52006DC0181

[pic] | ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ |

Βρυξέλλες, 27.04.2006

COM(2006) 181 τελικό

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Προς μια παγκόσμια εταιρική συνεργασία στην κοινωνία της πληροφορίας:Η συνέχεια στη δεύτερη φάση (Τύνιδα)της Παγκόσμιας Διάσκεψης Κορυφής για την Κοινωνία της Πληροφορίας (WSIS)

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ,ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠ ΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Προς μια παγκόσμια εταιρική συνεργασία στην κοινωνία της πληροφορίας:Η συνέχεια στη δεύτερη φάση (Τύνιδα)της Παγκόσμιας Διάσκεψης Κορυφής για την Κοινωνία της Πληροφορίας (WSIS)(Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον EΟΧ)

Εισαγωγή

Η δεύτερη φάση της Παγκόσμιας Διάσκεψης Κορυφής για την Κοινωνία της Πληροφορίας (WSIS) πραγματοποιήθηκε στην Τύνιδα, από τις 16 έως τις 18 Νοεμβρίου 2005. Υπήρξε το βήμα για την ανταλλαγή απόψεων, σε ευρύ φάσμα εμπλεκόμενων παραγόντων, αναφορικά με σημαντικά θέματα που επηρεάζουν την αναδυόμενη παγκόσμια κοινωνία της πληροφορίας. Κατά την προηγούμενη φάση της Διάσκεψης Κορυφής, στη Γενεύη (Δεκέμβριος 2003), είχαν καθοριστεί αρχές και σημεία δράσης σε όλα τα μείζονα θέματα της κοινωνίας της πληροφορίας, από τις υποδομές έως την πολυφωνία στα μέσα ενημέρωσης[1]. Είχαν απομείνει δύο μείζονα θέματα για να συζητηθούν στην Τύνιδα: Η διοίκηση του Διαδικτύου και χρηματοδοτικοί μηχανισμοί για τη γεφύρωση του ψηφιακού χάσματος . Μετέπειτα, κατά τη διάρκεια της προκαταρκτικής διαδικασίας ανέκυψαν ως περαιτέρω ζητήματα η υλοποίηση των ανειλημμένων δεσμεύσεων της WSIS και οι συνέχειες που θα δοθούν στη διάσκεψη κορυφής.

Στη διάσκεψη κορυφής της Τύνιδας, ηγέτες από όλο τον κόσμο ενέκριναν δύο έγγραφα που καθορίζουν τα περαιτέρω βήματα για την πολιτική συζήτηση σχετικά με την παγκόσμια κοινωνία της πληροφορίας:

- Στην ανάληψη δέσμευσης της Τύνιδας (TC)[2] υπενθυμίζεται η δήλωση αρχών της Γενεύης (GDoP) και το σχέδιο δράσης της Γενεύης (GPoA), ενώ υποστηρίζονται οι θεμελιώδεις αρχές στη βάση του κοινού οράματος για την κοινωνία της πληροφορίας. Οι ηγέτες επαναδιακήρυξαν «την επιθυμία και τη δέσμευσή τους για την οικοδόμηση μιας κοινωνίας της πληροφορίας στραμμένης στους πολίτες, χωρίς κοινωνικό αποκλεισμό και προσανατολισμένης στην ανάπτυξη» [3] η οποία θα βασίζεται στο σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας της έκφρασης και της ελευθερίας λήψης και μετάδοσης πληροφοριών.

- Το θεματολόγιο της Τύνιδας για την κοινωνία της πληροφορίας (TAIS)[4] προχωρά παραπέρα, προσδιορίζοντας τις κύριες προκλήσεις και δείχνοντας τρόπους για την αντιμετώπισή τους. Συγκεκριμένα, αναγνωρίζει την κλίμακα του ψηφιακού χάσματος και την ανάγκη αντιμετώπισής του με διάφορους και συμπληρωματικούς τρόπους. Όσον αφορά τη διοίκηση του Διαδικτύου, το TAIS ορίζει πορεία για την προώθηση των συζητήσεων. Τέλος, παρουσιάζει τους τρόπους με τους οποίους οι κυβερνήσεις, οι περιφερειακοί και διεθνείς οργανισμοί, καθώς και άλλοι εμπλεκόμενοι παράγοντες μπορούν να υλοποιήσουν τις δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει.

Στην παρούσα ανακοίνωση περιέχεται αξιολόγηση των κυριότερων αποτελεσμάτων της διάσκεψης κορυφής, εντοπίζονται οι προτεραιότητες της ΕΕ και διατυπώνονται προτάσεις σχετικά με το πώς η ΕΕ μπορεί να συμβάλει στη συνέχιση της διαδικασίας της WSIS. Η Επιτροπή και η ΕΕ, ως σύνολο, ενδιαφέρονται να παραμείνουν κινητήρια δύναμη της διαδικασίας και να προχωρήσουν στηριζόμενες σε όσα επιτεύχθηκαν κατά τη δεύτερη φάση.

Αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της WSIS

Στη διάσκεψη κορυφής διαμορφώθηκε συναίνεση υπέρ μιας σφαιρικής προσέγγισης στην κοινωνία της πληροφορίας , κοινής για όλα τα κράτη μέλη του ΟΗΕ και βασισμένης στα δύο τελικά έγγραφα (TC και TAIS), που συμπληρώνουν τα έγγραφα που εγκρίθηκαν στη διάσκεψη της Γενεύης, το 2003.

Με τον τρόπο αυτό, η διάσκεψη κορυφής επανεπιβεβαίωσε την πρωταρχική σημασία της δημοκρατίας, των πολιτικών στόχων όπως η αειφόρος ανάπτυξη και η πολιτιστική ποικιλομορφία, καθώς και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών , συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας της έκφρασης και της γνώμης, καθώς και της ελευθερίας λήψης και πρόσβασης σε πληροφόρηση. Τα παραπάνω είναι απαραίτητα ώστε οι τεχνολογίες των πληροφοριών και των επικοινωνιών (ΤΠΕ/ΤΠΕ) να συμβάλουν στην οικονομική και κοινωνική πρόοδο σε αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες χώρες.

