52005DC0217

[pic] | ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ |

Βρυξέλλες, 25.5.2005

COM(2005) 217 τελικό

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

σχετικά με την ανεξαρτησία, την ακεραιότητα και την υπευθυνότητα των εθνικών και κοινοτικών στατιστικών αρχών

ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

σχετικά με την ανεξαρτησία, την ακεραιότητα και την υπευθυνότητα των εθνικών και κοινοτικών στατιστικών αρχών

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

σχετικά με την ανεξαρτησία, την ακεραιότητα και την υπευθυνότητα των εθνικών και κοινοτικών στατιστικών αρχών

1. Εισαγωγη

Στις 22 Δεκεμβρίου 2004, η Επιτροπή ενέκρινε ανακοίνωση στο Συμβούλιο και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με τίτλο «Προς μια ευρωπαϊκή στρατηγική διακυβέρνησης των δημοσιονομικών στατιστικών». Με την εν λόγω ανακοίνωση προτάθηκε μια συνεκτική στρατηγική για την ενίσχυση της διακυβέρνησης των δημοσιονομικών στατιστικών από την Ευρωπαϊκή Ένωση γύρω από τους ακόλουθους τρεις άξονες δράσης: διαμόρφωση του νομοθετικού πλαισίου, βελτίωση της επιχειρησιακής ικανότητας των σχετικών υπηρεσιών της Επιτροπής και θέσπιση ευρωπαϊκών προτύπων για την ανεξαρτησία των εθνικών και κοινοτικών στατιστικών αρχών. Στις 17 Φεβρουαρίου 2005, το Συμβούλιο (σύνοδος ECOFIN: υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών) χαιρέτισε αυτή τη γενική στρατηγική και, ιδίως, τις εργασίες που ήταν ήδη σε εξέλιξη για τη σύνταξη κώδικα ευρωπαϊκών προτύπων για τις στατιστικές αρχές.

Προκειμένου να εφαρμόσει αυτή τη στρατηγική, η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 3605/93 όσον αφορά την ποιότητα των στατιστικών στοιχείων στο πλαίσιο της διαδικασίας του υπερβολικού ελλείμματος[1]. Η εν λόγω πρόταση εγκρίθηκε από την Επιτροπή στις 2 Μαρτίου 2005 και αυτή την περίοδο βρίσκεται στη νομοθετική αρχή για εξέταση. Με την πρόταση ενισχύεται και διασαφηνίζεται ο ρόλος της Eurostat ως στατιστικής αρχής στο πλαίσιο των στατιστικών που αφορούν τη διαδικασία του υπερβολικού ελλείμματος. Οι πρακτικές λεπτομέρειες για την εφαρμογή του κανονισμού, και ειδικότερα για τη διεξαγωγή των προβλεπόμενων επισκέψεων λεπτομερούς ελέγχου, θα καθοριστούν μετά την έγκριση του κανονισμού.

Όσον αφορά την ενίσχυση της επιχειρησιακής ικανότητας των υπηρεσιών της Επιτροπής, και συμπληρωματικά προς την έντονη κινητοποίηση της υφιστάμενης πείρας όπως προβλέπεται στην πρόταση κανονισμού, η Επιτροπή έχει ήδη λάβει σειρά μέτρων. Για παράδειγμα, συστάθηκε στους κόλπους της Eurostat μια νέα μονάδα που ασχολείται ειδικά με την επικύρωση των οικονομικών και δημοσιονομικών λογαριασμών. Επί πλέον, η Eurostat προέβη σε εσωτερική αναδιάταξη του προσωπικού προκειμένου να ενισχυθούν οι δραστηριότητες που συνδέονται με την επικύρωση των οικονομικών και δημοσιονομικών λογαριασμών.

Η παρούσα ανακοίνωση σχετικά με την ανεξαρτησία, την ακεραιότητα και την υπευθυνότητα των εθνικών και κοινοτικών στατιστικών αρχών, η οποία περιλαμβάνει και συνοδευτική σύσταση της Επιτροπής, αντιστοιχεί στον τρίτο άξονα δράσης της στρατηγικής που ανακοίνωσε η Επιτροπή. Είναι η απάντηση στο διάβημα που απηύθυνε το Συμβούλιο στις 2 Ιουνίου 2004 προς την Επιτροπή, καλώντας την να υποβάλει πρόταση, έως τον Ιούνιο του 2005, για την ανάπτυξη ελάχιστων ευρωπαϊκών προτύπων, καθώς και στην πρόσκληση του Συμβουλίου της 17ης Φεβρουαρίου 2005 για την ενίσχυση της ανεξαρτησίας της Eurostat κατά την εκτέλεση των καθηκόντων της. Όντως και οι δύο πτυχές απηχούν ακριβώς το ίδιο ζήτημα της παραγωγής στατιστικών για τους σκοπούς των κοινοτικών πολιτικών.

Σε γενικές γραμμές, το ευρωπαϊκό στατιστικό σύστημα λειτουργεί αποδοτικά και ικανοποιητικά, ενώ ανταποκρίνεται σε μεγάλο βαθμό και στις απαιτήσεις για ανεξαρτησία, ακεραιότητα και υπευθυνότητα. Η τεράστια ποσότητα και η ποικιλία των στατιστικών που παράγουν και διαθέτουν οι εθνικές και οι κοινοτικές στατιστικές αρχές στο πλαίσιο του εν λόγω συστήματος, το οποίο καλύπτει στατιστικές που υπερβαίνουν κατά πολύ τον δημοσιονομικό τομέα, συμμορφώνονται με αυστηρές απαιτήσεις όσον αφορά την ποιότητα και την αξιοπιστία.

Ο κώδικας ορθής πρακτικής για τις ευρωπαϊκές στατιστικές, ο οποίος παρουσιάζεται στην παρούσα ανακοίνωση ως μέσο αυτορρύθμισης που περιέχει πρότυπα για την ανεξαρτησία των εθνικών και κοινοτικών στατιστικών αρχών, παρέχει πρόσθετες εγγυήσεις για την ομαλή λειτουργία του ευρωπαϊκού στατιστικού συστήματος και την παραγωγή στατιστικών υψηλής ποιότητας και αξιοπιστίας. Στην ανακοίνωση παρουσιάζονται επίσης προτάσεις σχετικά με την παρακολούθηση της εφαρμογής του κώδικα και εκτιμήσεις σχετικά με τη χρησιμότητα της ύπαρξης ενός αποτελεσματικού εξωτερικού συμβουλευτικού οργάνου για το ευρωπαϊκό στατιστικό σύστημα. Εξετάζεται επίσης η ανάγκη για καθορισμό στατιστικών προτεραιοτήτων, ιδίως με στόχο τη μείωση του κανονιστικού φόρτου των φορέων που υποβάλλουν στατιστικά στοιχεία, και παρουσιάζεται συνοπτικά μια σειρά κατευθυντήριων αρχών για την αναδιάταξη αυτών των προτεραιοτήτων. Τέλος, περιλαμβάνεται σύσταση με στόχο την προώθηση του κώδικα με πολιτική στήριξη, τόσο στα κράτη μέλη όσο και εντός της Επιτροπής.

2. ανεξαρτησια, ακεραιότητα και υπευθυνότητα των εθνικών και κοινοτικών στατιστικών αρχών

2.1. Πλαίσιο και σκοπός του κώδικα ορθής πρακτικής

Ο κώδικας είναι ένα έγγραφο αυτορρύθμισης διότι εκπονήθηκε και προσυπογράφηκε από τους κύριους παραγωγούς ευρωπαϊκών στατιστικών, δηλαδή από τις εθνικές στατιστικές υπηρεσίες. Στην ουσία, το αρχικό περίγραμμα αρχών αποτέλεσε αντικείμενο συζήτησης με τα κράτη μέλη στις 17 Νοεμβρίου 2004 στο πλαίσιο της επιτροπής στατιστικού προγράμματος (ΕΣΠ). Στη συνέχεια, η ΕΣΠ ανέθεσε σε ομάδα εργασίας να οριστικοποιήσει μια πρόταση κώδικα, η οποία επικυρώθηκε ομόφωνα από την ΕΣΠ στις 24 Φεβρουαρίου 2005. Κατ’ αυτό τον τρόπο η ΕΣΠ εξέφρασε την προσήλωσή της στον κώδικα ως αυτορρυθμιστικό μέσο.

Ο κώδικας ορθής πρακτικής αποτελείται από 15 αρχές που πρέπει να εφαρμόζονται σε συνάρτηση με την παραγωγή κοινοτικών στατιστικών. Έχει διττό σκοπό: αφενός, τη βελτίωση της εμπιστοσύνης στις στατιστικές αρχές, προτείνοντας ορισμένες θεσμικές και οργανωτικές διευθετήσεις και, αφετέρου, την ενίσχυση της ποιότητας των στατιστικών που παράγουν και διαθέτουν οι εν λόγω αρχές, με την προώθηση της συνεπούς εφαρμογής των βέλτιστων διεθνών στατιστικών αρχών, μεθόδων και πρακτικών από όλους τους παραγωγούς επίσημων στατιστικών στην Ευρώπη.

Ο κώδικας αποτελεί, κατ’ ουσίαν, την απάντηση στην πρόσκληση που απηύθυνε το Συμβούλιο στις 2 Ιουνίου 2004 και, από ορισμένες απόψεις, υπερβαίνει τα απαιτούμενα ελάχιστα πρότυπα. Τα κράτη μέλη πρέπει επομένως να κληθούν να αναγνωρίσουν τη σημασία του κώδικα ορθής πρακτικής και να λάβουν τα απαιτούμενα μέτρα για να εξασφαλίσουν την ορθή εφαρμογή του από τις σχετικές αρμόδιες αρχές, καθώς και να τον προωθήσουν στους χρήστες και στους παρόχους δεδομένων. Η Επιτροπή προτίθεται και αυτή να εξασφαλίσει την τήρηση αυτών των αρχών όσον αφορά τη Eurostat. Τέλος, το παρόν έγγραφο προτείνει μέτρα που στοχεύουν στην παρακολούθηση και την αναθεώρηση της εφαρμογής των προτύπων του κώδικα.

2.2. Το πεδίο εφαρμογής του κώδικα

Ο κώδικας αφορά κατά κύριο λόγο την παραγωγή επίσημων στατιστικών στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού στατιστικού συστήματος (ΕΣΣ). Το ΕΣΣ αναφέρεται στην υπάρχουσα σύμπραξη της Eurostat, των εθνικών στατιστικών υπηρεσιών και άλλων εθνικών στατιστικών οργάνων που είναι αρμόδια σε κάθε κράτος μέλος για την παραγωγή και τη διάθεση των αναγκαίων στατιστικών για την εκτέλεση των δραστηριοτήτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι στατιστικές που καλύπτει ο κώδικας είναι αυτές που αναφέρονται στον κανονισμό του Συμβουλίου σχετικά με τις κοινοτικές στατιστικές[2], δηλ. στατιστικές που παράγονται και διατίθενται από τις εθνικές στατιστικές αρχές και τη στατιστική αρχή της Κοινότητας (Eurostat) σύμφωνα με το άρθρο 285 παράγραφος 2 της συνθήκης ΕΚ. Αξίζει να τονιστεί ότι ο κώδικας καλύπτει ολόκληρο το φάσμα των στατιστικών που παράγονται σε κοινοτικό επίπεδο, εκτεινόμενος πολύ πέρα από τη σφαίρα των οικονομικών και δημοσιονομικών στατιστικών.

