52009DC0700

[pic] | ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ |

Βρυξέλλες, 21.12.2009

COM(2009)700 τελικό

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ 2008 ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ PHARE, ΤΑ ΠΡΟΕΝΤΑΞΙΑΚΑ ΜΕΣΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ, ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ CARDS ΚΑΙ ΤΗ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗ ΔΙΕΥΚΟΛΥΝΣΗ

{SEC(2009) 1726}

Εισαγωγή

Η παρούσα έκθεση και το συνημμένο βασικό έγγραφο καλύπτουν την εφαρμογή του Phare[1], του προενταξιακού μέσου για την Τουρκία[2], καθώς και των προγραμμάτων CARDS[3] και μεταβατικής διευκόλυνσης[4] κατά τη διάρκεια του 2008, με καταληκτική ημερομηνία τις 31 Δεκεμβρίου 2008. Πρέπει να σημειωθεί ότι το 2006 ήταν το τελευταίο έτος προγραμματισμού για το Phare, το προενταξιακό μέσο για την Τουρκία και το CARDS, και ως εκ τούτου, το 2008 δεν προκηρύχθηκαν νέα προγράμματα στο πλαίσιο αυτών των μέσων[5].

Στόχος της προενταξιακής βοήθειας του Phare ήταν να βοηθήσει τις υποψήφιες και υπό ένταξη χώρες στις προσπάθειές τους να ενισχύσουν τη δημόσια διοίκηση και τα θεσμικά τους όργανα ώστε να λειτουργούν αποτελεσματικά στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να προωθήσει τη σύγκλιση με τη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, να μειώσει την ανάγκη για μεταβατικές περιόδους και να προωθήσει την οικονομική και κοινωνική συνοχή (ΟΚΣ).

Στόχος του προγράμματος CARDS ήταν να στηρίξει τη συμμετοχή της Αλβανίας, της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης, της Κροατίας, της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, του Μαυροβουνίου, της Σερβίας και του Κοσσυφοπεδίου[6], στη διαδικασία σταθεροποίησης και σύνδεσης (ΔΣΣ). Η διαδικασία αυτή αποβλέπει στην προαγωγή της σταθεροποίησης στην περιοχή και παράλληλα στη στενότερη σύνδεση με την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η παρούσα έκθεση περιέχει επίσης πληροφορίες σχετικά με τη μεταβατική διευκόλυνση που προορίζεται για τα νέα κράτη μέλη, η οποία θεσπίστηκε για να διασφαλιστεί η συνέχεια της στήριξης της θεσμικής ανάπτυξης, ούτως ώστε να ενισχυθούν και να εδραιωθούν οι θεσμικές και διοικητικές ικανότητες για την εφαρμογή του κοινοτικού κεκτημένου .

Από το 2007, η προενταξιακή χρηματοδότηση της ΕΕ διοχετεύεται από ένα ενιαίο μέσο, τον μηχανισμό προενταξιακής βοήθειας (IPA), που αποβλέπει στην παροχή επικεντρωμένης στήριξης σε υποψήφιες και εν δυνάμει υποψήφιες για προσχώρηση χώρες. Το ΙΡΑ αντικαθιστά πέντε προηγούμενα μέσα: - το Phare, το ISPA[7], το SAPARD[8], το προενταξιακό μέσο για την Τουρκία και το CARDS. Από το 2008, η Επιτροπή συντάσσει ετήσια έκθεση για την εφαρμογή του μέσου προενταξιακής βοήθειας.

