52006DC0249

[pic] | ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ |

Βρυξέλλες, 24.5.2006

COM(2006) 249 τελικό

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Προώθηση της αξιοπρεπούς εργασίας για όλους Η συμβολή της Ένωσης στην εφαρμογή της ατζέντας της αξιοπρεπούς εργασίας στον κόσμο

{SEC(2006) 643}

1. εισαγωγη

Το Σεπτέμβριο του 2005, η Διάσκεψη Κορυφής των Ηνωμένων Εθνών για την παρακολούθηση του Διαγγέλματος της Χιλιετίας επιβεβαίωσε την ανάγκη για δίκαιη παγκοσμιοποίηση. Συμπεριέλαβε την προώθηση της παραγωγικής απασχόλησης και της αξιοπρεπούς εργασίας για όλους στους στόχους των εθνικών και των διεθνών πολιτικών. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, τόνισε τον ουσιαστικό ρόλο της απασχόλησης και της ποιότητας της απασχόλησης στο πλαίσιο της δραστηριοποίησης κατά της φτώχειας και υπέρ της ανάπτυξης: παρά ορισμένες προόδους, το ήμισυ των εργαζομένων στον κόσμο έχει εισόδημα χαμηλότερο από το κατώτατο όριο των 2 δολαρίων την ημέρα, και το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού δεν έχει καμία κοινωνική προστασία[1].

Πριν από τη Διάσκεψη Κορυφής, η Επιτροπή, το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είχαν απευθύνει έκκληση για την ενίσχυση της κοινωνικής διάστασης της παγκοσμιοποίησης και την προώθηση της αξιοπρεπούς εργασίας για όλους, σύμφωνα με τη στρατηγική της ΔΟΕ στον τομέα[2].

Η προώθηση της αξιοπρεπούς εργασίας βρίσκεται στο επίκεντρο της πολιτικής ατζέντας της ΔΟΕ από το 2000: μέσω της ατζέντας της για την αξιοπρεπή εργασία, η ΔΟΕ προτείνει «να δοθούν σε όλους τους άνδρες και σε όλες τις γυναίκες πραγματικές ευκαιρίες για την πρόσβαση σε αξιοπρεπή και παραγωγική απασχόληση μέσα σε συνθήκες ελευθερίας, δικαιοσύνης, ασφάλειας και ανθρώπινης αξιοπρέπειας». Η εν λόγω ατζέντα αξιοπρεπούς εργασίας εγκρίθηκε από τις κυβερνήσεις και τους κοινωνικούς εταίρους στο πλαίσιο της ΔΟΕ, και αντιπροσωπεύει ένα σύνολο κατευθύνσεων με οικουμενικό χαρακτήρα, που δεν συνδέεται με ένα συγκεκριμένο πρότυπο ανάπτυξης. Εντάχθηκε το 2004 στο πλαίσιο των συστάσεων της Παγκόσμιας Επιτροπής για την Κοινωνική Διάσταση της Παγκοσμιοποίησης (ΠΕΚΔΠ).

Η ατζέντα της αξιοπρεπούς εργασίας βασίζεται σε μια ολοκληρωμένη προσέγγιση, που περιλαμβάνει την παραγωγική απασχόληση με ελεύθερη επιλογή, το δικαίωμα στην εργασία, την κοινωνική προστασία, τον κοινωνικό διάλογο, και τον συνυπολογισμό της διάστασης του φύλου[3]. Συνεπώς, περιλαμβάνει τα «θεμελιώδη κοινωνικά δικαιώματα», δηλαδή την ελάχιστη βάση των κοινωνικών δικαιωμάτων που έχει θεσπίσει η διεθνής κοινότητα και των οποίων την εφαρμογή υποστηρίζει ήδη η Ένωση. Ωστόσο, η ατζέντα είναι πιο φιλόδοξη: δεν στοχεύει μόνο στην εξασφάλιση μιας ελάχιστης βάσης δικαιωμάτων, αλλά και στον προσανατολισμό της ανάπτυξης σε αξίες και αρχές δραστηριοποίησης και διακυβέρνησης που συνδυάζουν την οικονομική ανταγωνιστικότητα με την κοινωνική δικαιοσύνη.

Ο συνδυασμός της οικονομικής ανταγωνιστικότητας με την κοινωνική δικαιοσύνη κατ΄αυτόν τον τρόπο βρίσκεται στον πυρήνα του ευρωπαϊκού προτύπου ανάπτυξης. Η δυναμική συμβολή στην προώθηση της αξιοπρεπούς εργασίας αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ευρωπαϊκής κοινωνικής ατζέντας και των προσπαθειών της ΕΕ για την προβολή των αξιών της και την από κοινού αξιοποίηση της εμπειρίας της και του ολοκληρωμένου της προτύπου για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη[4].

Αναλαμβάνοντας τη δέσμευση για την προώθηση της ατζέντας της αξιοπρεπούς εργασίας για όλους, η Επιτροπή λαμβάνει πλήρως υπόψη τις ιδιαιτερότητες και την ποικιλομορφία της κατάστασης σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο στον κόσμο. Αναγνωρίζει τη σημασία μιας στρατηγικής και σταδιακής προσέγγισης που θα είναι εύκολα αποδεκτή από τους εταίρους και θα αντικατοπτρίζει το πλαίσιο και τις προτεραιότητες σε εθνικό και σε περιφερειακό επίπεδο.

