27.3.2010   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 79/13

1.

επικροτεί τη Λευκή βίβλο για την προσαρμογή στην αλλαγή του κλίματος καθώς και τα σχετικά παραρτήματα, διότι πρόκειται για μια καλή και μελετημένη πρωτοβουλία. Η ΕτΠ επισημαίνει ότι υπάρχει συναίνεση στην ακαδημαϊκή κοινότητα, συμπεριλαμβανομένης της Διακυβερνητικής Επιτροπής για τις Κλιματικές Μεταβολές, ότι η κλιματική αλλαγή αποτελεί πραγματικό και επιταχυνόμενο φαινόμενο το οποίο οφείλεται σε μεγάλο μέρος, στις συνεχιζόμενες και αυξανόμενες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου από τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Συνεπώς, η πρόκληση συνίσταται στη συγκέντρωση των προσπαθειών όλων των σημαντικών παραγόντων σε μια ολοκληρωμένη και βιώσιμη προστασία του περιβάλλοντος που θα συνδυάζει την πρόληψη με μέτρα μείωσης των επιπτώσεων και προσαρμογής·

2.

υποστηρίζει την ολοκληρωμένη προσέγγιση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία συμπεριλαμβάνει ειδικές απαιτήσεις από διάφορους τομείς και αναγνωρίζει ότι είναι ανάγκη η προσαρμογή να ενσωματωθεί οριζόντια στους βασικούς τομείς πολιτικής της ΕΕ,

3.

τονίζει το γεγονός ότι οι διάφορες γεωγραφικές περιφέρειες στην ΕΕ επηρεάζονται σε διαφορετικό βαθμό. Το ευρωπαϊκό πλαίσιο δράσης πρέπει να συνεκτιμά τα δεδομένα αυτά, πράγμα που προϋποθέτει μέγιστη ευελιξία των ενδεχόμενων μέτρων και αυστηρή εφαρμογή της αρχής της επικουρικότητας. Μόνο έτσι μπορεί να ληφθούν επαρκώς υπόψη οι περιφερειακές διαφορές, προκειμένου να μειωθεί ο οικονομικός, περιβαλλοντικός και κοινωνικός αντίκτυπος·

4.

εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι η αλλαγή του κλίματος δεν κάνει διάκριση μεταξύ γεωγραφικών, οργανωτικών ή διοικητικών ορίων, και ως εκ τούτου, η ΕτΠ ζητεί να υιοθετηθεί μια οριζόντια, συλλογική προσέγγιση σε επίπεδο τοπικών, περιφερειακών και εθνικών αρχών, με κοινά χαρακτηριστικά όπως είναι π.χ. τα ύδατα, οι εκβολές ποταμών, οι παράκτιες πεδιάδες και οι λεκάνες απορροής ποταμών, οι νήσοι και οι εξόχως απόκεντρες περιφέρειες, ενώ υπό το πρίσμα μιας κάθετης προοπτικής, η προσπάθεια προσαρμογής απαιτεί δράση από τη «βάση προς τα άνω». Συνιστά να αναληφθούν κοινές δράσεις για μέτρα προσαρμογής από όλα τα σημαντικά επίπεδα διακυβέρνησης, με την περιγραφή των αντίστοιχων δράσεων, των οικονομικών αρμοδιοτήτων και των χρονοδιαγραμμάτων προκειμένου να επιτευχθούν οι προτεινόμενοι στόχοι και να δοθεί μια ολοκληρωμένη απάντηση ώστε να καταστεί δυνατή η κατανομή ευθυνών όσον αφορά το αποτέλεσμα·

5.

τονίζει ότι έχει σημασία να διασφαλισθεί ότι οι διάφορες πρωτοβουλίες δεν είναι αντιπαραγωγικές ή δεν επαναλαμβάνονται σε άλλα επίπεδα εξουσίας. Η έγκαιρη συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών μπορεί να διασφαλίσει ότι οι προτάσεις θα αλληλοσυμπληρώνονται καθώς οι δήμοι, οι πόλεις και οι περιφέρειες μπορούν να ενημερώσουν σχετικά με τις εμπειρίες που έχουν αποκτήσει και τις λύσεις που έδωσε το υποεθνικό επίπεδο·

6.

επισημαίνει ότι μια φιλόδοξη και αποτελεσματική πολιτική για το κλίμα μπορεί να εμποδίσει την κλιμάκωση των κοινωνικών ανισοτήτων που ενδέχεται να προκαλέσει η κλιματική αλλαγή. Ο σκοπός είναι να ξεκινήσει μια «Πράσινη Νέα Συμφωνία» (Green New Deal) με σειρά μέτρων τα οποία π.χ. θα συμβάλουν στην αύξηση της έρευνας για φιλικές προς το περιβάλλον ενεργειακές λύσεις, ενισχύουν την απασχόληση στους φιλικούς για το περιβάλλον τομείς και βοηθούν το ανθρώπινο δυναμικό σε τομείς που έχουν πληγεί, ώστε να αναπτύξουν ευέλικτες δεξιότητες. Η έλλειψη κατάλληλης κατάρτισης και ευέλικτων δεξιοτήτων συνιστά μείζον εμπόδιο προσαρμογής, τόσο για τις τοπικές και περιφερειακές κυβερνήσεις, όσο και για τον ιδιωτικό τομέα. Ο τομέας αρχιτεκτονικού σχεδιασμού και κατασκευών και οι υπηρεσίες χωροταξίας και πολεοδομίας της τοπικής αυτοδιοίκησης θα χρειαστούν σημαντικές μακροπρόθεσμες επενδύσεις και κατάρτιση προκειμένου να αναπτύξουν αυτές τις δεξιότητες και να τις ενσωματώσουν στις δραστηριότητές τους. Μια «Πράσινη Νέα Συμφωνία», μπορεί επίσης να συμβάλει στην αναχαίτιση της ανεπιθύμητης μετανάστευσης που οφείλεται στο κλίμα. Η πρόκληση της κλιματικής αλλαγής μπορεί συνεπώς να μετατραπεί σε ευκαιρία για τη δημιουργία βιώσιμης και οικολογικής οικονομικής ανάπτυξης ως μέσου για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης και, ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να δημιουργηθούν δεσμοί με τις μελλοντικές προτεραιότητες της στρατηγικής της ΕΕ για την απασχόληση και την ανάπτυξη μετά το 2010·

7.