απολογισμοσ του ετουσ

Κυριότερες εξελίξεις της διαδικασίας διεύρυνσης το 2008

Τα αποτελέσματα που επιτεύχθηκαν το 2008 όσον αφορά τις υποψήφιες xώρες[9] και τις εν δυνάμει υποψήφιες χώρες[10] , καθώς και σε σχέση με τη διαδικασία σταθεροποίησης και ένταξης, παρουσιάστηκαν στη δέσμη για τη διεύρυνση του Νοεμβρίου 2008.H ανακοίνωση για τη στρατηγική διεύρυνσης και τις κύριες προκλήσεις 2008-09 ανέπτυξε την υφιστάμενη προσέγγιση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, βάσει μιας ανανεωμένης συναίνεσης για τη διεύρυνση που συμφωνήθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου 2006. Η ανακοίνωση σκιαγράφησε την προσέγγιση της Επιτροπής στις μελλοντικές προκλήσεις για τη διεύρυνση και όρισε τα μέτρα που θα βοηθήσουν τα κράτη στην ενταξιακή τους πορεία. Η ανακοίνωση συνοδεύτηκε από εκθέσεις προόδου για τις υποψήφιες και για τις εν δυνάμει υποψήφιες χώρες, οι οποίες αξιολογούν την πρόοδο κάθε χώρας όσον αφορά την εκπλήρωση των κριτηρίων της Κοπεγχάγης. Η εν λόγω δέσμη για τη διεύρυνση έτυχε ευρείας αποδοχής από το Συμβούλιο[11] και θερμής υποδοχής στις χώρες διεύρυνσης.

Προγραμματισμός και εφαρμογή των προγραμμάτων: Γενική επισκόπηση

Πρόγραμμα Phare, προενταξιακό μέσο για την Τουρκία και πρόγραμμα CARDS

Με τη θέσπιση του IPA το 2007, δεν υπήρξαν νέες αναλήψεις υποχρεώσεων μετά το 2006 στο πλαίσιο του προγράμματος Phare, του προενταξιακού μέσου για την Τουρκία ή του προγράμματος CARDS. Προσοχή δόθηκε στην εφαρμογή των προγραμμάτων των προηγούμενων ετών, μεταξύ άλλων και στη μείωση των καθυστερήσεων, όπου αυτό είναι αναγκαίο.

Κατά τη διάρκεια του 2008, οι περισσότερες από τις χώρες που λαμβάνουν βοήθεια από το πρόγραμμα CARDS συνέχισαν να συνάπτουν συμβάσεις για τις υπόλοιπες πιστώσεις προϋπολογισμού του 2005 και 2006, μολονότι τα ποσοστά σύναψης συμβάσεων διέφεραν από χώρα σε χώρα. Στην Αλβανία και στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας η προσπάθεια σύναψης συμβάσεων διάθεσης των υπολοίπων κονδυλίων του CARDS 2005 πριν την προθεσμία λήξης της σύναψης των συμβάσεων οδήγησε μάλλον σε περιορισμό της σύναψης συμβάσεων για τα προγράμματα CARDS 2006. Από την άλλη πλευρά, στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και στο Κοσσυφοπέδιο, μέχρι το 2005 οι συμβάσεις για τα προγράμματα CARDS ολοκληρώνονταν όλες πριν το τέλος του έτους, ενώ η σύναψη συμβάσεων για το πρόγραμμα CARDS 2006 βρισκόταν σε καλό δρόμο.

Από τις 21 Δεκεμβρίου 2007, η αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κροατία ανέστειλε προσωρινά την έγκριση συμβάσεων στο πλαίσιο του Phare 2006, έως ότου η Επιτροπή μείνει ικανοποιημένη από τη βελτίωση των επιδόσεων της Κροατίας όσον αφορά την υλοποίηση της αποκέντρωσης. Μετά την αποκατάσταση των εγκρίσεων των συμβάσεων τον Ιούλιο 2008, η Κροατία κατόρθωσε να συνάψει συμβάσεις για το 84,7 % των πιστώσεων του Phare 2006 πριν από την προθεσμία λήξης της σύναψης συμβάσεων στις 30 Νοεμβρίου 2008.