Εντούτοις, πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη ότι μια σειρά άλλων υπηρεσιών και φορέων εκτός του ΕΣΣ παρέχουν επίσημες στατιστικές σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Για παράδειγμα, το Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών (ΕΣΚΤ) παράγει ένα ευρύ φάσμα ευρωπαϊκών στατιστικών στον οικονομικό και νομισματικό τομέα. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), επικουρούμενη από τις εθνικές κεντρικές τράπεζες, συλλέγει από τις αρμόδιες εθνικές αρχές ή απευθείας από τους οικονομικούς φορείς τις στατιστικές πληροφορίες που είναι αναγκαίες για τα καθήκοντα του ΕΣΚΤ. Η συλλογή στατιστικών πληροφοριών από την ΕΚΤ διέπεται από ειδικό κανονισμό του Συμβουλίου[3].

Μολονότι τα πρότυπα που περιλαμβάνονται στον κώδικα προορίζονται να αποτελέσουν πηγή έμπνευσης για όλες τις υπηρεσίες και τους φορείς που παράγουν επίσημες στατιστικές, είτε ανήκουν είτε δεν ανήκουν στο ΕΣΣ, δεν θίγουν τους ισχύοντες κανόνες που σχετίζονται με τις εν λόγω υπηρεσίες και φορείς. Αν και ο τίτλος του κώδικα καλύπτει το ευρύ φάσμα των «ευρωπαϊκών στατιστικών» νοούμενων ως αυτών που ορίζονται ως κοινοτικές στατιστικές στο ισχύον νομικό πλαίσιο, παράλληλα σηματοδοτεί τη φιλοδοξία για θέσπιση πανευρωπαϊκών προτύπων.

2.3. Οι αρχές που αναφέρονται στον κώδικα

Το έγγραφο περιστρέφεται γύρω από 15 αρχές. Οι αρχές αυτές αποτυπώνουν σε μεγάλο βαθμό τα σημερινά διεθνή πρότυπα, όπως είναι οι θεμελιώδεις αρχές των επίσημων στατιστικών που ενέκρινε η στατιστική επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών κατά την ειδική σύνοδό της στις 11-15 Απριλίου 1994.

Οι αρχές χωρίζονται σε τρεις ομάδες που αφορούν αντιστοίχως το θεσμικό πλαίσιο, τις στατιστικές διαδικασίες και τα προϊόντα. Έχει περιληφθεί επίσης ένας μηχανισμός αξιολόγησης από ομοτίμους βάσει δεικτών.

2.3.1. Η αρχή της ανεξαρτησίας

Στον τομέα των στατιστικών, η ανεξαρτησία έχει πρώτα και πάνω από όλα επιχειρησιακή διάσταση. Αυτό σημαίνει ότι ουσιαστικά διέπει τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν ή εργάζονται οι στατιστικές αρχές για την παραγωγή και τη διάθεση στατιστικών.

Η αρχή της επιστημονικής ανεξαρτησίας κατοχυρώνεται στη Συνθήκη (άρθρο 285 παράγραφος 2) και αναφέρεται στην αντικειμενικότητα κατά τη διαδικασία παραγωγής στατιστικών. Το άρθρο 10 του κανονισμού (EK) αριθ. 322/97 του Συμβουλίου ορίζει ότι « αμεροληψία είναι ο αντικειμενικός και ανεξάρτητος τρόπος παραγωγής κοινοτικών στατιστικών, χωρίς πιέσεις από πολιτικές ομάδες ή άλλες ομάδες συμφερόντων, κυρίως όσον αφορά την επιλογή των τεχνικών, των ορισμών και των μεθοδολογιών που αρμόζουν καλύτερα στην επίτευξη των στόχων (...) »..

Ο κώδικας εμπλουτίζει την αρχή της ανεξαρτησίας με την εισαγωγή της έννοιας της επαγγελματικής ανεξαρτησίας, η οποία αναφέρεται ειδικά και στη διάθεση και διαθεσιμότητα των στατιστικών. Ο κώδικας καθιερώνει την αρχή της επαγγελματικής ανεξαρτησίας με την εξής διατύπωση: « η επαγγελματική ανεξαρτησία των στατιστικών υπηρεσιών από άλλες πολιτικές, ρυθμιστικές ή διοικητικές υπηρεσίες και φορείς, καθώς και από φορείς του ιδιωτικού τομέα, διασφαλίζει την αξιοπιστία των ευρωπαϊκών στατιστικών ». Στους δείκτες για την παρακολούθηση της εφαρμογής αυτής της αρχής, η οποία εφαρμόζεται και στη Eurostat, περιλαμβάνονται i) η νομική κατοχύρωση των στοιχείων που διασφαλίζουν την ανεξαρτησία, ii) η θέση και οι λειτουργικές αρμοδιότητες των προϊσταμένων των στατιστικών αρχών, συμπεριλαμβανομένων των αποφάσεων σχετικά με τις στατιστικές μεθόδους, τα πρότυπα και τις διαδικασίες, iii) οι αποφάσεις σχετικά με το περιεχόμενο και τη χρονική στιγμή της δημοσίευσης στατιστικών στοιχείων, και iv) η δημοσίευση των προγραμμάτων στατιστικού έργου.

Η κείμενη νομοθεσία ικανοποιεί την απαίτηση για επιστημονική ανεξαρτησία, δηλ. τις λειτουργικές απαιτήσεις για την παραγωγή στατιστικών υψηλής ποιότητας. Η εισαγωγή πρόσθετων παραμέτρων για την επαγγελματική ανεξαρτησία στο πλαίσιο του κώδικα ενισχύει ακόμη περισσότερο τη γενική ανεξαρτησία, ενώ παράλληλα γίνονται σεβαστές οι διαφορετικές και ενίοτε αποκλίνουσες νομικές και διοικητικές ρυθμίσεις των κρατών μελών, ως έκφραση των αντίστοιχων δικών τους πολιτικών και πολιτιστικών παραδόσεων. Με την ενίσχυση αυτής της ανεξαρτησίας αναμένεται ότι θα αυξηθεί η αξιοπιστία των επίσημων στατιστικών αλλά και η εμπιστοσύνη του κοινού σε αυτές.

2.3.2. Τα ζητήματα της ακεραιότητας και της υπευθυνότητας

Τα ζητήματα της ακεραιότητας και της υπευθυνότητας έχουν κατά βάθος οριζόντια διάσταση. Δεν αποτελούν συγκεκριμένες αρχές που διέπουν τις στατιστικές, ούτε αναφέρονται ρητώς στον κώδικα. Ωστόσο, η ακεραιότητα στηρίζεται σε υποκείμενες έννοιες όπως η νομιμότητα, η θεμιτότητα, η αιτιολόγηση και η ίση μεταχείριση. Η ακεραιότητα και η υπευθυνότητα των εθνικών και κοινοτικών στατιστικών αρχών ενισχύονται με τους μηχανισμούς εποπτείας που προβλέπει ο κώδικας, οι οποίοι συμβάλλουν στην αυξημένη διαφάνεια.

Ο κώδικας περιλαμβάνει δείκτες παρακολούθησης για κάθε αρχή χωριστά. Οι δείκτες αυτοί καλύπτουν π.χ. την αποκλειστική αρμοδιότητα των προϊσταμένων των στατιστικών υπηρεσιών για την παραγωγή και τη μεθοδολογία των στατιστικών (στο πλαίσιο της επαγγελματικής ανεξαρτησίας – βλ. αρχή 1). Η βοήθεια από εξωτερικούς εμπειρογνώμονες για την επανεξέταση της βασικής στατιστικής παραγωγής (στο πλαίσιο της αρχής 4), οι έρευνες σχετικά με την ικανοποίηση των χρηστών (στο πλαίσιο της αρχής 11) και η απαίτηση να λαμβάνονται δεόντως υπόψη οι ανάγκες των χρηστών (στο πλαίσιο της αρχής 13) αποτελούν πρόσθετα στοιχεία ακεραιότητας και υπευθυνότητας. Επί πλέον, η ακεραιότητα και η υπευθυνότητα ενισχύονται επίσης με τις αξιολογήσεις από ομοτίμους, οι οποίες προβλέπονται στο πλαίσιο των ρυθμίσεων για την παρακολούθηση.

2.4. Εφαρμογή του κώδικα και παρακολούθηση της εφαρμογής του

Η Επιτροπή ενέκρινε σύσταση προκειμένου να αυξηθεί ο αντίκτυπος του αυτορρυθμιστικού χαρακτήρα του κώδικα. Για να εξισορροπηθεί η υποστήριξη αυτού του στοιχείου με την απαίτηση για υπευθυνότητα, η Επιτροπή θα παρακολουθεί την πιστή τήρηση του κώδικα εντός του ΕΣΣ. Η Επιτροπή θα δημιουργήσει σύστημα υποβολής εκθέσεων με βάση πληροφορίες που θα υποχρεούνται να παρέχουν τα κράτη μέλη. Για τον σκοπό αυτό η Επιτροπή θα συντονίσει την ανάπτυξη κατάλληλων μέσων, συγκριτικής αξιολόγησης με πρότυπα αναφοράς και αξιολόγησης από ομοτίμους βάσει δεικτών, διασφαλίζοντας παράλληλα την τήρηση της αρχής της αναλογικότητας.

Για την παρακολούθηση της εφαρμογής του κώδικα θα ακολουθηθεί μια προσέγγιση που θα εξελιχθεί σταδιακά σε διάστημα τριών ετών. Κατά το πρώτο έτος εφαρμογής, τόσο τα κράτη μέλη όσο και η Eurostat θα συντάξουν αρχικές εκθέσεις αυτοαξιολόγησης. Οι εκθέσεις αυτές θα διαβιβαστούν στην ΕΣΠ. Επί πλέον, τα κράτη μέλη θα ενθαρρυνθούν να αναπτύξουν ορισμένες μεθόδους και βέλτιστες πρακτικές, οι οποίες θα ληφθούν υπόψη κατά τα μεταγενέστερα στάδια. Κατά το δεύτερο έτος εφαρμογής, θα συνταχθούν ενδιάμεσες εκθέσεις αυτοαξιολόγησης σε ένα περισσότερο δομημένο μορφότυπο, ακολουθώντας πιο συγκεκριμένες κατευθύνσεις που θα διατυπώσει η Eurostat και η ΕΣΠ βάσει της εμπειρίας που θα έχει αποκτηθεί κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους. Τέλος, οι τελικές εκθέσεις αυτοαξιολόγησης θα πρέπει να υποβληθούν από τα κράτη μέλη και τη Eurostat κατά το τρίτο έτος εφαρμογής του κώδικα. Οι εκθέσεις αυτές θα συνταχθούν βάσει κοινού μορφότυπου και θα συνοδεύονται από αξιολογήσεις που θα έχουν διενεργήσει ομότιμοι με τη βοήθεια μιας ομάδας εργασίας αποτελούμενης από εκπροσώπους των ΕΣΥ και πιθανώς από ένα εξωτερικό συμβουλευτικό όργανο (βλ. σημείο 2.5 κατωτέρω). Τέλος, θα διαβιβαστούν στην ΕΣΠ και πιθανώς στο εν λόγω εξωτερικό συμβουλευτικό όργανο και θα δημοσιοποιηθούν. Οι εκθέσεις που θα διαβιβάσουν οι στατιστικές αρχές πρέπει να συνταχθούν με ευθύνη του προϊσταμένου της στατιστικής αρχής.

