83η ΣΫΝΟΔΟΣ ΟΛΟΜΈΛΕΙΑΣ ΤΗΣ 9ΗΣ ΚΑΙ 10ΗΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΊΟΥ 2010

Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Ευρωπαϊκό έτος εθελοντισμού (2011)»

(2010/C 175/10)

I.   ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

1.   επικροτεί την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να ανακηρυχθεί το 2011 ως Ευρωπαϊκό Έτος Εθελοντισμού και συμφωνεί με την ανάλυση της Επιτροπής όσον αφορά τόσο την πολυσχιδή συμβολή του εθελοντισμού στην ευρωπαϊκή κοινωνία όσο και τις προκλήσεις και τις απαιτήσεις που τίθενται ως προς την άσκηση πολιτικής στον εν λόγω τομέα·

2.   επιδοκιμάζει το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζει τον εθελοντισμό ως βασική συνιστώσα της ενεργού συμμετοχής των πολιτών στα κοινά, σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και κοινοτικό επίπεδο. Για πολλούς, ο εθελοντισμός αποτελεί προσωπική έκφραση των εννοιών της κοινωνικής συνοχής και του κοινωνικού κεφαλαίου, συνιστά δε την πλέον ειλικρινή μορφή «ενεργού» συμμετοχής των πολιτών στα κοινά·

3.   τονίζει τον μείζονα ρόλο που διαδραματίζουν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές στην προώθηση, την ανάπτυξη και την υποστήριξη εθελοντικών δραστηριοτήτων, όπως δείχνει ο συνολικός αριθμός των δράσεων εθελοντισμού που προάγονται απευθείας στο επίπεδο των αρχών αυτών, και χαιρετίζει την αναγνώριση του ρόλου των τοπικών και περιφερειακών στο σχέδιο πρότασης·

4.   χαιρετίζει το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατανοεί τη σημασία που έχει ο εθελοντισμός για την ικανότητα επαγγελματικής ένταξης και για τη δια βίου μάθηση. Αυτό έχει βεβαίως μεγαλύτερη σημασία κατά την παρούσα συγκυρία λόγω της οικονομικής κρίσης, αλλά διαδραματίζει επίσης ζωτικό ρόλο ως μέσο προώθησης της κοινωνικής συνοχής, ακόμη και σε περιόδους οικονομικής ευημερίας·

5.   επισημαίνει ιδιαίτερα την οικονομική συμβολή που έχει ο εθελοντισμός σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο, αλλά και στην οικονομία των χωρών της ΕΕ, καθώς και τη σημασία του ως παράγοντα ο οποίος μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τις επενδύσεις και τη δημιουργία θέσεων εργασίας· θεωρεί ότι το ευρωπαϊκό έτος 2011 αποτελεί κατάλληλη ευκαιρία για την ενδελεχέστερη εξέταση της εν λόγω συμβολής ενόψει της ανανέωσης της ευρωπαϊκής στρατηγικής (της Λισσαβώνας) για την απασχόληση και την ανάπτυξη, καθώς και στο πλαίσιο της διαδικασίας εφαρμογής του εθνικού προγράμματος μεταρρυθμίσεων·

6.   τονίζει, εντούτοις, ότι ο εθελοντισμός δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ως υποκατάστατο ή ως μέσο αντικατάστασης του απασχολούμενου προσωπικού σε οποιοδήποτε εργασιακό περιβάλλον· οι δημόσιες αρχές πρέπει να εγγυηθούν, στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων τους, ότι ούτε αυτές οι ίδιες ούτε οι συμβατικοί εταίροι τους δεν θα εφαρμόσουν παρόμοιες πρακτικές·

Νομική βάση και ονομασία του ευρωπαϊκού έτους

7.   αποδέχεται μεν τη μετονομασία του 2011 σε «Ευρωπαϊκό έτος εθελοντικών δραστηριοτήτων για την προαγωγή της ενεργού συμμετοχής των πολιτών στα κοινά», λόγω της νομικής βάσης που χρησιμοποιήθηκε για την κατάρτιση του σχεδίου πρότασης, θεωρεί όμως ότι η αρχική ονομασία θα πρέπει να εξακολουθήσει να χρησιμοποιείται ως γενικός τίτλος ώστε να τύχει το Ευρωπαϊκό Έτος μεγαλύτερης υποστήριξης, αναγνώρισης και κατανόησης και να αποφευχθεί η παραγνώριση του βασικού θέματος που είναι ο εθελοντισμός·

