20.9.2005   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 231/72

1.1

Συμμερίζεται την άποψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ότι η αξιολόγηση του χρηματοδοτικού μέσου LIFE + δεν μπορεί να γίνει ξεχωριστά από τον γενικό επαναπροσδιορισμό των χρηματοδοτικών παρεμβάσεων της ΕΕ και των προϋποθέσεων για την υλοποίηση των διαφόρων πτυχών της Ευρωπαϊκής πολιτικής για το περιβάλλον· ωστόσο, θεωρεί ότι θα ήταν σκόπιμο να γίνουν τα ακόλουθα:

1.2

Θεωρεί ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έπρεπε να προσθέσει στην πρόταση κανονισμού LIFE + ανάλυση των χρηματοδοτικών αναγκών που σχετίζονται με την επιτόπια εφαρμογή των διαφόρων προτεραιοτήτων της κοινοτικής πολιτικής για το περιβάλλον και μια αξιολόγηση των παρεμβάσεών της σε σχέση με την αρχή της επικουρικότητας·

1.3

Επιδοκιμάζει την απλούστευση που επιδιώκει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με την καθιέρωση ενός και μοναδικού μέσου, επισημαίνει όμως τις δυσχέρειες που υπάρχουν σήμερα όσον αφορά τη γνώση των πραγματικών δυνατοτήτων χρηματοδότησης προγραμμάτων για το περιβάλλον από τα διάφορα μέσα που θα υπάρχουν την περίοδο 2007-2013 και το συντονισμό των διαφόρων χρηματοδοτικών μέσων για την κάλυψη των διαφόρων προτεραιοτήτων και των κοινοτικών μεθόδων παρεμβάσεως.

1.4

Σημειώνει ότι σχέδια τα οποία μέχρι σήμερα χρηματοδοτούνταν από το LIFE περιβάλλον (προγράμματα που έχουν σχέση με το βιομηχανικό περιβάλλον) και το LIFE Τρίτες Χώρες δεν θα είναι πλέον τα επιλέξιμα χρηματοδότησης από το LIFE + και ζητεί να διασαφηνιστεί και να δοθεί εγγύηση ότι θα ενσωματωθεί θέση για το περιβάλλον στα προγράμματα «Ανταγωνιστικότητα και καινοτομία» και «Μέσο γειτονίας» όπου τα σχέδια αυτά θα μπορούν να χρηματοδοτούνται για την περίοδο 2007-2013.

1.5

Θεωρεί ότι όλα τα στοιχεία που παρατίθενται στη συνέχεια συνιστούν απαραίτητη προϋπόθεση για να προταθούν το περιεχόμενο και οι μέθοδοι χρηματοδότησης σχεδίων που συνάδουν με τους βασικούς άξονες της Ευρωπαϊκής πολιτικής για το περιβάλλον (και με τη δράση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος)· σε διαφορετική περίπτωση, η πρόταση κανονισμού LIFE+ θα εκληφθεί ως μια πρόταση που αφορά περισσότερο τις χρηματοοικονομικές τεχνικές, η λογική των οποίων δεν είναι εύκολα κατανοητή, και οι υπεύθυνοι των σχεδίων δεν θα είναι σε θέση να εντοπίσουν με σαφήνεια τις κοινωνικές προτεραιότητες και να προσδιορίσουν τις δυνατότητες ενσωμάτωσης των πρωτοβουλιών τους σε αυτές.

1.6

Προειδοποιεί ότι, σύμφωνα με το σχέδιο κανονισμού για το LIFE+, μόνο μελέτες, προσεγγίσεις και σχέδια θα είναι πλέον επιλέξιμες και ότι δεν θα μπορούν να χρηματοδοτούνται πλέον συγκεκριμένα μέτρα εφαρμογής από τους πόρους της προγράμματος LIFE. Η σύνδεση όλων των τομέων προτεραιότητας (διαρθρωτικά ταμεία και ταμείο αγροτικής ανάπτυξης) παρουσιάζει το μειονέκτημα ότι αναπόφευκτα δημιουργείται ανταγωνιστική σχέση μεταξύ οικολογικών σχεδίων και άλλων δράσεων.

2.1

Ανησυχεί για την επιθυμία που εξέφρασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προχωρήσει στην ανάθεση πολύ σημαντικού μέρους του προγραμματισμού και του προϋπολογισμού (από 75 έως 80 % του μέσου) του LIFE+ στα διάφορα κράτη μέλη, χωρίς να έχουν οριστεί στην πρόταση κανονισμού ούτε η μέθοδος, αλλά ούτε και οι προϋποθέσεις αυτής της «αποκέντρωσης».