Στο πλαίσιο της εν λόγω ανακοίνωσης, η Επιτροπή προτείνει κατευθύνσεις ώστε οι πολιτικές και οι ενέργειες της ΕΕ να συμβάλλουν περισσότερο στην προώθηση της ατζέντας της αξιοπρεπούς εργασίας. Οι εν λόγω κατευθύνσεις προϋποθέτουν την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων, των κρατών μελών και του συνόλου των ενδιαφερόμενων παραγόντων.

Η εφαρμογή της ατζέντας της αξιοπρεπούς εργασίας θα αποτελέσει το κεντρικό θέμα του Τμήματος Υπουργικών Εργασιών Υψηλού Επιπέδου του Οικονομικού και Κοινωνικού Συμβουλίου του ΟΗΕ που θα πραγματοποιηθεί τον Ιούλιο του 2006. Συνεπώς, οι εργασίες όσον αφορά την ατζέντα της αξιοπρεπούς εργασίας θα συνεχιστούν σε διεθνές επίπεδο και η Επιτροπή προτίθεται να συμμετάσχει πλήρως.

2. παραγοντας αναπτυξησ, διακυβερνησης και επιδοσεων

Η παγκοσμιοποίηση και οι τεχνολογικές και δημογραφικές αλλαγές συνεπάγονται ουσιαστική μεταβολή της οργάνωσης της παραγωγής και της παροχής υπηρεσιών σε παγκόσμιο επίπεδο, καθώς επίσης και της δομής και της κατανομής των θέσεων εργασίας. Οι εν λόγω εξελίξεις έχουν καταστήσει δυνατή την επέκταση των πλεονεκτημάτων του διεθνούς εμπορίου σε μεγαλύτερο αριθμό χωρών και κοινωνικών ομάδων, και μπορούν να προσφέρουν σε κάθε ενδιαφερόμενο ευκαιρίες και προοπτικές για πρόσβαση σε αξιοπρεπή απασχόληση.

Παρόλα αυτά, η οικονομική ανάπτυξη δεν συνεπάγεται κατ΄ανάγκη τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και τη βελτίωση των υφιστάμενων θέσεων εργασίας, που θα οδηγούσαν στη μείωση της φτώχειας. Στην οικονομία πολλών αναπτυσσόμενων κρατών κυριαρχούν η παραοικονομία και οι θέσεις εργασίας χαμηλής ποιότητας και είναι έντονος ο διττός χαρακτήρας της αγοράς εργασίας, ιδίως στις περιπτώσεις που η πλειονότητα του πληθυσμού εξασφαλίζει τα προς το ζην με καλλιέργειες αυτοσυντήρησης. Οι γυναίκες, ιδίως οι νέες, επικεντρώνονται στην παραοικονομία και έχουν λίγες προοπτικές όσον αφορά το εισόδημα, την κατάρτιση και την κοινωνική προστασία.

Ακόμα και στον επίσημο τομέα της οικονομίας, η ανεπάρκεια των υπηρεσιών απασχόλησης, της διακυβέρνησης της αγοράς εργασίας και των συστημάτων κοινωνικής προστασίας μειώνουν την ικανότητα για διαχείριση των αλλαγών.

Σε ό,τι αφορά τα αναδυόμενα κράτη, η ανάπτυξη δεν επαρκεί για τη μείωση της φτώχειας μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού. Η αύξηση της παραγωγικότητας δεν συνεπάγεται πάντα μισθολογικές αυξήσεις. Οι θέσεις εργασίας χαμηλής ποιότητας και η παραοικονομία εξακολουθούν να αποτελούν τον κανόνα. Σε όλα τα εν λόγω κράτη, αλλά και -σε μικρότερο βαθμό- στα βιομηχανικά κράτη, οι εργαζόμενοι στην παραοικονομία στερούνται στην πράξη το δικαίωμα στην εργασία και στην κοινωνική προστασία.

Η προώθηση της αξιοπρεπούς εργασίας προϋποθέτει μια συνεκτική και συνολική προσέγγιση. Βεβαίως, επιβάλλεται να καταπολεμηθούν τα πιο εξόφθαλμα ελλείμματα των θεμελιωδών κοινωνικών δικαιωμάτων, όπως η εργασία των παιδιών. Ωστόσο, αυτό που επιβάλλεται συν τοις άλλοις είναι η αλλαγή στη λογική της ανάπτυξης. Σύμφωνα με την πείρα, η κατάργηση της εργασίας των παιδιών εξαρτάται επίσης από τη δραστηριοποίηση στην αγορά εργασίας, τον κοινωνικό διάλογο και τη κοινωνική προστασία (π.χ., με επιδοτήσεις που αποτρέπουν ή καθιστούν άσκοπη την εργασία των παιδιών και που ενθαρρύνουν την εκπαίδευση).

