52004PC0630

Βρυξέλλες, 29.9.2004

COM(2004) 630 τελικό

2004/0223 (CNS)

Πρόταση

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

για τη θέσπιση μέσου σταθερότητας

(υποβληθείσα από την Επιτροπή)

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Ο λόγος θέσπισης του μέσου σταθερότητας στο πλαίσιο της νέας διάρθρωσης των μέσων εφαρμογής της κοινοτικής εξωτερικής βοήθειας αναφέρεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής που συνοδεύει την παρούσα πρόταση.

Η πρόταση βασίζεται στο άρθρο 308 της συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, σε συνδυασμό με το άρθρο 203 της συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας. Η νομική βάση της συνθήκης Ευρατόμ είναι απαραίτητη για να καλυφθούν οι πτυχές πυρηνικής ασφάλειας της πρότασης. Οι πολιτικές πτυχές αντιμετώπισης των κρίσεων εμπίπτουν κανονικά στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 179 και του άρθρου 181 Α της συνθήκης ΕΚ. Ωστόσο, οι διατάξεις που αφορούν τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων για τη διατήρηση της ειρήνης, ιδίως αν συμβάλλουν στους στόχους των άρθρων 179 και 181 Α αιτιολογούν την επιλογή του άρθρου 308 της συνήθηκης ως νομικής βάσης. Επιπλέον, τα άρθρα 179 και 181 Α δεν συμβιβάζονται νομικώς με το άρθρο 203 της συνήθηκης Ευρατόμ.

Τιτλοσ Ι - Στοχοι

Άρθρο 1 Γενικοί στόχοι και πεδίο εφαρμογής

Το άρθρο 1 ορίζει τους γενικούς στόχους του κανονισμού και τη γεωγραφική του εμβέλεια. Ο κανονισμός εφαρμόζεται σε όλες τις τρίτες χώρες και εδάφη.

Άρθρο 2 Αντικείμενο

Ο παρών κανονισμός προβλέπει την παροχή χρηματοδοτικής, οικονομικής και τεχνικής βοήθειας για την αντιμετώπιση τριών χωριστών προβλημάτων, τα οποία είναι:

α) Η αποτελεσματική και ολοκληρωμένη απάντηση στις κρίσεις και τις απειλές των ανθρώπινων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου, με γενικό στόχο τη συμβολή στη δημιουργία ή την αποκατάσταση των συνθηκών που είναι απαραίτητες για να εφαρμοστούν εμπράκτως η πολιτική συνεργασίας για την ανάπτυξη και οικονομικής συνεργασίας, η πολιτική γειτονίας και η προενταξιακή στρατηγική της Κοινότητας.

Οι διατάξεις του κανονισμού στον τομέα αυτό βασίζονται στην πείρα που έχει αποκτηθεί με την εφαρμογή του μηχανισμού ταχείας αντίδρασης, του μέσου στήριξης της ειρήνης για την Αφρική, του κανονισμού σχετικά με τη δράση κατά των ναρκών ξηράς κατά προσωπικού και της ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας για τη δημοκρατία και τα δικαιώματα του ανθρώπου, καθώς και στην τεράστια πείρα που έχει αποκτηθεί στο πλαίσιο των υφιστάμενων «γεωγραφικών» μέσων χρηματοδότησης και των βέλτιστων διεθνών πρακτικών. Το παρόν άρθρο συνδέει άμεσα την παρεχόμενη βοήθεια σε καταστάσεις κρίσης και την εφαρμογή της κοινοτικής πολιτικής συνεργασίας για την ανάπτυξη και οικονομικής συνεργασίας και της πολιτικής για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Αν εξαιρέσουμε σήμερα ορισμένα στοιχεία επιχειρήσεων στήριξης της ειρήνης, η παρεχόμενη βοήθεια θεωρείται επιλέξιμη κατά το μεγαλύτερο μέρος της σύμφωνα με την ΕΑΒ (επιτροπή αναπτυξιακής βοήθειας).

Όπως αναγνωρίζεται στον κανονισμό, ορισμένα μέτρα για την αντιμετώπιση των κρίσεων - όπως οι ενέργειες για την καταπολέμηση των ναρκών κατά προσωπικού - παρότι αποτελούν θεμελιώδη στοιχεία για τη διασφάλιση ευνοϊκών συνθηκών ανάπτυξης, μπορούν να εφαρμόζονται στο πλαίσιο στρατηγικών προγραμμάτων, καθώς και ως απάντηση σε καταστάσεις κρίσης.

Η ανθρωπιστική βοήθεια δεν μπορεί να διασφαλίζεται δυνάμει του παρόντος κανονισμού (άρθρο 13). Η ανθρωπιστική βοήθεια της Κοινότητας θα εξακολουθήσει να παρέχεται αποκλειστικά στο πλαίσιο των διατάξεων του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1257/96. Ο παρών κανονισμός απαιτεί από την Επιτροπή να διασφαλίζει τη συμπληρωματικότητα μεταξύ της κοινοτικής ανθρωπιστικής βοήθειας και της άμεσης αντίδρασης που παρέχεται δυνάμει του μέσου σταθερότητας.

β) Η συμβολή στην προώθηση της συνεργασίας μεταξύ της ΕΕ και των τρίτων χωρών σε σχέση με τις διασυνοριακές προκλήσεις σε παγκόσμιο και περιφερειακό επίπεδο που απειλούν την ασφάλεια των πολιτών.

Στόχος του κανονισμού είναι να διασφαλίσει ότι η Κοινότητα μπορεί να αντιμετωπίσει ορισμένες μείζονες προκλήσεις προς το αμοιβαίο συμφέρον της Κοινότητας και της χώρας εταίρου. Ο κανονισμός επικεντρώνεται στις προσπάθειες για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος, της τρομοκρατίας και άλλων διεθνικών απειλών για το κράτος δικαίου και την προστασία των στρατηγικών υποδομών, καθώς και άλλων μεγάλων απρόβλεπτων κινδύνων για τη δημόσια υγεία. Οι δράσεις που θα υιοθετηθούν στο πλαίσιο του μέσου σταθερότητας θα είναι συμπληρωματικές με εκείνες που θα υιοθετηθούν στο πλαίσιο των τριών μέσων πολιτικής υπό κανονικές συνθήκες. Η προστιθέμενη αξία που παρέχεται από το παρόν μέσο συνίσταται στη δυνατότητα ταχείας και συντονισμένης δράσης σε παγκόσμιο επίπεδο (για παράδειγμα όσον αφορά την καταπολέμηση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, της νομιμοποίηση προσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή της φοροδιαφυγής) και την ικανότητα αντιμετώπισης προβλημάτων ιδιαίτερου ενδιαφέροντος για την Κοινότητα και θεμάτων των οποίων οι προτεραιότητες είναι δύσκολο να καθοριστούν στο πολιτικό πλαίσιο που διέπει τα τρία νέα μέσα κοινοτικής πολιτικής.

γ) Η συμβολή στην προστασία του πληθυσμού κατά των κρίσιμων τεχνολογικών απειλών και στην καταπολέμηση της διάδοσης των όπλων μαζικής καταστροφής.

Οι διατάξεις του παρόντος κανονισμού επί του θέματος αυτού βασίζονται στην ισχύουσα κοινοτική πρακτική στον τομέα της πυρηνικής ασφάλειας και θα επιτρέψουν στην Κοινότητα να υποστηρίξει προγράμματα που σκοπό έχουν να αντιμετωπίσουν τα νέα προβλήματα ασφαλείας που απορρέουν από την ενδεχόμενη κατάχρηση των υλικών, του εξοπλισμού ή των τεχνολογιών που συνδέονται με τα όπλα μαζικής καταστροφής και τα συστήματα εκτόξευσής τους. Έτσι, η Κοινότητα θα είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της στο πλαίσιο της παγκόσμιας εταιρικής σχέσης της Ομάδας των Οκτώ κατά της διάδοσης των όπλων μαζικής καταστροφής και των συναφών υλικών. Εν προκειμένω, η παρεχόμενη βοήθεια θα αφορά προβλήματα που μπορούν να εξεταστούν στον πολιτικό τομέα και τα οποία δεν έχουν στρατιωτικές ή αμυντικές επιπτώσεις. Ενδεικτικά, τα μέτρα αυτά θα μπορούσαν να καλύψουν τη δημιουργία της απαιτούμενης υποδομής στήριξης γύρω από τις εγκαταστάσεις καταστροφής των πυρηνικών/χημικών όπλων: (οδών πρόσβασης ή σιδηροδρομικών οδών, παροχής ηλεκτρικού ρεύματος/ύδατος/αερίου, εκτός του παροπλισμού των όπλων αυτών καθαυτών)· τη στήριξη της παρακολούθησης του περιβάλλοντος και της πληροφόρησης των πολιτών· την επεξεργασία των τοξικών καταλοίπων που προέρχονται από τον παροπλισμό· τη μετατροπή των πρώην εγκαταστάσεων χημικών όπλων σε εγκαταστάσεις για μη στρατιωτική χρήση· την επιμόρφωση των πολιτών, τη στήριξη της εφαρμογής αποτελεσματικού ελέγχου των εξαγωγών ειδών διπλής χρήσης, καθώς και της εφαρμογής συγκεκριμένων μέτρων μεθοριακής ασφάλειας για την πρόληψη της παράνομης διακίνησης όπλων μαζικής καταστροφής και συναφών υλικών.

Η συμπερίληψη της πυρηνικής ασφάλειας στον παρόντα κανονισμό (αντί στα γεωγραφικά μέσα πολιτικής) είναι αναγκαία επειδή η βοήθεια αυτή μπορεί να ζητηθεί από διάφορες περιοχές (για παράδειγμα οι χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης θα καλύπτονται πλέον από το ευρωπαϊκό μέσο γειτονίας· για τις περιοχές από τη Ρωσία έως τον Καύκασο και από το μέσο συνεργασίας για την ανάπτυξη και οικονομικής συνεργασίας για τις περιοχές της Κεντρικής Ασίας). Είναι επίσης σημαντικό να διασφαλιστεί η πλήρης συνοχή μεταξύ των εργασιών που αφορούν την πυρηνική ασφάλεια και εκείνων που αφορούν τις πυρηνικές διασφαλίσεις, λαμβανομένων υπόψη των επιπτώσεων στον τομέα της ασφάλειας. Τούτο μπορεί να αντιμετωπιστεί καλύτερα στο πλαίσιο ενός μόνο μέσου. Τέλος, λόγω των νομικών περιορισμών που απορρέουν από την ανάγκη χρησιμοποίησης του άρθρου 203 της συνθήκης Ευρατόμ ως νομικής βάσης σε σχέση με την πυρηνική ασφάλεια, καθώς και λόγω της ασυμβατότητας του άρθρου αυτού με το άρθρο 179 ή το άρθρο 181 Α της συνθήκης ΕΚ, επιβάλλεται η συγκέντρωση όλων αυτών των δραστηριοτήτων σε ένα μόνο μέσο που έχει ως νομική βάση τα άρθρα 203 και 308 της συνθήκης ΕΚ.

δ) Το μέσο σταθερότητας παρέχει επίσης τη βάση για την προαγωγή της διεθνούς δράσης για την υποστήριξη των γενικών στόχων του κανονισμού, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται η έρευνα και η κατάρτιση των μη στρατιωτικών εμπειρογνωμόνων που αποσπώνται από την ΕΕ σε αποστολές για τη διαχείριση των κρίσεων.

Οι διατάξεις του άρθρου 2 αποτελούν ως επί το πλείστον κωδικοποίηση και παγίωση των κοινοτικών αρμοδιοτήτων που αναπτύσσονται επί τόπου και κατά μη συνεκτικό τρόπο στο πλαίσιο των σημερινών γεωγραφικών και τομεακών γεωγραφικών μέσων της Κοινότητας. Οι διατάξεις αυτές βασίζονται στην πρωτοποριακή προσέγγιση που επιχειρήθηκε στο πλαίσιο της συμφωνίας του Κοτονού, η οποία παρέχει αποτελεσματικό και ολοκληρωμένο πλαίσιο μέσω του οποίου η ΕΚ μπορεί να διαχειρίζεται, παράλληλα με τις αναπτυξιακές δράσεις, τις επιχειρήσεις ασφάλειας, οικοδόμησης της ειρήνης και ειρήνευσης.

Άρθρο 3 Άλλες πρωτοβουλίες

Ο στόχος του παρόντος άρθρου είναι να παράσχει την ευελιξία που απαιτείται για να μπορεί η Κοινότητα να ανταποκρίνεται εγκαίρως στις μελλοντικές και απρόβλεπτες παγκόσμιες απειλές της σταθερότητας και ασφάλειας. Η βοήθεια μπορεί να παρέχεται δυνάμει του παρόντος κανονισμού, στις περιπτώσεις που ανταποκρίνεται στην πολιτική του Συμβουλίου ή στις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η ΕΚ. Πριν δεσμευθούν κεφάλαια για τις πρωτοβουλίες αυτές, η Επιτροπή πρέπει να υιοθετήσει πολιτικό πλαίσιο που θα υποβληθεί κατ’αρχάς στη διαχειριστική επιτροπή (βλέπε άρθρο 9).

Τίτλος ΙΙ - Προγραμματισμός και κατανομή των κεφαλαίων

Άρθρο 4 Μέτρα και προγράμματα

Το παρόν άρθρο περιγράφει τους τρεις μηχανισμούς μέσω των οποίων θα παρασχεθεί η στήριξη στο πλαίσιο του μέσου αυτού. Ο στόχος των έκτακτων μέτρων βοήθειας και των προσωρινών προγραμμάτων είναι να ανταποκριθούν στις καταστάσεις κρίσης. Τα πολυετή προγράμματα αντιμετωπίζουν τα μακροπρόθεσμα ζητήματα στο πλαίσιο σταθερών συνθηκών συνεργασίας.

Το παρόν άρθρο περιέχει ορισμένες διατάξεις των οποίων ο στόχος είναι να διασφαλίσουν τη συμπληρωματικότητα της βοήθειας που παρέχεται στο πλαίσιο του μέσου σταθερότητας και της βοήθειας που παρέχεται στο πλαίσιο των τριών μέσων πολιτικής. Έτσι, τα πολυετή προγράμματα που χρηματοδοτούνται στο πλαίσιο του μέσου σταθερότητας μπορούν να βασίζονται σε εθνικές ή περιφερειακές στρατηγικές που υιοθετούνται στο πλαίσιο του ολοκληρωμένου προενταξιακού μέσου, του μέσου ανάπτυξης της συνεργασίας και οικονομικής ανάπτυξης και του ευρωπαϊκού μέσου γειτονίας. Με τον τρόπο αυτό δημιουργείται ενιαίος στρατηγικός προγραμματισμός που συνδέει το κεντρικό μέσο πολιτικής με τα στοιχεία προστιθέμενης αξίας του μέσου σταθερότητας. Ωστόσο, η Επιτροπή μπορεί να υιοθετήσει και ειδικές περιφερειακές ή θεματικές στρατηγικές στο πλαίσιο του μέσου αυτού ώστε να καλύψει τους τομείς συνεργασίας που δεν μπορούν να εξεταστούν δεόντως στο πλαίσιο των στρατηγικών που υιοθετούνται δυνάμει των λοιπών εξωτερικών μέσων χρηματοδότησης (είτε λόγω του χαρακτήρα του προβλήματος, είτε λόγω της γεωγραφικής εμβέλειάς του). Οι στρατηγικές αυτές υιοθετούνται κατόπιν διαβουλεύσεων με τη διαχειριστική επιτροπή.

Το παρόν άρθρο περιέχει επίσης διατάξεις για τη διασφάλιση μεγαλύτερης ολοκλήρωσης μεταξύ των κοινοτικών μέτρων και των μέτρων που υιοθετούνται από το Συμβούλιο στο πλαίσιο της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας. Η πτυχή αυτή ενέχει ιδιαίτερη σημασία για την αποτελεσματικότητα και τον αντίκτυπο των μη στρατιωτικών επιχειρήσεων για τη διαχείριση των κρίσεων που προωθεί η ΕΕ, οι οποίες επικαλύπτονται συχνά από την ΚΕΠΠΑ και τις κοινοτικές πολιτικές. Οι διατάξεις αυτές εξετάζονται διεξοδικότερα στο άρθρο 5 (βλέπε παρακάτω), στο άρθρο 10 (λήψη αποφάσεων) και στο άρθρο 19 (κανόνες συμμετοχής και καταγωγής).