υπενθυμίζει ότι είναι ανάγκη να χρησιμοποιηθεί συνδυασμός πολιτικών μέσων, συμπεριλαμβανομένου του τοπικού στρατηγικού σχεδιασμού. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να ενσωματωθούν οι πτυχές της κλιματικής αλλαγής άμεσα στα εργαλεία του τοπικού σχεδιασμού, προκειμένου να διασφαλισθεί ότι λαμβάνεται υπόψη ο κλιματικός αντίκτυπος·

8.

συμφωνεί με την άποψη ότι πολλοί τομείς που άπτονται της ζωής και ειδικά οι υποδομές (κτίρια, μεταφορές, τοπικό και εθνικό οδικό δίκτυο, ενέργεια, δίκτυα αποχέτευσης αντιπλημμυρική προστασία και παροχή ύδατος) τα οικοσυστήματα, ο τουρισμός, η γεωργία και η δασοκομία επηρεάζονται ιδιαίτερα από την κλιματική αλλαγή και γι' αυτό είναι ανάγκη να αναπτυχθούν, τόσο ειδικά για κάθε τομέα μέσα όσο και διατομεακάν. Αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι να εφαρμοστεί μια διατομεακή πολιτική κατά τη θέσπιση μέτρων για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, χωρίς όμως να παραγκωνιστούν οι αρχικοί στόχοι των επί μέρους πολιτικών·

9.

υποστηρίζει την άποψη ότι η ανάπτυξη κατευθυντήριων γραμμών και μηχανισμών για την παρακολούθηση του αντίκτυπου που έχει η κλιματική αλλαγή στην ανθρώπινη υγεία μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη μέσων για τη διαχείριση π.χ. διασυνοριακών ασθενειών που οφείλονται στο κλίμα, οι οποίες θα επηρεάσουν τους πολίτες με διάφορους τρόπους·

10.

υπογραμμίζει ότι η συνολική και ολοκληρωμένη προσέγγιση, που χρειάζεται για να διασφαλισθεί η εφαρμογή δυναμικών λύσεων για την κλιματική προσαρμογή, απαιτεί δημόσιο έλεγχο όσον αφορά τις λύσεις που θα επιλεγούν στους διάφορους τομείς. Σε αυτό προστίθεται ότι τόσο σε περιβαλλοντικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο θα δημιουργηθούν συνέργειες και «παράγωγα» αποτελέσματα μεταξύ των τομέων·

11.

υιοθετεί την άποψη ότι η κλιματική αλλαγή θα έχει άμεσο αντίκτυπο στη γεωργία και τη δασοκομία, αλλά και στο συνολικό αγροτικό χώρο και τονίζει ότι τα μέτρα για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή που υιοθετήθηκαν από τις αγροτικές κοινότητες αλλά και τις γεωργικές και δασοκομικές εκμεταλλεύσεις θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο. Για να επιτευχθεί η έγκαιρη προσαρμογή, με ελαχιστοποίηση του αντικτύπου στον τομέα αυτόν, απαιτείται η διεξαγωγή έρευνας σχετικά με το κλίμα και τη γεωργία, ειδικά προσαρμοσμένη στα χαρακτηριστικά της γεωργίας της εκάστοτε περιοχής. Τα μέτρα για την προστασία του κλίματος και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή συνδέονται συχνά με απώλεια εσόδων ή αύξηση των επιβαρύνσεων. Γι' αυτό πρέπει να πραγματοποιηθεί εξέταση κόστους/οφέλους. Επιπλέον, το κόστος των μέτρων για την προστασία του κλίματος και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή πρέπει να είναι λογικό. Ο γεωργικός τομέας θα πρέπει να συμβάλλει ώστε να μπορούν οι περιοχές της υπαίθρου να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής όσον αφορά θέματα όπως η αποθήκευση και διατήρηση ύδατος, η διαχείριση καλλιεργειών, η δημιουργία και διαχείριση δασικών εκτάσεων, εκτός και αν πρόκειται για περιφέρειες όπου το ποσοστό των δασών υπερβαίνει το 50 %, η μετατροπή καλλιεργούμενων εκτάσεων σε λειμώνες, η βιολογική καλλιέργεια και η διαχείριση υγροτόπων κ.λπ. Αγροτικές ζώνες και καλλιεργούμενα εδάφη που βρίσκονται πλησίον πόλεων και μεγάλων αστικών ζωνών, μπορούν επίσης να αποκτήσουν στρατηγική σημασία όταν πρόκειται για τη δημιουργία ασφαλών ταμιευτήρων ύδατος σε περίπτωση ακραίων κλιματικών συνθηκών ή σε πλημμύρες·

12.