Για την υποχώρηση της φτώχειας, δεν αρκεί η χορήγηση ενισχύσεων διαβίωσης, ούτε η αναμονή των αποτελεσμάτων της ανάπτυξης και της εγκατάστασης διεθνών επιχειρήσεων. Επιβάλλεται η δημιουργία ενός περιβάλλοντος για τις εθνικές και τις ξένες επενδύσεις, ευνοϊκού για την παραγωγή τοπικών θέσεων απασχόλησης· η βελτίωση της διακυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένου του κοινωνικού διαλόγου· ο προσδιορισμός των ελλείψεων σε σχέση με την αξιοπρεπή εργασία· η θέσπιση ενός νομικού και ρυθμιστικού πλαισίου για την προστασία των εργαζομένων και την εξασφάλιση της ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών· η εγκαθίδρυση βιώσιμων συστημάτων κοινωνικής προστασίας, εκπαίδευσης και δια βίου κατάρτισης· η μέριμνα για την ασφάλεια δικαίου για τις επιχειρήσεις· η μείωση της διαφθοράς και η θέσπιση δίκαιων κανόνων για τον ανταγωνισμό. Η προώθηση της αξιοπρεπούς εργασίας με αυτούς τους τρόπους αποτελεί, συν τοις άλλοις, αίτημα των επιχειρήσεων καθώς θεωρούν ότι οι ευθύνες δεν είναι μόνο των εργοδοτών, και ότι οι δημόσιες αρχές πρέπει επίσης να αναλάβουν τις δικές τους[5].

Με την ιδιαίτερη έμφαση στην απασχόληση, στην ποιότητα της απασχόλησης και στις κατάλληλες κοινωνικές πολιτικές, η προώθηση της αξιοπρεπούς εργασίας αποτελεί παράγοντα για τη δικαιοσύνη και την κοινωνική συνοχή, αλλά και για τις οικονομικές επιδόσεις.

Η επιβεβαίωση των στόχων κοινωνικής φύσης δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να χρησιμοποιηθεί για σκοπούς προστατευτισμού. Στόχος είναι η γενικότερη κοινωνική πρόοδος και η δίκαιη κατανομή της προς το όφελος όλων.

3. δεσμευσεις και προσανατολισμοι για τις πολιτικες της ΕΕ

Η ΕΕ έχει αναλάβει ενεργό δέσμευση για την εφαρμογή του Διαγγέλματος της Χιλιετίας. Συμβάλλει στην αύξηση και στη βιώσιμη ανάπτυξη σε παγκόσμιο επίπεδο, ιδίως με την εμπορική πολιτική της και τις ενέργειές της στο πλαίσιο της ανάπτυξης και της εξωτερικής βοήθειας. Υποστηρίζει την επικύρωση και την αποτελεσματική εφαρμογή των συμβάσεων για τα θεμελιώδη κοινωνικά δικαιώματα από όλες τις χώρες του κόσμου[6].

Συγκεκριμένα, μπορεί να συμβάλει στην προώθηση της αξιοπρεπούς εργασίας θέτοντας την πείρα και την εμπειρογνωμοσύνη της στη διάθεση των διεθνών οργανισμών και αναπτύσσοντας πολιτικό διάλογο με τις περιφέρειες και τις χώρες εκτός ΕΕ. Η Επιτροπή έχει αναπτύξει ήδη σχετικές και συγκεκριμένες πρωτοβουλίες, π.χ με την εντατικοποίηση της συνεργασίας της με τη ΔΟΕ, την εφαρμογή του συστήματος γενικευμένων προτιμήσεων στον τομέα του εμπορίου (ΣΓΠ), την επεξεργασία της ευρωπαϊκής συναίνεσης για την ανάπτυξη και την έναρξη διαλόγων για την απασχόληση με τις χώρες της Ασίας ή της Λατινικής Αμερικής..

3.1. Η αξιοπρεπής εργασία: μια δέσμευση για την Ένωση

Η ΕΕ, στην πορεία της ιστορίας της, επεξεργάστηκε ένα πρότυπο οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης που, εκτός από την ποικιλομορφία των εθνικών καταστάσεων, εδραιώνεται σε κοινές αξίες και αρχές, και ιδίως στο στόχο, που αναγνωρίζεται από τη Συνθήκη, για την από κοινού προώθηση της οικονομικής και της κοινωνικής προόδου.

Το κοινοτικό κεκτημένο για την απασχόληση, την κοινωνική πολιτική και την ισότητα των ευκαιριών υπερβαίνει, από πολλές απόψεις, τα όρια των διεθνών κανόνων και ενεργειών που υποστηρίζουν την έννοια της αξιοπρεπούς εργασίας, και εντάσσει στο πλαίσιό του τις σχετικές βασικές αρχές. Οι κανόνες της ΔΟΕ αποτελούν τη βάση για πολυάριθμες πολιτικές, ρυθμίσεις και συλλογικές συμφωνίες στα κράτη μέλη και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Επιπλέον, οι κανόνες και οι ενέργειες της ΔΟΕ συμπληρώνουν το κεκτημένο στα θέματα που δεν καλύπτονται καθόλου ή καλύπτονται μόνον εν μέρει από τη νομοθεσία και από τις κοινοτικές πολιτικές όπως η διοίκηση και η επιθεώρηση εργασίας, η συνδικαλιστική ελευθερία, η συλλογική διαπραγμάτευση και οι ελάχιστες ρυθμίσεις για την κοινωνική ασφάλιση.

