειά της για το γεγονός ότι οι ΤΠΑ και ο ρόλος τους δεν αναφέρεται ρητά στο πρόγραμμα της Στοκχόλμης, τονίζει τη σημασία της συνεκτίμησης των αναγκών και των γνώσεων των ΤΠΑ κατά τη χάραξη του σχεδίου δράσης για την υλοποίηση του προγράμματος της Στοκχόλμης·

11.   υποστηρίζει ενεργά τον ετήσιο διάλογο για την πολυεπίπεδη προστασία και προώθηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων, που συνδιοργανώνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA) και την Επιτροπή των Περιφερειών, ως μέσο για την αντιμετώπιση των αδυναμιών που εντοπίζονται στην υλοποίηση μιας ευρωπαϊκής στρατηγικής για τα δικαιώματα του παιδιού, καθώς και για την αποτελεσματική συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών στην ευρωπαϊκή συνεργασία για τα δικαιώματα του παιδιού·

12.   αποδέχεται τους δείκτες για τα δικαιώματα του παιδιού του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA) ως σημαντικό βήμα για την εφαρμογή πιο ενημερωμένων και τεκμηριωμένων πολιτικών. Ωστόσο, εφιστά την προσοχή στις αδυναμίες των εν λόγω δεικτών, οι οποίοι δεν καλύπτουν επαρκώς τον τομέα αρμοδιότητας των ΤΠΑ και επομένως έχουν περιορισμένη χρησιμότητα για τις ΤΠΑ·

13.   εκφράζει τη δυσαρέσκειά της για το γεγονός ότι μολονότι όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν συνυπογράψει τη Σύμβαση για τις Χειρότερες Μορφές Παιδικής Εργασίας της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ), δεν είναι σαφές πόσα παιδιά είναι θύματα εμπορίας και εργασιακής εκμετάλλευσης. Για το λόγο αυτό, δεδομένου ότι το 2010 είναι το ευρωπαϊκό έτος για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, η ΕΤΠ απευθύνει έκκληση για καλύτερο συντονισμό των σχετικών φορέων και των εξειδικευμένων υπηρεσιών σε όλα τα επίπεδα, με στόχο τον αποτελεσματικότερο έλεγχο του φαινομένου εκμετάλλευσης των παιδιών·

14.   επισημαίνει την ανάγκη να τονισθεί περαιτέρω ο καίριος ρόλος των τοπικών και περιφερειακών αρχών όσον αφορά την προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού, ιδίως σε επίπεδο πρόσβασης στην εκπαίδευση, την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, την κοινωνική προστασία και την αγορά εργασίας για τους νέους·

15.   επισημαίνει ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές θα πρέπει επίσης να θεωρούνται ουσιαστικοί εταίροι στις διαδικασίες διαβούλευσης της ΕΕ, ιδίως διότι είναι σε θέση να ενημερώνουν την κοινή γνώμη και να προωθούν το διάλογο με τις τοπικές κοινότητες, με στόχο την ενίσχυση του επιπέδου προστασίας των δικαιωμάτων του παιδιού και την οργάνωση ενημερωτικών εκστρατειών για τα δικαιώματα του παιδιού σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, με την οικονομική υποστήριξη της ΕΕ για την αύξηση της ενημέρωσης των παιδιών για τα δικαιώματά τους·

16.   τονίζει τον πολύτιμο ρόλο των ευρωπαϊκών και εθνικών ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στον τομέα των δικαιωμάτων του παιδιού·

17.   επικροτεί τις πολιτικές πρωτοβουλίες, όπως την ιδέα της UNICEF σχετικά με τη φιλική πόλη για το παιδί, η οποία προβλέπει την εφαρμογή της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού σε τοπικό επίπεδο και περιλαμβάνει μέτρα για την προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού και την ενσωμάτωσή τους σε σχετικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων·