8.   επιπλέον, ζητά να αποφευχθεί μια μακρά συζήτηση σχετικά με τη νομική βάση και να ληφθεί, όσο το δυνατόν συντομότερα, οριστική απόφαση για την πρόταση ώστε να υπάρχει αρκετός χρόνος για την ανάληψη προπαρασκευαστικών δράσεων κατά το 2010·

9.   αναγνωρίζει ότι ο εθελοντισμός αποτελεί βασική συνιστώσα της ενεργού συμμετοχής στα κοινά και της δημοκρατίας, αλλά επισημαίνει ότι αυτή είναι μια μόνο από τις πτυχές του θέματος και θεωρεί ότι το Ευρωπαϊκό Έτος πρέπει επίσης να προβάλει την ευρεία συμβολή του εθελοντισμού στην ευρωπαϊκή κοινωνία·

Βελτίωση των συνεργιών μεταξύ των ευρωπαϊκών ετών

10.   θεωρεί ότι η ανακήρυξη του 2011 ως Ευρωπαϊκού Έτους εθελοντισμού πρέπει να βασιστεί σε ορισμένες από τις δραστηριότητες του ευρωπαϊκού έτους 2010 για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, δεδομένου του ρόλου που διαδραματίζει ο εθελοντισμός στη συγκεκριμένη περίπτωση, προτείνει δε να υποστηρίξει το Ευρωπαϊκό Έτος συμπληρωματικές δράσεις του «Διεθνούς έτους Εθελοντών + 10» του ΟΗΕ·

11.   υποστηρίζει επίσης να χρησιμοποιηθούν τα αποτελέσματα, τα οποία θα επιτευχθούν κατά το Ευρωπαϊκό Έτος Εθελοντισμού το 2011, για τον προγραμματισμό και την εφαρμογή των δράσεων που θα αναληφθούν στο πλαίσιο σχετικών μελλοντικών ευρωπαϊκών ετών, όπως το Έτος Ενεργού Γήρανσης (κατά το 2012) και το Έτος των Δικαιωμάτων του Πολίτη (που έχει προταθεί για το 2013)·

12.   συνιστά τη βελτίωση, εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, των συνεργιών μεταξύ των ευρωπαϊκών ετών γενικότερα, προκειμένου να μην εκλαμβάνονται ως «άπαξ» εκδηλώσεις καθώς με τον τρόπο αυτό θα μπορούσε να δημιουργηθεί μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία και να ενισχυθεί η κεφαλαιοποίηση των δράσεων και των αποτελεσμάτων των ευρωπαϊκών ετών·

13.   θεωρεί, εν προκειμένω, ότι απαιτείται να καταβληθεί μεγαλύτερη προσπάθεια και μεγαλύτερος οριζόντιος συντονισμός από τις διάφορες υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και να αναληφθεί σημαντικότερη δέσμευση από τα κράτη μέλη, καθώς και να καταβληθούν περισσότερες προσπάθειες για τη συμμετοχή των υποεθνικών επιπέδων διακυβέρνησης, με στόχο να δοθεί αποτελεσματική συνέχεια στο 2011 και να αξιοποιηθούν τα επιτευχθέντα αποτελέσματα·

Στόχοι του ευρωπαϊκού έτους 2011

14.   επιδοκιμάζει τους τέσσερις στόχους που θέτει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το Ευρωπαϊκό Έτος Εθελοντισμού, δεδομένου ότι αποτελεί πρακτική και σαφή ανάλυση των διαδικασιών που προβλέπονται στο πλαίσιο του εθελοντισμού τόσο για τους ιδιώτες εθελοντές όσο και για τις εθελοντικές οργανώσεις·

15.   εφιστά την προσοχή στην ποικιλία μορφών, πεδίων και παραδόσεων που υφίστανται στα κράτη μέλη όσον αφορά τον εθελοντισμό και τονίζει ότι απαιτείται να υιοθετηθεί μια λογική και ευέλικτη προσέγγιση τα έτη 2010 και 2011, εκτιμά δε ότι το ευρωπαϊκό έτος εθελοντισμού αποτελεί μοναδική ευκαιρία για την καταγραφή και τη δημιουργία φόρουμ για την ανταλλαγή εμπειριών και βέλτιστων πρακτικών μεταξύ εθνικού, περιφερειακού και τοπικού επιπέδου από ολόκληρη την ΕΕ·