Άρθρο 5 Ειδικές διατάξεις όσον αφορά τα έκτακτα μέτρα βοήθειας και τα προσωρινά προγράμματα

Το άρθρο αυτό καθορίζει τις περαιτέρω ειδικές διατάξεις που αφορούν τα έκτακτα μέτρα βοήθειας και τα προσωρινά προγράμματα. Τα έκτακτα μέτρα βοήθειας βασίζονται στις υφιστάμενες διατάξεις του μηχανισμού ταχείας αντίδρασης της ΕΚ, με τρεις σημαντικές καινοτομίες που αποβλέπουν στο να βελιτώσουν τη σχέση μεταξυ της συνολικής απάντησης της ΕΕ και της ποιότητας και συνοχής των μέτρων παρακολούθησης. Πρώτο, οι διατάξεις που αφορούν την ενημέρωση του Συμβουλίου παγιώνονται με τη διασφάλιση σταθερού διαλόγου με το Συμβούλιο πριν από την υιοθέτηση των μέτρων. Ο διάλογος αυτός ενισχύεται με τη δημιουργία συστήματος ανταλλαγής πληροφοριών που είχε αναπτυχθεί παλαιότερα με επιτυχία στο πλαίσιο του ισχύοντος κανονισμού για την ανθρωπιστική βοήθεια. Δεύτερο, με την υιοθέτηση έκτακτων μέτρων βοήθειας, δημιουργείται νέα υποχρέωση υποβολής, εντός εννέα μηνών, έκθεσης που περιέχει στρατηγική επισκόπηση της προγραμματιζόμενης κοινοτικής απάντησης με όλα τα μέσα που διαθέτει η Κοινότητα. Η έκθεση αυτή θα εντάσσει την απάντηση της Κοινότητας στο πλαίσιο της γενικότερης διεθνούς απάντησης και θα προσδιορίζει τα μέτρα που μπορούν να διασφαλίσουν τη συνοχή μεταξύ των δράσεων της ΕΚ και της ΚΕΠΠΑ. Τρίτο, η υιοθέτηση έκτακτων μέτρων βοήθειας μπορεί να οδηγήσει στην υιοθέτηση «προσωρινού προγράμματος παρέμβασης», το οποίο θα βασίζεται στα έκτακτα μέτρα βοήθειας και θα αποβλέπει στην αποκατάσταση κανονικών συνθηκών για την παροχή της βοήθειας. Το προσωρινό πρόγραμμα παρέμβασης υποβάλλεται στην επιτροπή και θα πρέπει να διασφαλίζει την αποτελεσματική σύνδεση μεταξύ των μέτρων που υιοθετούνται στο πλαίσιο του μέσου σταθερότητας και των μέτρων που υιοθετούνται στο πλαίσιο των μέσων πολιτικής.

Άρθρο 6 Ειδικές διατάξεις εφαρμοζόμενες στις επιχειρήσεις στήριξης της ειρήνης

Το παρόν άρθρο περιέχει μέτρα που αναγνωρίζουν την ιδιαίτερη πολιτική ευαισθησία των επιχειρήσεων στήριξης της ειρήνης και την ανάγκη να διασφαλιστεί η συνοχή των λαμβανομένων αποφάσεων με τις πολιτικές κατευθύνσεις που καθορίζονται στο πλαίσιο του Συμβουλίου. Επιπλέον, προκειμένου να προαχθούν στενοί δεσμοί μεταξύ των κοινοτικών επιχειρήσεων στήριξης της ειρήνης και των στρατιωτικών και πολιτικών ικανοτήτων που μπορούν να κινητοποιηθούν δυνάμει του τίτλου V της συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, το παρόν άρθρο επιβάλλει την υποχρέωση στην Επιτροπή να υποδεικνύει στο Συμβούλιο τα ενδεχόμενα συμπληρωματικά μέτρα που κρίνει σκόπιμο να υιοθετηθούν στο πλαίσιο της ΚΕΠΠΑ.

Όπως συμβαίνει στο πλαίσιο του μέσου στήριξης της ειρήνης για την Αφρική, μια τέτοια επιχείρηση προϋποθέτει την προηγούμενη έγκριση, υπό την ευρεία έννοια, των Ηνωμένων Εθνών. Οι επιχειρήσεις θα βασιστούν σε συμφωνία με περιφερειακή οργάνωση και την ενδιαφερόμενη χώρα και δεν θα επιτρέπεται άμεση χρηματοδότηση των στρατιωτικών δραστηριοτήτων της ΕΕ (βλέπε άρθρο 13 παράγραφος 2).

Η χρηματοδότηση των στρατιωτικών επιχειρήσεων που διεξάγουν τα τρίτα μέρη συνεπάγεται την ευθύνη να διασφαλιστεί η ανεξάρτητη παρακολούθηση της διαγωγής των δυνάμεων. Με βάση το άρθρο αυτό, η Επιτροπή είναι υποχρεωμένη να δημιουργήσει τις δέουσες διαδικασίες παρακολούθησης.

Άρθρο 7 Πολυετή προγράμματα

Το άρθρο αυτό καθορίζει τις βασικές απαιτήσεις των εγγράφων στρατηγικής που αφορούν ειδικά το παρόν μέσο (βλέπε άρθρο 4).

Άρθρο 8 Υιοθέτηση των εγγράφων προγραμματισμού

Τα έγγραφα στρατηγικής υιοθετούνται αφού διατυπωθεί η γνώμη της διαχειριστικής επιτροπής. Τα προσωρινά προγράμματα διαβιβάζονται σε συμβουλευτική επιτροπή.

Τίτλος ΙΙΙ – Εφαρμογή

Ο τίτλος ΙΙΙ καλύπτει σειρά διαδικαστικών θεμάτων που πρέπει να εξεταστούν στο πλαίσιο του δημοσιονομικού κανονισμού. Σε γενικές γραμμές, οι διατάξεις του τίτλου ΙΙΙ του ευρωπαϊκού μέσου γειτονίας, του μέσου συνεργασίας για την ανάπτυξη και οικονομικής συνεργασίας και του παρόντος κανονισμού έχουν εναρμονιστεί. Οι διαφορές στα κείμενα εκφράζουν τα ειδικά χαρακτηριστικά κάθε μέσου εξωτερικής βοήθειας.

Άρθρο 10 Αποφάσεις χρηματοδότησης

Το άρθρο 10 προβλέπει ότι οι αποφάσεις χρηματοδότησης της Επιτροπής, εξαιρουμένων των αποφάσεων που αφορούν τα έκτακτα μέτρα και τα προσωρινά προγράμματα, έχουν τη μορφή εθνικών και περιφερειακών προγραμμάτων δράσης που υιοθετούνται σε ετήσια βάση. Τούτο είναι σύμφωνο με τις νέες αρχές που έχουν θεσπιστεί στους πλέον πρόσφατους κανονισμούς της Κοινότητας. Το παρόν άρθρο δεν προβλέπει την υποβολή των προγραμμάτων δράσης στη διαδικασία της επιτροπολογίας, δεδομένου ότι πρόκειται για αποφάσεις που λαμβάνει η Επιτροπή με βάση τα έγγραφα του πολυετούς προγραμματισμού (δηλαδή τα έγγραφα στρατηγικής και τα πολυετή ενδεικτικά προγράμματα για τις χώρες και περιοχές εταίρους, καθώς και τα έγγραφα θεματικής στρατηγικής), τα οποία έχουν ήδη εγκριθεί από τα κράτη μέλη στο πλαίσιο της διαχειριστικής επιτροπής. Η Επιτροπή διαβιβάζει στα κράτη μέλη το σχετικό πρόγραμμα εντός ενός μηνός από τη λήψη της απόφασής της. Τα προγράμματα δράσης μπορούν να τροποποιηθούν, ενδεχομένως, στο πλαίσιο των εξουσιών της Επιτροπής. Κατ’εξαίρεση, το άρθρο 10 εξετάζει τη δυνατότητα υιοθέτησης μέτρων που δεν καλύπτονται από τα προγράμματα δράσης κατά τον ίδιο τρόπο που προβλέπεται στα προγράμματα δράσης. Η διάταξη αυτή μπορεί να αποδειχθεί χρήσιμη στην περίπτωση που η Επιτροπή επιθυμεί να προβεί γρήγορα σε χρηματοδότηση μιας δράσης ενώ η δράση δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί.

Άρθρο 11 Υιοθέτηση ειδικών μέτρων που δεν προβλέπονται στα έγγραφα στρατηγικής ή στα πολυετή ενδεικτικά προγράμματα

Το παρόν άρθρο περιλαμβάνει διατάξεις ανάλογες με εκείνες του μέσου συνεργασίας για την ανάπτυξη και οικονομικής συνεργασίας και σκοπό έχει να παράσχει σχετική ευελιξία για την αντιμετώπιση των μη συνδεόμενων με την κρίση απρόβλεπτων αναγκών στο πλαίσιο της μακροπρόθεσμης βοήθειας που παρέχεται με το μέσο σταθερότητας (ιδίως όσον αφορά την πυρηνική ασφάλεια και τα προβλήματα διασυνοριακού χαρακτήρα σε διεθνές ή περιφερειακό επίπεδο). Το άρθρο 11 προβλέπει τη δυνατότητα υιοθέτησης ειδικών μέτρων που δεν προβλέπονται στα έγγραφα στρατηγικής ή στα πολυετή ενδεικτικά προγράμματα σε περίπτωση απρόβλεπτων γεγονότων. Οι προτάσεις που λαμβάνονται από την Επιτροπή για ποσά που υπερβαίνουν τα 15 εκατομύρια EUR, εκτός του πλαισίου του πολυετούς προγραμματισμού που εγκρίνουν τα κράτη μέλη, υποβάλλονται στη διαδικασία της επιτροπολογίας. Επομένως, η Επιτροπή υιοθετεί ειδικά μέτρα που δεν προβλέπονται στα έγγραφα στρατηγικής ή στα πολυετή ενδεικτικά προγράμματα σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 3 της απόφασης 1999/468/ΕΚ, δηλαδή αφού διατυπώσει τη γνώμη της διαχειριστική επιτροπή, την οποία αποτελούν αντιπρόσωποι των κρατών μελών και της οποίας προεδρεύει ο αντιπρόσωπος της Επιτροπής. Η Επιτροπή λαμβάνει δεόντως υπόψη τη γνώμη που διατυπώνει η επιτροπή για τα ειδικά μέτρα και ενημερώνει την επιτροπή για τον τρόπο με τον οποίο έλαψε υπόψη τη γνώμη αυτή. Η Επιτροπή μπορεί να προσαρμόσει τα ειδικά μέτρα σύμφωνα με την ίδια διαδικασία. Ωστόσο, η γνώμη της επιτροπής δεν είναι αναγκαία στην περίπτωση προσαρμογών που θεωρούνται αμελητέες, σύμφωνα με το άρθρο 11 παράγραφος 4.

Άρθρο 12 Eπιλεξιμότητα

Το άρθρο 12 διευκρινίζει το σύνολο των επιλέξιμων, δυνάμει του παρόντος κανονισμού, φορέων, οργανισμών και ιδρυμάτων. Προβλέπει ευρεία επιλεξιμότητα, σύμφωνα με την τρέχουσα πρακτική. Όσον αφορά τη δυνατότητα υπαγωγής σε καθεστώς κοινοτικών επιχορηγήσεων, το άρθρο 12 πρέπει να εξεταστεί σε συνδυασμό με το άρθρο 19 που διευκρινίζει τους κανόνες συμμετοχής στις διαδικασίες των δημόσιων συμβάσεων και επιχορηγήσεων.

Άρθρα 13 και 14 Τύποι μέτρων και μέτρα στήριξης

Το άρθρο 13 περιγράφει, ενδεικτικά, τον τύπο των μέτρων που μπορούν να χρηματοδοτηθούν δυνάμει του παρόντος κανονισμού με βάση την τρέχουσα πρακτική.

Κατά την έννοια του άρθρου 14, η Κοινότητα δύναται, δυνάμει του παρόντος κανονισμού, να χρηματοδοτεί όλα τα μέτρα στήριξης που απαιτούνται για την εφαρμογή του κανονισμού αυτού.

Άρθρα 15 και 16 Συγχρηματοδότηση και τρόποι διαχείρισης

Σύμφωνα με την τρέχουσα πρακτική και τη βούληση των χορηγών βοήθειας να εντείνουν το συντονισμό των μέτρων συνεργασίας, το άρθρο 15 επιβεβαιώνει ότι τα χρηματοδοτούμενα μέτρα μπορούν να αποτελούν αντικείμενο συγχρηματοδότησης (παράλληλης ή μικτής). Στο άρθρο 3 διευκρινίζεται ότι, στην περίπτωση αυτή, η Επιτροπή μπορεί να λαμβάνει και να διαχειρίζεται κεφάλαια των κρατών μελών (ιδίως των οργανισμών του δημόσιου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα), οποιασδήποτε άλλης τρίτης χρηματοδότριας χώρας ή των διεθνών και περιφερειακών οργανισμών. Η διάταξη αυτή επιτρέπει στην Επιτροπή να ενεργεί σε ισότιμη βάση με τους λοιπούς χορηγούς βοήθειας.

Το άρθρο 16 ορίζει ότι, για τη διαχείριση της εφαρμογής των μέτρων που χρηματοδοτούνται δυνάμει του παρόντος κανονισμού, η Επιτροπή μπορεί να επιλέξει μεταξύ:

- της άμεσης ή έμμεσης κεντρικής διαχείρισης από κοινοτικούς οργανισμούς ή οργανισμούς που ιδρύουν οι Κοινότητες (παράγραφος 2)· ή

- της έμμεσης κεντρικής διαχείρισης από οργανισμούς των κρατών μελών (παράγραφος 3), σύμφωνα με το άρθρο 54 παράγραφος 2 στοιχείο γ) σημείο i) του δημοσιονομικού κανονισμού που επιτρέπει τη δυνατότητα αυτή, εφόσον προβλέπεται αυτό από τη βασική πράξη.

Άρθρο 17 Δημοσιονομικές δεσμεύσεις

Σύμφωνα με το άρθρο 17, οι δημοσιονομικές δεσμεύσεις αναλαμβάνονται με βάση τις αποφάσεις που λαμβάνει η Επιτροπή στο πλαίσιο των προγραμμάτων δράσης, των ειδικών μέτρων που δεν προβλέπονται στα έγγραφα στρατηγικής ή των πολυετών ενδεικτικών προγραμμάτων και των μέτρων στήριξης. Το άρθρο αυτό προβλέπει τη δυνατότητα κατανομής των δημοσιονομικών δεσμεύσεων σε πολλά οικονομικά έτη, σε ετήσιες δόσεις, σύμφωνα με το άρθρο 76 του δημοσιονομικού κανονισμού που επιτρέπει τη δυνατότητα αυτή, εφόσον προβλέπεται αυτό από τη βασική πράξη.

Άρθρο 18 Προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Κοινότητας

Το άρθρο 18 καθορίζει τα μέτρα που σκοπό έχουν να προστατεύσουν τα οικονομικά συμφέροντα της Κοινότητας. Ειδικότερα, επιτρέπει στην Κοινότητα να διενεργεί τους απαιτούμενους ελέγχους κατά την εφαρμογή των δραστηριοτήτων.

Άρθρο 19 Συμμετοχή στις διαδικασίες δημόσιων συμβάσεων και επιχορηγήσεων, και κανόνες καταγωγής

Το άρθρο 19 καθορίζει τους όρους πρόσβασης στις διαδικασίες δημόσιων συμβάσεων και επιχορηγήσεων στο πλαίσιο της εφαρμογής του παρόντος κανονισμού. Στο σημερινό στάδιο, οι προβλεπόμενες διατάξεις είναι σύμφωνες με την "Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την πρόσβαση στην κοινοτική εξωτερική βοήθεια»[1], η οποία αποβλέπει στην τροποποίηση των κανονισμών που αποτελούν τη νομική βάση των κυριότερων μέσων κοινοτικής βοήθειας για τη μεγαλύτερη αποδέσμευση της βοήθειας. Σύμφωνα με το άρθρο 19 παράγραφος 2, όταν μια τρίτη χώρα επιτρέπει στα κράτη μέλη της Κοινότητας να συμμετάσχουν στις διαδικασίες των δημοσίων συμβάσεων και επιχορηγήσεων, η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει να επιτρέψει στη χώρα αυτή να συμμετάσχει στις διαδικασίες δημόσιων συμβάσεων και επιχορηγήσεων της Κοινότητας. Το άρθρο 19 μπορεί να τροποποιηθεί σε συνάρτηση με τα συμπεράσματα του Συμβουλίου και του Κοινοβουλίου κατά την αναθεώρηση του προαναφερόμενου κανονισμού.