Λαμβάνοντας υπόψη το αποτέλεσμα της συνδυασμένης διαδικασίας αυτοαξιολόγησης και αξιολόγησης από ομοτίμους, η Επιτροπή θα υποβάλει έκθεση σχετικά με την εφαρμογή του κώδικα από τα κράτη μέλη και από την Eurostat αντιστοίχως. Τρία έτη μετά την έγκριση της παρούσας σύστασης και κατόπιν διαβούλευσης με την ΕΣΠ και πιθανώς με το εξωτερικό συμβουλευτικό όργανο (βλ. σημείο 2.5 κατωτέρω), θα υποβάλει έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο σχετικά με την πρόοδο της εφαρμογής και, εφόσον κριθεί αναγκαίο, θα περιλάβει κατάλληλες σχετικές προτάσεις.

2.5. Η ανάγκη ανάληψης ενεργού ρόλου από ένα εξωτερικό συμβουλευτικό όργανο για την ενίσχυση της ανεξαρτησίας, της ακεραιότητας και της υπευθυνότητας του ευρωπαϊκού στατιστικού συστήματος

Με βάση την προοπτική ενίσχυσης της διακυβέρνησης του ευρωπαϊκού στατιστικού συστήματος, σύμφωνα με τις αρχές που καθορίζονται στον κώδικα ορθής πρακτικής και τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στην παρούσα ανακοίνωση, το εξωτερικό συμβουλευτικό όργανο κρίνεται χρήσιμο. Το εν λόγω όργανο μπορεί να ενισχύσει την αξιοπιστία των καταβαλλόμενων προσπαθειών για την αναβάθμιση της ανεξαρτησίας, της ακεραιότητας και της υπευθυνότητας των εθνικών υπηρεσιών, της Eurostat και του ΕΣΣ, για την εκπλήρωση της αποστολής τους καθώς και, όσον αφορά τις κοινοτικές στατιστικές, έτσι όπως ζήτησε το Συμβούλιο ECOFIN.

Ειδικότερα, το όργανο αυτό μπορεί να παρέχει στην Επιτροπή χρήσιμα στοιχεία για να ανταποκρίνεται στην εντολή που της έχει ανατεθεί με τη Συνθήκη, δηλαδή την παρακολούθηση της τήρησης των θεμελιωδών στατιστικών αρχών όπως αναφέρονται στο άρθρο 285 παράγραφος 2 της συνθήκης ΕΚ και επαναδιατυπώνονται στον κώδικα ορθής πρακτικής. Συνεπώς, στο εν λόγω όργανο μπορεί να ανατεθεί ενεργός ρόλος για να εποπτεύει τον τρόπο εφαρμογής του κώδικα από το ΕΣΣ στο σύνολό του, αλλά και για να παρέχει συμβουλές σχετικά με τις στατιστικές προτεραιότητες σε συμφωνία με τις αρχές που παρουσιάζονται στο σημείο 2.6 κατωτέρω.

Αυτό το εξωτερικό συμβουλευτικό όργανο πρέπει να αποτελείται από προσωπικότητες υψηλού επιπέδου. Ο συνολικός αριθμός των μελών πρέπει να περιοριστεί σε ένα επίπεδο που να εξασφαλίζει τη λειτουργικότητα και την αποτελεσματικότητα του οργάνου. Μια ομάδα μελών θα διορίζεται από το Συμβούλιο, το οποίο θα επιλέγει άτομα που έχουν σοβαρά προσόντα ή έντονο ενδιαφέρον για τον τομέα των στατιστικών και εκπροσωπούν την κοινωνία των πολιτών ( π.χ. επιστημονική κοινότητα, επιχειρηματικές ενώσεις, συνδικαλιστικές ενώσεις, κ.λπ.), λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη να εξασφαλιστεί επαρκής κάλυψη των διαφόρων στατιστικών τομέων. Άλλα μέλη θα επιλέγονται από τα θεσμικά και λοιπά όργανα της ΕΕ (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Συμβούλιο, Επιτροπή, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, επιτροπή στατιστικού προγράμματος) και θα διορίζονται απευθείας από αυτά. Ο πρόεδρος θα πρέπει να είναι εξέχον πρόσωπο με μεγάλη υπόληψη.

Σήμερα υπάρχει μια επιτροπή, η ευρωπαϊκή συμβουλευτική επιτροπή στατιστικής πληροφόρησης στον οικονομικό και κοινωνικό τομέα (CEIES)[4], η οποία εκπληρώνει τουλάχιστον εν μέρει αυτό τον ρόλο[5]. Η εν λόγω επιτροπή, η οποία επικουρεί τόσο το Συμβούλιο όσο και την Επιτροπή, συστάθηκε το 1991 για να εκφράσει τα συμφέροντα των χρηστών ώστε να εξασφαλιστεί ότι λαμβάνονται υπόψη οι απαιτήσεις των χρηστών και το κόστος που βαρύνει τους παραγωγούς πληροφοριών. Αυτό το όργανο έχει αποδειχθεί χρήσιμο, αλλά ο ρόλος, η εντολή, η σύνθεση και οι διαδικασίες του μπορούν να επανεξεταστούν[6] προκειμένου να συμβάλει κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο στους στόχους του ευρωπαϊκού στατιστικού συστήματος.

Η αναμορφωμένη CEIES μπορεί να διαδραματίσει τον ρόλο που προβλέπεται για το εξωτερικό συμβουλευτικό όργανο. Σε αυτή την περίπτωση, θα διευρυνθούν τα καθήκοντα και οι αρμοδιότητες που έχει σήμερα, συμπεριλαμβανομένης της γνωμοδότησης σχετικά με τα προγράμματα στατιστικού έργου. Η Επιτροπή είναι έτοιμη να εξετάσει το ενδεχόμενο μιας πρότασης για την αναμόρφωση της CEIES με βάση τα προαναφερόμενα.

2.6. Αρχές για την αναδιάταξη των στατιστικών προτεραιοτήτων

Η παραγωγή στατιστικών υψηλής ποιότητας και αξιοπιστίας απαιτεί την εξισορρόπηση των απαιτήσεων για δεδομένα με τους πόρους που τίθενται στη διάθεση των στατιστικών αρχών και με τον φόρτο των υπόχρεων. Η αρχή 9 του κώδικα προβλέπει ότι οι στατιστικές αρχές πρέπει να θέσουν στόχους για τη μείωση του φόρτου των υπόχρεων με την πάροδο του χρόνου. Προσδιορίζεται μια σειρά δεικτών προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι ο φόρτος ανταπόκρισης δεν είναι υπερβολικός για τους υπόχρεους. Μεταξύ άλλων, προβλέπεται ειδικότερα η χρησιμοποίηση των καλύτερων δυνατών εκτιμήσεων και προσεγγίσεων, η πρόσβαση στις διοικητικές πηγές και η κοινή χρήση δεδομένων εντός των στατιστικών αρχών.

Η απελευθέρωση ικανοτήτων θα δώσει στη συνέχεια τη δυνατότητα στις στατιστικές αρχές να συγκεντρώσουν όλες τους τις προσπάθειες στις στατιστικές δραστηριότητες που προσδιορίζονται σαφώς ως προτεραιότητα. Πράγματι, το Συμβούλιο ECOFIN κατέληξε τον Φεβρουάριο του 2005 στο συμπέρασμα ότι «η ικανότητα των εθνικών στατιστικών υπηρεσιών να ανταποκρίνονται σε υψηλά στατιστικά πρότυπα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ιεράρχηση των προτεραιοτήτων ως προς τον φόρτο που υφίστανται οι εθνικές αρχές από τις στατιστικές απαιτήσεις της ΕΕ. Ο καθορισμός προτεραιοτήτων στον τομέα αυτό πρέπει επίσης να οδηγεί στη μείωση του κανονιστικού φόρτου των υπόχρεων. Κατά συνέπεια, και σύμφωνα µε τα συμπεράσματα του Συμβουλίου ECOFIN της 2ας Ιουνίου 2004, οι υπουργοί πρόθυμα θα συζητήσουν τον Ιούνιο του 2005 τις εισηγήσεις της οικονομικής και δημοσιονομικής επιτροπής για την αναδιάταξη των στατιστικών προτεραιοτήτων».

Ο καθορισμός προτεραιοτήτων μπορεί επίσης να συμβάλει στην απλούστευση της νομοθεσίας. Από αυτή την άποψη, δεν πρέπει να λησμονείται ότι, βάσει εισηγήσεων των κρατών μελών για προσδιορισμό νομοθετημάτων της ΕΕ που ενδέχεται να ωφεληθούν από την απλούστευση, τον Νοέμβριο του 2004 το Συμβούλιο (σύνοδος ανταγωνιστικότητας) καθόρισε 15 προτεραιότητες για απλούστευση.

Παράλληλα, ο καθορισμός στατιστικών προτεραιοτήτων δεν πρέπει να αποτρέψει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή από το να προτείνει τα αναγκαία στατιστικά μέτρα για την εκτέλεση οποιασδήποτε δραστηριότητας της Κοινότητας, όπως προβλέπεται στη Συνθήκη. Σε αυτό το πλαίσιο, η Επιτροπή φρονεί ότι μπορούν να ακολουθηθούν μερικές γενικές αρχές για τον επακριβή προσδιορισμό «θετικών» και «αρνητικών» προτεραιοτήτων κατά τον καθορισμό των στατιστικών προγραμμάτων.

Η πρώτη κατηγορία αρχών θα αφορά τις ανάγκες των χρηστών. Τα οφέλη των ευρωπαϊκών στατιστικών πρέπει να απορρέουν κυρίως από την καταλληλότητά τους για τη χάραξη πολιτικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι αμιγώς εθνικές ανάγκες δεν μπορούν να συνιστούν λόγο για τη συνέχιση των στατιστικών σε επίπεδο Κοινότητας.

Η δεύτερη κατηγορία αρχών θα αφορά την εκτίμηση του κόστους. Το θέμα του κόστους των στατιστικών δραστηριοτήτων είναι πολυσύνθετο και οι σχετικές προτάσεις πρέπει να εξεταστούν με τη μεγαλύτερη δυνατή προσοχή. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο φόρτος της εφαρμογής θα βαρύνει τα κράτη μέλη.