Τρία προγράμματα στο πλαίσιο του προενταξιακού μέσου για την Τουρκία άρχισαν να υλοποιούνται το 2008, μεταξύ των οποίων το εθνικό πρόγραμμα 2006 για το οποίο η σύναψη συμβάσεων ήταν ακόμη σε εξέλιξη. Οι προθεσμίες που καθόρισε η μεικτή επιτροπή παρακολούθησης για την υποβολή των φακέλων προσφοράς για τον εκ των προτέρων έλεγχο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο πλαίσιο του εθνικού προγράμματος του 2006 οδήγησε σε σχετική επιτάχυνση της διαδικασίας δημοσίων προμηθειών σε σύγκριση με τα προηγούμενα προγράμματα. Το ποσοστό σύναψης συμβάσεων για το εθνικό πρόγραμμα του 2006 ανήλθε στο τέλος του 2008 σε 78,38 %.

Κατά τη διάρκεια του 2008, η Βουλγαρία και η Ρουμανία συνέχισαν τη σύναψη συμβάσεων και την υλοποίηση των εθνικών προγραμμάτων Phare 2006. Στο τέλος της περιόδου σύναψης συμβάσεων, δηλαδή στις 30 Νοεμβρίου 2008, στη Βουλγαρία είχαν συναφθεί συμβάσεις μόνο για το 17,38 % των προγραμμάτων. Το χαμηλό ποσοστό σύναψης συμβάσεων οφειλόταν εν μέρει στην αναστολή της χρηματοδότησης, καθώς και στην ακύρωση από τις βουλγαρικές αρχές σημαντικού αριθμού συμβάσεων για τις οποίες δεν υπήρχε διαθέσιμος χρόνος ούτε και διαθέσιμοι πόροι. Για τη Ρουμανία, στο τέλος της περιόδου σύναψης συμβάσεων για το εθνικό πρόγραμμα Phare 2006, είχαν συναφθεί συμβάσεις για το 78,01% των προγραμμάτων.

Λεπτομερέστερες πληροφορίες για την υλοποίηση του Phare, την προενταξιακή χρηματοοικονομική βοήθεια για την Τουρκία και για το πρόγραμμα CARDS βρίσκονται στο Μέρος Ι του βασικού εγγράφου της παρούσας έκθεσης.

Μεταβατική διευκόλυνση

Η μεταβατική διευκόλυνση για τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία δημιουργήθηκε βάσει του άρθρου 31 της πράξης προσχώρησης για τη χρηματοδότηση ορισμένων ενεργειών για τη δημιουργία θεσμών ώστε να αντιμετωπιστεί η συνεχιζόμενη ανάγκη ενίσχυσης της θεσμικής ικανότητας σε ορισμένους τομείς μέσω ενεργειών που δεν μπορούν να τύχουν χρηματοδότησης από τα διαρθρωτικά ταμεία ή το Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Έτσι, πρόκειται για συνέχιση της βοήθειας που είχε παρασχεθεί πριν από την προσχώρηση στο πλαίσιο του προγράμματος Phare. Την υλοποίηση της ενίσχυσης της ΕΕ που διατίθεται ως μεταβατική διευκόλυνση διαχειρίζεται το μνημόνιο συμφωνίας για την υλοποίηση της μεταβατικής διευκόλυνσης, που υπεγράφη από τις βουλγαρικές αρχές και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 21 Ιουνίου 2007 και από τις ρουμανικές αρχές και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 5 Σεπτεμβρίου 2007.

Το 2008, η Βουλγαρία και η Ρουμανία συνέχισαν τη σύναψη συμβάσεων και την υλοποίηση του προγράμματος διευκόλυνσης 2007 που χορηγήθηκε σε αμφότερες τις χώρες. Η προθεσμία σύναψης συμβάσεων λήγει στις 15 Δεκεμβρίου 2009.

Το 2008, οι δέκα χώρες, στις οποίες χορηγείται από το 2004 η ειδική μεταβατική διευκόλυνση για τη δημιουργία θεσμών βάσει του άρθρου 34 της πράξης προσχώρησης, συνέχισαν τη σύναψη συμβάσεων έργων στο πλαίσιο του προγράμματος μεταβατικής διευκόλυνσης του 2006 και την εκτέλεση έργων στο πλαίσιο του προγράμματος μεταβατικής διευκόλυνσης 2005 αντιστοίχως.