αναγνωρίζει ότι η κλιματική αλλαγή θα έχει συνέπειες στα δάση και στα γύρω τους οικοσυστήματα. Οι συνέπειες του κλίματος μπορεί να έχουν επιπτώσεις την παραγωγή ξυλείας και να επηρεάσουν τις ψυχαγωγικές δραστηριότητες στην ύπαιθρο, την ποιότητα του ύδατος, τη βιοποικιλότητα και τα ποσοστά αποθήκευσης σε διοξείδιο του άνθρακα. Στα πλαίσια του προγράμματος δράσης της ΕΕ για τα δάση, πρέπει να διεξαχθεί συζήτηση για να εξεταστούν οι συνέπειες της κλιματικής προσαρμογής και οι επιπτώσεις της στα δάση καθώς και ενδεχόμενες ανάγκες για τη λήψη μέτρων·

13.

ενστερνίζεται την άποψη ότι η κλιματική αλλαγή θα προσθέσει έναν επιπλέον παράγοντα πίεσης στον τομέα της αλιείας (σε εσωτερικά ύδατα), διότι θα επηρεάσει τα θαλάσσια οικοσυστήματα τα οποία είναι ήδη ευάλωτα λόγω της υπεραλιείας και της εξ αυτής εξάντλησης των αλιευμάτων·

14.

αναγνωρίζει ότι η κλιματική αλλαγή θα επηρεάσει άμεσα τόσο την προμήθεια όσο και τη ζήτηση ενέργειας· π.χ. κύματα καύσωνα και ξηρασίας θα επηρεάσουν την παραγωγή ηλεκτρισμού ενώ δριμείς θύελλες και πλημμύρες θα προκαλέσουν διακοπές στον εφοδιασμό ενέργειας, και ως εκ τούτου είναι θετικό να ληφθούν υπόψη οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής κατά την επανεξέταση της ενεργειακής στρατηγικής, το ζητούμενο είναι κυρίως η βελτίωση του ισοζυγίου CO2 και η βελτίωση της χρήσης και της αποτελεσματικότητας των εναλλακτικών πηγών ενέργειας·

15.

εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι ο τουρισμός θα επηρεασθεί, θετικά και αρνητικά, πράγμα που θα καταλύσει παλαιές ταξιδιωτικές συνήθειες·

16.

εκφράζει την έκπληξή της για το γεγονός ότι στη Λευκή Βίβλο της Επιτροπής δεν υπάρχει καμία αναφορά στην ανάγκη καθορισμού τομεακών στόχων για τη μείωση των εκπομπών στους τομείς των εναέριων και των θαλάσσιων μεταφορών. Ο καλύτερος τρόπος για την πρόληψη των δαπανών, που θα προκληθούν εξαιτίας των μέτρων προσαρμογής στις αρνητικές επιπτώσεις που έχει η κλιματική αλλαγή, είναι η πρόληψη των εκπομπών·

17.

τονίζει ότι η αλλαγή των καιρικών συνθηκών θα επηρεάσει τη διαχείριση των παράκτιων ζωνών. Πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες για να διασφαλισθεί, αφενός, ότι οι συστάσεις της ολοκληρωμένης διαχείρισης των παράκτιων ζωνών (ICZM) τηρούνται πλήρως, και αφετέρου, ότι η πρόταση για την παρακολούθηση των συστάσεων ICZM και η εκτίμηση αντίκτυπου που τη συνοδεύει (πρέπει να αρχίσει το 2009) λαμβάνουν επαρκώς υπόψη το ρόλο της διαχείρισης των παράκτιων ζωνών όσον αφορά τα μέτρα προσαρμογής. Θα πρέπει όμως να τηρείται η αρχή της επικουρικότητας, για παράδειγμα, μέσω τοπικών παράκτιων εταιρικών σχέσεων που συνάπτονται από τις τοπικές κοινότητες και τους συναφείς ενδιαφερόμενους φορείς, όταν θα έχουν πλήρως ενσωματωθεί στη διαχείριση των παράκτιων ζωνών στο πλαίσιο μιας προσέγγισης από τη βάση προς τα άνω·

18.

επισημαίνει ότι η κλιματική αλλαγή συντελείται με ταχύτερο ρυθμό στις αλπικές περιοχές οι οποίες είναι περισσότερο ευάλωτες στις συνέπειες αυτής της εξέλιξης·

19.

υιοθετεί την άποψη ότι θα επηρεαστεί σημαντικά η υγεία των ζώων και των φυτών, και ότι θα αυξηθούν η εισερχόμενη μετανάστευση και ο πολλαπλασιασμός μη ιθαγενών παρασίτων και ασθενειών στα ζώα και τα φυτά. Τα χερσαία οικοσυστήματα θα αλλάξουν σημαντικά λόγω της απώλειας της αυτόχθονης βιοποικιλότητας και της εισερχόμενης μετανάστευσης. Ακόμη και μέτρα που λαμβάνονται με σκοπό την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή μπορεί να έχουν απρόβλεπτες συνέπειες για τη βιοποικιλότητα. Η οδηγία για τους οικότοπους αποτελεί ουσιαστικό μέσο, που πρέπει να χρησιμοποιείται προορατικά εντός του τομέα της ώστε να διατηρηθούν και να προστατεύονται οι τόποι του Natura 2000, και να δημιουργηθούν και άλλοι παρόμοιοι τόποι·

20.

επισημαίνει ότι η κλιματική αλλαγή θα έχει σημαντικές επιπτώσεις όχι μόνο στην υγεία των ζώων και των φυτών αλλά και στην υγεία και τις συνθήκες διαβίωσης των ανθρώπων·

21.

τονίζει ότι, λόγω της αναμενόμενης ανόδου της στάθμης της θάλασσας της αύξησης των θυελλών και των συνεπακόλουθων πλημμυρών, είναι ανάγκη να εκπονηθούν ολοκληρωμένα σχέδια για τις ακτές. Γι' αυτό πρέπει να εξασφαλιστούν μέσα για την υλοποίηση μιας ολοκληρωμένης προστασίας και διαχείρισης των ακτών·

22.

