52004DC0337

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ - Συνέχεια που δόθηκε στο λευκό βιβλίο «Μια νέα πνοή για την ευρωπαϊκή νεολαία» - Πρόταση κοινών στόχων για εθελοντικές δραστηριότητες των νέων σε απάντηση στο ψήφισμα του Συμβουλίου της 27ης Ιουνίου 2002 σχετικά με το πλαίσιο της ευρωπαϊκής συνεργασίας στον τομέα της νεολαίας

1. Εισαγωγή

1.1. Συνέχεια που δόθηκε στο λευκό βιβλίο για τη νεολαία

Γενικό ιστορικό

Η παρούσα ανακοίνωση αποτελεί συνέχεια του λευκού βιβλίου για τη νεολαία [1], που ενέκρινε η Επιτροπή στις 21 Νοεμβρίου 2001, και του ψηφίσματος του Συμβουλίου της 27ης Ιουνίου 2002 που καθορίζει ένα νέο πλαίσιο συνεργασίας στον τομέα της νεολαίας [2]. Στο ψήφισμα αυτό το Συμβούλιο ζήτησε την εφαρμογή της ανοικτής μεθόδου συντονισμού σε τέσσερις προτεραιότητες, δηλ. τη συμμετοχή της νεολαίας, την πληροφόρηση της νεολαίας, τις εθελοντικές δραστηριότητες μεταξύ των νέων και τη μεγαλύτερη κατανόηση και γνώση της νεολαίας. Σε συνέχεια της εντολής αυτής, η Επιτροπή πρότεινε αρχικά κοινούς στόχους για τη συμμετοχή και την πληροφόρηση της νεολαίας [3], οι οποίοι εγκρίθηκαν από το Συμβούλιο με το ψήφισμά του της 25ης Νοεμβρίου 2003 [4].

[1] Λευκό βιβλίο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «Μια νέα πνοή για την ευρωπαϊκή νεολαία», COM (2001) 681 τελικό

[2] Ψήφισμα του Συμβουλίου και των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών, συνελθόντων στα πλαίσια του Συμβουλίου, της 27ης Ιουνίου 2002 σχετικά με το πλαίσιο της ευρωπαϊκής συνεργασίας στον τομέα της νεολαίας (2002/C 168/02).

[3] Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Συμβούλιο, Συνέχεια που δόθηκε στο λευκό βιβλίο «Μια νέα πνοή για την ευρωπαϊκή νεολαία». Προτεινόμενοι κοινοί στόχοι για τη συμμετοχή και την ενημέρωση των νέων σε απάντηση στο ψήφισμα του Συμβουλίου της 27ης Ιουνίου 2002 σχετικά με ένα πλαίσιο ευρωπαϊκής συνεργασίας στον τομέα της νεολαίας, COM(2003)184 τελικό, της 11ης Απριλίου 2003

[4] Ψήφισμα του Συμβουλίου της 25ης Νοεμβρίου 2003 σχετικά με τους κοινούς στόχους για τη συμμετοχή και την ενημέρωση των νέων (2003/C 295/04)

Στην παρούσα ανακοίνωση η Επιτροπή προτείνει κοινούς στόχους για τις εθελοντικές δραστηριότητες των νέων. Η πρόταση αυτή κοινών στόχων βασίζεται στις απαντήσεις [5] των κρατών μελών και των υπό προσχώρηση χωρών όσον αφορά την κατάστασή τους και τις προσδοκίες τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αντανακλά τη συναίνεση που διαμορφώθηκε από την ανάλυση των απαντήσεων.

[5] Το ερωτηματολόγιο καταρτίστηκε σε διαβούλευση με τα κράτη μέλη και τις χώρες υπό προσχώρηση καθώς και με το Φόρουμ Νεολαίας. Απεστάλη στα κράτη μέλη, στις χώρες υπό προσχώρηση και στις τρεις υποψήφιες χώρες, δηλ. τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία και την Τουρκία. Οι τελευταίες κλήθηκαν να απαντήσουν σε εθελοντική βάση.

Κατά την προετοιμασία της πρότασης κοινών στόχων διεξήχθησαν διαβουλεύσεις με το Ευρωπαϊκό Φόρουμ Νεολαίας. Τα κράτη μέλη και οι υπό προσχώρηση χώρες κλήθηκαν να ζητήσουν τις απόψεις των νέων, ιδίως των νέων εθελοντών, των οργανώσεων νεολαίας και εθελοντών καθώς και άλλων σχετικών παραγόντων στον τομέα αυτό.

Η ανάλυση από την Επιτροπή των απαντήσεων των κρατών μελών και των υπό προσχώρηση χωρών στο ερωτηματολόγιο παρατίθεται σε έγγραφο εργασίας της Επιτροπής [6]. Το έγγραφο αυτό επισημαίνει τις διάφορες προκλήσεις - σε εθνικό όπως και σε ευρωπαϊκό επίπεδο- που εντοπίζουν τα κράτη μέλη και οι υπό προσχώρηση χώρες όσον αφορά τις εθελοντικές δραστηριότητες των νέων. Για τις διάφορες προκλήσεις που προσδιορίζονται παρέχονται συγκεκριμένα παραδείγματα ορθών πρακτικών.