Προς το Σύστημα Διευρυμένης Αποκεντρωμένης Υλοποίησης (EDIS)

Στόχος της Επιτροπής είναι να επιτρέψει στις δικαιούχους της βοήθειας Phare χώρες να διαχειριστούν τα κοινοτικά κονδύλια στο πλαίσιο του συστήματος διευρυμένης αποκεντρωμένης υλοποίησης (EDIS), ώστε να αποκτήσουν, πριν από την προσχώρηση, επαρκή εμπειρία στη διαχείριση ενός πλήρως αποκεντρωμένου συστήματος και με τον τρόπο αυτό να είναι έτοιμες να διαχειριστούν αποτελεσματικά τα διαρθρωτικά κονδύλια από τη στιγμή της προσχώρησης (σε ένα περιβάλλον από κοινού διαχείρισης).

Η Επιτροπή χορηγεί διαπίστευση στους πιστοποιημένους εκτελεστικούς φορείς του Phare που λειτουργούν στο πλαίσιο του EDIS μόλις αυτοί αποδείξουν ότι διαθέτουν τους κατάλληλους πόρους, δομές και συστήματα για την αποτελεσματική και έγκαιρη διαχείριση της κοινοτικής βοήθειας.

Τα δέκα νέα κράτη μέλη της 5ης διεύρυνσης[12] λειτουργούν στο πλαίσιο του EDIS από το 2005.

Όσον αφορά το Phare και τη βοήθεια μεταβατικής διευκόλυνσης, η Βουλγαρία λειτουργεί στο πλαίσιο του EDIS από τον Ιούλιο 2007. Αυτό σημαίνει ότι την πλήρη ευθύνη για τη σύναψη και την υλοποίηση της βοήθειας φέρουν από τότε οι βουλγαρικές αρχές. Την υλοποίηση της βοήθειας διαχειρίζονται τέσσερις πιστοποιημένοι εκτελεστικοί φορείς[13] .

Αν και το καθαυτό σύστημα έχει δημιουργηθεί και πιστοποιηθεί βάσει των δεσμεύσεων που έχουν αναλάβει οι βουλγαρικές αρχές, το 2008 δεν είχαν ακόμα αντιμετωπιστεί οι ελλείψεις ως προς την πρακτική εφαρμογή και τον χειρισμό της βοήθειας. Ένα σημαντικό ποσό των πληρωμών Phare παραμένει υπό αναστολή από τον Φεβρουάριο 2008 λόγω της μη εφαρμογής διορθωτικών μέτρων από τη Βουλγαρία. Το πιο κρίσιμο ζήτημα το 2008 ήταν η ανάκληση της διαπίστευσης δύο πιστοποιημένων εκτελεστικών φορέων (κεντρική μονάδα χρηματοδότησης και ανάθεσης συμβάσεων και εκτελεστικός φορέας Υπουργείου Περιφερειακής Ανάπτυξης και Δημοσίων Έργων) στη Βουλγαρία στις 23 Ιουλίου 2008, πράγμα που οδήγησε στη μη επιλεξιμότητα της στήριξης της Ε.Ε. στο μεγαλύτερο μέρος του προγράμματος Phare 2006 στη Βουλγαρία.