Η τρίτη κατηγορία θα καλύπτει ειδικά θέματα. Κατά τη διαδικασία αναδιάταξης πρέπει να ληφθεί υπόψη ο συνδυασμός έγκαιρης έκδοσης και ποιότητας: τα δεδομένα που εκδίδονται πολύ συχνά πρέπει να καλύπτουν τις κύριες υποδιαιρέσεις, ενώ περισσότερες λεπτομέρειες θα παρέχονται με μικρότερη συχνότητα. Κατά τη διαδικασία καθορισμού προτεραιοτήτων μπορεί επίσης να διερευνηθεί η δυνατότητα βελτίωσης της αποδοτικότητας με εντονότερη εστίαση στα ευρωπαϊκά μεγέθη ή, όσον αφορά τα δεδομένα που θεωρούνται μικρότερης προτεραιότητας και δεν σχετίζονται με τη δημοσιονομική εποπτεία, με διαφοροποίηση των κρατών μελών, όσον αφορά τις υποχρεώσεις υποβολής εκθέσεων, βάσει του μεγαλύτερου ή μικρότερου βάρους που τους αναλογεί στο συνολικό μέγεθος.

3. Η Συσταση

3.1. Για ποιον λόγο σύσταση;

Με την ανακοίνωση του Δεκεμβρίου του 2004 σχετικά με μια ευρωπαϊκή στρατηγική διακυβέρνησης των δημοσιονομικών στατιστικών δηλώθηκε ότι επρόκειτο να εξεταστούν διάφορα πιθανά νομικά μέσα για την αντιμετώπιση του ζητήματος των ελάχιστων προτύπων κατά τη διαμόρφωση του θεσμικού πλαισίου των στατιστικών αρχών. Από αυτή την εξέταση, η οποία έφερε στο προσκήνιο μια μεγάλη ποικιλία θεσμικών πλαισίων που διέπουν τις στατιστικές αρχές των κρατών μελών, φαίνεται ότι δεν είναι σκόπιμη προς το παρόν η πρόταση για ένα νομικά δεσμευτικό μέσο. Επομένως, έχοντας υπόψη και τα θετικά αποτελέσματα των στατιστικών αρχών από την υιοθέτηση ενός κώδικα ως αυτορρυθμιστικού μέσου, η Επιτροπή θεωρεί ότι η έγκριση σύστασης είναι το κατάλληλο και ανάλογο μέσο κατά την παρούσα χρονική στιγμή.

Εντούτοις, αυτό δεν αποκλείει την πιθανότητα να εξεταστούν στο μέλλον και άλλα μέσα. Βάσει αυτών που έγιναν και της εμπειρίας που αποκτήθηκε με την εφαρμογή του κώδικα, η Επιτροπή μπορεί να εξετάσει το ενδεχόμενο μιας πρότασης για νομικά δεσμευτικό μέσο, π.χ. με τη μορφή οδηγίας, σε μεταγενέστερο στάδιο.

3.2. Σκοπός της σύστασης

Η σύσταση έχει διττό σκοπό. Από τη μια πλευρά, ο στόχος είναι να δοθεί σύσταση στα κράτη μέλη να αναγνωρίσουν τη σημασία του κώδικα και να λάβουν τα αναγκαία μέτρα ώστε να εξασφαλιστεί η ορθή εφαρμογή του από τις σχετικές αρχές, καθώς και να προωθηθεί ο κώδικας στους χρήστες και στους παρόχους δεδομένων. Από την άλλη πλευρά, η Επιτροπή θα λάβει κατάλληλα μέτρα, ιδίως για την παρακολούθηση της τήρησης του κώδικα στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού στατιστικού συστήματος.

Επί πλέον, η Επιτροπή προτίθεται να λάβει παρόμοια μέτρα μέσα στα όρια των δικών της αρμοδιοτήτων και να ενισχύσει την ανεξαρτησία της Eurostat κατά την εκτέλεση των καθηκόντων της εξασφαλίζοντας ότι, ως στατιστική αρχή της Κοινότητας, τηρεί και αυτή πιστά τα πρότυπα που περιλαμβάνει ο κώδικας. Η ανεξαρτησία της Eurostat κατά την εκπλήρωση της αποστολής της έχει ήδη θεσπιστεί επισήμως. Η απόφαση της Επιτροπής της 21ης Απριλίου 1997 σχετικά με το ρόλο της Eurostat όσον αφορά την παραγωγή κοινοτικών στατιστικών[7] στόχευε στην εφαρμογή του προαναφερθέντος κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 322/97 του Συμβουλίου (ο αποκαλούμενος «στατιστικός νόμος») μέσα στις υπηρεσίες της Επιτροπής. Η εν λόγω απόφαση καθορίζει τον ρόλο και τις αρμοδιότητες της Eurostat, ως κοινοτικής στατιστικής αρχής, και ειδικότερα την τεχνική αυτονομία που απολαύει η Eurostat κατά την εκτέλεση των καθηκόντων της. Σύμφωνα με το ίδιο κείμενο, η Eurostat εκπληρώνει στους κόλπους της Επιτροπής συντονιστικό ρόλο για την παραγωγή στατιστικών. Άλλη μια θετική ένδειξη της λειτουργικής ανεξαρτησίας της Eurostat, η οποία είναι κατοχυρωμένη με σχετικό νομοθέτημα, είναι το γεγονός ότι οι υπάλληλοι της Eurostat απολαύουν προνομιακού καθεστώτος έναντι άλλων υπαλλήλων της Επιτροπής ως προς το ότι είναι οι μόνοι που έχουν πρόσβαση σε απόρρητα στατιστικά δεδομένα[8]. Η εφαρμογή του κώδικα από τη Eurostat και τα μέτρα που μπορεί να λάβει η Επιτροπή για να διευκολύνει και να παρακολουθήσει αυτή την εφαρμογή θα συμβάλουν ασφαλώς στην επαναβεβαίωση και στην περαιτέρω ενίσχυση της ανεξαρτησίας της κοινοτικής στατιστικής αρχής.

Ο στόχος της παρούσας σύστασης είναι επομένως να προωθηθούν τα πρότυπα που περιλαμβάνονται στον εν λόγω κώδικα και να συσταθεί η λήψη κατάλληλων μέτρων με σκοπό την εξασφάλιση αποτελεσματικής εφαρμογής αυτών των προτύπων τόσο από τις εθνικές όσο και από τις κοινοτικές στατιστικές αρχές.

Επί πλέον, η Επιτροπή προτίθεται να συμπληρώσει την παρούσα σύσταση με υποστηρικτικά μέτρα για να διευκολυνθεί η εφαρμογή του κώδικα. Τα μέτρα αυτά θα περιλαμβάνουν, εφόσον κριθεί αναγκαίο, λεπτομερή πρωτόκολλα ή κατευθυντήριες γραμμές και ευρύτερη διαβούλευση με τους ενδιαφερομένους. Οι δραστηριότητες αυτές θα βελτιώσουν επίσης ακόμη περισσότερο την ποιότητα των στατιστικών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ενώ παράλληλα θα ληφθούν υπόψη τα στοιχεία της σχέσης κόστους-αποτελεσματικότητας αλλά και ο φόρτος των υπόχρεων. Για τον σκοπό αυτό οι αρχικές διαπιστώσεις θα συγκεντρωθούν στο πλαίσιο των κύριων ευρωπαϊκών οικονομικών δεικτών (ΚΕΟΔ). Τέλος, η Επιτροπή σημειώνει ότι οι χρήστες στους οποίους απευθύνεται ο κώδικας πρέπει να μπορούν να αναγνωρίζουν τις στατιστικές πληροφορίες που παράγονται σύμφωνα με τις αρχές αυτού του κώδικα. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θα θέσει σε εφαρμογή κατάλληλα μέτρα που θα παρέχουν τη δυνατότητα αναγνώρισης των επίσημων ευρωπαϊκών στατιστικών, βελτιώνοντας έτσι τη διαφάνεια και την ποιότητα της διάθεσης δεδομένων.

Συμπερασμα

Η σύσταση και ο συνημμένος κώδικας εστιάζουν σε πανευρωπαϊκά πρότυπα με στόχο την ενίσχυση της ανεξαρτησίας, της ακεραιότητας και της υπευθυνότητας των στατιστικών αρχών. Αποτελούν την απάντηση στην πρόσκληση που απηύθυνε το Συμβούλιο στην Επιτροπή να προβεί στην υποβολή προτάσεων σε αυτό τον τομέα. Η σύσταση αποτελεί ένα ακόμη βήμα στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης διαδικασίας για την ενίσχυση της διακυβέρνησης των στατιστικών στην Ευρώπη.

ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

σχετικά με την ανεξαρτησία, την ακεραιότητα και την υπευθυνότητα των εθνικών και κοινοτικών στατιστικών αρχών (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ,

Έχοντας υπόψη:

τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, και ιδίως το άρθρο 211,

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

(1) Οι επίσημες στατιστικές διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στις δημοκρατικές κοινωνίες, καθώς παρέχουν στις δημόσιες αρχές, στους πολιτικούς ιθύνοντες, στους οικονομικούς και κοινωνικούς παράγοντες καθώς και σε όλους τους πολίτες αντικειμενική και αμερόληπτη πληροφόρηση, με βάση την οποία μπορούν να ληφθούν τεκμηριωμένες αποφάσεις και να τεθούν σχετικά ζητήματα σε ανοιχτό διάλογο.

(2) Προκειμένου να εκπληρωθεί ο ρόλος αυτός, οι επίσημες στατιστικές πρέπει να παράγονται και να διατίθενται σύμφωνα με κοινά πρότυπα που να εγγυώνται τη συμμόρφωση με τις αρχές της αμεροληψίας, της αξιοπιστίας, της αντικειμενικότητας, της επιστημονικής ανεξαρτησίας, της σχέσης κόστους-αποτελεσματικότητας και του στατιστικού απορρήτου.

(3) Ο ρόλος των ευρωπαϊκών στατιστικών καθίσταται παράλληλα όλο και πιο σημαντικός στο πλαίσιο της ανανεωμένης στρατηγικής της Λισσαβώνας[9] και των ολοκληρωμένων κατευθυντήριων γραμμών για την ανάπτυξη και την απασχόληση (2005-2008)[10]. Οι στατιστικές υψηλής ποιότητας χρειάζονται επίσης για την παρακολούθηση και την επανεξέταση της εφαρμογής άλλων βασικών πολιτικών πρωτοβουλιών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όπως είναι η στρατηγική για τη βιώσιμη ανάπτυξη, η κοινή πολιτική μετανάστευσης και ασύλου κ.λπ..

(4) Στο πλαίσιο αυτό, ο ειδικός ρόλος των δημοσιονομικών δεδομένων και των δημόσιων λογαριασμών είναι ακόμη πιο ουσιώδης για την οικονομική και νομισματική εποπτεία και την ορθή εφαρμογή του συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης· ειδικότερα, τα στατιστικά δεδομένα που χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος πρέπει να είναι της υψηλότερης δυνατής ποιότητας.

(5) Στις 22 Δεκεμβρίου 2004, η Επιτροπή ενέκρινε ανακοίνωση στο Συμβούλιο και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με τίτλο «Προς μια ευρωπαϊκή στρατηγική διακυβέρνησης των δημοσιονομικών στατιστικών»[11], στην οποία προτείνεται μια συνεκτική στρατηγική για την ενίσχυση της διακυβέρνησης των δημοσιονομικών στατιστικών από την Ευρωπαϊκή Ένωση γύρω από τρεις άξονες δράσης.

