52007DC0801

EL

Βρυξέλλες, 14.12.2007

COM(2007) 801 τελικό

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

σχετικά με την εφαρμογή της απόφασης αριθ. 1608/2003/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου

ΣΥΝΟΨΗ

Οι στατιστικές για την επιστήμη, την τεχνολογία και την καινοτομία (στατιστικές ΕΤΚ) βασίζονται στην απόφαση αριθ. 1608/2003/ΕΚ. του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. Σε στενή συνεργασία με τα κράτη μέλη, η εν λόγω απόφαση έχει εφαρμοστεί από τη Eurostat αφενός με τη μορφή νομοθετικών μέτρων και αφετέρου ως συμπληρωματικό έργο που υπερβαίνει το εν λόγω πλαίσιο.

Δύο κανονισμοί της Επιτροπής σχετικά με τις στατιστικές ΕΤΚ (αριθ. 753/2004 και αριθ. 1450/2004) εγκρίθηκαν το 2004. Οι εν λόγω κανονισμοί αφορούν στατιστικές αφενός για την επιστήμη και την τεχνολογία και αφετέρου για την καινοτομία. Τα εν λόγω δύο νομοθετικά μέτρα είχαν ως αποτέλεσμα ουσιαστικές βελτιώσεις στις στατιστικές Ε&Α και στις κοινοτικές στατιστικές για την καινοτομία. Πρόσθετη πρόοδος έχει σημειωθεί ως προς τις στατιστικές που αφορούν την εξέλιξη της σταδιοδρομίας των κατόχων διδακτορικού διπλώματος (στατιστικές CDH), τις στατιστικές για την υψηλή τεχνολογία και τις στατιστικές για τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας. Οι στατιστικές και οι δείκτες που παράχθηκαν χρησιμοποιήθηκαν σε πολυάριθμες δημοσιεύσεις και έγραφα πολιτικής (π.χ. στον Ευρωπαϊκό Πίνακα Βαθμολογίας της Καινοτομίας). Τα κοινοτικά μέτρα επίσης επέφεραν προσαρμογές των εθνικών στατιστικών συστημάτων όσον αφορά τις στατιστικές ΕΤΚ.

Οι δύο κανονισμοί της Επιτροπής επίσης βελτίωσαν αρκετά την ποιότητα των στοιχείων για τις στατιστικές ΕΤΚ. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τις στατιστικές Ε&Α και τις κοινοτικές στατιστικές για την καινοτομία. Ωστόσο, ενδείκνυνται περαιτέρω βελτιώσεις τις ποιότητας των στοιχείων.

Δρομολογήθηκε μια πρώτη προσπάθεια καταμέτρησης των δαπανών και του φόρτου των στατιστικών ΕΤΚ που βαρύνουν τους ενδιαφερόμενους και τις εθνικές αρχές. Ορισμένες χώρες ανέφεραν ετερόκλητα αποτελέσματα. Ως εκ τούτου, δεν μπορούν ακόμη να εξαχθούν σαφή συμπεράσματα. Το έργο πρέπει να συνεχιστεί.

Η περαιτέρω ανάπτυξη των στατιστικών ΕΤΚ από τη μια πλευρά επιβάλλεται σε ό,τι αφορά τις βελτιώσεις που πρέπει να πραγματοποιηθούν στους υφιστάμενους τομείς στατιστικής. Πρέπει να επιτευχθεί πρόοδος, π.χ. όσον αφορά την αύξηση της σχετικότητας των στατιστικών Ε&Α, την αναθεώρηση των εννοιών και των ορισμών των στατιστικών HRST, τη σταθεροποίηση των στατιστικών CDH, την καλύτερη αξιοποίηση της βάσης μη επεξεργασμένων δεδομένων στατιστικών για τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας PATSTAT ή την αναθεώρηση των ορισμών των στατιστικών υψηλής τεχνολογίας.

Περισσότερο σε μεσοπρόθεσμη και σε μακροπρόθεσμη βάση, φαίνονται αναγκαίες περαιτέρω ενέργειες όπως η βελτίωση της μέτρησης της διεθνοποίησης των στατιστικών ΕΤΚ, η καλύτερη πρόσβαση στα μικροδεδομένα ΕΤΚ ή η βελτίωση των δεικτών μέτρησης των ροών γνώσης, των συνδέσμων, της παραγωγής ΕΤΚ και του αντίκτυπου. Το εν λόγω εγχείρημα θα πρέπει να συνοδεύεται από τη λεπτομερή εξέταση των δύο προαναφερθέντων λεπτομερών κανονισμών της Επιτροπής, καθώς και από την προσθήκη συμπληρωματικού κανονισμού της Επιτροπής σχετικά με τις στατιστικές CDH.

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

σχετικά με την εφαρμογή της απόφασης αριθ. 1608/2003/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου

1. Εισαγωγη

Η παρούσα έκθεση της Επιτροπής αφορά την εφαρμογή της απόφασης αριθ. 1608/2003/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Ιουλίου 2003, σχετικά με την παραγωγή και την ανάπτυξη κοινοτικών στατιστικών για την επιστήμη και την τεχνολογία [1], σύμφωνα με τις απαιτήσεις του άρθρου 5 της εν λόγω απόφασης.

Στο πλαίσιο της ετήσιας στρατηγικής πολιτικής της Επιτροπής για το 2008, οι στατιστικές για την επιστήμη, την τεχνολογία και την καινοτομία («στατιστικές ΕΤΚ») συνδέονται στενά με τη στρατηγική της Λισσαβώνας για την ανάπτυξη και τις θέσεις εργασίας, καθώς και με την ευημερία στο πλαίσιο της οποίας η εκπαίδευση, η έρευνα και η καινοτομία αποτελούν υψηλή προτεραιότητα.

Το πρώτο μέρος της παρούσας έκθεσης επικεντρώνεται στην εφαρμογή μετά την έκδοση της απόφασης. Ακολουθούν κεφάλαια σχετικά με την ποιότητα των στοιχείων, τις δαπάνες και το στατιστικό φόρτο. Το τελευταίο κεφάλαιο της έκθεσης εστιάζεται στις μελλοντικές στρατηγικές ενέργειες που πρέπει να αναληφθούν τα ερχόμενα έτη.

2. Εφαρμογη της αποφασησ 1608/2003/ΕΚ

2.1. Η εφαρμογή από την Επιτροπή

Η απόφαση αριθ. 1608/2003/ΕΚ έχει εφαρμοστεί από τη Eurostat αφενός με τη μορφή νομοθετικών μέτρων και αφετέρου ως συμπληρωματικό έργο που υπερβαίνει τα εν λόγω όρια.

Δύο κανονισμοί της Επιτροπής σχετικά με τις στατιστικές ΕΤΚ εκδόθηκαν το 2004:

· κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 753/2004 της Επιτροπής, της 22ας Απρίλιου 2004, για την εφαρμογή της απόφασης 1608/2003/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τις στατιστικές για την επιστήμη και την τεχνολογία [2], και

· κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1450/2004 της Επιτροπής, της 13ης Αυγούστου 2004, για την εφαρμογή της απόφασης 1608/2003/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την παραγωγή και την ανάπτυξη κοινοτικών στατιστικών για την καινοτομία [3].

Ο κανονισμός αριθ. 753/2004 καλύπτει τις στατιστικές Ε&Α, τις στατιστικές για τους ανθρώπινους πόρους στην επιστήμη και στην τεχνολογία («στατιστικές HRST»), τις στατιστικές για τις βιομηχανίες υψηλής τεχνολογίας και τις υπηρεσίες που βασίζονται στη γνώση, τις στατιστικές διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και άλλες στατιστικές ΕΤΚ. Τα απαιτούμενα επακριβή στοιχεία παρατίθενται μόνο για τις στατιστικές Ε&Α. Ο κανονισμός αριθ. 1450/2004 καλύπτει μόνο τις κοινοτικές στατιστικές για την καινοτομία.

Στο πλαίσιο των εν λόγω δύο κανονισμών, τα κύρια επιτεύγματα στους διάφορους τομείς των στατιστικών ΕΤΚ είναι τα εξής:

2.1.1 Στατιστικές Ε&Α (συμπεριλαμβανομένων των στατιστικών για τις πιστώσεις κρατικών προϋπολογισμών ή τις δαπάνες που διατίθενται στην Ε&Α, καθώς και των στατιστικών Gbaord)(Government Budget Appropriations or Outlays on Research and Development-δημόσιες δαπάνες για την Ε&Α )

Οι στατιστικές Ε&Α μετρούν την απόδοση Ε&Α στην Ευρώπη. Οι δαπάνες Ε&Α και το προσωπικό Ε&Α από την πλευρά της επιχείρησης ή του ιδρύματος που πραγματοποιεί Ε&Α συντάσσονται με διάφορες διαστάσεις και κατανομές. Οι εν λόγω στατιστικές βασίζονται στο λεγόμενο εγχειρίδιο Frascati και χρησιμοποιούνται για την εκπόνηση του δείκτη του Συμβουλίου της Λισσαβώνας και της Βαρκελώνης που ανέρχεται σε 3 % και αφορά την ένταση Ε&Α.