Λαμβανομένου υπόψη του ειδικού χαρακτήρα του μέσου και των προβλημάτων που εξετάζει, καθώς και της έμφασης που δίνει στα διασυνοριακά προβλήματα, το παρόν άρθρο επιτρέπει στην Επιτροπή να επεκτείνει την επιλεξιμότητα σε χώρες που έχουν παραδοσιακούς οικονομικούς, εμπορικούς ή γεωγραφικούς δεσμούς με την ενδιαφερόμενη χώρα εταίρο. Η διάταξη αυτή βασίζεται στις ισχύουσες διατάξεις του κανονισμού Meda.

Επιπλέον, η επιλεξιμότητα μπορεί να επεκταθεί περαιτέρω σε καταστάσεις κρίσης που απαιτούν τη λήψη έκτακτων μέτρων βοήθειας ή προσωρινών προγραμμάτων. Στις περιπτώσεις αυτές είναι επιτακτικά αναγκαίο να ακολουθούνται ευέλικτες διαδικασίες επιλεξιμότητας. Οι κανόνες καταγωγής και οι περιοριστικοί κανόνες επιλεξιμότητας δημιούργησαν στο παρελθόν εμπόδια στην αποτελεσματική συνεργασία με άλλους διεθνείς παράγοντες και μείωσαν την ταχύτητα και αποτελεσματικότητα της κοινοτικής δράσης.

Άρθρα 20, 21 και 21 Προχρηματοδότηση, επιχορηγήσεις και κεφάλαια που διατίθενται στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων ή σε άλλους ενδιάμεσους χρηματοδότες

Τα άρθρα 20, 21 και 22 διευκρινίζουν ορισμένα από τα τεχνικά σημεία που συνδέονται με την εφαρμογή ορισμένων μέτρων που προβλέπονται στο άρθρο 13. Ειδικότερα:

Το άρθρο 20 ορίζει ότι οι τόκοι της προχρηματοδότησης πρέπει να διατίθενται στους δικαιούχους. Ο δημοσιονομικός κανονισμός επιτρέπει τη δυνατότητα αυτή, εφόσον προβλέπεται αυτό από τη βασική πράξη.

Το άρθρο 21 αναφέρει ότι τα φυσικά πρόσωπα μπορούν να λαμβάνουν επιχορηγήσεις, σύμφωνα με το άρθρο 114 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1605/2002 που επιτρέπει τη δυνατότητα αυτή, εφόσον προβλέπεται αυτό από τη νομική βάση.

Το άρθρο 22 ορίζει τον τύπο των διατάξεων που πρέπει να υιοθετεί η Επιτροπή, κατά περίπτωση, όταν αποφασίζει να διαθέσει κεφάλαια στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων ή σε άλλους ενδιάμεσους χρηματοδότες.

Άρθρο 23 Αξιολόγηση

Το άρθρο 23 καλεί την Επιτροπή να αξιολογεί κατά τακτά διαστήματα τα αποτελέσματα των γεωγραφικών και θεματικών πολιτικών και προγραμμάτων, των τομεακών πολιτικών καθώς και το βαθμό αποτελεσματικότητας του προγραμματισμού.

Τίτλος - IV - Τελικές διατάξεις

Ο τίτλος IV καθορίζει τις συνήθεις διατάξεις για την ετήσια υποβολή έκθεσης προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού (άρθρο 24), τη διαδικασία επιτροπολογίας (άρθρο 25), την αναθεώρηση του κανονισμού (άρθρο 26), την κατάργηση του ισχύοντος κανονισμού (άρθρο 27) και την ημερομηνία έναρξης ισχύος (άρθρο 28). Ο κανονισμός εφαρμόζεται από 1ης Ιανουαρίου 2007.

Ο κανονισμός προβλέπει την προσφυγή σε συμβουλευτικές και διαχειριστικές επιτροπές, σύμφωνα με την προσέγγιση του κανονισμού συνεργασίας για την ανάπτυξη και οικονομικής συνεργασίας. Στις διαχειριστικές επιτροπές υποβάλλονται έγγραφα στρατηγικής που διέπουν τη μακροπρόθεσμη βοήθεια. Οι συμβουλευτικές επιτροπές καλούνται να διατυπώσουν τη γνώμη τους όταν απαιτείται ιδιαίτερη ευελιξία κατά το σχεδιασμό και την εφαρμογή του προγράμματος.

2004/0223 (CNS)

Πρόταση

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

για τη θέσπιση μέσου σταθερότητας

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη:

τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, και ιδίως το άρθρο 308,

τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας, και ιδίως το άρθρο 203,

την πρόταση της Επιτροπής[2],

τη γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου[3],

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

(1) Για να καταστεί αποτελεσματικότερη η κοινοτική εξωτερική βοήθεια έχει μελετηθεί νέο πλαίσιο για τον προγραμματισμό και την παροχή της βοήθειας. Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. .... του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της ...., θεσπίζει μέσο προενταξιακής βοήθειας (IPA) που καλύπτει την κοινοτική βοήθεια προς τις υποψήφιες και δυνητικά υποψήφιες για προσχώρηση χώρες[4]. Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. ……. του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της ......, θεσπίζει το ευρωπαϊκό μέσο γειτονίας και εταιρικής σχέσης (ENPI)[5]. Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. ... του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της ..., αποβλέπει στη συνεργασία για την ανάπτυξη και την οικονομική συνεργασία με τις λοιπές τρίτες χώρες[6]. Ο παρών κανονισμός αποτελεί συμπληρωματικό μέσο που αποβλέπει στην αντιμετώπιση καταστάσεων κρίσης και ορισμένων παγκόσμιων και μακροπρόθεσμων προκλήσεων που απειλούν την ειρήνη, τη σταθερότητα, την προστασία και ασφάλεια των πολιτών.

(2) Η Κοινότητα αποτελεί σημαντικό φορέα παροχής οικονομικής, χρηματοδοτικής, τεχνικής, ανθρωπιστικής και μακροοικονομικής βοήθειας προς τις τρίτες χώρες. Η διασφάλιση σταθερών συνθηκών για την ανθρώπινη ανάπτυξη και η προαγωγή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της δημοκρατίας και των θεμελιωδών ελευθεριών παραμένουν πρωταρχικοί στόχοι όλων των κοινοτικών μέσων εξωτερικής βοήθειας.

(3) Η δήλωση των Ηνωμένων Εθνών για τη Χιλιετία θεωρεί την απουσία βίαιων συγκρούσεων ως προαπαιτούμενο για την ανθρώπινη ανάπτυξη. Το ψήφισμα 57/337 που εξέδωσε η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών τον Ιούλιο του 2003 αναγνωρίζει ότι η ειρήνη και η ανάπτυξη αλληλοενισχύονται και ότι ο σεβασμός των ανθρώπινων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών αντιπροσωπεύει ένα από τα θεμελιώδη στοιχεία για την πρόληψη των ενόπλων συγκρούσεων· επομένως, η ασφάλεια, η σταθερότητα, και η πρόληψη των βίαιων συγκρούσεων είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη και τη μείωση της φτώχειας. Επιπλέον, τα μέτρα που λαμβάνονται για την αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών συμβάλλουν στην επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων της χιλιετίας και των στόχων των συμφωνιών που έχουν συναφθεί μεταξύ της Κοινότητας, των κρατών μελών και των τρίτων χωρών.

(4) Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έχει δεσμευθεί ότι Ευρωπαϊκή Ένωση θα συμμετέχει εμπράκτως στη διαχείριση των κρίσεων και την πρόληψη βίαιων συγκρούσεων. Το πρόγραμμα της ΕΕ για την πρόληψη των βίαιων συγκρούσεων υπογραμμίζει την «πολιτική δέσμευση για τη συνέχιση της πρόληψης των συγκρούσεων ως ενός από τους κυριότερους στόχους των εξωτερικών σχέσεων της ΕΕ». Τα κοινοτικά μέσα χρηματοδότησης συμβάλλουν καθοριστικά στο στόχο αυτό και στην ανάδειξη της Ένωσης σε παγκόσμιο παράγοντα.

(5) Η έκθεση της ειδικής ομάδας για τις ειρηνευτικές επιχειρήσεις των Ηνωμένων Εθνών κάνει έκκληση στις περιφερειακές και υποπεριφερειακές οργανώσεις να αναπτύξουν τις ικανότητές τους για τη διατήρηση της ειρήνης. Σε απάντηση στην έκκληση αυτή, η Επιτροπή και το Συμβούλιο εξέδωσαν δήλωση, στις 17 Νοεμβρίου 2003, σχετικά με τη δημιουργία μέσου στήριξης της ειρήνης για την Αφρική. Η πείρα που έχει αποκτηθεί με το μέσο αυτό μπορεί να αποτελέσει γνώμονα για παρόμοιες ρυθμίσεις με άλλες περιφερειακές και υποπεριφερειακές οργανώσεις, σύμφωνα με την έμφαση που δίνει η Ευρωπαϊκή Στρατηγική Ασφάλειας στην ανάγκη ανάπτυξης αποτελεσματικού πολυμερούς συστήματος.

(6) Η ΕΕ θα συμβάλει στη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια σύμφωνα με τις αρχές του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.

(7) Η συμφωνία εταιρικής σχέσης του Κοτονού παρέχει ολοκληρωμένο πλαίσιο τόσο για την ασφάλεια όσο και για την ανάπτυξη και το παρόν μέσο σταθερότητας πρέπει να βασιστεί στην προσέγγιση αυτή.

(8) Τα προγράμματα για την αντιμετώπιση προβλημάτων όπως οι νάρκες κατά προσωπικού, τα φορητά όπλα και ο ελαφρός εξοπλισμός έχουν επιπτώσεις στην ανάπτυξη καθώς και στην ανθρώπινη ασφάλεια και την πολιτική σταθερότητα. Η διάσκεψη αναθεώρησης της συνθήκης για την κατάργηση των ναρκών το 2004 που τέθηκε σε ισχύ την 1η Μαρτίου 1999, υιοθέτησε σχέδιο δράσης που αποτελεί νέα δέσμευση να δοθεί τέρμα στα δεινά που προκαλούν οι νάρκες κατά προσωπικού.

(9) Η απόφαση 2001/792/EΚ, Ευρατόμ του Συμβουλίου, της 23ης Οκτωβρίου 2001, περί κοινοτικού μηχανισμού για τη διευκόλυνση της ενισχυμένης συνεργασίας στις επεμβάσεις βοήθειας της πολιτικής προστασίας[7], προβλέπει την αποστολή εμπειρογνωμόνων για την πολιτική προστασία στις τρίτες χώρες για την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών ή καταστροφών που προκαλούνται από τον άνθρωπο. Η ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή Περιφερειών για την απόφαση του Συμβουλίου περί κοινοτικού μηχανισμού για τη διευκόλυνση της ενισχυμένης συνεργασίας στις επεμβάσεις βοήθειας της πολιτικής προστασίας της ΕΕ[8] επισημαίνει την ανάγκη ταχείας κινητοποίησης κεφαλαίων για τη στήριξη των δράσεων αυτών.

(10) Η δήλωση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, της 25ης Μαρτίου 2004, κάνει έκκληση για την ενσωμάτωση των αντιτρομοκρατικών στόχων στα προγράμματα εξωτερικής βοήθειας. Επιπλέον, η στρατηγική της ΕΕ για τη χιλιετία όσον αφορά την πρόληψη και τον έλεγχο του οργανωμένου εγκλήματος, την οποία υιοθέτησε το Συμβούλιο στις 27 Μαρτίου 2000, απαιτεί στενότερη συνεργασία με τις τρίτες χώρες.

(11) Η ΕΕ πρέπει να είναι σε θέση να λαμβάνει μέτρα που της επιτρέπουν να υποστηρίζει την προώθηση της πυρηνικής προστασίας και ασφάλειας στις τρίτες χώρες, να καταπολεμά τη διάδοση των όπλων μαζικής καταστραφής και να αντιμετωπίζει διάφορες άλλες τεχνολογικές απειλές της προστασίας και ασφάλειας καθώς και μείζονες απρόβλεπτους κινδύνους της δημόσιας υγείας με διακρατικές επιπτώσεις. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 12ης Δεκεμβρίου 2003 υιοθέτησε στρατηγική της ΕΕ κατά της διάδοσης των όπλων μαζικής καταστροφής.

(12) Είναι αναγκαίο να χρηματοδοτηθούν συνοδευτικά μέτρα για την υποστήριξη των στόχων του παρόντος κανονισμού, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται η κατάρτιση, η έρευνα και η στήριξη για την εφαρμογή διεθνών συμφωνιών.

(13) Για την εκπλήρωση των διεθνών δεσμεύσεων που έχει προσυπογράψει η Κοινότητα και την πλήρη συμμετοχή στις εξωτερικές πολιτικές της ΕΕ, η Κοινότητα πρέπει να διασφαλίσει ότι τα μέσα εξωτερικής βοήθειας που διαθέτει είναι απόλυτα προσαρμοσμένα στους στόχους αυτούς.

(14) Η πείρα έχει καταδείξει ότι για να σταθεροποιηθεί μια κατάσταση μετά από κρίση, η δέσμευση της διεθνούς κοινότητας πρέπει να είναι διαρκής και ευέλικτη και ότι είναι αναγκαίο να δίδεται ιδιαίτερη έμφαση κατά τα πρώτα χρόνια της κρίσης, δεδομένου ότι κατά την περίοδο αυτή σημειώνεται υποτροπή της κρίσης σε πολλές χώρες. Επιπλέον, οι χώρες εταίροι που διέρχονται καταστάσεις κρίσης μπορεί να μην διαθέτουν θεσμική ικανότητα ή κυβερνήσεις που απολαύουν πλήρους πολιτικής αναγνώρισης διεθνώς ώστε να μπορούν να συμμετέχουν στον καθορισμό των προτεραιοτήτων για την παροχή βοήθειας.

(15) Για την εφαρμογή προγραμμάτων βοήθειας σε περιόδους κρίσης και πολιτικής αστάθειας απαιτούνται ειδικά μέτρα για να διασφαλιστεί η ευελιξία κατά τη λήψη αποφάσεων και την κατανομή του προϋπολογισμού, καθώς και ενισχυμένα μέτρα για να διασφαλιστεί η συνοχή με τη διμερή βοήθεια και μηχανισμοί για τη συγκέντρωση των κεφαλαίων των χορηγών βοήθειας, συμπεριλαμβανομένης της μεταβίβασης καθηκόντων δημόσιας αρχής από την έμμεση κεντρική διαχείριση.

(16) Τα ψηφίσματα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και τα συμπεράσματα του Συμβουλίου που ακολούθησαν μετά τις ανακοινώσεις της Επιτροπής σχετικά με τη σύνδεση της αρωγής, της αποκατάστασης και της ανάπτυξης[9] υπογραμμίζουν την ανάγκη να συσχετιστούν εμπράκτως οι ενέργειες που χρηματοδοτούνται δυνάμει των διαφόρων κοινοτικών μέσων χρηματοδότησης στο πλαίσιο των καταστάσεων κρίσης.

(17) Η πείρα έχει καταδείξει ότι, για να αντιμετωπιστούν τα προαναφερόμενα προβλήματα εγκαίρως και αποτελεσματικά, απαιτούνται ειδικοί χρηματοδοτικοί πόροι και μέσα χρηματοδότησης που συμπληρώνουν την ανθρωπιστική βοήθεια και τα μακροπρόθεσμα μέσα συνεργασίας.

(18) Πέρα από τα μέτρα που έχουν συμφωνηθεί με τις χώρες εταίρους στο πολιτικό πλαίσιο για τη συνεργασία που έχει θεσπιστεί δυνάμει του ολοκληρωμένου προενταξιακού μέσου, του ευρωπαϊκού μέσου γειτονίας και εταιρικής σχέσης και του μέσου συνεργασίας για την ανάπτυξη και οικονομικής συνεργασίας, η Κοινότητα πρέπει να είναι σε θέση να παρέχει βοήθεια για την υποστήριξη των θεμελιωδών αξιών και των κύριων πολιτικών προτεραιοτήτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και των νέων πολιτικών πρωτοβουλιών της διεθνούς κοινότητας όσον αφορά τη διαφύλαξη της ειρήνης, την πολιτική σταθερότητα και την ασφάλεια έναντι του οργανωμένου εγκλήματος, τη διάδοση των όπλων μαζικής καταστροφής και συναφών υλικών, τις κρίσιμες τεχνολογικές απειλές και τις επιδημίες.

(19) Η ανθρωπιστική βοήθεια παρέχεται αποκλειστικά δυνάμει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1257/96 του Συμβουλίου.