[6] Commission staff working Paper, Analysis of Member States' and Acceding Countries' replies to the Commission questionnaire on voluntary activities of young people (έγγραφο εργασίας της Επιτροπής, Ανάλυση από την Επιτροπή των απαντήσεων των κρατών μελών και των υπό προσχώρηση χωρών στο ερωτηματολόγιο της Επιτροπής σχετικά με τις εθελοντικές δραστηριότητες των νέων)

Παράλληλα με τη διαδικασία αυτή σχετικά με τις εθελοντικές δραστηριότητες βρίσκεται σε εξέλιξη παρόμοια διαδικασία για την προτεραιότητα «μεγαλύτερη κατανόηση και γνώση της νεολαίας».

Εθελοντικές δραστηριότητες στο λευκό βιβλίο

Το λευκό βιβλίο «Μια νέα πνοή για την ευρωπαϊκή νεολαία» χαρακτηρίζει τις εθελοντικές δραστηριότητες ως θέμα προτεραιότητας για τη μελλοντική συνεργασία στον τομέα της νεολαίας. Θεωρεί ότι οι εθελοντικές δραστηριότητες για νέους αποτελούν μορφή κοινωνικής συμμετοχής, εκπαιδευτική εμπειρία και παράγοντα απασχολησιμότητας και ένταξης. Συνιστούν συνεπώς ένα εργαλείο για την ανάπτυξη της ενεργού συμμετοχής στο κοινωνικό σύνολο.

Το λευκό βιβλίο παραθέτει τις ακόλουθες δυνατές ενέργειες σχετικά με τις εθελοντικές δραστηριότητες:

- Ενίσχυση των εθελοντικών δραστηριοτήτων σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.

- Εξέταση της νομικής και κοινωνικής προστασίας των νέων εθελοντών και άρση των εμποδίων κινητικότητάς τους.

- Αναγνώριση των εθελοντικών δραστηριοτήτων ως εκπαιδευτικής εμπειρίας και περιόδου ανεπίσημης μάθησης.

- Επέκταση της ευρωπαϊκής εθελοντικής υπηρεσίας, έτσι ώστε να συμπεριλάβει μια εταιρική σχέση με παγκόσμιους οργανισμούς που διοργανώνουν και υποστηρίζουν ενέργειες εθελοντισμού.

Λίγο μετά την έγκριση του λευκού βιβλίου το Συμβούλιο υπογράμμισε τη σημασία των εθελοντικών δραστηριοτήτων των νέων στο ψήφισμα σχετικά με την εθελοντική εργασία των νέων [7], που έχει σκοπό να ενισχύσει και να αναπτύξει περαιτέρω τις εθελοντικές δραστηριότητες των νέων.

[7] Ψήφισμα του Συμβουλίου και των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών, συνελθόντων στο πλαίσιο του Συμβουλίου, της 14ης Φεβρουαρίου 2002, σχετικά με την προστιθέμενη αξία της εθελοντικής δραστηριότητας των νέων στο πλαίσιο της ανάπτυξης της κοινοτικής δράσης για τη νεολαία.

Λαμβάνοντας υπόψη το λευκό βιβλίο καθώς και το προηγούμενο ψήφισμά του, το Συμβούλιο στο ψήφισμά του σχετικά με το πλαίσιο της ευρωπαϊκής συνεργασίας στον τομέα της νεολαίας εντόπισε τους ακόλουθους γενικούς στόχους για τις εθελοντικές δραστηριότητες:

- Διευκόλυνση των ευκαιριών που προσφέρονται για την έκφραση της αλληλεγγύης και την ανάληψη, σε εθελοντική βάση, υποχρεώσεων εκ μέρους των νέων, καθώς και για την προώθηση της δημιουργίας δικτύων μεταξύ όλων των ενδιαφερόμενων φορέων.

- Προώθηση των εθελοντικών δραστηριοτήτων που επιτρέπουν στους νέους να αναπτύξουν την αίσθηση ευθύνης και του ρόλου τους ως ενεργών πολιτών, τις ατομικές και κοινωνικές τους δεξιότητες και να αποκτήσουν χρήσιμες γνώσεις και ικανότητες, οι οποίες συμβάλλουν στην πληρέστερη συμμετοχή τους στην κοινωνία και στην απασχολησιμότητά τους.

- προαγωγή της αναγνώρισης και της εκτίμησης των εθελοντικών δραστηριοτήτων εκ μέρους, μεταξύ άλλων, των δημοσίων αρχών, του τομέα των επιχειρήσεων και της κοινωνίας των πολιτών.

