52005DC0311

[pic] | ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ |

Βρυξέλλες, 13.7.2005

COM(2005) 311 τελικό

ΑΝΑΚΟIΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠHΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Πρόταση ΚΟΙΝΗΣ ΔΗΛΩΣΗΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ, ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Η Αναπτυξιακή Πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης «Η ευρωπαϊκή συναίνεση»{SEC(2005) 929 }

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

Εισαγωγή 4

Μέρος πρώτο η αναπτυξιακή στρατηγική της Ευρωπαϊκής ενωσησ 6

1. Ένα κοινό αναπτυξιακό όραμα 6

1.1. Το πεδίο εφαρμογής της αναπτυξιακής πολιτικής 6

1.2. Οι θεμελιώδεις αξίες της Ένωσης 6

1.3. Η μείωση της φτώχιας: ένας στόχος που εντάσσεται στη διεθνή ατζέντα 6

1.4. Οι άλλοι στόχοι της Ένωσης στον αναπτυξιακό τομέα 7

1.5. Η ανάπτυξη ως στρατηγική για μια δίκαιη παγκοσμιοποίηση 8

1.5.1. Οι δεσμοί μεταξύ της ανάπτυξης και της ασφάλειας 8

1.5.2. … μεταξύ της ανάπτυξης και της μετανάστευσης 8

1.5.3. … μεταξύ της ανάπτυξης και του εμπορίου 9

1.5.4. … μεταξύ της ανάπτυξης και του περιβάλλοντος 9

1.5.5. … μεταξύ της ανάπτυξης και της κοινωνικής διάστασης της παγκοσμιοποίησης 9

2. Κοινές αρχές 10

2.1. Στήριξη των επιδόσεων 10

2.2. Η συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών 10

2.3. Διεξοδικός πολιτικός διάλογος 10

2.4. Δέσμευση έναντι των ευάλωτων κρατών 11

3. Ενέργειες επικεντρωμενεσ σε ένα κοινο θεματικο πλαισιο 12

4. Λειτουργική ερμηνεία της κοινής στρατηγικής 13

4.1. Αύξηση των χρηματοδοτικών πόρων 13

4.2. Ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της βοήθειας 13

4.2.1. Κοινή δράση για την ενίσχυση του συντονισμού, της εναρμόνισης και της ευθυγράμμισης 13

4.2.2. Βελτίωση της ποιότητας της παρεχόμενης βοήθειας μέσω καινοτόμων και ευέλικτων μηχανισμών 14

4.3. Εξασφάλιση της συνοχής των αναπτυξιακών πολιτικών 15

δευτερο μεροσ Προσανατολισμοί για την υλοποιηση της αναπτυξιακησ πολιτικης της κοινοτητας 15

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ - Μεροσ δευτερο Προσανατολισμοι για την υλοποιηση της αναπτυξιακησ πολιτικησ της κοινοτητασ 16

1. Ο ιδιαιτεροσ ρολοσ της επιτροπησ 16

2. Μια διαφοροποιημενη προσεγγιση αναλογα με τις περιστασεισ και τις αναγκεσ 16

2.1. Η διαφοροποίηση στην υλοποίηση της αναπτυξιακής συνεργασίας 16

2.2. Διαφανή κριτήρια για τη διάθεση πόρων 18

3. προτεραιοτητεσ Επιλεγεισεσ σε συνεννοηση με τις χωρεσ εταιρουσ 18

3.1. Η αρχή της συγκέντρωσης με παράλληλη διατήρηση της ευελιξίας 18

3.2. Η συνεισφορά της Κοινότητας στην υλοποίηση του κοινού θεματικού πλαισίου 19

3.3. Ενίσχυση της προσέγγισης της ενσωμάτωσης της ισότητας των φύλων 26

3.4. Η στήριξη των πρωτοβουλιών και των ταμείων σε παγκόσμιο επίπεδο 26

4. Συνολο τροπων εφαρμογησ αναλογα με τις αναγκεσ και τις επιδοσεισ 27

Η Αναπτυξιακή Πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης «Η ευρωπαϊκή συναίνεση»

Εισαγωγή

1. Η βασική πρόκληση την οποία καλείται να αντιμετωπίσει σήμερα η διεθνής κοινότητα είναι να καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια ούτως ώστε η παγκοσμιοποίηση να αποτελέσει θετική δύναμη για ολόκληρη την ανθρωπότητα. Και αυτό γιατί, αν και η παγκοσμιοποίηση προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες, τα οφέλη της όπως και οι επιβαρύνσεις που συνεπάγεται κατανέμονται άνισα. Η δράση της ΕΕ στον τομέα της ανάπτυξης εντάσσεται στη λογική μιας ορθότερης διαχείρισης της παγκοσμιοποίησης και αποσκοπεί στην αύξηση και στη δικαιότερη κατανομή των οφελών της, με απώτερο στόχο την επίτευξη της παγκόσμιας ειρήνης και σταθερότητας. Η κατάρτιση ενός διεθνούς αναπτυξιακού προγράμματος δράσης[1] πραγματοποιείται παράλληλα με την έξαρση της διεθνούς τρομοκρατίας και των συγκρούσεων στις φτωχότερες χώρες, τη σημαντική αύξηση των μεταναστευτικών ροών, συμπεριλαμβανομένων των προσφύγων και των αναγκαστικά μετακινηθέντων ατόμων, καθώς και με την αύξηση του λαθρεμπορίου και των παγκόσμιων περιβαλλοντικών απειλών.

2. Η εξωτερική δράση της Ένωσης αντικατοπτρίζει την ταυτότητά της, ως παγκόσμιου φορέα και εταίρου που εργάζεται για την προώθηση των στόχων και των αξιών της, την παγίωση της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου, του σεβασμού των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των αρχών του διεθνούς δικαίου, τη διατήρηση της ειρήνης και την πρόληψη των συγκρούσεων, την ενίσχυση της βιώσιμης ανάπτυξης και την προώθηση της χρηστής παγκόσμιας διακυβέρνησης.

Η δράση αυτή προσβλέπει επίσης στην ενσωμάτωση της εξωτερικής διάστασης των εσωτερικών πολιτικών της Ένωσης και, ως εκ τούτου, εκφράζει το ευρωπαϊκό μοντέλο. Η συνοχή και η συνέργια μεταξύ αυτών των δύο διαστάσεων-της εσωτερικής και της εξωτερικής-αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις για την προώθηση των στόχων προτεραιότητας της Ένωσης: της ευημερίας, της ασφάλειας και της αλληλεγγύης στο πλαίσιο μιας βιώσιμης ανάπτυξης.

3. Η αναπτυξιακή πολιτική βρίσκεται στο επίκεντρο της εξωτερικής δράσης της ΕΕ. Επικεντρώνοντας τις επί μέρους δράσεις της στον πρωταρχικό στόχο της μείωσης της φτώχειας, η πολιτική αυτή συμβάλλει στην επίτευξη των κοινωνικών και περιβαλλοντικών στόχων καθώς και στην ασφάλεια της Ένωσης και στον καλύτερο έλεγχο της παγκοσμιοποίησης. Στο πλαίσιο μιας διεθνούς στρατηγικής, η ανάπτυξη αποτελεί, από κοινού με την ασφάλεια, το εμπόριο και το περιβάλλον, έναν από τους τομείς στους οποίους η δέσμευση της Ένωσης για την υιοθέτηση πολυμερούς προσέγγισης έχει τη μεγαλύτερη εφαρμογή.[2] Από κοινού με άλλες πτυχές της εξωτερικής δράσης της ΕΕ, όπως η πολιτική γειτονίας και οι στρατηγικές εταιρικές σχέσεις σε άλλες περιοχές, η αναπτυξιακή πολιτική διασφαλίζει μια συνεπή και αποτελεσματική εξωτερική δράση.

4. Η μείωση της φτώχειας στον κόσμο κατά το ήμισυ έως το 2015 αποτελεί τη μεγάλη πρόκληση για τα επόμενα έτη. Η ΕΕ παρέχει το 55% της αναπτυξιακής βοήθειας σε παγκόσμιο επίπεδο.[3] Το 2002, στο Μοντερέι και, πιο πρόσφατα, εν όψει της διάσκεψης κορυφής των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη, τον Σεπτέμβριο του 2005, η ΕΕ επαναβεβαίωσε την ισχυρή της βούληση να συμβάλει στην επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων της χιλιετίας και δεσμεύτηκε να αυξήσει το ποσό της βοήθειας που παρέχει στο 0,56% του ΑΕΠ το 2010, με προοπτική να φθάσει στο 0,7% το 2015. Η Ένωση αποτελεί επίσης τον εταίρο που παρέχει στις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες καθώς και στις χώρες χαμηλού εισοδήματος τις μεγαλύτερες δυνατότητες αύξησης των εμπορικών συναλλαγών.

5. Οι αρχές της εταιρικής σχέσης και του σεβασμού των ιδίων ευθυνών των χωρών εταίρων για την ανάπτυξή τους, οι θεμελιώδεις αξίες και οι εγκεκριμένοι σε πολυμερές επίπεδο στόχοι δεσμεύουν τόσο τα κράτη μέλη όσο και την Κοινότητα. Η αποτελεσματικότητα της ευρωπαϊκής βοήθειας μπορεί και πρέπει να αυξηθεί με μια νέα προσπάθεια συντονισμού και εναρμόνισης. Σε αυτές τις βάσεις, η «ευρωπαϊκή συναίνεση» ορίζει για πρώτη φορά, σε διάστημα πενήντα ετών συνεργασίας, το πλαίσιο των κοινών αρχών εντός του οποίου η Ένωση και τα είκοσι πέντε κράτη μέλη αυτής θα εφαρμόζουν έκαστο τις αναπτυξιακές πολιτικές τους σε πνεύμα συμπληρωματικότητας.

Το κοινό αυτό πλαίσιο αποτελεί το αντικείμενο του πρώτου μέρους της Διακήρυξης που προτείνεται στην παρούσα ανακοίνωση. Το δεύτερο μέρος της Διακήρυξης παρέχει τις κατευθυντήριες γραμμές για την εφαρμογή αυτού του κοινού πλαισίου σε επίπεδο κοινοτικής πολιτικής.

6. Η Επιτροπή καλεί το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο να υιοθετήσουν το κοινό αυτό όραμα για την ανάπτυξη, θεωρώντας ότι μια τριμερής δήλωση θα συμβάλει ουσιαστικά στην επίτευξη των στόχων της συνοχής και της αποτελεσματικότητας της εξωτερικής δράσης της Ένωσης.

Μέρος πρώτο η αναπτυξιακή στρατηγική της Ευρωπαϊκής ενωσησ

Το πρώτο μέρος της Διακήρυξης προσδιορίζει τους στόχους και τις αρχές βάσει των οποίων τα κράτη μέλη και η Κοινότητα δεσμεύονται να υιοθετήσουν ένα κοινό όραμα.

Ένα κοινό αναπτυξιακό όραμα

Η ΕΕ διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στη διεθνή σκηνή. Πρόθεσή της είναι προωθήσει θετικές αλλαγές, συμβάλλοντας σε έναν καλύτερο έλεγχο της παγκοσμιοποίησης και σε μια δικαιότερη κατανομή των ευκαιριών και του πλούτου που αυτή συνεπάγεται. Η δράση της στηρίζει τις προσπάθειες που καταβάλλουν οι αναπτυσσόμενες χώρες.

Το πεδίο εφαρμογής της αναπτυξιακής πολιτικής

Η αναπτυξιακή πολιτική της Ένωσης απευθύνεται σε όλες τις αναπτυσσόμενες χώρες που είναι δικαιούχοι της επίσημης αναπτυξιακής βοήθειας, σύμφωνα με κατάλογο που καταρτίστηκε από την επιτροπή αναπτυξιακής βοήθειας του ΟΟΣΑ.[4]

Οι θεμελιώδεις αξίες της Ένωσης

Η ΕΕ στηρίζεται σε κοινές για όλα τα κράτη μέλη αξίες, τις οποίες διακηρύσσει και προωθεί στις σχέσεις της με τον υπόλοιπο κόσμο. Οι αξίες αυτές περιλαμβάνουν τον σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, την ελευθερία, τη δημοκρατία, την ισότητα, το κράτος δικαίου, καθώς και τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Με βάση αυτές τις αξίες, η Ένωση επιδιώκει να οικοδομήσει εταιρικές σχέσεις με τις τρίτες χώρες, καθώς και με διεθνείς, περιφερειακούς ή παγκόσμιους οργανισμούς που συμμερίζονται τις αρχές της οικουμενικότητας και του αδιαίρετου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών.

Η πολιτική της ΕΕ στον τομέα της ανάπτυξης εντάσσεται στο πλαίσιο των αρχών και των στόχων της εξωτερικής της δράσης. Στο πλαίσιο της συγκεκριμένης πολιτικής, προωθείται η πολυμερής προσέγγιση ως έκφραση του καταμερισμού μεταξύ όλων των εθνών του κόσμου, τόσο των ευθυνών της διαχείρισης της ανάπτυξης όσο και των κινδύνων που απειλούν την ασφάλεια σε παγκόσμιο επίπεδο. Η πολιτική της ΕΕ εφαρμόζεται στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών και προωθεί ένα σύστημα κανόνων, θεσμών και διεθνών μέσων που έχουν θεσπιστεί και εφαρμόζονται από τη διεθνή κοινότητα, κυρίως στους τομείς του εμπορίου, του διεθνούς χρηματοοικονομικού συστήματος, της απασχόλησης και του περιβάλλοντος.