18.   συνιστά στις ΤΠΑ να αξιοποιούν πλήρως τις υπάρχουσες δομές συνεργασίας και ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών, όπως την οργανωμένη κοινωνία των πολιτών, την ακαδημαϊκή κοινότητα και τους φορείς χάραξης πολιτικής που δραστηριοποιούνται στον τομέα των δικαιωμάτων του παιδιού. Σε αυτό το πλαίσιο απαιτούνται καινοτόμα μέτρα σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την προώθηση της συνεργασίας και μιας αποτελεσματικότερης εταιρικής σχέσης μεταξύ των τοπικών και περιφερειακών αρχών των διαφόρων κρατών μελών της ΕΕ, σε συνδυασμό με την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών·

19.   καλεί την Επιτροπή να συμπεριλάβει σε έγγραφα της Ευρωπαϊκής Ένωσης παραδείγματα βέλτιστων πρακτικών των κρατών μελών στον τομέα της προστασίας των δικαιωμάτων του παιδιού. Ομοίως, οι διατάξεις του Ευρωπαϊκού Χάρτη των Φιλικών για τα Παιδιά Πόλεων και των πολιτικών κατευθύνσεων του Συμβουλίου της Ευρώπης σχετικά με τις εθνικές ολοκληρωμένες στρατηγικές για την προστασία των παιδιών από τη βία πρέπει να αντικατοπτρίζονται στη στρατηγική της ΕΕ για τα δικαιώματα του παιδιού, τονίζοντας την ανάγκη να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στον τρόπο με τον οποίο οι πολιτικές δεσμεύσεις μπορούν να εφαρμοστούν καλύτερα στην πράξη·

20.   τονίζει τον καθοριστικό ρόλο που διαδραματίζει το Συμβούλιο της Ευρώπης στον τομέα των δικαιωμάτων του παιδιού και καλεί τα θεσμικά όργανα της ΕΕ να ενισχύσουν τη συνεργασία τους με το Συμβούλιο της Ευρώπης·

Νομικό και διοικητικό πλαίσιο

21.   λαμβάνοντας υπόψη το σύνθετο και πολυδιάστατο χαρακτήρα της έννοιας των δικαιωμάτων του παιδιού, η ΕΤΠ υπογραμμίζει την ανάγκη να αντιμετωπίζεται το θέμα αυτό πρωτίστως ως εργαλείο για ένα ασφαλές, ολοκληρωμένο και θετικό περιβάλλον για την ανάπτυξη του παιδιού, με στόχο τη διάπλαση ενός ακέραιου, ευσυνείδητου, κοινωνικά υπεύθυνου μέλους της αντίστοιχης τοπικής κοινότητας, του κράτους μέλους και ολόκληρης της πολυπολιτισμικής ευρωπαϊκής κοινωνίας·

22.   καλεί τα κράτη μέλη να επικεντρωθούν περισσότερο στην προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού, καθώς και στο σεβασμό των βασικών προϋποθέσεων για την ανάπτυξη των παιδιών. Σε αυτό το πλαίσιο, οι ΤΠΑ έχουν τη μοναδική ευκαιρία να αναπτύξουν τις δικές τους πολιτικές και να λειτουργήσουν ως παραδείγματα για τις χώρες τους και για την ίδια την ΕΕ·

23.   τονίζει ότι ορισμένες από τις πιο ευπαθείς ομάδες παιδιών εξαιρούνται από τα μέτρα που στοχεύουν στην προστασία του παιδιού. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία στην περίπτωση των «αόρατων παιδιών», δηλαδή των παιδιών από οικογένειες χωρίς νόμιμο καθεστώς διαμονής·

24.   επισημαίνει ότι έχει εξαιρετική σημασία η εξασφάλιση αποτελεσματικής συνεργασίας των αστυνομικών αρχών των κρατών μελών, αλλά και η αξιοποίηση ηπιότερων κοινωνικών μέτρων, όπως η ανοικτή γραμμή επικοινωνίας 116000 για τα αγνοούμενα παιδιά. Η ΕΤΠ καλεί τα κράτη μέλη να ανοίξουν χωρίς χρέωση αριθμούς όπως τον «116» στο κοινό και να προωθήσουν τη χρήση του από τους πολίτες·