Τα κράτη μέλη έχουν επικυρώσει ήδη μεγάλο αριθμό συμβάσεων της ΔΟΕ που αφορούν κυρίως τα θεμελιώδη κοινωνικά δικαιώματα, την επιθεώρηση εργασίας, τη διαχείριση της εργασίας, την απασχόληση, την κοινωνική ασφάλιση και τις αποδοχές[7]. Πολλά κράτη μέλη έχουν δεσμευτεί ως προς την επικύρωση των τελευταίων συμβάσεων (υγεία και ασφάλεια στην εργασία, συνθήκες εργασίας). Η τελευταία ενοποιημένη σύμβαση της ΔΟΕ για τη ναυτική εργασία (2006) είναι πολύ επίκαιρη για τον ευρωπαϊκό κοινωνικό διάλογο και τη μελλοντική κανονιστική δραστηριότητα της Κοινότητας και των κρατών μελών.

Είναι σκόπιμο τα κράτη μέλη να συνεχίσουν τη διαδικασία της επικύρωσης και της εφαρμογής, ιδίως των συμβάσεων που έχουν επικαιροποιηθεί. Η Επιτροπή θα ενθαρρύνει και θα διευκολύνει την εν λόγω διαδικασία, κατά περίπτωση, λαμβάνοντας υπόψη τις σχετικές κοινοτικές αρμοδιότητες και πολιτικές.

Πέρα από τους στόχους της ατζέντας της αξιοπρεπούς εργασίας, η στρατηγική της Λισσαβώνας και η ευρωπαϊκή κοινωνική ατζέντα προσφέρουν ένα πολύ πιο ευρύ πολιτικό πλαίσιο για μια αποφασιστική ενέργεια υπέρ της απασχόλησης, της ισότητας των ευκαιριών και της κοινωνικής συνοχής.

3.2. Αύξηση της συνειδητοποίησης για μεγαλύτερη πειστικότητα και κινητοποίηση

Η Επιτροπή πρόκειται να συνεργαστεί με τη ΔΟΕ, τον ΟΗΕ και άλλους οργανισμούς με σκοπό την εμβάθυνση της συζήτησης προβληματισμού για την αξιοπρεπή εργασία, τη βελτίωση των δυνατοτήτων των χωρών-εταίρων και την ανάπτυξη των κατάλληλων δεικτών, ιδίως με τους ακόλουθους τρόπους:

- προσδιορισμός των σχετικών ορθών πρακτικών και επιτευγμάτων·

- εμβάθυνση των αναλύσεων για την αξιοπρεπή εργασία και αλληλεπιδράσεις της με άλλες πολιτικές·

- ανάπτυξη μεθοδολογίας για την αξιολόγηση των συνεπειών για την αξιοπρεπή εργασία, της απελευθέρωσης του εμπορίου και των συνεπειών των συστημάτων παραγωγής και διανομής σε παγκόσμιο επίπεδο, συμπεριλαμβανομένων των συνεπειών στις ελεύθερες ζώνες παραγωγής· επέκταση του τρέχοντος πιλοτικού προγράμματος που εφαρμόζεται με τη ΔΟΕ με σκοπό την εκτίμηση των συνεπειών του εμπορίου στην αξιοπρεπή εργασία·

- εμβάθυνση των αναλύσεων για την επίδραση του εμπορίου στη βιώσιμη ανάπτυξη (SIA)·

- βελτίωση της σύνδεσης μεταξύ των αναλύσεων, των επιχειρησιακών ενεργειών και του προγραμματισμού της εξωτερικής βοήθειας· προώθηση από κοινού διαγνώσεων με τις χώρες και τις περιφέρειες-εταίρους με σκοπό την καλύτερη επιλογή των προτεραιοτήτων και την αποτελεσματικότερη κινητοποίηση της εξωτερικής βοήθειας.

Σε αυτό το πλαίσιο, η κινητοποίηση της ερευνητικής πολιτικής της ΕΕ είναι σημαντική, αφενός για την προαγωγή της γνώσης και αφετέρου για την υποστήριξη της κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης.

Η Επιτροπή υποστηρίζει την επικύρωση και την εφαρμογή των συμβάσεων για τα θεμελιώδη κοινωνικά δικαιώματα, καθώς και την εφαρμογή των εθνικών προγραμμάτων για την αξιοπρεπή εργασία, όπως συμφωνήθηκε στο πλαίσιο της ΔΟΕ, ή σε αντίστοιχο πλαίσιο και ιδίως αυτό των εθνικών στρατηγικών για την ανάπτυξη. Η Επιτροπή πρόκειται να συνεργαστεί με τη ΔΟΕ, τον ΟΗΕ και τις υπόλοιπες διεθνείς οργανώσεις για τη βελτίωση των αναλύσεων και την ανάπτυξη δεικτών σχετικών με την εφαρμογή της ατζέντας της αξιοπρεπούς εργασίας.

Η Επιτροπή θα αναπτύξει την κατάρτιση και την ενημέρωση για την αξιοπρεπή εργασία στο πλαίσιο των αντιπροσωπειών της στις τρίτες χώρες και θα οργανώσει επίσης περιφερειακά σεμινάρια για την ενίσχυση των δυνατοτήτων των ενδιαφερόμενων παραγόντων.