Η μείωση της φτώχιας: ένας στόχος που εντάσσεται στη διεθνή ατζέντα

Η διεθνής ατζέντα για την ανάπτυξη που συνοψίζεται στη Διακήρυξη της Χιλιετίας, του Σεπτεμβρίου του 2000- η οποία επικεντρώνεται στην κοινωνική και ανθρώπινη ανάπτυξη, στα ανθρώπινα δικαιώματα, στην ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών, στη στενή σχέση μεταξύ της ανάπτυξης και του περιβάλλοντος και στους δεσμούς μεταξύ του εμπορίου και της ανάπτυξης- καθορίζει ένα πλαίσιο δράσης μέσα στο οποίο η Ένωση έχει πλήρως δραστηριοποιηθεί. Στους αναπτυξιακούς στόχους της Χιλιετίας αποτυπώνονται οι πολιτικές δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί από όλα τα κράτη μέλη των Ηνωμένων Εθνών σύμφωνα με χρονοδιάγραμμα βάσει του οποίου αναμένεται να πραγματοποιηθεί ουσιαστική πρόοδος έως το 2015 σε κάθε χώρα.

Οι οκτώ αναπτυξιακοί στόχοι της Χιλιετίας (ΑΣΧ) είναι:

(1) η εξάλειψη της έσχατης φτώχειας και της πείνας

(2) η διασφάλιση πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης για όλους

(3) η προώθηση της ισότητας των φύλων και της ενίσχυσης της θέσης των γυναικών

(4) η μείωση της παιδικής θνησιμότητας

(5) η βελτίωση της μητρικής υγείας

(6) η καταπολέμηση του ιού VIH/ έιτζ, της ελονοσίας και άλλων ασθενειών

(7) η διασφάλιση ενός βιώσιμου περιβάλλοντος

(8) η δημιουργία μιας παγκόσμιας εταιρικής σχέσης για την ανάπτυξη

Η διάσκεψη του Μοντερέι για τη χρηματοδότηση και η διάσκεψη κορυφής του Γιοχάνεσμπουργκ για τη βιώσιμη ανάπτυξη συμπλήρωσαν αυτές τις δεσμεύσεις, επιβεβαιώνοντας ειδικότερα τη σημασία της εταιρικής σχέσης και του καταμερισμού των ευθυνών μεταξύ των βιομηχανικών και των αναπτυσσομένων χωρών, της προόδου που πρέπει να συντελεστεί στον τομέα της διακυβέρνησης, και της αναγκαίας ισορροπίας μεταξύ των τριών πυλώνων της βιώσιμης ανάπτυξης - οικονομικού, κοινωνικού και περιβαλλοντικού. Η στρατηγική για τη μείωση της φτώχειας πρέπει να βασιστεί στις δεσμεύσεις που εγκρίθηκαν στο πλαίσιο των συνόδων κορυφής και των μεγάλων διεθνών διασκέψεων στον οικονομικό και κοινωνικό τομέα, καθώς και στους τομείς του περιβάλλοντος και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Οι άλλοι στόχοι της Ένωσης στον αναπτυξιακό τομέα

Η Ένωση θεωρεί ότι ο πρωταρχικός στόχος της μείωσης της φτώχειας στηρίζεται στους συμπληρωματικούς στόχους της προώθησης της χρηστής διακυβέρνησης και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της μακροπρόθεσμης ανάπτυξης.

Διακυβέρνηση

- Χρηστή διακυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένης της ικανότητας των κρατών να διασφαλίζουν στους πολίτες τους, άνδρες και γυναίκες, τον σεβασμό των δικαιωμάτων και των ελευθεριών τους, καθώς και τον εκδημοκρατισμό

- Πρόληψη των συγκρούσεων και της αποδυνάμωσης των κρατών, που συνιστούν σημαντικά εμπόδια για την επίτευξη των ΑΣΧ

Ανθρώπινα δικαιώματα

- Προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως ορίζονται στις διεθνείς συμβάσεις ή σε άλλες διεθνείς πράξεις, συμπεριλαμβανομένων των αστικών και πολιτικών δικαιωμάτων, των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων, των δικαιωμάτων του παιδιού, της ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών, των σεξουαλικών δικαιωμάτων και των δικαιωμάτων αναπαραγωγής, καθώς και των δικαιωμάτων των μειονοτήτων και των αυτοχθόνων πληθυσμών.

- Συνοχή και κοινωνική προστασία, συμπεριλαμβανομένης της προώθησης της αξιοπρεπούς εργασίας για όλους.

- Σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων των μεταναστών, των προσφύγων και των αναγκαστικά μετακινηθέντων ατόμων.

Η αναπτυξιακή πολιτική της ΕΕ αποτελεί σημαντική συνιστώσα της στρατηγικής της για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Η ανάπτυξη είναι επίσης καθοριστικής σημασίας για την επίτευξη των στόχων της ευημερίας και της αλληλεγγύης που καθοδηγούν την Ένωση. Η ΕΕ αποσκοπεί, στο πλαίσιο τόσο των εσωτερικών πολιτικών της όσο και της εξωτερικής της δράσης, να διασφαλίσει ότι η παγκοσμιοποίηση αποφέρει οφέλη σε όλους και ότι εμπεριέχει μια σημαντική κοινωνική διάσταση. Το στοιχείο αυτό διαφοροποιεί την Ευρώπη από τους άλλους παγκόσμιους φορείς.

Η ανάπτυξη ως στρατηγική για μια δίκαιη παγκοσμιοποίηση

Οι δεσμοί μεταξύ της ανάπτυξης και της ασφάλειας

Η φτώχεια συνεπάγεται έλλειψη ευκαιριών, ισχύος και δυνατότητας επιλογής. Η ενίσχυση της αυτονομίας, η συμμετοχή, η ένταξη και η υποχρέωση λογοδοσίας αποτελούν τέσσερα σημαντικά στοιχεία που αφορούν τόσο την ασφάλεια όσο και την ανάπτυξη.

Η ανάπτυξη είναι καθοριστικής σημασίας για τη μακροπρόθεσμη συλλογική και ατομική ασφάλεια. Πρόκειται για συμπληρωματικούς, αν και ανεξάρτητους, τομείς δράσης. Δεν είναι δυνατόν να υπάρξει βιώσιμη ανάπτυξη δίχως ειρήνη και ασφάλεια. Εξάλλου, η βιώσιμη ανάπτυξη αποτελεί την ορθότερη απάντηση διαρθρωτικού χαρακτήρα στις βαθύτερες αιτίες των βίαιων συγκρούσεων και της έντασης του φαινομένου της διεθνούς οργανωμένης εγκληματικότητας και της τρομοκρατίας, που συνδέονται συχνά με τη φτώχεια, την υποβάθμιση και την έλλειψη πρόσβασης στους φυσικούς πόρους.

… μεταξύ της ανάπτυξης και της μετανάστευσης

Η ενίσχυση των μεταναστευτικών ροών αποτελεί στοιχείο της παγκοσμιοποίησης. Η ανάπτυξη συνιστά μακροπρόθεσμα την πλέον κατάλληλη απάντηση στην αναγκαστική μετανάστευση και στα αποσταθεροποιητικά μεταναστευτικά ρεύματα, με τη συμβολή στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και των προοπτικών απασχόλησης στις αναπτυσσόμενες χώρες και στην εγκαθίδρυση συνθηκών ειρήνης και ασφάλειας. Επίσης, μόνο από κοινού με την αναπτυξιακή συνεργασία μπορούν να βρεθούν βιώσιμες λύσεις για τους πρόσφυγες και τα αναγκαστικά μετακινηθέντα άτομα καθώς και για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων και της διακίνησης λαθρομεταναστών. Σχετικά με αυτό το θέμα, ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην ιδιαίτερα ευάλωτη φύση των γυναικών και των παιδιών έναντι αυτών των φαινομένων.

Εξάλλου, είναι σκόπιμο να μεγιστοποιηθούν οι θετικές επιπτώσεις των μεταναστευτικών φαινομένων στην ανάπτυξη, ειδικότερα, μέσω των μεταβιβάσεων εισοδημάτων των μεταναστών εργατών και της κυκλοφορίας προσώπων με επαγγελματική ειδίκευση. Η Ένωση θα καταβάλει προσπάθειες για τη μεγιστοποίηση των θετικών αυτών επιπτώσεων και για τη συγκράτηση της «διαρροής εγκεφάλων», ειδικότερα, στους τομείς της υγείας και της έρευνας.

… μεταξύ της ανάπτυξης και του εμπορίου

Η ΕΕ, δεδομένου ότι αποτελεί τον εταίρο που παρέχει στις αναπτυσσόμενες χώρες τις μεγαλύτερες δυνατότητες αύξησης των εμπορικών συναλλαγών, θα συνεχίσει να καταβάλλει προσπάθειες για ένα ελεγχόμενο άνοιγμα των αγορών, που θα υποστηρίζεται από ένα ανοικτό και δίκαιο πολυμερές εμπορικό σύστημα, το οποίο θα προβλέπει ρητά τόσο στους κανόνες του, όσο και στον τρόπο λειτουργίας, την προστασία των ασθενέστερων χωρών. Τα διμερή και μονομερή προτιμησιακά συστήματα θα εξακολουθήσουν να αποτελούν σημαντικά εργαλεία ανάπτυξης. Οι αναπτυσσόμενες χώρες, από την πλευρά τους, συνειδητοποιούν όλο και περισσότερο την ανάγκη να ενσωματώνουν συστηματικά το εμπόριο στις στρατηγικές τους για την ανάπτυξη και τη μείωση της φτώχειας, διασφαλίζοντας την εφαρμογή των εσωτερικών μεταρρυθμίσεων που είναι αναγκαίες για την άντληση οφέλους από τις δυνατότητες που ανοίγονται στον τομέα του εμπορίου.

Η Ένωση, αναγνωρίζοντας ότι οι αναπτυσσόμενες χώρες έχουν ανάγκη σημαντικότερης στήριξης για αυτή τη συχνά πολύπλοκη διαδικασία ανοίγματος των εμπορικών συναλλαγών και εμπορικής ολοκλήρωσης, προτίθεται να βελτιώσει περαιτέρω και να συντονίσει καλύτερα τα προγράμματα βοήθειας για την ανάπτυξη του εμπορίου και να παράσχει επιπλέον στήριξη για την προσαρμογή και την ένταξη στην παγκόσμια οικονομία, σε συνεργασία με τη διεθνή κοινότητα. Ιδιαίτερη προσοχή θα δοθεί στις λιγότερο αναπτυγμένες και στις ευάλωτες χώρες.

Η περιφερειακή ολοκλήρωση και το πολυμερές εμπορικό σύστημα αλληλοενισχύονται. Η εμπορική πολιτική των αναπτυσσομένων χωρών διαμορφώνεται όλο και περισσότερο σε περιφερειακό επίπεδο. Η ΕΕ θα εξακολουθήσει να προωθεί την περιφερειακή ολοκλήρωση ως κατάλληλη στρατηγική για μια αρμονική και προοδευτική ενσωμάτωση των αναπτυσσομένων χωρών στην παγκόσμια οικονομία, μεταξύ άλλων, στο πλαίσιο των συμφωνιών οικονομικής εταιρικής σχέσης.

… μεταξύ της ανάπτυξης και του περιβάλλοντος

Η φτώχεια συνδέεται στενά με τα θέματα του περιβάλλοντος. Οι φτωχότερες ομάδες του πληθυσμού εξαρτώνται περισσότερο για την καθημερινή τους επιβίωση από τους φυσικούς πόρους, που συχνά υπερεκμεταλλεύονται, και πλήττονται περισσότερο από την υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Η βιώσιμη ανάπτυξη αποσκοπεί επίσης στη διασφάλιση της δικαιοσύνης μεταξύ γενεών, δεδομένου ότι λαμβάνει υπόψη, κατά τη διαχείριση των πόρων, τις μελλοντικές γενεές. Η διασφάλιση της βιώσιμης διαχείρισης των φυσικών πόρων, η καταπολέμηση της αλλαγής του κλίματος, της αποψίλωσης και της απερήμωσης, η συγκράτηση της απώλειας της βιοποικιλότητας αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις για την επίτευξη των ΑΣΧ.

Η παγκοσμιοποίηση συνεπάγεται σημαντικά περιβαλλοντικά προβλήματα. Η Ένωση προτίθεται να ενθαρρύνει την ανάπτυξη μεθόδων παραγωγής και κατανάλωσης που αποσκοπούν στη μείωση των αρνητικών επιπτώσεων της ανάπτυξης στο περιβάλλον. Επίσης, πρόκειται να υποστηρίξει την ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης στις στρατηγικές για τη μείωση της φτώχειας και για άλλες εξίσου σημαντικές αναπτυξιακές στρατηγικές.

… μεταξύ της ανάπτυξης και της κοινωνικής διάστασης της παγκοσμιοποίησης

Η ΕΕ θα υποστηρίξει την ενίσχυση της κοινωνικής διάστασης της παγκοσμιοποίησης προκειμένου να συμβάλει στην επέκταση των πλεονεκτημάτων σε όλους. Η ΕΕ θα επιδιώξει να διασφαλίσει τη συνοχή των αναπτυξιακών πολιτικών και να προωθήσει οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές πολιτικές, καθώς και πολιτικές απασχόλησης που αλληλοσυμπληρώνονται σε παγκόσμιο, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Εξάλλου, η ΕΕ έχει την πρόθεση να προωθήσει την αξιοπρεπή εργασία για όλους, να ενισχύσει την υποστήριξή της στην προώθηση δίκαιων συναλλαγών και να ενθαρρύνει τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις να υιοθετήσουν την αρχή της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης.