16.   τάσσεται υπέρ της διαμόρφωσης μιας κοινής προσέγγισης μεταξύ των κρατών μελών για τον ποσοτικό προσδιορισμό της εθελοντικής δραστηριότητας ως βασικού ζητήματος στο πλαίσιο του Στόχου 3 – «Ανταμοιβή και αναγνώριση των εθελοντικών δραστηριοτήτων»·

17.   εξαίρει την ανάγκη αξιοποίησης του Ευρωπαϊκού Έτους Εθελοντισμού για τη βελτίωση των συνθηκών εθελοντικής προσφοράς στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ιδίως όσον αφορά τη δημιουργία καλά εξοπλισμένων, αποτελεσματικών και ευδιάκριτων υποδομών οι οποίες να καθιστούν δυνατή την ευχερή πρόσβαση των πολιτών στις ευκαιρίες που παρέχει ο εθελοντισμός·

18.   υποστηρίζει μια συγκεκριμένη ημέρα προς τα τέλη του 2011 να ορισθεί ως η ημέρα εθελοντισμού σε ολόκληρη την επικράτεια της ΕΕ, με παράλληλη συνεκτίμηση των ποικίλων παραδόσεων στα κράτη μέλη όσον αφορά τον εθελοντισμό. Η ημέρα αυτή θα μπορούσε να χρησιμοποιείται κάθε χρόνο τόσο για την καλλιέργεια της αίσθησης αλληλεγγύης μεταξύ των πολιτών της ΕΕ που ασκούν εθελοντική δραστηριότητα όσο και για την προαγωγή του εθελοντισμού στο ευρύ κοινό κατά τρόπο συνεκτικό και καινοτόμο·

19.   προτείνει επίσης, λαμβάνοντας υπόψη τον ρόλο που η κρατική πολιτική μπορεί να διαδραματίσει σε τοπικό/περιφερειακό επίπεδο στην προώθηση και την προαγωγή της εθελοντικής δράσης, να θεσπιστεί κατά τη διάρκεια του 2011, σε επίπεδο Κοινότητας και επιμέρους κρατών μελών, η ανά διετία απονομή ενός βραβείου της φιλικότερης προς τους εθελοντές πόλεως, τοπικής ή περιφερειακής αρχής· υποστηρίζει ακόμη τη θέσπιση βραβείων για τους εθελοντές του έτους σε ένδειξη αναγνώρισης της δέσμευσης και του έργου ατόμων στον τομέα του εθελοντισμού·

20.   εφιστά την προσοχή στην ανάγκη υποστήριξης της συμμετοχής του ευρέος κοινού που ήδη προσφέρει εθελοντικό έργο (με ιδιαίτερη έμφαση στα μέλη κοινωνικά αποκλεισμένων ομάδων) σε σχετικά επικοινωνιακά μηνύματα, με στόχο την προώθηση του εθελοντισμού μεταξύ του συνόλου των πολιτών της ΕΕ·

21.   υπογραμμίζει ότι οι δράσεις επικοινωνίας θα πρέπει να εστιάζουν το ενδιαφέρον τους σε θέματα όπως η τοπική εθελοντική δραστηριότητα, η διασυνοριακή εθελοντική δραστηριότητα στην ΕΕ και ο εθελοντισμός στον αναπτυσσόμενο κόσμο·

Αποτελέσματα του ευρωπαϊκού έτους 2011

22.   επισημαίνει ότι η αίσια έκβαση του ευρωπαϊκού έτους όσον αφορά την επίτευξη των στόχων του προϋποθέτει μια «κρίσιμη μάζα» πρωτοβουλιών, οι οποίες θα πρέπει να επηρεάσουν μακροχρόνια τον εθελοντισμό σε ολόκληρη την επικράτεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ειδικότερα, στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Έτους Εθελοντισμού πρέπει να επιδιωχθεί η ανάληψη πολιτικής δέσμευσης όσον αφορά τα εξής:

23.   προτείνει το Ευρωπαϊκό Έτος Εθελοντισμού να θέσει τα θεμέλια για την εκπόνηση ενός σχεδίου δράσης σχετικά με τον εθελοντισμό, το οποίο θα πρέπει να διασφαλίζει την περαιτέρω αναγνώριση και υποστήριξη της εθελοντικής δραστηριότητας στο πλαίσιο διαφόρων τομέων πολιτικής και προγραμμάτων της ΕΕ και εκτιμά ότι οι προγραμματισμένες Θεματικές Διασκέψεις για το 2011 να χρησιμεύσουν στον προσδιορισμό των βασικών συνιστωσών και των προτεραιοτήτων αυτού του σχεδίου δράσης·

