52003HB0008

Σύσταση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας

της 2ας Μαΐου 2003

σχετικά με τις απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για παροχή στατιστικών στοιχείων στον τομέα του ισοζυγίου πληρωμών και της διεθνούς επενδυτικής θέσης και το πρότυπο διεθνών διαθεσίμων

(ΕΚΤ/2003/8)

(2003/C 126/06)

ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ,

Έχοντας υπόψη το καταστατικό του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, και ιδίως το άρθρο 5.1 και το άρθρο 34.1 τρίτη περίπτωση,

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

(1) Προκειμένου να εκπληρώσει τα καθήκοντά του, το Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών (ΕΣΚΤ) απαιτεί πλήρη και αξιόπιστα στατιστικά στοιχεία για το ισοζύγιο πληρωμών και τη διεθνή επενδυτική θέση, καθώς και το πρότυπο διεθνών διαθεσίμων, που απεικονίζουν τα κύρια μεγέθη από τα οποία επηρεάζονται οι νομισματικές συνθήκες και οι αγορές συναλλάγματος στη ζώνη του ευρώ. Οι στατιστικές απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) στον τομέα αυτό καθορίζονται στην κατευθυντήρια γραμμή ΕΚΤ/2003/7 της 2ας Μαΐου 2003 σχετικά με τις απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για παροχή στατιστικών στοιχείων στον τομέα του ισοζυγίου πληρωμών και της διεθνούς επενδυτικής θέσης και το πρότυπο διεθνών διαθεσίμων(1).

(2) Το πρώτο εδάφιο του άρθρου 5.1 του καταστατικού απαιτεί από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) να συλλέγει, με τη βοήθεια των εθνικών κεντρικών τραπεζών (ΕθνΚΤ), είτε από αρμόδιες εθνικές αρχές άλλες από τις ΕθνΚΤ, είτε απευθείας από οικονομικούς παράγοντες, τις αναγκαίες στατιστικές πληροφορίες, προκειμένου να εκπληρώσει τα καθήκοντα του ΕΣΚΤ. Το δεύτερο εδάφιο του άρθρου 5.1 ορίζει ότι για τo σκoπό αυτό, η ΕΚΤ συvεργάζεται με κoιvoτικά όργαvα ή oργαvισμoύς και με τις αρμόδιες αρχές τωv κρατώv μελώv ή τρίτωv χωρώv και με διεθvείς oργαvισμoύς.

(3) Οι πληροφορίες που είναι αναγκαίες για την εκπλήρωση των απαιτήσεων της ΕΚΤ, όσον αφορά τα στατιστικά στοιχεία του ισοζυγίου πληρωμών και της διεθνούς επενδυτικής θέσης, είναι δυνατόν να συλλέγονται ή/και να καταρτίζονται από αρμόδιες αρχές άλλες από τις ΕθνΚΤ. Συνεπώς, ορισμένα από τα καθήκοντα που πρέπει να αναληφθούν για την εκπλήρωση των εν λόγω απαιτήσεων απαιτούν τη συνεργασία της ΕΚΤ ή των ΕθνΚΤ με τις ανωτέρω αρμόδιες αρχές, σύμφωνα με το άρθρο 5.1 του καταστατικού. Το άρθρο 4 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2533/98 του Συμβουλίου της 23ης Νοεμβρίου 1998 σχετικά με τη συλλογή στατιστικών πληροφοριών από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα(2) απαιτεί τα κράτη μέλη να αναλαμβάνουν μόνα τους την οργάνωση στον τομέα της στατιστικής και να συνεργάζονται πλήρως με το ΕΣΚΤ προκειμένου να διασφαλίσουν την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που απορρέουν από το άρθρο 5 του καταστατικού.

(4) Στις περιπτώσεις που, σύμφωνα με τους εθνικούς κανόνες και τις καθιερωμένες πρακτικές, οι μονάδες παροχής των στοιχείων αναφέρονται σε αρμόδιες αρχές άλλες από τις ΕθνΚΤ, οι εν λόγω αρχές και οι οικείες ΕθνΚΤ οφείλουν να συνεργάζονται, προκειμένου να διασφαλιστεί η εκπλήρωση των στατιστικών απαιτήσεων της ΕΚΤ. Στην Ιρλανδία το Central Statistics Office (CSO) και στην Ιταλία το Ufficio Italiano dei Cambi (UIC) συλλέγουν και καταρτίζουν τις αναγκαίες στατιστικές πληροφορίες στον τομέα του ισοζυγίου πληρωμών και της διεθνούς επενδυτικής θέσης. Προκειμένου να ανταποκριθούν στις προαναφερόμενες στατιστικές απαιτήσεις, η Central Bank of Ireland θα πρέπει να συνεργάζεται με το CSO, και η Banca d'Italia με το UIC. Η παραπάνω συνεργασία θα πρέπει να περιλαμβάνει τη θέσπιση ενός διαρκούς συστήματος διαβίβασης στοιχείων, εκτός εάν το ίδιο αποτέλεσμα έχει ήδη επιτευχθεί με βάση την εθνική νομοθεσία. Το UIC, δυνάμει του ιταλικού νομοθετικού διατάγματος αριθ. 319/9 της 26ης Αυγούστου 1998(3), αποτελεί οργανική οντότητα της Banca d'Italia.

(5) Όπως ορίζει το άρθρο 4 παράγραφος 3 της κατευθυντήριας γραμμής ΕΚΤ/2003/7 της 2ας Μαΐου 2003, στις περιπτώσεις που στατιστικές πληροφορίες χαρακτηριζόμενες ως εμπιστευτικές προέρχονται από αρμόδιες αρχές άλλες από τις ΕθνΚΤ, η ΕΚΤ χρησιμοποιεί τις πληροφορίες αυτές αποκλειστικά για την άσκηση των σχετιζόμενων με το ΕΣΚΤ στατιστικών καθηκόντων, εκτός εάν η μονάδα παροχής των στοιχείων ή άλλο νομικό ή φυσικό πρόσωπο, οργανισμός ή υποκατάστημα που ενδεχομένως παρέχει τις πληροφορίες αυτές, και εφόσον μπορεί να εξακριβωθεί η ταυτότητά του, έχει δώσει ρητά τη συγκατάθεσή του για τη χρήση των εν λόγω πληροφοριών για άλλους σκοπούς.

(6) Τα στατιστικά στοιχεία για το μηνιαίο και τριμηνιαίο ισοζύγιο πληρωμών και την ετήσια διεθνή επενδυτική θέση, που απεικονίζουν τα κύρια μεγέθη από τα οποία επηρεάζονται οι νομισματικές συνθήκες και οι αγορές συναλλάγματος στη ζώνη του ευρώ, θα πρέπει να υποβάλλονται έγκαιρα στη Central Bank of Ireland και στην Banca d'Italia. Για το σκοπό αυτό, οι απαιτούμενες στατιστικές πληροφορίες θα πρέπει να διαβιβάζονται σύμφωνα με τους όρους που συμφωνήθηκαν με την οικεία ΕθνΚΤ. Σε περίπτωση απουσίας τέτοιων όρων, τα στοιχεία του μηνιαίου ισοζυγίου πληρωμών θα πρέπει να διαβιβάζονται το αργότερο την τριακοστή εργάσιμη ημέρα μετά τον μήνα στον οποίο αναφέρονται τα στοιχεία, τα στοιχεία του τριμηνιαίου ισοζυγίου πληρωμών θα πρέπει να διαβιβάζονται εντός τριών μηνών από το τέλος του τριμήνου στο οποίο αναφέρονται τα στοιχεία, και τα στοιχεία της διεθνούς επενδυτικής θέσης θα πρέπει να διαβιβάζονται εντός εννέα μηνών από την ημερομηνία στην οποία αναφέρονται τα στοιχεία.

(7) Η συγκεντρωτική βάση δεδομένων των τίτλων (Centralised Securities Database/CSDB), που θα χρησιμοποιηθεί στο μέλλον για την εξυπηρέτηση διάφορων στατιστικών σκοπών (κατάρτιση και παραγωγή) και μη στατιστικών σκοπών (οικονομικές αναλύσεις, αναλύσεις για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα ή αναλύσεις εργασιών) θα τεθεί στη διάθεση των ΕθνΚΤ. Το περιεχόμενο των δεδομένων θα είναι διαθέσιμο σε αρμόδιες αρχές άλλες από τις ΕθνΚΤ, με την επιφύλαξη τυχόν νομικών περιορισμών. Αυτό θα βοηθήσει σημαντικά στην παραγωγή των απαιτούμενων δεδομένων για την κατάρτιση των στατιστικών στοιχείων συναλλαγών και θέσεων της ζώνης του ευρώ όσον αφορά τις επενδύσεις χαρτοφυλακίου. Με τη θέση σε λειτουργία της CSDB, θα είναι δυνατή ιδίως η ακριβής καταγραφή, με ανάλυση κατά τομέα, των συναλλαγών και θέσεων επί των υποχρεώσεων από επενδύσεις χαρτοφυλακίου στο ισοζύγιο πληρωμών και τη διεθνή επενδυτική θέση της ζώνης του ευρώ.

(8) Είναι απαραίτητη η θέσπιση ορισμένης διαδικασίας για την αποτελεσματική διενέργεια τεχνικών τροποποιήσεων στα παραρτήματα της παρούσας σύστασης, υπό την προϋπόθεση ότι αυτές δεν μεταβάλλουν το υφιστάμενο εννοιολογικό πλαίσιο και δεν επηρεάζουν το φόρτο εργασίας των μονάδων παροχής στοιχείων στα κράτη μέλη. Κατά την εφαρμογή της εν λόγω διαδικασίας θα λαμβάνονται υπόψη οι απόψεις της επιτροπής στατιστικής του ΕΣΚΤ. Οι ΕθνΚΤ και άλλες αρμόδιες αρχές μπορούν να προτείνουν τέτοιου είδους τεχνικές τροποποιήσεις στα παραρτήματα της παρούσας σύστασης μέσω της επιτροπής στατιστικής και της οικείας ομάδας εργασίας.