Σχήμα 1: ένταση Ε&Α (δαπάνες Ε&Α ως ποσοστό του ΑΕΠ), ΕΕ-25, 10 νέα κράτη μέλη (NΚΜ 10), Κίνα, Ιαπωνία, Ρωσία και Ηνωμένες Πολιτείες, 1994 έως 2005.

(...PICT...)

Σημειώσεις:

Εκτιμήσεις Eurostat: EΕ-25 και NΚΜ10 | | | ΙΑΠ 1994-1995: υπερεκτιμημένα δεδομένα |

Προσωρινά δεδομένα: ΗΠΑ 2003 και 2004 | | | ΚΙN 1994-1999: υποεκτιμημένα δεδομένα |

ΗΠΑ 1993 - 2004: Εξαιρούνται οι περισσότερες ή όλες οι δαπάνες κεφαλαίου | Κατανομή σε σειρές: ΙΑΠ 1996, ΗΠΑ 1998, ΚΙΝ 2000 |

Πηγή: Eurostat/στατιστικές Ε&Α - ΟΟΣΑ - MSTI 2006/1

Κύρια επιτεύγματα:

· Αναδιοργάνωση και αύξηση της παραγωγής και της ποιότητας των στοιχείων

· Εναρμόνιση των ερωτηματολογίων και των χρονολογικών σειρών συλλογής στοιχείων με τον ΟΟΣΑ

· Εκπόνηση και εφαρμογή εκθέσεων ποιότητας για τις στατιστικές Ε&Α για διάφορους θεσμικούς τομείς.

2.1.2. Κοινοτικές στατιστικές καινοτομίας

Οι κοινοτικές έρευνες καινοτομίας μετρούν την απόδοση της καινοτομίας των επιχειρήσεων στην Ευρώπη. Παρέχουν δείκτες για τις δραστηριότητες καινοτομίας, τους διάφορους τύπους καινοτομίας, τις δαπάνες καινοτομίας, τα αποτελέσματα ή τη συνεργασία για την καινοτομία. Οι εν λόγω έρευνες αποτελούν τη μόνη εναρμονισμένη πηγή για τη μέτρηση της καινοτομίας στην Ευρώπη και πέραν αυτής. Βασίζονται στο αποκαλούμενο εγχειρίδιο του Όσλο.

(...PICT...)

Πηγή: Eurostat: Κοινοτικές στρατηγικές καινοτομίας 2004

Κύρια επιτεύγματα:

· Προετοιμασία της τέταρτης κοινοτικής έρευνας για την καινοτομία (ΚΕΚ) με εναρμονισμένο ερωτηματολογίο και μεθοδολογία έρευνας που εφαρμόστηκαν ευρύτατα στις ενδιαφερόμενες χώρες.

· Συλλογή και διάδοση των ταξινομημένων σε πίνακες στοιχείων και δεικτών της ΚΕΚ 4 στα τέλη του 2006, παράλληλα με τις εκθέσεις ποιότητας της ΚΕΚ 4.

· Δημοσιοποίηση του εγχειριδίου του Όσλο 2005 Eurostat/OΟΣΑ που επίσης καλύπτει την καινοτομία στον τομέα της οργάνωσης και της εμπορίας.

· Προετοιμασία της ΚΕΚ 2006, βάσει του έτους αναφοράς 2006, η οποία επαναλαμβάνει την ΚΕΚ 4 σε πολλά κράτη μέλη, καθώς και προετοιμασία και εφαρμογή πιλοτικών ενοτήτων για την καινοτομία στον τομέα της οργάνωσης και της εμπορίας ενόψει της ΚΕΚ 2008.

· Διεύρυνση της πρόσβασης στα μικροδεδομένα της ΚΕΚ, μέχρι στιγμής για περισσότερα από 50 ερευνητικά ιδρύματα.

2.1.3 Στατιστικές για τους ανθρώπινους πόρους στην επιστήμη και την τεχνολογία («στατιστικές HRST»)

Οι στατιστικές HRST μετρούν το τμήμα του εργατικού δυναμικού με ανώτερη και ανώτατη εκπαίδευση στους τομείς της επιστήμης και της τεχνολογίας ή που απασχολείται στους εν λόγω τομείς. Παρακολουθούνται πολλές διαφορετικές διαστάσεις του εν λόγω τμήματος του εργατικού δυναμικού (όπως ο τομέας απασχόλησής τους, η ηλικία τους ή η εθνική και διεθνής κινητικότητά τους). Οι εν λόγω στατιστικές βασίζονται στο αποκαλούμενο εγχειρίδιο της Κανμπέρα.

Σχήμα 3: Πυραμίδα ηλικίας των ατόμων που απασχολούνται στην επιστήμη και στην τεχνολογία (Ε&T) με εκπαίδευση Ε&T και ως μερίδιο της συνολικής απασχόλησης στην ΕΕ -25, 2004

(...PICT...)

(...PICT...)

Πηγή: Eurostat: στατιστικές HRST

Κύρια επιτεύγματα:

· Συνέχιση της τακτικής παραγωγής στατιστικών HRST που βασίζονται στα μικροδεδομένα από την κοινοτική έρευνα εργατικού δυναμικού (CLFS) και επέκταση με σκοπό την καλύτερη μέτρηση των θεμάτων κινητικότητας.

· Σε συνεργασία με τον ΟΟΣΑ και το Ινστιτούτο Στατιστικής της UNESCO (UIS) και βάσει των μεγαλύτερων αναγκών των χρηστών, εκπόνηση και ευρύτερη εφαρμογή των «στατιστικών για τη σταδιοδρομία των κατόχων διδακτορικού» («στατιστικές CDH») που παρακολουθούν τους κατοίκους κατόχους διδακτορικού, συμπεριλαμβανομένων των προσωπικών χαρακτηριστικών τους, του εκπαιδευτικού και επαγγελματικού ιστορικού τους, της διεθνούς κινητικότητας, κ.λπ.

2.1.4 Στατιστικές για τις βιομηχανίες υψηλής τεχνολογίας και τις υπηρεσίες που βασίζονται στη γνώση («στατιστικές υψηλής τεχνολογίας»)

Οι στατιστικές υψηλής τεχνολογίας παρακολουθούν τους τομείς της οικονομίας που χαρακτηρίζονται από υψηλή ένταση γνώσης (π.χ. φαρμακευτικά προϊόντα, υπολογιστές, τηλεπικοινωνίες, αεροσκάφη, Ε&Α). Για τους εν λόγω κλάδους παράγονται οικονομικοί δείκτες, δείκτες απασχόλησης ή δείκτες εμπορίου υψηλής τεχνολογίας

Σχήμα 4: Κατανομή των εξαγωγών και των εισαγωγών υψηλής τεχνολογίας ανά ομάδα προϊόντων, ΕΕ-25, Ιαπωνία και Ηνωμένες Πολιτείες – 2004

(...PICT...)

(...PICT...)

Πηγή: Eurostat: Στατιστικές υψηλής τεχνολογίας

Κύρια επιτεύγματα:

· Συνέχιση και επέκταση της τακτικής παραγωγής στατιστικών υψηλής τεχνολογίας που βασίζονται τόσο σε επίσημες όσο και σε ανεπίσημες πηγές.

· Αξιολόγηση των βασικών ταξινομήσεων (συμπεριλαμβανομένου του εμπορίου υψηλής τεχνολογίας) ενόψει της επικείμενης αναθεώρησης, που συνδέεται με την αναθεώρηση της ονοματολογίας οικονομικών δραστηριοτήτων Nace.

2.1.5 Στατιστικές διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας

Οι στατιστικές διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας χρησιμοποιούνται γενικά ως δείκτες παραγωγής σχετικοί με την επιστήμη, την τεχνολογία και την καινοτομία. Οι δείκτες παράγονται βάσει διοικητικών στοιχείων που προέρχονται από το ευρωπαϊκό γραφείο διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας ή άλλα γραφεία διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας. Οι παγκόσμιες συγκρίσεις των δραστηριοτήτων κατοχύρωσης με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας καθιστούν δυνατή την αξιολόγηση της καινοτομικής ικανότητας των αντίστοιχων οικονομιών.