Η Επιτροπή χαιρετίζει αυτή τη σαφή και κατηγορηματική δήλωση που καθίσταται σημαντική υπό το φως των γεγονότων που συνέβησαν στο περιθώριο της διάσκεψης κορυφής της Τύνιδας. Με βάση τη σφαιρική αυτή συναίνεση, η Επιτροπή θα αναλάβει με αποφασιστικότητα προσπάθειες πρόληψης και εξουδετέρωσης απειλών, κινδύνων και περιορισμoύ των ανθρώπινων δικαιωμάτων που προκύπτουν από την κατάχρηση των ΤΠΕ, όπως η «κυβερνο-καταστολή» και περιπτώσεις καταπάτησης της ιδιωτικής ζωής και της προσωπικής αλληλογραφίας. Από την άποψη αυτή, η Επιτροπή παρακολουθεί από κοντά την εν εξελίξει συζήτηση στις ΗΠΑ σχετικά με τρόπους ώστε να παρεμποδίσει εταιρείες (παρόχους πρόσβασης και υπηρεσιών Διαδικτύου) να βοηθούν καταπιεστικά καθεστώτα στον περιορισμό της ελεύθερης ροής πληροφοριών στο Διαδίκτυο. Η Επιτροπή ενθαρρύνει τις οικείες εταιρείες να εργάζονται στο νευραλγικό αυτό θέμα με βάση κώδικα δεοντολογίας, σε στενή συνεργασία με ΜΚΟ.

Επιτεύχθηκε ισόρροπη συμφωνία στην πορεία γεφύρωσης του ψηφιακού χάσματος[5] και υποστήριξης ευπαθών ομάδων, όπως οι ηλικιωμένοι και τα άτομα με ειδικές ανάγκες. Ενθαρρύνεται η έγκριση προγραμμάτων που θα συντείνουν στο να επωφεληθούν οι αναπτυσσόμενες χώρες από τις TΠE για να επιτύχουν τους αναπτυξιακούς στόχους της χιλιετίας (MDG) που έχουν oριστεί στο πλαίσιο του OHE. Τούτο πρέπει να συνδυαστεί με την ανάπτυξη νομικού περιβάλλοντος που θα ενισχύει τον ανταγωνισμό και θα προωθεί τις επενδύσεις σε υποδομή TΠE, καθώς και την ανάπτυξη νέων εφαρμογών και υπηρεσιών. Η Επιτροπή υποστηρίζει πλήρως την προσέγγιση αυτή σε διεθνές επίπεδο.

Εξάλλου, η Επιτροπή υποστηρίζει ένα θεματολόγιο ψηφιακής αλληλεγγύης, που πραγματεύεται τις ανησυχίες και τα μελήματα των αναπτυσσόμενων χωρών όσον αφορά πρόσβαση σε χρηματοδότηση μέσω σειράς προγραμμάτων και έργων που περιλαμβάνουν χώρες εταίρους, συμπεριλαμβανομένων εταιρικών συνεργασιών με τον ιδιωτικό τομέα και την κοινωνία των πολιτών. Η ΕΕ θα δώσει μεγαλύτερη σημασία στο δυναμικό των ΤΠΕ όσον αφορά τη συμβολή για την επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων της χιλιετίας, αντιμετωπίζοντας τα θέματα της ψηφιακής αλληλεγγύης στο πλαίσιο των υφιστάμενων μηχανισμών και βοηθώντας τους πολιτικούς ιθύνοντες στις αναπτυσσόμενες χώρες να αξιοποιήσουν στο μέγιστο βαθμό τα μέσα αυτά. Όσον αφορά το ταμείο ψηφιακής αλληλεγγύης , η Επιτροπή λαμβάνει υπό σημείωση την πρωτοβουλία, που δεν έχει διακυβερνητικό χαρακτήρα και εμπλέκει, κατά ρηξικέλευθο τρόπο, τις τοπικές αρχές και άλλους παράγοντες στην καταπολέμηση του ψηφιακού χάσματος.

Στο θέμα της διοίκησης του Διαδικτύου επιτεύχθηκε συμβιβασμός. Η ΕΕ συγκαταλέγεται στις μείζονες κινητήριες δυνάμεις που εργάστηκαν για την επίτευξή του. Η διατύπωση των προτάσεων της ΕΕ συνέβαλε στη συνδιαλλαγή των αποκλινουσών θέσεων άλλων αντιπροσωπειών, ιδίως στα πλέον σημαντικά ζητήματα:

- Καθόλη τη διάρκεια της προκαταρκτικής διαδικασίας, η EΕ τόνισε ότι οι κυβερνήσεις έχουν ειδική αποστολή και ευθύνη απέναντι στους πολίτες τους, καθώς και ότι ο ρόλος τους θα πρέπει να εστιάζεται στα κύρια θέματα δημόσιας πολιτικής, αποκλείοντας κάθε ανάμειξή τους στις τρέχουσες εργασίες. Η WSIS υιοθέτησε τη θέση αυτή αναγνωρίζοντας την ανάγκη ενισχυμένης συνεργασίας , ώστε να δοθεί η δυνατότητα στις κυβερνήσεις να ασκήσουν επί ίσοις όροις το ρόλο και τις αρμοδιότητές τους σε θέματα διεθνούς δημόσιας πολιτικής που αφορούν το Διαδίκτυο.

- Mε το TAIS τίθενται εξάλλου τα θεμέλια για τη δημιουργία του φόρουμ για τη διοίκηση του Διαδικτύου, ενός νέου φόρουμ πολιτικού διαλόγου με συμμετοχή πολλών συντελεστών· πρόκειται για μια ακόμη προσέγγιση που προτάθηκε από την ΕΕ κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας της διάσκεψης της Τύνιδας.