(9) Μετά την έκδοση της σύστασης ΕΚΤ/2000/5 της 11ης Μαΐου 2000 σχετικά με τις απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για παροχή στατιστικών στοιχείων στον τομέα του ισοζυγίου πληρωμών, του προτύπου διεθνών διαθεσίμων και της διεθνούς επενδυτικής θέσης(4), η ανταλλαγή στατιστικών πληροφοριών εντός του ΕΣΚΤ εξελίχθηκε σημαντικά. Καθίσταται συνεπώς αναγκαία η αντικατάσταση της σύστασης ΕΚΤ/2000/5 από την παρούσα σύσταση.

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΣΥΣΤΑΣΗ:

Άρθρο 1

Ορισμοί

Για τους σκοπούς της παρούσας σύστασης:

- με τον όρο "συμμετέχον κράτος μέλος" voείται κάθε κράτος μέλος, τo oπoίo έχει υιoθετήσει τo εvιαίo vόμισμα σύμφωvα με τη συvθήκη,

- ο όρος "κάτοικος" ταυτίζεται εννοιολογικά με τον ορισμό του άρθρου 1 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2533/98,

- με τον όρο "ζώνη του ευρώ" νοείται η οικονομική επικράτεια των συμμετεχόντων κρατών μελών και η ΕΚΤ. Εδάφη που ανήκουν σε κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ ή χώρες που συνδέονται με κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ αναφέρονται στον πίνακα 5 του παραρτήματος IV,

- με τον όρο "Ευρωσύστημα" νοούνται οι ΕθνΚΤ των συμμετεχόντων κρατών μελών και η ΕΚΤ,

- με τον όρο "διασυνοριακή συναλλαγή" νοείται κάθε συναλλαγή με την οποία δημιουργούνται ή εξοφλούνται, ολικά ή μερικά, απαιτήσεις ή οφειλές, ή κάθε συναλλαγή που συνεπάγεται μεταβίβαση δικαιώματος επί πράγματος μεταξύ κατοίκων και μη κατοίκων της ζώνης του ευρώ,

- με τον όρο "διασυνοριακές θέσεις" νοείται το υπόλοιπο των χρηματοοικονομικών απαιτήσεων και χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων έναντι μη κατοίκων της ζώνης του ευρώ. Οι διασυνοριακές θέσεις περιλαμβάνουν επίσης i) γη, λοιπά ενσώματα μη παραχθέντα στοιχεία του ενεργητικού και λοιπά ακίνητα περιουσιακά στοιχεία που βρίσκονται εκτός της ζώνης του ευρώ και ανήκουν σε κατοίκους της ζώνης του ευρώ ή/και βρίσκονται εντός της ζώνης του ευρώ και ανήκουν σε μη κατοίκους της ζώνης του ευρώ, και ii) το νομισματικό χρυσό και τα ειδικά τραβηκτικά δικαιώματα (ΕΤΔ) που ανήκουν σε κατοίκους της ζώνης του ευρώ.

Ωστόσο, στο βαθμό που είναι αναγκαίο για την κατάρτιση του λογαριασμού επενδύσεων χαρτοφυλακίου και του λογαριασμού εισοδήματος από επενδύσεις χαρτοφυλακίου στο πλαίσιο των στατιστικών στοιχείων του ισοζυγίου πληρωμών, καθώς και του λογαριασμού επενδύσεων χαρτοφυλακίου στο πλαίσιο των στατιστικών στοιχείων της διεθνούς επενδυτικής θέσης, που καλύπτουν τη ζώνη του ευρώ, οι όροι "διασυνοριακές θέσεις" και "διασυνοριακές συναλλαγές" περιλαμβάνουν επίσης θέσεις και συναλλαγές επί απαιτήσεων ή/και υποχρεώσεων κατοίκων της ζώνης του ευρώ έναντι κατοίκων άλλων κρατών μελών της ζώνης του ευρώ,

- με τον όρο "συναλλαγματικά διαθέσιμα" νοούνται οι απαιτήσεις του Ευρωσυστήματος με υψηλή ρευστότητα, διαπραγματεύσιμες στην αγορά και με υψηλή φερεγγυότητα, έναντι μη κατοίκων της ζώνης του ευρώ, οι οποίες εκφράζονται σε νομίσματα εκτός του ευρώ, συν το χρυσό, τις αποθεματικές θέσεις στο ΔΝΤ και τα ειδικά τραβηκτικά δικαιώματα,

- με τον όρο "λοιπά στοιχεία ενεργητικού σε ξένο νόμισμα" νοούνται i) οι απαιτήσεις του Ευρωσυστήματος έναντι κατοίκων της ζώνης του ευρώ, οι οποίες εκφράζονται σε νομίσματα εκτός του ευρώ, και ii) οι απαιτήσεις του Ευρωσυστήματος έναντι μη κατοίκων της ζώνης του ευρώ, οι οποίες εκφράζονται σε νομίσματα εκτός του ευρώ και δεν πληρούν τα κριτήρια ρευστότητας, εμπορευσιμότητας και φερεγγυότητας των συναλλαγματικών διαθεσίμων,

- με τον όρο "υποχρεώσεις που σχετίζονται με συναλλαγματικά διαθέσιμα" νοείται η προκαθορισμένη και ενδεχόμενη βραχυπρόθεσμη καθαρή διαρροή από το Ευρωσύστημα στοιχείων παρόμοιων με τα συναλλαγματικά διαθέσιμα και λοιπών στοιχείων ενεργητικού σε ξένο νόμισμα του Ευρωσυστήματος,

- με τον όρο "ισοζύγιο πληρωμών" νοείται η στατιστική κατάσταση στην οποία απεικονίζονται, με την κατάλληλη ανάλυση, διασυνοριακές συναλλαγές στη διάρκεια της εκάστοτε υπό εξέταση περιόδου,

- με τον όρο "πρότυπο διεθνών διαθεσίμων" νοείται η στατιστική κατάσταση στην οποία απεικονίζονται, με την κατάλληλη ανάλυση, τα υπόλοιπα των συναλλαγματικών διαθεσίμων, τα λοιπά στοιχεία ενεργητικού σε ξένο νόμισμα και οι υποχρεώσεις που σχετίζονται με συναλλαγματικά διαθέσιμα του Ευρωσυστήματος σε συγκεκριμένη ημερομηνία αναφοράς,

- με τον όρο "διεθνής επενδυτική θέση" νοείται η ετήσια λογιστική κατάσταση στην οποία απεικονίζονται, με την κατάλληλη ανάλυση, τα υπόλοιπα των διασυνοριακών χρηματοοικονομικών απαιτήσεων και υποχρεώσεων σε συγκεκριμένη ημερομηνία αναφοράς.

Άρθρο 2

Παροχή στατιστικών πληροφοριών στις ΕθνΚΤ

1. Στο μέτρο που η συλλογή των στατιστικών πληροφοριών που αφορούν τις διασυνοριακές συναλλαγές και θέσεις ανατίθεται στους αποδέκτες της παρούσας σύστασης, κάθε ένας από αυτούς διασφαλίζει ότι οι παραπάνω πληροφορίες υποβάλλονται έγκαιρα στην οικεία ΕθνΚΤ. Για το σκοπό αυτό, εκτός αν άλλως συμφωνήθηκε με την οικεία ΕθνΚΤ, τα απαιτούμενα στοιχεία του μηνιαίου ισοζυγίου πληρωμών θα πρέπει να διαβιβάζονται το αργότερο την τριακοστή εργάσιμη ημέρα μετά τον μήνα στον οποίο αναφέρονται τα στοιχεία, τα στοιχεία του τριμηνιαίου ισοζυγίου πληρωμών θα πρέπει να διαβιβάζονται εντός τριών μηνών από το τέλος του τριμήνου στο οποίο αναφέρονται τα στοιχεία, και τα στοιχεία της διεθνούς επενδυτικής θέσης θα πρέπει να διαβιβάζονται εντός εννέα μηνών από την ημερομηνία στην οποία αναφέρονται τα στοιχεία.

2. Οι πληροφορίες υποβάλλονται σύμφωνα με τα στατιστικά πρότυπα και τις απαιτήσεις της ΕΚΤ σχετικά με το ισοζύγιο πληρωμών και τη διεθνή επενδυτική θέση, κατά τα οριζόμενα στα παραρτήματα I, II, III, IV, V και VII της παρούσας σύστασης. Με την επιφύλαξη του καθήκοντος παρακολούθησης της ΕΚΤ, κατά τους όρους του παραρτήματος VI της παρούσας σύστασης, οι αποδέκτες της παρακολουθούν την ποιότητα και την αξιοπιστία του στατιστικών πληροφοριών που υποβάλλονται στην οικεία ΕθνΚΤ.

Άρθρο 3

Διαρκής συνεργασία

Οι αποδέκτες της παρούσας σύστασης θεσπίζουν με την οικεία ΕθνΚΤ, εγγράφως, τους κατάλληλους όρους συνεργασίας, προκειμένου να διασφαλιστεί ένα διαρκές σύστημα διαβίβασης στοιχείων ανταποκρινόμενο στα στατιστικά πρότυπα και τις απαιτήσεις της ΕΚΤ, εκτός εάν το ίδιο αποτέλεσμα έχει ήδη επιτευχθεί με βάση την εθνική νομοθεσία.