Κοινές αρχές

Στήριξη των επιδόσεων

Οι αναπτυσσόμενες χώρες έχουν την κύρια ευθύνη να εφαρμόζουν συνεκτικές και αποτελεσματικές πολιτικές και να διαθέτουν τους ιδίους πόρους τους για την ανάπτυξή τους. Αναγνωρίζοντας την αξία των διαφορετικών τρόπων ανάπτυξης, η ΕΕ στηρίζει τις στρατηγικές της για τη μείωση της φτώχειας, καθώς και για την ανάπτυξη και τη μεταρρύθμιση των χωρών εταίρων, οι οποίες παρουσιάζουν συνοχή και επικεντρώνονται στους ΑΣΧ. Οι αναπτυσσόμενες χώρες και η Ένωση μοιράζονται την ευθύνη και την υποχρέωση να προβαίνουν σε απολογισμό των κοινών προσπαθειών τους και των αποτελεσμάτων που έχουν επιτύχει.

Οι αρχές της εταιρικής σχέσης και της οικειοποίησης των στρατηγικών και των προγραμμάτων συνεργασίας για την ανάπτυξη από τις χώρες εταίρους και η ευθυγράμμιση με τις στρατηγικές και τις διαδικασίες τους συνιστούν τη βάση των πολιτικών της Ένωσης έναντι των αναπτυσσόμενων χωρών. Η ΕΕ ενθαρρύνει την αυξημένη συμμετοχή των κρατικών θεσμικών οργάνων που εκπροσωπούν την κοινωνία, ειδικότερα των εθνικών κοινοβουλίων και των εθνοσυνελεύσεων, καθώς και των τοπικών αρχών.

Η συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών

H Ένωση ευνοεί τη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών και άλλων μη κρατικών παραγόντων των χωρών-εταίρων στη διαδικασία ανάπτυξης προκειμένου να εξασφαλιστούν η βιωσιμότητα, η αποτελεσματικότητα και ο αντίκτυπος των αναπτυξιακών στρατηγικών και προγραμμάτων. Ενθαρρύνει κυρίως την ανάδυση οικονομικών και κοινωνικών παραγόντων όπως, μεταξύ άλλων, των συνδικαλιστικών οργανώσεων, των οργανώσεων εργοδοτών και του ιδιωτικού τομέα, ως εταίρων στην ανάπτυξη, ενώ παράλληλα εξακολουθεί να στηρίζει τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών που δραστηριοποιούνται στον τομέα της ανάπτυξης. Τέλος, η Ένωση καταβάλλει κάθε προσπάθεια για να προωθήσει και να διευκολύνει τον πολιτικό και κοινωνικό διάλογο τόσο μεταξύ των διάφορων παραγόντων, όσο και μεταξύ των κοινοτικών οργάνων και των χωρών εταίρων.

Διεξοδικός πολιτικός διάλογος

Τόσο στο επίπεδο του πολιτικού διαλόγου όσο και στο επίπεδο των τρόπων παροχής βοήθειας, η ΕΕ προσανατολίζεται προς μία προσέγγιση που θα επικεντρώνεται στα αποτελέσματα και θα βασίζεται σε δείκτες προόδου.

Ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των δημοκρατικών αρχών και του κράτους δικαίου αποτελούν αντικείμενο ενός τακτικού πολιτικού διαλόγου με στόχο την αξιολόγηση των εξελίξεων και τον προσδιορισμό των μέτρων στήριξης. Στόχος των εν λόγω μέτρων θα είναι η αποτροπή της παραβίασης των στοιχείων αυτών τα οποία θεωρούνται θεμελιώδη σε όλες τις συμφωνίες εταιρικής σχέσης και συνεργασίας με την Ένωση. Ο εν λόγω τακτικός διάλογος θα πρέπει επίσης να εξετάζει θέματα διακυβέρνησης, με ιδιαίτερη έμφαση στην πρόληψη και την καταπολέμηση της διαφθοράς.

Δέσμευση έναντι των ευάλωτ ων κρατών

Στόχος της Ένωσης είναι να δώσει ιδιαίτερη προσοχή στις χώρες με τις χαμηλότερες επιδόσεις, στις δύσκολες εταιρικές σχέσεις[5] και στα ευάλωτα[6] και αποτυχημένα κράτη. Το 30% των φτωχότερων πληθυσμιακών ομάδων[7] ζει στα ευάλωτα κράτη. Όσον αφορά αυτές τις χώρες, οι αρχές της εταιρικής σχέσης και της οικειοποίησης πρέπει να προσαρμόζονται κατά περίπτωση.

Για λόγους αλληλεγγύης με τους πληθυσμούς, αποτελεσματικότητας της μακροπρόθεσμης βοήθειας και παγκόσμιας ασφάλειας, κρίθηκε αναγκαίο να παρεμποδιστεί η ύπαρξη αποτυχημένων κρατών. Στη βάση αυτή, η ΕΕ προτίθεται να διατηρήσει τη δέσμευσή της, ακόμη και στις χώρες που βρίσκονται σε ιδιαίτερα δυσχερή κατάσταση. Κάτι τέτοιο προϋποθέτει την επίτευξη κατάλληλης ισορροπίας μεταξύ των προτεραιοτήτων της εξωτερικής πολιτικής και της ανάπτυξης, και την αναζήτηση συνεργιών μεταξύ των διάφορων οργάνων που θα δημιουργηθούν από την ΕΕ και τα κράτη μέλη της.

Σε καταστάσεις μετάβασης, η ΕΕ δεσμεύεται να προωθεί και να εφαρμόζει την αρχή της σύνδεσης μεταξύ της βοήθειας έκτακτης ανάγκης, της αποκατάστασης και της μακροπρόθεσμης ανάπτυξης, διασφαλίζοντας τον συντονισμό και τη συμπληρωματικότητα με άλλους περιφερειακούς πολυμερείς οργανισμούς και με την κοινωνία των πολιτών. Η διαδικασία ανάπτυξης σε καταστάσεις που διαμορφώνονται ύστερα από κρίσεις θα καθοδηγείται από ολοκληρωμένες στρατηγικές μετάβασης, οι οποίες θα εμπεριέχουν ταυτόχρονα πολιτικές απαντήσεις στα προβλήματα και οικονομική στήριξη κατάλληλη για την κάλυψη των αναγκών. Αυτές οι στρατηγικές θα έχουν ως στόχο τη δημιουργία ή την αποκατάσταση των αναγκαίων βασικών συνθηκών για την υλοποίηση προγραμμάτων μακροπρόθεσμης ανάπτυξης, με στόχο κυρίως την αποκατάσταση των θεσμικών ικανοτήτων, των βασικών κοινωνικών υπηρεσιών, της επισιτιστικής ασφάλειας και των υποδομών, καθώς και την εξεύρεση βιώσιμων λύσεων για τους πρόσφυγες και τα αναγκαστικά μετακινηθέντα άτομα, και, γενικότερα, για την ασφάλεια των πολιτών.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει επίσης ιστορική ευθύνη απέναντι στις μικρές αναπτυσσόμενες χώρες, για παράδειγμα τις νησιωτικές χώρες, που είναι ιδιαίτερα ευάλωτες σε φυσικές καταστροφές, στην αλλαγή του κλίματος και σε εξωγενείς οικονομικές κρίσεις. Βασική πρόκληση είναι η ενίσχυση της ικανότητας αυτών των χωρών να ανθίστανται σε αυτά τα προβλήματα.

Ενέργειες επικεντρωμενεσ σε ένα κοινο θεματικο πλαισιο

Η Ένωση πρέπει να έχει την ικανότητα να ανταποκρίνεται σε ποικιλόμορφες καταστάσεις και ανάγκες στις χώρες εταίρους. Ένα κοινό θεματικό πλαίσιο για τις πολιτικές ανάπτυξης της ΕΕ και των κρατών μελών θα καταστήσει δυνατό το συντονισμό των οικονομικών, κοινωνικών, περιβαλλοντικών και πολιτικών διαστάσεων του στόχου της μείωσης της φτώχειας και θα εξασφαλίσει τον πολυτομεακό χαρακτήρα του. Ο ορισμός των θεμάτων αυτών θα αυξήσει εξάλλου τη συνοχή μεταξύ της αναπτυξιακής πολιτικής και των άλλων εσωτερικών και εξωτερικών πολιτικών της Ένωσης.

Οι τομείς δράσης για την Ένωση

- Ανάπτυξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ικανοτήτων, πρόσβαση στις βασικές υπηρεσίες (ανθρώπινα δικαιώματα, δικαιώματα του παιδιού, ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών, δικαίωμα στην αναπαραγωγή και στον σεξουαλικό προσανατολισμό, δικαίωμα στη διατροφή, στην υγεία, καταπολέμηση των ασθενειών της φτώχειας, πληθυσμός, μετανάστευση, εκπαίδευση, κατάρτιση, πολιτισμός, δικαιώματα καταναλωτών).

- Διακυβέρνηση για την ανάπτυξη και την ασφάλεια (διακυβέρνηση και διαδικασία εκδημοκρατισμού, μεταρρύθμιση του κράτους, αποκέντρωση, καταπολέμηση της διαφθοράς και της φοροδιαφυγής, ενίσχυση της κοινωνίας των πολιτών, πρόληψη των συγκρούσεων καθώς και της ευάλωτης κατάστασης των κρατών και των φυσικών καταστροφών, διαχείριση της μετάβασης μεταξύ καταστάσεων έκτακτης ανάγκης και ανάπτυξης)

- Περιβάλλον και βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων (διαχείριση και προστασία των δασών, των υδάτων, των θαλάσσιων πόρων και της βιοποικιλότητας, πρόσβαση σε βιώσιμες πηγές ενέργειας, αλλαγή κλίματος, ερημοποίηση και υποβάθμιση των εδαφών, βιώσιμη διαχείριση των χημικών ουσιών και των αποβλήτων και βιώσιμοι τρόποι παραγωγής και κατανάλωσης)

- Οικονομική ανάπτυξη και ανάπτυξη του εμπορίου, παράγοντες βιώσιμης ανάπτυξης (στήριξη των μεταρρυθμίσεων, της περιφερειακής ολοκλήρωσης, της ανάπτυξης της γεωργίας, της αλιείας, του ιδιωτικού τομέα, ανακατανομή των εσόδων από την ανάπτυξη, εταιρική κοινωνική ευθύνη, οικονομική συνεργασία, έρευνα για την ανάπτυξη, ενέργεια, τεχνολογίες πληροφορίας και επικοινωνίας, δίκτυα, υποδομές και πρόσβαση στις μεταφορές)

- Επισιτιστική ασφάλεια (διαθεσιμότητα των τροφίμων και προσβασιμότητα, ποιότητα διατροφής, πρόληψη των επισιτιστικών κρίσεων) και χωροταξική διευθέτηση (αγροτική και αστική ανάπτυξη, αποκεντρωμένη τοπική ανάπτυξη, διαχείριση της ισορροπίας μεταξύ ανθρωπίνων δραστηριοτήτων και οικοσυστημάτων)

- Καταπολέμηση των ανισοτήτων και προώθηση της κοινωνικής συνοχής, περιλαμβανομένης και της αξιοπρεπούς εργασίας για όλους (προστασία και κοινωνική ένταξη, παραγωγική απασχόληση, ανάπτυξη των ανθρωπίνων πόρων, θεμελιώδη κοινωνικά δικαιώματα, μεταξύ των οποίων η καταπολέμηση της παιδικής εργασίας, κοινωνικός διάλογος)

Βάσει αυτού του θεματικού πλαισίου, η Ένωση θα μπορέσει να αναπτύξει τους προσανατολισμούς της κοινής πολιτικής της.

Λειτουργική ερμηνεία της κοινής στρατηγικής

Η συνθήκη καθορίζει ένα πολύ σαφές πλαίσιο και βασίζει τις δράσεις της Κοινότητας και των κρατών μελών στις αρχές του συντονισμού, της συμπληρωματικότητας και της κατανομής των αρμοδιοτήτων. Η Ένωση θα καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να ανταποκρίνεται στην ανάγκη λογοδοσίας και διαφάνειας έναντι των ευρωπαίων πολιτών όσον αφορά τη χρησιμοποίηση που επιφυλάσσει στις συνεισφορές της, ειδικότερα όταν πρόκειται για πολυμερείς παρεμβάσεις.

Αύξηση των χρηματοδοτικών πόρων

Η ΕΕ επαναβεβαιώνει τη δέσμευσή της να αυξήσει τον προϋπολογισμό της βοήθειας (επίσημης αναπτυξιακής βοήθειας) με σκοπό να φθάσει το 0,7% του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος το 2015, επίπεδο που κρίνεται αναγκαίο από τους διεθνείς εμπειρογνώμονες για να επιτευχθούν οι ΑΣΧ και για να επιδιωχθούν οι άλλοι στόχοι της συνεργασίας για την ανάπτυξη. Προς τον σκοπό αυτό, η Ένωση καθόρισε ως ενδιάμεσο συλλογικό στόχο το 0,56% για το 2010 και ως μεμονωμένους στόχους το 0,51% (ΕΕ 15) και το 0,17% (ΕΕ 10) λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση των κρατών μελών που προσχώρησαν μετά το 2002. Καλεί επίσης τις άλλες δωρήτριες χώρες και τις αναδυόμενες χώρες να συμπράξουν στην αναγκαία αυτή προσπάθεια.

Η ΕΕ δεσμεύτηκε να εξετάσει τις εναλλακτικές λύσεις που παρουσιάζουν τις πλέον ευοίωνες προοπτικές για την καινοτόμο χρηματοδότηση της ανάπτυξης, προκειμένου να αυξήσει τους διαθέσιμους πόρους με βιώσιμο και προβλέψιμο τρόπο.

Ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της βοήθειας

Κοινή δράση για την ενίσχυση του συντονισμού, της εναρμόνισης και της ευθυγράμμισης

Για να μειωθεί το κόστος των συναλλαγών που αφορούν τη βοήθεια και να ενισχυθούν οι ικανότητες των χωρών εταίρων, η ΕΕ θα λάβει τα αναγκαία μέτρα ώστε να τηρεί τις διεθνείς δεσμεύσεις της όσον αφορά την εναρμόνιση και την αποτελεσματικότητα της βοήθειας, με βάση την αρχή της οικειοποίησης, την ευθυγράμμιση με τις στρατηγικές και τις διαδικασίες των ενδιαφερόμενων χωρών, την αποκεντρωμένη διαχείριση των προγραμμάτων, τη διαχείριση μέσω των αποτελεσμάτων και την αμοιβαία ευθύνη[8]. Η ΕΕ προτίθεται να χρησιμοποιήσει τους δείκτες προόδου που καθορίστηκαν στο πλαίσιο αυτό και να υλοποιήσει τους στόχους που προβλέπει η Διακήρυξη των Παρισίων.

Η ΕΕ θα εκπονήσει ένα σχέδιο εργασίας[9] που προβλέπει συγκεκριμένες δράσεις, μετρήσιμες και συνοδευόμενες από χρονοδιάγραμμα. Ειδικότερα, στόχοι αυτού του σχεδίου για τα επόμενα έτη είναι:

(i) η καλύτερη κατανομή της εργασίας σε επίπεδο χωρών και περιφερειών, με στόχο την ενίσχυση της συμπληρωματικότητας, κυρίως μέσω του καθορισμού ενός κοινού πλαισίου προγραμματισμού της ΕΕ,

(ii) η εκπόνηση ενός οδικού χάρτη της ΕΕ σε κάθε χώρα,

(iii) η εκπόνηση ενός κοινού υποδείγματος χρηματοδοτικής συμφωνίας που θα ευνοεί την εναρμόνιση των διαδικασιών με τις αντίστοιχες διαδικασίες της χώρας εταίρου,

(iv) η διασφάλιση μιας ελάχιστης παρουσίας της ΕE (Κοινότητα ή κράτος μέλος) στις ευάλωτες χώρες, ειδικότερα στις χώρες που διέρχονται κρίση,

(v) η αύξηση των κοινών δράσεων και η εντατικότερη χρησιμοποίηση των συγχρηματοδοτήσεων που καθιστούν δυνατή την εκκίνηση κοινών δράσεων με τα κράτη μέλη και μεταξύ αυτών, την αξιοποίηση της εμπειρίας των νέων κρατών μελών, καθώς και τη διευκόλυνση της σταδιακής ανάδυσης των χωρών αυτών ως νέων δωρητών.

Η προσπάθεια αυτή δεν θα αναληφθεί σε μεμονωμένη βάση. Απευθυνόμενη στο σύνολο της αναπτυξιακής κοινότητας, αυτή η ευρωπαϊκή πρωτοβουλία εντάσσεται στη σχετική διεθνή κίνηση και αποβλέπει στην εντατικοποίησή της. Η ΕΕ θα δώσει ιδιαίτερη έμφαση στη συνεργασία με τους άλλους διμερείς αναπτυξιακούς εταίρους και με πολυμερείς φορείς, όπως τα Ηνωμένα Έθνη και τα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.

Βελτίωση της ποιότητας της παρεχόμενης βοήθειας μέσω καινοτόμων και ευέλικτων μηχανισμών

Για να ενισχυθεί η εφαρμογή της αρχής της οικειοποίησης, να εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση των βασικών προϋπολογισμών λειτουργίας, να προωθηθεί η χρηστή και διαφανής διαχείριση των δημόσιων οικονομικών και να ευθυγραμμισθεί η βοήθεια με τις εθνικές διαδικασίες των εταίρων, η γενική ή τομεακή δημοσιονομική βοήθεια θα διαδραματίσει όλο και περισσότερο ουσιαστικό ρόλο στην εφαρμογή της ευρωπαϊκής βοήθειας.

Εν όψει της αύξησης των προϋπολογισμών της βοήθειας και λαμβανομένης υπόψη της ανάγκης να διασφαλιστούν σταθεροί και προβλέψιμοι πόροι, η Ένωση θα αναπτύξει έναν νέο μηχανισμό, λιγότερο ασταθή, ο οποίος θα επιτρέπει στις χώρες που σημείωσαν ικανοποιητική πρόοδο όσον αφορά τη μείωση της φτώχειας να αναλάβουν τη λήψη μεσοπρόθεσμων μέτρων, ειδικότερα για την κάλυψη του κόστους που συνδέεται με τους ανθρώπινους πόρους που απαιτούνται για να διασφαλιστεί η πρόσβαση στις βασικές υπηρεσίες, η καλύτερη αξιολόγηση των αναγκαίων επενδύσεων και μία μακρόπνοη προσέγγιση της οποίας τα οφέλη συνήθως είναι εμφανή μακροπρόθεσμα.

Η ελάφρυνση του χρέους αντιπροσωπεύει επίσης ένα μέσο χρηματοδότησης των προϋπολογισμών των κρατών, με προβλέψιμο και συντονισμένο τρόπο. Η ΕΕ δεσμεύεται να εξεύρει βιώσιμες λύσεις για το πρόβλημα του χρέους, ειδικότερα όσον αφορά τις πρωτοβουλίες που στοχεύουν στην ελάφρυνση του πολυμερούς χρέους, στις χώρες που είναι ευάλωτες στις εξωτερικές κρίσεις ή στις χώρες που εξέρχονται από μία σύγκρουση.

Η αποσύνδεση της βοήθειας συνιστά ένα άλλο βασικό στοιχείο των προσπαθειών αύξησης της αποτελεσματικότητας της βοήθειας. Η Ένωση επαναβεβαιώνει προς τον σκοπό αυτό την πρόθεσή της να προωθήσει ένα βαθμό αποσύνδεσης που υπερβαίνει αυτόν που προβλέπεται στις υφιστάμενες διεθνείς συμφωνίες, κυρίως όσον αφορά την επισιτιστική βοήθεια, προσανατολίζοντάς την προς τις τοπικές και περιφερειακές αγορές.

Εξασφάλιση της συνοχής των αναπτυξιακών πολιτικών

Η Ένωση έχει αναλάβει δεσμεύσεις όσον αφορά τη συνοχή των αναπτυξιακών πολιτικών. Έχει προσδιορίσει διάφορους τομείς πολιτικής άλλους από τον τομέα της συνεργασίας για την ανάπτυξη, στο πλαίσιο των οποίων θα ληφθούν μέτρα για να βοηθηθούν οι αναπτυσσόμενες χώρες να επιτύχουν τους ΣΧA[10]. Το γεγονός αυτό συνιστά μία σημαντική επιπλέον συνεισφορά της ΕΕ στην επίτευξη αυτών των στόχων.

Όσον αφορά την υλοποίηση, πρέπει να σημειωθεί πρόοδος σε τρία επίπεδα: (1) σε επίπεδο κρατών μελών, με την ενίσχυση των διαδικασιών και των μέσων που σχετίζονται με τη συνοχή των πολιτικών, λαμβάνοντας ως παράδειγμα τις βέλτιστες πρακτικές που εκπόνησαν ορισμένα κράτη μέλη· (2) σε επίπεδο Συμβουλίου, με την ενίσχυση της αποτελεσματικής ενσωμάτωσης των αναπτυξιακών θεμάτων στις εργασίες των τομεακών ομάδων του Συμβουλίου· (3)σε επίπεδο Επιτροπής, περιλαμβανομένης και της ενίσχυσης των αναλύσεων των επιπτώσεων εντός μιας αναπτυξιακής προοπτικής.

* *

*

δευτερο μεροσ Προσανατολισμοί για την υλοποιηση της αναπτυξιακησ πολιτικης της κοινοτητας

Στο δεύτερο μέρος της Διακήρυξης που παρουσιάζεται στο παράρτημα περιέχονται οι προσανατολισμοί για την υλοποίηση της αναπτυξιακής πολιτικής σε κοινοτικό επίπεδο. Στόχος είναι να αποσαφηνιστεί ο ρόλος της Κοινότητας και να καθοριστούν προτεραιότητες που θα αντανακλώνται σε αποτελεσματικά και συνεκτικά προγράμματα αναπτυξιακής συνεργασίας σε επίπεδο κρατών και περιφερειών.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Μεροσ δευτερο Προσανατολισμοι για την υλοποιηση της αναπτυξιακησ πολιτικησ της κοινοτητασ

Ο ιδιαιτεροσ ρολοσ της επιτροπησ

Η Επιτροπή, πολιτικό όργανο επιφορτισμένο με αρμοδιότητες που απορρέουν από τη συνθήκη, έχει μία εντολή σαφώς ευρύτερη από μία υπηρεσία ανάπτυξης. Επομένως, πρέπει απαραιτήτως να διαθέτει ένα φάσμα πολιτικών και μέσων που θα της επιτρέπει να ανταποκρίνεται στις πλέον ποικίλες καταστάσεις.

Η Επιτροπή, παρούσα και δραστήρια σε όλο τον κόσμο με μία κοινή εμπορική πολιτική, ένα πολιτικό διάλογο και προγράμματα συνεργασίας που καλύπτουν σχεδόν το σύνολο των αναπτυσσόμενων χωρών και περιφερειών, υποστηρίζεται από ένα ευρύτατο δίκτυο αντιπροσωπειών.

Διαδραματίζει κινητήριο ρόλο με στόχο να προχωρήσει η ατζέντα της εναρμόνισης και της συμπληρωματικότητας στο πλαίσιο της Ένωσης και των άλλων χορηγών, να προωθηθούν οι ευρωπαϊκές προσεγγίσεις σε θέματα ανάπτυξης εντός των διεθνών οργάνων και να διατηρείται ζωντανό το ευρωπαϊκό ενδιαφέρον για την ανάπτυξη.

Έχει επίσης ως αποστολή να αυξήσει την αποδοχή των αλληλεξαρτήσεων και να ενθαρρύνει την αλληλεγγύη Βορρά-Νότου βάσει των αξιών που αποτελούν τα θεμέλια της Ευρώπης. Για τον σκοπό αυτό, θα δώσει ιδιαίτερη έμφαση σε δραστηριότητες ευαισθητοποίησης και εκπαίδευσης σε θέματα ανάπτυξης.

Μια διαφοροποιημενη προσεγγιση αναλογα με τις περιστασεισ και τις αναγκεσ

Η διαφοροποίηση στην υλοποίηση της αναπτυξιακής συνεργασίας

Η υλοποίηση της κοινοτικής αναπτυξιακής συνεργασίας είναι, εκ των πραγμάτων, ιδιαίτερη για κάθε χώρα ή για κάθε περιφέρεια, και σχεδιάζεται στα μέτρα κάθε χώρας ή περιφέρειας εταίρων.

Η διαφοροποίηση αυτή είναι αναγκαία, αν ληφθούν υπόψη η διαφορετικότητα των εταίρων και των προκλήσεων που παρουσιάζονται. Εφαρμόζεται τόσο στην γενική πολιτική όσο και στα προγράμματα συνεργασίας. Η κοινοτική πολιτική έναντι κάθε χώρας αντανακλά στην πράξη ένα σύνολο στόχων (ανάπτυξη, εμπόριο και οικονομία, ασφάλεια, σταθεροποίηση, περιβάλλον, κ.λπ.) και βασίζεται στις ανάγκες, τις προτεραιότητες και τα θετικά στοιχεία των διάφορων χωρών. Στηρίζεται από ένα φάσμα μέσων (στήριξη τύπου σχεδίου, δημοσιονομική στήριξη, ανθρωπιστική βοήθεια και για την πρόληψη των κρίσεων, στήριξη της κοινωνίας των πολιτών και, μέσω της κοινωνίας των πολιτών, εναρμόνιση των κανόνων, των προτύπων και των νομοθεσιών, κ.λπ.) ιδιαίτερα για κάθε χώρα.

Πρέπει να γίνει διάκριση μεταξύ των χωρών εταίρων μεσαίου εισοδήματος και χαμηλού εισοδήματος. Οι χώρες χαμηλού εισοδήματος (ΧΧΕ) και οι λιγότερο αναπτυγμένες χώρες αντιμετωπίζουν τεράστιες προκλήσεις ως προς την υλοποίηση των αναπτυξιακών στόχων της χιλιετίας (ΑΣΧ). Η στήριξη των ΧΧΕ θα βασίζεται σε στρατηγικές μείωσης της φτώχειας, και θα δίδει ιδιαίτερη έμφαση στην διαθεσιμότητα των βασικών υπηρεσιών και στην πρόσβαση στις υπηρεσίες αυτές, στην οικονομική διαφοροποίηση, στην επισιτιστική ασφάλεια και στη βελτίωση της διακυβέρνησης και των θεσμών.

Το έργο αυτό καθίσταται ακόμη πιο πολύπλοκο στην περίπτωση δύσκολων εταιρικών σχέσεων, καθώς και στην περίπτωση χωρών που πλήττονται από συγκρούσεις.