Κατά συνέπεια, το αποτέλεσμα της WSIS συνιστά επιτυχία από τη σκοπιά της ΕΕ. Αντικατοπτρίζει τις θέσεις που εκφράστηκαν εν προκειμένω στην τελευταία ανακοίνωση της Επιτροπής όσον αφορά την κοινοτική συμβολή στη δεύτερη φάση της WSIS[6], το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την κοινωνία της πληροφορίας[7], καθώς και τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 27ης Ιουνίου 2005[8].

Η συνέχεια της διαδικασίας της WSIS

Για την υλοποίηση των αποτελεσμάτων της WSIS, η Επιτροπή προτείνει ότι οι κοινοτικές πολιτικές θα πρέπει να λάβουν υπόψη τις συστάσεις που απηύθυνε η διάσκεψη, ιδίως στα πεδία της κοινωνίας της πληροφορίας, της έρευνας και ανάπτυξης (Ε&Α), της οικονομικής και πολιτικής συνεργασίας, και της αναπτυξιακής βοήθειας. Στο πλαίσιο αυτό θα μπορούσε η ΕΕ να βασιστεί στην εμπειρία της από το δικό της στρατηγικό πλαίσιο πολιτικών για την κοινωνία της πληροφορίας, την πρωτοβουλία i2010.

Η πρωτοβουλία i2010 [9] (Ιούνιος 2005) παρουσιάζει τρεις κύριες γραμμές δράσης ώστε η ΕΕ να επωφεληθεί από τη μαζική ανάπτυξη και εγκατάσταση ΤΠΕ και από τα τελευταία κύματα τεχνολογικής σύγκλισης, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα την κάλυψη στόχων δημοσίου συμφέροντος, όπως η πολιτιστική ποικιλομορφία, με:

- τη δημιουργία ανοικτής και ανταγωνιστικής ενιαίας κοινοτικής αγοράς για υπηρεσίες κοινωνίας της πληροφορίας και μέσων επικοινωνίας·

- σημαντική αύξηση των επενδύσεων στην έρευνα για ΤΠΕ στην ΕΕ·

- προώθηση της ευρωπαϊκής κοινωνίας της πληροφορίας, χωρίς κοινωνικό αποκλεισμό, με ισχυρή εστίαση σε δραστηριότητες σχετικές με το ψηφιακό χάσμα, τόσο σε γεωγραφικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο.

Ο αγώνας κατά του ψηφιακού χάσματος

Η διάσκεψη κορυφής της Τύνιδας αναγνώρισε τα οφέλη που μπορούν να αποκομίσουν οι πολίτες από τις ΤΠΕ, καθώς και τον τρόπο με τον οποίον οι τεχνολογίες αυτές μπορούν να μετά σχηματίσουν τις δραστηριότητές τους. Το Διαδίκτυο καθίσταται εν προκειμένω κρίσιμο στοιχείο που συμβάλλει ώστε οι τοπικές κοινότητες να προσελκύουν επιχειρήσεις, να προσφέρουν υγειονομική περίθαλψη και να βελτιώνουν την εκπαίδευση και την πρόσβαση σε κυβερνητικές υπηρεσίες. Στο ζήτημα αυτό η Επιτροπή θα παρακολουθεί με προσοχή απόπειρες αμφισβήτησης του ουδέτερου χαρακτήρα του Διαδικτύου.

Η εσωτερική εμπειρία της ΕΕ

Η Επιτροπή ενέκρινε πρόσφατα ανακοίνωση για τη γεφύρωση του ευρυζωνικού φάσματος[10] , η οποία εστιάζει στο εσωτερικό γεωγραφικό χάσμα της ΕΕ. Όπως φαίνεται στην ανακοίνωση, ενώ η ευρυζωνική τεχνολογία τονώνει εν γένει την οικονομική ανάπτυξη, το μεγαλύτερο όφελος από την εγκατάστασή της θα προκύψει σε απομακρυσμένες και αγροτικές περιοχές, λόγω του περιορισμού των μειονεκτημάτων της χαμηλής πληθυσμιακής πυκνότητας και της γεωγραφικής απόστασης από τα κύρια οικονομικά κέντρα.

Εξάλλου, η πρωτοβουλία e-Accessibility (ηλε-προσβασιμότητα) αποτελεί μείζον θέμα στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας i2010.[11] Οι προβλεπόμενες δράσεις βασίζονται σε εν εξελίξει δραστηριότητες ηλε-προσβασιμότητας στο πεδίο της Ε&Α (προσβασιμότητα στον παγκόσμιο ιστό , «σχεδιασμός για όλους» και τεχνολογίες υποβοήθησης) και αφορούν θέματα που σχετίζονται με τις δημόσιες συμβάσεις, την πιστοποίηση και τη νομοθεσία για τις ηλεκτρονικές επικοινωνίες.

Ως καταλύτη δράσεων που αφορούν ηλεκτρονικές δεξιότητες ( e-Skills) , η Επιτροπή καθιέρωσε το φόρουμ ηλεκτρονικών δεξιοτήτων (e-Skills Forum ) για την καλλιέργεια ανοικτού διαλόγου μεταξύ εμπλεκόμενων παραγόντων και την προώθηση εταιρικών συνεργασιών και πρωτοβουλιών με πολλούς παράγοντες.[12]

Δραστηριότητες της ΕΕ σε διεθνές επίπεδο

Σε διεθνές επίπεδο, η ΕΕ μοιράζεται την εμπειρία που αναπτύχθηκε στο εσωτερικό της, μέσω της εξωτερικής της πολιτικής για οικονομική και αναπτυξιακή συνεργασία.