(6) Πρώτον, και ύστερα από τη σχετική πρόσκληση που απηύθυνε το Συμβούλιο, η παρακολούθηση της ποιότητας των υποβαλλόμενων δημοσιονομικών δεδομένων από την Επιτροπή πρέπει να ενισχυθεί. Για τον σκοπό αυτό, στις 2 Μαρτίου 2005 εγκρίθηκε από την Επιτροπή πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 3605/93 όσον αφορά την ποιότητα των στατιστικών δεδομένων στο πλαίσιο της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος[12] και αποτελεί επί του παρόντος αντικείμενο συζήτησης.

(7) Δεύτερον, πρέπει να ενισχυθεί η επιχειρησιακή ικανότητα της Επιτροπής στον τομέα των στατιστικών. Στο ειδικό πλαίσιο της στατιστικής παρακολούθησης δυνάμει της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος απαιτούνται τακτικές επισκέψεις διαλόγου και επισκέψεις λεπτομερούς ελέγχου, ενώ πρέπει να κινητοποιηθεί και όλη η υπάρχουσα τεχνοκρατική γνώση, συμπεριλαμβανομένης και της αντίστοιχης γνώσης σε εθνικό επίπεδο.

(8) Τρίτον, υπάρχει ανάγκη να θεσπιστούν πανευρωπαϊκά πρότυπα όσον αφορά την ανεξαρτησία, την ακεραιότητα και την υπευθυνότητα των εθνικών στατιστικών υπηρεσιών σε συνέχεια της πρόσκλησης που απηύθυνε στις 2 Ιουνίου 2004 το Συμβούλιο στην Επιτροπή για να υποβάλει έως τον Ιούνιο του 2005 πρόταση για την ανάπτυξη ελάχιστων ευρωπαϊκών προτύπων για τη διαμόρφωση θεσμικού πλαισίου για τις στατιστικές αρχές που να ενισχύει την ανεξαρτησία, την ακεραιότητα και την υπευθυνότητα των εθνικών στατιστικών υπηρεσιών των κρατών μελών.

(9) Σε απάντηση στην εν λόγω πρόσκληση, τα κράτη μέλη συζήτησαν στις 17 Νοεμβρίου 2004, στο πλαίσιο της επιτροπής στατιστικού προγράμματος, τις βασικές αρχές που πρέπει να αναπτυχθούν σε έναν κώδικα ορθής πρακτικής και συμφώνησαν να μελετήσουν περαιτέρω τις αρχές και να καθιερώσουν δείκτες που να επιτρέπουν την παρακολούθηση της εφαρμογής του κώδικα.

(10) Στη συνέχεια, η επιτροπή στατιστικού προγράμματος ανέθεσε σε ομάδα εργασίας το έργο της οριστικοποίησης μιας πρότασης κώδικα ορθής πρακτικής σχετικά με τις ευρωπαϊκές στατιστικές.

(11) Ο κώδικας ορθής πρακτικής που προέκυψε επικυρώθηκε ομόφωνα από την επιτροπή στατιστικού προγράμματος στις 24 Φεβρουαρίου 2005, αποδεικνύοντας έτσι ότι όλες οι στατιστικές υπηρεσίες συμμερίζονται τις αρχές που περιέχει. Οι εν λόγω υπηρεσίες πρέπει να κληθούν στη συνέχεια να χρησιμοποιούν τον κώδικα ως κατευθυντήριο μέσο.

(12) Το ισχύον θεσμικό πλαίσιο των στατιστικών αρχών παρουσιάζει σημαντικές διαφορές από το ένα κράτος μέλος στο άλλο και τούτο οφείλεται στις διαφορετικές και ενίοτε αποκλίνουσες νομικές και διοικητικές ρυθμίσεις των κρατών μελών, οι οποίες αντικατοπτρίζουν τις αντίστοιχες πολιτικές και πολιτιστικές παραδόσεις τους.

(13) Υπό το φως των επιτευγμάτων των στατιστικών αρχών χάρις στην υιοθέτηση του κώδικα ως αυτορρυθμιστικού μέσου και της προσδοκίας ότι θα τον εφαρμόζουν, κρίνεται ότι η παρούσα σύσταση είναι κατάλληλη και ανάλογη.

(14) Αυτός ο κώδικας ορθής πρακτικής έχει διττό σκοπό: αφενός, τη βελτίωση της εμπιστοσύνης στις στατιστικές αρχές, προτείνοντας ορισμένες θεσμικές και οργανωτικές ρυθμίσεις και, αφετέρου, την ενίσχυση της ποιότητας των στατιστικών που παράγουν και διαθέτουν οι εν λόγω αρχές, προωθώντας τη συνεπή εφαρμογή των βέλτιστων διεθνών στατιστικών αρχών, μεθόδων και πρακτικών από όλους τους παραγωγούς επίσημων στατιστικών στην Ευρώπη.

(15) Πρέπει συνεπώς να δοθεί σύσταση στα κράτη μέλη να αναγνωρίσουν τη σημασία του κώδικα ορθής πρακτικής και να λάβουν τα απαιτούμενα μέτρα για να εξασφαλιστεί η ορθή εφαρμογή του από τις αρμόδιες αρχές, αλλά και να προβληθεί ο ίδιος ο κώδικας στους χρήστες και στους παρόχους δεδομένων.

(16) Πρέπει να σημειωθεί ότι η Επιτροπή προτίθεται να λάβει εκ παραλλήλου ανάλογα μέτρα μέσα στη σφαίρα των δικών της αρμοδιοτήτων, και ιδίως να παρακολουθεί την τήρηση του κώδικα ορθής πρακτικής στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού στατιστικού συστήματος,

I. ΣΥΝΙΣΤΑ ΣΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ:

A. να αναγνωρίσουν στον συνημμένο κώδικα ένα κοινό σύνολο προτύπων σε ευρωπαϊκό επίπεδο για τις στατιστικές αρχές·

B. να εξασφαλίσουν ότι οι στατιστικές υπηρεσίες τους τηρούν τις αρχές του κώδικα με σκοπό την παραγωγή και διάθεση υψηλής ποιότητας εναρμονισμένων κοινοτικών στατιστικών και την εν γένει συμβολή στην ομαλή λειτουργία του ευρωπαϊκού στατιστικού συστήματος στο σύνολό του·

Γ. να εξασφαλίσουν ότι οι στατιστικές τους υπηρεσίες οργανώνονται συστηματικά και διαθέτουν τους πόρους για να παράγουν κοινοτικές στατιστικές κατά τρόπο που να εγγυάται την ανεξαρτησία, την ακεραιότητα και την υπευθυνότητα με βάση τις κατευθυντήριες γραμμές που προβλέπονται στον κώδικα·

Δ. να προβάλουν εντονότερα τον εν λόγω κώδικα και το περιεχόμενό του στους υπόχρεους υποβολής στατιστικών και στους παρόχους δεδομένων, αλλά και σε όλους τους χρήστες στατιστικών, χρησιμοποιώντας κατάλληλους διαύλους πληροφόρησης και διάδοσης·

Ε. να προωθήσουν την ευρεία ανταλλαγή πληροφοριών και τεχνοκρατικών γνώσεων στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού στατιστικού συστήματος με βάση την εμπειρία που αποκτήθηκε από την εφαρμογή του κώδικα·

ΣΤ. να υποστηρίξουν, και να εντείνουν όπου χρειάζεται, την ευρεία συνεργασία των στατιστικών αρχών στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού στατιστικού συστήματος, καθώς και τη συνεργασία με τις στατιστικές αρχές διεθνών φορέων και οργανισμών·

Ζ. να παρέχουν τις αναγκαίες πληροφορίες για να έχει η Επιτροπή τη δυνατότητα να παρακολουθεί την πιστή τήρηση των αρχών που ορίζονται στον κώδικα.

II. αναγνωρίζει στον συνημμένο κώδικα ένα κοινό σύνολο προτύπων σε ευρωπαϊκό επίπεδο για τις στατιστικές αρχές και στο πλαισιο αυτό:

A. θα εξασφαλίσει ότι οι αρχές του κώδικα τηρούνται από τη Eurostat με σκοπό την παραγωγή και διάθεση υψηλής ποιότητας εναρμονισμένων κοινοτικών στατιστικών και την εν γένει συμβολή στην άρτια λειτουργία του ευρωπαϊκού στατιστικού συστήματος στο σύνολό του·

B. θα εξασφαλίσει ότι η Eurostat, με την ιδιότητα της στατιστικής αρχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχει οργανωθεί με σύστημα και διαθέτει τους πόρους ώστε να παράγει κοινοτικές στατιστικές κατά τρόπο που να εγγυάται την ανεξαρτησία, την ακεραιότητα και την υπευθυνότητα, ενώ θα λάβει και τα κατάλληλα σχετικά μέτρα με βάση τις δικές της εσωτερικές δυνατότητες οργάνωσης·

Γ. θα λάβει κατάλληλα μέτρα για να διευκολυνθεί η εφαρμογή του κώδικα στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού στατιστικού συστήματος, ιδίως προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης επίσημων κοινοτικών στατιστικών έτσι ώστε οι χρήστες να μπορούν να αναγνωρίζουν τις πληροφορίες που θα παράγονται σύμφωνα με αυτό τον κώδικα.

III. ΕΠΙ ΠΛΕΟΝ ΠΡΟΤΙΘΕΤΑΙ:

A. να αναπτύξει εργαλεία για τη βελτίωση σε ευρωπαϊκό επίπεδο της ποιότητας των κοινοτικών στατιστικών, λαμβάνοντας υπόψη τη σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας της παραγωγής τους·

B. να δημιουργήσει σύστημα υποβολής εκθέσεων για την παρακολούθηση της τήρησης του κώδικα στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού στατιστικού συστήματος σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας·

Γ. να εξετάσει το ενδεχόμενο να προτείνει ένα εξωτερικό συμβουλευτικό όργανο, πιθανώς μια αναμορφωμένη ευρωπαϊκή συμβουλευτική επιτροπή στατιστικής πληροφόρησης στον οικονομικό και κοινωνικό τομέα, με σκοπό να αναθέσει στο όργανο αυτό ενεργό ρόλο στην παρακολούθηση της εφαρμογής του κώδικα και συνεπώς στην ενίσχυση της ανεξαρτησίας, της ακεραιότητας και της υπευθυνότητας, καθώς και στην έκφραση γνώμης σχετικά με την εξισορρόπηση των προτεραιοτήτων των στατιστικών προγραμμάτων·

Δ. να υποβάλει έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο, εντός τριών ετών από την έγκριση της παρούσας σύστασης και ύστερα από διαβούλευση με την επιτροπή στατιστικού προγράμματος και πιθανώς με το προαναφερόμενο εξωτερικό συμβουλευτικό όργανο, σχετικά με την πρόοδο στην εφαρμογή αυτού του κώδικα στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού στατιστικού συστήματος, με βάση ιδίως τις αυτοαξιολογήσεις και τις αξιολογήσεις από ομοτίμους και συμπεριλαμβάνοντας, εφόσον κρίνεται αναγκαίο, προτάσεις για την ενίσχυση της ανεξαρτησίας, της ακεραιότητας και της υπευθυνότητας.