υιοθετεί την άποψη ότι θα επηρεασθούν οι υδάτινοι πόροι, τόσο η ποσότητα όσο και η ποιότητα τους, πράγμα που θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στο περιβάλλον, στον άνθρωπο και στην οικονομία. Η ΕΕ θα υποστεί πλημμύρες και ξηρασία. Συνδυασμός πλημμυρών και περιορισμένης ικανότητας απορροής των υπαρχόντων συστημάτων αποχέτευσης πιθανόν να προκαλέσουν τη μείωση της κυκλοφορίας λόγω πλημμύρας των δρόμων και ζημιών σε κατοικίες και σε άλλες υποδομές. Γι' αυτό είναι ατυχές που η Επιτροπή δεν αναφέρεται ειδικά στα συστήματα αποχέτευσης ως βασικού εργαλείου. Το σύστημα αυτό θα πληγεί άμεσα και η προσαρμογή των υπαρχόντων συστημάτων αποχέτευσης θα είναι πολύ δαπανηρή. Μολονότι οι εγκαταστάσεις αυτές υπάγονται στους τομείς αρμοδιότητας και ευθύνης των τοπικών και των περιφερειακών αρχών θα είναι, εντούτοις, αδύνατο για τις αποκεντρωμένες αρχές να επωμισθούν μόνες τους τα οικονομικά βάρη·

23.

αναγνωρίζει ότι ορισμένες οδηγίες της ΕΕ θα επηρεάσουν την κατάσταση των υδάτινων πόρων της ΕΕ. Οι δεσμευτικές προθεσμίες των οδηγιών αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της εφαρμογής τους. Η προθεσμία της οδηγίας πλαίσιο για τα ύδατα λήγει το 2015. Μέχρι τότε πρέπει όλα τα ύδατα να είναι σε καλή κατάσταση από οικολογική άποψη. Τα πρώτα σχέδια διαχείρισης λεκάνης απορροής ποταμών (ΣΔΛΑΠ) πρέπει να ολοκληρωθούν μέχρι τις 22 Δεκεμβρίου 2009 το αργότερο, και ως εκ τούτου είναι σημαντικό να καταρτισθούν κατευθυντήριες γραμμές και δέσμη εργαλείων μέχρι τα τέλη του 2009, για να διασφαλισθεί ότι τα ΣΔΛΑΠ θα στηρίζονται στις υπάρχουσες γνώσεις σχετικά με τις τοπικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και θα προσαρμόζονται συνεχώς στα νέα πορίσματα των κλιματικών μοντέλων. Στην οδηγία για τις πλημμύρες ορίζονται τρεις προθεσμίες. Το 2011, το 2013 και το 2015 πρέπει να πραγματοποιηθούν: προκαταρκτική αξιολόγηση των κινδύνων για πλημμύρες, χάρτες επικινδυνότητας πλημμυρών και χάρτες κινδύνων για πλημμύρες. Με βάση τη στρατηγική για την καταπολέμηση της λειψυδρίας και της ξηρασίας θα καταρτισθούν προγράμματα διαχείρισης της ξηρασίας. Αυτοί οι συγκεκριμένοι στόχοι θα εφαρμοσθούν και θα κατευθύνονται, σε μεγάλο βαθμό, από τους δήμους και τις περιφέρειες σε όλη την Ευρώπη. Γι' αυτό, είναι εξαιρετικά σημαντικό να διατεθούν εγκαίρως από την Ένωση και τα κράτη μέλη τα κατάλληλα μέσα και επαρκείς πόροι στο τοπικό και το περιφερειακό επίπεδο διακυβέρνησης·

24.

θεωρεί ότι οι ΟΤΑ θα προσπαθήσουν, όσο το δυνατόν περισσότερο, με βάση τις διαθέσιμες επιστημονικές γνώσεις και με τη θέσπιση κοινωνικά εφικτών μέτρων να συνεκτιμήσουν την κλιματική αλλαγή με την πρώτη γενιά των σχεδίων διαχείρισης λεκάνης απορροής (ΣΔΛΑΠ) και να λάβουν υπόψη τα τελευταία πορίσματα των ερευνών για το κλίμα όταν θα καταρτίσουν τα σχέδια διαχείρισης για τη δεύτερη γενιά μετά το 2015. Για να συμβεί αυτό, οι κατευθυντήριες γραμμές που πρέπει να χαραχτούν και τα μέσα που πρέπει να αναπτυχθούν χρειάζεται να στηρίζονται στις πιο πρόσφατες επιστημονικές γνώσεις και να μπορούν παράλληλα να εφαρμοστούν στην πράξη από την τοπική αυτοδιοίκηση·

25.

υποστηρίζει ότι είναι ανάγκη να διασφαλιστεί η πλήρης συνοχή της υπάρχουσας νομοθεσίας για τη διαχείριση των υδάτων στην ΕΕ (η οδηγία πλαίσιο για τα ύδατα, η οδηγία για τα υπόγεια ύδατα, η οδηγία για τις πλημμύρες, η στρατηγική για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας και της ξηρασίας κ.τ.λ.) και ότι οι μελλοντικές προτάσεις και στόχοι της ΕΕ για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή ευθυγραμμίζονται με την υφιστάμενη νομοθεσία. Η εφαρμογή της νομοθεσίας για τη διαχείριση των υδάτων στην Ευρώπη θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεται το πρόβλημα των υδάτων από τους δήμους, τις πόλεις και τις περιφέρειες της Ευρώπης·

26.