Λόγω των διαφορετικών παραδόσεων και πρακτικών όσον αφορά τις εθελοντικές δραστηριότητες στα διάφορα κράτη μέλη και για λόγους σαφήνειας στο πλαίσιο του ερωτηματολογίου και της πρότασης κοινών στόχων, χρησιμοποιήθηκαν οι ακόλουθοι ορισμοί:

Ως εθελοντικές δραστηριότητες νοείται κάθε είδους εθελοντική συμμετοχή. Χαρακτηρίζονται από τις ακόλουθες πτυχές: είναι ανοιχτές σε όλους, άμισθες, αναλαμβάνονται αυτοβούλως, έχουν εκπαιδευτικό χαρακτήρα (πτυχή της ανεπίσημης μάθησης) και εξασφαλίζουν προστιθέμενη αξία.

Ως εθελοντική υπηρεσία νοείται μέρος των εθελοντικών δραστηριοτήτων και χαρακτηρίζεται από τις ακόλουθες πρόσθετες πτυχές: καθορισμένη περίοδος. σαφείς στόχοι, περιεχόμενο, καθήκοντα, δομή και πλαίσιο. κατάλληλη στήριξη καθώς και νομική και κοινωνική προστασία.

Ως πολιτική υπηρεσία νοείται υπηρεσία εθελοντικού χαρακτήρα που διαχειρίζεται το κράτος - ή τρίτος φορέας εκ μέρους του κράτους - π.χ. στον κοινωνικό τομέα ή στον τομέα της πολιτικής προστασίας.

Η πολιτική θητεία αποτελεί εναλλακτική λύση της στρατιωτικής θητείας σε ορισμένες χώρες αλλά δεν έχει εθελοντικό χαρακτήρα.

1.2. Ευρωπαϊκή εθελοντική υπηρεσία (ΕΕΥ)

Η ευρωπαϊκή εθελοντική υπηρεσία (ΕΕΥ), που αποτελεί τη δράση 2 του προγράμματος ΝΕΟΛΑΙΑ [8], επιτρέπει κάθε έτος σε 3.500 νέους από 31 ευρωπαϊκές χώρες [9] και τρίτες χώρες να συμμετάσχουν στον εθελοντισμό σε μια σειρά από τομείς είτε στις χώρες της ΕΕ είτε σε τρίτες χώρες, με χρηματοδότηση ύψους περίπου 33 εκατομμυρίων ευρώ το 2004. Η ΕΕΥ αποτελεί μοντέλο ποιότητας για τις διασυνοριακές εθελοντικές υπηρεσίες και αποσκοπεί στην ανάπτυξη της αλληλεγγύης μεταξύ των νέων, στην προώθηση της συμμετοχής τους στην κοινωνία και στη στήριξη της αλληλοκατανόησής τους. Βασικό στοιχείο της αποτελεί η ισορροπία μεταξύ της παροχής υπηρεσιών στο κοινωνικό σύνολο και της ανεπίσημης μάθησης. Οι νέοι εθελοντές καταρτίζονται και αποκτούν νέες δεξιότητες και ικανότητες. Το τέλος της υπηρεσίας τους επισφραγίζεται με τη χορήγηση ευρωπαϊκού πιστοποιητικού.

[8] Περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα ΝΕΟΛΑΙΑ και την ΕΕΥ διατίθενται στη διεύθυνση http://europa.eu.int/comm/ youth

[9] Τα 25 κράτη μέλη της ΕΕ από την 1η Μαΐου 2004, οι 3 χώρες του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου και οι τρεις υποψήφιες για ένταξη χώρες. Για περισσότερες λεπτομέρειες παρακαλούμε να συμβουλευθείτε τον οδηγό για το χρήστη του προγράμματος ΝΕΟΛΑΙΑ στη διεύθυνση http://europa.eu.int/comm/ youth

Η Επιτροπή αναπτύσσει περαιτέρω την ΕΕΥ με σκοπό να της προσδώσει μεγαλύτερο αντίκτυπο και ορατότητα αλλά και να ενισχύσει το συλλογικό της χαρακτήρα καθώς και τη συνεργασία μεταξύ των διαφόρων υπηρεσιών εθελοντικού χαρακτήρα. Στο πλαίσιο της πρότασής της για τη μελλοντική γενιά του προγράμματος ΝΕΟΛΑΙΑ, εξετάζει το ενδεχόμενο να διευρύνει την ΕΕΥ, έτσι ώστε να δώσει τη δυνατότητα στους νέους να εκφράσουν την προσωπική τους δέσμευση αλλά και να τους επιτρέψει να συμμετάσχουν στις δράσεις αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

1.3. Κινητικότητα των εθελοντών

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο ενέκριναν τη σύσταση της 10ης Ιουλίου 2001 σχετικά με την ενδοκοινοτική κινητικότητα [10] των σπουδαστών, των επιμορφωμένων ατόμων, των εθελοντών, των εκπαιδευτικών και των εκπαιδευτών, με την οποία συνιστούν τη λήψη μέτρων που αφορούν ειδικά τους εθελοντές. Σε πρόσφατη έκθεσή της σχετικά με το βαθμό υλοποίησης της σύστασης για την κινητικότητα [11] η Επιτροπή κατέληξε μεταξύ άλλων στο συμπέρασμα ότι