Άρθρο 4

Απλοποιημένη διαδικασία τρoπoπoίησης

Λαμβάνοντας υπόψη τις απόψεις της επιτροπής στατιστικής, η εκτελεστική επιτροπή της ΕΚΤ έχει το δικαίωμα να επιφέρει τεχνικές τροποποιήσεις στα παραρτήματα της παρούσας σύστασης, υπό την προϋπόθεση ότι αυτές δεν μεταβάλλουν το υφιστάμενο εννοιολογικό πλαίσιο και δεν επηρεάζουν το φόρτο εργασίας των μονάδων παροχής στοιχείων στα κράτη μέλη.

Άρθρο 5

Τελικές διατάξεις

1. Η παρούσα σύσταση αντικαθιστά τη σύσταση ΕΚΤ/2000/5.

2. Η παρούσα σύσταση απευθύνεται στο CSO στην Ιρλανδία και στο UIC στην Ιταλία.

3. Η παρούσα σύσταση δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Φρανκφούρτη, 2 Μαΐου 2003.

Ο πρόεδρος της ΕΚΤ

Willem F. Duisenberg

(1) ΕΕ L 124 της 28.5.2003.

(2) ΕΕ L 318 της 27.11.1998, σ. 8.

(3) Gazzetta Ufficiale αριθ. 206 της 4.9.1998.

(4) ΕΕ C 176 της 21.6.2001, σ. 4.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι

ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΠΟΥ ΘΕΣΠΙΖΕΙ Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ

1. Στατιστικές υποχρεώσεις των εθνικών κεντρικών τραπεζών (ΕθνΚΤ)

1.1. Οι ΕθνΚΤ υποβάλλουν στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) στοιχεία για τις διασυνοριακές συναλλαγές, τα υπόλοιπα των συναλλαγματικών διαθεσίμων, τα λοιπά στοιχεία ενεργητικού σε ξένο νόμισμα, τις υποχρεώσεις που σχετίζονται με συναλλαγματικά διαθέσιμα και τις διασυνοριακές θέσεις, έτσι ώστε να μπορεί η ΕΚΤ να καταρτίζει τα στατιστικά στοιχεία του συγκεντρωτικού ισοζυγίου πληρωμών και της διεθνούς επενδυτικής θέσης, καθώς και το πρότυπο διεθνών διαθεσίμων της ζώνης του ευρώ.

1.2. Τα στοιχεία συνοδεύονται από άμεσα διαθέσιμες πληροφορίες σχετικά με συγκεκριμένα γεγονότα μείζονος σημασίας και τα αίτια τυχόν αναθεωρήσεων, όταν εξαιτίας των γεγονότων αυτών ή των αναθεωρήσεων προκλήθηκαν στα στοιχεία σημαντικές μεταβολές, ή εφόσον το ζητήσει η ΕΚΤ.

1.3. Τα απαιτούμενα στατιστικά στοιχεία υποβάλλονται στην ΕΚΤ σύμφωνα με τους όρους των παραρτημάτων IΙ, IIΙ και IV, οι οποίοι συνάδουν προς τα ισχύοντα διεθνή πρότυπα και, κυρίως, προς την πέμπτη έκδοση του Εγχειριδίου Ισοζυγίου Πληρωμών του ΔΝΤ. Τα απαιτούμενα στατιστικά στοιχεία των συναλλαγών και θέσεων που αφορούν υποχρεώσεις από επενδύσεις χαρτοφυλακίου, αναλυόμενα κατά τομέα εκδότη κατοίκου της ζώνης του ευρώ, σύμφωνα με τα οριζόμενα στα τμήματα 1.1, 1.2 και 3 του παραρτήματος IΙ και στους πίνακες 1, 2 και 4 του παραρτήματος IIΙ, υποβάλλονται από την 1η Ιουλίου 2005. Εάν το σύστημα της συγκεντρωτικής βάσης δεδομένων των τίτλων δεν έχει τεθεί σε λειτουργία μέχρι τις 31 Μαρτίου 2004, τα ανωτέρω στοιχεία υποβάλλονται εντός 15 μηνών από την ημερομηνία ενημέρωσης του διοικητικού συμβουλίου από την επιτροπή στατιστικής περί της θέσης σε λειτουργία του εν λόγω συστήματος.

1.4. Τα απαιτούμενα στατιστικά στοιχεία του ισοζυγίου πληρωμών υποβάλλονται σε μηνιαία και τριμηνιαία βάση. Τα απαιτούμενα στατιστικά στοιχεία του προτύπου διεθνών διαθεσίμων υποβάλλονται όπως έχουν στο τέλος του μήνα στον οποίο αναφέρονται τα στοιχεία. Τα απαιτούμενα στατιστικά στοιχεία της διεθνούς επενδυτικής θέσης υποβάλλονται όπως έχουν στο τέλος του ημερολογιακού έτους στο οποίο αναφέρονται τα στοιχεία.

1.5. Από την 1η Ιανουαρίου 2005 τα συστήματα συλλογής στοιχείων των επενδύσεων χαρτοφυλακίου συμμορφώνονται προς ορισμένο πρότυπο, το οποίο θεωρείται τουλάχιστον "αποδεκτό", σύμφωνα με τον πίνακα του παραρτήματος VII. Εφόσον οι ΕθνΚΤ αδυνατούν να τηρήσουν την ανωτέρω προθεσμία, συντάσσουν, έως το τέλος Ιουνίου 2003, σε συνεργασία με την ΕΚΤ, χρονοδιάγραμμα συμμόρφωσής τους προς το κοινό πρότυπο.

2. Προθεσμίες

2.1. Τα στοιχεία του μηνιαίου ισοζυγίου πληρωμών της ζώνης του ευρώ υποβάλλονται στην ΕΚΤ έως το πέρας των εργασιών της 30ής εργάσιμης ημέρας από το τέλος του μηνός στον οποίο αναφέρονται τα στοιχεία.

2.2. Τα τριμηνιαία αναλυτικά στοιχεία του ισοζυγίου πληρωμών της ζώνης του ευρώ υποβάλλονται στην ΕΚΤ εντός τριών μηνών από το τέλος του τριμήνου στο οποίο αναφέρονται τα στοιχεία.

2.3. Τα στοιχεία του προτύπου διεθνών διαθεσίμων υποβάλλονται στην ΕΚΤ εντός τριών εβδομάδων από το τέλος του μηνός στον οποίο αναφέρονται τα στοιχεία.

2.4. Τα στοιχεία της διεθνούς επενδυτικής θέσης υποβάλλονται στην ΕΚΤ εντός εννέα μηνών από το τέλος του έτους στο οποίο αναφέρονται τα στοιχεία.

2.5. Αναθεωρήσεις των στοιχείων του ισοζυγίου πληρωμών και της διεθνούς επενδυτικής θέσης της ζώνης του ευρώ υποβάλλονται στην ΕΚΤ σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα του παραρτήματος V.

2.6. Κατά τη συλλογή των στοιχείων αυτών σε εθνικό επίπεδο επιδιώκεται η τήρηση των παραπάνω προθεσμιών.

3. Πρότυπο για τη διαβίβαση των στοιχείων

Οι απαιτούμενες στατιστικές πληροφορίες υποβάλλονται στην ΕΚΤ υπό μορφή που πληροί τις απαιτήσεις του παραρτήματος V της παρούσας σύστασης.

4. Ποιότητα των στατιστικών πληροφοριών

4.1. Με την επιφύλαξη των καθηκόντων παρακολούθησης της ΕΚΤ κατά τους όρους του παραρτήματος VI, οι ΕθνΚΤ, σε συνεργασία με αρμόδιες αρχές άλλες από τις ΕθνΚΤ όπου κρίνεται σκόπιμο, διασφαλίζουν την παρακολούθηση και αξιολόγηση των στατιστικών πληροφοριών που υποβάλλονται στην ΕΚΤ. Η ΕΚΤ αξιολογεί με παρόμοιο τρόπο στοιχεία που σχετίζονται με το ισοζύγιο πληρωμών της ζώνης του ευρώ, τα στατιστικά στοιχεία της διεθνούς επενδυτικής θέσης και τα διεθνή διαθέσιμα. Η αξιολόγηση διεκπεραιώνεται έγκαιρα. Η εκτελεστική επιτροπή της ΕΚΤ υποβάλλει ετησίως αναφορά στο διοικητικό συμβούλιο σχετικά με την ποιότητα των στοιχείων.

4.2. Η παρακολούθηση, από την ΕΚΤ, της ποιότητας των στατιστικών πληροφοριών μπορεί να περιλαμβάνει εξέταση τυχόν αναθεωρήσεών τους με σκοπό: πρώτον, να λαμβάνεται υπόψη η πιο πρόσφατη αξιολόγηση των στατιστικών πληροφοριών, και, επομένως, να επιτυγχάνεται βελτίωση της ποιότητας, και δεύτερον, να διασφαλίζεται κατά το δυνατόν, η συνέπεια μεταξύ των αντίστοιχων μεγεθών του ισοζυγίου πληρωμών για κάθε μία από τις διαφορετικές συχνότητες.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ

1. Στατιστικά στοιχεία ισοζυγίου πληρωμών

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) απαιτεί την παροχή των στατιστικών στοιχείων του ισοζυγίου πληρωμών με δύο διαφορετικές συχνότητες: μηνιαίως και τριμηνιαίως, σε σχέση με τις αντίστοιχες ημερολογιακές περιόδους αναφοράς. Τα ετήσια στοιχεία καταρτίζονται με πρόσθεση των τριμηνιαίων στοιχείων που υποβάλλονται από τα κράτη μέλη για το αντίστοιχο έτος. Τα στατιστικά στοιχεία του ισοζυγίου πληρωμών θα πρέπει να συμφωνούν, κατά το δυνατόν, με άλλα στατιστικά στοιχεία που παρέχονται για την άσκηση της νομισματικής πολιτικής.