Η Ρουμανία εισήγαγε επίσης το EDIS από τα τέλη του 2006 για δύο φορείς και από τον Απρίλιο 2007 για έναν τρίτο φορέα, γεγονός που σημαίνει ότι φέρει πλήρη ευθύνη τόσο για την προκήρυξη όσο και για την υλοποίηση των προγραμμάτων χρηματοδοτικής βοήθειας. Οι τρεις πιστοποιημένοι εκτελεστικοί φορείς[14] διαχειρίζονται το Phare 2006 και τη μεταβατική διευκόλυνση. Τα 2007 η Επιτροπή εξέφρασε ορισμένες ανησυχίες σχετικά με την ικανότητα των ρουμανικών φορέων να εξασφαλίσουν χρηστή διαχείριση των κονδυλίων Ε.Ε., όμως στη διάρκεια του 2008 παρατηρήθηκαν σημαντικές βελτιώσεις. Παρόλα αυτά, υπήρξαν καθυστερήσεις στη σύναψη συμβάσεων Phare 2006 και η υλοποίηση προγραμμάτων σε εξέλιξη καθυστερείται μερικές φορές από αντικειμενικούς λόγους, οι οποίοι δεν μπορούν να αποδοθούν εξ ολοκλήρου στις ρουμανικές αρχές. Σε γενικές γραμμές, η συνεργασία με τις ρουμανικές αρχές είναι ομαλή και τα προβλήματα αντιμετωπίζονται από κοινού, πράγμα που οδηγεί σε μετρήσιμες βελτιώσεις στη διαχείριση των κονδυλίων.

Η Επιτροπή παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τη λειτουργία στο πλαίσιο του EDIS για να διασφαλίσει την έγκαιρη και αποτελεσματική υλοποίηση των έργων και την επίτευξη πραγματικών αποτελεσμάτων .

Συντονισμός της κοινοτικής προενταξιακής βοήθειας

- Το πρόγραμμα SAPARD (Ειδικό Ενταξιακό Πρόγραμμα για τη Γεωργία και την Αγροτική Ανάπτυξη)[15] έχει ως στόχο να βοηθήσει τις υποψήφιες χώρες, αφενός, στην αντιμετώπιση προβλημάτων διαρθρωτικής προσαρμογής στον γεωργικό τομέα και στις αγροτικές περιοχές και, αφετέρου, στην εφαρμογή του κοινοτικού κεκτημένου σχετικά με την κοινή γεωργική πολιτική (ΚΓΠ) και τη συναφή νομοθεσία.

- Ο κυριότερος στόχος του ISPA (μέσου προενταξιακών διαρθρωτικών πολιτικών)[16] είναι να εναρμονίσει τα πρότυπα των υποψήφιων χωρών στον τομέα των υποδομών με τα αντίστοιχα κοινοτικά πρότυπα. Επίσης, το πρόγραμμα αυτό χρηματοδοτεί μεγάλα έργα υποδομής στον τομέα του περιβάλλοντος και των μεταφορών.

Ο συντονισμός των διαφόρων προενταξιακών μέσων διεξήχθη στο στάδιο του προγραμματισμού. Το τελευταίο εγχείρημα προγραμματισμού για τα μέσα SAPARD και ISPA έγινε το 2006. Από το 2007, όλα τα προενταξιακά μέσα έχουν αντικατασταθεί από το IPA.

Συντονισμός με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και τα Διεθνή Χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα

Η συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και άλλα Διεθνή Χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα (ΔΧΙ), ιδίως την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΤΑΑ) και την Τράπεζα Ανάπτυξης του Συμβουλίου της Ευρώπης (CEB), σε συνεργασία με τη γερμανική Kreditanstalt für Wiederaufbau (KfW), οργανώνεται στο πλαίσιο του τροποποιηθέντος μνημονίου συμφωνίας της 26ης Απριλίου 2006 μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των συμμετεχόντων ΔΧΙ υπέρ των υποψηφίων για ένταξη χωρών.

Η υλοποίηση των οριζόντιων προγραμμάτων παρέσχε μεγάλες δυνατότητες συνεργασίας με τα ΔΧΙ, επιτρέποντας την επέκταση των δανείων που χορηγούνται από τα ΔΧΙ σε συνδυασμό με κοινοτικές βοήθειες. Αυτά τα οριζόντια προγράμματα συμπλήρωσαν τα επενδυτικά έργα που χρηματοδοτήθηκαν από εθνικά προγράμματα.