25.   καλεί όλους τους οικείους φορείς να προβούν στη συγκέντρωση πληρέστερων πηγών πληροφοριών και την περαιτέρω βελτίωση των τεχνικών συλλογής και ανάλυσης δεδομένων των δεικτών για τα δικαιώματα του παιδιού. Οι τοπικές και περιφερειακές αρχές θα πρέπει να συμμετέχουν σε όλα τα στάδια αυτής της διαδικασίας, τόσο ως παροχείς ποσοτικών και ποιοτικών πληροφοριών όσο και ως κύριοι τελικοί χρήστες του μέσου αυτού·

26.   λαμβάνοντας υπόψη την ελλιπή ενημέρωση για την προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού στα κράτη μέλη, καλεί την Επιτροπή να καταρτίζει, να δημοσιεύει και να ενημερώνει τακτικά έναν πίνακα αποτελεσμάτων για τα δικαιώματα του παιδιού ως εργαλείο που καλύπτει τους βελτιωμένους δείκτες για τα δικαιώματα του παιδιού και παρέχει αξιόπιστα, συγκρίσιμα και ενημερωμένα στοιχεία για το επίπεδο των δικαιωμάτων του παιδιού στα κράτη μέλη. Ο πίνακας αυτός θα μπορούσε να βασίζεται στη μεθοδολογία του υφιστάμενου πίνακα αποτελεσμάτων της εσωτερικής αγοράς, ο οποίος παρουσιάζει τη μεταφορά των οδηγιών της εσωτερικής αγοράς στο εκάστοτε εθνικό δίκαιο. Το εργαλείο αυτό δεν θα χρησιμεύει μόνον ως σημείο αναφοράς για ερευνητικούς σκοπούς, αλλά και θα δίνει ώθηση, αναδεικνύοντας τις βέλτιστες πρακτικές, για πολιτικές αλλαγές στα κράτη μέλη, ξεπερνώντας την απουσία υποχρεωτικού κεκτημένου και λειτουργώντας μέσω της ανοικτής μεθόδου συντονισμού, όπως προβλέπεται στη Λευκή Βίβλο για την ευρωπαϊκή διακυβέρνηση·

27.   καλεί την Επιτροπή να προωθήσει την έννοια των δικαιωμάτων του παιδιού, καθώς και τη συνεργασία των τοπικών αρχών των χωρών της ΕΕ και τρίτων χωρών στον τομέα αυτόν στο πλαίσιο των εξωτερικών πολιτικών της ΕΕ. Για το σκοπό αυτό, θα πρέπει να ενισχυθεί η συνεργασία με το Συμβούλιο της Ευρώπης, καθώς και με άλλα πλαίσια εξωτερικής συνεργασίας της ΕΕ, μεταξύ των οποίων η ευρωπαϊκή πολιτική γειτονίας, η Ένωση για τη Μεσόγειο, ο διάλογος ΕΕ-Αφρικής και η συνεργασία με τις χώρες της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται η βελτίωση της ποιότητας ζωής στις χώρες εταίρους της ΕΕ και πρωτίστως στις χώρες κατά μήκος των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ·

Εξασφάλιση βασικών δικαιωμάτων και αντιμετώπιση των κυριότερων προκλήσεων

28.   τονίζει το θετικό ρόλο των εθνικών διαμεσολαβητών για τα παιδιά και άλλων παρόμοιων φορέων στον τομέα της προστασίας των δικαιωμάτων του παιδιού, καθώς και τα πιθανά οφέλη που μπορούν να αποκομίσουν οι ΤΠΑ και άλλοι σχετικοί φορείς από την αμφίδρομη επικοινωνία και στενή συνεργασία με αυτούς τους αξιωματούχους. Παράλληλα, καλεί τα κράτη μέλη να ενισχύσουν τον θεσμό του διαμεσολαβητή για τα παιδιά, σύμφωνα με τις συστάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και των διεθνών οργανισμών·