[10] Σύσταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 10.07.2001, για την ενδοκοινοτική κινητικότητα των σπουδαστών, των επιμορφωμένων ατόμων, των εθελοντών, των εκπαιδευτικών και των εκπαιδευτών (2001/613/ΕΚ)

[11] Έκθεση της Επιτροπής στο Συμβούλιο, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στην Επιτροπή των Περιφερειών - Έκθεση σχετικά με τη συνέχεια που δόθηκε στη σύσταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 10ης Ιουλίου 2001 περί της κινητικότητας εντός της Κοινότητας των σπουδαστών, των επιμορφωνόμενων ατόμων, των εθελοντών, των εκπαιδευτικών και των εκπαιδευτών, COM(2004)21 τελικό της 23ης Ιανουαρίου 2004

- Το ειδικό καθεστώς των εθελοντών δεν έχει ακόμη αναγνωριστεί στα εθνικά νομικά και διοικητικά πλαίσια.

- Σε μία σειρά χωρών η εθελοντική εργασία υπόκειται στην ίδια αντιμετώπιση με την απασχόληση και συνεπώς στους ίδιους κανόνες.

- Ο εθελοντισμός σε ευρωπαϊκό επίπεδο διεξάγεται κυρίως μέσω της ευρωπαϊκής εθελοντικής υπηρεσίας (ΕΕΥ) στο πλαίσιο του προγράμματος ΝΕΟΛΑΙΑ, του οποίου η βασική νομική πράξη θέτει ως στόχο την άρση των εμποδίων για την κινητικότητα.

- Η ΕΕΥ αποτελεί κατά τα φαινόμενα τη μόνη περίπτωση εθελοντικής δραστηριότητας στο εξωτερικό η οποία βεβαιώνεται με την έκδοση πιστοποιητικού.

- Παρομοίως, οι εθελοντές ασφαλίζονται αυτόματα μόνο στην περίπτωση της ΕΕΥ, όταν αναλαμβάνουν μια εθελοντική δραστηριότητα στο εξωτερικό.

1.4. Πρόσφατες πολιτικές εξελίξεις στο πλαίσιο των εθελοντικών δραστηριοτήτων

Σχέδιο συνταγματικής συνθήκης:

Η Ευρωπαϊκή Συνέλευση, στο σχέδιο συνθήκης για τη θέσπιση συντάγματος της Ευρώπης που ενέκρινε, προτείνει τη συγκρότηση ενός σώματος νέων εθελοντών, έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένα πλαίσιο για τις κοινές συμβολές των νέων της Ευρώπης στις δράσεις αλληλεγγύης της Ένωσης, ιδίως στο διεθνές πλαίσιο. Υπό την επιφύλαξη του τελικού περιεχομένου της συνθήκης για τη θέσπιση συντάγματος της Ευρώπης, η Επιτροπή δύναται να ενεργοποιήσει οποιεσδήποτε χρήσιμες πρωτοβουλίες για την προώθηση του συντονισμού μεταξύ των δράσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των δράσεων των κρατών μελών, έτσι ώστε να ενισχύσει την αποτελεσματικότητα και τη συμπληρωματικότητά της Ένωσης και των εθνικών μέτρων αλληλεγγύης με τη συμμετοχή των νέων.

Διάσκεψη της Ρώμης: Στενότερη συνεργασία των πολιτικών υπηρεσιών και του τομέα της νεολαίας

Από τις 28-29 Νοεμβρίου 2003 η ιταλική προεδρία διοργάνωσε την πρώτη ευρωπαϊκή διάσκεψη σχετικά με την πολιτική υπηρεσία για τη νεολαία με τη στήριξη της Επιτροπής. Η διάσκεψη αυτή είχε σκοπό να επιτρέψει την ανταλλαγή απόψεων, δραστηριοτήτων και εθνικών πρακτικών σχετικά με την πολιτική υπηρεσία των νέων. Ένας άλλος στόχος της ήταν να εντοπιστούν τρόποι στενότερης συνεργασίας μεταξύ των πολιτικών υπηρεσιών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένης της ευρωπαϊκής εθελοντικής υπηρεσίας (ΕΕΥ). Οι συμμετάσχοντες ήταν υψηλόβαθμοι υπάλληλοι των τωρινών και των μελλοντικών κρατών μελών, της Επιτροπής και των ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στον τομέα της νεολαίας ή του εθελοντισμού.

Στα συμπεράσματά του, ο πρόεδρος της διάσκεψης [12] πρότεινε να συνεχιστούν περαιτέρω οι συζητήσεις, να εξασφαλιστεί η παρακολούθηση καθώς και η εποπτεία της συνεργασίας μεταξύ των πολιτικών υπηρεσιών στο πλαίσιο της ανοικτής μεθόδου συντονισμού για τη νεολαία. Προτείνεται η αύξηση της συμμετοχής των νέων στις δραστηριότητες αυτές με σκοπό την ενίσχυση τους ρόλου τους ως πολιτών καθώς και της αλληλεγγύης τους.