Αναπτύχθηκαν τα ακόλουθα τέσσερα είδη προγραμμάτων:

Το πρόγραμμα χρηματοδοτικής διευκόλυνσης των ΜΜΕ αποσκοπεί στην ενίσχυση των ικανοτήτων των χρηματοπιστωτικών ενδιαμέσων (π.χ. τράπεζες, εταιρείες χρηματοδοτικής μίσθωσης) στις δικαιούχους χώρες να επεκτείνουν και να υποστηρίξουν τις χρηματοδοτικές τους πράξεις στις ΜΜΕ. Τα έργα του προγράμματος χρηματοδοτικής διευκόλυνσης για τις ΜΜΕ περιλαμβάνουν τη χορήγηση δανείων, εγγυήσεις δανείων και μισθώσεις για τους τοπικούς ενδιάμεσους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς σε συνδυασμό με την παροχή μη επιστρεπτέων χρηματοοικονομικών κινήτρων. Σε αντάλλαγμα, οι ενδιάμεσοι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί πραγματοποιούν δανειοδοτικές πράξεις ή παραχωρούν συμβάσεις εκμίσθωσης σε μεμονωμένες μικροεπιχειρήσεις ή ΜΜΕ. Από το 2005, οι μόνες επιλέξιμες χώρες είναι η Βουλγαρία, η Κροατία, η Ρουμανία και η Τουρκία. Στο τέλος του Δεκεμβρίου 2008, το συνολικό ποσό των κινήτρων της Ε.Ε. που είχαν επιλεγεί για έργα ανερχόταν σε περίπου 265 εκατ. ευρώ.

Η χρηματοδοτική διευκόλυνση των τοπικών αυτοδιοικήσεων αποβλέπει στην ενθάρρυνση των χρηματοπιστωτικών ενδιαμέσων να χορηγούν δάνεια προς τους δήμους και τις κοινότητες. Ο μηχανισμός του προγράμματος είναι παρόμοιος με εκείνον της χρηματοδοτικής διευκόλυνσης των ΜΜΕ. Το 2008, ο γενικός ρυθμός ανάπτυξης και υπογραφής νέων έργων συνέχισε να είναι σχετικά βραδύτερος από τον αναμενόμενο λόγω του υψηλού διοικητικού κόστους, των καθυστερήσεων στις κανονιστικές μεταρρυθμίσεις σε μερικές χώρες και της έλλειψης πείρας των δήμων και των κοινοτήτων όσον αφορά την προετοιμασία των σχετικών φακέλων. Στα τέλη του Δεκεμβρίου 2008, το συνολικό ποσό των κοινοτικών κινήτρων για την ανάληψη έργων έφθανε τα 60 εκατομμύρια ευρώ.

Όπως ζητήθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Νίκαιας το 2002, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και η Επιτροπή προέβησαν στη σύσταση της δημοτικής διευκόλυνσης υποδομής . Στόχος της δημοτικής διευκόλυνσης υποδομής είναι να συμβάλει στην κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη των παραμεθόριων περιφερειών στα κράτη μέλη της ΕΕ-15. Προς τον σκοπό αυτό, η δημοτική διευκόλυνση υποδομής συνδυάζει δάνεια από πόρους της ΕΤΕπ με μη επιστρεπτέα στήριξη από το Phare για να επιταχυνθεί η ολοκλήρωση μικρών τοπικών επενδύσεων υποδομής. Στο τέλος του 2008 είχαν εκταμιευθεί περίπου 40 εκατομμύρια ευρώ για 24 έργα.

Η χρηματοδοτική διευκόλυνση για την ενεργειακή απόδοση δρομολογήθηκε το 2006 για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής. Σκοπό έχει να προωθήσει τις επενδύσεις ενεργειακής απόδοσης στο σύνολο του οικοδομικού τομέα και στον βιομηχανικό τομέα καθιστώντας διαθέσιμη στους δανειολήπτες την κατάλληλη χρηματοδότηση. Τα συνολικά αποτελέσματα του προγράμματος συνίστανται σε εξοικονόμηση ενέργειας και σημαντική μείωση των εκπομπών CO2.