29.   τονίζει ότι η φτώχεια μπορεί να αποτελέσει σημαντικό εμπόδιο όσον αφορά την παροχή σε όλους ίσων ευκαιριών σε σχέση με την αποτελεσματική προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού. Η φτώχεια μπορεί να στερήσει από τα παιδιά και τις οικογένειές τους τα δικαιώματά τους και να περιορίσει τις μελλοντικές τους ευκαιρίες. Τα μέτρα πρέπει επομένως να στοχεύουν πρωτίστως στα παιδιά που ανήκουν στις πιο ευπαθείς κοινωνικές ομάδες και να εξασφαλίζουν ποιοτική εκπαίδευση για όλους, προκειμένου να έχει κάθε παιδί τη δυνατότητα να εξελιχθεί με καλό τρόπο·

30.   επισημαίνει ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές θα μπορούσαν να συμβάλουν στην αποτελεσματική αντιμετώπιση αυτού του θέματος, προωθώντας πολυδιάστατα συστήματα κοινωνικής προστασίας και προστασίας των παιδιών, καθώς τα παιδιά μπορούν να είναι περισσότερο ασφαλή όταν τα ίδια και οι γονείς τους έχουν πρόσβαση σε αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης και περίθαλψης. Η πιο αποτελεσματική προσέγγιση από άποψη κόστους αφορά την πρόληψη και την κοινωνική προστασία. Πιο συγκεκριμένα, μέτρα όπως η απαλλαγή από την καταβολή τελών για ορφανά και παιδιά που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες έχουν διευκολύνει την πρόσβαση σε υπηρεσίες εκπαίδευσης και υγείας. Η ΕΤΠ επομένως συνιστά να ενθαρρυνθούν τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, οι διεθνείς οργανισμοί, οι εξειδικευμένες ενώσεις και οι εθνικές δημόσιες αρχές προκειμένου να υποστηρίξουν τις δυνατότητες των ΤΠΑ για την εφαρμογή αυτών των δραστηριοτήτων ζωτικής σημασίας·

31.   προτρέπει την Επιτροπή να καταρτίσει και να υιοθετήσει συστάσεις για την αντιμετώπιση της παιδικής φτώχειας. Αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί μέσω δημόσιων διαβουλεύσεων για την εξασφάλιση της ευρύτερης δυνατής κάλυψης και της μέγιστης συμμετοχής των σχετικών φορέων, καθώς και για την ανάδειξη πολλαπλών πιθανών προσεγγίσεων·

32.   με δεδομένη την αυξημένη κινητικότητα του εργατικού δυναμικού της ΕΕ και την ενδοκοινοτική μετανάστευση εργατικού δυναμικού, η ΕΤΠ τονίζει την ανάγκη να προστατεύονται τα δικαιώματα των παιδιών των μεταναστών, ιδίως στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων των ΤΠΑ. Αυτό συνεπάγεται, μεταξύ άλλων, την παροχή βοήθειας κατά τη διαδικασία επανασύνδεσης της οικογένειας, συμβουλών, κοινωνικών υπηρεσιών και υπηρεσιών εκπαίδευσης και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης για τα παιδιά μεταναστών, ενώ με αυτόν τον τρόπο διευκολύνεται η διαδικασία προσαρμογής στη χώρα προορισμού και η ένταξη στις τοπικές και σχολικές κοινότητες·

33.   επισημαίνει τα πιθανά πλεονεκτήματα της επιτυχούς ένταξης των παιδιών αυτών στην κοινωνική πραγματικότητα των χωρών προορισμού. Η λήψη αποτελεσματικών μέτρων στον τομέα αυτόν μπορεί να οδηγήσει σε εξοικείωση των παιδιών της χώρας προορισμού και των παιδιών των μεταναστών με τα άλλα κράτη μέλη της ΕΕ, καθώς και σε ενισχυμένο κοινωνικό κεφάλαιο και αυξημένη ανεκτικότητα στις χώρες προέλευσης και προορισμού. Ως εκ τούτου, η ΕΤΠ καλεί τις ΤΠΑ και τα κράτη μέλη να επικεντρωθούν σε αυτό το θέμα και να μετατρέψουν τις προκλήσεις που δημιουργούνται από την ενδοκοινοτική μετανάστευση σε ευκαιρίες·