2.2

Προειδοποιεί ότι ο στόχος της απλούστευσης και της ευελιξίας που περιλαμβάνεται στην πρόταση κανονισμού δεν πρέπει να οδηγήσει στην επανεθνικοποίηση της κοινοτικής πολιτικής περιβάλλοντος και τονίζει ότι είναι η πρώτη φορά που ένα μεγάλο πρόγραμμα ενισχύσεων μιας από τις σημαντικότερες εσωτερικές πολιτικές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «εθνικοποιείται» κατ' αυτόν τον τρόπο, χωρίς να υπάρχει ανάγκη, δεδομένου ότι υπάρχουν ήδη ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά μέσα για την ανάληψη δράσεων υπέρ του περιβάλλοντος σε τοπικό επίπεδο.

2.3

Δεν θεωρεί σκόπιμο το γεγονός ότι τα στοιχεία που πλαισιώνουν τις χρηματοδοτούμενες δράσεις εντάσσονται σε πολυετές στρατηγικό πρόγραμμα και σε ετήσια προγράμματα εργασίας και τονίζει, σε σχέση με αυτό, ότι στην πρόταση κανονισμού δεν διασαφηνίζονται οι όροι χρηματοδοτήσεως (ποσοστό επιχορηγήσεως, δράσεις και κριτήρια επιλεξιμότητας).

2.4

Ζητεί να διασαφηνιστούν η έννοια της ευρωπαϊκής πρόσθετης αξίας, καθώς και ο τρόπος με τον οποίο ο στόχος αυτός θα πρέπει να μεταφραστεί στο είδος και την επιλογή σχεδίων τα οποία θα ενισχύονται από το LIFE+ αλλά και σε σχέση με τα λοιπά κοινοτικά χρηματοδοτικά μέσα που θα μπορούσαν να παρέμβουν, και τονίζει από την άποψη αυτή ότι χρειάζεται να οριστούν αντικειμενικά κριτήρια και να μελετηθεί η δυνατότητα ειδικής διαμόρφωσης σε σχέση με την προφανή ευρωπαϊκή πρόσθετη αξία.

2.5

Σημειώνει, στον τίτλο 3 της αιτιολογικής έκθεσης που συνοδεύει την πρόταση, ότι υπάρχει βούληση να καταστεί το LIFE+ ένα απλουστευμένο μέσο αναλογικού χαρακτήρα και εύχεται ότι το μέσο αυτό θα εφαρμοστεί με συνετό τρόπο μεταξύ των πέντε βασικών αξόνων παρεμβάσεως, γνωρίζοντας ότι, όποιες και αν είναι οι δημοσιονομικές ανάγκες, το LIFE+ δεν πρέπει να μετατραπεί σε εργαλείο μιας μόνο πλευράς της κοινοτικής πολιτικής για το περιβάλλον και ότι αυτή η στάση επαγρύπνησης πρέπει να τηρηθεί και στους δύο πολυετείς προγραμματισμούς που προβλέπονται σε κοινοτικό επίπεδο (2007-2009 και 2010-2013), καθώς επίσης και στην περίπτωση των εθνικών προγραμματισμών.

2.6

Ζητεί, συνεπώς, από την Επιτροπή να μελετήσει τις συνέπειες και τη σκοπιμότητα της καθιέρωσης κατώτατων ορίων αναλήψεως υποχρεώσεων για καθένα από τους άξονες προτεραιότητας..

2.7

Εκφράζει τις έντονες ανησυχίες που την διακατέχουν όσον αφορά την διατήρηση των προτεραιοτήτων και των δυνατοτήτων χρηματοδότησης ορισμένων σχεδίων, και συγκεκριμένα του προσδιορισμού και της διαχείρισης των περιοχών και του δικτύου NATURA 2000, καθώς και σχεδίων για τη βελτίωση της οικολογικής κατάστασης των επιφανειακών υδάτων, θεωρεί ότι τα χρηματοδοτικά μέσα που προβλέπονται στο πλαίσιο των δημοσιονομικών προοπτικών 2007-2013 δεν εγγυώνται την επαρκή λειτουργία του δικτύου, και καλεί την Επιτροπή να διευκρινίσει τις δομές και τα διαθέσιμα κονδύλια (που έχουν δεσμευθεί) σε καθένα από τα χρηματοδοτικά μέσα εκτός του LIFE+ (FEADER, FEDER), τα οποία θα πρέπει να μπορούν να χρησιμεύσουν ως πηγή χρηματοδότησης για τα σχέδια αυτά..