αναγνωρίζει ότι κατά τη χρηματοδότηση για την προσαρμογή της διαχείρισης των υδάτων, οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές θα χρειασθεί να αναλάβουν την προστασία των υπόγειων υδάτων προκειμένου να διασφαλιστεί μια βιώσιμη υδροδότηση. Ένα μέρος της χρηματοδότησης μπορεί να επιτευχθεί με τη δημιουργία μηχανισμών χρηματοδότησης, σύμφωνα με την οδηγία πλαίσιο για τα ύδατα, έτσι ώστε να διασφαλιστεί ότι, η αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής επί του κύκλου του ύδατος, λαμβάνει υπόψη τα επίπεδα κατανάλωσης του ύδατος από τους καταναλωτές·

27.

υποστηρίζει την υιοθέτηση από την Επιτροπή δράσεων και μέτρων που αποφέρουν με κάθε τρόπο αποτελέσματα (no-regret-actions), προκειμένου να αυξηθεί η ανθεκτικότητα των οικοσυστημάτων και των υποδομών στην αλλαγή του κλίματος·

28.

υπογραμμίζει ότι οποιαδήποτε λύση δίνεται στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν συγκεκριμένοι τομείς μπορεί να συνεισφέρει στη δημιουργία βιώσιμης οικολογικής ανάπτυξης και στην ενίσχυση της απασχόλησης μέσω της καινοτομίας και της έρευνας·

29.

επικροτεί την προσέγγιση σε δύο φάσεις, που υιοθετεί η Επιτροπή. Πάντως, επισημαίνει ότι ο στόχος απαιτεί να συνεργάζονται στενά όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης σε όλες τις φάσεις. Είναι απαράδεκτο για τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές να συμμετέχουν μόνο στην πρώτη φάση. Πρέπει να αναγνωρισθεί ότι οι δήμοι, οι πόλεις και οι περιφέρειες αποτελούν σημαντικούς παράγοντες για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Η γενική στρατηγική προσαρμογής σε επίπεδο ΕΕ πρέπει να είναι αρκετά λεπτομερής ώστε να μπορεί να εφαρμόζεται σε περιφερειακό επίπεδο σε ολόκληρη την ΕΕ, ενώ θα λαμβάνει υπόψη και τις διαφορές των περιφερειών, τις κλιματολογικές συνθήκες και τις οικονομικές δομές·

30.

ζητά να είναι προσιτά τα διαθέσιμα επιστημονικά στοιχεία πριν από το 2012. Οι τοπικές, οι περιφερειακές και οι εθνικές αρχές διαθέτουν δημοσιονομικά πρότυπα που είναι διαφορετικά από εκείνα της ΕΕ και πολλές τοπικές και περιφερειακές αρχές εργάζονται ήδη για την προσαρμογή τους. Πρέπει να γνωρίζουν τα κλιματικά σενάρια στα οποία θα πρέπει να προσαρμοστούν. Οι τοπικές, οι περιφερειακές και οι εθνικές αρχές θα συλλέγουν στοιχεία, θα ετοιμάζουν τις στρατηγικές προσαρμογής και θα αρχίσουν το έργο της προσαρμογής πριν από το 2012. Η ΕΕ πρέπει να υποστηρίξει την εξέλιξη αυτή, πρώτον παρέχοντας αρκετά λεπτομερή επιστημονικά σενάρια για όλες τις περιφέρειες της ΕΕ πριν από το 2012, και δεύτερον, υποστηρίζοντας οικονομικά την τρέχουσα εργασία όταν η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή ενσωματωθεί στον προϋπολογισμό·

31.

επιδοκιμάζει την καθιέρωση σε ολόκληρη την ΕΕ ενός μηχανισμού διαλογής πληροφοριών, ο οποίος πρέπει να βασίζεται σε εθνικές πλατφόρμες και θα επιτρέπει την ανταλλαγή πληροφοριών για τον αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής, την ευπάθεια και τις ορθές πρακτικές και τονίζει ότι ο μηχανισμός αυτός πρέπει να είναι προσιτός στις τοπικές και στις περιφερειακές αρχές ώστε να συμβάλουν σε αυτόν μέσω τοπικών ή/και περιφερειακών παρατηρητηρίων, καθώς και άλλων οργανισμών για την κλιματική αλλαγή, αλλά και να επωφελούνται, με τη σειρά τους από αυτόν. Η διαδραστικότητα θα επέτρεπε στις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές, αφενός να δώσουν τη δυνατότητα, μέσω των παρατηρητηρίων και των άλλων οργανισμών τους για την κλιματική αλλαγή, στους κυριότερους κλάδους να συμμετέχουν ενεργώς, και αφετέρου, να ζητούν σε πραγματικό χρόνο την τεχνογνωσία και την εμπειρία άλλων τοπικών και περιφερειακών αρχών, που είναι ιδιαίτερα σημαντικές και θα πρέπει να ενσωματωθούν, παραδείγματος χάρη, στις περιπτώσεις ακραίων καιρικών φαινομένων. Ο μηχανισμός πρέπει να εστιάζεται στην παροχή φιλικών στο χρήστη προτύπων, δεδομένων και εργαλείων, καθώς και στη διευκόλυνση των ανταλλαγών εμπειριών και πληροφοριών·

32.

συνηγορεί υπέρ της δημιουργίας μιας πλατφόρμας επιτήρησης των κλιματικών αλλαγών που θα υποστηρίζεται κατάλληλα από την Επιτροπή, λαμβάνοντας ως παράδειγμα το επιτυχές πρότυπο του Συμφώνου των δημάρχων. Η πλατφόρμα μπορεί να συνδράμει τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές στην ανάπτυξη και την ανταλλαγή γνώσεων για την τοπική κλιματική αλλαγή. Αυτό θα τις ωφελήσει άμεσα καθώς πρόκειται για ένα μηχανισμό που θα μπορεί να τροφοδοτείται από τον μηχανισμό διαλογής της ΕΕ·

33.