3.3. Καλύτερη κινητοποίηση των εξωτερικών πολιτικών της ΕΕ

Διεύρυνση

Με την προοπτική της προσχώρησης, τα υποψήφια κράτη μέλη πρέπει να ενσωματώσουν το σύνολο του κοινοτικού κεκτημένου. Παράλληλα με την εν λόγω ενσωμάτωση του κοινοτικού κεκτημένου, η προενταξιακή στρατηγική συμβάλλει άμεσα στην προώθηση της ατζέντας της αξιοπρεπούς εργασίας στα υποψήφια κράτη μέλη. Είναι σκόπιμο να τονιστεί η συνάφεια αυτής της ατζέντας για τα υποψήφια κράτη μέλη λαμβάνοντας υπόψη τη δέσμευση της ΕΕ για την αξιοπρεπή εργασία και τη συμπληρωματικότητα ορισμένων συμβάσεων και στρατηγικών της ΔΟΕ σε σχέση με το κοινοτικό κεκτημένο. Σε αυτό το πλαίσιο, η Επιτροπή θα υποστηρίξει κυρίως πρωτοβουλίες που αφορούν:

- την προώθηση της συνδικαλιστικής ελευθερίας και της συλλογικής διαπραγμάτευσης με σκοπό την ενίσχυση των δυνατοτήτων των ενδιαφερόμενων παραγόντων για αυτόνομο κοινωνικό διάλογο·

- την ενίσχυση των διοικητικών δομών της απασχόλησης, των επιθεωρήσεων εργασίας και των δομών διαχείρισης της κοινωνικής προστασίας·

- την ανάπτυξη στρατηγικών πρόληψης όσον αφορά την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία.

Πολιτική γειτονίας, περιφερειακές και διμερείς σχέσεις

Γειτονία

Η ατζέντα της αξιοπρεπούς εργασίας αφορά επίσης τις χώρες που καλύπτονται από την ευρωπαϊκή πολιτική γειτονίας, οι οποίες συμμετέχουν σε μια διαδικασία σταδιακής προσέγγισης με την Ένωση, έστω και εάν δεν έχουν τις ίδιες υποχρεώσεις της ενσωμάτωσης του κοινοτικού κεκτημένου. Η πολιτική γειτονίας θα συμβάλει στην προώθηση της αξιοπρεπούς εργασίας με τους ακόλουθους τρόπους:

- εφαρμογή των σαφών δεσμεύσεων της μεταρρύθμισης όσον αφορά τα θεμελιώδη κοινωνικά δικαιώματα, την απασχόληση, τις κοινωνικές υποθέσεις και τις ίσες ευκαιρίες που περιλαμβάνονται στα προγράμματα δράσης που έχουν θεσπιστεί μεταξύ της ΕΕ και των ενδιαφερόμενων χωρών·

- τακτικός πολιτικός διάλογος σχετικά με τα εν λόγω ζητήματα στα πλαίσια των θεσμικών δομών που δημιουργούνται από τις συμφωνίες εταιρικής σχέσης και συνεργασίας και τις συμφωνίες σύνδεσης·

- εφαρμογή του πενταετούς προγράμματος εργασίας που συμφωνήθηκε στα πλαίσια της διαδικασίας της Βαρκελώνης το Νοέμβριο του 2005 και που στοχεύει κυρίως στην ενίσχυση των συστημάτων κοινωνικής προστασίας στις χώρες των νότιων παραλίων της Μεσογείου·

- ένταξή της στο πλαίσιο των εγγράφων στρατηγικής κατά χώρα και περιφέρεια, θεματικός προγραμματισμός και προγραμματισμός άλλων μέσων συνεργασίας; Δυνατότητα συμμετοχής των ενδιαφερόμενων χωρών σε ορισμένα προγράμματα και στη συνεργασία με κοινοτικά όργανα και οργανισμούς, σύμφωνα με όρους που θα καθορισθούν.

Περιφερειακές και διμερείς σχέσεις

Η Επιτροπή πρόσφατα επαναπροσδιόρισε τις στρατηγικές της σχέσεις με τη Λατινική Αμερική, την Καραϊβική και την Αφρική. Συμπεριέλαβε στις προτάσεις της στοιχεία που αφορούν την αξιοπρεπή εργασία και θα τις εφαρμόσει ενεργά.

Η Επιτροπή θα εμβαθύνει τη συνεργασία για την κοινωνική συνοχή με τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική. Έχει θεσπίσει προγράμματα εργασίας με τη Χιλή και την Κοινότητα των Άνδεων και προετοιμάζει άλλες διμερείς συνεργασίες, ιδίως με τη Βραζιλία και το Μεξικό. Θα ενθαρρύνει και θα υποστηρίξει τη συνεργασία μεταξύ όλων των χωρών της Λατινικής Αμερικής για τα εν λόγω θέματα.

Η Επιτροπή θα θέσει σε εφαρμογή τη συνεργασία με την Αφρικανική Ένωση για την κοινωνική διάσταση της περιφερειακής ολοκλήρωσης και την αξιοπρεπή εργασία, καθώς και τη διμερή συνεργασία με τη Νότιο Αφρική. Θα εντάξει την αξιοπρεπή εργασία στο πλαίσιο της συμφωνίας του Κοτονού και των περιφερειακών στρατηγικών (Αφρική, Καραϊβική, Ειρηνικός).

Η Επιτροπή θα εντάξει επίσης τα εν λόγω ζητήματα στον πολιτικό διάλογο με τις ασιατικές χώρες. Το 2005 άρχισε διάλογο με την Κίνα σε τομείς όπως η απασχόληση, το εργατικό δίκαιο, ο κοινωνικός διάλογος, η κοινωνική προστασία και η κοινωνική συνοχή. Επίσης εγκαινίασε συνεργασίες στον τομέα της απασχόλησης με την Ινδία και με την ASEM προκειμένου να εφαρμοστεί η αξιοπρεπής εργασία σε ολόκληρο τον κόσμο.