Βρίσκεται σε εξέλιξη ο διάλογος για την κοινωνία της πληροφορίας με τη Λατινική Αμερική (@LIS)[13], με γειτονικές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της περιοχής της Μεσογείου (ΕΕMEDIS)[14], και με αναδυόμενες οικονομίες (Βραζιλία, Κίνα, Ινδία, Νότια Αφρική) ο οποίος προσφέρει βήματα συζητήσεων στα οποία η ΕΕ θα προωθεί, κατά περίπτωση, τις συστάσεις της WSIS. Η επόμενη ευκαιρία θα δοθεί κατά τη συνάντηση μεταξύ ΕΕ και χωρών της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής που πρόκειται να πραγματοποιηθεί στη Λισαβόνα.[15]

Μείζονα καινοτομία στις εξωτερικές σχέσεις της ΕΕ είναι η εταιρική συνεργασία για τις υποδομές που προτάθηκε στο πλαίσιο της «νέας στρατηγικής για την Αφρική» [16] . Με την υποστήριξη πόρων από το 10ο Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης (ΕΤΑ), από αναπτυξιακές τράπεζες και από τον ιδιωτικό τομέα, η εταιρική συνεργασία για τις υποδομές θα καλύψει ηλεκτρονικές επικοινωνίες σε παναφρικανική κλίμακα σε αγροτικές περιοχές, σε καταστάσεις έπειτα από συγκρούσεις, για διασυνοριακές επικοινωνίες ή για οποιαδήποτε άλλη περίπτωση όπου η αγορά δεν μπορεί να ανταποκριθεί.

Η εταιρική αυτή συνεργασία μεταξύ ΕΕ και Αφρικής θα λειτουργεί σύμφωνα με την αρχή της αφρικανικής ιδιοκτησίας, μπορεί δε να καλύπτει ειδικότερα:

- Στρατηγική και κανονιστική ρύθμιση: μέτρα τεχνικής βοήθειας για τη διαχείριση της μετάβασης σε ελευθερωμένες αγορές τηλεπικοινωνιών, ώστε να διευκολύνεται η διασύνδεση των δικτύων και η διαλειτουργικότητα των υπηρεσιών, με παράλληλη υποστήριξη της μείωσης του κόστους των τηλεπικοινωνιών και της εισαγωγής νέων τεχνολογιών. Εδώ περιλαμβάνονται δραστηριότητες κατάρτισης, τεχνική αρωγή και συμμερισμός ορθής πρακτικής για πολιτικούς ιθύνοντες σε επίπεδο περιφέρειας και για ρυθμιστικές αρχές .

- Τεχνολογικώς ουδέτερα ευρυζωνικά δίκτυα τηλεπικοινωνιών όπως προτείνονται από την επιτροπή της Αφρικανικής Ένωσης (AUC) και από τη νέα εταιρική σχέση για την ανάπτυξη της Αφρικής (NEPAD).

- Ανάπτυξη μη εμπορικών παναφρικανικών ηλεκτρονικών υπηρεσιών, όπως η ηλεκτρονική διακυβέρνηση μεταξύ της AUC, των δημόσιων διοικήσεων των κρατών μελών της και των περιφερειακών οικονομικών κοινοτήτων, ηλε-μάθηση, τηλεϊατρική.

- Ερευνητικά και εκπαιδευτικά δίκτυα: σκοπός είναι η βελτίωση της συνδετικότητας των εθνικών αφρικανικών ερευνητικών και εκπαιδευτικών δικτύων, καθώς και η διασύνδεσή τους με το πρόγραμμα GÉANT2 της ΕΕ. Με τον τρόπο αυτό θα ενταχθούν οι αφρικανοί ερευνητές σε παγκόσμιες ερευνητικές κοινότητες και θα περιοριστεί η «διαρροή εγκεφάλων».

Η εταιρική συνεργασία για τις υποδομές προετοιμάζεται από πρόγραμμα ΤΠΕ της ACP στο πλαίσιο του 9ου ΕΤΑ, με πρόβλεψη 20 εκατ. ευρώ για την υποστήριξη της εφαρμογής ρυθμιστικών πλαισίων, ένταξη των ΤΠΕ σε άλλους τομείς και ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού..

Εξάλλου, η ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού έχει καθοριστικό ρόλο στην καταπολέμηση του ψηφιακού χάσματος. Κατά τη διάρκεια της διάσκεψης κορυφής της Τύνιδας, η Επιτροπή, σε συνεργασία με τη βιομηχανία, διοργάνωσε συμπόσιο για τις ηλεκτρονικές δεξιότητες ( e-Skills ) αποβλέποντας στην ενίσχυση εταιρικών συνεργασιών με πολλούς παράγοντες καθώς και στην απόκτηση των απαραίτητων δεξιοτήτων. Η ενδυνάμωση των πολιτών σε ηλε-δεξιότητες αποτελεί προϋπόθεση για την τοπική οικονομική ανάπτυξη.

Παρόμοιες δραστηριότητες εξετάζονται και για την περιφέρεια της Καραϊβικής και του Ειρηνικού , δεδομένου ότι η σύνδεση με υποδομή επικοινωνιών και η χρήση ΤΠΕ μπορεί να αποβούν ιδιαίτερα επωφελείς για την οικονομική δραστηριότητα και των δύο περιοχών.