Η χρηματοδοτική διευκόλυνση για την ενεργειακή απόδοση συνδυάζει πιστωτικά κονδύλια των ΔΧΙ που χορηγούνται σε ενδιάμεσους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς με κίνητρα προκειμένου να βελτιωθεί η σχέση κόστους/αποτελεσματικότητας του εξοπλισμού και να γίνουν ελκυστικότερες οι ενεργειακές επενδύσεις, και με πριμοδοτήσεις των τοπικών ενδιάμεσων χρηματοπιστωτικών οργανισμών ώστε να προωθήσουν τη χορήγηση δανείων για τη χρηματοδότηση της ενεργειακής απόδοσης. Στο τέλος του 2008, είχαν συναφθεί συμβάσεις ύψους 53 εκατομμυρίων ευρώ σε τρεις συμφωνίες συνεισφοράς και είχαν εγκριθεί έργα για συνολικό ποσό κινήτρων περίπου 23 εκατομμυρίων ευρώ.

Τα προγράμματα τροποποιήθηκαν το 2008 ώστε να εισαχθεί μία συνιστώσα ενεργειακής αποτελεσματικότητας και να παραταθεί η ημερομηνία σύναψης συμβάσεων μεταξύ των συμμετεχόντων ενδιάμεσων χρηματοπιστωτικών οργανισμών και των ΔΧΙ, καθώς και ημερομηνία λήξης των συμβάσεων μέχρι το τέλος του 2005, ώστε να χρησιμοποιηθούν πλήρως τα διαθέσιμα κονδύλια.

Παρακολούθηση και αξιολόγηση

Στόχος της παρακολούθησης και της αξιολόγησης σε επίπεδο έργου είναι να παρακολουθείται και να αξιολογείται η χρηματοδοτική στήριξη που παρέχεται στις δικαιούχους χώρες για την επίτευξη των προενταξιακών στόχων, μέσω της αξιολόγησης της απόδοσης των προγραμμάτων και της εξαγωγής διδαγμάτων. Επίσης, με τον τρόπο αυτό καθίσταται δυνατή η λογοδοσία όσον αφορά τη σχέση κόστους-οφέλους και τη χρησιμοποίηση των προενταξιακών κονδυλίων. Ένας άλλος στόχος είναι η στήριξη της ανάπτυξης των τοπικών ικανοτήτων παρακολούθησης και αξιολόγησης στις δικαιούχους χώρες, ως μέσου ενίσχυσης των ικανοτήτων τους να διαχειρίζονται και να ελέγχουν την προενταξιακή βοήθεια. Η αξιολόγηση των στρατηγικών προγραμμάτων που πραγματοποιείται στα κεντρικά γραφεία συμβάλλει στη διαδικασία λήψης αποφάσεων και στην αξιολόγηση των επιπτώσεων της ενίσχυσης.

Παρακολούθηση και ενδιάμεση αξιολόγηση

Το 2008, το προσανατολισμένο στα αποτελέσματα σύστημα παρακολούθησης (ROM) χρησιμοποιήθηκε ως μέσο για την παροχή στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στους δικαιούχους σαφούς, αντικειμενικής και συνεκτικής επισκόπησης (παρακολούθησης) σχετικά με τα υπό υλοποίηση έργα και πληροφορίες σχετικά με τις βέλτιστες πρακτικές/κοινά λάθη, συστάσεις για βελτίωση, καθώς και επιδόσεις του χαρτοφυλακίου των άμεσα διαχειριζόμενων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή έργων CARDS.