34.   τονίζει τους κινδύνους που δημιουργούνται από τα φαινόμενα εμπορίας ανθρώπων, ιδίως όσον αφορά τα παιδιά. Καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια, συμπεριλαμβανομένης της επιβολής κατάλληλης νομοθεσίας σε επίπεδο ΕΕ, για την καταπολέμηση αυτής της μορφής εγκληματικότητας και για την εξασφάλιση της μεγαλύτερης δυνατής προστασίας των θυμάτων, σε στενή συνεργασία με τις ΤΠΑ που είναι οι πλέον αρμόδιες για την παροχή σημαντικής βοήθειας, όπως εκπαίδευσης, κοινωνικής φροντίδας και ψυχοθεραπείας, καθώς και για την ενίσχυση της συνεργασίας με την αστυνομία και τις δικαστικές αρχές·

35.   επισημαίνει την ανάγκη παροχής επαρκούς προστασίας των ασυνόδευτων ανηλίκων·

36.   επισημαίνει την ανάγκη βελτίωσης της δικαιοσύνης ανηλίκων και ανάπτυξης κατάλληλων μεθόδων για την πρόληψη της εγκληματικότητας, την παρέμβαση και την επανένταξη των ανηλίκων καθώς και την ανάγκη φυσικού και οργανωτικού διαχωρισμού των ανηλίκων παραβατών από τους ενήλικες φυλακισμένους·

Μέτρα στον τομέα της ενημέρωσης και της εκπαίδευσης

37.   τονίζει τη σημασία της παροχής ολοκληρωμένης εκπαίδευσης για όλους, τόσο για τους ενήλικες όσο και για τα παιδιά, στον τομέα των δικαιωμάτων του παιδιού, η οποία θα συμβάλλει στην καλύτερη κατανόηση της φύσης των δικαιωμάτων του παιδιού, στην ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση των νέων·

38.   λαμβάνοντας υπόψη την άρρηκτη σχέση κοινωνικών δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, η ΕΤΠ υποστηρίζει ότι θα πρέπει να δοθεί περισσότερη προσοχή στο ευρύτερο πλαίσιο στο οποίο υφίστανται τα δικαιώματα του παιδιού, ήτοι στην έννοια των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των κοινωνικών ευθυνών. Επιπλέον, συνιστά την προώθηση της έννοιας των υποχρεώσεων που έχουν τα παιδιά απέναντι στην οικογένεια, την κοινότητα, τη χώρα, τους γονείς, τους ηλικιωμένους, τα πιο νέα παιδιά, τα άτομα με ειδικές ανάγκες, το περιβάλλον, καθώς και απέναντι σε άλλες δομές της σύγχρονης κοινωνίας.

39.   Όσον αφορά τις πολιτικές για τα δικαιώματα του παιδιού, τα παιδιά θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως εταίροι που προσφέρουν πολύτιμες πληροφορίες και παρατηρήσεις. Οι παρατηρήσεις αυτές θα πρέπει να χρησιμοποιούνται για την επικαιροποίηση των εθνικών και ευρωπαϊκών πολιτικών. Οι ΤΠΑ μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο σε αυτό το πλαίσιο ως διαμεσολαβητές και παράγοντες διευκόλυνσης, χρησιμοποιώντας υπάρχουσες ορθές πρακτικές, όπως για παράδειγμα το δημοτικό συμβούλιο για παιδιά, το οποίο θα ήταν το κατάλληλο θεσμικό όργανο στο οποίο θα μπορούν να υποβάλλουν τα αιτήματά τους·

40.   επικροτεί την πρωτοβουλία της Επιτροπής να αναπτύξει έξι πλατφόρμες επικοινωνίας, στις οποίες τα παιδιά και οι νέοι έχουν τη δυνατότητα να εκφράζουν τις απόψεις τους, και τονίζει την ανάγκη ανάπτυξης αυτής της πρωτοβουλίας και συμμετοχής των ΤΠΑ ως φορέων που γνωρίζουν καλύτερα την τοπική πραγματικότητα και μπορούν να διατηρήσουν αυτήν την οργανωμένη επικοινωνία·