(20) Το 2001, οι «Κατευθυντήριες γραμμές για την ενίσχυση του επιχειρησιακού συντονισμού μεταξύ της Κοινότητας και των κρατών μελών στον τομέα της εξωτερικής βοήθειας" υπογράμμιζαν την ανάγκη καλύτερου συντονισμού της εξωτερικής βοήθειας της ΕΕ.

(21) Τα απαιτούμενα μέτρα για την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού θεσπίζονται σύμφωνα με την απόφαση 1999/468/ΕΚ του Συμβουλίου, της 28ης Ιουνίου 1999, για τον καθορισμό των όρων άσκησης των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων που ανατίθενται στην Επιτροπή[10].Τα έγγραφα στρατηγικής που διέπουν τη μακροπρόθεσμη βοήθεια υποβάλλονται σε διαχειριστική επιτροπή. Η συμβουλευτική επιτροπή καλείται να διατυπώσει τη γνώμη της όταν απαιτείται ιδιαίτερη ευελιξία κατά το σχεδιασμό και την εφαρμογή του προγράμματος.

(22) Με τη θέσπιση νέου μέσου σταθερότητας απαιτείται η κατάργηση των ακόλουθων κανονισμών: κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1724/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Οκτωβρίου 2001, σχετικά με τη δράση κατά των ναρκών ξηράς κατά προσωπικού στις αναπτυσσόμενες χώρες· κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1725/2001 του Συμβουλίου, της 23ης Ιουλίου 2001, σχετικά με τη δράση κατά των ναρκών ξηράς κατά προσωπικού σε τρίτες χώρες πλην των αναπτυσσομένων χωρών· κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 381/2001 του Συμβουλίου, της 26ης Φεβρουαρίου 2001, για δημιουργία μηχανισμού ταχείας αντίδρασης· κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2046/97 του Συμβουλίου της 13ης Οκτωβρίου 1997 για τη συνεργασία Βορρά-Νότου στην καταπολέμηση των ναρκωτικών και της τοξικομανίας· κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2258/96 του Συμβουλίου της 22ας Νοεμβρίου 1996 σχετικά με δράσεις αποκατάστασης και ανασυγκρότησης προς όφελος των αναπτυσσομένων χωρών· 2001/824/EC, Ευρατόμ: απόφαση του Συμβουλίου, της 16ης Νοεμβρίου 2001, σχετικά με μία περαιτέρω συνεισφορά της Ευρωπαϊκής Κοινότητας στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης για το Ταμείο Προστατευτικού Καλύμματος του Τσερνομπίλ· κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2130/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Οκτωβρίου 2001, σχετικά με τις ενέργειες της ενίσχυσης εκριζωθέντων πληθυσμών στις αναπτυσσόμενες χώρες της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής· κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1080/2000 του Συμβουλίου, της 22ας Μαΐου 2000, περί υποστηρίξεως στην προσωρινή Αποστολή των Ηνωμένων Εθνών για το Κοσσυφοπέδιο (MINUK) και στο Γραφείο του Ανωτάτου Εκπροσώπου στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη (OHR).)

(23) Οι στόχοι της προβλεπόμενης δράσης δεν μπορούν να επιτευχθούν επαρκώς από τα μεμονωμένα κράτη μέλη, λόγω της απαιτούμενης συντονισμένης πολυμερούς απάντησης στους τομείς που καθορίζει ο παρών κανονισμός και λόγω της κλίμακας και των παγκόσμιων επιπτώσεων των μέτρων που προβλέπονται στον κανονισμό. Επομένως, η Κοινότητα μπορεί να υιοθετεί μέτρα, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας που καθορίζεται στο άρθρο 5 της συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας που προβλέπεται επίσης στο εν λόγω άρθρο, ο παρών κανονισμός δεν υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη των στόχων αυτών.

(24) Οι συνθήκες δεν προβλέπουν, για την υιοθέτηση του παρόντος κανονισμού, εξουσίες άλλες από εκείνες του άρθρου 308 της συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και του άρθρου 203 της συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας,

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΟΝ ΠΑΡΟΝΤΑ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ:

Τιτλοσ Ι - Στοχοι

Άρθρο 1 Γενικοί στόχοι και πεδίο εφαρμογής

Η Κοινότητα χρηματοδοτεί μέτρα που αποβλέπουν στην προαγωγή της ειρήνης και της σταθερότητας, καθώς και της προστασίας και της ασφάλειας των πολιτών των τρίτων χωρών και εδαφών σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος κανονισμού.

Τα μέτρα αυτά υποστηρίζουν ειδικότερα τις πολιτικές της ΕΕ όσον αφορά:

- την αποτελεσματική, έγκαιρη και ολοκληρωμένη αντίδραση για την πρόληψη, το μετριασμό ή την αντιμετώπιση των επιπτώσεων καταστάσεων κρίσης, σοβαρής πολιτικής αστάθειας ή βίαιης σύγκρουσης·

- τις μείζονες προκλήσεις για την εγκαθίδρυση ή διαφύλαξη του κράτους δικαίου στις τρίτες χώρες, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται η καταπολέμηση των περιφερειακών ή διασυνοριακών προβλημάτων, όπως του οργανωμένου εγκλήματος, της παράνομης διακίνησης και της τρομοκρατίας·

- τις μείζονες τεχνολογικές απειλές με ενδεχόμενες διασυνοριακές επιπτωσεις, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται η προώθηση της πυρηνικής ασφάλειας και η καταπολέμηση της διάδοσης των όπλων μαζικής καταστροφής·

- την ανάπτυξη ικανότητας διατήρησης και στήριξης της ειρήνης σε σύμπραξη με τις διεθνείς, περιφερειακές και υποπεριφερειακές οργανώσεις.

Ο παρών κανονισμός καθορίζει επίσης πλαίσιο για να ανταποκριθεί στις νέες πολιτικές πρωτοβουλίες που υποστηρίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση σύμφωνα με τους στόχους του κανονισμού, συμπληρωματικά με τις δράσεις που μπορούν να αναληφθούν στο πλαίσιο άλλων εξωτερικών μέσων χρηματοδότησης.

Άρθρο 2 Αντικείμενο

Για την επίτευξη των στόχων του παρόντος κανονισμού, η Κοινότητα παρέχει χρηματοδοτική, οικονομική και τεχνική βοήθεια, η οποία συμπληρώνει τη βοήθεια που παρέχεται κατά κανόνα δυνάμει του μέσου ανθρωπιστικής βοήθειας, του ολοκληρωμένου προενταξιακού μέσου, του ευρωπαϊκού μέσου γειτονίας και εταιρικής σχέσης και του μέσου συνεργασίας για την ανάπτυξη και οικονομικής συνεργασίας με σκοπό:

α) να συμβάλει στη δημιουργία ή στην αποκατάσταση στις τρίτες χώρες των συνθηκών που είναι απαραίτητες για την αποτελεσματική εφαρμογή των κοινοτικών πολιτικών και προγραμμάτων συνεργασίας για την ανάπτυξη και οικονομικής συνεργασίας. Η δράση αυτή μπορεί να συμπεριλαμβάνει, μεταξύ άλλων, στήριξη για:

- τα πολιτικά μέτρα που λαμβάνουν διεθνείς και περιφερειακοί οργανισμοί, κρατικοί και μη κρατικοί παράγοντες, στόχος των οποίων είναι να διευκολύνουν την ειρηνική διευθέτηση των διαφορών, την πρόληψη της εμφάνισης ή επίτασης βιαίων συγκρούσεων, τον περιορισμό της εδαφικής εξάπλωσής τους και την ενθάρρυνση του συμβιβασμού των μερών, συμπεριλαμβανομένων των διαπραγματευτικών και διαμεσολαβητικών προσπαθειών και της παρακολούθησης και εφαρμογής ειρηνευτικών συμφωνιών ή συμφωνιών κατάπαυσης του πυρός μεταξύ των μερών·

- τις στρατιωτικές επιχειρήσεις παρακολούθησης και διατήρησης ή στήριξης της ειρήνης (συμπεριλαμβανομένων των επιχειρήσεων με πολιτική συνιστώσα) που διεξάγονται από περιφερειακές και υποπεριφερειακές οργανώσεις και άλλους συνασπισμούς κρατών που ενεργούν με την έγκριση των Ηνωμένων Εθνών· τα μέτρα για την οικοδόμηση των ικανοτήτων των οργανώσεων αυτών και των συμμετεχόντων μελών τους για το σχεδιασμό, την εκτέλεση και τη διασφάλιση αποτελεσματικού πολιτικού ελέγχου των επιχειρήσεων αυτών·

- την κινητοποίηση μέτρων για την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών ή καταστροφών που προκαλούνται από τον άνθρωπο, συμπεριλαμβανομένης της προσφυγής σε μέσα πολιτικής άμυνας σε περίπτωση έλλειψης ή ανεπάρκειας της ανθρωπιστικής βοήθειας της ΕΕ·

- τον αφοπλισμό, την αποστράτευση και την επανένταξη των μαχητών, τη διευθέτηση του προβλήματος των παιδιών-στρατιωτών και τη μεταρρύθμιση του τομέα της ασφάλειας·

- τα μέτρα για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που θέτουν οι νάρκες κατά προσωπικού, οι μη εκραγέντες μηχανισμοί ή άλλοι εκρηκτικοί μηχανισμοί, τα φορητά όπλα και ο ελαφρός οπλισμός και άλλα επικίνδυνα κατάλοιπα του πολέμου, καθώς και η άρση ναρκοπεδίων και η καταστροφή των αποθεμάτων, η παροχή βοήθειας στα θύματα των μηχανισμών αυτών και τα προγράμματα ενημέρωσης ως προς τους κινδύνους·

- τα μέτρα που λαμβάνονται για την αντιμετώπιση καταστάσεων κρίσης με σκοπό τη διαφύλαξη, την αποκατάσταση ή τη δημιουργία των συνθηκών που απαιτούνται για τη διαρκή οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη, συμπεριλαμβανομένης μεταξύ άλλων της στήριξης για τη λειτουργία των μεταβατικών διοικήσεων που έχουν λάβει εντολή από τη διεθνή κοινότητα και των δράσεών τους, και διάφορα άλλα αρχικά μέτρα για τη δημιουργία και στήριξη δημοκρατικών και πλουραλιστικών δημόσιων θεσμών, την αποτελεσματική πολιτική διοίκηση σε εθνικό και τοπικό επίπεδο, την ανεξάρτητη δικαστική εξουσία, τη χρηστή διακυβέρνηση και την έννομη τάξη·

- τα μέτρα για την αντιμετώπιση καταστάσεων κρίσης που αποβλέπουν στην προαγωγή και την προάσπιση του σεβασμού των ανθρώπινων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών, των δημοκρατικών αρχών και του κράτους δικαίου, καθώς και των αρχών του διεθνούς δικαίου (συμπεριλαμβανομένης της στήριξης των ειδικών εθνικών και διεθνών ποινικών δικαστηρίων, των επιτροπών για την εξεύρεση της αλήθειας και το συμβιβασμό και τους μηχανισμούς για τη νομική διευθέτηση των καταγγελιών στον τομέα των ανθρώπινων δικαιωμάτων και για τη διεκδίκηση και δήλωση των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας) και, τέλος, την ενθάρρυνση της ανάπτυξης της κοινωνίας των πολιτών και της συμμετοχής της στην πολιτική διαδικασία, συμπεριλαμβανομένης της προώθησης ανεξάρτητων και επαγγελματικών μέσων ενημέρωσης·

- τα μέτρα για την αντιμετώπιση καταστάσεων κρίσης για την αποκατάσταση και ανοικοδόμηση των βασικών υποδομών, καταλυμάτων, δημόσιων κτιρίων και οικονομικών περιουσιακών στοιχείων (συμπεριλαμβανομένης της βασικής παραγωγικής ικανότητας) και για την αναθέρμανση της οικονομικής δραστηριότητας και τη δημιουργία θέσεων εργασίας·

- τα τυχόν άλλα μέτρα που απαιτούνται για να διευκολυνθεί η αποτελεσματική μετάβαση από τα μέτρα για την αντιμετώπιση των καταστάσεων κρίσης σε κανονικές συνθήκες διαχείρισης της συνεργασίας στο πλαίσιο των μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων στρατηγικών και προγραμμάτων οικονομικής συνεργασίας της Κοινότητας.

Η Επιτροπή διασφαλίζει τη συνοχή των λαμβανόμενων μέτρων με το συνολικό στρατηγικό πολιτικό πλαίσιο της Κοινότητας για τη χώρα εταίρο, και ιδίως με τους στόχους των πολιτικών και προγραμμάτων συνεργασίας για την ανάπτυξη και οικονομικής συνεργασίας που υιοθετούνται δυνάμει του άρθρου 179 και του άρθρου 181 Α της συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας.

β) να εντατικοποιήσει τη συνεργασία μεταξύ της ΕΕ και των τρίτων χωρών όσον αφορά τις διασυνοριακές προκλήσεις σε παγκόσμιο και περιφερειακό επίπεδο που απειλούν την ασφάλεια και τα θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών.

Ειδικότερα, τα μέτρα αυτά μπορούν:

- να ενισχύουν την ικανότητα των δικαστικών αρχών και των αρχών επιβολής του νόμου για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος, καθώς και της παράνομης διακίνησης, του αποτελεσματικού ελέγχου του λαθρεμπορίου και της παράνομης διαμετακόμισης και άλλων τομέων συνεργασίας στον τομέα της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων·

- να ενισχύουν το διεθνές πλαίσιο για την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων και τη στήριξη της διεθνούς δράσης για την προαγωγή της δημοκρατίας·

- να αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της ασφάλειας των διεθνών μεταφορών και των δραστηριοτήτων στον τομέα της ενέργειας, καθώς και των υποδομών, συμπεριλαμβανομένων της μεταφοράς των επιβατών και των εμπορευμάτων, καθώς και της διανομής ενέργειας·

- να ανταποκρίνονται σε αιφνίδιες σοβαρές απειλές της δημόσιας υγείας, όπως επιδημίες με ενδεχόμενο διακρατικές επιπτώσεις·

- να συμβάλλουν στην ενίσχυση των εθνικών νομικών πλαισίων και της διεθνούς συνεργασίας στους παραπάνω τομείς, συμπεριλαμβανομένων της ανταλλαγής πληροφοριών, της εκτίμησης των κινδύνων/απειλών και διαφόρων άλλων κατάλληλων μορφών συνεργασίας.

Τα μέτρα αυτά μπορούν να υιοθετηθούν δυνάμει του παρόντος κανονισμού, εφόσον ανταποκρίνονται σε επείγουσα ανάγκη, εάν η αποδοτικότητα ή αποτελεσματικότητα της εφαρμογής τους εξαρτάται από την παρουσία παγκόσμιων ή διαπεριφερειακών στρατηγικών και μηχανισμών και εφόσον δεν εφαρμόζονται με άλλο τρόπο στο πλαίσιο πολιτικής και προγραμματισμού του κανονισμού για τη θέσπιση συνεργασίας για την ανάπτυξη και οικονομικής συνεργασίας[11], του κανονισμού για τη θέσπιση ευρωπαϊκού μέσου γειτονίας και εταιρικής σχέσης[12] ή του κανονισμού για τη θέσπιση ολοκληρωμένου μέσου προενταξιακής βοήθειας[13].