Πίνακας 1: Αιτήσεις διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας υψηλής τεχνολογίας στο Ευρωπαϊκό Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας από ομάδες υψηλής τεχνολογίας, ΕΕ-27, Ιαπωνία και Ηνωμένες Πολιτείες — 2003

Ψ | EE-27 | IAΠ. | ΗΠΑ |

Αεροπορία | 256 | 18 | 153 |

Υπολογιστές και αυτοματοποιημένος εξοπλισμός γραφείου | 3.242 | 2.088 | 5.479 |

Τεχνολογία επικοινωνίας | 4.932 | 2.583 | 4.475 |

Λέιζερ | 118 | 90 | 158 |

Μικροοργανισμοί και γενετική μηχανική | 1.349 | 704 | 2.060 |

Ημιαγωγοί | 943 | 1.351 | 1.520 |

Σύνολο αιτήσεων διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας υψηλής τεχνολογίας | 10.840 | 6.834 | 13.845 |

Πηγή: Eurostat: Στατιστικές διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας

Κύρια επιτεύγματα:

· Σε συνεργασία με άλλα διεθνή ιδρύματα (όπως το Ευρωπαϊκό Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας EPO, το Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας και Εμπορικών Σημάτων των ΗΠΑ USPTO ή τον ΟΟΣΑ), θέσπιση και περαιτέρω βελτίωση της PATSTAT, της εναρμονισμένης βάσης μη επεξεργασμένων στοιχείων που καλύπτει μεταξύ άλλων τις αιτήσεις διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας EPO και τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας USPTO που έχουν χορηγηθεί.

· Παραγωγή αυτοματοποιημένης μεθόδου για γενικότερη εναρμόνιση των ονομάτων των υποψηφίων για διπλώματα ευρεσιτεχνίας. Η εφαρμογή της εν λόγω μεθόδου επιτρέπει την παραγωγή επιπρόσθετων στατιστικών για τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, π.χ. τις αναλογίες συγκέντρωσης διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας.

· Επέκταση της χρήσης της PATSTAT με την παραγωγή στατιστικών και δεικτών για τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας που έχουν μεγαλύτερη σχέση με τον χρήστη.

2.1.6 Παραγωγή και διάδοση

Για την περαιτέρω βελτίωση της ποιότητας των στοιχείων των στατιστικών ΕΤΚ και για τη διαμόρφωση χρονολογικών σειρών μεγαλύτερης διάρκειας, η Eurostat έχει αναπτύξει εσωτερική βάση δεδομένων παραγωγής και ξεκίνησε να παράγει μία γενική εφαρμογή ΤΠ για την επεξεργασία μικροδεδομένων. Έχουν παραχθεί πολυάριθμες δημοσιεύσεις με στατιστικές ΕΤΚ, οι οποίες δημοσιεύονται δωρεάν στο διαδίκτυο. Σχετικά παραδείγματα αποτελούν οι σειρές Πανόραμα της Eurostat για την επιστήμη, την τεχνολογία και την καινοτομία που δημοσιεύονται ετησίως, ή τα περίπου 15 τεύχη της έκδοσης «Statistics in Focus» που δημοσιεύονται τακτικά. Οι στατιστικές ΕΤΚ έχουν επίσης χρησιμοποιηθεί στο πλαίσιο πολυάριθμων εγγράφων πολιτικής και ανακοινώσεων. Εξέχοντα παραδείγματα αποτελούν ο ετήσιος ευρωπαϊκός πίνακας βαθμολογίας της καινοτομίας που παράγεται από τη ΓΔ ENTR ή τα βασικά αριθμητικά στοιχεία που δημοσιεύονται από τη ΓΔ RTD.

2.1.7 Στατιστικές ΕΤΚ που δεν έχουν εφαρμοστεί ακόμη

Ωστόσο, λόγω της έλλειψης ανθρωπίνων πόρων, οι άλλοι τομείς που αναφέρονται στο τμήμα 3 του παραρτήματος του κανονισμού αριθ. 753/2004 δεν έχουν καλυφθεί εντατικά, π.χ. οι στατιστικές για τη βιοτεχνολογία, την νανοτεχνολογία και το τεχνολογικό ισοζύγιο πληρωμών.

Οι εν λόγω ενέργειες που υστερούν αντισταθμίζονται εν τούτοις από διάφορες ενέργειες που έχουν επισπευσθεί λόγω αναγκών πολιτικής. Ορισμένες από αυτές όπως οι στατιστικές CDH παρατίθενται στις προηγούμενες παραγράφους. Άλλες ενέργειες πρέπει να συνεχιστούν και, επομένως, εντάσσονται στο κεφάλαιο 5 (π.χ. καλύτερη μέτρηση της διεθνοποίησης της Ε&Α).

2.2. Εφαρμογή των στατιστικών ΕΤΚ στα κράτη μέλη

Το παρόν τμήμα περιγράφει συνοπτικά τα μέτρα που λαμβάνονται στα κράτη μέλη σχετικά με τις στατιστικές ΕΤΚ που συλλέγονται άμεσα από αυτά: στατιστικές Ε&Α/Gbaord, κοινοτικές στατιστικές καινοτομίας και στατιστικές CDH. Σε ότι αφορά τους υπόλοιπους τομείς, χρησιμοποιούνται άλλες πηγές επίσημων ή ανεπίσημων στοιχείων, οι οποίες δεν περιλαμβάνονται σε έρευνες που πρέπει να διεξαχθούν από τα κράτη μέλη.

Στατιστικές Ε&Α/Gbaord

Για να καλυφθούν οι απαιτήσεις του κανονισμού αριθ. 753/2004, πολλές χώρες προσάρμοσαν τα εθνικά τους ερωτηματολόγια και τη συλλογή στοιχείων από την περίοδο 2002/2003 και πέρα. Σε πολλές περιπτώσεις τα αναθεωρημένα εθνικά ερωτηματολόγια ήδη περιελάμβαναν τα στοιχεία Ε&Α που υποβλήθηκαν εθελούσια. Γενικά, οι εθνικές μέθοδοι σύνταξης στοιχείων, οι οποίες συχνά βασίζονται πλήρως στην έρευνα γνωστών συντελεστών Ε&Α, έχουν παραμείνει αμετάβλητα. Αντ’ αυτού, απαιτήθηκε προσαρμογή του μεγέθους των εθνικών ερωτηματολογίων έρευνας Ε&Α ή της χρήσης των εθνικών πηγών στοιχείων.

Ορισμένες χώρες αντιμετώπισαν προβλήματα στη διαβίβαση στοιχείων Ε&Α και Gbaord για τα πρώτα δύο υποχρεωτικά έτη αναφοράς (2003 και 2004), ειδικότερα σε ό,τι αφορά την πληρότητα των στοιχείων και την τήρηση των προθεσμιών που προβλέπονται από τον κανονισμό της Επιτροπής. Ωστόσο, θα πρέπει να αντιμετωπίσουν λιγότερες δυσκολίες με τις στατιστικές Ε&Α για το έτος αναφοράς 2005, συν τοις άλλοις, όσον αφορά την περαιτέρω βελτίωση της επικαιρότητας των εν λόγω στατιστικών. Ωστόσο, η διαβίβαση των μεταβλητών Ε&Α σε εθελοντική βάση παραμένει ελλιπής.

Κοινοτικές στατιστικές καινοτομίας

Η τέταρτη κοινοτική έρευνα καινοτομίας (ΚΕΚ 4) θεωρήθηκε λιγότερο επαχθής και ευκολότερη στην εφαρμογή σε εθνικό επίπεδο. Τα κράτη μέλη κατά κύριο λόγο χρησιμοποίησαν το εναρμονισμένο ερωτηματολόγιο έρευνας ΚΕΚ 4 και την εναρμονισμένη μεθοδολογία έρευνας. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη βελτίωση της ποιότητας των στοιχείων, συγκεκριμένα σε ό,τι αφορά τη συγκρισιμότητα και την επικαιρότητα των στοιχείων. Τα ταξινομημένα σε πίνακες (περιφερειακά και εθνικά) στοιχεία διαβιβάστηκαν γενικά εγκαίρως. Εν τούτοις, η Eurostat δεν θα λάβει όλα τα εθνικά σύνολα μικροδεδομένων της ΚΕΚ 4, καθώς ορισμένες χώρες δεν θα διαβιβάσουν τα εν λόγω στοιχεία εθελοντικά. Επιπλέον, διάφορες χώρες δεν πρόκειται να διαβιβάσουν περιφερειακά στοιχεία.