41.   τονίζει την ανάγκη να διασφαλίζεται το δικαίωμα του παιδιού να έχει πρόσβαση σε ποιοτική εκπαίδευση, να ζει σε ένα ασφαλές και άνετο περιβάλλον και να προστατεύεται από κάθε μορφή φυσικής και ψυχολογικής βίας, και επισημαίνει το ρόλο των ΤΠΑ στη διασφάλιση των δικαιωμάτων αυτών·

42.   επισημαίνει την ανάγκη να διασφαλίζεται το δικαίωμα στην ποιοτική εκπαίδευση των παιδιών με σωματικές ή νοητικές αναπηρίες, τονίζει δε και πάλι τη μεγάλη σημασία που έχουν οι πρωτοβουλίες για την εξασφάλιση της ανεξαρτησίας τους και της πλήρους ενσωματώσεώς τους στο κοινωνικό περιβάλλον, όπως ορίζει το άρθρο 26 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στον τομέα της εκπαίδευσης υπάρχουν δύο αποκλίνουσες προσεγγίσεις: η πρώτη προτείνει την ανάπτυξη ειδικών προγραμμάτων διδασκαλίας και εκπαίδευσης, και η δεύτερη προτείνει τη μέγιστη δυνατή ενσωμάτωση των παιδιών αυτών στην κανονική εκπαίδευση. Η ΕΤΠ καλεί τις ΤΠΑ, τις εθνικές αρχές, την παιδαγωγική κοινότητα, ΜΚΟ και όλους τους σχετικούς φορείς να συμμετάσχουν σε ένα διάλογο, σε ευρωπαϊκή κλίμακα, σχετικά με τις πιθανές λύσεις και τις βέλτιστες πρακτικές στον τομέα αυτόν και να θέσουν τα αποτελέσματα του διαλόγου αυτού στη διάθεση όσων επιθυμούν να βελτιώσουν την ειδική γνώση τους στον τομέα αυτόν. Εν προκειμένω, θα πρέπει να προωθηθούν οι εμπειρίες για την ένταξη παιδιών με αναπηρία που παρέχουν σε όλους αληθινές ευκαιρίες και δεν δημιουργούν κανενός είδους περιθωριοποίηση ή διάκριση·

43.   τονίζει τη σημασία της ποιοτικής εκπαίδευσης και συνεχούς κατάρτισης για τους κοινωνικούς λειτουργούς και άλλους ειδικούς που ασχολούνται με παιδιά·

44.   επισημαίνει τις ανησυχίες σχετικά με τις παραβιάσεις των δικαιωμάτων του παιδιού που εκδηλώνονται με διάφορους τρόπους, όπως τον εκφοβισμό που τείνει να δημιουργεί μορφές εξομοίωσης με τη μίμηση παραβατικών συμπεριφορών και άλλων μορφών ψυχολογικής και σωματικής βίας από παιδιά σε παιδιά, μέσω κάθε είδους κατάχρησης, ιδίως στο χώρο του σχολείου·

45.   θεωρεί ότι τίθεται σε κίνδυνο η σωστή ανάπτυξη των παιδιών εάν αφιερώνουν υπερβολικό χρόνο σε εικονικά κοινωνικά δίκτυα και εάν είναι βυθισμένα στα ηλεκτρονικά παιχνίδια και στους εικονικούς κόσμους. Αυτές οι εικονικές δραστηριότητες συχνά περιορίζουν τις ευκαιρίες των παιδιών να αναπτύξουν κοινωνικές δεξιότητες και να αποκτήσουν τις απαιτούμενες γνώσεις. Συνεπώς, όλοι οι ενδιαφερόμενοι φορείς θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι τα παιδιά κατανοούν ότι οι τεχνολογίες της πληροφορίας και οι εικονικοί κόσμοι αποτελούν κατά κύριο λόγο εργαλεία για την επίτευξη πραγματικών στόχων·