1.1. Στατιστικά στοιχεία μηνιαίου ισοζυγίου πληρωμών

Σκοπός

Σκοπός του μηνιαίου ισοζυγίου πληρωμών της ζώνης του ευρώ είναι η απεικόνιση των κύριων μεγεθών από τα οποία επηρεάζονται οι νομισματικές συνθήκες και οι αγορές συναλλάγματος (βλ. παράρτημα ΙΙΙ, πίνακας 1).

Απαιτήσεις

Τα χρησιμοποιούμενα στοιχεία πρέπει απαραιτήτως να είναι κατάλληλα για τον υπολογισμό του ισοζυγίου πληρωμών της ζώνης του ευρώ.

Λαμβάνοντας υπόψη τη σύντομη προθεσμία παροχής των στοιχείων του μηνιαίου ισοζυγίου πληρωμών, τον ιδιαίτερα συγκεντρωτικό χαρακτήρα τους και τη χρήση τους για τους σκοπούς της νομισματικής πολιτικής και των πράξεων συναλλάγματος, η ΕΚΤ επιτρέπει κάποια παρέκκλιση από τα διεθνή πρότυπα, στις περιπτώσεις που αυτό είναι αναπόφευκτο. Δεν απαιτείται η καταγραφή των στοιχείων αποκλειστικά σε δεδουλευμένη βάση ή με βάση τις συναλλαγές. Κατόπιν συμφωνίας με την ΕΚΤ, οι εθνικές κεντρικές τράπεζες (ΕθνΚΤ) μπορούν να παρέχουν στοιχεία για το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και το ισοζύγιο χρηματοοικονομικών συναλλαγών με βάση το διακανονισμό. Η ΕΚΤ θα δέχεται την υποβολή εκτιμήσεων ή προσωρινών στοιχείων, στις περιπτώσεις που αυτό απαιτείται για την τήρηση της προθεσμίας.

Για κάθε γενική κατηγορία συναλλαγών απαιτείται ο διαχωρισμός ανάμεσα σε απαιτήσεις και υποχρεώσεις (ή πιστώσεις και χρεώσεις για τα μεγέθη του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών). Για το λόγο αυτό, απαιτείται εν γένει από τις ΕθνΚΤ, όσον αφορά τις εξωτερικές συναλλαγές, να διαχωρίζουν τις συναλλαγές με κατοίκους άλλων κρατών μελών της ζώνης του ευρώ από τις συναλλαγές εκτός της ζώνης του ευρώ. Οι ΕθνΚΤ ενεργούν κατ' αυτόν τον τρόπο με συνέπεια.

Κάθε φορά που η σύνθεση της ζώνης του ευρώ μεταβάλλεται, οι ΕθνΚΤ υποχρεούνται να συμπεριλαμβάνουν τη μεταβολή αυτή, από την ημερομηνία θέσης της σε ισχύ, στον ορισμό της σύνθεσης της ζώνης του ευρώ. Οι ΕθνΚΤ των κρατών μελών της ζώνης του ευρώ, υπό τη σύνθεσή της πριν τη μεταβολή, καθώς και αυτές των νέων συμμετεχόντων κρατών μελών απαιτείται να παρέχουν τις καλύτερες δυνατές εκτιμήσεις σχετικά με τα ιστορικά στοιχεία που καλύπτουν τη διευρυμένη ζώνη του ευρώ.

Προκειμένου να καθίσταται δυνατή στον τομέα των επενδύσεων χαρτοφυλακίου η κατάρτιση έγκυρων συγκεντρωτικών στοιχείων σχετικά με τη ζώνη του ευρώ σε μηνιαία βάση, απαιτείται ο διαχωρισμός μεταξύ των συναλλαγών επί τίτλων που εκδόθηκαν από κατοίκους της ζώνης του ευρώ και των συναλλαγών επί τίτλων που εκδόθηκαν από μη κατοίκους της ζώνης του ευρώ. Τα στατιστικά στοιχεία για την καθαρή κίνηση των συναλλαγών επί απαιτήσεων από επενδύσεις χαρτοφυλακίου της ζώνης του ευρώ καταρτίζονται με βάση τα συγκεντρωτικά υποβληθέντα στοιχεία για την καθαρή κίνηση των συναλλαγών επί τίτλων που εκδόθηκαν από μη κατοίκους της ζώνης του ευρώ. Τα στατιστικά στοιχεία για την καθαρή κίνηση των συναλλαγών επί υποχρεώσεων από επενδύσεις χαρτοφυλακίου της ζώνης του ευρώ καταρτίζονται με ενοποίηση της καθαρής κίνησης των συναλλαγών επί των συνολικών εθνικών υποχρεώσεων και της καθαρής κίνησης των συναλλαγών επί των τίτλων που εκδόθηκαν και αγοράστηκαν από κατοίκους της ζώνης του ευρώ.

Ανάλογη απαίτηση παροχής στοιχείων και μέθοδος κατάρτισης των συγκεντρωτικών στοιχείων ισχύουν για το εισόδημα από επενδύσεις χαρτοφυλακίου.

Ενόψει της κατάρτισης της νομισματικής απεικόνισης του ισοζυγίου πληρωμών, οι ΕθνΚΤ απαιτείται να υποβάλλουν στοιχεία αναλυόμενα κατά θεσμικό τομέα. Η ανάλυση κατά τομέα όσον αφορά το μηνιαίο ισοζύγιο πληρωμών έχει ως ακολούθως:

- για τις άμεσες επενδύσεις: i) ΝΧΙ (πλην των κεντρικών τραπεζών), και ii) μη-ΝΧΙ

- για τις απαιτήσεις από επενδύσεις χαρτοφυλακίου: i) νομισματικές αρχές, ii) ΝΧΙ (πλην των κεντρικών τραπεζών), και iii) μη-ΝΧΙ

- για τις λοιπές επενδύσεις: i) νομισματικές αρχές, ii) ΝΧΙ (πλην των κεντρικών τραπεζών), iii) γενική κυβέρνηση, και iv) λοιποί τομείς.

Ενόψει της κατάρτισης του ισοζυγίου πληρωμών με ανάλυση κατά τομέα, διά της οποίας θα είναι δυνατή η δημιουργία της νομισματικής απεικόνισης, θα απαιτείται από τις ΕθνΚΤ να παρέχουν, από την ημερομηνία που ορίζεται στο άρθρο 2 παράγραφος 5 της κατευθυντήριας γραμμής ΕΚΤ/2003/7, στοιχεία για την καθαρή κίνηση συναλλαγών επί τίτλων επενδύσεων χαρτοφυλακίου που εκδόθηκαν από κατοίκους της ζώνης του ευρώ, αναλυόμενα κατά θεσμικό τομέα στον οποίο ανήκει ο εκδότης. Επίσης, οι υποχρεώσεις από επενδύσεις χαρτοφυλακίου, θα περιλαμβάνουν ανάλυση κατά θεσμικό τομέα του εγχώριου εκδότη.

Τα στατιστικά στοιχεία της καθαρής κίνησης των συναλλαγών επί υποχρεώσεων από επενδύσεις χαρτοφυλακίου της ζώνης του ευρώ, με ανάλυση κατά τομέα, καταρτίζονται, στη συνέχεια, με ενοποίηση των καθαρών συνολικών εθνικών υποχρεώσεων των αντίστοιχων τομέων και της αντίστοιχης καθαρής κίνησης συναλλαγών επί τίτλων που εκδόθηκαν και αγοράστηκαν από κατοίκους της ζώνης του ευρώ.

1.2. Στατιστικά στοιχεία τριμηνιαίου ισοζυγίου πληρωμών

Σκοπός

Σκοπός του τριμηνιαίου ισοζυγίου πληρωμών της ζώνης του ευρώ είναι η παροχή λεπτομερέστερων στοιχείων, τα οποία επιτρέπουν την περαιτέρω ανάλυση των εξωτερικών συναλλαγών. Τα εν λόγω στατιστικά στοιχεία χρησιμοποιούνται κυρίως στο υπό κατάρτιση ισοζύγιο χρηματοοικονομικών συναλλαγών και στην από κοινού δημοσίευση του ισοζυγίου πληρωμών της ΕΕ/ζώνης του ευρώ σε συνεργασία με την Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (Eurostat).

Απαιτήσεις

Τα στατιστικά στοιχεία του τριμηνιαίου ισοζυγίου πληρωμών συμφωνούν κατά το δυνατόν με τα διεθνή πρότυπα. Η απαιτούμενη ανάλυση των στατιστικών στοιχείων του τριμηνιαίου ισοζυγίου πληρωμών παρουσιάζεται στον πίνακα 2 του παραρτήματος ΙΙΙ. Το παράρτημα ΙV περιλαμβάνει εναρμονισμένες έννοιες και ορισμούς του λογαριασμού κίνησης κεφαλαίων και του ισοζυγίου χρηματοοικονομικών συναλλαγών.

Η ανάλυση του τριμηνιαίου ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών είναι παρόμοια με αυτή που απαιτείται για τα μηνιαία στοιχεία. Ωστόσο, για το εισόδημα απαιτείται λεπτομερέστερη ανάλυση σε τριμηνιαία βάση.