Στατιστικές για την εξέλιξη της σταδιοδρομίας των κατόχων διδακτορικού («στατιστικές CDH»)

Με βάση τις επιτακτικές ανάγκες των χρηστών, η ευρύτερη παραγωγή των στατιστικών CDH άρχισε το 2006 και το 2007 σε περισσότερα από 20 κράτη μέλη. Σ’ αυτό το πλαίσιο, οι χώρες άρχισαν να επικεντρώνουν προσπάθειες στη χρήση των εθνικών πηγών και μητρώων διοικητικών στοιχείων, στην ανάπυξη εθνικών πλαισίωνα δειγμάτων που καλύπτουν όλους τους κάτοικους κατόχους διδακτορικού, στον υπολογισμό του μεγέθους των δειγμάτων, στη σύνταξη εθνικών ερωτηματολογίων ερευνών και στην ανάπτυξη τεχνικών συλλογής στοιχείων. Μία ευρύτερη αξιολόγηση της παραγωγής στατιστικών CDH σε εθνικό επίπεδο θα διεξαχθεί το 2008.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Eurostat) θεωρεί ότι:Έχει επιτελεστεί σημαντική πρόοδος σε ό,τι αφορά την εφαρμογή της απόφασης αριθ. 1608/2003/ΕΚ, καθώς οι κανονισμοί αριθ. 753/2004 και 1450/2004 καλύπτουν όλους τους τομείς των στατιστικών ΕΤΚ·η δρομολόγηση συμπληρωματικών σχεδίων όπως οι στατιστικές CDH αιτιολογήθηκε από τη συνάφεια τους όσον αφορά τις επιτακτικές ανάγκες της σχετικής πολιτικής·τα εν λόγω μέτρα σε διεθνές επίπεδο έχουν γενικά τηρηθεί από τις μεμονωμένες χώρες, οι οποίες έχουν εντείνει τις προσπάθειές τους να προβούν στις απαιτούμενες εθνικές προσαρμογές ή επενδύσεις. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα αύξηση των διαθέσιμων στατιστικών ΕΤΚ π.χ. όσον αφορά τις στατιστικές Ε&Α και Gbaord κατά περίπου ένα τρίτο από το 2001. |

3. Στατιστικεσ ΕΤΚ: ποιοτητα δεδομενων

Το πλαίσιο για την ποιότητα των στοιχείων των στατιστικών ΕΤΚ είναι ο ευρωπαϊκός κώδικας συμπεριφοράς για τις στατιστικές [4] που καλύπτει 15 κύριες αρχές. Οι κύριες αρχές που αφορούν την ποιότητα στοιχείων των στατιστικών ΕΤΚ είναι οι εξής:

· Αρχή 3: επάρκεια διαθέσιμων πόρων για τις εθνικές στατιστικές αρχές

· Αρχή 4: δέσμευση ποιότητας για όλα τα μέλη του ΕΣΣ

· Αρχή 7: ορθότητα της μεθοδολογίας για την υποστήριξη των ποιοτικών στατιστικών.

· Αρχή 9: μη υπερβολικός φόρτος για τους συμμετέχοντες

· και οι αρχές 11 έως 15 που αφορούν τη σχετικότητα, την ακρίβεια, την αξιοπιστία, την επικαιρότητα, την ακρίβεια, τη συνοχή και τη συγκρισιμότητα των παραχθεισών στατιστικών.

Η ποιότητα των στοιχείων καθώς και οι δαπάνες και ο φόρτος που βαρύνουν τους συμμετέχοντες επίσης εντάσσονται στο πλαίσιο της «Ανακοίνωσης της Επιτροπής για τη μείωση του φόρτου αντίδρασης, την απλούστευση και τον καθορισμό προτεραιοτήτων στον κλάδο των κοινοτικών στατιστικών» [5]. Η εν λόγω ανακοίνωση αφορά, μεταξύ άλλων, την αναδιοργάνωση των επιχειρηματικών στατιστικών που πρόκειται επίσης να επηρεάσουν τις στατιστικές ΕΤΚ μεσοπρόθεσμα.

Ορισμένα από τα ζητήματα ποιότητας των στατιστικών που προκύπτουν στους διάφορους τομείς επισημαίνονται παρακάτω. Πολλά από τα εν λόγω συμπεράσματα συχνά προκύπτουν από τις εκθέσεις ποιότητας για τις μεμονωμένες έρευνες:

· Στατιστικές Ε&Α: Η ποιότητα των ευρωπαϊκών στατιστικών Ε&Α βελτιώθηκε με την εφαρμογή του κανονισμού αριθ. 753/2004. Σημειώθηκε αύξηση της διαθεσιμότητας στοιχείων από το έτος αναφοράς 2003 και μετά. Η ακρίβεια των στοιχείων και η συγκρισιμότητα μεταξύ των χωρών είναι επίσης ικανοποιητικές. Οι συστάσεις σχετικά με τη συγκέντρωση στοιχείων που περιλαμβάνονται στο εγχειρίδιο Frascati του ΟΟΣΑ γενικά τηρήθηκαν.

· Κοινοτικές στατιστικές καινοτομίας: Η ποιότητα των στοιχείων ΚΕΚ 4 επίσης βελτιώθηκε σημαντικά σε σχέση με προηγούμενες ΚΕΚ. Συχνά αυτό οφείλεται στο συντομότερο και σαφέστερο ερωτηματολόγιο, στη δυναμικότερη διαδικασία παραγωγής και εφαρμογής σε εθνικό επίπεδο και στη μεγαλύτερη εξοικείωση των συμμετεχόντων με την ΚΕΚ. Η επικαιρότητα, η πληρότητα και η συγκρισιμότητα των εθνικών συνόλων στοιχείων ΚΕΚ 4 έχουν επίσης βελτιωθεί. Η ακρίβεια των στοιχείων υπήρξε ικανοποιητική για τις περισσότερες χώρες.

· Άλλες στατιστικές ΕΤΚ: Σε ό,τι αφορά τους υπόλοιπους τομείς, η αναβάθμιση της ποιότητας συχνά εξαρτάται από την επιτευχθείσα πρόοδο ως προς τα στοιχεία πηγής. Από αυτή την άποψη, σημειώθηκε σημαντική πρόοδος όσον αφορά τα στοιχεία από την κοινοτική έρευνα εργατικού δυναμικού ή από την PATSTAT.

Σε ό,τι αφορά τους κανονισμούς αριθ. 753/2004 και αριθ. 1450/2004, η Eurostat άρχισε την παρακολούθηση της συμμόρφωσης με τη νομοθεσία για τις στατιστικές Ε&Α και τις κοινοτικές στατιστικές καινοτομίας του 2006/2007. Η εν λόγω παρακολούθηση θα επαναλαμβάνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα με προκαθορισμένη σειρά προτεραιότητας για δράση έναντι των κρατών μελών.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Eurostat):θεωρεί ότι η ποιότητα των στατιστικών Ε&Α και των κοινοτικών στατιστικών καινοτομίας έχει βελτιωθεί σημαντικά τα τελευταία έτη, μεταξύ άλλων λόγω των κανονισμών αριθ. 753/2004 και 1450/2004·θεωρεί, ωστόσο, ότι απαιτούνται περαιτέρω βελτιώσεις στην ποιότητα των στοιχείων κατά τα επόμενα έτη·συν τοις άλλοις, προτίθεται να παρακολουθήσει την ποιότητα των στατιστικών στοιχείων στους διάφορους τομείς στο μέλλον. |

4. Στατιστικεσ ΕΤΚ: δαπανεσ και φορτοσ

Η Eurostat προβαίνει σε μέτρηση των δαπανών και του φόρτου που επιβάλλονται από τις στατιστικές επιχειρήσεων σε διάφορους στατιστικούς τομείς. Στην περίπτωση των στατιστικών ΕΤΚ, οι δαπάνες και ο φόρτος έχουν μετρηθεί μόνο για τις στατιστικές Ε&Α και για τις κοινοτικές στατιστικές καινοτομίας, καθώς αυτές αποτελούν τις μοναδικές δύο αυτοδύναμες έρευνες επιχειρήσεων μέχρι στιγμής.

Λόγω τους γεγονότος ότι δεν απάντησαν όλες οι χώρες και ότι τα στοιχεία που διαβιβάστηκαν είναι ετερογενή και δεν είναι πλήρως συγκρίσιμα, δεν μπορεί να εξαχθεί κανένα στεγανό συνολικό συμπέρασμα για τις δαπάνες και το φόρτο που επιβάλλουν οι στατιστικές Ε&Α και οι κοινοτικές στατιστικές καινοτομίας. Ακολουθεί παράδειγμα δύο χωρών:

· Στην Εσθονία, μια επιχείρηση που υποβάλλεται σε έρευνα για στατιστικές Ε&Α χρειάζεται κατά μέσον όρο 4 ώρες για τη συγκέντρωση όλων των απαιτούμενων στοιχείων Ε&Α. Λόγω ενός χαμηλού ρυθμού δείγματος, ο εν λόγω χρόνος, μειώνεται σε 8 λεπτά μόνον όταν όλες οι επιχειρήσεις της χώρας λαμβάνονται υπόψη. Σε ότι αφορά τις κοινοτικές στατιστικές καινοτομίας, ο εν λόγω φόρτος είναι 95 λεπτά για την επιχείρηση που συμμετέχει στην έρευνα και 55 λεπτά για όλες τις επιχειρήσεις.