Διεθνής συνεργασία στην έρευνα και την ανάπτυξη

Η σημασία της Ε&Α υπογραμμίζεται σε όλα τα έγγραφα της WSIS. Στις προηγούμενες ανακοινώσεις της, η Επιτροπή τόνισε την ανάγκη διεθνούς συνεργασίας στις ΤΠΕ ώστε να υπάρξει ευκολότερη πρόσβαση των αναπτυσσόμενων χωρών σε νέες τεχνολογίες. Η τελευταία πρόσκληση που αναφέρεται στο 6ο πρόγραμμα πλαίσιο Ε&Α αφορά τη διεθνή συνεργασία. [17]

Στο επόμενο πρόγραμμα πλαίσιο για την ευρωπαϊκή Ε&Α (2007-2013), θα ενισχυθεί σημαντικά η διεθνής συνεργασία χάρη στο άνοιγμα όλων των δραστηριοτήτων σε ερευνητές προερχόμενους από τρίτες χώρες, καθώς και μέσω αποκλειστικών δράσεων συντονισμού με στόχο συγκεκριμένες χώρες ή ομάδες χωρών. Το μέτρο αυτό αναμένεται να αποφέρει σημαντικές νέες ευκαιρίες. Πιθανά πεδία συνεργασίας θα μπορούσαν να είναι: Συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης, μηχανισμοί απόκρισης σε περιπτώσεις καταστροφών και κρίσεων, η συμβολή των ΤΠΕ στην καταπολέμηση της φτώχειας μέσω τεχνολογιών χαμηλού κόστους, εφαρμογές προτεραιότητας και ολοκλήρωση συστημάτων.

Ζητήματα σχετικά με το Διαδίκτυο

Διοίκηση του Διαδικτύου

Βασιζόμενο στο έργο της ομάδας εργασίας για τη διοίκηση του Διαδικτύου, το TAIS καθόρισε έναν λειτουργικό ορισμό της διοίκησης του Διαδικτύου.[18] Εξάλλου, το TAIS προβάλλει σειρά από κύριους στόχους δημόσιας πολιτικής που πρέπει να αντιμετωπιστούν σε παγκόσμιο επίπεδο, από διάφορα θέματα που αναφέρονται στην ανάπτυξη έως την αναγνώριση ότι όλες οι κυβερνήσεις πρέπει να είναι σε θέση να συμμετέχουν ισότιμα στη διοίκηση του Διαδικτύου ώστε να εξασφαλίζεται η σταθερότητα, η ασφάλεια και η συνέχειά του. Μεταξύ άλλων, στο θεματολόγιο δηλώνεται ρητά ότι απαιτείται να δοθεί δέουσα προσοχή σε σειρά ζητημάτων δημόσιας πολιτικής τα οποία δεν αντιμετωπίζονται επαρκώς από τους τρέχοντες μηχανισμούς, ενώ αναγνωρίζεται η ανάγκη ενισχυμένης συνεργασίας στο μέλλον, ώστε να αντιμετωπιστεί η έλλειψη αυτή. Η ενισχυμένη αυτή συνεργασία θα επιδιώξει να διασφαλίσει ότι οι κυβερνήσεις είναι σε θέση να αναλάβουν ισότιμα το ρόλο και τις ευθύνες τους σε θέματα διεθνούς δημόσιας πολιτικής. Η Επιτροπή υπογραμμίζει τον καθοριστικό και θετικό ρόλο που διαδραμάτισε έως τώρα το όργανο του Διαδικτύου για την καταχώριση ονομάτων και αριθμών (ICANN) στην επί καθημερινής βάσεως διαχείριση του Διαδικτύου. Η Επιτροπή υποστήριξε ένθερμα την δημιουργία και τη λειτουργία του ICANN.

Σύμφωνα με το TAIS, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ συγκάλεσε την πρώτη συνεδρίαση ενός νέου φόρουμ για τη διοίκηση του Διαδικτύου (IGF) με σκοπό την προώθηση και διευκόλυνση πολυμερούς διαλόγου εμπλεκόμενων παραγόντων, που θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα, από τις 30 Οκτωβρίου έως τις 2 Νοεμβρίου 2006. Η συνεδρίαση θα προετοιμαστεί από συμβουλευτική ομάδα που θα οριστεί από τον Γενικό Γραμματέα, αποτελούμενη ισομερώς από εκπροσώπους κυβερνήσεων αφενός και της κοινωνίας των πολιτών και του ιδιωτικού τομέα, αφετέρου. Η πρώτη συνεδρίαση της συμβουλευτικής ομάδας ορίστηκε για τις 22/23 Μαΐου στη Γενεύη. Έχει σημασία να υπογραμμιστεί ότι το IGF δεν πρόκειται να υποκαταστήσει υφιστάμενες ρυθμίσεις ούτε θα διαθέτει οποιαδήποτε εποπτική λειτουργία.

Η ΕΕ επέτυχε να πείσει τους εταίρους της να προβάλλουν στο θεματολόγιο βασικές προτεραιότητες δημόσιας πολιτικής, όπως η ελευθερία έκφρασης και πρόσβασης, η προστασία των δεδομένων, η ασφάλεια, καθώς και η καταπολέμηση των ανεπίκλητων ηλεκτρονικών μηνυμάτων. Στο θεματολόγιο αποσαφηνίζεται ότι με τα μέτρα που λαμβάνονται για την εξασφάλιση της σταθερότητας και της ασφάλειας του Διαδικτύου, για την καταπολέμηση της εγκληματικότητας στον κυβερνοχώρο και των ανεπίκλητων ηλεκτρονικών μηνυμάτων, πρέπει να τηρούνται οι αρχές της προστασίας της ιδιωτικής ζωής και της ελευθερίας της έκφρασης. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να ενδιαφέρεται ενεργά για την επίτευξη των στόχων αυτών και ιδίως για την υποστήριξη και προώθηση των δύο νέων διαδικασιών:

- Όσον αφορά το IGF , η ΕΕ τάσσεται υπέρ μιας οριοθετημένης εντολής. Ενδεδειγμένα και ουσιαστικά θέματα για την πρώτη συνεδρίαση θα ήταν τα ανεπίκλητα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και συναφείς πτυχές που συνδέονται με την ασφάλεια και την πολυγλωσσία. Από τη σκοπιά της ΕΕ, τα θέματα αυτά είναι σημαντικά για όλες τις χώρες, ανεξάρτητα από το επίπεδο οικονομικής ανάπτυξής τους. Τα ίδια θέματα προτάθηκαν επίσης από πολλούς άλλους εμπλεκόμενους παράγοντες. Ενόψει της έμφασης που έδωσε η διάσκεψη κορυφής της Τύνιδας στη γεφύρωση του ψηφιακού χάσματος, η ΕΕ ενδιαφέρεται επίσης για πρωτοβουλίες εκ μέρους αναπτυσσόμενων χωρών για την προώθηση και άλλων θεμάτων ιδιαίτερης σημασίας για τις αναπτυσσόμενες χώρες. Εξάλλου, κύριος στόχος είναι η ευρύτερη εκπροσώπηση εμπλεκόμενων παραγόντων από την Ευρώπη κατά την πρώτη συνεδρίαση του IGF.