καλεί την ΕΕ και τα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν πλήρως την εγγύτητα των τοπικών και των περιφερειακών αρχών προς τους πολίτες καθώς και τις καλύτερες γνώσεις που διαθέτουν σχετικά με τις τοπικές επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος παρέχοντάς τους επαρκή καθοδήγηση και επαρκείς πόρους ώστε να είναι σε θέση να υλοποιήσουν τα μέτρα προσαρμογής σε τοπικό επίπεδο·

34.

συμφωνεί ότι οι δημοσιονομικές υποχρεώσεις αποτελούν το βασικό εμπόδιο της προσαρμογής. Προς το παρόν, τα χρηματοδοτικά μέσα που παρέχονται από την ΕΕ και τα κράτη μέλη είναι ανεπαρκή. Για τον λόγο αυτό είναι αναγκαίο να διατεθούν περισσότεροι πόροι στο υποεθνικό επίπεδο, που να στοχεύουν ειδικά στην προσαρμογή λόγω της κλιματικής αλλαγής, και να συντονίζονται με τα μέσα που διατίθενται για τις δράσεις πρόληψης φυσικών καταστροφών·

35.

επικροτεί το γεγονός ότι στα μέτρα για την οικονομική αναζωογόνηση το ευρωπαϊκό πρόγραμμα για την οικονομική ανάκαμψη λαμβάνει υπόψη τη μείωση των συνεπειών και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή· εκφράζει ωστόσο τη λύπη της διότι δεν προτάθηκε κανένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα πράσινης ανάκαμψης και διότι το θέμα του περιβάλλοντος παραπέμφθηκε στα διάφορα εθνικά προγράμματα δράσης χωρίς συντονισμό και παρά το γεγονός ότι είναι πλέον καιρός να ανοίξει ο δρόμο για μια φιλική προς το περιβάλλον, βιώσιμη, και με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα οικονομία, καθώς και ο δρόμος που θα οδηγήσει στην έξοδο από την παρούσα χρηματοοικονομική κρίση·

36.

υποστηρίζει την άποψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ότι τα κράτη μέλη πρέπει από το 2013 να διαθέτουν τουλάχιστον το 50 % των εσόδων από τον πλειστηριασμό των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, μέσω της εφαρμογής μέτρων προσαρμογής. Πιστεύει δε ότι η χρήση των διαθέσιμων πόρων για τους στόχους της προσαρμογής και της μείωσης των συνεπειών πρέπει να συναρτάται με τις τοπικές ιδιαιτερότητες. Οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές θα χρειαστούν σημαντικά ποσά από τους δημοσιονομικούς πόρους και συνεπώς θα πρέπει βραχυπρόθεσμα να αυξηθεί σημαντικά το ποσοστό των κονδυλίων που θα διατεθούν για τα τοπικά και περιφερειακά προγράμματα·

37.

αναγνωρίζει ότι είναι ανάγκη να ερευνηθεί το πώς θα διασφαλισθεί η ιδιωτική συμμετοχή, μέσω των πλεονεκτημάτων που προσφέρουν οι εθελούσιες (ή οικολογικές) συμφωνίες ή μέσω των χρηματοδοτικών μηχανισμών. Πάντως, έχοντας υπόψη τη διαρθρωτική και τη μακροχρόνια σημασία των προκλήσεων που δημιουργεί η κλιματική αλλαγή, πιθανόν να χρειασθεί η υποστήριξη του δημόσιου τομέα, ειδικότερα σε όρους κάλυψης του χάσματος και αδυναμιών της αγοράς που δεν καλύπτονται κατάλληλα από τον ιδιωτικό τομέα·

38.

συμφωνεί ότι τα ειδικά αγορακεντρικά μέσα και οι συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα πρέπει επίσης να θεωρούνται ως χρηματοδοτικά μέσα για να αντιμετωπισθεί η κλιματική αλλαγή. Η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή του ιδιωτικού τομέα, μέσω των αγορακεντρικών μέσων και των συμπράξεων δημοσίου και ιδιωτικού τομέα μπορεί να δημιουργήσει σωστά οικονομικά κίνητρα ώστε οι ενδιαφερόμενοι φορείς να ενσωματώσουν στις ενέργειές τους μέτρα προσαρμογής·

39.

τονίζει ότι είναι ανάγκη να διασφαλισθεί ότι οι ολοκληρωμένες πολιτικές που αναπτύσσονται σήμερα σε επίπεδο ΕΕ χρησιμοποιούνται ως όχημα για την αντιμετώπιση των οριζόντιων προκλήσεων που αφορούν όλους τους πολιτικούς τομείς, όπως εκείνων που οφείλονται στην κλιματική αλλαγή. Με τον τρόπο αυτό θα αντιμετωπισθούν πλήρως επικαλύψεις, ασυνέπειες και χάσματα μεταξύ των διαφόρων πολιτικών, καθώς και μεταξύ των επιπέδων διακυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένων των υποεθνικών επιπέδων·

40.