· Στην Ιταλία, από την άλλη πλευρά, η συγκέντρωση των απαιτούμενων στατιστικών Ε&Α είχε ως αποτέλεσμα μέσο φόρτο 95 λεπτών στις επιχειρήσεις που συμμετείχαν στην έρευνα και 40 λεπτών όταν λαμβάνονται υπόψη όλες οι κρατικές επιχειρήσεις. Σε αντίθεση με την Εσθονία, τα αντίστοιχα στοιχεία για τις κοινοτικές στατιστικές καινοτομίας είναι πολύ υψηλότερα με περίπου 7 ώρες για τις επιχειρήσεις που συμμετείχαν στο δείγμα και λιγότερες από 2 ώρες για όλες τις κρατικές επιχειρήσεις.

Τα εν λόγω δύο παραδείγματα επισημαίνουν ότι οι δαπάνες και ο φόρτος των στατιστικών Ε&Α και των κοινοτικών στατιστικών καινοτομίας που βαρύνουν τις επιχειρήσεις είναι ιδιαίτερα ετερογενείς. Αυτό ισχύει επίσης για τη μέτρηση δαπανών/φόρτου σε άλλους τομείς όπως οι διαρθρωτικές στατιστικές επιχειρήσεων, όπου σ’ αυτό το στάδιο είναι διαθέσιμες αρκετές ετερόκλητες πληροφορίες από μόνον 16 χώρες .

Εκτός από τις περαιτέρω προσπάθειες για ουσιαστική βελτίωση της μέτρησης των δαπανών και του φόρτου που προκαλούνται από τις δύο εν λόγω έρευνες στατιστικών ΕΤΚ, η Eurostat θα καταστήσει πιο διαφανείς τις εθνικές μεθόδους συγκέντρωσης στοιχείων που χρησιμοποιούνται για τις εν λόγω δύο έρευνες. Αυτό θα πρέπει να έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία κινήτρων για τη βελτίωση των εθνικών μεθόδων και, συνεπώς, τη μείωση του φόρτου για τις επιχειρήσεις (π.χ. μέσω της μείωσης του μεγέθους του δείγματος που εμφανίζεται ιδιαίτερα μεγάλο σε ορισμένες χώρες).

Ομοίως, θα ποικίλλει και ο φόρτος που δημιουργούν οι στατιστικές CDH για τα κράτη μέλη, ανάλογα με τα υφιστάμενα πλαίσια ερευνών τους ή τις υφιστάμενες έρευνες CDH ή άλλες εθνικές έρευνες. Ωστόσο, για τις εν λόγω στατιστικές, οι συμμετέχοντες στην έρευνα δεν είναι επιχειρήσεις, αλλά φυσικά πρόσωπα.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Eurostat)έχει αναλάβει αρχική μέτρηση των δαπανών και του στατιστικού φόρτου που προκαλούν οι στατιστικές Ε&Α και οι κοινοτικές στατιστικές καινοτομίας·θωρεί ότι οι δαπάνες και ο φόρτος που επιβάλλουν αυτές οι στατιστικές στους συμμετέχοντες στην έρευνα και στις εθνικές αρχές μάλλον ποικίλουν·κρίνει ότι οι δαπάνες και ο φόρτος μπορούν να μειωθούν σε πολλές χώρες αποκλειστικά με την περιπλοκότερη εφαρμογή των στατιστικών μεθόδων χωρίς να διακυβεύεται η ποιότητα των στοιχείων. |

5. Περαιτερω αναπτυξη των στατιστικων ΕΤΚ

Η περαιτέρω ανάπτυξη των στατιστικών ΕΤΚ πρέπει να αφορά ολόκληρο το σύστημα ΕΤΚ, δηλαδή την τροφοδότηση της επιστήμης, τους συνδέσμους, την παραγωγή και τον αντίκτυπο. Το παρόν κεφάλαιο προβλέπει τις εξελίξεις κατά τα επόμενα μερικά έτη. Αφενός μπορούν να επιτευχθούν πολλά με τη βελτίωση των υφιστάμενων στατιστικών βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα. Αφετέρου, πρέπει να αναζητηθούν νέοι δείκτες, νέες πηγές στοιχείων και νέοι τομείς στατιστικών ΕΤΚ σε μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη βάση.

5.1 Βελτίωση των υφιστάμενων στατιστικών ΕΤΚ

5.1.1 Βελτίωση της ποιότητας των στατιστικών ΕΤΚ

Σε στενή συνεργασία με τα κράτη μέλη, η Eurostat πρέπει να εξασφαλίσει την πλήρη εφαρμογή του νομοθετικού πλαισίου σε εθνικό επίπεδο προκειμένου να επιτευχθούν περαιτέρω βελτιώσεις στην ποιότητα των στοιχείων. Περιλαμβάνονται πρόσθετες συλλογές στοιχείων και άλλες δραστηριότητες, οι οποίες πρέπει να συνεχιστούν και να βελτιωθούν περαιτέρω.

Συγκεκριμένες περιπτώσεις είναι οι εξής: εξισορρόπηση των στατιστικών Ε&Α που περιλαμβάνονται στον κανονισμό αριθ. 753/2004 (βάσει αξιολόγησης της ποιότητας των στοιχείων και των αναγκών των χρηστών)· να καταστεί η κατανομή της «Ε&Α που χρηματοδοτείται από το εξωτερικό» υποχρεωτική· βελτίωση των στατιστικών Ε&Α ενόψει της προβλεπόμενης κεφαλαιοποίησης της Ε&Α στο ευρωπαϊκό σύστημα λογαριασμών και με την προοπτική της καλύτερης ανταπόκρισης στις ανάγκες των χρηστών όσον αφορά γυναίκες στην επιστήμη· αυξανόμενη εναρμόνιση των μεθόδων σύνταξης στοιχείων των στατιστικών Ε&Α ή περαιτέρω βελτίωση της επικαιρότητάς τους με προβλέψεις για το παρόν.

Η ποιότητα (συνέπεια και σχετικότητα) των στατιστικών ΕΤΚ για τους ερευνητές πρέπει να βελτιωθεί. Τέλος, η αναθεωρημένη ταξινόμηση των οικονομικών δραστηριοτήτων (Nace αναθ. 2) πρέπει να ενσωματωθεί πλήρως στις στατιστικές ΕΤΚ από το 2008 και μετά, με συνέπεια να γίνουν πιο σχετικές.

5.1.2 Στατιστικές για τους ανθρώπινους πόρους στην επιστήμη και την τεχνολογία («στατιστικές HRST»)

Το εγχειρίδιο της Κανμπέρα του ΟΟΣΑ, δηλαδή η βασική μεθοδολογία για τις στατιστικές HRST που χρονολογείται από το 1992, πρέπει να αναθεωρηθεί. Η εν λόγω αναθεώρηση πρέπει συγκεκριμένα να αφορά τη σχετικότητα των εννοιών και των ορισμών των στατιστικών HRST, που έχουν κριθεί ανεπαρκείς. Οι στατιστικές CDH επίσης πρέπει να ενσωματωθούν στις έννοιες και στους ορισμούς HRST. Οι σχετικές εργασίες έχουν αρχίσει. Σ’ αυτό το πλαίσιο πρέπει να επιδιωχθεί στενή συνεργασία σε διεθνές επίπεδο (συγκεκριμένα με τον ΟΟΣΑ).

Οι νέες στατιστικές για την εξέλιξη της σταδιοδρομίας των κατόχων διδακτορικού («στατιστικές CDH») που δρομολογήθηκαν από τον ΟΟΣΑ, τον UIS και την Eurostat πρέπει να αξιολογηθούν και να σταθεροποιηθούν με παραγωγή σε τακτική βάση. Αυτό πρέπει να επιτευχθεί μετά το πρώτο ολοκληρωμένο εθνικό πρόγραμμα για την εφαρμογή των στατιστικών CDH στις ευρωπαϊκές χώρες το 2007. Σε δεύτερο στάδιο, πρέπει να προβλεφθεί η πλήρης ενσωμάτωση στο Ευρωπαϊκό Στατιστικό Σύστημα.