Βρυξέλλες,

Για την Επιτροπή

Ο Πρόεδρος

ΚΩΔΙΚΑΣ ΟΡΘΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΕΣ που εκδόθηκε από την επιτροπή στατιστικού προγράμματος στις 24 Φεβρουαρίου 2005 Προοίμιο

Ορισμοί: | Για τους σκοπούς του παρόντος εγγράφου: Ως "ευρωπαϊκές στατιστικές" νοούνται οι κοινοτικές στατιστικές όπως ορίζονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 322/97 του Συμβουλίου της 17ης Φεβρουαρίου 1997 σχετικά με τις κοινοτικές στατιστικές, οι οποίες παράγονται και διατίθενται από τις εθνικές στατιστικές υπηρεσίες και τη στατιστική υπηρεσία της Κοινότητας (Eurostat) σύμφωνα με το άρθρο 285 παράγραφος 2 της Συνθήκης. Ως "στατιστική υπηρεσία" νοείται, σε εθνικό επίπεδο, η εθνική στατιστική υπηρεσία (ΕΣΥ) και άλλοι στατιστικοί φορείς που είναι επιφορτισμένοι με την παραγωγή και τη διάθεση ευρωπαϊκών στατιστικών και, σε κοινοτικό επίπεδο, η Eurostat. Ως "ευρωπαϊκό στατιστικό σύστημα" (στο εξής ΕΣΣ) νοείται η εταιρική σχέση μεταξύ της Eurostat, των εθνικών στατιστικών υπηρεσιών και άλλων εθνικών στατιστικών φορέων που είναι αρμόδιοι σε κάθε κράτος μέλος για την παραγωγή και τη διάθεση ευρωπαϊκών στατιστικών. |

Δυνάμει της συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και ιδίως του άρθρου 285 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 322/97 του Συμβουλίου της 17ης Φεβρουαρίου 1997 σχετικά με τις κοινοτικές στατιστικές και των θεμελιωδών αρχών των επίσημων στατιστικών που εγκρίθηκαν από τη στατιστική επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών στις 14 Απριλίου 1994, ο παρών κώδικας ορθής πρακτικής έχει τον εξής διττό στόχο:

- να αυξήσει την εμπιστοσύνη στην ανεξαρτησία, την ακεραιότητα και την υπευθυνότητα τόσο των εθνικών στατιστικών υπηρεσιών όσο και της Eurostat και να βελτιώσει την αξιοπιστία και την ποιότητα των στατιστικών που αυτές παράγουν και διαθέτουν (δηλαδή εστίαση στην εξωτερική πτυχή)·

- να προωθήσει την εφαρμογή των βέλτιστων διεθνών στατιστικών αρχών, μεθόδων και πρακτικών από όλους τους φορείς παραγωγής ευρωπαϊκών στατιστικών, ώστε να βελτιωθεί η ποιότητά τους (δηλαδή εστίαση στην εσωτερική πτυχή).

Ο κώδικας θα εφαρμόζεται από:

- φορείς διακυβέρνησης (π.χ. τη δημόσια διοίκηση, τα υπουργεία, την Επιτροπή, το Συμβούλιο), παρέχοντάς τους κατευθυντήριες γραμμές με σκοπό την επαγγελματική οργάνωση των στατιστικών υπηρεσιών τους και τη στελέχωση αυτών με το κατάλληλο προσωπικό ώστε να παράγονται αξιόπιστες ευρωπαϊκές στατιστικές κατά τρόπο που να εξασφαλίζει την ανεξαρτησία, την ακεραιότητα και την υπευθυνότητα·

- στατιστικές υπηρεσίες και το προσωπικό τους , συνιστώντας σημείο αναφοράς για τις στατιστικές αρχές, αξίες και βέλτιστες πρακτικές που θα συμβάλει στην παραγωγή και διάθεση εναρμονισμένων ευρωπαϊκών στατιστικών υψηλής ποιότητας.

Ο κώδικας θα λειτουργεί ενημερωτικά για:

- χρήστες , αποδεικνύοντας ότι οι ευρωπαϊκές και οι εθνικές στατιστικές υπηρεσίες είναι αμερόληπτες και τα στατιστικά στοιχεία που παράγουν και διαθέτουν είναι αξιόπιστα και αντικειμενικά·

- παρόχους δεδομένων , αποδεικνύοντας ότι προστατεύεται ο εμπιστευτικός χαρακτήρας των πληροφοριών που παρέχουν και ότι δεν γίνονται αποδέκτες υπερβολικών απαιτήσεων.

Ο κώδικας διέπεται από 15 αρχές . Οι φορείς διακυβέρνησης και οι στατιστικές υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεσμεύονται ότι θα εφαρμόζουν τις αρχές που καθορίζονται στον παρόντα κώδικα και θα επανεξετάζουν την εφαρμογή του περιοδικά βάσει δεικτών ορθής πρακτικής για κάθε μία από τις 15 αρχές, οι οποίοι θα λειτουργούν ως σημεία αναφοράς.

Η επιτροπή στατιστικού προγράμματος που δημιουργήθηκε δυνάμει της απόφασης 89/382/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 19ης Ιουνίου 1989 θα αξιολογεί σε τακτά χρονικά διαστήματα και μέσω ομάδας ομότιμων ειδικών την εφαρμογή του παρόντος κώδικα.

Θεσμικό πλαίσιο

Θεσμικοί και οργανωτικοί παράγοντες επηρεάζουν σημαντικά την αποτελεσματικότητα και την αξιοπιστία των στατιστικών υπηρεσιών που παράγουν και διαθέτουν ευρωπαϊκές στατιστικές. Απαραίτητα στοιχεία είναι η επαγγελματική ανεξαρτησία, η εντολή συλλογής δεδομένων, η επάρκεια των πόρων, η διασφάλιση της ποιότητας, το στατιστικό απόρρητο, η αμεροληψία και η αντικειμενικότητα.

Αρχή 1η: Επαγγελματική ανεξαρτησία – Η επαγγελματική ανεξαρτησία των στατιστικών υπηρεσιών από άλλες πολιτικές, ρυθμιστικές ή διοικητικές υπηρεσίες και φορείς, καθώς και από φορείς του ιδιωτικού τομέα διασφαλίζει την αξιοπιστία των ευρωπαϊκών στατιστικών.

Δείκτες

- Η ανεξαρτησία των στατιστικών υπηρεσιών από πολιτικές ή άλλες εξωτερικές επιρροές κατά την παραγωγή και τη διάθεση επίσημων στατιστικών είναι νομικά κατοχυρωμένη.

- Ο προϊστάμενος της στατιστικής υπηρεσίας βρίσκεται αρκετά υψηλά στην ιεραρχία ώστε να διασφαλίζει πρόσβαση ανώτερου επιπέδου στις πολιτικές αρχές και τους φορείς δημόσιας διοίκησης. Ο προϊστάμενος πρέπει να έχει όσο το δυνατόν περισσότερα επαγγελματικά προσόντα.

- Ο προϊστάμενος της στατιστικής υπηρεσίας και, όπου κρίνεται σκόπιμο, οι προϊστάμενοι των στατιστικών τμημάτων της είναι υπεύθυνοι να εξασφαλίζουν ότι οι ευρωπαϊκές στατιστικές παράγονται και διατίθενται με ανεξάρτητο τρόπο.

- Ο προϊστάμενος της στατιστικής υπηρεσίας και, όπου κρίνεται σκόπιμο, οι προϊστάμενοι των στατιστικών τμημάτων της είναι οι μόνοι αρμόδιοι για τη λήψη αποφάσεων σχετικά με τις στατιστικές μεθόδους, τα πρότυπα και τις διαδικασίες, καθώς και σχετικά με το περιεχόμενο και τη χρονική στιγμή της δημοσίευσης στατιστικών στοιχείων.

- Τα προγράμματα στατιστικού έργου δημοσιεύονται και η πρόοδος που επιτυγχάνεται καταγράφεται στις περιοδικές εκθέσεις.

- Οι δημοσιεύσεις στατιστικών στοιχείων διαχωρίζονται σαφώς και κυκλοφορούν ξεχωριστά από τις πολιτικές δηλώσεις/δηλώσεις πολιτικής.

- Η στατιστική υπηρεσία, όπου κρίνεται σκόπιμο, σχολιάζει δημόσια τα στατιστικά ζητήματα· μπορεί, π.χ., να αμφισβητήσει επίσημες στατιστικές ή να επισημάνει την κακή χρήση τους.

Αρχή 2η: Εντολή συλλογής δεδομένων – Οι στατιστικές υπηρεσίες πρέπει να έχουν σαφή νομική εντολή να συλλέγουν πληροφορίες για ευρωπαϊκούς στατιστικούς σκοπούς. Οι διοικήσεις, οι επιχειρήσεις, τα νοικοκυριά και το ευρύ κοινό δύνανται να κληθούν από το νόμο να επιτρέψουν την πρόσβαση σε δεδομένα για ευρωπαϊκούς στατιστικούς σκοπούς ή να παράσχουν τέτοια δεδομένα κατόπιν αιτήματος των στατιστικών υπηρεσιών.

Δείκτες

- Η εντολή συλλογής πληροφοριών για την παραγωγή και τη διάθεση επίσημων στατιστικών είναι νομικά κατοχυρωμένη.

- Η στατιστική υπηρεσία έχει το δικαίωμα, δυνάμει της εθνικής νομοθεσίας, να χρησιμοποιεί διοικητικά αρχεία για στατιστικούς σκοπούς.

- Βάσει νομικής πράξης, η στατιστική υπηρεσία δύναται να αξιώσει συμμετοχή σε στατιστικές έρευνες.

Αρχή 3η: Επάρκεια των πόρων – Οι πόροι που χορηγούνται στις στατιστικές υπηρεσίες πρέπει να επαρκούν για την ικανοποίηση των απαιτήσεων όσον αφορά τις ευρωπαϊκές στατιστικές.

Δείκτες

- Το προσωπικό και οι δημοσιονομικοί και μηχανοργανωτικοί πόροι επαρκούν, τόσο σε ποσότητα όσο και σε ποιότητα, για την ικανοποίηση των τρεχουσών αναγκών σε ευρωπαϊκές στατιστικές.

- Το εύρος, ο βαθμός λεπτομέρειας και το κόστος των ευρωπαϊκών στατιστικών είναι ανάλογα με τις ανάγκες.

- Εφαρμόζονται διαδικασίες με σκοπό την αξιολόγηση και τη δικαιολόγηση αιτημάτων για νέες ευρωπαϊκές στατιστικές βάσει του κόστους που συνεπάγονται.

- Εφαρμόζονται διαδικασίες για την αξιολόγηση της συνεχιζόμενης ανάγκης όσον αφορά όλες τις ευρωπαϊκές στατιστικές, ώστε να διαπιστωθεί κατά πόσον κάποια μπορεί να διακοπεί ή να περιοριστεί ώστε να ελευθερωθούν πόροι.