[12] Τη διάσκεψη προήδρευσε ο ιταλός υπουργός αρμόδιος για θέματα επαφών με το Κοινοβούλιο, κ. Carlo Giovanardi

Άλλα ζητήματα που επανεπιβεβαιώνονται στα συμπεράσματα είναι τα εξής: η ενίσχυση της διασυνοριακής συνεργασίας και της ανταλλαγής των νέων εθελοντών σε μια σειρά τομέων, η αναγνώριση της εμπειρίας της πολιτικής υπηρεσίας και η συστηματική και τακτική ανταλλαγή πληροφοριών και ορθών πρακτικών [13].

[13] Το πλήρες κείμενο των συμπερασμάτων της διάσκεψης διατίθεται στη διεύθυνση: http://europa.eu.int/comm/ youth

2. Κοινοί στόχοι για την προώθηση των εθελοντικών δραστηριοτήτων μεταξύ των νέων

Η Επιτροπή, λαμβάνοντας υπόψη τις απαντήσεις των κρατών μελών και των υπό προσχώρηση χωρών στο ερωτηματολόγιό της καθώς και τις ανωτέρω πρωτοβουλίες και εξελίξεις, προτείνει τον ακόλουθο συνολικό στόχο για τις εθελοντικές δραστηριότητες των νέων:

Με σκοπό να ενισχυθεί ο ρόλος των νέων ως ενεργών πολιτών και η αλληλεγγύη τους, οι εθελοντικές δραστηριότητες θα πρέπει να αναπτυχθούν, να προωθηθούν και να αναγνωριστούν σε όλα τα επίπεδα.

Για να επιτευχθεί αυτός ο συνολικός στόχος, προτείνονται οι εξής κοινοί στόχοι:

(1) Ανάπτυξη των εθελοντικών δραστηριοτήτων των νέων με σκοπό την ενίσχυση της διαφάνειας των υφιστάμενων δυνατοτήτων, τη διεύρυνση του φάσματος και τη βελτίωση της ποιότητας των εθελοντικών δραστηριοτήτων για νέους.

(2) (Διευκόλυνση της άσκησης εθελοντικών δραστηριοτήτων από τους νέους με την άρση των υπαρχόντων εμποδίων.

(3) Προώθηση των εθελοντικών δραστηριοτήτων με σκοπό την ενίσχυση της αλληλεγγύης και της δέσμευσης των νέων ως πολιτών.

(4) Αναγνώριση των εθελοντικών δραστηριοτήτων των νέων με σκοπό την αναγνώριση των προσωπικών τους δεξιοτήτων και της συμμετοχής τους στην κοινωνία.

2.1. Στόχος 1 - Ανάπτυξη των εθελοντικών δραστηριοτήτων των νέων με σκοπό την ενίσχυση της διαφάνειας των υφιστάμενων δυνατοτήτων, τη διεύρυνση του φάσματος και τη βελτίωση της ποιότητάς τους

Οι δυνατότητες που έχουν οι νέοι να συμμετάσχουν σε εθελοντικές δραστηριότητες ποικίλλουν μεταξύ των διαφόρων χωρών. Προσφέρεται ένα ευρύ φάσμα εθελοντικών δραστηριοτήτων στους νέους στα κράτη μέλη και τις χώρες υπό προσχώρηση, οι οποίες καλύπτουν τις δομημένες και οργανωμένες εθελοντικές υπηρεσίες καθώς και τις περιπτωσιακές εθελοντικές δραστηριότητες. Η κατάσταση όμως διαφέρει ευρύτατα από το ένα κράτος μέλος στο άλλο. Σε όλα σχεδόν τα κράτη μέλη οι οργανώσεις νεολαίας και εθελοντών μπορούν να διαδραματίσουν μείζονα ρόλο. Η ευρωπαϊκή εθελοντική υπηρεσία (ΕΕΥ), μέρος του προγράμματος ΝΕΟΛΑΙΑ της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αποτελεί μερικές φορές τη μοναδική δυνατότητα που διαθέτουν οι νέοι για να πάρουν μέρος σε μια εθελοντική υπηρεσία.

Η έλλειψη ορατότητας και σαφήνειας στην οργάνωση των εθελοντικών δραστηριοτήτων στα κράτη μέλη δεν διευκολύνει τους νέους που ενδιαφέρονται για τον εθελοντισμό να ενημερωθούν για τις υπάρχουσες δυνατότητες είτε σε εθνικό είτε σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Εξίσου δύσκολο είναι για τις οργανώσεις εθελοντών και νέων να εντοπίσουν πιθανούς εταίρους για τη σύσταση δικτύων και την επίτευξη συνεργασίας σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό, ευρωπαϊκό ή διεθνές επίπεδο. Παρομοίως, δεν είναι εύκολο για τους φορείς λήψης αποφάσεων να προσανατολίσουν τη στήριξή τους στις εθελοντικές δραστηριότητες των νέων. Η βελτίωση της ορατότητας και της διαφάνειάς τους θα πρέπει να συνοδεύεται από μηχανισμούς παροχής στήριξης και κινήτρων για τη διεύρυνση του φάσματος και των δυνατοτήτων των εθελοντικών δραστηριοτήτων για νέους, καθώς και της συνολικής ποιότητάς τους.

Προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος 1 προτείνονται οι ακόλουθες γραμμές δράσης:

Σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο

* Εντοπισμός και διαβάθμιση των υφιστάμενων εθελοντικών δραστηριοτήτων (π.χ. εθελοντική υπηρεσία, εποχιακή εθελοντική συμμετοχή, κ.τ.λ.) με σκοπό τη διαμόρφωση μιας σαφούς και ορατής εικόνας των εθελοντικών δραστηριοτήτων που είναι διαθέσιμες για τους νέους.

* Βελτίωση των υφιστάμενων εθελοντικών δραστηριοτήτων για τους νέους μέσω της περαιτέρω ανάπτυξης των διαφόρων κατηγοριών των δραστηριοτήτων αυτών, μέσω της στήριξης των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών που δραστηριοποιούνται σε σχέση με την εθελοντική συμμετοχή των νέων, μέσω της ενίσχυσης των εθελοντικών υπηρεσιών, όπου ήδη υπάρχουν και, όπου κρίνεται απαραίτητο, μέσω της σύστασης νέων.

* Ενίσχυση των ευκαιριών κατάρτισης των νέων εθελοντών και όσων ασκούν εποπτικό και διαχειριστικό ρόλο, έτσι ώστε να βελτιωθεί η ποιότητα των εθελοντικών δραστηριοτήτων και το οργανωτικό τους πλαίσιο.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο

* Ενθάρρυνση της βελτίωσης του συντονισμού των διαφόρων εθελοντικών δραστηριοτήτων και ιδίως της διασυνοριακής συνεργασίας των πολιτικών υπηρεσιών, όπου υπάρχουν, καθώς και ενθάρρυνση της ανταλλαγής νέων εθελοντών σε διάφορους τομείς.

* Διάδοση και προώθηση της ανταλλαγής πληροφοριών σχετικά με τα εθνικά εθελοντικά προγράμματα και την ευρωπαϊκή διάστασή τους.

* Συνεκτίμηση της χρησιμότητας και της σκοπιμότητας επέκτασης της ευρωπαϊκής εθελοντικής υπηρεσίας (ΕΕΥ) σε ένα ευρύτερο φάσμα δράσεων, έτσι ώστε να δοθεί στους νέους η δυνατότητα να συμμετάσχουν στις δράσεις αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

2.2. Στόχος 2 - Διευκόλυνση της άσκησης εθελοντικών δραστηριοτήτων από τους νέους με την άρση των υπάρχοντων εμποδίων

Οι νέοι που επιθυμούν να συμμετάσχουν σε εθελοντικές δραστηριότητες συναντούν μια σειρά από δυσκολίες. Οι δυσκολίες αυτές ποικίλλουν: έλλειψη κοινωνικής προστασίας, φορολόγηση της χρηματικής βοήθειας που τους παρέχεται, άρνηση θεώρησης εισόδου και χορήγησης άδειας διαμονής (αυτό μπορεί να επηρεάσει τις εθελοντικές δραστηριότητες των υπηκόων της ΕΕ στις τρίτες χώρες καθώς και των υπηκόων τρίτων χωρών στις χώρες της ΕΕ αλλά όχι τους υπηκόους της ΕΕ σε άλλα κράτη μέλη), γλωσσικά προβλήματα, έλλειψη κατάρτισης, δύσκαμπτες διαδικασίες κ.τ.λ. Οι δυσκολίες αυτές αποτελούν πραγματικά εμπόδια για την άσκηση των εθελοντικών δραστηριοτήτων για τους νέους και περιορίζουν την πρόβαση μεγάλου αριθμού νέων Ευρωπαίων σε αυτές.

Προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος 2 προτείνονται οι ακόλουθες γραμμές δράσης:

Σε όλα τα επίπεδα

* Λήψη των μέτρων που θεωρούνται κατάλληλα «... ώστε να αρθούν τα νομικά και διοικητικά εμπόδια στην κινητικότητα των προσώπων που αρχίζουν... εθελοντική δραστηριότητα ...», όπως προβλέπεται στη σύσταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την κινητικότητα [14].

[14] Βλ. σημείο 1.3.

* Εξασφάλιση της χορήγησης στους νέους εθελοντές των θεωρήσεων εισόδου και των αδειών διαμονής, όταν και όπου τις χρειάζονται.