Η στήριξη των χωρών μεσαίου εισοδήματος παραμένει εξίσου σημαντική για την επίτευξη των ΑΣΧ. Ένα μεγάλο μέρος των φτωχών του κόσμου ζει στις χώρες αυτές οι οποίες συνήθως χαρακτηρίζονται από εντονότατες ανισότητες και κακή διακυβέρνηση, γεγονός που απειλεί τη βιωσιμότητα της ίδιας της διαδικασίας ανάπτυξής τους. Η Κοινότητα εξακολουθεί επομένως να χορηγεί βοήθεια η οποία προορίζεται για τη μείωση της φτώχειας και την επίτευξη και άλλων σημαντικών στόχων. Πολλές χώρες μεσαίου εισοδήματος κατέχουν στρατηγική θέση και διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο σε θέματα πολιτικής, ασφάλειας και εμπορίου, σε παγκόσμιο επίπεδο, παράγουν παγκόσμιας σημασίας δημόσια αγαθά και αποτελούν χώρες αναφοράς σε περιφερειακό επίπεδο.

Εξάλλου, η ευρωπαϊκή πολιτική γειτνίασης στοχεύει στην καθιέρωση προνομιακής εταιρικής σχέσης με τις γειτονικές χώρες, προσεγγίζοντάς τες στην Ένωση και προσφέροντάς τους συμμετοχή στην κοινοτική εσωτερική αγορά, με παράλληλη υποστήριξη του διαλόγου, των μεταρρυθμίσεων και της κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης.

Στην περίπτωση δύσκολων εταιρικών σχέσεων, τουτέστιν στην περίπτωση ευάλωτων ή αποτυχημένων κρατών, οι άμεσες προτεραιότητες της Κοινότητας θα είναι η παροχή βασικών υπηρεσιών και η αντιμετώπιση ειδικών αναγκών, ειδικότερα με τη μορφή έργων, μέσω της συνεργασίας με την κοινωνία των πολιτών και τις οργανώσεις των Ηνωμένων Εθνών. Η έννοια της προτεραιότητας όσον αφορά την κοινοτική δέσμευση συνίσταται στο να βοηθηθούν οι χώρες-εταίροι για να δημιουργήσουν νόμιμους, αποτελεσματικούς και σταθερούς κρατικούς θεσμούς, και παράλληλα να προωθήσουν μία δραστήρια και οργανωμένη κοινωνία πολιτών. Για να βελτιώσει τη συνεισφορά της προς την κατεύθυνση αυτή, η Επιτροπή, σε συνεργασία με τους διεθνούς εταίρους της, καθορίζει αρχές για τη διεθνή δέσμευση έναντι των ευάλωτων κρατών. Οι αρχές αυτές αντανακλούν τα συμπεράσματα που έχουν συναχθεί όσον αφορά την αποτελεσματικότητα της βοήθειας που χορηγήθηκε στις χώρες αυτές, και καλύπτουν θέματα όπως η συνοχή, η πρόληψη της αποδυνάμωσης του κράτους και των συγκρούσεων καθώς και η εναρμόνιση και η ευθυγράμμιση με τις στρατηγικές και τις διαδικασίες των εν λόγω χωρών.

Κατά συνέπεια, οι πολιτικές της Κοινότητας, κυρίως στον τομέα της ανάπτυξης, πρέπει να λαμβάνουν υπόψη ευρύτερες στρατηγικές πτυχές ώστε να αντανακλούν πλήρως το σύνολο των στόχων. Η διαφοροποίηση και η πολυπλοκότητα των θεμάτων πολιτικής είναι φυσικό να υπαγορεύουν ένα μεγάλο φάσμα προσεγγίσεων και θεμάτων στο πλαίσιο της αναπτυξιακής πολιτικής. Εξάλλου, καθίσταται όλο και αναγκαιότερο να εξασφαλίζεται η συνοχή μεταξύ των διάφορων πολιτικών.

Τα έγγραφα στρατηγικής ανά χώρα, ανά περιφέρεια και ανά θέμα είναι τα κοινοτικά εργαλεία προγραμματισμού τα οποία, ταυτόχρονα, καθορίζουν την επιδιωκόμενη αναλογία πολιτικών και μέσων και εξασφαλίζουν τη συνοχή μεταξύ τους. Ο νέος σχεδιασμός των γεωγραφικών μέσων και των μέσων επείγουσας ανάγκης[11] για την κοινοτική βοήθεια παρέχει το κατάλληλο πλαίσιο για την αντιμετώπιση των διάφορων καταστάσεων και συνθηκών. Στο πλαίσιο αυτό, τα θεματικά προγράμματα είναι επικουρικά και συμπληρωματικά και καθορίζονται ανάλογα με την εκάστοτε προστιθέμενη αξία τους σε σχέση με τα γεωγραφικά προγράμματα.

Διαφανή κριτήρια για τη διάθεση πόρων

Το σύνολο της χρηματοδοτικής βοήθειας χορηγείται σύμφωνα με γεωγραφικά ή θεματικά κριτήρια. Στο πλαίσιο κάθε γεωγραφικής συνεισφοράς, η διάθεση των πόρων και η χρησιμοποίησή τους εξετάζονται σύμφωνα με τις αρχές των αναγκών, της ικανότητας και των επιδόσεων της συγκεκριμένης χώρας, που ενδεχομένως μπορούν να προσαρμόζονται έτσι ώστε να λαμβάνεται υπόψη η ιδιαιτερότητα των διάφορων προγραμμάτων. Στο πλαίσιο αυτό θα λαμβάνονται υπόψη και οι προκλήσεις της βιώσιμης ανάπτυξης. Στα κριτήρια σχετικά με τις ανάγκες της χώρας συγκαταλέγονται ο πληθυσμός, η έκταση της φτώχειας και το επίπεδο της κοινωνικής ανάπτυξης· στα κριτήρια των επιδόσεων συγκαταλέγονται η πρόοδος σε πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο και η απορρόφηση της βοήθειας, ειδικότερα ο τρόπος με τον οποίο μία χώρα χρησιμοποιεί, με σκοπό την ανάπτυξη, περιορισμένους πόρους, αρχίζοντας από τους ιδίους πόρους της.

Η προσέγγιση αυτή προωθεί την ανάπτυξη και την πρόοδο προς την υλοποίηση των ΑΣΧ, χωρίς ωστόσο να παραμελούνται οι πολιτικές προτεραιότητες της Κοινότητας. Η εν λόγω προσέγγιση είναι επίσης αρκετά ευέλικτη ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαίτερες συνθήκες ορισμένων δικαιούχων χωρών, όπως τα μικρά νησιά ή τα περίκλειστα κράτη, οι χώρες με ιδιαίτερα μεγάλη έκταση και πληθυσμό ή οι χώρες που είναι πολύ εκτεθειμένες σε φυσικές καταστροφές.

προτεραιοτητεσ Επιλεγεισεσ σε συνεννοηση με τις χωρεσ εταιρουσ

Η αρχή της συγκέντρωσης με παράλληλη διατήρηση της ευελιξίας

Για να εξασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα της βοήθειας, η Επιτροπή θα εφαρμόσει την αρχή της συγκέντρωσης, μιας εκ των σημαντικότερων αρχών. Η αρχή αυτή συνίσταται στην επιλογή, στο πλαίσιο της διαδικασίας προγραμματισμού της κοινοτικής βοήθειας, περιορισμένου αριθμού τομέων δράσης αντί να διαχέονται οι προσπάθειες σε πολυάριθμους τομείς. Η επιλογή θα γίνεται σε επίπεδο χωρών και περιφερειών έτσι ώστε να τηρούνται οι δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί όσον αφορά την εταιρική σχέση, την οικειοποίηση και την ευθυγράμμιση.

Μέσω ενός διαφανούς και διεξοδικού διαλόγου με τους διάφορους παράγοντες, βάσει μιας κοινής ανάλυσης και σε συνάρτηση με τις συμπληρωματικότητες μεταξύ χορηγών, θα μπορέσουν να προσδιοριστούν οι προτεραιότητες. Με επαρκή δε ευελιξία όσον αφορά τον προγραμματισμό, πιστεύεται ότι θα είναι δυνατή η ταχεία ανταπόκριση σε περίπτωση απρόβλεπτων αναγκών.

Η ατζέντα της εναρμόνισης προϋποθέτει ότι οι χορηγοί συνεργάζονται για την υποστήριξη των γενικών και τομεακών πολιτικών των χωρών εταίρων. Στο πλαίσιο αυτό, η Κοινότητα είναι έτοιμη να αναλάβει το μερίδιο της ευθύνης της. Οι στρατηγικές μείωσης της φτώχειας, προσανατολισμένες προς την επίτευξη των ΑΣΧ, ή οι ισοδύναμες εθνικές στρατηγικές, πρέπει να συνιστούν το σημείο εκκίνησης της συνεργασίας αυτής.

Η συνεισφορά της Κοινότητας στην υλοποίηση του κοινού θεματικού πλαισίου

Βασιζόμενη στο κοινό θεματικό πλαίσιο που έχει καθορίσει η Ένωση και σε κοινή ανάλυση των αναγκών και των επιδόσεων των χωρών εταίρων, η Επιτροπή, στον διάλογο προγραμματισμού που διεξάγει με τις εν λόγω χώρες, θα λαμβάνει υπόψη τις διαφορές, τη συμπληρωματικότητα και τις ικανότητές τους προκειμένου να προσδιορίζει τους τομείς στους οποίους θα επικεντρωθεί η κοινοτική συνεργασία.

Η Επιτροπή έχει συγκεντρώσει εμπειρία και προτίθεται να ενισχύσει τις ικανότητές της σε διάφορους τομείς της αναπτυξιακής συνεργασίας:

- διακυβέρνηση και στήριξη των οικονομικών και θεσμικών μεταρρυθμίσεων

Όσον αφορά τη διακυβέρνηση, η Κοινότητα θα δώσει ιδιαίτερη προτεραιότητα στα ανθρώπινα δικαιώματα - και μεταξύ αυτών στην ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών – καθώς και στον εκδημοκρατισμό, στην προώθηση πολιτικής δέσμευσης σε υψηλό επίπεδο, στην στήριξη των μεταρρυθμίσεων που απαιτούνται για την πρόληψη και την καταπολέμηση της διαφθοράς, στην υποστήριξη της αποκέντρωσης και των τοπικών αρχών και στην ενίσχυση του ρόλου των κοινοβουλίων.

Θα φροντίσει επίσης να βελτιώσει τη χρηστή διακυβέρνηση στον περιβαλλοντικό και κοινωνικό τομέα, ενισχύοντας την ουσιαστική συμμετοχή των αρμοδίων θεσμικών παραγόντων στην πολιτική διαδικασία λήψης αποφάσεων και, παράλληλα, ενισχύοντας τον ρόλο των μη κυβερνητικών παραγόντων. Στο πλαίσιο αυτό, η Κοινότητα θα επιδιώξει την υλοποίηση του σχεδίου δράσης της Ένωσης για την ενίσχυση των πολιτικών διακυβέρνησης και δασικού εμπορίου.

Η Κοινότητα υποστηρίζει τις μεταρρυθμίσεις βάσει μίας σειράς μεθόδων, ανάλογα με την εκάστοτε περίπτωση. Η δημοσιονομική στήριξη θα θεωρείται, ενδεχομένως, ως ιδιαίτερα χρήσιμος τρόπος βοήθειας στο πλαίσιο μιας στρατηγικής επικεντρωμένης στη βελτίωση της διακυβέρνησης, υπό την έννοια ότι προσφέρει στην Κοινότητα σημαντικό ρόλο όσον αφορά τη βελτίωση της διαχείρισης των δημόσιων οικονομικών για το σύνολο του προϋπολογισμού – γεγονός αναγκαίο για την καταπολέμηση της αναποτελεσματικότητας και της διαφθοράς, και για την μεγέθυνση των επιπτώσεων των δημόσιων δαπανών, στο σύνολό τους, επί της φτώχειας.

Η Κοινότητα θα προωθήσει τις αρχές της χρηστής διαχείρισης στον χρηματοπιστωτικό, φορολογικό και δικαστικό τομέα, ειδικότερα μέσω μεγαλύτερης διαφάνειας, ανταλλαγής πληροφοριών και συνεργασίας μεταξύ των αρμοδίων αρχών. Η καταπολέμηση της απάτης στον εταιρικό και στον χρηματοπιστωτικό τομέα, το ξέπλυμα χρήματος, η χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, η φοροαποφυγή και η φοροδιαφυγή, η διαφθορά και άλλες παράτυπες χρηματοοικονομικές πρακτικές, κυρίως των εταιρειών, θα διευκολυνθούν επίσης με τη σειρά τους.

Όσον αφορά τη στήριξη των οικονομικών και θεσμικών μεταρρυθμίσεων, περιλαμβανομένων και αυτών που εντάσσονται στις στρατηγικές για τη μείωση της φτώχειας, η Κοινότητα θα εξακολουθήσει να διαδραματίζει πρωτεύοντα ρόλο, στο πλευρό των θεσμών της Bretton Woods, συνεχίζοντας τον διάλογο με τις χώρες σχετικά με το περιεχόμενο των μεταρρυθμίσεων και στηρίζοντας οικονομικά τις κυβερνήσεις που αναλαμβάνουν σχετικά προγράμματα. Στον διάλογό της με τις χώρες, η Κοινότητα θα εξακολουθήσει να δίδει ιδιαίτερη έμφαση στις επιπτώσεις των μεταρρυθμίσεων όσον αφορά την οικονομική ανάπτυξη, τη βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος, την μακροοικονομική σταθερότητα και τη μείωση της φτώχειας. Θα βοηθήσει την οικειοποίηση των μεταρρυθμίσεων από τις ίδιες τις χώρες, θέτοντας στο επίκεντρο του διαλόγου την παρουσίαση αποτελεσμάτων. Θα δώσει ιδιαίτερη προσοχή στο θέμα της βελτίωσης της διαχείρισης των δημόσιων οικονομικών, θεμελιώδες στοιχείο για την καταπολέμηση της διαφθοράς, και θα ενισχύσει την αποτελεσματικότητα των δαπανών. Από χρηματοδοτικής άποψης, θα δώσει προτεραιότητα, εφόσον το επιτρέπουν οι συνθήκες, στη στήριξη του προϋπολογισμού για τη χρηματοδότηση τέτοιων προγραμμάτων. Θα παρεμβαίνει με γνώμονα τους προσανατολισμούς που περιέχονται στις χρηστές πρακτικές της CAD/OΟΣΑ για τη δημοσιονομική βοήθεια, ειδικότερα όσον αφορά την ευθυγράμμιση, τον συντονισμό και τους όρους χορήγησης. Συμπληρωματική βοήθεια θα μπορεί να χορηγείται στον τομέα της ανάπτυξης των ικανοτήτων, υπό τη μορφή κλασικών έργων.