πιστεύει ότι η προσεχής αναθεώρηση του προϋπολογισμού της ΕΕ και οι επόμενες δημοσιονομικές προοπτικές για μετά το 2013 πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής, ούτως ώστε αφενός να ληφθεί υπόψη η ενίσχυση του Παγκόσμιου Ταμείου Περιβάλλοντος και του Ταμείου Προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή του Κιότο που πρόκειται να αποφασιστούν στη Διάσκεψη των Συμβαλλομένων Μερών (COP 15) που θα πραγματοποιηθεί στην Κοπεγχάγη τον Δεκέμβριο του 2009 και αφετέρου να χρηματοδοτηθούν συγκεκριμένα ευρωπαϊκά μέτρα που θα αποφασιστούν στα πλαίσια της μελλοντικής βιώσιμης αναπτυξιακής στρατηγικής της ΕΕ. Επιπροσθέτως, πρέπει να αναγνωρισθεί πλήρως ότι η βιώσιμη οικονομική ευημερία και οι δράσεις για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή αλληλοσυνδέονται, παρά το αρχικό κόστος που πιθανόν να δημιουργήσει η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μεσοπρόθεσμα. Εφόσον τα μέτρα προσαρμογής αφορά, σε πολλές περιπτώσεις, κυρίως τοπικές δράσεις, είναι σημαντικό να διασφαλισθεί ότι η ΕΕ θα υποστηρίξει τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές·

41.

επικροτεί την άποψη ότι, ενώ οι χρηματοδοτικοί μηχανισμοί και τα δίκτυα της ΕΕ, π.χ. τα ΔΕΔ, τα Διαρθρωτικά Ταμεία, ή το ΕΓΤΑΑ, πρέπει να ενσωματώσουν στους εκάστοτε πολιτικούς τομείς τις προκλήσεις της αλλαγής του κλίματος και της προσαρμογής σε αυτήν, κυρίως όσον αφορά θέματα όπως η αύξηση της προσαρμοστικότητας των συστημάτων παραγωγής και της φυσικής υποδομής, παρόλα αυτά, δεν θα πρέπει να απομακρυνθούμε από τους αρχικούς στόχους αυτών των πολιτικών λόγω της ανάγκης καταπολέμησης της αλλαγής του κλίματος και, ως εκ τούτου, πρέπει να προβλεφθούν ειδικά μέτρα και κοινοτικοί πόροι για τον σκοπό αυτόν, ιδίως για να αποφευχθεί η διασπορά των κοινοτικών πόρων στον τομέα αυτό· συνεπώς, καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξετάσει την «πράσινη δέσμευση» των πόρων των υφιστάμενων Διαρθρωτικών Ταμείων (δηλαδή τη χορήγηση πόρων σε προγράμματα με περιβαλλοντικούς στόχους), βάσει του μοντέλου κατανομής που χρησιμοποιήθηκε για τη στρατηγική της Λισσαβόνας, ή τη δημιουργία ευρωπαϊκού ταμείου προσαρμογής στο περιβάλλον που θα χρηματοδοτεί προγράμματα κατάρτισης, επιμόρφωσης ή επιστροφής στην εργασία των απασχολούμενων σε τομείς που είναι ευαίσθητοι για την αειφόρο ανάπτυξη, ή την υποστήριξη της δημιουργίας επιχειρήσεων προσαρμοσμένων στις ανάγκες του περιβάλλοντος·

42.

υποστηρίζει τη σύσταση Συντονιστικής Ομάδας για τις Επιπτώσεις και την Προσαρμογή (ΣΟΕΠ/IASG) εφόσον η διαδικασία χάραξης της ευρωπαϊκής στρατηγικής πρέπει να συγχρονίζεται με τις εθνικές στρατηγικές ώστε να διασφαλίζεται ότι οι προσπάθειες θα συντονίζονται τόσο ως προς τις επιμέρους πολιτικές όσο και ως προς τα επιμέρους επίπεδα διακυβέρνησης. Όμως, έχει αποφασιστική σημασία όπως η εντολή και ο προϋπολογισμός της Συντονιστικής Ομάδας καθορισθούν με σαφήνεια πριν από τη σύσταση της. Η ΕτΠ προτρέπει συνεπώς, να διευκρινιστούν αυτά το ταχύτερο δυνατόν·

43.

επισημαίνει ότι είναι ανάγκη να αποτελέσουν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές μέρος της ΣΟΕΠ/IASG, εφόσον αυτές είναι αρμόδιες για το σχεδιασμό, τη διαχείριση και την εφαρμογή των μέτρων σε πολλούς τομείς. Οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές διαθέτουν πολύτιμες γνώσεις και μπορούν να συμβάλουν σε τεράστιο βαθμό στη δημιουργία βάσης γνώσεων τόσο για τις συνέπειες όσο και για τις δυνατές λύσεις. Η ΣΟΕΠ/IASG πρέπει να υιοθετήσει την προσέγγιση από τη «βάση προς τα άνω» και να ορίσει με σαφήνεια τους τομείς αρμοδιότητας με βάση την αρχή της επικουρικότητας·

44.

ζητά να συσταθούν σε εθνικό επίπεδο, ειδικές ομάδες για την κλιματική αλλαγή στις οποίες θα συμμετέχουν πλήρως οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές. Τα σχέδια για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, που εκπονούνται σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο θα αποτελέσουν τη βάση για την εργασία των εν λόγω ειδικών ομάδων. Οι εργασίες τους πρέπει να συνδέονται άμεσα με τις εργασίες της ομάδας ΣΟΕΠ/IASG. Αυτές οι ειδικές ομάδες μπορεί να εστιάζουν τη δραστηριότητά τους σε θέματα όπως στις ανάγκες για έρευνα, στον κοινωνικοοικονομικό αντίκτυπο, στις τοπικές και στις περιφερειακές αρχές, στο κοινό και στις ιδιωτικές επιχειρήσεις·

45.