Όσον αφορά τις "λοιπές επενδύσεις" του ισοζυγίου χρηματοοικονομικών συναλλαγών, η ΕΚΤ εφαρμόζει σε απλοποιημένη μορφή τις απαιτήσεις της πέμπτης έκδοσης του Εγχειριδίου Ισοζυγίου Πληρωμών (BPM5) του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ). Η απλοποίηση συνίσταται στην κατάργηση της διάκρισης μεταξύ δανείων και καταθέσεων σε κάθε σκέλος της κατάστασης και στην κατάργηση της ανάλυσης κατά διάρκεια. Μεταβάλλεται επίσης η παρουσίαση της ανάλυσης (δηλαδή, δίνεται προτεραιότητα στον τομέα). Αυτή η ανάλυση κατά τομέα είναι συμβατή -αλλά δεν ταυτίζεται- με εκείνη της πέμπτης έκδοσης του Εγχειριδίου Ισοζυγίου Πληρωμών του ΔΝΤ (BPM5), όπου δίδεται προτεραιότητα στην ανάλυση κατά χρηματοδοτικό μέσο.

Όσον αφορά τα στατιστικά στοιχεία του τριμηνιαίου ισοζυγίου πληρωμών, απαιτείται από τις ΕθνκΤ να διακρίνουν μεταξύ των συναλλαγών με συμμετέχοντα κράτη μέλη και όλων των λοιπών εξωτερικών συναλλαγών. Όπως και στην περίπτωση των μηνιαίων στοιχείων, στα τριμηνιαία στοιχεία των επενδύσεων χαρτοφυλακίου απαιτείται διαχωρισμός ανάμεσα σε συναλλαγές επί τίτλων που εκδόθηκαν από κατοίκους της ζώνης του ευρώ και σε συναλλαγές επί τίτλων που εκδόθηκαν από μη κατοίκους της ζώνης του ευρώ. Τα στατιστικά στοιχεία για την καθαρή κίνηση των συναλλαγών επί απαιτήσεων από επενδύσεις χαρτοφυλακίου της ζώνης του ευρώ καταρτίζονται με βάση τα συγκεντρωτικά υποβληθέντα στοιχεία για την καθαρή κίνηση των συναλλαγών επί τίτλων που εκδόθηκαν από μη κατοίκους της ζώνης του ευρώ. Η καθαρή κίνηση των συναλλαγών επί υποχρεώσεων από επενδύσεις χαρτοφυλακίου της ζώνης του ευρώ καταρτίζεται με ενοποίηση της καθαρής κίνησης των συναλλαγών επί των συνολικών εθνικών υποχρεώσεων και της καθαρής κίνησης των συναλλαγών επί των τίτλων που εκδόθηκαν και αγοράστηκαν από κατοίκους της ζώνης του ευρώ.

Ανάλογη απαίτηση παροχής στοιχείων και μέθοδος κατάρτισης των συγκεντρωτικών στοιχείων ισχύουν για το εισόδημα από επενδύσεις χαρτοφυλακίου.

Όσον αφορά τις άμεσες επενδύσεις, απαιτείται από τις ΕθνκΤ να υποβάλλουν τριμηνιαία ανάλυση κατά τομέα "ΝΧΙ (πλην των κεντρικών τραπεζών)/Μη ΝΧΙ". Όσον αφορά τις "απαιτήσεις από επενδύσεις χαρτοφυλακίου" και τις "λοιπές επενδύσεις" η ανάλυση των παρεχομένων στοιχείων με κριτήριο τους θεσμικούς τομείς, ακολουθεί τα τυποποιημένα στοιχεία του ΔΝΤ, συμπεριλαμβάνοντας i) νομισματικές αρχές, ii) ΝΧΙ (πλην των κεντρικών τραπεζών), iii) γενική κυβέρνηση, και iv) λοιπούς τομείς.

Όσον αφορά την κατάρτιση των στατιστικών στοιχείων της καθαρής κίνησης συναλλαγών επί υποχρεώσεων από επενδύσεις χαρτοφυλακίου της ζώνης του ευρώ κατά τομέα εκδότη κατοίκου της ζώνης του ευρώ, οι απαιτήσεις σε σχέση με την παροχή τριμηνιαίων στοιχείων είναι παρόμοιες με εκείνες που ισχύουν σε σχέση με το μηνιαίο ισοζύγιο πληρωμών.

Όσον αφορά το ισοζύγιο πληρωμών της ζώνης του ευρώ, απαιτείται η ανά τρίμηνο υποβολή στοιχείων δεδουλευμένου εισοδήματος από επενδύσεις. Σύμφωνα με το Σύστημα Εθνικών Λογαριασμών, η πέμπτη έκδοση του Εγχειριδίου Ισοζυγίου Πληρωμών του ΔΝΤ (BPM5) συνιστά την καταγραφή των τόκων σε δεδουλευμένη βάση. Η απαίτηση αυτή επηρεάζει τόσο το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (εισόδημα από επενδύσεις), όσο και το ισοζύγιο χρηματοοικονομικών συναλλαγών.

2. Πρότυπο διεθνών διαθεσίμων

Σκοπός

Σκοπός του προτύπου διεθνών διαθεσίμων είναι η κατάρτιση μιας μηνιαίας κατάστασης των συναλλαγματικών διαθεσίμων, των λοιπών στοιχείων ενεργητικού σε ξένο νόμισμα και των υποχρεώσεων που σχετίζονται με συναλλαγματικά διαθέσιμα, τα οποία βρίσκονται στην κατοχή των ΕθνΚΤ και της ΕΚΤ με βάση τη μορφή του κοινού προτύπου του ΔΝΤ και της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (ΤΔΔ) για τα διεθνή διαθέσιμα και τη ρευστότητα συναλλάγματος. Οι πληροφορίες αυτές συμπληρώνουν τα δεδομένα σχετικά με τα συναλλαγματικά διαθέσιμα που περιλαμβάνονται στα στατιστικά στοιχεία του ισοζύγιο πληρωμών και της διεθνούς επενδυτικής θέσης της ζώνης του ευρώ.

Απαιτήσεις

Τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της ζώνης του ευρώ είναι απαιτήσεις της ΕΚΤ ("συγκεντρωμένα συναλλαγματικά διαθέσιμα") και των ΕθνΚΤ ("μη συγκεντρωμένα συναλλαγματικά διαθέσιμα"), με υψηλή ρευστότητα, διαπραγματεύσιμες στην αγορά, και με υψηλή φερεγγυότητα, έναντι μη κατοίκων της ζώνης του ευρώ, οι οποίες εκφράζονται σε ξένο νόμισμα (δηλ. σε νομίσματα εκτός του ευρώ), σε χρυσό, σε αποθεματικές θέσεις στο ΔΝΤ και ειδικά τραβηκτικά δικαιώματα. Είναι επίσης δυνατό να περιλαμβάνουν θέσεις σε χρηματοοικονομικά παράγωγα. Τα συναλλαγματικά διαθέσιμα καταρτίζονται σε ακαθάριστη βάση, χωρίς συμψηφισμό των υποχρεώσεων που σχετίζονται με συναλλαγματικά διαθέσιμα. Η ανάλυση των στοιχείων που απαιτούνται από τις ΕθνΚΤ παρουσιάζεται στο παράρτημα ΙΙ, πίνακας 3, τμήμα Ι.Α.

Τα εκφρασμένα σε ξένο νόμισμα στοιχεία ενεργητικού του Ευρωσυστήματος που δεν περιλαμβάνονται σε αυτόν τον ορισμό, δηλαδή i) οι απαιτήσεις έναντι κατοίκων της ζώνης του ευρώ, και ii) οι απαιτήσεις έναντι μη κατοίκων της ζώνης του ευρώ, οι οποίες δεν πληρούν τα κριτήρια ρευστότητας, εμπορευσιμότητας και φερεγγυότητας, περιλαμβάνονται στα "λοιπά στοιχεία ενεργητικού σε ξένο νόμισμα" του προτύπου διεθνών διαθεσίμων (παράρτημα ΙΙΙ, πίνακας 3, τμήμα Ι.Β.).

Οι απαιτήσεις σε ευρώ έναντι μη κατοίκων και τα υπόλοιπα σε ξένο νόμισμα των κυβερνήσεων των συμμετεχόντων κρατών μελών δεν θεωρούνται συναλλαγματικά διαθέσιμα. Τα εν λόγω ποσά καταγράφονται ως "λοιπές επενδύσεις", εάν αντιπροσωπεύουν απαιτήσεις έναντι μη κατοίκων της ζώνης του ευρώ.

Επιπλέον, τα στοιχεία σχετικά με την προκαθορισμένη και ενδεχόμενη βραχυπρόθεσμη καθαρή διαρροή από το Ευρωσύστημα συναλλαγματικών διαθεσίμων και λοιπών στοιχείων ενεργητικού σε ξένο νόμισμα του Ευρωσυστήματος, αποκαλούμενα "υποχρεώσεις που σχετίζονται με συναλλαγματικά διαθέσιμα", πρέπει να υποβάλλονται σύμφωνα με το παράρτημα ΙΙΙ, πίνακας 3, τμήματα ΙΙ έως ΙV.

3. Στατιστικά στοιχεία διεθνούς επενδυτικής θέσης

Σκοπός

Σκοπός της διεθνούς επενδυτικής θέσης είναι η κατάρτιση μιας ετήσιας κατάστασης των απαιτήσεων και υποχρεώσεων έναντι του εξωτερικού, που αφορούν το σύνολο της ζώνης του ευρώ, για τους σκοπούς της ανάλυσης της νομισματικής πολιτικής και της αγοράς συναλλάγματος. Οι στατιστικές αυτές πληροφορίες μπορεί επίσης να χρησιμοποιούνται υποβοηθητικά στην κατάρτιση των ροών του ισοζυγίου πληρωμών.