5.1.3 Στατιστικές διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας

Η PATSTAT, η νέα πηγή μη επεξεργασμένων στοιχείων για τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, δημιουργεί πολλές νέες δυνατότητες για την παραγωγή δεικτών σχετικών με τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, με υπέρβαση των σημερινών σχετικών ορίων. Μπορούν να συνταχθούν συμπληρωματικοί δείκτες σε σχέση με τις εθνικές αιτήσεις για διπλώματα ευρεσιτεχνίας, τα ελεγμένα ονόματα των υποψηφίων, τη διεθνοποίηση των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας ή τους εφευρέτες. Σχετικά παραδείγματα αποτελούν οι αναλογίες συγκέντρωσης διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας ή οι δείκτες για την καλύτερη μέτρηση των συνδέσμων μεταξύ του κλάδου παραγωγής και της επιστήμης. Οι μεγάλες ανάγκες των χρηστών για συμπληρωματικούς δείκτες θα μπορούσαν ακόμη και να οδηγήσουν στην προσαρμογή της PATSTAT. Το αρχείο μη επεξεργασμένων στοιχείων της PATSTAT θα μπορούσε να αξιοποιηθεί περαιτέρω για τη δημιουργία συνδέσμων με άλλες σειρές μικροδεδομένων όπως ο βιομηχανικός πίνακας βαθμολογίας επενδύσεων Ε&Α της ΕΕ). Πέραν τούτου, πρέπει να βελτιωθεί η επικαιρότητα των στατιστικών για τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας και πρέπει να σταθεροποιηθεί η παραγωγή των περιφερειακών στατιστικών για τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας.

5.1.4 Στατιστικές για τις βιομηχανίες υψηλής τεχνολογίας και τις υπηρεσίες που βασίζονται στη γνώση («στατιστικές υψηλής τεχνολογίας»)

Οι συγκεντρωτικές στατιστικές υψηλής τεχνολογίας (συμπεριλαμβανομένων των συνόλων εμπορίου υψηλής τεχνολογίας) πρέπει να αναθεωρηθούν δεδομένου ότι η ονοματολογία οικονομικών δραστηριοτήτων NACE μετατρέπεται σε Nace αναθ. 2 ή δεδομένου ότι πρέπει να επικαιροποιηθεί η ομαδοποίηση των προϊόντων. Επίσης, οι βελτιώσεις στη δομή των οικονομικών δραστηριοτήτων στο πλαίσιο της Nace αναθ. 2 δημιουργούν νέες δυνατότητες για περιπλοκότερα, πιο σχετικά σύνολα. Η συνεργασία με άλλους διεθνείς εταίρους κρίνεται σκόπιμη σ’ αυτόν τον τομέα.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Eurostat) επιδιώκει τα εξής:περαιτέρω βελτίωση της ποιότητας των στατιστικών ΕΤΚ σε συνεργασία με τα κράτη μέλη·δρομολόγηση της αναθεώρησης των εννοιών και των ορισμών όσον αφορά τις στατιστικές για τους ανθρώπινους πόρους στην επιστήμη και την τεχνολογία·αξιολόγηση και σταθεροποίηση των στατιστικών για την εξέλιξη της σταδιοδρομίας των κατόχων διδακτορικού· καλύτερη αξιοποίηση της PATSTAT για τις διεθνώς συγκρίσιμες στατιστικές διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας συν τοις άλλοις με τη δημιουργία νέων δεικτών·αναθεώρηση των εννοιών και των ορισμών για τις βιομηχανίες υψηλής τεχνολογίας και τις υπηρεσίες με βάση τη γνώση ώστε να αποκτήσουν μεγαλύτερη σχετικότητα. |

5.2 Νέοι δείκτες, νέες πηγές στοιχείων και νέοι τομείς

Πρέπει επίσης να αναπτυχθούν νέοι δείκτες, πρέπει να ανοίξουν νέες πηγές στοιχείων, άλλες πηγές πρέπει ενδεχομένως να κλείσουν και πρέπει να προστεθούν νέοι τομείς σε μεσοπρόθεσμη έως μακροπρόθεσμη βάση. Παρακάτω παρουσιάζονται ορισμένοι κύριοι τομείς που προσφέρονται για μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο προγραμματισμό.

5.2.1 Καλύτερη μέτρηση της διεθνοποίησης της ΕΤΚ

Η μέτρηση της διεθνοποίησης της ΕΤΚ φαίνεται ανεπαρκής λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι η ΕΤΚ γίνεται όλο και πιο διεθνής. Διαπιστώνονται κενά στα στοιχεία όσον αφορά, π.χ., τις δαπάνες Ε&Α των επιχειρήσεων της ΕΕ εκτός του εδάφους Ε&Α που ανήκει σε ξένες θυγατρικές, την κινητικότητα των ανθρωπίνων πόρων υψηλής εξειδίκευσης ή τη διεθνή συνεργασία για την καινοτομία.

Μπορούν να γίνουν βαθμιαίες βελτιώσεις στους διάφορους σχετικούς τομείς (π.χ. στατιστικές Ε&Α και στατιστικές για τις ξένες θυγατρικές). Πρέπει επίσης να επιδιωχθεί στενή συνεργασία με τον ΟΟΣΑ.

5.2.2 Καλύτερες κοινοτικές έρευνες καινοτομίας για περισσότερους χρήστες

Το εγχειρίδιο του Όσλο του 2005 Eurostat/ΟΟΣΑ που καλύπτει δύο νέους τύπους καινοτομίας (όσον αφορά την οργάνωση και την εμπορευματοποίηση) πρέπει να εφαρμοστεί πλήρως στο πλαίσιο της ΚΕΚ το 2008. Πέραν τούτου, οι νέες αιτήσεις χρηστών θα καλυφθούν στο πλαίσιο των επόμενων κοινοτικών ερευνών καινοτομίας, δηλαδή από την ΚΕΚ 2008 και πέρα. Συγκεκριμένα, περιλαμβάνονται η καλύτερη μέτρηση της οικολογικής καινοτομίας και του σχεδιασμού, η καταχώριση της καινοτομίας με γνώμονα τους χρήστες ή οι δημόσιες συμβάσεις και η καινοτομία. Πρέπει να προστεθούν περαιτέρω τομείς της οικονομίας και να επιτευχθεί η πλήρης κάλυψη των ευρωπαϊκών περιφερειών με τα επόμενα κύματα κοινοτικών ερευνών καινοτομίας. Από την άλλη πλευρά, πρέπει να εξασφαλιστεί ότι το ερωτηματολόγιο της ΕΤΚ 2008 δεν θα επιβαρυνθεί υπερβολικά με αρνητικό αντίκτυπο στην ποιότητα των στοιχείων.

5.2.3 Καλύτερη πρόσβαση στα μικροδεδομένα

Πρέπει να γίνει εντατικότερη χρήση των μικροδεδομένων από τους ερευνητές, πέρα από τη διάδοση των τυποποιημένων ταξινομήσεων σε πίνακες και των δεικτών, Λαμβάνοντας την ΚΕΚ ως παράδειγμα, η διαβίβαση των μικροδεδομένων στη Eurostat και η συγκεντρωτική χρήση τους σ’ αυτό το πλαίσιο από τους ερευνητές, βελτιώνουν ουσιαστικά την αναλογία κόστους-κέρδους. Τα μικροδεδομένα μπορούν να χρησιμοποιηθούν είτε ως ανωνυμοποιημένα μικροδεδομένα είτε ως εμπιστευτικά μικροδεδομένα στο κέντρο ασφαλείας της Eurostat. Η πρόσβαση και στις δύο σειρές στοιχείων διέπεται από τον κανονισμό αριθ. 831/2002 της Επιτροπής. Η κεντρική διαθεσιμότητα των μικροδεδομένων ΚΕΚ στη Eurostat έχει εξασφαλιστεί μέσω της υποχρεωτικής διαβίβασης στοιχείων από τις χώρες. Η διαδικασία πρόσβασης των ερευνητών στα μικροδεδομένα ΚΕΚ πρέπει να απλουστευθεί.

Μεσοπρόθεσμα, πρέπει να διερευνηθεί η δυνατότητα διαβίβασης άλλων μικροδεδομένων ΕΤΚ. Οι πρώτες σχετικές υποψηφιότητες θα είναι οι στατιστικές Ε&Α και CDH. Ωστόσο, γι’ αυτό απαιτεί τη μεγαλύτερη εναρμόνιση της παραγωγής στοιχείων σε εθνικό επίπεδο και επαρκή ζήτηση για τα εν λόγω μικροδεδομένα εκ μέρους των ερευνητών. Τέλος, η διασύνδεση διάφορων σειρών μικροδεδομένων ΕΤΚ με άλλες σειρές μικροδεδομένων πρέπει να ενταχθεί στο πλαίσιο ενός πιο μακροπρόθεσμου προγράμματος εργασίας.