- Η ενισχυμένη συνεργασία αποτελεί ένα από τα πλέον καθοριστικά και δυσχερέστερα ζητήματα του TAIS, όπως καταδείχθηκε από τον χρόνο που απαιτήθηκε ώστε ο Γενικός Γραμματέας να εκπληρώσει την εντολή του. Στη διεθνή κοινότητα παρατηρείται ευρύ φάσμα απόψεων, από αυτούς που ευνοούν αμεσότερη κυβερνητική παρέμβαση έως εκείνους που είναι ικανοποιημένοι ότι οι κυβερνήσεις διαθέτουν περισσότερο χώρο στους υφιστάμενους σχετικούς οργανισμούς, όσον αφορά τις βασικές λειτουργίες της διοίκησης του Διαδικτύου. Η ΕΕ έχει ήδη διατυπώσει τις απόψεις της στα κύρια πεδία ενισχυμένης συνεργασίας, στα συμπεράσματα του COREPER τις 9ης Νοεμβρίου 2005· η συνεργασία θα πρέπει εν προκειμένω να είναι ελαφρά και αποτελεσματική. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να εργάζεται στενά με τα κράτη μέλη της ΕΕ για τον προσδιορισμό περαιτέρω συγκεκριμένων προτάσεων υπό μορφή συμβολής στη διαδικασία. Οι ΗΠΑ, αφετέρου, δίνουν περιοριστικότερη ερμηνεία της συναίνεσης της Τύνιδας, από ό,τι η ΕΕ.

Ασφάλεια και σταθερότητα του Διαδικτύου και άλλων δικτύων ΤΠΕ

Η ασφάλεια και σταθερότητα του Διαδικτύου και λοιπών δικτύων ΤΠΕ τονίζεται ιδιαίτερα στο TAIS. Η υφιστάμενη συνεργασία μεταξύ κυβερνήσεων σε πεδία όπως τα ανεπίκλητα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου[19] θα μπορούσε να προχωρήσει εφόσον αντιμετωπιστεί ως μέρος της ενισχυμένης συνεργασίας σε παγκόσμιο επίπεδο. Για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης και ασφάλειας όσον αφορά τη χρήση των ΤΠΕ, το TAIS απαιτεί τη δημιουργία μιας παγκόσμιας νοοτροπίας όσον αφορά την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο. Αναγνωρίζει την ανάγκη συναντίληψης στα θέματα της ασφάλειας του Διαδικτύου και περαιτέρω συνεργασίας ώστε να διευρυνθεί το βεληνεκές, η συλλογή και διάδοση πληροφοριών συναφών με την ασφάλεια, καθώς και η ανταλλαγή ορθής πρακτικής μεταξύ όλων των ενδιαφερομένων παραγόντων.

Το θέμα αυτό αποτελεί μέρος των προτεραιοτήτων πολιτικής της πρωτοβουλίας i2010. Κατά το 2004, η ΕΕ αποφάσισε να συγκροτήσει τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια Δικτύων και Πληροφοριών (ENISA) ώστε να συμβάλει στην ορθή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς το πεδίο αυτό. Η Επιτροπή θεωρεί ότι ο ENISA θα καταστεί χρήσιμο κέντρο συνεργασίας και ανταλλαγής πληροφοριών και ενδεδειγμένης πρακτικής, τόσο στην Ευρώπη όσο και στον υπόλοιπο κόσμο.

Το θέμα αυτό θα αντιμετωπιστεί, εξάλλου, από την Επιτροπή σε διεξοδική σειρά εγγράφων χάραξης πολιτικής που προγραμματίζονται για το 2006, συμπεριλαμβανομένης στρατηγικής για βελτίωση της ασφάλειας στις ηλεκτρονικές επικοινωνίες, την οποία αναμένεται να ακολουθήσει συγκεκριμένη πρωτοβουλία σε θέματα ανεπίκλητων ηλεκτρονικών μηνυμάτων, κακόβουλου και κατασκοπικού λογισμικού. Η εγκληματικότητα στον κυβερνοχώρο θα αποτελέσει θέμα χωριστής ανακοίνωσης της Επιτροπής

Μηχανισμοί παρακολούθησης

Η διαδικασία της WSIS απετέλεσε το έναυσμα για ένα ευρύ διάλογο μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων παραγόντων και εστίασε την προσοχή του συστήματος του ΟΗΕ στις ΤΠΕ, ιδίως στο πλαίσιο της ανάπτυξης.

Συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων παραγόντων

Η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα είναι πρωταρχικής σημασίας για την επίτευξη των στόχων της διάσκεψης κορυφής, π.χ. μέσω εταιρικών συνεργασιών δημοσίου και ιδιωτικού τομέα. Τούτο συμβαδίζει με τη δυναμική συμμετοχή της επιχειρηματικής κοινότητας, ιδίως του ευρωπαϊκού κλάδου ΤΠΕ, στη διαδικασία της WSIS, τόσο υπό μορφή συμβολής στην πολιτική συζήτηση όσο και με την ισχυρή παρουσία στις εκθέσεις ΤΠΕ που πλαισίωσαν τη διάσκεψη κορυφής.