Η Επιτροπή θα υποστηρίξει τον κοινωνικό διάλογο στο πλαίσιο των διαδικασιών περιφερειακής ολοκλήρωσης εκτός της ΕΕ, στις οποίες η ΕΕ παρέχει υποστήριξη.

Αναπτυξιακή συνεργασία

Η ευρωπαϊκή συναίνεση της 20ης Δεκεμβρίου 2005 για την αναπτυξιακή πολιτική της ΕΕ αποτελεί το βασικό έγγραφο που κινητοποιεί για πρώτη φορά τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και τα κράτη μέλη προκειμένου να αναβαθμίσουν το συντονισμό, τη συνεκτικότητα και τη συμπληρωματικότητα των ενεργειών τους. Η κοινωνική συνοχή και η απασχόληση αναγνωρίζονται στο πλαίσιο αυτό ως τομέας κοινοτικής δράσης, και η συναίνεση προβλέπει ότι η Κοινότητα και τα κράτη μέλη θα ενθαρρύνουν την αξιοπρεπή εργασία για όλους.

Η Επιτροπή, στα πλαίσια του θεματικού προγραμματισμού και του προγραμματισμού κατά κράτος και περιφέρεια, θα υποστηρίξει τις ακόλουθες ενέργειες:

- ένταξη της αξιοπρεπούς εργασίας στο πλαίσιο των εθνικών και περιφερειακών στρατηγικών για την ανάπτυξη και τη μείωση της φτώχειας·

- προοδευτική ένταξή της στο πλαίσιο των μέτρων δημοσιονομικής υποστήριξης·

- αναβάθμιση της ικανότητας των αρμόδιων διοικήσεων και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών·

- ανάπτυξη των μικρών και των μεσαίων επιχειρήσεων·

- συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων και της κοινωνίας των πολιτών στις στρατηγικές ανάπτυξης και μείωσης της φτώχειας·

- ενίσχυση της εξωτερικής βοήθειας για τις κοινωνικές προσαρμογές στις τρίτες χώρες και τις περιφέρειες που εφαρμόζουν την ελευθέρωση του εμπορίου·

- προώθηση της πολιτικής συνεκτικότητας και συνεργασία με τις σχετικές διεθνείς και περιφερειακές οργανώσεις.

Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2110/2005 επιβάλλει το σεβασμό των θεμελιωδών κοινωνικών δικαιωμάτων από τους αναδόχους για τις συμβάσεις με κοινοτική χρηματοδότηση. Η Επιτροπή προτίθεται να επεκτείνει την εν λόγω ρύθμιση στις συμβάσεις που χρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης. Η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη και τους υπόλοιπους δωρητές να προβούν σε ανάλογο διάβημα.

Το παράρτημα ΙΙ περιλαμβάνει παραδείγματα ενεργειών για την προώθηση της αξιοπρεπούς εργασίας, που μπορούν να αναπτυχθούν στα πλαίσια του προγραμματισμού της εξωτερικής βοήθειας, λαμβάνοντας υπόψη το πλαίσιο και τις ανάγκες των ενδιαφερόμενων χωρών.

Το εμπόριο, παράγοντας για τη βιώσιμη ανάπτυξη

Η ελευθέρωση του εμπορίου θα πρέπει να συμβάλει σε στόχους όπως η αυξημένη ανάπτυξη, η πλήρης απασχόληση, η μείωση της φτώχειας και η προώθηση της αξιοπρεπούς εργασίας.

Στο πλαίσιο της κοινοτικής εμπορικής πολιτικής, το καταλληλότερο μέσο για την προαγωγή των θεμελιωδών κοινωνικών δικαιωμάτων είναι το νέο ΣΓΠ και το ειδικό κίνητρό του για τη βιώσιμη ανάπτυξη και την ορθή διακυβέρνηση, το ΣΓΠ + (2006-2008).

Το νέο ΣΓΠ είχε ήδη σημαντικά αποτελέσματα, όπως η επιτάχυνση της επικύρωσης των συμβάσεων της ΔΟΕ για τα θεμελιώδη κοινωνικά δικαιώματα.

Η Επιτροπή θα χρησιμοποιήσει περισσότερο το εμπορικό της βάρος ως μέσο πίεσης για την προώθηση των κοινωνικών προτύπων και της αξιοπρεπούς εργασίας στο πλαίσιο των πρωτοβουλιών της για τις διμερείς ή πολυμερείς εμπορικές διαπραγματεύσεις. Συγκεκριμένα, προτίθεται να προβεί στα εξής:

- δημιουργία καλύτερης διασύνδεσης μεταξύ του ΣΓΠ, του ΣΓΠ + και της κοινοτικής εξωτερικής βοήθειας·

- συνυπολογισμός της κοινωνικής διάστασης, της αξιοπρεπούς εργασίας και των συστάσεων των μελετών SIA (για την αξιολόγηση των επιπτώσεων στη βιώσιμη ανάπτυξη) στο πλαίσιο των διμερών και περιφερειακών εμπορικών διαπραγματεύσεων (συμπεριλαμβανομένων των συμφωνιών οικονομικής εταιρικής σχέσης-ΣΟΕΣ με τα κράτη μέλη της ΑΚΕ, της MERCOSUR, του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου, της MED και της Κεντρικής Αμερικής)·