* Ενίσχυση της ανταλλαγής πληροφοριών, της εμπειρίας και των ορθών πρακτικών όλων των σχετικών φορέων στον τομέα των εθελοντικών δραστηριοτήτων των νέων με σκοπό την άρση των εμποδίων.

* Εξέταση των νομικών μέσων και εργαλείων που μπορούν ενδεχομένως να επιτύχουν το στόχο διευκόλυνσης των νέων για τη διεξαγωγή εθελοντικών δραστηριοτήτων.

2.3. Στόχος 3 - Προώθηση των εθελοντικών δραστηριοτήτων με σκοπό την ενίσχυση της αλληλεγγύης και της συμμετοχής των νέων ως πολιτών

Η προώθηση των εθελοντικών δραστηριοτήτων μεταξύ των νέων έχει σκοπό να ενισχύσει την ευαισθητοποίησή τους σχετικά με τον εθελοντισμό και να αυξήσει τον αριθμό των νέων εθελοντών. Επιπλέον, έχει ως ειδικό στόχο να δημιουργήσει τις συνθήκες που θα επιτρέψουν την αύξηση της συμμετοχής των νέων με τις λιγότερες ευκαιρίες σε εθελοντικές δραστηριότητες. Προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος 3 προτείνονται οι ακόλουθες γραμμές δράσης.

Σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο

* Διάδοση των πληροφοριών σχετικά με τον εθελοντισμό σε όλα τα κατάλληλα επίπεδα με σκοπό να ενισχυθεί η σχετική ευαισθητοποίηση των νέων, να ενημερωθούν για τις συγκεκριμένες δυνατότητες εθελοντισμού, να τους δοθούν συμβουλές και στήριξη και να προαχθεί μια θετική εικόνα του εθελοντισμού.

* Ενθάρρυνση της ενισχυμένης συνεργασίας μεταξύ όλων των σχετικών παραγόντων (των νέων, των οργανώσεων νεολαίας και εθελοντών, των αρχών, του ιδιωτικού οικονομικού τομέα κ.τ.λ.) σχετικά με την προώθηση των εθελοντικών δραστηριοτήτων, μέσω της ανταλλαγής πληροφοριών, εμπειρίας και ορθών πρακτικών.

* Προσεκτικότερη ανάλυση των φαινομένων που οδηγούν στον αποκλεισμό ορισμένων ομάδων νέων από τις εθελοντικές δραστηριότητες και ανάπτυξη προσεγγίσεων με επίκεντρο την ενθάρρυνση των νέων να συμμετάσχουν σε εθελοντικές δραστηριότητες, μέσω και της δημιουργίας δυνατοτήτων για την άσκηση εθελοντικών δραστηριοτήτων στο κατάλληλο επίπεδο, οι οποίες ανταποκρίνονται στις ανάγκες των ομάδων αυτών.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο

* Δρομολόγηση των κατάλληλων ενεργειών ενημέρωσης με σκοπό την προώθηση των εθελοντικών δραστηριοτήτων για νέους καθώς και των αξιών του εθελοντισμού.

2.4. Στόχος 4 - Αναγνώριση των εθελοντικών δραστηριοτήτων των νέων με σκοπό την αναγνώριση των προσωπικών τους δεξιοτήτων και της συμμετοχής τους στην κοινωνία

Οι νέοι που συμμετέχουν σε εθελοντικές δραστηριότητες συχνά διαπιστώνουν ότι η συμμετοχή τους αυτή δεν αναγνωρίζεται ή δεν αναγνωρίζεται πλήρως. Η αναγνώριση της εθελοντικής εμπειρίας σε όλα τα επίπεδα και από διάφορους παράγοντες, π.χ. τις αρχές, τις ιδιωτικές επιχειρήσεις, τους κοινωνικούς εταίρους και την κοινωνία των πολιτών θα πρέπει να βελτιωθεί. Έτσι, θα αναγνωριστεί η εθελοντική συμμετοχή των νέων στην κοινωνία, η εκπαιδευτική εμπειρία τους μέσω της ανεπίσημης μάθησης και οι κοινωνικές, ατομικές ικανότητες καθώς και επαγγελματικές δεξιότητες που απέκτησαν με τον τρόπο αυτό. Με την αναγνώριση αυτή αναμένεται επίσης να βελτιωθεί το καθεστώς και η απασχολησιμότητά τους. Προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος 4 προτείνονται οι ακόλουθες γραμμές δράσης:

Σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο

* Ανάπτυξη μέτρων που οδηγούν στη βελτιωμένη αναγνώριση των εθελοντικών δραστηριοτήτων με σκοπό την αναγνώριση της εθελοντικής συμμετοχής των νέων και των δεξιοτήτων που αποκτούν. Η αναγνώριση θα πρέπει να βελτιωθεί σε όλα τα επίπεδα και από διάφορους παράγοντες, π.χ. τις αρχές, τις ιδιωτικές επιχειρήσεις, τους κοινωνικούς εταίρους, την κοινωνία των πολιτών και τους ίδιους τους νέους. Το επίπεδο και η μορφή της θα πρέπει να είναι τα κατάλληλα ανάλογα με τις εθελοντικές δραστηριότητες και μπορούν να λάβουν τη μορφή πιστοποιητικών, συστημάτων επιβράβευσης, καταβολής μειωμένων τελών, παροχής κινήτρων για τη διεξαγωγή σπουδών και εξεύρεσης απασχόλησης κ.τ.λ.