2.8

ζητεί από την Επιτροπή κατ' αρχήν τη δραστική αύξηση του προβλεπόμενου για το LIFE+ δημοσιονομικού πλαισίου που έχει οριστεί στα 300 εκατομμύρια ευρώ κατ' έτος, προκειμένου να είναι δυνατή η επιτυχής ανταπόκριση στις διαφορετικές απαιτήσεις, και να εγγυηθεί ότι ένα ελάχιστο ποσοστό τους θα είναι αφιερωμένο στη λειτουργία του δικτύου NATURA 2000.

2.9

Διερωτάται σχετικά με την ανάπτυξη και την εφαρμογή της πολιτικής για το περιβάλλον σε σχέση με την παρέμβαση «εφαρμογή και διακυβέρνηση» που αποσκοπεί στη βελτίωση της «γνωσιολογικής βάσης»· χωρίς να αμφισβητείται η αναγκαιότητα αυτή, φαίνεται ότι οι εν λόγω παρεμβάσεις εμπίπτουν κατά προτεραιότητα στις δράσεις του Ευρωπαϊκού Οργανισμού περιβάλλοντος (ΕΟΠ).

2.10

Καλεί συνεπώς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προσδιορίσει καλύτερα τις δράσεις που προβλέπονται στο πλαίσιο αυτό και το συντονισμό τους με τις πρωτοβουλίες και τους προϋπολογισμούς του ΕΟΠ.

3.1

Θεωρεί ότι τα κονδύλια που έχουν δεσμευθεί για τη βελτίωση του περιβάλλοντος στα πλαίσια των επόμενων δημοσιονομικών προοπτικών πρέπει να εξασφαλίσουν μιαν αποτελεσματική και αποδοτική δράση η οποία συμπληρώνει τις δράσεις σε επίπεδο ΕΕ, με τρόπο που να ενισχύει τις δράσεις που αναλαμβάνονται σε εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο και τονίζει ότι το μεγαλύτερο μέρος των δαπανών αυτών επιβαρύνει τοπικούς και περιφερειακούς φορείς και ότι οι αντίστοιχες αρχές είναι οι σημαντικότεροι παράγοντες που παρεμβαίνουν για τη χρηματοδότηση των δράσεων αυτών.

3.2

Θεωρεί ότι το μέσο LIFE+ δεν πρέπει συνεπώς να αποτελεί ένα απλό εργαλείο που συνοδεύει τις παρεμβάσεις αυτές αλλά, όπως συμβαίνει με τα σχέδια που χρηματοδοτούνται σήμερα από το LIFE, ένα χρηματοδοτικό μέσο που είναι προσανατολισμένο στις πρωτοβουλίες που αποφέρουν πρόσθετη ευρωπαϊκή αξία στο χώρο των κοινοτικών πολιτικών για το περιβάλλον.

3.3

Αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στη συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών στη χάραξη και την εφαρμογή των προγραμμάτων χρηματοδότησης στον τομέα του περιβάλλοντος· συνεπώς, διακατέχεται από ανησυχία επειδή ο ρόλος αυτός δεν παρουσιάζεται με σαφή και ρητό τρόπο στην πρόταση κανονισμού, και αυτό μάλιστα παρά το γεγονός ότι η Επιτροπή επιθυμεί διακαώς να αποκεντρώσει τον προγραμματισμό και τη διαχείριση του μέσου LIFE+.

3.4

Κρίνει ότι υπάρχουν ορισμένες προϋποθέσεις για την εφαρμογή του LIFE+ οι οποίες θα έπρεπε να διευκρινιστούν όσον αφορά στον τρόπο με τον οποίο το μέσο αυτό προσφέρει ένα μηχανισμό συγχρηματοδότησης με τα κράτη μέλη, τις τοπικές και περιφερειακές αρχές καθώς και άλλους δημοσίους ή ιδιωτικούς φορείς και τονίζει στο πλαίσιο αυτό τις δυσχέρειες αποδέσμευσης πόρων που αντιμετωπίζουν διάφοροι παράγοντες — ιδιαιτέρως του ιδιωτικού τομέα — για τη χρηματοδότηση περιβαλλοντικών προγραμμάτων χαμηλής αποδοτικότητας με βάση μια απλώς εθελοντική προσέγγιση.

3.5

Ζητεί, στο πλαίσιο αυτό, να μελετηθούν ευέλικτες μέθοδοι συνεργασίας και να εφαρμοστεί μια προσέγγιση η οποία στηρίζεται σε ένα τριμερές πρότυπο, προσανατολισμένο σε συμβατικές δράσεις οι οποίες διασυνδέουν τις τοπικές και περιφερειακές αρχές με την προσπάθεια για την υλοποίηση πολιτικών στόχων, με απώτερη επιδίωξη την ενδυνάμωση των μηχανισμών εφαρμογής.