46.   εφιστά την προσοχή στα οφέλη που μπορεί να αποφέρει η «ζωή στο δρόμο» για την ολοκληρωμένη ανάπτυξη των παιδιών όπως η εκμάθηση της χρήσης δημόσιων χώρων, η μεταξύ τους συναναστροφή, η αλληλεπίδραση μεταξύ αυτών αλλά και των κοινοτήτων τους, επισημαίνει όμως και τον κίνδυνο εκτροπής που υπάρχει στις πόλεις της Ευρώπης και που μπορεί να οδηγήσει τα παιδιά στο σημείο να ενταχθούν σε συμμορίες·

47.   στο πλαίσιο των ανωτέρω δύο σημείων, η ΕΤΠ καλεί τις ΤΠΑ των κρατών μελών να προωθήσουν ενεργά την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών σχετικά με την οργάνωση εξωσχολικών δραστηριοτήτων για παιδιά, ως μέσο ανάπτυξης των κοινωνικών και επαγγελματικών δεξιοτήτων τους. Τα παραδείγματα βέλτιστων πρακτικών θα προωθούνται περαιτέρω σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο για τον αντίστοιχο προσανατολισμό των εθνικών και ευρωπαϊκών μέσων·

48.   καλεί την Επιτροπή να εντάξει όλους τους σχετικούς φορείς στη διαδικασία ανάπτυξης του πίνακα αποτελεσμάτων για τα δικαιώματα του παιδιού, όπως τους σχετικούς οργανισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μη κυβερνητικές οργανώσεις, ΤΠΑ και την Επιτροπή των Περιφερειών·

49.   θεωρεί ότι με δεδομένη την ταχεία ανάπτυξη των τεχνολογιών των πληροφοριών και των τεχνολογικών δυνατοτήτων που εξυπηρετούν διάφορες μορφές παιδικής κακοποίησης, η προώθηση ενός ασφαλέστερου διαδικτύου θα πρέπει να αποτελεί κύρια αποστολή της ΕΕ·

50.   τονίζει το γεγονός ότι η έννοια ενός ασφαλέστερου διαδικτύου θα πρέπει να περιλαμβάνει την καταπολέμηση της παιδικής κακοποίησης και της παιδικής πορνογραφίας στο διαδίκτυο, καθώς και άλλες διαδεδομένες μορφές βίας που υπάρχουν στην εικονική πραγματικότητα, όπως η παρενόχληση στον κυβερνοχώρο·

51.   πιστεύει ότι η εκπαίδευση των παιδιών και των ενηλίκων που έρχονται σε επαφή με παιδιά και τα επηρεάζουν, μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στην πρόληψη και την αντιμετώπιση της παιδικής κακοποίησης στο διαδίκτυο. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην κατάρτιση των παιδιών και των ενηλίκων, ιδίως όσων εργάζονται με παιδιά, όπως οι επαγγελματίες στον τομέα της ιατρικής περίθαλψης, της εκπαίδευσης και της κοινωνικής εργασίας, σχετικά με την ασφαλή χρήση του διαδικτύου και την αναγνώριση εγκλημάτων στον κυβερνοχώρο και άλλων κακόβουλων δραστηριοτήτων στο διαδίκτυο, και σχετικά με τους τρόπους καταγγελίας τους στις αρμόδιες αρχές·