- κινητοποίηση των πολιτικών και των μέσων της ΕΕ, όπως η εξωτερική βοήθεια, για την προαγωγή της αξιοπρεπούς εργασίας στο πλαίσιο ενός ανοικτού εμπορικού καθεστώτος·

- συνέχεια της προσέγγισης για την αλληλεπίδραση του εμπορίου, των κοινωνικών δικαιωμάτων και της απασχόλησης που παρουσιάστηκε το 2004, στις προτάσεις για το μηχανισμό αναθεώρησης της εμπορικής πολιτικής, και ενθάρρυνση άλλων κρατών μελών του ΠΟΕ να προβούν σε ανάλογη ενέργεια·

- προώθηση της συνεργασίας μεταξύ του ΠΟΕ, της ΔΗΕΕΑ, της ΔΟΕ και άλλων σχετικών οργανισμών.

3.4. Προώθηση της διεθνούς και πολυμερούς διακυβέρνησης

Η ενίσχυση της διεθνούς και πολυμερούς διακυβέρνησης είναι ουσιώδης για την προώθηση της κοινωνικής διάστασης της παγκοσμιοποίησης και για την αποδοχή της ατζέντας της αξιοπρεπούς εργασίας από τους εταίρους.

Πλαίσιο οικονομικής και κοινωνικής συνεργασίας

Η Επιτροπή υποστηρίζει το διάλογο που εγκαινιάστηκε πρόσφατα μεταξύ των διεθνών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων (ΔΧΙ), της ΔΟΕ, του ΟΗΕ και της ΠΟΕ, για τη συμπληρωματικότητα και τη συνεκτικότητα των πολιτικών τους και την αλληλεξάρτηση με την οικονομική ανάπτυξη, τις επενδύσεις, το εμπόριο και την αξιοπρεπή εργασία. Καλεί τους εν λόγω οργανισμούς και την G8 να συμβάλουν στην προώθηση της αξιοπρεπούς εργασίας κατά το σχεδιασμό και την εφαρμογή των πολιτικών, των στρατηγικών και των μέσων τους.

Η Επιτροπή προτίθεται να εντείνει τη συνεργασία της με τη ΔΟΕ.

Η Επιτροπή θα συμβάλει στις εργασίες του ΟΗΕ για την εφαρμογή των συμπερασμάτων της Διάσκεψης Κορυφής του 2005 σχετικά με την παραγωγική απασχόληση και την αξιοπρεπή εργασία, και ιδίως στις εργασίες του Τμήματος Υπουργικών Εργασιών Υψηλού Επιπέδου του Οικονομικού και Κοινωνικού Συμβουλίου του ΟΗΕ (ECOSOC) τον Ιούλιο του 2006.

Καλύτερη διαχείριση της οικονομικής μετανάστευσης

Η διαχείριση της μετανάστευσης προϋποθέτει συνεργασία μεταξύ των χωρών και των περιφερειών προέλευσης, διαμετακόμισης και προορισμού και με τις διεθνείς οργανώσεις (ΔΟΕ, ΔΟM, OΗΕ).

Το 2005 η Επιτροπή ενέκρινε πρόγραμμα δράσης για τη νόμιμη οικονομική μετανάστευση. Υποστηρίζει τις προσπάθειες που καταβάλλονται για τη συνεκτική προσέγγιση της διεθνούς μετανάστευσης, όπως η έκθεση της Παγκόσμιας Επιτροπής για τη Διεθνή Μετανάστευση (2005) και το πρόγραμμα δράσης της ΔΟΕ για τους διακινούμενους εργαζόμενους (2004). Συμβάλλει στην προετοιμασία του διαλόγου υψηλού επιπέδου του ΟΗΕ για τη μετανάστευση και την ανάπτυξη (2006).

Προκειμένου η μεταναστευτική πολιτική της ΕΕ να συμβάλει στην ανάπτυξη, επιβάλλεται η διευκόλυνση της αποστολής πόρων προς τις χώρες προέλευσης και η συνεισφορά στην ανάπτυξη των συγκεκριμένων χωρών, η κινητοποίηση της διασποράς, η ενθάρρυνση της κυκλικής μετανάστευσης, η μείωση των αρνητικών επιπτώσεων της «διαρροής εγκεφάλων» και ο ουσιαστικός περιορισμός των προσλήψεων που γίνονται εις βάρος της ανάπτυξης των τομέων με ελλείψεις σε εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό, και ιδίως του τομέα της υγείας[8].

Επιπλέον, πρέπει να παρασχεθεί στήριξη στις αρχές των ενδιαφερόμενων χωρών με σκοπό την αποτελεσματικότερη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών, την προστασία των μεταναστών από την εκμετάλλευση, και την καλύτερη μεταχείριση των μεταναστών που κατοικούν στην επικράτειά τους. Η καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης και της σωματεμπορίας εντάσσεται στο πλαίσιο των εν λόγω προσπαθειών.

Συν τοις άλλοις, η Επιτροπή θέτει στη διάθεση των εθνικών και περιφερειακών αρχών την μεγάλη εμπειρία της όσον αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων και την προώθηση των δικαιωμάτων, την πολιτικής μετανάστευσης και ένταξης των μεταναστών.