Είναι πλέον η σειρά της επιχειρηματικής κοινότητας να εκμεταλλευτεί την ευκαιρία να συμβάλει στην επίτευξη των στόχων της WSIS. Η συμμετοχή της θα βοηθήσει τους τοπικούς πληθυσμούς σε αναπτυσσόμενες περιφέρειας να δρέψουν τα οικονομικά και κοινωνικά οφέλη που μπορούν να προσφέρουν οι ΤΠΕ· ταυτόχρονα θα προκύψουν και νέες ευκαιρίες για την αγορά. Η υλοποίηση των στόχων της WSIS αποτελεί επομένως συνθήκη επωφελή για όλα τα μέρη. Για την υποστήριξη αυτής της θέσης, η Επιτροπή θα συνεχίσει τον τακτικό της διάλογο με τον ιδιωτικό τομέα.[20]

Πολλοί και διάφοροι οργανισμοί της κοινωνίας των πολιτών έχουν συμμετάσχει ενεργά στην WSIS, η οποία όρισε νέα πρότυπα για πολυμερή συμμετοχή εμπλεκόμενων παραγόντων στη διαδικασία του ΟΗΕ. Η συνεισφορά της κοινωνίας των πολιτών υπήρξε καθοριστική σε σχέση με ζητήματα όπως οι ευπαθείς ομάδες πολιτών, η αναπτυξιακή διάσταση των ΤΠΕ και ο ρόλος των ανθρώπινων δικαιωμάτων στην κοινωνία της πληροφορίας. Η Επιτροπή επιθυμεί να διατηρηθεί ο διάλογος καθώς η επερχόμενη διαδικασία θα προσφέρει περαιτέρω ευκαιρίες για ανταλλαγές. Εξάλλου, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει συνάψει εξαιρετικές σχέσεις με την κοινωνία των πολιτών, σχέσεις που αξίζει τον κόπο να συνεχιστούν.

Τέλος , από τη διαδικασία της WSIS προέκυψαν διάφορες συναφείς πρωτοβουλίες . Οι αρχές της τοπικής αυτοδιοίκησης δρομολόγησαν την παγκόσμια διάσκεψη κορυφής για την κοινωνία της πληροφορίας και τον ρόλο της τοπικής αυτοδιοίκησης που πραγματοποιήθηκε στη Λυών (2003) και στο Μπιλμπάο (2005). Στις συνεδριάσεις υπογραμμίστηκε ο ενεργός ρόλος τον οποίο μπορεί να αναλάβει η τοπική αυτοδιοίκηση ώστε τα οφέλη από τις ΤΠΕ να περιέλθουν στους πολίτες τους .

Θεσμικός μηχανισμός παρακολούθησης στο πλαίσιο του συστήματος του ΟΗΕ

Στο TAIS σκιαγραφούνται επίσης λεπτομερής εφαρμογή και επακόλουθες δράσεις που θα πρέπει να εποπτεύει η ECOSOC του ΟΗΕ. Σε παράρτημα αναφέρεται ενδεικτικός κατάλογος οργανισμών του ΟΗΕ που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως συντονιστές/καταλύτες για την επίβλεψη της υλοποίησης του GPoA. Η Επιτροπή χαιρέτισε τις πρωτοβουλίες που ανέλαβαν οι αντίστοιχοι οργανισμοί του ΟΗΕ, οι οποίοι παρουσίασαν τις δραστηριότητές τους στο αντίστοιχο πεδίο αρμοδιότητας. Από την πραγματοποίηση διασκέψεων μεγάλης κλίμακας μπορεί να προκύψουν ευκαιρίες προβληματισμού σχετικά με πρόνοιες και διατάξεις για την υποστήριξη της εφαρμογής της WSIS, όπως συνέβη στην περίπτωση της παγκόσμιας διάσκεψης για την ανάπτυξη των τηλεπικοινωνιών (Ντόχα, Μάρτιος 2006).

Στις αρχικές συζητήσεις σχετικά με την εντολή για συντονιστές σε γραμμές δράσης, η Ε.Ε. εξέφρασε την προτίμησή της υπέρ μιας ανοικτής διαδικασίας. Η Επιτροπή θεωρεί ότι το παράρτημα στο TAIS θα πρέπει να θεωρηθεί ως ευέλικτος κατάλογος που παρέχει τη δυνατότητα σε όλους τους εμπλεκόμενους παράγοντες να συμμετάσχουν ανάλογα με τις δικές τους πολιτικές και επιχειρηματικές προτεραιότητες. Η Επιτροπή συμμερίζεται, περαιτέρω, τις ανησυχίες που διατυπώθηκαν από τον ιδιωτικό τομέα και από αναπτυσσόμενες χώρες αναφορικά με τους διαθέσιμους χρηματοδοτικούς πόρους και, επομένως, υπογραμμίζει τη σημασία μιας ελαφράς δομής.

Η συνέχεια της WSIS θα καταστήσει τις πολιτικές για την κοινωνία της πληροφορίας μείζον τμήμα των σχέσεων της ΕΕ με το σύστημα του ΟΗΕ. Επομένως, θα πρέπει να διατηρηθεί η παρουσία και η ενεργός συμμετοχή της ΕΕ, καθώς και η υποβολή κοινών θέσεων ιδίως όσον αφορά τους ECOSOC, ITU, UNESCO και UNDP. Αυτός θα πρέπει επίσης να είναι ο στόχος στο πεδίο της διοίκησης του Διαδικτύου όσον αφορά τις θέσεις των κρατών μελών που εκφράζονται στο πλαίσιο διεθνών οργανισμών.

Συμπεράσματα

Η επιρροή της ΕΕ στο περιεχόμενο των τελικών εγγράφων οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό στην ικανότητά της να μιλά με μία φωνή. Η διαδικασία της WSIS κατέδειξε επίσης ότι οι προτεραιότητες που προσδιορίζονται στην πρωτοβουλία i2010 αποτελούν χρήσιμο εργαλείο για την αντιμετώπιση παρεμφερών ζητημάτων χάραξης πολιτικής εκτός της ΕΕ.