Απαιτήσεις

Η ΕΚΤ απαιτεί τα στατιστικά στοιχεία της διεθνούς επενδυτικής θέσης να αναφέρονται στα υπόλοιπα του τέλους του ημερολογιακού έτους.

Τα στοιχεία της διεθνούς επενδυτικής θέσης συμφωνούν κατά το δυνατόν με τα διεθνή πρότυπα. Η ΕΚΤ καταρτίζει τη διεθνή επενδυτική θέση για το σύνολο της ζώνης του ευρώ. Η ανάλυση της διεθνούς επενδυτικής θέσης για τη ζώνη του ευρώ παρουσιάζεται στο παράρτημα ΙΙΙ, πίνακας 4.

Η ΕΚΤ είναι δυνατό να απαιτεί, σε τριμηνιαία βάση, μεγέθη ιδιαίτερης σημασίας για την άσκηση της νομισματικής πολιτικής. Ειδικότερα, μπορεί να απαιτήσει μεγέθη που εμπίπτουν στο λογαριασμό "λοιπές επενδύσεις" και που προς το παρόν υποβάλλονται στην ΤΔΔ για τη διεθνή τραπεζική στατιστική της.

Η διεθνής επενδυτική θέση απεικονίζει τα υπόλοιπα των χρηματοδοτικών μέσων στο τέλος της περιόδου αναφοράς, αποτιμώμενα σε τιμές τέλους περιόδου. Μεταβολές στην αξία των υπολοίπων είναι δυνατό να οφείλονται στους ακόλουθους παράγοντες. Πρώτον, μέρος των μεταβολών της αξίας στη διάρκεια της περιόδου αναφοράς οφείλεται σε χρηματοοικονομικές συναλλαγές που έχουν πραγματοποιηθεί και έχουν καταγραφεί στο ισοζύγιο πληρωμών. Δεύτερον, μέρος των μεταβολών των θέσεων στην αρχή και στο τέλος δεδομένης περιόδου οφείλεται σε μεταβολές των τιμών των χρηματοοικονομικών απαιτήσεων και υποχρεώσεων που καταγράφονται. Τρίτον, στην περίπτωση που τα υπόλοιπα εκφράζονται σε νομίσματα διαφορετικά από τη λογιστική μονάδα που χρησιμοποιείται στην κατάρτιση της διεθνούς επενδυτικής θέσης, οι μεταβολές των συναλλαγματικών ισοτιμιών έναντι άλλων νομισμάτων θα επηρεάσουν επίσης τις αξίες. Τέλος, όποιες άλλες μεταβολές δεν οφείλονται στους προαναφερθέντες παράγοντες θα θεωρείται ότι οφείλονται στις "λοιπές διορθώσεις".

Για να επιτυγχάνεται πλήρης συμφωνία μεταξύ των χρηματοοικονομικών ροών και των υπολοίπων της ζώνης του ευρώ απαιτείται να καταγράφονται χωριστά οι μεταβολές αξίας που οφείλονται σε μεταβολές τιμών, συναλλαγματικών ισοτιμιών και σε λοιπές διορθώσεις.

Τα στοιχεία που καλύπτει η διεθνής επενδυτική θέση θα πρέπει να προσεγγίζουν όσο το δυνατόν περισσότερο τα στοιχεία των ροών του τριμηνιαίου ισοζυγίου πληρωμών. Οι έννοιες, οι ορισμοί και οι αναλύσεις είναι εναρμονισμένες με εκείνες που χρησιμοποιούνται για την κατάρτιση των ροών του τριμηνιαίου ισοζυγίου πληρωμών. Στο βαθμό που είναι δυνατόν, τα στοιχεία της διεθνούς επενδυτικής θέσεις θα πρέπει να συμφωνούν με άλλα στατιστικά στοιχεία, όπως είναι τα στοιχεία της νομισματικής και τραπεζικής στατιστικής, το ισοζύγιο χρηματοοικονομικών συναλλαγών και οι εθνικοί λογαριασμοί.

Όσον αφορά το μηνιαίο και τριμηνιαίο ισοζύγιο πληρωμών, απαιτείται από τις ΕθνΚΤ να διαχωρίζουν, προκειμένου για τα στατιστικά στοιχεία της διεθνούς επενδυτικής θέσης τους, τα διαθέσιμά τους έναντι συμμετεχόντων κρατών μελών από όλες τις υπόλοιπες εξωτερικές τους θέσεις. Στους λογαριασμούς επενδύσεων χαρτοφυλακίου, απαιτείται διαχωρισμός των διακρατούμενων τίτλων που εκδόθηκαν από κατοίκους της ζώνης του ευρώ από τους τίτλους που εκδόθηκαν από μη κατοίκους της ζώνης του ευρώ. Τα στατιστικά στοιχεία για τις καθαρές απαιτήσεις από επενδύσεις χαρτοφυλακίου της ζώνης του ευρώ καταρτίζονται με βάση τα συγκεντρωτικά υποβληθέντα στοιχεία για τις καθαρές απαιτήσεις από τίτλους που εκδόθηκαν από μη κατοίκους της ζώνης του ευρώ. Τα στατιστικά στοιχεία για τις καθαρές υποχρεώσεις από επενδύσεις χαρτοφυλακίου της ζώνης του ευρώ καταρτίζονται με ενοποίηση των καθαρών συνολικών εθνικών υποχρεώσεων και του καθαρού υπολοίπου των διακρατούμενων τίτλων που εκδόθηκαν και αγοράστηκαν από κατοίκους της ζώνης του ευρώ.

Οι ΕθνΚΤ απαιτείται να υποβάλλουν στοιχεία για τα ετήσια διαθέσιμα, όσον αφορά τις "άμεσες επενδύσεις", τις "απαιτήσεις από επενδύσεις χαρτοφυλακίου" και τις "λοιπές επενδύσεις", με την ίδια ανάλυση κατά τομέα, όπως και για τις ροές του τριμηνιαίου ισοζυγίου πληρωμών.

Προκειμένου η ΕΚΤ να καταρτίζει, με ανάλυση κατά τομέα, τις καθαρές απαιτήσεις από επενδύσεις χαρτοφυλακίου της ζώνης του ευρώ, οι στατιστικές απαιτήσεις που επιβάλλονται στις ΕθνΚΤ, όσον αφορά τα στοιχεία για τη διεθνή επενδυτική θέση, είναι οι ίδιες με εκείνες για τις ροές του ισοζυγίου πληρωμών, με την επιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου 2 παράγραφος 5 της κατευθυντήριας γραμμής ΕΚΤ/2003/7.

Οι απαιτήσεις και υποχρεώσεις από επενδύσεις χαρτοφυλακίου εντός της διεθνούς επενδυτικής θέσης καταρτίζονται αποκλειστικά με βάση τα στοιχεία για τα αποθέματα.

ΠΑΡΆΡΤΗΜΑ III

ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ

Πίνακας 1

Μηνιαία μεγέθη για το ισοζύγιο πληρωμών της ζώνης του ευρώ"εκτός": αντιστοιχεί στις συναλλαγές με μη κατοίκους της ζώνης του ευρώ (για τις απαιτήσεις από επενδύσεις χαρτοφυλακίου και το συναφές εισόδημα, ο όρος αναφέρεται στον τόπο κατοικίας των εκδοτών)

"εντός": αντιστοιχεί στις συναλλαγές μεταξύ διαφορετικών κρατών μελών της ζώνης του ευρώ

"σε εθνικό επίπεδο": αντιστοιχεί στο σύνολο των διασυνοριακών συναλλαγών κατοίκων ενός συμμετέχοντος κράτους μέλους (χρησιμοποιείται μόνο σε σχέση με τις υποχρεώσεις στους λογαριασμούς επενδύσεων χαρτοφυλακίου και το καθαρό υπόλοιπο των λογαριασμών χρηματοοικονομικών παραγώγων)

>ΘΕΣΗ ΠΙΝΑΚΑ>

>ΘΕΣΗ ΠΙΝΑΚΑ>

Πίνακας 2

Τριμηνιαίο ισοζύγιο πληρωμών της ζώνης του ευρώ

>ΘΕΣΗ ΠΙΝΑΚΑ>

>ΘΕΣΗ ΠΙΝΑΚΑ>

Πίνακας 3

Μηνιαία διεθνή διαθέσιμα του Ευρωσυστήματος· υποχρεώσεις που σχετίζονται με συναλλαγματικά διαθέσιμα της ζώνης του ευρώ

I. Επίσημα συναλλαγματικά διαθέσιμα και λοιπά στοιχεία ενεργητικού σε ξένο νόμισμα (κατά προσέγγιση αγοραία τιμή)

A. Επίσημα συναλλαγματικά διαθέσιμα

1. Συνάλλαγμα (σε μετατρέψιμα ξένα νομίσματα)

α) Τίτλοι, εκ των οποίων:

- εκδότης έχει την έδρα του εντός της ζώνης του ευρώ

β) σύνολο νομίσματος και καταθέσεων σε:

i) λοιπές εθνικές κεντρικές τράπεζες, Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (ΤΔΔ) και ΔΝΤ

ii) τράπεζες με έδρα εντός της ζώνης του ευρώ και τόπο εγκατάστασης στο εξωτερικό

iii) τράπεζες με έδρα και τόπο εγκατάστασης εκτός της ζώνης του ευρώ

2. Αποθεματική θέση στο ΔΝΤ

3. ΕΤΔ.