Αρχή 4η: Διασφάλιση της ποιότητας – Όλοι όσοι συμμετέχουν στο ΕΣΣ εργάζονται ευσυνείδητα και συνεργάζονται σύμφωνα με τις αρχές που καθορίζονται στη δήλωση για την ποιότητα του ευρωπαϊκού στατιστικού συστήματος.

Δείκτες

- Η ποιότητα του προϊόντος ελέγχεται τακτικά σύμφωνα με τα στοιχεία ποιότητας του ΕΣΣ.

- Εφαρμόζονται διαδικασίες για τον έλεγχο της ποιότητας της συλλογής, της επεξεργασίας και της διάθεσης των στατιστικών.

- Εφαρμόζονται διαδικασίες για την αντιμετώπιση ζητημάτων της ποιότητας, συμπεριλαμβανομένης της τήρησης ισορροπιών στο πλαίσιο της ποιότητας, και για την καθοδήγηση του προγραμματισμού διενεργούμενων ή μελλοντικών ερευνών.

- Οι κατευθυντήριες γραμμές για την ποιότητα είναι τεκμηριωμένες και το προσωπικό είναι άρτια καταρτισμένο. Αυτές οι κατευθυντήριες γραμμές καταρτίζονται εγγράφως και δημοσιοποιούνται.

- Η βασική στατιστική παραγωγή αποτελεί αντικείμενο τακτικής και εξονυχιστικής επανεξέτασης, με τη βοήθεια εξωτερικών εμπειρογνωμόνων όπου κρίνεται σκόπιμο.

Αρχή 5η: Στατιστικό απόρρητο – Πρέπει να διασφαλίζονται απολύτως η ιδιωτική ζωή των παρόχων δεδομένων (νοικοκυριών, επιχειρήσεων, διοικήσεων και άλλων σχετικών φορέων), ο εμπιστευτικός χαρακτήρας των πληροφοριών που παρέχουν και η χρήση τους μόνο για στατιστικούς σκοπούς.

Δείκτες

- Το στατιστικό απόρρητο είναι νομικά κατοχυρωμένο.

- Το προσωπικό της στατιστικής υπηρεσίας υπογράφει νομικές δεσμεύσεις περί τήρησης του απορρήτου κατά το διορισμό του.

- Προβλέπονται σημαντικές κυρώσεις για τυχόν εκούσιες παραβιάσεις του στατιστικού απορρήτου.

- Παρέχονται οδηγίες και κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με την προστασία του στατιστικού απορρήτου κατά τη διαδικασία παραγωγής και διάθεσης των στατιστικών. Οι κατευθυντήριες γραμμές καταρτίζονται εγγράφως και δημοσιοποιούνται.

- Εφαρμόζονται υλικά και τεχνολογικά μέτρα για την προστασία της ασφάλειας και της ακεραιότητας των στατιστικών βάσεων δεδομένων.

- Εφαρμόζονται αυστηρά πρωτόκολλα σε εξωτερικούς χρήστες που έχουν πρόσβαση σε στατιστικά μικροδεδομένα για ερευνητικούς σκοπούς.

Αρχή 6η: Αμεροληψία και αντικειμενικότητα – Οι στατιστικές υπηρεσίες πρέπει να παράγουν και να διαθέτουν ευρωπαϊκές στατιστικές σεβόμενες την επιστημονική ανεξαρτησία και με αντικειμενικό, επαγγελματικό και διαφανή τρόπο, εξασφαλίζοντας την ίση μεταχείριση όλων των χρηστών.

Δείκτες

- Οι στατιστικές συγκεντρώνονται αντικειμενικά, με γνώμονα τις στατιστικές ανάγκες.

- Οι πηγές και οι στατιστικές τεχνικές επιλέγονται βάσει των στατιστικών αναγκών.

- Τα σφάλματα που εντοπίζονται σε δημοσιευμένες στατιστικές διορθώνονται το συντομότερο δυνατόν και δημοσιεύονται.

- Διατίθενται στο κοινό πληροφορίες σχετικά με τις μεθόδους και τις διαδικασίες που χρησιμοποιεί η στατιστική υπηρεσία.

- Προαναγγέλλονται οι ημερομηνίες και οι ώρες δημοσιοποίησης των στατιστικών στοιχείων.

- Όλοι οι χρήστες έχουν, ταυτόχρονα, ισότιμη πρόσβαση στις δημοσιεύσεις στατιστικών στοιχείων. Η τυχόν προνομιακή πρόσβαση εξωτερικών χρηστών σε προδημοσιεύσεις είναι περιορισμένη, ελέγχεται και δημοσιοποιείται. Σε περίπτωση διαρροών, επανεξετάζονται οι ρυθμίσεις σχετικά με τις προδημοσιεύσεις, ώστε να εξασφαλίζεται αμεροληψία.

- Οι στατιστικές δημοσιεύσεις και δηλώσεις που πραγματοποιούνται κατά τις συνεντεύξεις τύπου είναι αντικειμενικές και μη μεροληπτικές.

Στατιστικές διαδικασίες

Τα ευρωπαϊκά και άλλα διεθνή πρότυπα, οι κατευθυντήριες γραμμές και οι ορθές πρακτικές πρέπει να ακολουθούνται πιστά κατά τις διαδικασίες που εφαρμόζονται από τις στατιστικές υπηρεσίες για την οργάνωση, τη συλλογή, την επεξεργασία και τη διάθεση των επίσημων στατιστικών. Η αξιοπιστία των στατιστικών ενισχύεται όταν υπάρχει καλή εικόνα όσον αφορά την ορθή διαχείριση και την αποτελεσματικότητα. Τα απαραίτητα στοιχεία είναι η ορθή μεθοδολογία, οι κατάλληλες στατιστικές διαδικασίες, η μη υπερβολική επιβάρυνση των συμμετεχόντων και η καλή σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας.

Αρχή 7η: Ορθή μεθοδολογία – Οι στατιστικές ποιότητας πρέπει να βασίζονται σε ορθή μεθοδολογία. Τούτο απαιτεί κατάλληλα εργαλεία, διαδικασίες και εμπειρογνωμοσύνη.

Δείκτες

- Το γενικό μεθοδολογικό πλαίσιο της στατιστικής υπηρεσίας ακολουθεί τα ευρωπαϊκά και άλλα διεθνή πρότυπα, κατευθυντήριες γραμμές και ορθές πρακτικές.

- Ακολουθούνται διαδικασίες που εξασφαλίζουν τη συστηματική εφαρμογή τυποποιημένων εννοιών, ορισμών και ταξινομήσεων σε όλη τη στατιστική υπηρεσία.

- Το μητρώο επιχειρήσεων και το πλαίσιο για τις έρευνες πληθυσμού αξιολογούνται τακτικά και προσαρμόζονται, εάν κρίνεται σκόπιμο, για τη διασφάλιση υψηλής ποιότητας.

- Υπάρχει απόλυτη αντιστοιχία μεταξύ των εθνικών ταξινομήσεων και συστημάτων κατάτμησης και των αντίστοιχων ευρωπαϊκών συστημάτων.

- Προσλαμβάνονται απόφοιτοι των συναφών πανεπιστημιακών σχολών.

- Το προσωπικό παρακολουθεί διεθνή σχετικά σεμινάρια και διασκέψεις και συνεργάζεται με συναδέλφους του στατιστικολόγους σε διεθνές επίπεδο, ώστε να μαθαίνει από τους καλύτερους του τομέα και να βελτιώνει τις γνώσεις του.

- Υπάρχει οργανωμένη συνεργασία με την επιστημονική κοινότητα για τη βελτίωση της μεθοδολογίας. Οι εξωτερικές επιθεωρήσεις αξιολογούν την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα των εφαρμοζόμενων μεθόδων και προωθούν καλύτερα εργαλεία, όπου είναι εφικτό.

Αρχή 8η: Κατάλληλες στατιστικές διαδικασίες – Οι στατιστικές ποιότητας προϋποθέτουν κατάλληλες στατιστικές διαδικασίες, που να εφαρμόζονται από τη συλλογή έως την επικύρωση των δεδομένων.

Δείκτες

- Σε περίπτωση που οι ευρωπαϊκές στατιστικές βασίζονται σε διοικητικά δεδομένα, οι ορισμοί και οι έννοιες που χρησιμοποιούνται για διοικητικούς σκοπούς πρέπει να προσεγγίζουν επαρκώς τους ορισμούς και τις έννοιες που απαιτούνται για στατιστικούς σκοπούς.

- Σε περίπτωση στατιστικών ερευνών, τα ερωτηματολόγια ελέγχονται συστηματικά πριν από τη συλλογή των δεδομένων.

- Ο σχεδιασμός των ερευνών και η επιλογή και στάθμιση των δειγμάτων είναι άρτια τεκμηριωμένα και επανεξετάζονται, αναθεωρούνται ή ενημερώνονται σε τακτική βάση, εάν κρίνεται σκόπιμο.

- Οι επιτόπιες εργασίες, η εισαγωγή δεδομένων και η κωδικοποίηση ελέγχονται συνεχώς και αναθεωρούνται, εάν κρίνεται σκόπιμο.

- Χρησιμοποιούνται κατάλληλα ηλεκτρονικά συστήματα έκδοσης και καταλογισμού, τα οποία επανεξετάζονται, αναθεωρούνται ή ενημερώνονται σε τακτική βάση, εάν κρίνεται σκόπιμο.

- Οι αναθεωρήσεις ακολουθούν τυποποιημένες, άρτια τεκμηριωμένες και διαφανείς διαδικασίες.

Αρχή 9η: Μη υπερβολική επιβάρυνση των συμμετεχόντων – Ο φόρτος της παροχής στατιστικών στοιχείων πρέπει να είναι ανάλογος των αναγκών των χρηστών και να μην είναι υπερβολικός για τους συμμετέχοντες. Η στατιστική υπηρεσία ελέγχει το φόρτο της ανταπόκρισης και ορίζει στόχους για τη μείωσή του με την πάροδο του χρόνου.

Δείκτες

- Το εύρος και ο βαθμός λεπτομέρειας των απαιτήσεων ευρωπαϊκών στατιστικών περιορίζονται στον απολύτως απαραίτητο βαθμό.

- Ο φόρτος της παροχής στατιστικών στοιχείων κατανέμεται όσο το δυνατόν ευρύτερα στους πληθυσμούς των ερευνών μέσω κατάλληλων τεχνικών δειγματοληψίας.

- Οι πληροφορίες που απαιτούνται από τις επιχειρήσεις είναι, στο μέτρο του δυνατού, άμεσα διαθέσιμες από τους λογαριασμούς τους και, όπου είναι δυνατόν, χρησιμοποιούνται ηλεκτρονικά μέσα για την ευχερέστερη υποβολή τους.

- Γίνονται δεκτές οι καλύτερες δυνατές εκτιμήσεις και προσεγγίσεις εφόσον δεν είναι άμεσα διαθέσιμες ακριβείς λεπτομέρειες.

- Οι διοικητικές πηγές χρησιμοποιούνται όποτε είναι εφικτό ώστε να αποφεύγονται επικαλυπτόμενες αιτήσεις παροχής πληροφοριών.