Τέλος, η Κοινότητα θα συνεχίσει να δραστηριοποιείται σχετικά με το ζήτημα του χρέους, υλοποιώντας τις δεσμεύσεις της και συμμετέχοντας ενεργά στις σχετικές διεθνείς συζητήσεις.

- εμπόριο και περιφερειακή ενσωμάτωση

Το εμπόριο αποτελεί πόρο-κλειδί για την οικονομική ανάπτυξη. Το άνοιγμα των αγορών και η προτιμησιακή πρόσβαση παρέχουν στις αναπτυσσόμενες χώρες ευκαιρίες οικονομικής ανάπτυξης. Ωστόσο, το γεγονός ότι οι χώρες αυτές δεν διαθέτουν ικανότητα προσφοράς περιορίζει συχνά τα περιθώρια εκμετάλλευσης των δυνατοτήτων αυτών. Όσον αφορά τις συναλλαγές και την περιφερειακή ολοκλήρωση, η Κοινότητα έχει θέσει ως στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξη και τη σταδιακή και ήπια ενσωμάτωση στην παγκόσμια οικονομία. Οι προτεραιότητες στον τομέα αυτό συνίστανται στην ενίσχυση των θεσμών και των ικανοτήτων, με τρόπο που να συμβάλει στην αποτελεσματική εκπόνηση και υλοποίηση υγιών εμπορικών πολιτικών και πολιτικών ενσωμάτωσης, και στη στήριξη του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, ώστε να χρησιμοποιούνται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο οι νέες δυνατότητες συναλλαγών στην περιφερειακή και παγκόσμια αγορά και να διευκολυνθεί η προσαρμογή. Μεταξύ άλλων περιλαμβάνεται και η βελτίωση της προσφοράς από την άποψη του νομικού και ρυθμιστικού πλαισίου, γεγονός που οδηγεί στη δημιουργία ευνοϊκότερου επενδυτικού κλίματος και στη διαθεσιμότητα των βασικών υπηρεσιών στήριξης (για παράδειγμα, ύδρευση, ηλεκτρισμός, τηλεπικοινωνίες, χρηματοπιστωτικά συστήματα, κλπ.), συμπληρώνοντας όσα έχουν ήδη υλοποιηθεί στον τομέα των υποδομών και των μεταφορών. Η στήριξη του ιδιωτικού τομέα θα παραμείνει σημαντικό πεδίο παρέμβασης της Κοινότητας. Εκτός από τη βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος που ήδη αναφέρθηκε, η στήριξη αυτή θα συμβάλει και στην ενίσχυση των ικανοτήτων και στην ευκολότερη πρόσβαση του ιδιωτικού τομέα των αναπτυσσόμενων χωρών στις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, ιδιαίτερα μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων. Η στήριξη που προορίζεται για χρηματοδοτήσεις μικρής κλίμακας θα εξακολουθήσει να αυξάνεται. Η πρόσβαση των φτωχών πληθυσμών στις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες συνιστά σημαντικό μέσο για να βοηθηθούν οι πληθυσμοί αυτοί να ξεφύγουν από τη φτώχεια.

Ιδιαίτερη προσοχή δίδεται στους τομείς που συνδέονται με το εμπόριο, όπως η διευκόλυνση των συναλλαγών, οι υπηρεσίες, η συμμόρφωση με τα υγειονομικά και φυτοϋγειονομικά μέτρα, οι τεχνικοί και οι ποιοτικοί κανόνες καθώς και οι κανόνες περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Μία άλλη προτεραιότητα συνίσταται στη διευκόλυνση της αναδιάρθρωσης του φορολογικού συστήματος ώστε να αντικατασταθούν οι εισαγωγικοί δασμοί από πιο ισορροπημένες μορφές φορολόγησης.

Οι ειδικές δράσεις θα εξαρτηθούν σε μεγάλο βαθμό από τα χαρακτηριστικά κάθε χώρας εταίρου. Οι χώρες μικρού μεγέθους, οι περίκλειστες χώρες ή οι νησιωτικές και οι λιγότερο αναπτυγμένες χώρες (ΛΑΧ) απαιτούν μία ιδιαίτερη προσοχή όσον αφορά την προσφορά και την αύξηση της ανταγωνιστικότητας του ιδιωτικού τομέα. Στις χώρες αυτές, η δημοσιονομική στήριξη κατά τη μεταβατική περίοδο είναι σημαντική για να διευκολυνθεί η διαδικασία δημοσιονομικής προσαρμογής και να προληφθεί κάθε ανατροπή της πολιτικής κατάστασης.

Οι φραγμοί στο εμπόριο είναι συνήθως μεγαλύτεροι μεταξύ αναπτυσσόμενων χωρών. Η περιφερειακή ενσωμάτωση μπορεί να μειώσει τους φραγμούς αυτούς, να αυξήσει τη διάσταση των αγορών και με τον τρόπο αυτό να δημιουργήσει οικονομίες κλίμακας στην παραγωγή και να καταστήσει ελκυστικότερες τις αγορές για τους επενδυτές. Ένα μεγάλο μέρος της βοήθειας που συνδέεται με το εμπόριο, ειδικότερα στην ομάδα χωρών ΑΚΕ, χορηγείται στο πλαίσιο περιφερειακών προγραμμάτων που στοχεύουν στην υποστήριξη της εδραίωσης της οικονομικής ενσωμάτωσης και στην προετοιμασία συμφωνιών οικονομικής εταιρικής σχέσης. Για πολλές χώρες, αλλά ειδικότερα γι΄αυτές που έχουν την ΕΕ ως κυριότερο εταίρο τους στις συναλλαγές και στις επενδύσεις, θα είναι επωφελής η προσέγγιση της νομοθεσίας τους προς τη νομοθεσία της κοινοτικής ενιαίας αγοράς.

- υποδομές και μεταφορές

H EK προωθεί μία βιώσιμη τομεακή προσέγγιση των μεταφορών. Κυριότεροι στόχοι της προσέγγισης αυτής είναι να καλυφθούν οι ανάγκες των μερών, να εξασφαλιστεί η ασφάλεια, η προσβασιμότητα και η αποτελεσματικότητα των μεταφορών και να μειωθούν στο ελάχιστο οι αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Η στρατηγική που εφαρμόζεται για την παροχή μεταφορών είναι από οικονομικής, χρηματοδοτικής και θεσμικής πλευράς βιώσιμη. Την άποψη αυτή συμμερίζονται και οι αναπτυσσόμενοι εταίροι.

Η απάντηση της Επιτροπής στο συνεχώς εντονότερο αίτημα των αφρικανικών χωρών να αυξηθεί η χρηματοδότηση των υποδομών από τους χορηγούς, λαμβάνει τη μορφή μιας εταιρικής σχέσης για τις υποδομές. Η εταιρική αυτή σχέση θα λειτουργεί σε διάφορα επίπεδα, σε επίπεδο ηπείρου, περιφέρειας και σε εθνικό επίπεδο. Θα κατανέμεται, στο μέγιστο δυνατό βαθμό, σε «ελαφρά» μέτρα (εναρμόνιση του ρυθμιστικού πλαισίου, ανάπτυξη των θεσμών, ενίσχυση των ικανοτήτων) και σε « βαριά» μέτρα (συμπληρωματικά κονδύλια για επενδύσεις σε υποδομές).

- νερό και ενέργεια

Το κοινοτικό πολιτικό πλαίσιο ολοκληρωμένης διαχείρισης των υδάτινων πόρων αποσκοπεί στην εξασφάλιση επαρκούς ανεφοδιασμού σε πόσιμο νερό καλής ποιότητος, κατάλληλων υγειονομικών συνθηκών και καθαριότητας για όλους, και ιδίως για τα φτωχότερα στρώματα της κοινωνίας, σύμφωνα με τους ΑΣΧ, ώστε μέχρι το 2015 να μειωθεί στο μισό το ποσοστό των ατόμων που δεν έχουν πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό και σε βασικές εγκαταστάσεις υγιεινής.

Η ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για το νερό συμβάλλει σε αυτούς τους πολιτικούς στόχους. Τα σημαντικά στοιχεία αυτής της πρωτοβουλίας είναι τα εξής: η ενίσχυση της πολιτικής δέσμευσης για ανάληψη δράσης και για προβολή των προβλημάτων σχετικά με το νερό και τις εγκαταστάσεις υγιεινής στο πλαίσιο των προσπαθειών για μείωση της φτώχειας· η προώθηση καλύτερων μεθόδων διαχείρισης του νερού· η ενθάρρυνση της περιφερειακής και τοπικής συνεργασίας για τα ζητήματα διαχείρισης του νερού· η προσέλκυση πρόσθετων χρηματοδοτήσεων. Η πρωτοβουλία επικεντρώνεται γεωγραφικά στην Αφρική· η εμπειρία αυτή θα συμβάλει στην καθιέρωση σχέσης ισχυρής τόσο με την Ανατολική Ευρώπη όσο και με τον Καύκασο, την Κεντρική Ασία, την περιοχή της Μεσογείου και τη Λατινική Αμερική.

Ολόκληρα τμήματα του πληθυσμού των χωρών με χαμηλά εισοδήματα δεν έχουν πρόσβαση σε ηλεκτροδότηση και εξαρτώνται από ακριβά συστήματα ανεφοδιασμού σε ενέργεια για οικιακή χρήση. Η κοινοτική πολιτική αποσκοπεί, συνεπώς, κυρίως στην προώθηση ενός υγιούς θεσμικού και χρηματοδοτικού περιβάλλοντος, στην κινητοποίηση και την ανάπτυξη των δυνατοτήτων, ώστε να βελτιωθεί η πρόσβαση στις σύγχρονες ενεργειακές υπηρεσίες μέσω της ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας για την ενέργεια και του Συνασπισμού του Γιοχάνεσμπουργκ για την Ανανεώσιμη Ενέργεια. Θα παρασχεθεί, επίσης, βοήθεια για να δημιουργηθεί η αναγκαία υποδομή για τη διασύνδεση των χωρών και των περιφερειών, ώστε να δημιουργηθούν οικονομίες κλίμακας και να επιτευχθεί αποδοτικότερη και βιώσιμη χρήση των πόρων. Η Κοινότητα στηρίζει επίσης την ανάπτυξη καινοτόμων χρηματοδοτικών μηχανισμών που συνδέουν το δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα.

Στις χώρες μεσαίου εισοδήματος, η στήριξη που παρέχει η κοινοτική πολιτική επικεντρώνεται κυρίως στην προοδευτική αντικατάσταση της παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος από ορυκτά καύσιμα με περιβαλλοντικά βιώσιμες πηγές ενέργειας, καθώς και στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης.

- κοινωνική συνοχή και απασχόληση.

Η Κοινότητα πραγματοποιεί μια ολοκληρωμένη κοινωνική και οικονομική προσέγγιση η οποία θεωρεί την οικονομία, την απασχόληση και την κοινωνική συνοχή ως αλληλένδετα στοιχεία για την καταπολέμηση των ανισοτήτων. Οι προτεραιότητες θα είναι ανάλογες των αναγκών των χωρών και των περιοχών εταίρων, με ιδιαίτερη έμφαση στην κοινωνική και φορολογική πολιτική ώστε να προωθηθεί η ισότητα. Στις δράσεις με προτεραιότητα θα συμπεριληφθούν η στήριξη των μεταρρυθμίσεων της κοινωνικής ασφάλισης (π.χ. επέκταση της κοινωνικής ασφάλισης σε εκείνους που δεν καλύπτονται από τα υπάρχοντα συστήματα, δημιουργία βιώσιμων και κατάλληλων μηχανισμών κοινωνικής προστασίας) και των στοχοθετημένων φορολογικών μεταρρυθμίσεων που αποσκοποπούν στην ανακατανομή των εσόδων, στην ανάπτυξη υπέρ των φτωχών και στην απασχόληση.

Η απασχόληση αποτελεί ουσιαστικό παράγοντα για την επίτευξη υψηλού επιπέδου κοινωνικής συνοχής. Η Κοινότητα θα προωθήσει τις επενδύσεις που συνεπάγονται θέσεις απασχόλησης και στηρίζουν την ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού. Για το σκοπό αυτό, η ΕΚ θα προωθήσει την αξιοπρεπή εργασία για όλους σύμφωνα με το πρόγραμμα δράσης της ΔΟΕ. Θα δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην προοδευτική ένταξη του ανεπίσημου τομέα στην επίσημη οικονομία, στον κοιωνικό διάλογο και στην κοινωνική ευθύνη των επιχειρήσεων.

- ανάπτυξη των ανθρώπων και της κοινωνίας

Το κοινοτικό πολιτικό πλαίσιο στον τομέα της ανάπτυξης των ανθρώπων και της κοινωνίας αποσκοπεί στη βελτίωση της ζωής των ανθρώπων σύμφωνα με τους στόχους της χιλιετίας μέσω δράσης σε παγκόσμιο επίπεδο και σε επίπεδο χώρας.