3.5. Συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών και τις επιχειρήσεις

Κοινωνικοί εταίροι, κοινωνικός διάλογος και εταιρικές σχέσεις

Η Επιτροπή θα υποστηρίξει τις εξής ενέργειες:

- ενίσχυση των τεχνικών δυνατοτήτων των κοινωνικών εταίρων και της κοινωνίας των πολιτών·

- ανάπτυξη των θεσμών, των μηχανισμών και των πρακτικών που στοχεύουν στη διευκόλυνση και στην ενίσχυση της διαδικασίας του διμερούς και του τριμερούς κοινωνικού διαλόγου·

- ουσιαστικότερη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων και άλλων παραγόντων της κοινωνίας των πολιτών στην παγκόσμια διακυβέρνηση (ΠΟΕ, ΔΧΙ), με βάση το συμβουλευτικό πρότυπο του ΟΟΣΑ·

- σύναψη διακρατικών συλλογικών συμφωνιών και παγκόσμιων συμφωνιών-πλαισίων.

Εταιρική κοινωνική ευθύνη (ΕΚΕ)

Η Επιτροπή αναγνωρίζει το σημαντικό ρόλο της ΕΚΕ, που συμπληρώνει τη νομοθεσία, τη συλλογική διαπραγμάτευση και τον έλεγχο των συνθηκών εργασίας. Θεωρεί ότι οι κώδικες συμπεριφοράς και τα υπόλοιπα μέσα της ΕΚΕ πρέπει να βασιστούν σε μέσα που έχουν εγκριθεί σε διεθνές επίπεδο (ΟΟΣΑ, ΔΟΕ).

Η Επιτροπή θα συνεχίσει να προωθεί την ΕΚΕ. Καλεί τις επιχειρήσεις, την ευρωπαϊκή συμμαχία για την ΕΚΕ[9] και τα υπόλοιπα ενδιαφερόμενα μέρη να αναπτύξουν πρωτοβουλίες για τη συμβολή στην προώθηση της αξιοπρεπούς εργασίας για όλους.

4. συμπερασματα

Η προώθηση της αξιοπρεπούς εργασίας αποτελεί μέρος των προσπαθειών της ΕΕ για την προώθηση και την από κοινού αξιοποίηση των αξιών και της εμπειρίας της.

Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της συνέβαλαν στην επιβεβαίωση αυτού του στόχου στα πλαίσια των συμπερασμάτων της Διάσκεψης Κορυφής των Ηνωμένων Εθνών το 2005.

Η Επιτροπή προτίθεται να συμβάλει αποφασιστικά στην εφαρμογή αυτού του στόχου, σε στενή συνεργασία με τους ενδιαφερόμενους παράγοντες, τις χώρες και τις περιφέρειες εταίρους και τις διεθνείς και τις περιφερειακές οργανώσεις. Καλεί τα υπόλοιπα θεσμικά όργανα της ΕΕ, τα κράτη μέλη, τους κοινωνικούς εταίρους και το σύνολο των παραγόντων να συνεργαστούν για την προώθηση της αξιοπρεπούς εργασίας για όλους στον κόσμο.

Προς αυτήν την κατεύθυνση, θα κινητοποιήσει τις εξωτερικές πολιτικές της, την αναπτυξιακή της βοήθεια και την εμπορική της πολιτική. Απευθύνει έκκληση όχι μόνο για το σεβασμό των θεμελιωδών κοινωνικών δικαιωμάτων, αλλά επίσης για την εφαρμογή, σε κάθε χώρα, φιλόδοξων προγραμμάτων για την προώθηση της αξιοπρεπούς εργασίας. Θα συνεργαστεί με τις διεθνείς οργανώσεις για την επεξεργασία δεικτών παρακολούθησης των προσπαθειών που έχουν δρομολογηθεί.

Η Επιτροπή θα προβεί σε απολογισμό της παρακολούθησης της παρούσας ανακοίνωσης πριν από το καλοκαίρι του 2008.

[1] Παγκόσμιες τάσεις της απασχόλησης, 2006, ΔΟΕ· Έκθεση της CMDSM, 2004, ΔΟΕ.

[2] COM(2004) 383· συμπεράσματα του Συμβουλίου για την κοινωνική διάσταση της παγκοσμιοποίησης, 3.3.2005, έγγρ. 6286/05· έκθεση του ΕΚ, A 6-0308/2005 της 15.11.2005· γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ της 9.3.2005 και της ΕΤΠ της 23.2.2005· συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Δεκεμβρίου 2004 και του Ιουνίου 2005.

[3] Για τα κύρια έγγραφα αναφοράς σχετικά με την αξιοπρεπή εργασία, βλ. παραρτήματα I και III.

[4] Ευρωπαϊκές αξίες και παγκοσμιοποίηση, COM(2005) 525.

[5] Δημοσίευση «Le travail décent : comment le rendre opérationnel ; le point de vue des employeurs», 2002 ,– OIE (Organisation internationale des employeurs - Διεθνής Οργάνωση Εργοδοτών).

[6] COM(2001) 416· συμπεράσματα του Συμβουλίου της 21.7.2003 και της 3.3.2005· εκθέσεις του ΕΚ, Ιούλιος 2003 και Νοέμβριος 2005.

[7] http://www.ilo.org/ilolex/french/newratframeF.htm

[8] Ανακοίνωση της Επιτροπής «Η σχέση μετανάστευσης-ανάπτυξης: ορισμένες συγκεκριμένες κατευθύνσεις» (COM(2005) 390, 1.9.2005).

[9] Βλ. COM(2006) 136.