γ) να συμβάλει στην προστασία των χωρών και πληθυσμών κατά των κρίσιμων τεχνολογικών απειλών και να καταπολεμά τη διάδοση των πυρηνικών, χημικών, βιολογικών και ραδιολογικών όπλων και συναφών υλικών, εξοπλισμού και τεχνογνωσίας. Η δράση αυτή μπορεί να συμπεριλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τη στήριξη για:

- την προώθηση της πυρηνικής ασφάλειας, ιδίως με τη συμβολή στην προώθηση της μεταφοράς φιλοσοφίας ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένων του ασφαλούς σχεδιασμού, λειτουργίας και συντήρησης των εγκαταστάσεων πυρηνικής ενέργειας ή άλλων πυρηνικών εγκαταστάσεων, της ασφαλούς μεταφοράς, επεξεργασίας και διάθεσης των πυρηνικών αποβλήτων και της αποκατάστασης πρώην πυρηνικών εγκαταστάσεων·

- τη θέσπιση και εφαρμογή πυρηνικών διασφαλίσεων, συμπεριλαμβανομένων της κατάλληλης λογιστικής διαχείρισης και ελέγχου των σχάσιμων υλικών, του ελέγχου του παράνομου εμπορίου δυνητικά επικίνδυνων υλικών και την εγκατάσταση σύγχρονου υλικοτεχνικού εξοπλισμού αξιολόγησης και ελέγχου·

- τη μείωση των αποθεμάτων σχάσιμων υλικών ή χημικών και βιολογικών ουσιών που χρησιμοποιούνται ως όπλα και την ενίσχυση της προστασίας και ασφάλειας των εγκαταστάσεων επεξεργασίας των υλικών αυτών ή των προδρόμων ουσιών τους·

- τη μετατροπή για μη στρατιωτική χρήση των πολεμικών βιομηχανιών και εγκαταστάσεων παραγωγής καθώς και των προγραμμάτων έρευνας στον τομέα της άμυνας, συμπεριλαμβανομένης της στήριξης για τον επαγγελματικό αναπροσανατολισμό και την εναλλακτική απασχόληση επιστημόνων οπλικών συστημάτων και την αποκατάσταση των πρώην οπλικών εγκαταστάσεων·

- τον αποτελεσματικό έλεγχο και εντοπισμό του παράνομου εμπορίου δυνητικά επικίνδυνων υλικών, συμπεριλαμβανομένης της εγκατάστασης σύγχρονου υλικοτεχνικού εξοπλισμού αξιολόγησης και ελέγχου·

- την ανάπτυξη και επιβολή αποτελεσματικών ελέγχων στις εξαγωγές ειδών διπλής χρήσης·

- την εφαρμογή αποτελεσματικών μέτρων για την ετοιμότητα σε περίπτωση φυσικών καταστροφών, τον προγραμματισμό άμεσης δράσης, την πολιτική άμυνα και μέτρα εξυγίανσης σε περίπτωση περιβαλλοντικών καταστροφών, για παράδειγμα στον πυρηνικό τομέα ή σε σχέση με άλλες βιομηχανίες που παρουσιάζουν δυνητικούς κινδύνους περιβαλλοντικών καταστροφών με διεθνείς επιπτώσεις·

- την προαγωγή της διεθνούς συνεργασίας στους παραπάνω τομείς, συμπεριλαμβανομένων της ανταλλαγής πληροφοριών, της εκτίμησης των κινδύνων/απειλών και διαφόρων άλλων μορφών συνεργασίας.

δ) να προωθήσει την επικύρωση, εφαρμογή και παρακολούθηση των διεθνών συμφωνιών και συνθηκών και να ενθαρρύνει τις αποτελεσματικές διεθνείς πολιτικές και πρακτικές σύμφωνα με τους στόχους του παρόντος κανονισμού. Τα μέτρα αυτά μπορούν να περιλαμβάνουν επίσης την έρευνα και ανάλυση, τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης, καθώς και την πρόληψη συγκρούσεων και την κατάρτιση για τη μη στρατιωτική διαχείριση των κρίσεων.

Άρθρο 3 Άλλες πρωτοβουλίες

Η Κοινότητα μπορεί να υιοθετήσει μέτρα για τη στήριξη των διαφόρων άλλων πολιτικών πρωτοβουλιών, στις περιπτώσεις που τα μέτρα αυτά συμβάλλουν στους γενικούς στόχους του παρόντος κανονισμού που καθορίζονται στο άρθρο 1 και/ή ανταποκρίνονται σε δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η Κοινότητα σε διεθνή φόρα ή στην κατεστημένη πολιτική του Συμβουλίου.

Τίτλος ΙΙ - Προγραμματισμός και κατανομή των κεφαλαίων

Άρθρο 4 Μέτρα και προγράμματα

1. Τα κοινοτικά μέτρα που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό εκτελούνται υπό μορφή έκτακτων μέτρων βοήθειας, προσωρινών προγραμμάτων παρέμβασης ή πολυετών προγραμμάτων.

2. Τα έκτακτα μέτρα βοήθειας ανταποκρίνονται σε καταστάσεις κρίσης ή έσχατης ανάγκης ή απειλής της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου, των ανθρώπινων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών, όταν η αποτελεσματικότητα των μέτρων εξαρτάται κυρίως από την ταχεία ή ευέλικτη εφαρμογή τους. Η Επιτροπή μπορεί επίσης να υιοθετήσει έκτακτα μέτρα βοήθειας για την εφαρμογή των κοινοτικών μέτρων παράλληλα με τα μέτρα που υιοθετεί το Συμβούλιο στο πλαίσιο του τίτλου V της συνθήκης για την Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας.

3. Μετά τα έκτακτα μέτρα βοήθειας μπορεί να επακολουθεί προσωρινό πρόγραμμα παρέμβασης. Τα προσωρινά προγράμματα παρέμβασης συνίσταται σε μέτρα που σκοπό έχουν να συμβάλουν στη δημιουργία ή στην αποκατάσταση των βασικών συνθηκών που απαιτούνται για την κανονική εφαρμογή των προγραμμάτων εξωτερικής συνεργασίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επιπλέον, μπορούν να εφαρμόζονται για την αντιμετώπιση καταστάσεων παρατεταμένης πολιτικής αστάθειας, καταστάσεων που προκύπτουν από ανεπίλυτες διαφορές, σοβαρών προβλημάτων που έπονται των συγκρούσεων και καταστάσεων όπου η Κοινότητα επικαλείται τις θεμελιώδεις ρήτρες των διεθνών συμφωνιών με τις τρίτες χώρες ή άλλες βασικές πράξεις που διέπουν την εξωτερική βοήθεια, υπό την προϋπόθεση ότι τούτο συμβιβάζεται με τα τυχόν άλλα κατάλληλα μέτρα που υιοθετεί το Συμβούλιο.

4. Τα πολυετή προγράμματα συνίστανται σε μέτρα που σκοπό έχουν να αντιμετωπίσουν τα μακροπρόθεσμα προβλήματα στο πλαίσιο σταθερών συνθηκών για τη συνεργασία. Τα προγράμματα αυτά βασίζονται στα ακόλουθα στοιχεία:

α) τις ειδικές περιφερειακές και θεματικές στρατηγικές του παρόντος μέσου που υιοθετούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 7 ή

β) τις εθνικές, περιφερειακές ή θεματικές στρατηγικές που υιοθετούνται στο πλαίσιο του κανονισμού του Συμβουλίου σχετικά με τη θέσπιση μέσου συνεργασίας για την ανάπτυξη και οικονομικής συνεργασίας, του κανονισμού σχετικά με τη θέσπιση μέσου προενταξιακής βοήθειας και του κανονισμού σχετικά με τη θέσπιση ευρωπαϊκού μέσου γειτονίας και εταιρικής σχέσης.

Άρθρο 5 Ειδικές διατάξεις όσον αφορά τα έκτακτα μέτρα βοήθειας και τα προσωρινά προγράμματα

1. Η Επιτροπή βρίσκεται σε διαρκή διάλογο με το Συμβούλιο όσον αφορά τον προγραμματισμό των έκτακτων μέτρων βοήθειας που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό. Λαμβάνει υπόψη τη στρατηγική που ακολουθεί το Συμβούλιο τόσο για τον προγραμματισμό όσο και για την περαιτέρω εφαρμογή των μέτρων αυτών, προς το σκοπό της συνοχής της εξωτερικής δράσης της ΕΕ. Στις περιπτώσεις που η Επιτροπή υιοθετεί έκτακτα μέτρα βοήθειας σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 2 παραπάνω, ενημερώνει αμελλητί το Συμβούλιο για το χαρακτήρα, τους στόχους και τα χρηματικά ποσά των εν λόγω μέτρων.

Εντός εννέα μηνών από την υιοθέτηση έκτακτων μέτρων, η Επιτροπή υποβάλλει έκθεση στο Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η έκθεση αυτή παρέχει γενικό απολογισμό της τρέχουσας και προβλεπόμενης κοινοτικής αντίδρασης και της συνεισφοράς των λοιπών κοινοτικών μέσων χρηματοδότησης, της προόδου των υφιστάμενων εθνικών ή περιφερειακών στρατηγικών που αναφέρονται στο άρθρο 4 παράγραφος 4 στοιχείο β) παραπάνω, των ενδεχόμενων μέτρων που λαμβάνει η Κοινότητα για να διευκολύνει τον πολιτικό διάλογο, καθώς και του ρόλου της Κοινότητας στο πλαίσιο της γενικότερης αντίδρασης σε διεθνές και πολυμερές πλαίσιο. Η έκθεση επισημαίνει επίσης τυχόν μέτρα που κρίνονται απαραίτητα για τη διασφάλιση της συνοχής μεταξύ της κοινοτικής δράσης και των μέτρων που προγραμματίζονται ή υιοθετούνται δυνάμει του τίτλου V της συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση.

2. Εντός του διαστήματος των εννέα μηνών που αναφέρεται στην παράγραφο 1 δεύτερο εδάφιο, η Επιτροπή μπορεί να υιοθετήσει προσωρινό πρόγραμμα παρέμβασης, σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 3 παραπάνω, με βάση τα έκτακτα μέτρα που υιοθετούνται και, όταν αυτό είναι δυνατό, προετοιμάζοντας το έδαφος για την επανέναρξη της συνεργασίας.

Στις περιπτώσεις που η Επιτροπή έχει διεξαγάγει ad hoc αναθεώρηση των εθνικών ή περιφερειακών στρατηγικών προς απάντηση σε μία από τις καταστάσεις που περιγράφονται στο άρθρο 4 παράγραφοι 2 ή 3 παραπάνω, οι στρατηγικές αυτές αποτελούν τη βάση για το προσωρινό πρόγραμμα.

Εντός δύο ετών από την υιοθέτηση του προσωρινού προγράμματος παρέμβασης, η Επιτροπή εξετάζει κατά πόσο οι συνθήκες εξακολουθούν να δικαιολογούν την προσφυγή στη χρηματοδότηση στο πλαίσιο του παρόντος κανονισμού. Κατά την εκτίμηση αυτή, η Επιτροπή εξετάζει ειδικότερα αν οι ανάγκες παροχής βοήθειας της συγκεκριμένης χώρας μπορούν να εκπληρωθούν επαρκώς εντός του πολιτικού πλαισίου που διέπει την παροχή βοήθειας δυνάμει των λοιπών μέσων εξωτερικής βοήθειας της Κοινότητας. Η Επιτροπή διαβιβάζει τα συμπεράσματά της στην επιτροπή του άρθρου 25.

Η Επιτροπή μπορεί να υιοθετήσει προσωρινό πρόγραμμα παρέμβασης χωρίς να έχει υιοθετήσει προηγουμένως έκτακτα μέτρα βοήθειας.

3. Για να διευκολύνει το διάλογο που αναφέρεται στην παράγραφο 1 και να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα και συνοχή των κοινοτικών και εθνικών έκτακτων μέτρων βοήθειας, η Επιτροπή μπορεί να λάβει οποιοδήποτε μέτρο κρίνει απαραίτητο για την ενθάρρυνση του στενού συντονισμού μεταξύ των δραστηριοτήτων της και των δραστηριοτήτων των κρατών μελών, τόσο στο επίπεδο της λήψης αποφάσεων όσο και επιτόπου. Προς το σκοπό αυτό, τα κράτη μέλη και η Επιτροπή καταφεύγουν σε σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών.

Άρθρο 6 Ειδικές διατάξεις εφαρμοζόμενες στις επιχειρήσεις στήριξης της ειρήνης

1. Τα μέτρα που παρέχουν στήριξη για την ανάπτυξη των δυνάμεων διατήρησης της ειρήνης και των επιχειρήσεων στήριξης της ειρήνης που αναφέρονται στο άρθρο 2 παραπάνω, καθώς και τα ενδεχόμενα συνοδευτικά μέτρα, υιοθετούνται ως έκτακτα μέτρα βοήθειας.

Πριν υιοθετηθούν τα μέτρα αυτά, η Επιτροπή ζητεί εγκαίρως τη γνώμη των κρατών μελών στο πλαίσιο των αρμόδιων υπηρεσιών του Συμβουλίου, αναφέροντας επίσης όλα τα συμπληρωματικά μέτρα που κρίνει ότι είναι σκόπιμο να υιοθετηθούν από το Συμβούλιο.

Η Επιτροπή εξακριβώνει αν οι επιχειρήσεις είναι σύμφωνες προς τις αρχές και τους στόχους των Ηνωμένων Πολιτειών και ιδίως αν η ενδεχόμενη ανάπτυξη ειρηνευτικών δυνάμεων ή επιχειρήσεων στήριξης της ειρήνης έχουν τύχει έγκρισης, υπό την ευρεία έννοια, των Ηνωμένων Εθνών. Για τις επιχειρήσεις επιβολής της ειρήνης απαιτείται εντολή των Ηνωμένων Εθνών.

Η Επιτροπή καθορίζει τις διαδικασίες που απαιτούνται για τη διασφάλιση αποτελεσματικού και ανεξάρτητου ελέγχου της διαγωγής των δυνάμεων που έχουν αναλάβει στρατιωτικές επιχειρήσεις παρακολούθησης ή διατήρησης της ειρήνης που χρηματοδοτεί η Κοινότητα, και υποβάλλει τακτικά εκθέσεις στο Συμβούλιο.

2. Η Επιτροπή μπορεί, με δική της πρωτοβουλία, να υιοθετήσει προπαρασκευαστικά μέτρα σχετικά με τις επιχειρήσεις υποστήριξης της ειρήνης, συμπεριλαμβανομένων των διερευνητικών αποστολών. Η Επιτροπή ενημερώνει εγκαίρως το Συμβούλιο πριν χρηματοδοτήσει τυχόν παρόμοια προπαρασκευαστικά μέτρα και λαμβάνει υπόψη τις απόψεις του Συμβουλίου κατά την περαιτέρω εφαρμογή των μέτρων αυτών.

3. Τα μέτρα που παρέχουν μακροπρόθεσμη στήριξη για τις εργασίες οικοδόμησης των ικανοτήτων στον τομέα των στρατιωτικών επιχειρήσεων για τη διατήρηση της ειρήνης υιοθετούνται στο πλαίσιο των πολυετών προγραμμάτων. Η Επιτροπή ενημερώνει τακτικά το Συμβούλιο σχετικά με την εφαρμογή των εν λόγω προγραμμάτων.

Άρθρο 7 Πολυετή προγράμματα

1. Στις περιπτώσεις που η Επιτροπή υιοθετεί έγγραφα περιφερειακής ή θεματικής στρατηγικής ειδικά για το παρόν μέσο, σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 4 στοιχείο β) παραπάνω, τα έγγραφα αυτά καταρτίζονται για περίοδο επτά ετών κατά ανώτατο όριο με σκοπό την παροχή συνεκτικού πλαισίου για το συντονισμό των χορηγών βοήθειας και των χωρών εταίρων.

2. Κατά την επεξεργασία των εγγράφων στρατηγικής που αναφέρονται στην παράγραφο 1, η Επιτροπή διασφαλίζει τη συνοχή μεταξύ των στρατηγικών και των μέτρων που υιοθετούνται στο πλαίσιο των εθνικών και περιφερειακών προγραμμάτων της Κοινότητας. Επιπλέον, όταν κρίνεται σκόπιμο, διοργανώνονται διαβουλεύσεις μεταξύ της Επιτροπής, των κρατών μελών και των διαφόρων άλλων χορηγών βοήθειας για να διασφαλιστεί η συμπληρωματικότητα μεταξύ των δραστηριοτήτων συνεργασίας της Κοινότητας και των κρατών μελών. Ενδεχομένως, μπορούν να συμμετάσχουν και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη.

Τα έγγραφα στρατηγικής επανεξετάζονται και αναθεωρούνται, αν αυτό είναι αναγκαίο, κατά κανόνα στο ενδιάμεσο στάδιο.

3. Τα πολυετή ενδεικτικά προγράμματα εκπονούνται σε συνδυασμό με τα έγγραφα περιφερειακής στρατηγικής. Τα προγράμματα αυτά καθορίζουν τους τομείς συνεργασίας που επιλέγονται για τη χρηματοδότηση και καθορίζουν συγκεκριμένους στόχους, αναμενόμενα αποτελέσματα και δείκτες επιδόσεων. Καθορίζουν επίσης ενδεικτικά χρηματοδοτικά πλαίσια (σε γενικό επίπεδο, για κάθε τομέα προτεραιότητας και, ενδεχομένως, υπό μορφή ψαλλίδας).

Τα ενδεικτικά προγράμματα αναπροσαρμόζονται ενδεχομένως σε συνάρτηση με την ενδεχόμενη αναθεώρηση των σχετικών εγγράφων στρατηγικής. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, οι πολυετείς χορηγήσεις μπορούν να προσαρμόζονται σε συνάρτηση με τις ειδικές περιστάσεις, όπως για παράδειγμα τις καταστάσεις κρίσης ή την επίτευξη εξαιρετικών επιδόσεων.