Η Κοινότητα θα στηρίξει παρεμβάσεις για την υγεία ενισχύοντας τα συστήματα υγείας, παρέχοντας ιδιαίτερη προσοχή στο ανθρώπινο δυναμικό και καταβάλλοντας όλο και μεγαλύτερη προσπάθεια μέσω τομεακών προσεγγίσεων και της στήριξης του προϋπολογισμού για τους επιμέρους τομείς. Η ΕΚ θα βελτιώσει για το σκοπό αυτό τις δυνατότητες πολιτικού διαλόγου που διαθέτει σε εθνικό επίπεδο ή θα φροντίσει για την κατανομή της τεχνογνωσίας με τα κράτη μέλη της ΕΕ. Η Κοινότητα θα αναπτύξει χρονοδιάγραμμα για τις κοινές δράσεις της ΕΕ προς αντιμετώπιση του HIV/AIDS, της ελονοσίας και της φυματίωσης σε επίπεδο χώρας και σε παγκόσμιο επίπεδο με βάση το πολιτικό της πλαίσιο και το ευρωπαϊκό πρόγραμμα δράσης. Κοινοτικές στρατηγικές θα στηρίξουν την πρόληψη, τα θεραπευτικά μέσα και τη νοσηλεία, ακόμη και μέσω του παγκόσμιου ταμείου κατά του AIDS, της φυματίωσης και της ελονοσίας. Οι δράσεις θα συμπεριλάβουν μέτρα που αποσκοπούν στη στήριξη των ορφανών και των ευάλωτων παιδιών, στην προσέγγιση της διάστασης της ισότητας των φύλων σε σχέση με τις τρεις ασθένειες και στην αντιμετώπιση του στιγματισμού και των διακρίσεων. Θα διερευνηθούν πλήρως οι σχέσεις και οι συνέργειες με τις στρατηγικές που αποσκοπούν στην προώθηση της υγείας και του δικαιώματος στην αναπαραγωγή και στον σεξουαλικό προσανατολισμό. Η Κοινότητα θα προτείνει επίσης στα κράτη μέλη και στη NEPAD (Νέα εταιρική σχέση για την ανάπτυξη στην Αφρική) κοινές λύσεις για την αντιμετώπιση της εξαιρετικής κρίσης του ανθρώπινου δυναμικού όσον αφορά την παροχή υπηρεσιών στον τομέα της υγείας.

Οι προτεραιότητες της Κοινότητας στον τομέα της εκπαίδευσης συνίστανται στην παροχή ποιοτικής πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης. Θα καταβληθούν προσπάθειες για την αντιμετώπιση των κύριων ανισοτήτων. Θα δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην προώθηση της εκπαίδευσης των κοριτσιών και στην ασφάλειά τους στο σχολικό περιβάλλον. Η επεξεργασία τομεακών σχεδίων, η χρηματοδότηση επαναλαμβανόμενων δαπανών και η συμμετοχή σε περιφερειακές και παγκόσμιες θεματικές πρωτοβουλίες στον τομέα της εκπαίδευσης θα εξεταστούν εφόσον και όπου τα εν λόγω μέτρα θα βελτιώσουν τα αποτελέσματα ως προς την εκπαίδευση, τον καθορισμό προτύπων ή τις προσπάθειες παρακολούθησης.

Το κοινοτικό πλαίσιο της πολιτικής κοινωνικής ανάπτυξης εστιάζεται στην προστασία των προσώπων, ιδίως των γυναικών και των παιδιών, έναντι του εμπορίου ανθρώπων, των χειρότερων μορφών εργασίας των παιδιών και των διακρίσεων, ειδικότερα όσον αφορά την ισότητα των φύλων και την αναπηρία.

Το κύριο μέρος της χρηματοδοτικής στήριξης θα χορηγηθεί στις φτωχότερες χώρες. Στα ευάλωτα κράτη, η Κοινότητα θα εργαστεί από κοινού με τις ΜΚΟ και τις οργανώσεις των Ηνωμένων Εθνών, ώστε να εξασφαλίσει τις βασικές υπηρεσίες και να ανταποκριθεί σε ειδικές ανάγκες, ιδίως μέσω προγραμμάτων. Εκτός από την εργασία στο επίπεδο των χωρών, η Κοινότητα έχει δυνατότητες δράσης στο παγκόσμιο επίπεδο εξασφαλίζοντας ισχυρή ευρωπαϊκή φωνή για πολλά σημαντικά θέματα, ιδίως για τα δικαιώματα των γυναικών, την υγεία και το δικαίωμα στην αναπαραγωγή και στον σεξουαλικό προσανατολισμό και την προώθηση προσιτών και ασφαλών φαρμακευτικών προϊόντων.

- αγροτική ανάπτυξη και χωροταξία, γεωργία, επισιτιστική ασφάλεια

Η αγροτική ανάπτυξη και η γεωργία αποτέλεσαν κατά τα τελευταία έτη αντικείμενο ανεπαρκούς προσοχής σε σχέση με το ρόλο που διαδραματίζουν για την ανάπτυξη και τον αγώνα κατά της φτώχειας. Για να ενθαρρυνθούν οι επενδύσεις στους εν λόγω τομείς, η Κοινότητα θα στηρίξει την εφαρμογή πολυτομεακών εδαφικών προσεγγίσεων με σκοπό τη χωροταξία, υπογραμμίζοντας την ανάγκη ενίσχυσης των τοπικών εξουσιών και της συμμετοχής των ενδιαφερομένων τόσο στον καθορισμό των επενδυτικών προτεραιοτήτων όσο και στη διαχείριση των πόρων για την προώθηση της δημιουργίας πραγματικών πόλων τοπικής ανάπτυξης.

Η Κοινότητα θα εξακολουθήσει να διαδραματίζει κινητήριο ρόλο για την επισιτιστική ασφάλεια τόσο σε διεθνές όσο και σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο, στηρίζοντας στρατηγικές προσεγγίσεις στις χώρες όπου χρονίζει η επισιτιστική ανασφάλεια, με δράσεις, μεταξύ άλλων, πρόληψης, στις οποίες περιλαμβάνονται και τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης, με ανάπτυξη δικλείδων ασφαλείας, βελτίωση της πρόσβασης στους πόρους, διατροφική ποιότητα και ανάπτυξη ικανοτήτων για τον καθορισμό στρατηγικών. Θα δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις μεταβατικές καταστάσεις και στη μετάβαση από τη βοήθεια επείγουσας ανάγκης στην αναπτυξιακή βοήθεια.

Στο γεωργικό τομέα, η Κοινότητα θα ευνοήσει την πρόσβαση στους πόρους (γη, νερό, χρηματοδότηση) και στις νέες ευκαιρίες (αγορές, τεχνολογίες) ειδικότερα για τις γυναίκες. Ανάλογα με τα προβλήματα και το επίπεδο ανάπτυξης της χώρας οι κονοτικές προτεραιότητες θα είναι δυνατό να αφορούν τη βιώσιμη εντατικοποίηση της παραγωγής (χώρες χαμηλού εισοδήματος), την ανταγωνιστικότητα στις διεθνείς αγορές και τη διαχείριση των κινδύνων (χώρες που εξαρτώνται από βασικά προϊόντα). Θα δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στους μηχανισμούς αντιμετώπισης των ξαφνικών μεταβολών. Στις μεταβατικές καταστάσεις η προσοχή θα εστιαστεί στην αποκατάσταση των παραγωγικών συστημάτων. Για να επωφεληθούν οι αναπτυσσόμενες χώρες από την τεχνολογική ανάπτυξη, η ΕΚ θα ενισχύσει τη στήριξή της στη γεωργική έρευνα σε παγκόσμιο επίπεδο.

- περιβάλλον και βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων

Η Κοινότητα θα στηρίξει τις προσπάθειες και θα ενισχύσει τις δυνατότητες των χωρών εταίρων (κυβερνήσεων και κοινωνίας των πολιτών) για να ενσωματώσει την περιβαλλοντική διάσταση στην ανάπτυξη και με την εφαρμογή των πολυμερών περιβαλλοντικών συμφωνιών[12].

Θα ενισχύσει τις πρωτοβουλίες της για τη διατήρηση των φυσικών πόρων και τη βιώσιμη διαχείρισή τους, ιδίως ως πηγών εισοδήματος (δάση, αλιεία…). Αυτή η στήριξη θα μπορέσει να υλοποιηθεί με την ανάληψη δράσεων στο επίπεδο των εθνικών και περιφερειακών στρατηγικών, αλλά και με τη συμμετοχή/συνεισφορά σε πρωτοβουλίες/οργανώσεις σε ευρωπαϊκό ή παγκόσμιο επίπεδο. Θα αυξηθούν επίσης τα χρηματοδοτικά μέσα που διατίθενται για την έρευνα στον τομέα της ανάπτυξης στο πλαίσιο του 7ου προγράμματος πλαισίου.

Θα δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στον έλεγχο της βιώσιμης διαχείρισης των δασικών πόρων, καθώς και στη διατήρηση και την αύξηση των θέσεων απασχόλησης, των πηγών αγροτικού εισοδήματος και των περιβαλλοντικών αγαθών και υπηρεσιών που προσφέρει το δάσος, με την προώθηση της διαχείρισης των δασών από τις τοπικές κοινότητες και τη βελτίωση της διαχείρισης των δασικών πόρων. Η βιώσιμη διαχείριση της βιοποικιλότητας, συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων προστατευόμενων περιοχών, η δίκαιη κατανομή των οφελών που προκύπτουν και τα προβλήματα που χαρακτηρίζουν το πλαίσιο οικιακής βιοασφάλειας, θα πραγματοποιηθούν μέσω της εφαρμογής σοβαρότερου μέσου στήριξης για την εφαρμογή της CNUDB[13].

Όσον αφορά την αλλαγή του κλίματος, η Κοινότητα θα επικεντρώσει τις προσπάθειές της στην εφαρμογή του προγράμματος δράσης της ΕΕ για την αλλαγή του κλίματος και την ανάπτυξη σε στενή συνεργασία με τα κράτη μέλη. Η προσαρμογή στις αρνητικές επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος θα αποτελέσει το επίκεντρο της στήριξης της ΕΚ στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες και στα αναπτυσσόμενα μικρά νησιωτικά κράτη. Όσον αφορά τον έλεγχο της ερημοποίησης και της βιώσιμης διαχείρισης της γης, η Κοινότητα θα επικεντρωθεί στην εφαρμογή της CCD[14] μέσω της αποτελεσματικής ενσωμάτωσης των ζητημάτων βιώσιμης διαχείρισης της γης στις στρατηγικές των αναπτυσσόμενων χωρών.

- πρόληψη των συγκρούσεων και της αποδυνάμωσης των κρατών

Η ΕΚ αναλαμβάνει τη δέσμευση να επιδιώξει την πρόληψη της δημιουργίας δύσκολων εταιρικών σχέσεων και της αποδυνάμωσης των κρατών. Στηρίζει τη μεταρρύθμιση της διακυβέρνησης καθώς και μια συνολική προσέγγιση της πρόληψης. Προτιμά τη δημιουργία μηχανισμών μακροπρόθεσμης πρόληψης της αποδυνάμωσης των κρατών, των συγκρούσεων, των φυσικών καταστροφών και άλλου είδους κρίσεων αντί της αντίδρασης.

Η Κοινότητα θα διατηρήσει τη στήριξη που παρέχει για την πρόληψη και την επιτυχή αντιμετώπιση των συγκρούσεων και την εγκαθίδρυση της ειρήνης με την καταπολέμηση των κύριων αιτιών των βίαιων συγκρούσεων, ειδικότερα της φτώχειας, της υποβάθμισης, της εκμετάλλευσης και των ανισοτήτων στον τομέα της κατανομής και της χρήσης γης και φυσικών πόρων, της αδύναμης διακυβέρνησης, των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της άνισης μεταχείρισης των φύλων. Θα προωθήσει επίσης το διάλογο, τη συμμετοχή και τη συμφιλίωση ώστε να ευνοηθεί η ειρήνη και να προληφθούν οι εκρήξεις βίας.

Η Κοινότητα θα εντατικοποιήσει τη στήριξή της στις προσπάθειες των χωρών εταίρων και των περιφερειακών οργανώσεων για να ενισχύσει τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης και τις διαχειριστικές/θεσμικές δυνατότητες, ώστε να τους επιτρέψει να εφαρμόσουν αποτελεσματικά την πρόληψη. Η ΕΚ θα αναπτύξει επίσης την ικανότητά της να αντιλαμβάνεται τα πρώτα σημάδια αποδυνάμωσης κάποιου κράτους βελτιώνοντας την ανάλυση, την παρακολούθηση και την αξιολόγηση των δύσκολων, ευάλωτων και αποτυχημένων κρατών από κοινού με άλλους χορηγούς.

* *

*

Στο πλαίσιο εξάλλου μιας καινοτόμου πολιτικής, η Επιτροπή αναγκάζεται να αναπτύξει νέες προσεγγίσεις σε τομείς όπως η μετανάστευση και η ανάπτυξη, η ασφάλεια και η ανάπτυξη ή τα δίκτυα και οι διασυνδέσεις.

Η εμπειρία της είναι επίσης γνωστή όσον αφορά τις λεπτομέρειες χορήγησης της βοήθειας, ειδικότερα τη γενική και τομεακή δημοσιονομική στήριξη, που προϋποθέτει επίσης διάλογο σε βάθος τόσο για τους επιμέρους τομείς όσο και για τη διαχείριση των δημοσίων οικονομικών, τη διαφάνεια, την υποχρέωση λογοδότησης και τον προβληματισμό σχετικά με τη διαφθορά.