4. χρυσός (συμπεριλαμβανομένων των καταθέσεων σε χρυσό και των πράξεων ανταλλαγής χρυσού)

5. λοιπά συναλλαγματικά διαθέσιμα

α) χρηματοοικονομικά παράγωγα

β) δάνεια σε μη κατοίκους που δεν συνιστούν τραπεζικά ιδρύματα

γ) λοιπά

Β. Λοιπά στοιχεία ενεργητικού σε ξένο νόμισμα

α) τίτλοι που δεν περιλαμβάνονται στα επίσημα συναλλαγματικά διαθέσιμα

β) καταθέσεις που δεν περιλαμβάνονται στα επίσημα συναλλαγματικά διαθέσιμα

γ) δάνεια που δεν περιλαμβάνονται στα επίσημα συναλλαγματικά διαθέσιμα

δ) χρηματοοικονομικά παράγωγα που δεν περιλαμβάνονται στα επίσημα συναλλαγματικά διαθέσιμα

ε) χρυσός που δεν περιλαμβάνεται στα επίσημα συναλλαγματικά διαθέσιμα

στ) λοιπά

II. Προκαθορισμένη βραχυπρόθεσμη καθαρή άντληση στοιχείων ενεργητικού σε ξένο νόμισμα (ονομαστική αξία)

>PIC FILE= "C_2003126EL.001901.TIF">

>PIC FILE= "C_2003126EL.002001.TIF">

III. Ενδεχόμενη βραχυπρόθεσμη καθαρή άντληση στοιχείων ενεργητικού σε ξένο νόμισμα (ονομαστική αξία)

>PIC FILE= "C_2003126EL.002002.TIF">

>PIC FILE= "C_2003126EL.002101.TIF">

IV. Στοιχεία προς υπόμνηση

1. Υποβάλλονται σε τακτά χρονικά διαστήματα και εγκαίρως:

α) βραχυπρόθεσμο χρέος σε εγχώριο νόμισμα σε συνάρτηση με τις συναλλαγματικές ισοτιμίες

β) χρηματοδοτικά μέσα που εκφράζονται σε ξένο νόμισμα και διακανονίζονται με άλλους τρόπους (π.χ. σε εγχώριο νόμισμα)

- μη παραδοτέες προθεσμιακές συμβάσεις

i) ελλειμματικές θέσεις

ii) πλεονασματικές θέσεις

- λοιπά μέσα

γ) ενεχυρασμένα στοιχεία ενεργητικού

- περιλαμβανόμενα στα συναλλαγματικά διαθέσιμα

- περιλαμβανόμενα στα λοιπά στοιχεία ενεργητικού σε ξένο νόμισμα

δ) τίτλοι που έχουν χορηγηθεί ως δάνειο και αποτελούν αντικείμενο συμφωνίας επαναγοράς

- τίτλοι που έχουν χορηγηθεί ως δάνειο ή αποτελούν αντικείμενο συμφωνίας επαναγοράς και περιλαμβάνονται στο τμήμα I

- τίτλοι που έχουν χορηγηθεί ως δάνειο ή αποτελούν αντικείμενο συμφωνίας επαναγοράς, αλλά δεν περιλαμβάνονται στο τμήμα I

- τίτλοι που έχουν ληφθεί ως δάνειο ή έχουν αποκτηθεί και περιλαμβάνονται στο τμήμα I

- τίτλοι που έχουν ληφθεί ως δάνειο ή έχουν αποκτηθεί, αλλά δεν περιλαμβάνονται στο τμήμα I

ε) απαιτήσεις από χρηματοοικονομικά παράγωγα (καθαρή θέση, με τις τιμές της αγοράς)

- προθεσμιακές συμβάσεις

- συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης

- πράξεις ανταλλαγής

- δικαιώματα προαίρεσης

- λοιπά

στ) παράγωγα προϊόντα (προθεσμιακές συμβάσεις, συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης ή συμβόλαια δικαιωμάτων προαίρεσης) με εναπομένουσα διάρκεια άνω του ενός έτους, τα οποία υπόκεινται σε συμπληρωματικές καταβολές για την κάλυψη περιθωρίων

- Συγκεντρωτικές ελλειμματικές και πλεονασματικές θέσεις επί προθεσμιακών συμβάσεων και συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης σε ξένα νομίσματα έναντι του εγχώριου νομίσματος (συμπεριλαμβανομένου του προθεσμιακού σκέλους των πράξεων ανταλλαγής νομισμάτων)

i) ελλειμματικές θέσεις

ii) πλεονασματικές θέσεις

- Συγκεντρωτικές ελλειμματικές και πλεονασματικές θέσεις επί δικαιωμάτων προαίρεσης σε ξένα νομίσματα έναντι του εγχώριου νομίσματος

i) ελλειμματικές θέσεις

- αγορασθέντα δικαιώματα πώλησης

- πωληθέντα δικαιώματα αγοράς

ii) πλεονασματικές θέσεις

- αγορασθέντα δικαιώματα αγοράς

- πωληθέντα δικαιώματα πώλησης

2. Γνωστοποιούνται με μικρότερη συχνότητα (π.χ. μία φορά το έτος):

α) νομισματική σύνθεση των συναλλαγματικών διαθεσίμων (κατά ομάδα νομισμάτων)

- νομίσματα που περιλαμβάνονται στο καλάθι των ΕΤΔ

- νομίσματα που δεν περιλαμβάνονται στο καλάθι των ΕΤΔ

Πίνακας 4

Ετήσια διεθνής επενδυτική θέση της ζώνης του ευρώ

>ΘΕΣΗ ΠΙΝΑΚΑ>

"εκτός": αντιστοιχεί στις θέσεις έναντι μη κατοίκων της ζώνης του ευρώ (για τις απαιτήσεις από επενδύσεις χαρτοφυλακίου και το συναφές εισόδημα, ο όρος αναφέρεται στον τόπο κατοικίας των εκδοτών)

"εντός": αντιστοιχεί στις θέσεις μεταξύ διαφορετικών κρατών μελών της ζώνης του ευρώ

"σε εθνικό επίπεδο": αντιστοιχεί στο σύνολο των διασυνοριακών θέσεων κατοίκων ενός συμμετέχοντος κράτους μέλους (χρησιμοποιείται μόνο σε σχέση με τις υποχρεώσεις στους λογαριασμούς επενδύσεων χαρτοφυλακίου και το καθαρό υπόλοιπο των λογαριασμών χρηματοοικονομικών παραγώγων)

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IV

ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΙ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΙΣΟΖΥΓΙΟΥ ΠΛΗΡΩΜΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗΣ ΘΕΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΔΙΕΘΝΩΝ ΔΙΑΘΕΣΙΜΩΝ

Για την κατάρτιση έγκυρων συγκεντρωτικών εξωτερικών στατιστικών στοιχείων για τη ζώνη του ευρώ, έχουν καθορισθεί έννοιες και ορισμοί όσον αφορά τα στατιστικά στοιχεία του ισοζυγίου πληρωμών (εισοδήματα, κίνηση κεφαλαίων και ισοζύγιο χρηματοοικονομικών συναλλαγών), της διεθνούς επενδυτικής θέσης και το πρότυπο διεθνών διαθεσίμων. Οι εν λόγω έννοιες και ορισμοί βασίζονται στην αποκαλούμενη Δέσμη Εφαρμογής (Implementation Package - Ιούλιος 1996) και σε συμπληρωματικά έγγραφα που έχουν εγκριθεί από το διοικητικό συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ). Ως σημεία αναφοράς για τη διατύπωση των παραπάνω εννοιών και ορισμών χρησιμοποιήθηκαν τα ισχύοντα διεθνή πρότυπα, όπως η πέμπτη έκδοση του Εγχειριδίου Ισοζυγίου Πληρωμών του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου [fifth edition of the International Monetary Fund (IMF) Balance of Payments Manual (BPM5)] και το πρότυπο για τα διεθνή διαθέσιμα και τη ρευστότητα συναλλάγματος του ΔΝΤ και της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών. Στη συνέχεια παρατίθενται οι σημαντικότερες προτάσεις εναρμόνισης, οι οποίες συνάδουν προς τις μεθοδολογικές σημειώσεις της ΕΚΤ σχετικά με το ισοζύγιο πληρωμών και τη διεθνή επενδυτική θέση της ζώνης του ευρώ (συμπεριλαμβανομένων των συναλλαγματικών διαθεσίμων) ("Balance of payments and international investment position of the euro area (including reserves)"), που διατίθενται στην ιστοσελίδα της ΕΚΤ http://www.ecb.int. Περαιτέρω οδηγίες παρέχονται στα κεφάλαια 2 και 3 της έκδοσης της ΕΚΤ σχετικά με τις στατιστικές μεθόδους για το ισοζύγιο πληρωμών και τη διεθνή επενδυτική θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης [European Union balance of payments/international investment position statistical methods, (το "Bop Book")], η οποία υπόκειται σε ετήσια αναθεώρηση και είναι διαθέσιμη τόσο σε έντυπη μορφή, όσο και σε ηλεκτρονική μορφή στην παραπάνω ιστοσελίδα.