Κατά την υλοποίηση των συστάσεων της Γενεύης και της Τύνιδας, θα πρέπει πλέον η ΕΕ να επιδιώκει την κεφαλαιοποίηση των εν λόγω επιτευγμάτων. Τούτο μπορεί να γίνει υπό μορφή κοινοτικών προγραμμάτων που συμβάλλουν στην καταπολέμηση του ψηφιακού χάσματος, με την προώθηση συνεργασίας Ε&Α με τρίτες χώρες ή με τη συγκρότηση νέων εταιρικών σχέσεων στο πεδίο των ΤΠΕ. Ένα ακόμη δίδαγμα από την WSIS είναι ότι οι πολιτικές για την κοινωνία της πληροφορίας θα πρέπει να εντάσσονται στο ευρύτερο πλαίσιο της οικονομικής και αναπτυξιακής συνεργασίας, επειδή οι ΤΠΕ δεν αποτελούν πλέον αποκλειστικά οικονομική ή κοινωνική προτεραιότητα, αλλά καθίστανται όρος για τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών.

Η ΕΕ θα πρέπει να διατηρήσει τη δυναμική των πολυμερών διαλόγων που καθιέρωσε με άλλους θεσμούς και οργανισμούς. Χάρη στους διαλόγους αυτούς, η ΕΕ είχε τη δυνατότητα να παρουσιάσει συνεκτική θέση σε ευαίσθητα θέματα, όπως η διοίκηση του Διαδικτύου ή η χρηματοδότηση της κοινωνίας της πληροφορίας σε αναπτυσσόμενες χώρες. Η ΕΕ θα συνεχίσει να διαδραματίζει ενεργό και θετικό ρόλο στις συζητήσεις γύρω από τη διοίκηση του Διαδικτύου, μέσω της συμμετοχής της στο IGF και στην επερχόμενη ενισχυμένη συνεργασία.

[1] Βλ. τα έγγραφα που εγκρίθηκαν στη Διάσκεψη Κορυφής της Γενεύης: Δήλωση αρχών και σχέδιο δράσης, www.itu.int/wsis/documents/index1.html.

[2] www.itu.int/wsis/documents/index2.html.

[3] TC, παράγραφος 2.

[4] www.itu.int/wsis/documents/index2.html.

[5] Συνολικά, έχει μειωθεί το ψηφιακό χάσμα, αλλά απομένουν ακόμη πολλά να γίνουν. Τα τελευταία αριθμητικά στοιχεία δείχνουν ότι υπήρχαν 13 γραμμές σταθερής τηλεφωνίας και 19 συνδρομητές κινητής τηλεφωνίας ανά 100 κατοίκους στις αναπτυσσόμενες χώρες του κόσμου το 2004 (σε σύγκριση με 4 και 0 το 1994). Η διείσδυση του Διαδικτύου στην Αφρική ανερχόταν σε 2.6%, αλλά στην ήπειρο ήσαν εγκατεστημένοι το 0,1% μόνο των συνδρομητών ευρυζωνικού δικτύου της υφηλίου. (ΕΕrope: 27.7%). Το μερίδιο της Αφρικής στις παγκόσμιες επενδύσεις σε τηλεπικοινωνίες ανερχόταν σε 4% μόνο. (Πηγή: ITU World Telecommunication/Έκθεση ανάπτυξης ΤΠΤ 2006 ).

[6] Προς μία παγκόσμια εταιρική συνεργασία στην κοινωνία της πληροφορίας: η συνεισφορά της ΕΕ στη δεύτερη φάση της παγκόσμιας διάσκεψης για την κοινωνία της πληροφορίας.(WSIS) , COM(2005) 234 της 2.6.2005.

[7] P6_TA(2005)0260, έκθεση A6-0172/2005 της 23.6.2005.

[8] Βλ. έγγραφο 10285/05 (Presse 156).

[9] europa.eu.int/information_society/eΕΕrope/i2010/index_en.htm.

[10] COM(2006) 129 της 20.3.2006.

[11] Βλ. σχετική ανακοίνωση, COM(2005) 425 της 13.9.2005.

[12] europa.eu.int/comm/enterprise/ict/policy/ict-skills.htm.

[13] europa.eu.int/comm/europeaid/projects/alis/index_en.htm.

[14] www.eumedis.net.

[15] IV υπουργικό φόρουμ ΕΕ – Λατινικής Αμερικής και Καραϊβικής σχετικά με την κοινωνία της πληροφορίας Λισαβόνα Πορτογαλία, 28-29 Απριλίου 2006, βλ:www.forumsi.gov.pt/index.php?lang=EN.

[16] COM(2005) 489 της 12.10.2005.

[17] Διατίθενται 30 εκατομ. € για τη στήριξη της διεθνούς συνεργασίας.Παράβαλε το δημοσιευμένο κείμενο της έκτης πρόσκλησης, ΕΕ C 325 της 22.12.2005, σ. 25.

[18] Παράγραφος 34 του TAIS.

[19] Μεταξύ της 1ης Ιουλίου και της 31ης Δεκεμβρίου 2005 τα ανεπίκλητα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου αποτελούσαν το 50% του συνόλου της παρακολουθούμενης κυκλοφορίας ηλεκτρονικών μηνυμάτων. Αυτό συνιστά μείωση από το πρώτο εξάμηνο (61%). Εντούτοις, αυτό δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη μείωση δεδομένου ότι αυτή μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι οι διαχειριστές δικτύου και ασφαλείας χρησιμοποιούν φίλτρα ΙΡ και διαμόρφωση κυκλοφορίας για τον έλεγχο των ανεπίκλητων μηνυμάτων.

[20] Πραγματοποιήθηκαν άτυπες διαβουλεύσεις στις Βρυξέλλες, στις 24 Ιουνίου και στις 24 Οκτωβρίου 2005 και στις 9 Μαρτίου 2006.