Άρθρο 8 Υιοθέτηση των εγγράφων προγραμματισμού

1. Τα έγγραφα στρατηγικής και τα πολυετή ενδεικτικά προγράμματα που αναφέρονται στο άρθρο 7, καθώς και οι τυχόν αναθεωρήσεις τους, υιοθετούνται σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 25 στο πλαίσιο της διαδικασίας του άρθρου 25 παράγραφος 2.

2. Τα προσωρινά προγράμματα παρέμβασης που αναφέρονται στο άρθρο 4 παράγραφος 3 υιοθετούνται από την Επιτροπή σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 25 παράγραφος 3.

Τα προγράμματα αυτά μπορούν να παραταθούν σύμφωνα με τη διαδικασία αυτή.

Άρθρο 9 Υιοθέτηση νέων πολιτικών πρωτοβουλιών

Πριν από την υιοθέτηση των μέτρων του άρθρου 3, η Επιτροπή, σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 25 παράγραφος 2, υιοθετεί τις κατευθύνσεις που καθορίζουν το πολιτικό πλαίσιο στο οποίο ανταποκρίνονται τα μέσα χρηματοδότησης και τη συμπληρωματικότητα ως προς τη βοήθεια που παρέχεται στο πλαίσιο των λοιπών κοινοτικών μέσων εξωτερικής βοήθειας για τη στήριξη των στόχων αυτών.

Τίτλος ΙΙΙ – Εφαρμογή

Άρθρο 10 Αποφάσεις χρηματοδότησης

1. Για τα μέτρα που πρέπει να υιοθετηθούν σύμφωνα με το άρθρο 5, το άρθρο 6 παράγραφος 1 ή το άρθρο 6 παράγραφος 2, η Επιτροπή υιοθετεί τις απαιτούμενες αποφάσεις χρηματοδότησης. Η Επιτροπή ενημερώνει τη συμβουλευτική επιτροπή εντός 72 ωρών από τη λήψη των αποφάσεων.

2. Για τα μέτρα που λαμβάνονται σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 3 ή το άρθρο 7, η Επιτροπή υιοθετεί ετήσια προγράμματα δράσης με βάση τα έγγραφα στρατηγικής που αναφέρονται στο άρθρο 4 παράγραφος 4.

3. Κατ’εξαίρεση, ιδίως στις περιπτώσεις που ένα πρόγραμμα δράσης δεν έχει ακόμη υιοθετηθεί, η Επιτροπή μπορεί να υιοθετήσει, με βάση τα έγγραφα στρατηγικής και τα πολυετή ενδεικτικά προγράμματα που αναφέρονται στο άρθρο 7, μέτρα που δεν προβλέπονται στο πρόγραμμα δράσης, σύμφωνα με τους ίδιους κανόνες και διαδικασίες των προγραμμάτων δράσης.

4. Τα προγράμματα δράσης προσδιορίζουν τους επιδιωκόμενους στόχους, τα πεδία παρέμβασης, τα αναμενόμενα αποτελέσματα, τους τρόπους διαχείρισης, καθώς και το συνολικό ποσό της προβλεπόμενης χρηματοδότησης. Επιπλέον, περιέχουν περιγραφή των προς χρηματοδότηση δράσεων, ένδειξη του ποσού που χορηγείται για κάθε δράση και ενδεικτικό χρονοδιάγραμμα για την εφαρμογή τους.

5. Η Επιτροπή διαβιβάζει τα προγράμματα δράσης στα κράτη μέλη προς ενημέρωσή τους εντός ενός μηνός από τη λήψη της απόφασής της.

Άρθρο 11 Υιοθέτηση ειδικών μέτρων που δεν προβλέπονται στα έγγραφα στρατηγικής και στα πολυετή ενδεικτικά προγράμματα

1. Σε περίπτωση απρόβλεπτων αναγκών ή γεγονότων, η Επιτροπή υιοθετεί ειδικά μέτρα που δεν προβλέπονται στα έγγραφα στρατηγικής ή στα πολυετή ενδεικτικά προγράμματα που αναφέρονται στο άρθρο 4 παράγραφος 4. Όταν το κόστος των μέτρων αυτών υπερβαίνει τα 15 εκατομμύρια EUR, η Επιτροπή προσαρμόζει τα μέτρα αυτά αφού ζητήσει τη γνώμη της επιτροπής που θεσπίζεται σύμφωνα με το άρθρο 25, με βάση τη διαδικασία του άρθρου 25 παράγραφος 3. Η επιτροπή καθορίζει στον εσωτερικό κανονισμό της ειδικούς κανόνες για τη διατύπωση της γνώμης της, οι οποίοι επιτρέπουν στην Επιτροπή να υιοθετεί, κατά περίπτωση, ειδικά μέτρα με επείγουσα διαδικασία.

2. Τα ειδικά μέτρα ορίζουν τους επιδιωκόμενους στόχους, τους τομείς παρέμβασης, τα αναμενόμενα αποτελέσματα, τους τρόπους διαχείρισης, καθώς και το συνολικό ποσό της προβλεπόμενης χρηματοδότησης. Επιπλέον, περιέχουν περιγραφή των προς χρηματοδότηση δράσεων, ένδειξη του ποσού που χορηγείται για κάθε δράση και ενδεικτικό χρονοδιάγραμμα για την εφαρμογή τους.

3. Η Επιτροπή διαβιβάζει τα ειδικά μέτρα στα κράτη μέλη προς ενημέρωσή τους εντός ενός μηνός από τη λήψη της απόφασής της.

4. Οι τροποποιήσεις των ειδικών μέτρων, όπως οι τεχνικές προσαρμογές, η παράταση της περιόδου εφαρμογής, η ανακατανομή των πιστώσεων στο πλαίσιο του προβλεπόμενου προϋπολογισμού, η αύξηση ή η μείωση του προϋπολογισμού κατά ποσό χαμηλότερο από το 20% του αρχικού προϋπολογισμού, επέρχονται χωρίς να είναι αναγκαίο να γίνει προσφυγή στη διαδικασία του άρθρου 25 παράγραφος 3, εφόσον οι τροποποιήσεις αυτές δεν θίγουν τους αρχικούς στόχους που καθορίζονται στην απόφαση της Επιτροπής.

Άρθρο 12 Eπιλεξιμότητα

1. Δυνάμει του παρόντος κανονισμού δύνανται να τύχουν χρηματοδότησης:

α) οι χώρες και περιοχές εταίροι, καθώς και τα θεσμικά όργανά τους·

β) οι αποκεντρωμένες οντότητες των χωρών εταίρων, όπως οι περιοχές, τα διαμερίσματα, οι επαρχίες και οι δημοτικές αρχές·

γ) οι κοινοί οργανισμοί που δημιουργούνται από τις χώρες και περιοχές εταίρους και από την Κοινότητα·

δ) οι διεθνείς οργανισμοί, συμπεριλαμβανομένων των περιφερειακών οργανισμών, των οργανώσεων, των υπηρεσιών ή αποστολών των Ηνωμένων Εθνών, τα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και οι τράπεζες ανάπτυξης, εφόσον συμβάλλουν στους στόχους του παρόντος κανονισμού·

ε) οι ακόλουθες οντότητες και οργανισμοί των κρατών μελών, των χωρών και περιοχών εταίρων και οποιασδήποτε άλλης τρίτης χώρας, εφόσον συμβάλλουν στους στόχους του παρόντος κανονισμού:

- οι οργανισμοί του δημόσιου ή του ευρύτερου δημόσιου τομέα, οι τοπικές αρχές ή διοικήσεις και οι αντίστοιχες κοινοπραξίες·

- οι εταιρείες, οι επιχειρήσεις και άλλοι ιδιωτικοί οργανισμοί και οικονομικοί φορείς·

- τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που χορηγούν, προωθούν και χρηματοδοτούν ιδιωτικές επενδύσεις στις χώρες και περιοχές εταίρους·

- οι μη κρατικοί παράγοντες, όπως ορίζονται στην παράγραφο 2·

- τα φυσικά πρόσωπα.

2. Οι μη κρατικοί παράγοντες που μπορούν να τύχουν χρηματοδοτικής στήριξης κατ'εφαρμογή του παρόντος κανονισμού είναι κυρίως οι εξής: οι μη κυβερνητικές οργανώσεις, οι οργανώσεις αυτόχθονων πληθυσμών, οι τοπικές επαγγελματικές ομάδες και οι τοπικές ομάδες πολιτών, οι συνεταιρισμοί, οι συνδικαλιστικές οργανώσεις, οι αντιπροσωπευτικές ενώσεις οικονομικών και κοινωνικών παραγόντων, οι τοπικές οργανώσεις (συμπεριλαμβανόμενων των δικτύων) που δραστηριοποιούνται στον τομέα της αποκεντρωμένης περιφερειακής συνεργασίας και ολοκλήρωσης, οι οργανώσεις καταναλωτών, οι οργανώσεις γυναικών και νέων, οι εκπαιδευτικοί, πολιτιστικοί, ερευνητικοί και επιστημονικοί οργανισμοί, τα πανεπιστήμια, οι εκκλησίες και οι θρησκευτικές οργανώσεις ή κοινότητες, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, καθώς και όλες οι μη κυβερνητικές ενώσεις και τα ανεξάρτητα ιδρύματα που μπορούν να συμβάλουν στην επίτευξη των στόχων του παρόντος κανονισμού.

Άρθρο 13 Τύποι μέτρων

1. Η κοινοτική χρηματοδότηση μπορεί να λάβει τις ακόλουθες μορφές:

- έργα και προγράμματα·

- τομεακή ή γενική στήριξη του προϋπολογισμού, όταν το σύστημα διαχείρισης των δημόσιων κεφαλαίων της χώρας εταίρου είναι αρκετά διαφανές, αξιόπιστο και αποτελεσματικό, και όταν η χώρα εταίρος έχει θεσπίσει κατάλληλες τομεακές ή μακροοικονομικές πολιτικές που έχουν εγκριθεί από τους κυριότερους χορηγούς βοήθειας, συμπεριλαμβανομένων, ενδεχομένως, των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων·

- τομεακή στήριξη·

- σε εξαιρετικές περιπτώσεις, τομεακά και γενικά προγράμματα στήριξης των εισαγωγών, τα οποία μπορούν να λάβουν τη μορφή: α) τομεακών προγραμμάτων εισαγωγών σε είδος, β) τομεακών προγραμμάτων εισαγωγών υπό μορφή συναλλάγματος για τη χρηματοδότηση των εν λόγω τομεακών εισαγωγών, ή γ) γενικών προγραμμάτων εισαγωγών υπό μορφή συναλλάγματος για τη χρηματοδότηση των γενικών εισαγωγών που αφορούν ευρύ φάσμα προϊόντων·

- κεφάλαια που διατίθενται στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων ή σε άλλους ενδιάμεσους χρηματοδότες με βάση τα προγράμματα της Επιτροπής για τη χορήγηση δανείων (ιδίως για τη στήριξη των επενδύσεων στον ιδιωτικό τομέα και την ανάπτυξη του τομέα αυτού) ή επιχειρηματικών κεφαλαίων (ιδίως υπό μορφή δανείων μειωμένης εξασφάλισης ή υπό αίρεση δανείων) ή άλλες μειοψηφικές και προσωρινές συμμετοχές στο εταιρικό κεφάλαιο, καθώς και συνεισφορές σε ταμεία εγγυήσεων, υπό τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στο άρθρο 22·

- προγράμματα ελάφρυνσης του χρέους·

- επιχορηγήσεις για τη χρηματοδότηση των μέτρων·

- επιχορηγήσεις για τη χρηματοδότηση του κόστους λειτουργίας·

- χρηματοδότηση των προγραμμάτων αδελφοποίησης μεταξύ δημόσιων θεσμικών οργάνων, εθνικών δημόσιων οργανισμών ή νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου με αποστολή δημόσιας υπηρεσίας ενός κράτους μέλους και εκείνων των χωρών ή περιοχών εταίρων·

- συνεισφορές σε διεθνή κεφάλαια, ιδίως στα κεφάλαια που διαχειρίζονται διεθνείς ή περιφερειακοί οργανισμοί·

- συνεισφορές σε εθνικά κεφάλαια που έχουν συσταθεί από τις χώρες και περιοχές εταίρους για να ευνοηθεί η κοινή χρηματοδότηση από διάφορους χορηγούς βοήθειας ή συνεισφορές σε κεφάλαια που έχουν συσταθεί από έναν ή περισσότερους χορηγούς βοήθειας με σκοπό την από κοινού εφαρμογή των δράσεων·

- ανθρώπινο δυναμικό και υλικοί πόροι που απαιτούνται για την αποτελεσματική διαχείριση και εποπτεία των έργων και προγραμμάτων από τις χώρες και περιοχές εταίρους.

2. Η κοινοτική βοήθεια δεν χρησιμοποιείται για τη χρηματοδότηση:

α. της αγοράς όπλων ή πυρομαχικών·

β. των τακτικών στρατιωτικών δαπανών·

γ. της στρατιωτικής εκπαίδευσης για πολεμικές επιχειρήσεις, πλην της εκπαίδευσης σε μη πολεμικές επιχειρήσεις που απαιτείται για τη συμμετοχή σε πολύπλοκες επιχειρήσεις στήριξης της ειρήνης ή για τη μεταρρύθμιση του τομέα της ασφάλειας·

δ. των εξόδων που συνδέονται με την ανάπτυξη των στρατιωτικών δυνάμεων των κρατών μελών, εξαιρουμένων των εξόδων των στρατιωτικών υπαλλήλων που αποστέλλονται ως σύμβουλοι σε περιφερειακές ή υποπεριφερειακές οργανώσεις ή άλλους συνασπισμούς κρατών που προετοιμάζουν ή διεξάγουν επιχειρήσεις για τη διατήρηση της ειρήνης και οι οποίοι υπάγονται στον επιχειρησιακό έλεγχο των οργανώσεων αυτών, και άλλων εξόδων που συνδέονται με τη θεσμική ανάπτυξη των ικανοτήτων στήριξης της ειρήνης των τρίτων χωρών.

3. Οι δραστηριότητες που καλύπτονται από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1257/96 του Συμβουλίου, της 20ής Ιουνίου 1996[14], σχετικά με την ανθρωπιστική βοήθεια και που είναι επιλέξιμες για χρηματοδότηση δυνάμει του εν λόγω κανονισμού, δεν μπορούν να χρηματοδοτηθούν δυνάμει του παρόντος κανονισμού.

Άρθρο 14 Μέτρα στήριξης

1. Η κοινοτική χρηματοδότηση μπορεί να καλύψει τις δαπάνες που συνδέονται με τις δραστηριότητες προετοιμασίας, παρακολούθησης, εποπτείας, ελέγχου και αξιολόγησης που είναι άμεσα αναγκαίες για την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού και για την επίτευξη των στόχων του, ιδίως των μελετών, των συνεδριάσεων, των δραστηριοτήτων πληροφόρησης, ευαισθητοποίησης, κατάρτισης και δημοσίευσης, των δαπανών που συνδέονται με τα δίκτυα υπολογιστών για την ανταλλαγή πληροφοριών, καθώς και οποιαδήποτε άλλη δαπάνη διοικητικής και τεχνικής βοήθειας στην οποία μπορεί να προσφύγει η Επιτροπή για τη διαχείριση του προγράμματος. Περιλαμβάνει επίσης τις δαπάνες διοικητικής στήριξης του προσωπικού των αντιπροσωπιών της Επιτροπής που απαιτούνται για τη διαχείριση των χρηματοδοτούμενων στο πλαίσιο του παρόντος κανονισμού έργων.

2. Όλα τα εν λόγω μέτρα στήριξης δεν καλύπτονται κατ'ανάγκη από πολυετή προγραμματισμό και μπορούν επομένως να χρηματοδοτηθούν εκτός του πλαισίου των εγγράφων στρατηγικής και των πολυετών ενδεικτικών προγραμμάτων. Ωστόσο, τα μέτρα αυτά μπορούν επίσης να χρηματοδοτηθούν στο πλαίσιο των πολυετών ενδεικτικών προγραμμάτων. Η Επιτροπή υιοθετεί μέτρα στήριξης που δεν καλύπτονται από τα πολυετή ενδεικτικά προγράμματα σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 11.