- Η κοινή χρήση δεδομένων στις στατιστικές υπηρεσίες γενικεύεται ώστε να αποφεύγονται οι πολλαπλές έρευνες.

Αρχή 10η: Σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας – Οι πόροι πρέπει να χρησιμοποιούνται αποτελεσματικά.

Δείκτες

- Η χρήση πόρων από τη στατιστική υπηρεσία ελέγχεται με εσωτερικά και ανεξάρτητα εξωτερικά μέτρα.

- Οι συνήθεις διοικητικές ενέργειες (π.χ. συλλογή δεδομένων, κωδικοποίηση, επικύρωση) αυτοματοποιούνται στο μέτρο του δυνατού.

- Βελτιώνεται το δυναμικό παραγωγικότητας των τεχνολογιών της πληροφορίας και της επικοινωνίας για τη συλλογή, την επεξεργασία και τη διάθεση δεδομένων.

- Καταβάλλονται προσπάθειες προληπτικά με στόχο τη βελτίωση του στατιστικού δυναμικού των διοικητικών μητρώων και την αποφυγή δαπανηρών άμεσων ερευνών.

Στατιστικό προϊόν

Οι διαθέσιμες στατιστικές πρέπει να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των χρηστών. Πρέπει επίσης να πληρούν τα ευρωπαϊκά πρότυπα ποιότητας και να εξυπηρετούν τις ανάγκες των ευρωπαϊκών οργάνων, των δημοσίων διοικήσεων, των ερευνητικών ιδρυμάτων, του επιχειρηματικού κόσμου και του κοινού γενικότερα. Τα σημαντικότερα ζητήματα αφορούν το βαθμό στον οποίο οι στατιστικές είναι χρήσιμες, ακριβείς, αξιόπιστες, έγκαιρες, συνεκτικές και συγκρίσιμες μεταξύ των περιφερειών και των χωρών και άμεσα προσβάσιμες από τους χρήστες.

Αρχή 11η: Χρησιμότητα – Οι ευρωπαϊκές στατιστικές πρέπει να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των χρηστών.

Δείκτες

- Εφαρμόζονται διαδικασίες για τη διαβούλευση με τους χρήστες, τον έλεγχο της καταλληλότητας και της πρακτικής χρησιμότητας των υφιστάμενων στατιστικών για την ικανοποίηση των αναγκών τους, και την παροχή συμβουλών σχετικά με τις διαφαινόμενες ανάγκες και προτεραιότητές τους.

- Οι ανάγκες προτεραιότητας ικανοποιούνται και αποτυπώνονται στο πρόγραμμα εργασίας.

- Σε τακτά χρονικά διαστήματα πραγματοποιούνται έρευνες σχετικά με την ικανοποίηση των χρηστών.

Αρχή 12η: Ακρίβεια και αξιοπιστία – Οι ευρωπαϊκές στατιστικές πρέπει να αποτυπώνουν την πραγματικότητα με ακρίβεια και αξιοπιστία.

Δείκτες

- Τα βασικά δεδομένα, τα ενδιάμεσα αποτελέσματα και το στατιστικό προϊόν αξιολογούνται και επικυρώνονται.

- Τα σφάλματα που αφορούν τη δειγματοληψία, καθώς και εκείνα που δεν την αφορούν υπολογίζονται και τεκμηριώνονται συστηματικά, σύμφωνα με το πλαίσιο των συνιστωσών ποιότητας του ΕΣΣ.

- Μελέτες και αναλύσεις των αναθεωρήσεων διενεργούνται τακτικά και χρησιμοποιούνται εσωτερικά με σκοπό την ενημέρωση των στατιστικών διαδικασιών.

Αρχή 13η: Έγκαιρη και ακριβής έκδοση – Οι ευρωπαϊκές στατιστικές πρέπει να είναι επίκαιρες και να εκδίδονται κατά την ορισμένη χρονική στιγμή.

Δείκτες

- Η έγκαιρη έκδοση ανταποκρίνεται στα υψηλότερα ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα διάθεσης.

- Ορίζεται συγκεκριμένη ώρα ημερησίως για την έκδοση των ευρωπαϊκών στατιστικών.

- Η περιοδικότητα των ευρωπαϊκών στατιστικών συνυπολογίζει, όσο το δυνατόν περισσότερο, τις απαιτήσεις των χρηστών.

- Οποιαδήποτε απόκλιση από το χρονοδιάγραμμα διάδοσης δημοσιεύεται εκ των προτέρων, αιτιολογείται και ορίζεται νέα ημερομηνία έκδοσης.

- Εφόσον κρίνεται χρήσιμο, δύνανται να διατίθενται προκαταρκτικά αποτελέσματα σε συγκεντρωτική μορφή, εφόσον είναι αποδεκτής ποιότητας.

Αρχή 14η: Συνοχή και συγκρισιμότητα – Οι ευρωπαϊκές στατιστικές πρέπει να χαρακτηρίζονται από εσωτερική συνοχή κατά το πέρασμα του χρόνου και να είναι συγκρίσιμες μεταξύ των περιφερειών και των χωρών. Πρέπει να είναι εφικτός ο συνδυασμός και η από κοινού χρήση συναφών δεδομένων από διάφορες πηγές.

Δείκτες

- Οι στατιστικές παρουσιάζουν εσωτερική συνοχή και συνέπεια (π.χ. παρατηρείται αριθμητική και λογιστική ταύτιση).

- Οι στατιστικές είναι συνεκτικές ή συγκεράσιμες για εύλογο χρονικό διάστημα.

- Οι στατιστικές συγκεντρώνονται βάσει κοινών προτύπων ανάλογα με το πεδίο εφαρμογής, τους ορισμούς, τις μονάδες και τις ταξινομήσεις των διαφόρων ερευνών και πηγών.

- Οι στατιστικές από διαφορετικές έρευνες και πηγές συγκρίνονται και αποτελούν αντικείμενο συγκερασμού.

- Η δυνατότητα διακρατικής σύγκρισης των δεδομένων εξασφαλίζεται με τις περιοδικές ανταλλαγές μεταξύ του ευρωπαϊκού στατιστικού συστήματος και άλλων στατιστικών συστημάτων. Διενεργούνται μεθοδολογικές μελέτες σε στενή συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών και της Eurostat.

Αρχή 15η: Προσβασιμότητα και σαφήνεια – Οι ευρωπαϊκές στατιστικές πρέπει να παρουσιάζονται με σαφή και κατανοητό τρόπο, να διατίθενται με τον κατάλληλο και πρόσφορο τρόπο, και η πρόσβαση σε αυτές να γίνεται αμερόληπτα, με συνοδευτικά μεταδεδομένα και οδηγίες χρήσης.

Δείκτες

- Οι στατιστικές παρουσιάζονται κατά τρόπο που διευκολύνει την ορθή ερμηνεία και τις ουσιώδεις συγκρίσεις.

- Οι υπηρεσίες διάθεσης χρησιμοποιούν σύγχρονες τεχνολογίες της πληροφορίας και της επικοινωνίας και, εάν κρίνεται σκόπιμο, την παραδοσιακή έντυπη μορφή.

- Εφόσον είναι εφικτό, παρέχονται αναλύσεις σχεδιασμένες για τους πελάτες, οι οποίες δημοσιοποιούνται.

- Η πρόσβαση στα μικροδεδομένα μπορεί να επιτραπεί για ερευνητικούς σκοπούς. Η πρόσβαση αυτή διέπεται από αυστηρά πρωτόκολλα.

- Τα μεταδεδομένα τεκμηριώνονται βάσει τυποποιημένων συστημάτων μεταδεδομένων.

- Οι χρήστες ενημερώνονται σχετικά με τη μεθοδολογία των στατιστικών διαδικασιών και την ποιότητα της στατιστικής παραγωγής σύμφωνα με τα κριτήρια ποιότητας του ΕΣΣ.

[1] COM(2005) 71.

[2] Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 322/97 του Συμβουλίου της 17ης Φεβρουαρίου 1997 σχετικά με τις κοινοτικές στατιστικές (ΕΕ L 52 της 22.2.1997, σ. 1).

[3] Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2533/98 του Συμβουλίου της 23ης Νοεμβρίου 1998 σχετικά με τη συλλογή στατιστικών πληροφοριών από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΕ L 318 της 27.11.1998, σ. 8).

[4] Απόφαση 91/116/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 25ης Φεβρουαρίου 1991 για τη σύσταση της ευρωπαϊκής συμβουλευτικής επιτροπής στατιστικής πληροφόρησης στον οικονομικό και κοινωνικό τομέα (ΕΕ L 59 της 6.3.1991, σ. 21).

[5] Υπάρχει και ένα άλλο όργανο, η επιτροπή στατιστικού προγράμματος (αποτελούμενη από τους γενικούς διευθυντές των στατιστικών υπηρεσιών των κρατών μελών), η οποία επικουρεί την Επιτροπή στον γενικό συντονισμό των πολυετών στατιστικών προγραμμάτων. Η Επιτροπή διαβουλεύεται εκτενώς με την εν λόγω επιτροπή για ένα ευρύ φάσμα ζητημάτων (Απόφαση 89/382/ΕΟΚ, Ευρατόμ του Συμβουλίου της 19ης Ιουνίου 1989 για τη σύσταση επιτροπής του στατιστικού προγράμματος των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων - ΕΕ L 181 της 28.6.1989, σ. 47).

[6] Ούτως ή άλλως είναι ανάγκη να αναμορφωθεί η CEIES και η ανάγκη αυτή απορρέει από μια σειρά παραγόντων, στους οποίους περιλαμβάνεται η διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (η εφαρμογή των σημερινών κανόνων θα καταστήσει τη CEIES «μη επιχειρησιακή»), οι πρόσφατες εξελίξεις που σχετίζονται με τη λειτουργία του ΕΣΣ, η αποτελεσματικότερη συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων και η ανάγκη για αυξημένη αποδοτικότητα.

[7] ΕΕ L 112 της 29.4.1997, σ. 56.

[8] Κανονισμός (Ευρατόμ, ΕΟΚ) αριθ. 1588/90 του Συμβουλίου της 11ης Ιουνίου 1990 σχετικά με τη διαβίβαση στη Στατιστική Υπηρεσία των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων πληροφοριών που καλύπτονται από το στατιστικό απόρρητο (ΕΕ L 151 της 15.6.1990, σ. 1).

[9] COM(2005) 24 της 2.2.2005: Συνεργασία για την οικονομική μεγέθυνση και την απασχόληση – Νέο ξεκίνημα για τη στρατηγική της Λισσαβώνας.

[10] COM(2005) 141 της 12.4.2005: Ολοκληρωμένες κατευθυντήριες γραμμές για την ανάπτυξη και την απασχόληση (2005-2008) συμπεριλαμβανομένων μιας σύστασης της Επιτροπής σχετικά με τους γενικούς προσανατολισμούς των οικονομικών πολιτικών των κρατών μελών και της Κοινότητας και μιας πρότασης απόφασης του Συμβουλίου σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές για τις πολιτικές απασχόλησης των κρατών μελών.

[11] COM(2004) 832.

[12] ΕΕ C της , σ. .