24.   εκτιμά ότι το Ευρωπαϊκό Έτος Εθελοντισμού θα μπορούσε επίσης να διευκολύνει τη διεξαγωγή συζήτησης σχετικά με τις πολιτικές που ενδείκνυται να αναληφθούν σε εθνικό επίπεδο για την ενθάρρυνση και την προαγωγή εθελοντικών δραστηριοτήτων και να αξιοποιηθούν οι πρωτοβουλίες και τα επιτεύγματα του 2011·

25.   συνιστά, επίσης, να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στην ευρύτερη αναγνώριση του νομισματικού ισοδύναμου του εθελοντισμού, ως συμπληρωματικής χρηματοδότησης στο πλαίσιο προγραμμάτων χρηματοδοτούμενων από την ΕΕ μετά το 2013, και θεωρεί ότι τούτο προϋποθέτει μια σαφέστερη αναφορά στον Δημοσιονομικό Κανονισμό και τη διεξαγωγή ευρείας διϋπηρεσιακής διαβούλευσης με τη συμμετοχή των αρμοδίων Γενικών Διευθύνσεων·

Δημοσιονομικοί πόροι

26.   εκφράζει τη λύπη της σχετικά με το σχετικά χαμηλό επίπεδο της διαθέσιμης χρηματοδότησης για το Ευρωπαϊκό Έτος Εθελοντισμού (ιδίως σε σύγκριση με τα 17 εκατομμύρια ευρώ που προβλέπονται για το 2010). Με αυτό το επίπεδο χρηματοδότησης υπάρχει κίνδυνος να μην καταστεί δυνατή η πλήρης επίτευξη των στόχων και να μην μπορέσουν οι προβλεπόμενες δραστηριότητες να διαπεράσουν τις διάφορες δομές και να φθάσουν έως το ευρύ κοινό·

27.   προτείνει, επομένως, να εκληφθεί ο προϋπολογισμός των 6 εκατομμυρίων ευρώ που προβλέπεται στο σχέδιο πρότασης ως ελάχιστο κατώτατο όριο και να παρασχεθεί, ανάλογα με την περίπτωση, η δυνατότητα χορήγησης πρόσθετων πιστώσεων στο ευρωπαϊκό έτος 2011· θεωρεί σκόπιμο να διευκρινίσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σαφέστερα το φάσμα άλλων δυνατοτήτων χρηματοδότησης, στο πλαίσιο σχετικών κοινοτικών προγραμμάτων που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την επίτευξη των στόχων του εν λόγω ευρωπαϊκού έτους·

Ο ρόλος της Επιτροπής των Περιφερειών

28.   αναλαμβάνει τη δέσμευση να προωθήσει ενεργά τους στόχους του Ευρωπαϊκού Έτους Εθελοντισμού και να συμβάλει, όπου ενδείκνυται, στις δραστηριότητές του· προτίθεται επίσης να συνεργαστεί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη για την πρακτική υλοποίηση του ευρωπαϊκού έτους εθελοντισμού.

II.   ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΕΣ ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ

Τροπολογία 1

Προτεινόμενη τροποποίηση της πρότασης απόφασης του Συμβουλίου σχετικά με το Ευρωπαϊκό Έτος Εθελοντισμού?

Άρθρο 4

Αιτιολογία

Για την κατάρτιση του εθνικού προγράμματος/ενεργειών και τον καθορισμό των προτεραιοτήτων απαιτείται μια διαδικασία διαβούλευσης με τα ενδιαφερόμενα μέρη.

Τροπολογία 2

Προτεινόμενη τροποποίηση της Πρότασης απόφασης του Συμβουλίου σχετικά με το ευρωπαϊκό έτος εθελοντισμού,

Άρθρο 7.1

Αιτιολογία

Για να επιτευχθούν απτά αποτελέσματα, απαιτείται να αυξηθεί ο προϋπολογισμός του ευρωπαϊκού έτους εθελοντισμού και να εκληφθεί η παρούσα πρόταση ως ελάχιστο κατώτατο όριο.

Τροπολογία 3

Προτεινόμενη τροποποίηση της Πρότασης απόφασης του Συμβουλίου σχετικά με το ευρωπαϊκό έτος εθελοντισμού,

Άρθρο 9

Αιτιολογία

Απαιτείται να ληφθεί υπόψη και η συνοχή με τις τοπικές πρωτοβουλίες.