Άρθρο 15 Συγχρηματοδότηση

1. Τα μέτρα που χρηματοδοτούνται δυνάμει του παρόντος κανονισμού μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συγχρηματοδότησης, ιδίως με:

- τα κράτη μέλη και τους οργανισμούς του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα·

- τις τρίτες χρηματοδότριες χώρες και ιδίως τους οργανισμούς του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα·

- τους διεθνείς και περιφερειακούς οργανισμούς και, ιδίως, τα διεθνή και περιφερειακά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα·

- τις εταιρείες, τις επιχειρήσεις, άλλους οργανισμούς και ιδιωτικούς οικονομικούς παράγοντες, καθώς και τους λοιπούς μη κρατικούς παράγοντες που αναφέρονται στο άρθρο 12 παράγραφος 2·

- τις χρηματοδοτούμενες χώρες ή περιοχές εταίρους.

2. Στην περίπτωση της παράλληλης συγχρηματοδότησης, το σχέδιο ή το πρόγραμμα υποδιαιρείται σε πολυάριθμα ταυτοποιήσιμα υποέργα, καθένα από τα οποία χρηματοδοτείται από τους διαφόρους εταίρους που εξασφαλίζουν τη συγχρηματοδότηση, κατά τρόπο ώστε να μπορεί να προσδιορίζεται πάντα ο τελικός προορισμός της χρηματοδότησης. Στην περίπτωση της μικτής συγχρηματοδότησης, το συνολικό κόστος του έργου ή του προγράμματος κατανέμεται μεταξύ των εταίρων που εξασφαλίζουν τη συγχρηματοδότηση και οι πόροι συγκεντρώνονται κατά τρόπο ώστε δεν είναι δυνατό να προσδιοριστεί η ταυτότητα της πηγής χρηματοδότησης μιας συγκεκριμένης δραστηριότητας στο πλαίσιο του έργου ή του προγράμματος.

3. Στην περίπτωση της μικτής συγχρηματοδότησης, για την εφαρμογή κοινών μέτρων, η Επιτροπή μπορεί να λαμβάνει και να διαχειρίζεται κεφάλαια για λογαριασμό των οργανισμών που αναφέρονται στην παράγραφο 1 εδάφια 1, 2 και 3. Στην περίπτωση αυτή, η Επιτροπή εφαρμόζει τα χρηματοδοτούμενα μέτρα σε κεντρικό επίπεδο, είτε άμεσα είτε έμμεσα, με την ανάθεση των καθηκόντων αυτών σε κοινοτικές υπηρεσίες ή οργανισμούς που δημιουργεί η Κοινότητα. Τα κεφάλαια αυτά εξομοιώνονται με έσοδα για ειδικό προορισμό, σύμφωνα με το άρθρο 18 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1605/2002.

Άρθρο 16 Τρόποι διαχείρισης

1. Τα μέτρα που χρηματοδοτούνται δυνάμει του παρόντος κανονισμού εκτελούνται σύμφωνα με το δημοσιονομικό κανονισμό που εφαρμόζεται στο γενικό προϋπολογισμό των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.

2. Η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει να αναθέσει την άσκηση δημόσιας εξουσίας, ιδίως εκτέλεσης του προϋπολογισμού, στις οντότητες που αναφέρονται στο άρθρο 54 παράγραφος 2 στοιχείο γ) του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1605/2002, εφόσον οι οντότητες αυτές αναγνωρίζονται διεθνώς, συμμορφώνονται με τα διεθνώς αναγνωρισμένα συστήματα διαχείρισης και ελέγχου και ελέγχονται από δημόσια αρχή.

3. Σε περίπτωση αποκεντρωμένης διαχείρισης, η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει να καταφύγει σε διαδικασίες ανάθεσης συμβάσεων ή επιχορηγήσεων της χώρας ή της περιοχής εταίρου που δικαιούται χρηματοδότησης.

Άρθρο 17Δημοσιονομικές δεσμεύσεις

1. Οι δημοσιονομικές δεσμεύσεις πραγματοποιούνται με βάση τις αποφάσεις που λαμβάνει η Επιτροπή δυνάμει των άρθρων 10, 11 ή 14.

2. Η κοινοτική χρηματοδότηση μπορεί να λάβει τις ακόλουθες νομικές μορφές:

- συμφωνίες χρηματοδότησης·

- συμφωνίες επιχορηγήσεων·

- δημόσιες συμβάσεις·

- συμβάσεις εργασίας.

Άρθρο 18 Προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Κοινότητας

1. Κάθε συμφωνία που εντάσσεται στον παρόντα κανονισμό περιλαμβάνει διατάξεις που διασφαλίζουν την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Κοινότητας, ιδίως όσον αφορά την απάτη, τη διαφθορά και άλλες παρατυπίες, σύμφωνα με τους κανονισμούς (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 2988/1995, (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 2185/1996 και (ΕΚ) αριθ. 1073/1999 του Συμβουλίου.

2. Οι συμφωνίες αυτές εξουσιοδοτούν ρητά την Επιτροπή και το Ελεγκτικό Συνέδριο να διενεργούν, βάσει εγγράφων και επί τόπου, έλεγχο όσον αφορά κάθε εργολάβο ή υπεργολάβο που έχει λάβει κοινοτικά κεφάλαια. Εξουσιοδοτούν επίσης ρητά την Επιτροπή να διενεργεί ελέγχους και επιθεωρήσεις επί τόπου, σύμφωνα με τις διατάξεις του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 2185/1996.

3. Κάθε συμβόλαιο που συνδέεται με την εφαρμογή της βοήθειας διασφαλίζει στην Επιτροπή και το Ελεγκτικό Συνέδριο την άσκηση των δικαιωμάτων που αναφέρεται στην παράγραφο 2 του παρόντος άρθρου κατά τη διάρκεια και μετά την εκτέλεση των συμβολαίων.

Άρθρο 19 Κανόνες συμμετοχής και καταγωγή

1. Δυνατότητα συμμετοχής στις δημόσιες συμβάσεις ή στις συμβάσεις επιχορηγήσεων που χρηματοδοτούνται δυνάμει του παρόντος κανονισμού έχουν όλα τα φυσικά και νομικά πρόσωπα των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Κοινότητας που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής των συνθηκών.

2. Δυνατότητα συμμετοχής στις δημόσιες συμβάσεις ή στις συμβάσεις επιχορηγήσεων που χρηματοδοτούνται δυνάμει του παρόντος κανονισμού έχουν επίσης όλα τα φυσικά και νομικά πρόσωπα με καταγωγή από:

- οποιαδήποτε δικαιούχο χώρα του προενταξιακού μέσου,

- οποιοδήποτε κράτος μέλος του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου, και

- οποιαδήποτε άλλη τρίτη χώρα ή περιοχή στις περιπτώσεις που έχει καθιερωθεί η αμοιβαία πρόσβαση στην εξωτερική βοήθεια.

3. Στην περίπτωση μέτρων που λαμβάνονται από οποιαδήποτε τρίτη χώρα που θεωρείται λιγότερο ανεπτυγμένη, σύμφωνα με τη κριτήρια του ΟΟΣΑ, η συμμετοχή στις δημόσιες συμβάσεις ή στις συμβάσεις επιχορηγήσεων είναι δυνατή σε συνολική βάση.

4. Στην περίπτωση των έκτακτων μέτρων βοήθειας και των προσωρινών προγραμμάτων που αναφέρονται στο άρθρο 4, η συμμετοχή στις δημόσιες συμβάσεις ή στις συμβάσεις επιχορηγήσεων είναι δυνατή σε συνολική βάση.

5. Η συμμετοχή στις δημόσιες συμβάσεις ή στις συμβάσεις επιχορηγήσεων, και κανόνες καταγωγής είναι δυνατή:

- στην περίπτωση μέτρων που υιοθετούνται στο πλαίσιο θεματικής στρατηγικής, όπως ορίζεται αυτή στο άρθρο 4 παράγραφος 4, για κάθε φυσικό και νομικό πρόσωπο αναπτυσσόμενης χώρας ή χώρας που βρίσκεται σε μεταβατικό στάδιο, σύμφωνα με τα κριτήρια που ορίζει ο ΟΟΣΑ, καθώς και για κάθε άλλο κράτος που είναι επιλέξιμο δυνάμει της θεματικής στρατηγικής·

- στην περίπτωση μέτρων που υιοθετούνται στο πλαίσιο εθνικής ή περιφερειακής στρατηγικής που προβλέπεται στο άρθρο 4 παράγραφος 4 στοιχείο β, για κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που είναι επιλέξιμο δυνάμει της βασικής πράξης στο πλαίσιο της οποίας υιοθετήθηκε η στρατηγική·

- στην περίπτωση μέτρων που υιοθετούνται στο πλαίσιο περιφερειακής στρατηγικής που προβλέπεται στο άρθρο 4 παράγραφος 4 στοιχείο α), για κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο των χωρών ή περιοχών στις οποίες απευθύνεται η στρατηγική αυτή.

6. Δυνατότητα συμμετοχής στις διαδικασίες δημόσιων συμβάσεων ή συμβάσεων επιχορηγήσεων που χρηματοδοτούνται δυνάμει του παρόντος κανονισμού έχουν και οι διεθνείς οργανισμοί.

7. Οι προτεινόμενοι εμπειρογνώμονες στο πλαίσιο των διαδικασιών δημόσιων συμβάσεων ή συμβάσεων επιχορηγήσεων δεν υποχρεούνται να πληρούν τα κριτήρια εθνικότητας που καθορίζονται παραπάνω.

8. Όλες οι προμήθειες και όλα τα υλικά που αποκτώνται στο πλαίσιο συμβάσεων χρηματοδοτούμενων δυνάμει του παρόντος κανονισμού πρέπει να είναι κοινοτικής καταγωγής ή καταγωγής χώρας επιλέξιμης δυνάμει των παραγράφων 2 έως 5 παραπάνω.

9. Η συμμετοχή φυσικών και νομικών προσώπων τρίτων χωρών ή περιοχών που έχουν παραδοσιακούς, οικονομικούς, εμπορικούς ή γεωγραφικούς δεσμούς με τη χώρα εταίρο επιτρέπεται κατά περίπτωση. Η Επιτροπή δύναται επιπλέον, σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, να επιτρέπει τη συμμετοχή φυσικών και νομικών προσώπων άλλων χωρών ή τη χρησιμοποίηση προμηθειών και υλικών διαφορετικής καταγωγής.

Άρθρο 20 Προχρηματοδότηση

Όσον αφορά την προχρηματοδότηση, οι τόκοι που αποφέρουν τα ποσά που διατίθενται στους δικαιούχους αφαιρούνται από την τελική πληρωμή.

Άρθρο 21 Επιχορηγήσεις

Σύμφωνα με το άρθρο 114 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1605/2002, τα φυσικά πρόσωπα μπορούν να λάβουν επιχορηγήσεις.

Άρθρο 22 Κεφάλαια που διατίθενται στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων ή σε άλλους ενδιάμεσους χρηματοδότες

Τα κεφάλαια που αναφέρονται στο άρθρο 13 παράγραφος 1 υπόκεινται στη διαχείριση των ενδιάμεσων χρηματοδοτών, της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων ή οποιασδήποτε άλλης τράπεζας ή οργανισμού ικανού να διαχειρίζεται τα κεφάλαια αυτά. Η Επιτροπή πρέπει να υιοθετήσει, κατά περίπτωση, τις διατάξεις εφαρμογής του παρόντος άρθρου όσον αφορά την κατανομή των κινδύνων, την αμοιβή του διαμεσολαβητή που έχει αναλάβει την εφαρμογή, τη χρησιμοποίηση και την απόδοση των κερδών του κεφαλαίου, καθώς και τους όρους κλεισίματος της διαδικασίας.

Άρθρο 23 Αξιολόγηση

Η Επιτροπή αξιολογεί τακτικά τα αποτελέσματα των γεωγραφικών και θεματικών πολιτικών και προγραμμάτων, των τομεακών πολιτικών, καθώς και την αποτελεσματικότητα του προγραμματισμού με σκοπό να ελέγξει κατά πόσο έχουν επιτευχθεί οι στόχοι και να διατυπώσει συστάσεις για τη βελτίωση των μελλοντικών ενεργειών. Η Επιτροπή διαβιβάζει, προς ενημέρωση, τις εκθέσεις αξιολόγησης στην επιτροπή του άρθρου 25.

Τιτλοσ IV – Μεταβατικεσ και Τελικεσ διαταξεισ

Άρθρο 24 Έκθεση

Η Επιτροπή εξετάζει την επιτευχθείσα πρόοδο κατά την εφαρμογή των μέτρων που λαμβάνονται δυνάμει του παρόντος κανονισμού και υποβάλλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο ετήσια έκθεση για την εφαρμογή της βοήθειας. Διαβιβάζει επίσης την έκθεση αυτή στην Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στην Επιτροπή των Περιφερειών. Η έκθεση αυτή περιέχει πληροφορίες του προηγούμενου έτους για τα χρηματοδοτούμενα μέτρα, για τα αποτελέσματα των δραστηριοτήτων παρακολούθησης και αξιολόγησης και για την εκτέλεση του προϋπολογισμού ως προς τις αναλήψεις υποχρεώσεων και πληρωμών ανά χώρα και περιοχή εταίρο και ανά τομέα συνεργασίας.

Άρθρο 25 Επιτροπή

1. Η Επιτροπή επικουρείται από επιτροπή για την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού.

2. Όταν γίνεται μνεία της παρούσας παραγράφου, εφαρμόζονται τα άρθρα 4 και 7 της απόφασης 1999/468/ΕΚ. Η περίοδος που προβλέπεται στο άρθρο 4 παράγραφος 3 της απόφασης 1999/468/ΕΚ καθορίζεται σε 30 ημέρες.

3. Όταν γίνεται μνεία της παρούσας παραγράφου, εφαρμόζονται τα άρθρα 3 και 7 της απόφασης 1999/468/ΕΚ.

4. Η επιτροπή ενημερώνεται για τις αποφάσεις που λαμβάνει η Επιτροπή δυνάμει του άρθρου 10 του παρόντος κανονισμού.

5. Η επιτροπή υιοθετεί τον εσωτερικό κανονισμό της.

6. Ένας παρατηρητής της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων συμμετέχει στις διαδικασίες της συμβουλευτικής επιτροπής για τα θέματα που αφορούν την τράπεζα.

Άρθρο 26 Αναθεώρηση του κανονισμού

Η Επιτροπή υποβάλλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο, πριν από τις 31 Δεκεμβρίου 2011, τις προτάσεις για το μέλλον του παρόντος κανονισμού και, ενδεχομένως, τις τροποποιήσεις που πρέπει να επέλθουν σ'αυτόν.

Άρθρο 27 Κατάργηση

1. Από 1ης Ιανουαρίου 2007, καταργούνται οι ακόλουθοι κανονισμοί:

- Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1724/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Οκτωβρίου 2001, σχετικά με τη δράση κατά των ναρκών ξηράς κατά προσωπικού στις αναπτυσσόμενες χώρες·

- Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1725/2001 του Συμβουλίου, της 23ης Ιουλίου 2001, σχετικά με τη δράση κατά των ναρκών ξηράς κατά προσωπικού σε τρίτες χώρες πλην των αναπτυσσομένων χωρών

- Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 381/2001 του Συμβουλίου, της 26ης Φεβρουαρίου 2001, για δημιουργία μηχανισμού ταχείας αντίδρασης·

- Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2046/97 του Συμβουλίου της 13ης Οκτωβρίου 1997 για τη συνεργασία Βορρά-Νότου στην καταπολέμηση των ναρκωτικών και της τοξικομανίας

- Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2258/96 του Συμβουλίου της 22ας Νοεμβρίου 1996 σχετικά με δράσεις αποκατάστασης και ανασυγκρότησης προς όφελος των αναπτυσσομένων χωρών·

- 2001/824/ΕΚ,Ευρατόμ: Απόφαση του Συμβουλίου, της 16ης Νοεμβρίου 2001, σχετικά με μία περαιτέρω συνεισφορά της Ευρωπαϊκής Κοινότητας στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης για το Ταμείο Προστατευτικού Καλύμματος του Τσερνομπίλ·

- Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2130/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Οκτωβρίου 2001, σχετικά με τις ενέργειες της ενίσχυσης εκριζωθέντων πληθυσμών στις αναπτυσσόμενες χώρες της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής·

- Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1080/2000 του Συμβουλίου, της 22ας Μαΐου 2000, περί υποστηρίξεως στην προσωρινή Αποστολή των Ηνωμένων Εθνών για το Κοσσυφοπέδιο (MINUK) και στο Γραφείο του Ανωτάτου Εκπροσώπου στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη (OHR).

2. Οι καταργηθέντες κανονισμοί εξακολουθούν να εφαρμόζονται στις νομικές πράξεις και δεσμεύσεις των προγενέστερων του 2007 οικονομικών ετών.