Επιπλέον, το 2008, συντάχθηκαν τομεακές, θεματικές και ad-hoc εκθέσεις στο πλαίσιο του καθεστώτος ενδιάμεσης αξιολόγησης για τα προγράμματα Phare και CARDS στην Κροατία, καθώς και του προενταξιακού χρηματοδοτικού μέσου για την Τουρκία. Αυτές οι αξιολογήσεις αποτελούν εργαλεία διαχείρισης τα οποία παρέχουν στους διαχειριστές προγράμματος τακτική αξιολόγηση των επιδόσεων όσον αφορά τις δραστηριότητες σε όλους τους τομείς. Στις εκθέσεις διατυπώνονται συστηματικά συστάσεις για τη βελτίωση της διαχείρισης και για τη θέση σε εφαρμογή των προγραμμάτων και των έργων που αποτέλεσαν αντικείμενο αξιολόγησης και τα οποία εξετάζονται κατά τη διάρκεια των συνεδριάσεων απολογισμού και της μεικτής επιτροπής παρακολούθησης, για περαιτέρω ενέργειες. Εξάλλου, διατυπώνονται συστάσεις σχετικά με την εκπόνηση μελλοντικών προγραμμάτων σε ενδιάμεσες θεματικές, εθνικές και ενοποιημένες αξιολογήσεις.

Εκ των υστέρων αξιολόγηση

Το 2008, ολοκληρώθηκαν αξιολογήσεις ad-hoc για τα προγράμματα CARDS (2001-2006) στην Αλβανία και τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, καθώς και για τα περιφερειακά προγράμματα στα δυτικά Βαλκάνια. Στο τμήμα 23.2 του βασικού εγγράφου παρέχεται σύνοψη των πορισμάτων και των συστάσεων των τριών αυτών εκθέσεων. Παρόμοιες αξιολογήσεις ξεκίνησαν στην Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, στο Κοσσυφοπέδιο, στο Μαυροβούνιο και στη Σερβία, οι οποίες θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί το 2009.

[1] Phare, κανονισμός (ΕΟΚ) αριθ. 3906/89 του Συμβουλίου της 18ης Δεκεμβρίου 1989.

[2] Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2500/2001 του Συμβουλίου της 17ης Δεκεμβρίου 2001.

[3] Κοινοτική συνδρομή για την ανασυγκρότηση, την ανάπτυξη και τη σταθεροποίηση (κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2666/2000 της 5ης Δεκεμβρίου 2000).

[4] Άρθρο 31 της συνθήκης προσχώρησης της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας.

[5] Ο προγραμματισμός του 2008 για τις υποψήφιες και εν δυνάμει υποψήφιες για προσχώρηση χώρες έγινε στο πλαίσιο του νέου μηχανισμού ΙΡΑ, και η σχετική εξέταση αυτού θα γίνει στην ετήσια έκθεση του 2008 για το ΙΡΑ, όπως προβλέπεται στον κανονισμό 1085/2006 για το IPA (άρθρο 13 παράγραφος 6).

[6] Δυνάμει της απόφασης του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών 1244/99.

[7] Μέσο προενταξιακών διαρθρωτικών πολιτικών (Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1267/1999 του Συμβουλίου της 21ης Ιουνίου 1999).

[8] Ειδικό πρόγραμμα προσχώρησης για τη γεωργία και την αγροτική ανάπτυξη (κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1268/1999 του Συμβουλίου της 21ης Ιουνίου 1999).

[9] Κροατία, Τουρκία και Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας.

[10] Αλβανία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Μαυροβούνιο, Σερβία και Κοσσυφοπέδιο.

[11] http://www.eu2008.fr/webdav/site/PFUE/shared/import/1208_CAGRE/Council_conclusions_on%20Enlargement_EN.pdf

[12] Κύπρος, Τσεχική Δημοκρατία, Εσθονία, Ουγγαρία, Λετονία, Λιθουανία, Μάλτα, Πολωνία, Σλοβακία και Σλοβενία.

[13] CFCU, Υπουργείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και Δημοσίων έργων, Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Πρόνοιας και Υπουργείο Οικονομικών και Ενέργειας

[14] CFCU, Υπουργείο Ευρωπαϊκής Ένταξης, Υπουργείο Εργασίας

[15] Γενικές πληροφορίες για το SAPARD περιέχονται στον δικτυακό τόπο της ΓΔ Γεωργίας.

[16] Γενικές πληροφορίες για το ISPA περιέχονται στον δικτυακό τόπο της ΓΔ Περιφερειακής Πολιτικής.