* Ανάπτυξη ενεργειών που οδηγούν στη βελτιωμένη αναγνώριση των εθελοντικών δραστηριοτήτων, με σκοπό την αναγνώριση της προστιθέμενης αξίας που παρέχει ο τομέας του εθελοντισμού στην κοινωνία. Η αναγνώριση μπορεί να λάβει τη μορφή εορτασμού ημέρας των εθελοντών, της εβδομάδας για τη δράση των εθελοντών, της χορήγησης βραβείων σε ομάδες εθελοντών κ.τ.λ.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο

* Βελτίωση της αναγνώρισης των εθελοντικών δραστηριοτήτων σε εκδηλώσεις όπως η ευρωπαϊκή εβδομάδα για τους νέους, η ευρωπαϊκή ημέρα των εθελοντών κ.τ.λ.

* Διασφάλιση μεγαλύτερης αναγνώρισης της εθελοντικής εμπειρίας των νέων στο πλαίσιο των εν εξελίξει διαδικασιών και από τα υπάρχοντα μέσα σε άλλους τομείς πολιτικής, όπως π.χ. η ανοικτή μέθοδος συντονισμού στον τομέα της εκπαίδευσης, η στρατηγική της διά βίου μάθησης, η ανάπτυξη του ευρωπαϊκού βιβλιάριου κατάρτισης, ο κοινωνικός διάλογος κ.τ.λ.

3. Μηχανισμοί υλοποίησης και παρακολούθησης

Η υλοποίηση και η εποπτεία της εφαρμογής των κοινών στόχων αποτελεί μείζον στοιχείο της ανοικτής μεθόδου συντονισμού, που προβλέπεται στο ψήφισμα σχετικά με το πλαίσιο ευρωπαϊκής συνεργασίας στον τομέα της νεολαίας. Η αρχή αυτή εφαρμόστηκε ήδη για τις προτεραιότητες της συμμετοχής και της πληροφόρησης των νέων, για τις οποίες το Συμβούλιο ενέκρινε το ψήφισμα όσον αφορά τους κοινούς στόχους στις 25 Νοεμβρίου 2003. Στο ψήφισμα αυτό το Συμβούλιο κάλεσε τα κράτη μέλη να προσδιορίσουν τα μέτρα υλοποίησης και επακόλουθης παρακολούθησης, ανάλογα με την ιδιομορφία της κατάστασής τους και τις εθνικές τους προτεραιότητες. Επίσης τα κάλεσε να υποβάλουν εκθέσεις για τη συμβολή τους στην υλοποίηση των κοινών στόχων έως τα τέλη του 2005.

Με βάση τις εθνικές εκθέσεις η Επιτροπή θα καταρτίσει έκθεση προόδου την οποία θα υποβάλει στο Συμβούλιο και θα προτείνει, όπου κρίνεται απαραίτητο, την τροποποίηση των κοινών στόχων - και θα ενημερώσει σχετικά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή καθώς και την Επιτροπή των Περιφερειών. Ανταποκρινόμενη στο αίτημα του Συμβουλίου, η Επιτροπή θα συγκαλέσει, όπου κρίνεται απαραίτητο, τους εκπροσώπους των εθνικών διοικήσεων που είναι αρμόδιοι για θέματα νεολαίας, έτσι ώστε να προωθήσει την ανταλλαγή των πληροφοριών για την πρόοδο που επιτελείται καθώς και για τις ορθές πρακτικές.

Προτείνεται να εφαρμοστούν οι ίδιες αρχές για τους κοινούς στόχους σχετικά με τις εθελοντικές δραστηριότητες. Κατά συνέπεια, η Επιτροπή προτείνει τα κράτη μέλη να συμφωνήσουν στην επίτευξη όλων των κοινών στόχων που έχουν εγκριθεί. Επίσης, προτείνει να υποβάλουν εκθέσεις σχετικά με την εθνική συμβολή τους στην υλοποίηση των κοινών στόχων για τις εθελοντικές δραστηριότητες έως τα τέλη του 2006, αφότου ζητήσουν την άποψη των νέων και των οργανώσεών τους, των νέων εθελοντών και των οργανώσεων εθελοντών, καθώς και, αν κριθεί απαραίτητο, των εθνικών και περιφερειακών συμβουλίων νεολαίας μέσω των διαύλων που θεωρούν καταλληλότερους.

Οι προτάσεις αυτές σχετικά με τους κοινούς στόχους για τις εθελοντικές δραστηριότητες θα αποσταλούν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στην Επιτροπή των Περιφερειών.