Για να συμπληρώσει αυτή τη δυνατότητα στον τομέα της ανάπτυξης η Επιτροπή θα αναπτύξει κάθε τεχνική εμπειρογνωμοσύνη που διαθέτει σε διαφόρους τομείς που δεν υπάγονται ειδικά στην εξωτερική δράση αλλά για τους οποίους μπορεί να παράσχει πληροφορίες- ιδίως σε θέματα πολιτικών εσωτερικής αγοράς, εμπορίου, φορολογίας, ανταγωνισμού, αλιείας, περιβάλλοντος, συνοχής, απασχόλησης και κοινωνικής προστασίας, έρευνας, εκπαίδευσης και πολιτισμού.

Αυτό αποτελεί την προσφορά της Επιτροπής στην προσπάθειά της να συμβάλει σε κατανομή εργασίας βασιζόμενη στα συγκριτικά πλεονεκτήματα καθενός, ώστε να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα της βοήθειας.

Ενίσχυση της προσέγγισης της ενσωμάτωσης της ισότητας των φύλων

Ορισμένοι προβληματισμοί απαιτούν, εκτός από την εφαρμογή ειδικών δράσεων και πολιτικών, μια προσέγγιση του τύπου της ενσωμάτωσης της ισότητας των φύλων, διότι αποτελούν και γενικές αρχές που εφαρμόζονται σε κάθε πρωτοβουλία για την οποία απαιτείται προσπάθεια σε πολλούς τομείς.

Αυτό αφορά την προώθηση της ισότητας των φύλων, των δικαιωμάτων του ανθρώπου γενικά και των παιδιών και των αυτόχθονων πληθυσμών ειδικότερα, την περιβαλλοντική διάσταση και την ενίσχυση των δυνατοτήτων συμπεριλαμβανομένης της αυξημένης χρήσης των τεχνολογιών πληροφοριών και της επικοινωνίας.

Η Επιτροπή θα επανέλθει σ’αυτή την προσέγγιση χρησιμοποιώντας όλους τους πόρους που διαθέτει κατά τρόπο συστηματικό και στρατηγικό[15], συμπεριλαμβανομένης της εμβάθυνσης του διαλόγου με τους εταίρους και της δημιουργίας δικτύων παροχής εμπειρογνωμοσύνης και τεχνικής βοήθειας που θα συνδέουν το δυναμικό των κρατών μελών και των χωρών εταίρων.

Η στήριξη των πρωτοβουλιών και των ταμείων σε παγκόσμιο επίπεδο

Οι πρωτοβουλίες και τα ταμεία σε παγκόσμιο επίπεδο αποτελούν ισχυρό μέσο για την έναρξη νέων πολιτικών δράσεων ή για την ενίσχυση των υφισταμένων δράσεων στους τομείς όπου αυτές δεν είναι αρκετά αναπτυγμένες. Προορίζονται να κινητοποιήσουν τη δημόσια προσοχή και θέληση ευκολότερα από τα παραδοσιακά θεσμικά όργανα.

Αυτός ο τρόπος παρέμβασης, ωστόσο, δεν πρέπει να υποβαθμίσει το διάλογο με τις χώρες, τη διαδικασία ευθυγράμμισης των στρατηγικών τους και την ένταξη των ταμείων στον κύκλο του προϋπολογισμού.

Θα πρέπει, συνεπώς, να εκτιμηθεί για κάθε περίπτωση χωριστά η προστιθέμενη αξία των πρωτοβουλιών και των ταμείων σε παγκόσμιο επίπεδο. Η Επιτροπή θα θέσει κριτήρια για να αποφασίσει σχετικά με τη συμμετοχή και τη συνεισφορά της Κοινότητας σε παγκόσμια ταμεία. Θα δώσει προτεραιότητα στις αρχές που συμβάλλουν στην επίτευξη των ΑΣΧ και στην αύξηση της διαθεσιμότητας των παγκόσμιων δημόσιων αγαθών.

Όσον αφορά τις πρωτοβουλίες που προβλέπουν δράσεις στο επίπεδο των αναπτυσσόμενων χωρών, αυτή η συμμετοχή θα είναι ανάλογη με τη δυνατότητα ενσωμάτωσης των δράσεων αυτών στις εθνικές ή περιφερειακές πολιτικές ανάπτυξης και συντονισμού τους με τα προγράμματα των χορηγών.

Η προβλεπόμενη διάρκεια αυτών των ταμείων καθώς και η ύπαρξη στρατηγικών εξόδου μετά από ορισμένα έτη θα αποτελέσουν επίσης στοιχεία επιλογής.

Συνολο τροπων εφαρμογησ αναλογα με τις αναγκεσ και τις επιδοσεισ

Η Κοινότητα διαθέτει πολλούς τρόπους εφαρμογής της αναπτυξιακής βοήθειας που της επιτρέπουν να αντιμετωπίσει τις διάφορες ανάγκες της σε διαφορετικά πλαίσια. Αυτή η ποικιλία προσφοράς, που απαντάται σε όλα τα γεωγραφικά και θεματικά προγράμματα σύμφωνα με τις προτάσεις της Επιτροπής, συνιστά μια πραγματική κοινοτική προστιθέμενη αξία.

Τα μέσα δημοσιονομικής στήριξης που στηρίζουν τις γενικές ή τομεακές πολιτικές ανάπτυξης θα γίνονται όλο και πιο σημαντικά. Τα εν λόγω μέσα επιτρέπουν στα δικαιούχα κράτη να αντιμετωπίσουν την αύξηση των προϋπολογισμών λειτουργίας, ευνοούν την εναρμόνιση και την ευθυγράμμιση των εθνικών πολιτικών, έχουν μειωμένο κόστος συναλλαγής και ενθαρρύνουν προσεγγίσεις βασιζόμενες στα αποτελέσματα. Η στήριξη που παρέχεται για τις μεταρρυθμίσεις στους διαφόρους τομείς και στη διακυβέρνηση μπορεί επίσης να πραγματοποιηθεί μέσω άλλων μορφών παρέμβασης σε συνεργασία με άλλους χορηγούς.

Στις χώρες με τις καλύτερες επιδόσεις θα παρασχεθούν πιο προβλέψιμες και μεσοπρόθεσμες ενισχύσεις, ώστε να αυξηθεί η ικανότητα επίτευξης των αναπτυξιακών στόχων της χιλιετίας.

Η Κοινότητα θα στραφεί προς μια προσέγγιση επικεντρωμένη στα αποτελέσματα και βασιζόμενη σε δείκτες προόδου. Οι όροι παροχής της συνδρομής θα εξελιχθούν όλο και περισσότερο προς την έννοια της "σύμβασης" με βάση αμοιβαίες υποχρεώσεις που θα αποτελέσουν το αντικείμενο διαπραγματεύσεων και θα διαμορφωθούν ανάλογα με τα αποτελέσματα.

Οι ενισχύσεις με τη μορφή προγραμμάτων θα επιτρέψουν, ειδικότερα, να δοθεί στήριξη σε δύσκολες ή ακατάλληλες για δημοσιονομική στήριξη καταστάσεις, καθώς και στην κοινωνία των πολιτών.

Η μείωση του χρέους, που εξομοιούται προς έμμεση δημοσιονομική στήριξη, που βαρύνεται με περιορισμένο κόστος συναλλαγής και ευνοεί το συντονισμό και την εναρμόνιση των χορηγών θα μπορούσε να βοηθήσει τις χώρες να καταστούν λιγότερο ευάλωτες απέναντι σε καταστάσεις εξωτερικών κρίσεων.

Η κοινοτική βοήθεια θα εξακολουθήσει να παρέχεται ουσιαστικά υπό μορφή δωρεών, πράγμα που ταιριάζει ιδίως στην κατάσταση των φτωχότερων χωρών με μικρότερη δυνατότητα επιστροφής.

Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων διαδραματίζει όλο και πιο σημαντικό ρόλο για την εφαρμογή της κοινοτικής βοήθειας μέσω επενδύσεων στις ιδιωτικές και δημόσιες επιχειρήσεις στις αναπτυσσόμενες χώρες. Η ΕΤΕ έλαβε για το σκοπό αυτό πολλές εξωτερικές εντολές κατά τα τελευταία έτη. Αυτός ο αυξανόμενος ρόλος επιβάλλει την εξεύρεση τρόπου για καλύτερη ένταξη της διάστασης του αγώνα κατά της φτώχειας και της βιώσιμης ανάπτυξης στη διαχείριση των εντολών αυτών.

Η Κοινότητα θα συνεργαστεί επίσης με τους αρμόδιους διεθνείς οργανισμούς για τις δράσεις που αξιοποιούν καλύτερα αυτή τη συνεργασία.

Η επιλογή των τρόπων παροχής της καταλληλότερης για κάθε χώρα κοινοτικής βοήθειας θα πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο του κύκλου προγραμματισμού που θα πρέπει να είναι όλο και περισσότερο ευθυγραμμισμένος στις διαδικασίες προετοιμασίας των τομεακών πολιτικών και εφαρμογής των εθνικών προϋπολογισμών.

[1] Προγράμματα δράσης που εγκρίθηκαν σε διάφορες διασκέψεις των Ηνωμένων Εθνών τη δεκαετία του 1990, στον κοινωνικό, οικονομικό και περιβαλλοντικό τομέα καθώς και στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Διακήρυξη της χιλιετίας και αναπτυξιακοί στόχοι της χιλιετίας (2000), Μοντερέι (2002), Γιοχάνεσμπουργκ (2002), Νέα Υόρκη, Σεπτέμβριος 2005.

[2] Παραδείγματα δράσεων υπέρ της πολυμερούς προσέγγισης στους τέσσερις αυτούς τομείς: Η ΕΕ έχει συμβάλει ουσιαστικά στη σύσταση του Διεθνούς Δικαστηρίου, στην κύρωση του πρωτοκόλλου του Κιότο για το περιβάλλον, στη θέσπιση του προγράμματος της Ντόχα για το εμπόριο και την ανάπτυξη, στο πρόγραμμα δράσης της διάσκεψης του Πεκίνου για την ισότητα των φύλων, στη διάσκεψη των Βρυξελλών για τις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες και στην προώθηση της συναίνεσης του Μοντερέι για τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης.

[3] Η ΕΕ συνεισφέρει επίσης στο πρόγραμμα ΙDA 14 σε ποσοστό 55%.

[4] Ήτοι, σήμερα, 151 χώρες (περιλαμβανομένων των εδαφών του καταλόγου της ΕΑΒ) με συνολικό αριθμό κατοίκων πέντε δισεκατομμύρια περίπου.

[5] Οι δύσκολες εταιρικές σχέσεις ορίζονται σε συνάρτηση με ένα από τα ακόλουθα στοιχεία: έλλειψη δέσμευσης εκ μέρους των αρχών έναντι του στόχου μείωσης της φτώχειας· ασθενής διακυβέρνηση· διαφθορά ή και πολιτική καταπίεση· θεσμοί ακατάλληλοι για να εγγυηθούν την ασφάλεια των πολιτών ή τις αναγκαίες συνθήκες ειρηνικής και ελεύθερης διαβίωσης.

[6] Η έννοια αυτή καλύπτει τις δύσκολες εταιρικές σχέσεις και τις καταστάσεις που διαμορφώνονται τόσο κατά τη διάρκεια κρίσεων όσο και αμέσως μετά.

[7] Η απόλυτη φτώχεια ορίζεται σε επίπεδο εσόδων κάτω του 1 δολαρίου ημερησίως

[8] Διακήρυξη της Ρώμης του Φεβρουαρίου 2003 και διακήρυξη των Παρισίων του Μαρτίου 2005

[9] Συμπεράσματα του Συμβουλίου της 22-23.11.2004· 14724/04, Παράρτημα 2, έκθεση της ομάδας εργασίας για την εναρμόνιση ““Advancing coordination, harmonisation and alignment: The contribution of the EU”

[10] Το εμπόριο, το περιβάλλον, η αλλαγή του κλίματος, η ασφάλεια, η γεωργία, η αλιεία, η κοινωνική διάσταση της παγκοσμιοποίησης, η απασχόληση και η τίμια εργασία, οι μεταναστεύσεις, η έρευνα και η καινοτομία, η κοινωνία της πληροφορίας, οι μεταφορές, η ενέργεια.

[11] Η πρόταση της Επιτροπής στο Συμβούλιο και στο Κοινοβούλιο βασίζεται σε τρεις γεωγραφικούς κανονισμούς: για την πολιτική γειτνίασης, την αναπτυξιακή συνεργασία και την οικονομική συνεργασία και την προενταξιακή στρατηγική στην ΕΕ, αφενός, και τρία μέσα επείγουσας ανάγκης: για την ανθρωπιστική βοήθεια· τη σταθερότητα, και την μακροοικονομική βοήθεια, αφετέρου.

[12] Κλίμα, Βιοποικιλότητα, Ερημοποίηση, Απορρίμματα και Χημικά Προϊόντα.

[13] Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιοποικιλότητα.

[14] Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για την Ερημοποίηση

[15] Στρατηγικές περιβαλλοντικές αξιολογήσεις και αναλύσεις επιπτώσεων στον τομέα της ισότητας ανδρών-γυναικών θα πραγματοποιηθούν με συστηματικό τρόπο και στο πλαίσιο των δημοσιονομικών (συνεκτίμηση της περιβαλλοντικής διάστασης στον προϋπολογισμό) και τομεακών ενισχύσεων.