υπογραμμίζει την ανάγκη να εκπαιδευτεί το κοινό, καθώς η προσαρμογή στην αλλαγή του κλίματος συνεπάγεται αλλαγές στον τρόπο ζωής. Οι πολίτες πρέπει να κατανοήσουν για ποιο λόγο είναι αναγκαία τα μέτρα προσαρμογής, γιατί το κόστος ορισμένων υπηρεσιών ενδεχομένως να αυξηθεί, πώς μπορούν να βοηθήσουν και ποιές ενέργειες αναλαμβάνονται για να ελαχιστοποιηθούν οι κίνδυνοι για τους ίδιους. Γι' αυτές τις αλλαγές όσον αφορά την ενημέρωση και τη συμπεριφορά θα χρειαστεί μια προσεκτικά διαρθρωμένη και στοχοθετημένη προσέγγιση, η οποία θα στηρίζεται από τα κατάλληλα μέτρα. Ως εκ τούτου, καλεί την ΕΕ, τα κράτη μέλη και τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές να συνεργαστούν με τα μέσα μαζικής ενημέρωσης για την ανάπτυξη μιας πανευρωπαϊκής ενημερωτικής εκστρατείας σχετικά με τις αιτίες και τις επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος, καθώς και τις αλλαγές που θα επιφέρουν αυτές οι επιπτώσεις. Θα πρέπει να καταστεί σαφές ότι η αλλαγή του κλίματος θα οδηγήσει σε αυξανόμενη ανεπάρκεια πόρων, και γι' αυτόν τον λόγο, πρέπει να εστιασθούμε στην αλλαγή του καθημερινού τρόπου ζωής. Οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές τονίζουν ότι είναι αναγκαία η δέουσα χρηματοδότηση τέτοιου είδους εκστρατειών, καθώς και η προσαρμογή των μηνυμάτων σε τοπική κλίμακα στα διάφορα κράτη μέλη, στις εθνότητες και στις περιφέρειες·

46.

τονίζει ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές διαδραματίζουν επίσης σημαντικό ρόλο και πέραν των συνόρων της ΕΕ. Οι δήμοι, οι πόλεις και οι περιφέρειες μπορεί να διαδραματίσουν εποικοδομητικό ρόλο σχετικά με τη μεταφορά εμπειρογνωμοσύνης στις αναπτυσσόμενες χώρες που αντιμετωπίζουν τις μεγαλύτερες προκλήσεις προσαρμογής·

47.

ζητά από την Επιτροπή και την προεδρία της ΕΕ να αναλάβουν πολιτική δέσμευση για την έγκαιρη ανάπτυξη και εφαρμογή της ευρωπαϊκής στρατηγικής προσαρμογής σε συνεργασία με τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές·

48.

ζητά από την Επιτροπή και την προεδρία της ΕΕ να συμμετάσχουν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές στη διαδικασία κατάρτισης και εφαρμογής του πλαισίου δράσης της ΕΕ, με τη συμμετοχή τους στη ΣΟΕΠ/IASG. Πρέπει να χαραχθούν, γενικά, μακροπρόθεσμες στρατηγικές με την ευρεία συνεργασία των κυβερνητικών επιπέδων, προκειμένου να διασφαλισθεί η επιτυχία της εφαρμογής. Οι τοπικές και περιφερειακές αρχές διαθέτουν πρακτικές γνώσεις όσον αφορά τον αντίκτυπο των κλιματικών προκλήσεων, εφόσον βρίσκονται στην πρώτη γραμμή. Επιπλέον, σε περιπτώσεις καταστάσεων ανάγκης που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή, οι πολίτες θα απευθυνθούν πρώτα στις τοπικές και περιφερειακές κυβερνήσεις. Αυτό αιτιολογεί πλήρως τη συμμετοχή αυτών των αρχών·

49.

τονίζει ότι είναι αναγκαίο να αναγνωριστούν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές ως βασικοί παράγοντες στη μάχη κατά των καταστροφικών συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, εφόσον είναι έτοιμες να αναλάβουν συνυπευθυνότητα και ήδη αναλαμβάνουν δράση για την προσαρμογή των κοινοτήτων στις συνέπειες·

50.

επισύρει ιδιαίτερα την προσοχή στις λύσεις και στα μέσα που αφορούν το αστικό περιβάλλον (κυρίως σε παράκτιες και παρόχθιες περιοχές) και τις υποδομές, όπως π.χ. τα αναχώματα, και τα συστήματα αποχέτευσης, πράγμα που είναι βασικό προκειμένου να μειωθεί η ευπάθεια των υποδομών·

51.

ζητεί να εκπονηθούν ρεαλιστικά διασυνοριακά σενάρια κινδύνου για το κλίμα, που να περιλαμβάνουν επαρκείς λεπτομέρειες για όλες τις περιφέρειες της ΕΕ, σε συνεργασία με το τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Τα δεδομένα, τα πρότυπα, οι μέθοδοι και τα σενάρια για το κλίμα πρέπει να διατίθενται ελεύθερα, το ταχύτερο δυνατόν, προκειμένου να καθορισθούν οι περιοχές που διατρέχουν κίνδυνο ώστε να ληφθούν προστατευτικά μέτρα·

52.

τονίζει ότι είναι ανάγκη να χορηγηθούν εύλογα οικονομικά κίνητρα για την ανάληψη δράσης. Οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές πρέπει να υποστηριχθούν στις προσπάθειές τους να αναπτύξουν προορατικές λύσεις που θα μειώσουν την ευπάθεια των τοπικών κοινοτήτων·

53.

υπογραμμίζει ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές πρέπει να λάβουν πρόσθετη οικονομική βοήθεια για να μειωθούν οι απώλειές τους ώστε να ανταποκριθούν στις πρόσθετες δαπάνες προσαρμογής εφόσον η αντιμετώπιση των διαφόρων προκλήσεων της κλιματικής αλλαγής θα επιβάλει σημαντικά νέα οικονομικά βάρη στις τοπικές αρχές.