5.2.4 Περισσότεροι δείκτες για τις ροές γνώσης, τους συνδέσμους, την παραγωγή ΕΤΚ και τον αντίκτυπο

Διαπιστώνεται η ανάγκη για αναθεώρηση των υφιστάμενων δεικτών για τη μεταφορά γνώσεων μεταξύ των πανεπιστημίων και της βιομηχανίας για την αξιολόγηση του πεδίου τους (π.χ. χορήγηση αδειών και διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, δημιουργία τεχνοβλαστών, συνεργατική έρευνα, δημοσιεύσεις, κινητικότητα ανθρωπίνων πόρων) και για τον προσδιορισμό της σχέσης τους με τον οικονομικό αντίκτυπο, ενόψει της προώθησης συνεκτικότερων στοιχείων που αφορούν την ανάλυση της μεταφοράς γνώσεων σε ολόκληρη την Ευρώπη και του καθορισμού σειράς εναρμονισμένων δεικτών. Συγκεκριμένα, πρέπει να αξιολογηθεί η ανάγκη για τη δημιουργία νέων δεικτών που να παρουσιάζουν τη διαδικασία δημιουργίας και διάδοσης γνώσεων στο πλαίσιο των συστημάτων Ε&Α και καινοτομίας. Οι εν λόγω δείκτες διασύνδεσης θα εστιάζονται, π.χ., στα δίκτυα ερευνητών/εφευρετών ή στην έκταση με την οποία η βιομηχανική βάση αξιοποιεί τα αποτελέσματα του επιστημονικού έργου για τις καινοτομικές δραστηριότητές της. Στο εγχειρίδιο του Όσλο του 2005 συμπεριλήφθη ειδικό κεφάλαιο για τους συνδέσμους καινοτομίας. Όπως συμβαίνει με τους δείκτες διασύνδεσης, οι δείκτες παραγωγής και αντίκτυπου ΕΤΚ επίσης δεν έχουν αναλυθεί εμπεριστατωμένα. Πραγματοποιούνται πολλές βελτιώσεις (π.χ. όσον αφορά τις στατιστικές διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας ή τις βιβλιομετρικές στατιστικές), αλλά δεν έχει διενεργηθεί ακόμη συνολική χαρτογράφηση των αναγκών των χρηστών σε αντιπαραβολή με τα στοιχεία που παράγονται στους εν λόγω τομείς. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τους δείκτες ΕΤΚ που μετρούν τον οικονομικό αντίκτυπο, για τους οποίους δεν υφίσταται εναρμονισμένη σειρά δεικτών.

Οι εν λόγω απαιτήσεις εφαρμόζονται σε όλους τους τομείς στατιστικών ΕΤΚ (στατιστικές Ε&Α, στατιστικές καινοτομίας, στατιστικές HRST, στατιστικές υψηλής τεχνολογίας και στατιστικές διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας). Πρώτον, οι ανάγκες των χρηστών πρέπει να διευκρινιστούν και να συγκεντρωθούν όσον αφορά τις δυνατότητες στατιστικής παραγωγής. Στη συνέχεια, η υφιστάμενη παραγωγή στοιχείων πρέπει να βελτιωθεί, κυρίως με τον καθορισμό και την παραγωγή νέων δεικτών. Η καλύτερη αξιοποίηση των μικροδεδομένων στο πλαίσιο της ΚΕΚ αποτελεί άμεση σχετική προτεραιότητα. Από την άλλη πλευρά, η άμεση ενσωμάτωση τω τομέων που δεν εντάσσονται ακόμη στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού στατιστικού συστήματος, όπως οι βιβλιομετρικές στατιστικές, φαίνεται δύσκολη, εάν όχι αδύνατη. Αυτό οφείλεται κυρίως στην έλλειψη πόρων της Eurostat ή στα βασικά δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Πρέπει να δρομολογηθούν περαιτέρω μέτρα έρευνας και συγκέντρωσης όσον αφορά την εν λόγω δραστηριότητα.

5.2.5 Διαλογή και εκ νέου αξιολόγηση των δεικτών παραγωγής ΕΤΚ

Οι παραδοσιακές στατιστικές Ε&Α και οι διάφορες κατανομές, υποδιαιρέσεις και ταξινομήσεις στους τομείς επιδόσεων (τομέας επιχειρήσεων, BES, κυβερνητικός τομέας, GOV, τομέας τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, HES και ιδιωτικός μη κερδοσκοπικός τομέας, PNP) υφίστανται για περισσότερα από 40 έτη. Βασίζονται στο εγχειρίδιο Frascati (τελευταία έκδοση 2002). Με το πέρασμα των ετών έχουν υποστεί προσαρμογές χωρίς θεμελιώδεις αλλαγές στις έννοιες και στους ορισμούς. Επιπλέον, με το πέρασμα των ετών οι στατιστικές Ε&Α και Gbaord έχουν επιβαρυνθεί με αιτήματα για συμπληρωματικά στοιχεία για τα οποία δεν ήταν αρχικά προορισμένες. Προκύπτουν ήδη νέες απαιτήσεις, π.χ. με τη μορφή κεφαλαιοποίησης της Ε&Α στο πλαίσιο του αναθεωρημένου συστήματος εθνικών λογαριασμών, ή της καλύτερης μέτρησης της διεθνοποίησης της Ε&Α. Επίσης, η σχετικότητα ορισμένων από τα στοιχεία Ε&Α και Gboard που παράγονται εδώ και πολλά έτη ενδέχεται να τεθεί σε κίνδυνο. Σχετικό παράδειγμα αποτελούν οι στατιστικές Gbaord που δεν περιλαμβάνουν στοιχεία για τις εκπτώσεις φόρου.

Μεσοπρόθεσμα, φαίνεται κατά συνέπεια απαραίτητη η διαλογή και η αξιολόγηση των παραδοσιακών στατιστικών Ε&Α και Gbaord και ιδίως της σχετικότητάς τους. Αυτό πρέπει να πραγματοποιηθεί όχι μόνο στο πλαίσιο της στατιστικής κοινότητας, αλλά επίσης από κοινού με το χρήστη και την ερευνητική κοινότητα.

5.2.6 Στοιχεία όσον αφορά τις μεμονωμένες επιχειρήσεις, τους ομίλους επιχειρήσεων και τα ιδρύματα έρευνας ή τριτοβάθμιας εκπαίδευσης

Έχουν καταβληθεί προσπάθειες σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την παραγωγή και την επέκταση της πρόσβασης στα στοιχεία για τις μεμονωμένες επιχειρήσεις, τους ομίλους επιχειρήσεων και τα ιδρύματα έρευνας ή τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, όπως τα πανεπιστήμια. Οι πληροφορίες που έχουν παραχθεί βασίζονται γενικά στις δημόσια διαθέσιμες πληροφορίες, π.χ. που δημοσιοποιούνται στους λογαριασμούς των σχετικών φορέων ή είναι διαθέσιμες ως διοικητικά στοιχεία σε εθνικό επίπεδο. Εξέχον παράδειγμα των εν λόγω προσπαθειών αποτελεί ο βιομηχανικός πίνακας βαθμολογίας επενδύσεων Ε&Α της ΕΕ, ο οποίος παράγεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (από το Ινστιτούτο Τεχνολογικών Προβλέψεων IPTS εξ ονόματος της ΓΔ RTD). Οι πληροφορίες για τις μεμονωμένες επιχειρήσεις ή τα ιδρύματα προστίθενται στις συγκεντρωτικές στατιστικές που παράγονται ως τυποποιημένη παραγωγή.

Με βάση τις εν λόγω υφιστάμενες δραστηριότητες, θα μπορούσαν να προβλεφτούν διάφορα μέτρα τα προσεχή έτη:

· Σε βραχυπρόθεσμη έως μεσοπρόθεσμη βάση, θα μπορούσε να παραβλεφθεί η περαιτέρω ανάπτυξη του βιομηχανικού πίνακα βαθμολογίας επενδύσεων Ε&Α της ΕΕ με την προσθήκη περισσότερων μεμονωμένων αρχείων στοιχείων (π.χ. για τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας) ή με τη δρομολόγηση συνεργιών με την ευρωομάδα της Eurostat για το μητρώο επιχειρήσεων που καλύπτει ομίλους επιχειρήσεων και τις δομές τους. Στόχος θα μπορούσε να είναι η παροχή στοιχείων για την πρόσβαση των επιχειρήσεων καινοτομίας στη χρηματοδότηση. Ωστόσο, μακροπρόθεσμα δεν πρέπει να υπάρξει διπλή παραγωγή στοιχείων για ενιαία στοιχεία ομίλου επιχειρήσεων.