52.   εφιστά την προσοχή στην ανάγκη προστασίας των παιδιών από το αρνητικό κοινωνικό περιβάλλον και ειδικότερα από ένα περιβάλλον που οδηγεί στη χρήση ψυχοτρόπων ουσιών (οινόπνευμα, καπνός, ναρκωτικά και άλλες επικίνδυνες ουσίες τόσο για την πνευματική όσο και τη σωματική υγεία). Σχετικά, οι τοπικές και περιφερειακές αρχές μπορούν να διαδραματίσουν καίριο ρόλο: αποτελούν τον πρώτο κρίκο της κοινωνικής πρόνοιας και εργάζονται για να διασφαλίσουν ένα ειρηνικό και ασφαλές περιβάλλον για την ανάπτυξη των παιδιών. Οι τοπικές και περιφερειακές αρχές είναι υπεύθυνες να παρατηρούν, να εντοπίζουν και να αξιολογούν ενδεχόμενους κινδύνους και να χρησιμοποιούν όλους τους διαθέσιμους πόρους για να τους αποτρέψουν. Από την πλευρά τους, οι εθνικοί και ευρωπαϊκοί οργανισμοί, συμπεριλαμβανομένων του διαμεσολαβητή για τα παιδιά, μη κυβερνητικών οργανώσεων και άλλων κοινωνικών και οικονομικών εταίρων, οφείλουν να στηρίξουν με διάφορους τρόπους τις τοπικές και περιφερειακές αρχές στον τομέα αυτό και να αποθαρρύνουν αρνητικές κοινωνικές τάσεις που οδηγούν στην κατανάλωση ψυχοτρόπων ουσιών·

Οικονομικά και υποστηρικτικά μέτρα

53.   υπογραμμίζει ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές θα πρέπει να θεωρούνται ουσιαστικοί παράγοντες για την ανάπτυξη και την εφαρμογή της ευρωπαϊκής στρατηγικής για τα δικαιώματα του παιδιού, καθώς και άλλων ευρωπαϊκών πρωτοβουλιών στον τομέα των δικαιωμάτων του παιδιού·

54.   θεωρεί ότι όλα τα προγράμματα και τα μέσα που θα αναπτυχθούν στο πλαίσιο της στρατηγικής αυτής πρέπει να είναι ανοικτά στις τοπικές και περιφερειακές αρχές·

55.   επιδοκιμάζει το θετικό αντίκτυπο των ευρωπαϊκών μέσων χρηματοδότησης και στήριξης, όπως του προγράμματος «Daphne» για την προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού, ωστόσο εκφράζει τη δυσαρέσκειά της για την ανεπάρκεια των πόρων και των πληροφοριών σχετικά με τις δυνατότητες χρηματοδότησης και στήριξης που παρέχονται. Τα αποτελέσματα του προγράμματος αυτού θα συνδεθούν με την εφαρμογή της στρατηγικής της ΕΕ για τα δικαιώματα του παιδιού και θα χρησιμοποιηθούν για τη χάραξη μελλοντικών πολιτικών·

56.   εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές της Ευρώπης έχουν ήδη αποκτήσει σημαντική πείρα στη χρήση της κοινοτικής βοήθειας για την προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού σε συνεργασία με άλλους φορείς. Τα αποτελέσματα των δραστηριοτήτων αυτών θα συνδεθούν με την εφαρμογή της στρατηγικής της ΕΕ για τα δικαιώματα του παιδιού και θα δημοσιεύονται τακτικά, θα συζητούνται και θα χρησιμοποιούνται ως πολύτιμες πληροφορίες για την επικαιροποίηση σχετικών πολιτικών·

57.   καλεί την Επιτροπή να βελτιώσει την επικοινωνία και την ενημέρωση σχετικά με τους υπάρχοντες μηχανισμούς στήριξης και χρηματοδότησης για τις ΤΠΑ, με την πρόβλεψη των δυνατοτήτων στήριξης για πρωτοβουλίες σχετικά με τα δικαιώματα του παιδιού με σαφή προσανατολισμό, όπως το πρόγραμμα «Daphne III», και για πρωτοβουλίες όπου η προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού συγκαταλέγεται μεταξύ άλλων προτεραιοτήτων, όπως τα προγράμματα διασυνοριακής συνεργασίας, αστικής ανάπτυξης (π.χ. URBACT II), κλπ. Όλοι οι οικονομικοί πόροι που παρέχονται από τα διάφορα κονδύλια του προϋπολογισμού της ΕΕ σε διάφορους τομείς πολιτικής θα πρέπει να κοινοποιούνται με πιο σαφή και αποτελεσματικό τρόπο, με στόχο την αποφυγή επικαλύψεων και την αύξηση της αποτελεσματικότητας των σχετικών δραστηριοτήτων.