Άρθρο 28 Έναρξη ισχύος

Ο παρών κανονισμός αρχίζει να ισχύει την επόμενη ημέρα από τη δημοσίευσή του στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης . Εφαρμόζεται από την 1η Ιανουαρίου 2007.

Ο παρών κανονισμός είναι δεσμευτικός ως προς όλα τα μέρη του και ισχύει άμεσα σε κάθε κράτος μέλος.

Βρυξέλλες, […]

Για το Συμβούλιο

Ο Πρόεδρος

[…]

LEGISLATIVE FINANCIAL STATEMENT

+++++ TABLE +++++

1. BUDGET LINE(S) + HEADING(S)

This proposal represents a consolidation of a number of existing activities and does not map directly onto the existing budget nomenclature. However, it covers in full or in part the existing geographic-based policy areas and budget lines, and the type of activities currently addressed under the following sectoral budget lines:

+++++ TABLE +++++

2. OVERALL FIGURES

2.1. Total allocation for action (Part B): € 4.455 million

2.2. Period of application:

2007-2013

2.3. Overall multiannual estimate of expenditure: (current prices)

(a) Schedule of commitment appropriations/payment appropriations (financial intervention) (see point 6.1.1)

€ million ( to three decimal places)

+++++ TABLE +++++

(b1) Technical and administrative assistance: of which staff (see point 6.1.2)

+++++ TABLE +++++

(b2) Technical and administrative assistance: of which support expenditure (see point 6.1.2)

+++++ TABLE +++++

+++++ TABLE +++++

* ‘following years’ only applying to payments

(c) Overall financial impact of human resources and other administrative expenditures (see points 7.2 and 7.3)

€ million (to three decimal places)

+++++ TABLE +++++

+++++ TABLE +++++

2.4. Compatibility with financial programming and financial perspective

Proposal is compatible with the proposed financial perspective 2007-2013

2.5. Financial impact on revenue:

Proposal has no financial implications (involves technical aspects regarding implementation of a measure)

3. BUDGET CHARACTERISTICS

+++++ TABLE +++++

4. LEGAL BASIS

Aritcle 308 (EC), article 203 (Euratom)

5. DESCRIPTION AND GROUNDS

5.1. Need for Community intervention

5.1.1. Objectives pursued

The European Union has set itself important goals in the promotion of human and strategic security. In order for the Union to fulfil its role as a global player it is essential that the Community has the capability and means to respond to situations of crisis in third countries world-wide and to address global and regional trans-border challenges with a security or stability dimension.

With this in mind, the Stability Instrument will provide the means to:

- deliver, within a single legal instrument, an effective, immediate and integrated response to situations of crisis and instability in third countries, building on the added-value already demonstrated by the Rapid Reaction Mechanism and on the emergency provisions already provided for in a number of existing external relations financial instruments;

- address global and regional trans-border challenges with a security or stability dimension arising in third countries, including issues such as nuclear safety and non-proliferation, as well as the fight against trafficking, organised crime and terrorism and sudden major threats to public health;

- support the implementation of future policy challenges faced by the Union within the areas addressed by the Instrument, complementing actions which may be undertaken under the other external financing instruments;

The Stability Instrument shall permit the Community to finance measures to promote peace, stability and civilian safety in third countries and territories (other than the Overseas Countries and Territories of the EU). Such measures shall in particular support the external policies of the Union by helping to:

- establish or re-establish the essential conditions necessary to permit the effective implementation of Community development and economic co-operation policies, where these are threatened by situations of crisis or severe political instability;

- address global and regional trans-border challenges affecting civilian security, including the fight against trafficking, organised crime and terrorism;

- address major technological threats with potential trans-border impact, including the promotion of nuclear safety and the fight against the proliferation of weapons of mass destruction;

- develop international peace-keeping capacity in partnership with regional organisations;

- provide a framework for response to new policy initiatives supported by the Union in line with the objectives of the present Regulation, complementing actions which may be undertaken under the other external action instruments.

In some of these areas a strategic framework for action has already been adopted by the EU, and the design of the new instrument takes this into account. Key amongst these are:

- the millennium development goals

- the EU Programme for the Prevention of Violent Conflicts adopted by the Göteborg European Council in June 2001

- the EU Strategy against Proliferation of Weapons of Mass Destruction

- and the Action Plan against Terrorism adopted by the European Council

The main outcomes pursued are

- enhancing human security through the prevention of violent conflict or the avoidance of its recurrence; assistance in the recovery from crisis until such time as assistance under one of the policy-driven external assistance instruments can be resumed;

- increased capacity of regional and sub-regional organisations and other coalitions having UN endorsement to contribute to the resolution of political crisis, notably through improved capabilities for the conduct of peace support operations, building on the established policy for the Africa Peace facility;

- security from major technological threats, threats to the rule of law and public health challenges;

- the development and consolidation of democracy and the rule of law, and respect for human rights and fundamental freedoms ;

In operational terms the Instrument will make it possible for the Community to :

- respond effectively to situations of major crisis around the world, addressing the kind of situations which in recent years have for example arisen in Kosovo, in Afghanistan, or in Iraq;

- strengthen the important contribution it already makes to EU civilian crisis management in line with the conclusions of the Helsinki European Council by providing for a timely, effective, and integrated crisis response. Delivering assistance in an integrated way as envisaged under this regulation will, moreover, facilitate donor co-ordination during times of crisis and increase the visibility of EU assistance;

- facilitate the response to challenges affecting civilian security, such as the fight against trafficking, organised crime and terrorism, where measures must be taken at the global and trans-regional level for the sake of efficiency and effectiveness or otherwise respond to a major threat to law and order; This will complement work which may be undertaken at the national level under one or other of the general cooperation instruments, adding a broader international dimension to address the specifically trans-national aspects of these new challenges;

- address major technological threats with potential trans-border impact, including the promotion of nuclear safety and nuclear safeguards (building for example on the experience already gained under the Tacis programme), as well as support for non-proliferation efforts, and for disaster-preparedness and prevention work in relation to possible major environmental incidents;

- fully support the role of the Union as a global player in addressing the above issues;

The instrument includes provisions to facilitate cross-pillar coordination where Community measures are adopted in support of measures taken under the CFSP. However, the Stability Instrument addresses itself purely first-pillar measures. Second-pillar measures will continue to be adopted under the CFSP, the scope of which will be defined by the Council on a case-by-case basis, as is the current practice.

5.1.2 Measures taken in connection with ex ante evaluation

As part of the preparation of the future financial framework the Commission established the Peace Group which was tasked with leading the identification of the future priorities for external relations and the instruments needed to serve those priorities. This Group functioned at both the level of the external relations Commissioners and the services. It met regularly between April and December 2003 and developed the principles which were set out in the Communication COM(2004) 101[15] adopted on 10 February. The need to align objectives and instruments more closely to EU values and interests was identified as being fundamentally important.

The values which should guide the setting of objectives and which should be served by the instruments include human dignity, the rule of law, human rights, solidarity, equality between the sexes, adherence to the multilateral system of the United Nation and support within the multilateral economic system, for regionalism as a force for development and stability. The EU’s interests are the promotion of stable international growth founded on sustainable development. The promotion of EU values and interests require it to act as a continental power and a global economic and political player.

Three policy priorities were identified as a result of the Peace Group’s work: the EU and its neighbourhood, covering candidate and pre-candidate countries and the countries covered by the European Neighboured Policy; the EU as a Sustainable Development Partner; and the EU as a Global Player dealing with political and security challenges. A consensus emerged on the need to streamline the instruments for external action in order to simplify and make them more efficient. The existing array of instruments reflects an organic approach where one instrument has been added on top of another. For the future, a limited number of instruments would underpin external action expenditure. The Instrument for Stability addresses the third of these priorities.

The current proposal also takes account of the vast literature of work on peace keeping and the delivery of assistance in response to international crises (including the 2001 DAC Guidelines on Helping Prevent Violent Conflict, the 2004 report of the UNDG/ECHA Working Group on Transition issues and the publications of the World Bank Conflict Prevention and Reconstruction Unit), the practice of other international and bi-lateral donors.

The Commission carried out in the second half of 2003 an extensive high-level review of the whole range of EC external instruments, in the context of the preparation of its proposals for the new financial perspectives. In its recommendations to the President, the “Peace Group” charged with this work underlined the need for the EU to gear the objectives and instruments of its external strategy more closely to its values and interests.

In particular, it recommended that the EU should, in addition to addressing concerns related to our neighbourhood policy and to the EU’s role as a partner in sustainable development, also have the means to work effectively as a global player in addressing challenges relating to both civilian and strategic security. This requires that the instruments at our disposal should be able to address effectively such issues as nuclear safety and non-proliferation, the threats arising from organised crime and terrorism, and the challenges relating to armed conflict or from fragile states, as well as the new challenges which can arise in a rapidly-changing world. In the event of a crisis, it is essential that we are able to respond in an immediate, effective and integrated fashion to such threats and challenges.

5.1.3 Measures taken following ex post evaluation

The “Peace Group” had integrated in its overall analysis of the external instruments the results of a number of post-evaluation exercises carried out regarding certain geographic and thematic instruments. Substantial analyses of a number of the issues involved have nevertheless been made, for example in connection with the Rapid Reaction Mechanism, where assessments are completed at the end of each programme, or with nuclear safety, in the Commission’s Communication of September 2000 (COM (2000) 493) on its support to nuclear safety in the Newly Independent States and Central and Eastern Europe. In addition, the regular project monitoring, reporting and feedback mechanisms applying to these different actions provide invaluable lessons at the project level which are drawn upon in both policy-making and programming. Moreover, the proposal follows up recommendations in the evaluation of rehabilitation and reconstruction financed by the EC in the ACP/ALA/MED/Tacis countries, the synthesis report on EC Activities in the field of human rights, democracy and good governance of August 2001, the Assessment of Phare and Tacis Nuclear safety activities of November 2000.

5.2. Action envisaged and budget intervention arrangements

The target population served by the instrument will be the populations of all third countries, or of those third countries (and their neighbours), who may become subject to conditions of crisis, or may be affected by concerns relating to nuclear safety and comparable challenges, or by trafficking, organised crime or terrorism in its trans-national aspects.

The specific objectives to be set for the programming period, and the concrete measures to be taken and their immediate outputs, will:

- in relation to situations of crisis, be determined by the Commission in response to such situations as and when they arise, following discussions in the Council where necessary, and shall be set out in appropriate detail in the relevant Commission decision; or

- in relation to longer-term challenges (such as support for nuclear safety, for certain aspects of the promotion of democracy and fundamental values and the fight against trafficking, organised crime, and terrorism, or for capacity-building in relation to peace-keeping operations) be established in strategy papers and multi-annual indicative programmes. These programming documents shall, as for the other external action instruments, set out in appropriate detail the specific objectives, concrete measures, outputs and indicators relevant to the measures in question.

- In both cases the participation of local and EU non-governmental and civil society based organisations as well as international organisations shall be a key feature of programmes.

5.3. Methods of implementation

The measures to be taken under the present Instrument shall normally be implemented by the Commission by direct or indirect centralised management, but may in certain cases as specified in the Regulation be implemented by indirect centralised management (by public or public-service bodies of the Member States), by decentralised management (under the responsibility of a beneficiary partner country), or by delegated management (by international organisations or third-country donors, in cases of joint co-financing).

At this stage the Commission is not ready to propose the establishment of an executive agency for programme implementation but this possibility has not been excluded, in particular for certain tasks of expert recruitment and logistical support.

6. FINANCIAL IMPACT

6.1. Total financial impact on Part B - (over the entire programming period) (current prices)

6.1.1. Financial intervention

Commitments (in € million to three decimal places)

+++++ TABLE +++++

7.2. Overall financial impact of human resources (2004 prices)

+++++ TABLE +++++

7.3. Other administrative expenditure deriving from the action IfS (2004 prices)

+++++ TABLE +++++

The amounts are total expenditure for twelve months.

(2004 prices)

+++++ TABLE +++++

Human and adminstrative resource needs will be covered from within the allocation made to the DG managing the activities under the annual allocation procedure.

The allocation of posts will depend on the one hand on the internal organisation of the next Commission, and on the other hand on a possible reallocation of posts between the services, following the new financial perspectives.

8. FOLLOW-UP AND EVALUATION

8.1. Follow-up arrangements

The Commission will monitor progress of its external co-operation on all levels, input (in particular financial flows (commitments, contracts and payments), activities / outputs (project and programme execution, internal monitoring carried out on the spot by Commission Delegations), progress / outcome (external Results-Oriented Monitoring) and impact .

All countries and regional multi-annual indicative program will include the specific objectives and expected results for each area of co-operation, and a limited number of key outcome indicators in regard to economic and poverty situation. These indicators must relate to developments that are measurable in the short/medium term.

The programming of long-term external aid for partner countries and regions is carried out in the framework of the preparation of country and regional strategy papers (up to 7-years).. These country strategies also include a work plan or national / regional indicative programme jointly agreed between the Community and partner country/region concerned.

Under the principle of rolling programming, a review process is foreseen including annual operational reviews, mid-term reviews, and ad-hoc reviews where necessary. These review mechanism provides the flexibility required to ensure that operations are kept constantly in line with changes occurring in the economic situation, priorities and objectives of the partner country/region.

Reviews take a special interest on progress achieved in terms of financial execution of aid, as well as in terms of results achieved and evolution of the context in term of poverty reduction, economic performance and supported sectors. Updated intervention frameworks and indicator tables on focal sectors are annexed to review documents in order to facilitate the assessment at the time of the review. In particular, mid-term reviews may lead to a change of strategy, as well as a change in the country/region allocation in the light of the current needs and performance.

Emergency assistance measures shall be tightly monitored. Such measure present specific challenges in terms of measuring the long-term impact, but regular evaluations of Community crisis responses shall be integrated into the evaluation programme. Given the multi-lateral nature of crisis response, such evaluations will take into account the broader international response, and put a particular emphasis on the overall coherence of EU action, including with that delivered under title V of the EU Treaty.

8.2. Arrangements and schedule for the planned evaluation

In application of current rules and in view of the vast scope of the activities foreseen, an evaluation system covering the different levels of intervention and types of instruments has been set up.

Notably, the financial regulation, as well as the internal control standards, calls for regular evaluation of all (sizable) activities. This is translated into the evaluation of single operations (e.g. development projects), of programmes (e.g. country strategies) and policy sectors or themes (e.g. transport or gender issues). Evaluations of are also necessary and ongoing of wider legal obligations such as the 3 Cs (Coherence, Complementarity, Coordination).

Evaluation of crisis response measures will normally take place at the completion of the ‘interim response programmes’ provided for under this Regulation.

These works will be complemented by relevant works on databases, meta-analyses, methodology and training.

9. ANTI-FRAUD MEASURES

The protection of the Community’s financial interests and the fight against fraud and irregularities form an integral part of this Regulation.

Administrative monitoring of contracts and payments will be the responsibility of the central Commission services and/or EC Delegations in beneficiary countries.

Each of the operations financed under this regulation will be supervised at all stages in the project cycle through the central Commission services and/or delegations. Supervision will take account of contractual obligations as well as of the principles of cost/benefit analysis and sound financial management.

Moreover, any agreement or contract concluded pursuant to this Regulation shall expressly provide for monitoring of spending authorised under the projects/programmes and the proper implementation of activities as well as financial control by the Commission, including the European Anti-Fraud Office (OLAF), and audits by the Court of Auditors, if necessary on the spot. They shall authorise the Commission (OLAF) to carry out on-the-spot checks and inspections in accordance with Council Regulation (Euratom, EC) No 2185/96 of 11 November 1996 concerning on-the-spot checks and inspections carried out by the Commission in order to protect the European Communities’ financial interests against fraud and irregularities.

Particular attention will be paid to the nature of expenditure (eligibility of expenditure), to respect for budgets (actual expenditure) and to verify supporting information and relevant documentation (evidence of expenditure).

[1] COM(2004) 313 της 26ης Απριλίου 2000.

[2] ΕΕ C […] της […], σ. […].

[3] ΕΕ C […] της […], σ. […].

[4] ΕΕ L […] της […] , σ.[…].

[5] ΕΕ L […] της […], σ. […].

[6] ΕΕ L […] της […], σ. […].

[7] EE L 297 της 15.11.2001, σ. 7.

[8] COM(2004) 200 τελικό.

[9] COM(2001) 153.

[10] ΕΕ C 184 της 17.7.1999, σ. 23.

[11] ΕΕ L […] της […], σ. […].

[12] ΕΕ L […] της […], σ. […].

[13] ΕΕ L […] της […], σ. […].

[14] ΕΕ L 163 της 2.7.1996, σ. 6.

[15] Building our Common Future, Policy Challenges and Budgetary Means of the Enlarged Union 2007-2013.