· Η Eurostat μπορεί επίσης να συλλέξει παρόμοιες πληροφορίες για μεμονωμένα ιδρύματα (εκτός των επιχειρήσεων) σε εύθετο χρόνο. Οι πρώτοι υποψήφιοι θα ήταν τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια με το διττό ρόλο της έρευνας και της εκπαίδευσης. Οι δείκτες για τα μεμονωμένα πανεπιστήμια μπορούν να εξαχθούν από πηγές στατιστικών ή διοικητικών στοιχείων σε εθνικό επίπεδο και στη συνέχεια να διαβιβαστούν στη Eurostat. Ήδη υλοποιούνται πολυάριθμες ερευνητικές δραστηριότητες στον εν λόγω κλάδο. Καθώς αυξάνονται ταχύτατα οι ανάγκες των χρηστών σε σχέση με τον εν λόγω τομέα, η Eurostat θα διερευνήσει τη σκοπιμότητα της εν λόγω παραγωγής στοιχείων και θα προβεί στη σχετική παρακολούθηση σε εύθετο χρόνο.

5.2.7 Ενσωμάτωση των στατιστικών για τη βιοτεχνολογία και την νανοτεχνολογία και άλλους αναδυόμενους κλάδους.

Η ανάπτυξη των στατιστικών βιοτεχνολογίας και νανοτεχνολογίας προωθείται τα τελευταία έτη κυρίως από τον ΟΟΣΑ. Συγκεκριμένα, το έργο των στατιστικών βιοτεχνολογίας έχει σημειώσει πρόοδο προς τη μεγαλύτερη εναρμόνιση των βασικών εννοιών και ορισμών και όσον αφορά τις πιλοτικές συλλογές στοιχείων. Το έργο της μέτρησης της νανοτεχνολογίας δεν είναι τόσο προηγμένο όσο το έργο για τη βιοτεχνολογία. Ωστόσο, οι χρήστες (ΓΔ RTD) έχουν εκφράσει επανειλημμένα την ανάγκη για ενημέρωση στον εν λόγω τομέα.

Οι στατιστικές βιοτεχνολογίας και νανοτεχνολογίας πρέπει κατά κάποιο τρόπο να ενσωματωθούν μεσοπρόθεσμα στις στατιστικές ΕΤΚ. Αυτό συνεπάγεται, για παράδειγμα, τη βελτίωση των στατιστικών Ε&Α, των στατιστικών για τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας και των στατιστικών HRST. Από την άλλη πλευρά, οι στατιστικές για τη βιοτεχνολογία και τη νανοτεχνολογία πρέπει να εξεταστούν ευρύτερα και όχι μόνο στο πλαίσιο των στατιστικών ΕΤΚ. Κατά συνέπεια, σε εύθετο χρόνο, πρέπει να χρησιμοποιηθούν επίσης άλλα επίσημα ή ανεπίσημα στοιχεία για την παροχή συμπληρωματικών πληροφοριών που απαιτούνται για τη βιοτεχνολογία και τη νανοτεχνολογία. Οι στατιστικές και τα στοιχεία για τη νανοτεχνολογία πρέπει, στο μέτρο του δυνατού, να παρουσιάζουν επίσης ξεχωριστά στοιχεία και στατιστικές για τον αντίκτυπο των νατοτεχνολογιών στο περιβάλλον, στην ασφάλεια και στην υγεία, καθώς και τις σχετικές ερευνητικές δαπάνες.

Οι ανάγκες των πολιτικών για τα στοιχεία όσον αφορά την επιστήμη, την τεχνολογία και την καινοτομία εξελίσσονται, ορισμένες φορές ταχύτατα. Ενώ οι στατιστικές υποδομές δεν μπορούν να προσαρμόζονται σε βραχυπρόθεσμη βάση, ωστόσο πρέπει να καλύπτουν νέα θέματα. Από αυτή την άποψη, η σχετικότητα των ταξινομήσεων και των μεθόδων που χρησιμοποιούνται πρέπει να αξιολογείται τακτικά με σκοπό τη βελτίωση. Οι σοβαρές πολιτικές ανησυχίες για το περιβάλλον, τη δημόσια υγεία, την αλλαγή κλίματος και την παραγωγή ενέργειας π.χ. συνδέονται επίσης με την περαιτέρω έρευνα και την ανάπτυξη σε αυτούς τους τομείς. Αν και προς το παρόν οι υφιστάμενες ονοματολογίες είναι καλά προσαρμοσμένες για την παραγωγή στατιστικών επί των εν λόγω θεμάτων, πρέπει εν τούτοις να συνεχιστεί η βελτίωση της σχετικότητάς τους με τα ζητήματα πολιτικής.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Eurostat) επιδιώκει τα εξής:βελτίωση της μέτρησης της διεθνοποίησης της ΕΤΚ·βελτίωση των κοινοτικών ερευνών καινοτομίας ώστε να αποκτήσουν μεγαλύτερη σχετικότητα·βελτίωση της πρόσβασης στα μικροδεδομένα ΕΤΚ καθιστώντας υποχρεωτική τη διαβίβαση των μικροδεδομένων ΚΕΚ στη Eurostat·βελτίωση των δεικτών ΕΤΚ για τις ροές γνώσης, τους συνδέσμους, την παραγωγή ΕΤΚ και τον αντίκτυπο·διαλογή των δεικτών παραγωγής ΕΤΚ για έλεγχο της σχετικότητάς τους·περαιτέρω έλεγχος του χειρισμού των στοιχείων ΕΤΚ σε σχέση με τα μεμονωμένα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ή τους ομίλους επιχειρήσεων και λήψη των απαιτούμενων ενεργειών σε εύθετο χρόνο·ενσωμάτωση των στατιστικών για τη βιοτεχνολογία, τη νανοτεχνολογία και άλλους αναδυόμενους τομείς στις στατιστικές ΕΤΚ όσο το δυνατόν περισσότερο και εφόσον κρίνεται σκόπιμο. |

5.3 Ενημέρωση του νομικού πλαισίου για τις στατιστικές ΕΤΚ

Το νομικό πλαίσιο για της στατιστικές ΕΤΚ πρέπει να αναβαθμιστεί μεσοπρόθεσμα. Η Eurostat στοχεύει να προβεί στις ακόλουθες σχετικές ενέργειες:

· ο κανονισμός αριθ. 753/2004 πρέπει να αναδιατυπωθεί, λαμβάνοντας υπόψη τις συμπληρωματικές ανάγκες στοιχείων, με την ενσωμάτωση ορισμένων από τα στοιχεία που έχουν συλλεγεί σε εθελοντική βάση, με την κατάργηση άλλων στοιχείων χαμηλότερης συνάφειας ή με την επανεξέταση των συχνοτήτων της παραγωγής στοιχείων·

· ο κανονισμός αριθ. 1450/2004 επίσης πρέπει να αναθεωρηθεί βάσει του εναρμονισμένου ερωτηματολογίου και της εναρμονισμένης μεθοδολογίας έρευνας για την ΚΕΚ 2008 και καθιστώντας υποχρεωτική τη διαβίβαση των μικροδεδομένων ΚΕΚ·

· ένας τρίτος κανονισμός της Επιτροπής για τις στατιστικές για την εξέλιξη της σταδιοδρομίας των κατόχων διδακτορικού («στατιστικές CDH») πρέπει να εγκριθεί σε εύθετο χρόνο. Θα μπορούσε να εξεταστεί το ενδεχόμενο της παραγωγής στοιχείων ανά διετία.

Η συμπληρωματική νομοθεσία μπορεί να γίνει απαραίτητη, π.χ. για την πρόσβαση σε μικροδεδομένα και για τη διασύνδεση των μικροδεδομένων. Η Eurostat σκοπεύει να προβεί στις απαιτούμενες σχετικές ενέργειες.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Eurostat) σκοπεύει να προβεί στα εξής:αναθεώρηση των κανονισμός αριθ. 753/2004 και 1450/2004 για την εξασφάλιση μεγαλύτερης σχετικότητας·έγκριση τρίτου κανονισμού της Επιτροπής για τις στατιστικές σε σχέση με την εξέλιξη της σταδιοδρομίας των κατόχων διδακτορικού σε εύθετο χρόνο. |

[1] ΕΕ L 230 της 16.9.2003, σ.1

[2] ΕΕ L 118 της 23.4.2004, σ.23

[3] ΕΕ L 267 της 14.8.2004, σ.32

[4] COM (2005) 217

[5] COM (2006) 693

--------------------------------------------------