1. Έννοιες και ορισμοί επιλεγμένων μεγεθών

1.1. Εισόδημα από επενδύσεις (βλ. και τμήμα 3.4 του BoP Book)

Το εισόδημα από επενδύσεις περιλαμβάνει το εισόδημα που προέρχεται από συγκεκριμένο χρηματοοικονομικό στοιχείο του ενεργητικού εκτός της ζώνης του ευρώ, το οποίο βρίσκεται στην κυριότητα κατοίκου της ζώνης του ευρώ (πιστώσεις) και, αντίστοιχα, εισόδημα που προέρχεται από χρηματοοικονομικό στοιχείο του ενεργητικού της ζώνης του ευρώ, το οποίο βρίσκεται στην κυριότητα μη κατοίκου της ζώνης του ευρώ (χρεώσεις). Στις περιπτώσεις που μπορούν να προσδιοριστούν χωριστά, τα κεφαλαιακά κέρδη και ζημίες δεν ταξινομούνται ως εισόδημα από επενδύσεις, αλλά ως μεταβολές στην αξία των επενδύσεων, οφειλόμενες στις εξελίξεις των τιμών της αγοράς.

Το εισόδημα από επενδύσεις περιλαμβάνει το εισόδημα που δημιουργείται από άμεσες επενδύσεις, επενδύσεις χαρτοφυλακίου και λοιπές επενδύσεις, καθώς και από τα συναλλαγματικά διαθέσιμα του Ευρωσυστήματος. Ωστόσο, οι καθαρές ροές που συνδέονται με τα παράγωγα επιτοκίων καταγράφονται στα "χρηματοοικονομικά παράγωγα" του ισοζυγίου χρηματοοικονομικών συναλλαγών. Τα επανεπενδυθέντα κέρδη καταγράφονται στο "εισόδημα από άμεσες επενδύσεις" και ορίζονται ως το μερίδιο του άμεσου επενδυτή στα συνολικά ενοποιημένα κέρδη της επιχείρησης άμεσων επενδύσεων στη δεδομένη χρονική περίοδο αναφοράς (αφού ληφθούν υπόψη φόροι, τόκοι και αποσβέσεις), μείον τα μερίσματα που είναι καταβλητέα εντός της περιόδου αναφοράς, ακόμη και αν αυτά αφορούν κέρδη προηγούμενων περιόδων.

Οι απαιτήσεις όσον αφορά τα στοιχεία του μηνιαίου και τριμηνιαίου ισοζυγίου πληρωμών σχεδόν ταυτίζονται με εκείνες των τυποποιημένων στοιχείων του ΔΝΤ, όπως έχουν οριστεί στην πέμπτη έκδοση του Εγχειριδίου Ισοζυγίου Πληρωμών του ΔΝΤ (BPM5). Η κύρια διαφορά είναι ότι η ΕΚΤ δεν απαιτεί το εισόδημα από άμεσες επενδύσεις σε μετοχές να αναλύεται σε διανεμηθέντα και σε μη διανεμηθέντα κέρδη.

Το εισόδημα από τόκους καταγράφεται σε δεδουλευμένη βάση (αυτό δεν απαιτείται για τα μηνιαία στοιχεία). Η καταγραφή των μερισμάτων πραγματοποιείται την ημερομηνία κατά την οποία καθίστανται πληρωτέα. Τα επανεπενδυθέντα κέρδη καταγράφονται εντός της περιόδου στην οποία αποκτώνται.

1.2. Λογαριασμός κίνησης κεφαλαίων (βλ. και τμήμα 3.6 του BoP Book)

Ο λογαριασμός κίνησης κεφαλαίων καλύπτει τις μεταβιβάσεις κεφαλαίων και την απόκτηση/διάθεση μη παραχθέντων μη χρηματοοικονομικών στοιχείων του ενεργητικού. Οι τρέχουσες μεταβιβάσεις καταγράφονται στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Οι μεταβιβάσεις κεφαλαίων αποτελούνται από i) τις μεταβιβάσεις κυριότητας πάγιων στοιχείων του ενεργητικού, ii) τις μεταβιβάσεις κεφαλαίων που συνδέονται με ή τελούν υπό την αίρεση της απόκτησης ή διάθεσης πάγιων στοιχείων του ενεργητικού, και iii) την, άνευ είσπραξης οποιουδήποτε ανταλλάγματος, διαγραφή υποχρεώσεων από τους πιστωτές. Οι κεφαλαιακές μεταβιβάσεις μπορεί να πραγματοποιούνται σε χρήμα ή σε είδος (π.χ. άφεση χρέους). Η διάκριση μεταξύ τρεχουσών μεταβιβάσεων και κεφαλαιακών μεταβιβάσεων, στηρίζεται, στην πράξη, στο τρόπο χρήσης των μεταβιβαζόμενων κεφαλαίων από τη χώρα αποδέκτη. Η απόκτηση/διάθεση μη παραχθέντων μη χρηματοοικονομικών στοιχείων του ενεργητικού καλύπτει κυρίως άυλα στοιχεία, όπως δικαιώματα ευρεσιτεχνίας, μισθώσεις ή άλλες μεταβιβάσιμες συμβάσεις. Στο μέγεθος αυτό του λογαριασμού κίνησης κεφαλαίων καταγράφεται μόνο η πώληση/αγορά τέτοιου είδους στοιχείων του ενεργητικού και όχι η χρήση αυτών.

Ενώ τα τυποποιημένα στοιχεία του ΔΝΤ όσον αφορά το λογαριασμό κίνησης κεφαλαίων αναλύονται κατά τομέα σε "γενική κυβέρνηση" και "λοιπούς τομείς" (στη συνέχεια διακρίνονται σε περαιτέρω υποκατηγορίες), η ΕΚΤ καταρτίζει μόνο έναν ενιαίο λογαριασμό κίνησης κεφαλαίων, χωρίς καμία ανάλυση.

1.3. Άμεσες επενδύσεις (βλ. και τμήμα 3.7 του BoP Book)

Οι άμεσες επενδύσεις αποτελούν κατηγορία των διεθνών επενδύσεων, η οποία αντανακλά το σκοπό ορισμένης οικονομικής μονάδας, κατοίκου μιας οικονομίας, να αποκτήσει διαρκές συμφέρον σε επιχείρηση κάτοικο μιας άλλης οικονομίας. Σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα (ΔΝΤ), προκειμένου να συναχθεί η ύπαρξη άμεσης επένδυσης, δηλ. ένα διαρκές συμφέρον, στην περίπτωση του ισοζυγίου πληρωμών και της διεθνούς επενδυτικής θέσης της ζώνης του ευρώ, εφαρμόζεται το "κριτήριο συμμετοχής στο κεφάλαιο με ποσοστό 10 %". Με βάση το κριτήριο αυτό, είναι δυνατό να υπάρχει σχέση άμεσης επένδυσης μεταξύ περισσότερων συναφών επιχειρήσεων, ανεξάρτητα από το αν ο δεσμός αφορά μία μόνο ή περισσότερες αλυσίδες σχέσεων. Μπορεί να εκτείνεται σε θυγατρικές επιχειρήσεων άμεσων επενδύσεων, σε θυγατρικές θυγατρικών και συνδεδεμένες επιχειρήσεις. Μόλις δημιουργηθεί η άμεση επένδυση, όλες οι παρεπόμενες χρηματοοικονομικές ροές/διαθέσιμα μεταξύ/έναντι των συναφών επιχειρήσεων καταγράφονται ως συναλλαγές/θέσεις άμεσων επενδύσεων(1).

Ακολούθως προς τα πρότυπα του ΔΝΤ και τις οδηγίες της Eurostat και του ΟΟΣΑ, οι σχέσεις άμεσης επένδυσης της ζώνης του ευρώ καταγράφονται σύμφωνα με την αρχή της κατεύθυνσης της επένδυσης, η οποία υποδηλώνει ότι οι χρηματοοικονομικές συναλλαγές μεταξύ άμεσου επενδυτή κατοίκου της ζώνης του ευρώ και επιχειρήσεων άμεσων επενδύσεων μη κατοίκων ζώνης του ευρώ ταξινομούνται στις "άμεσες επενδύσεις στο εξωτερικό". Αντίστοιχα, οι χρηματοοικονομικές συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων άμεσων επενδύσεων κατοίκων και άμεσων επενδυτών μη κατοίκων της ζώνης του ευρώ ταξινομούνται στις "άμεσες επενδύσεις στην αναγγέλλουσα οικονομία" του ισοζυγίου πληρωμών της ζώνης του ευρώ.

Τα στοιχεία των άμεσων επενδύσεων είναι το μετοχικό κεφάλαιο, τα επανεπενδυθέντα κέρδη και τα "λοιπά κεφάλαια" που συνδέονται με ποικίλες πράξεις που αφορούν χρέη μεταξύ των εταιρειών. Το μετοχικό κεφάλαιο περιλαμβάνει το κεφάλαιο των υποκαταστημάτων, όπως επίσης και μετοχές σε θυγατρικές και συνδεδεμένες επιχειρήσεις. Τα επανεπενδυθέντα κέρδη αποτελούνται από την αντιλογιστική εγγραφή που αντιστοιχεί στο μερίδιο του άμεσου επενδυτή στα κέρδη των θυγατρικών ή συνδεδεμένων επιχειρήσεων που δεν διανεμήθηκαν ως μερίσματα και στα κέρδη υποκαταστημάτων που δεν εμβάστηκαν στον άμεσο επενδυτή και τα οποία καταγράφονται στο "εισόδημα από επενδύσεις". Τα "λοιπά κεφάλαια" καλύπτουν όλες τις χρηματοοικονομικές συναλλαγές μεταξύ συνδεόμενων επιχειρήσεων (χορήγηση και λήψη δανείων) - συμπεριλαμβανομένων των χρεογράφων και των πιστώσεων από τους προμηθευτές (δηλ. τις εμπορικές πιστώσεις) - μεταξύ των άμεσων επενδυτών και των θυγατρικών, υποκαταστημάτων και συνδεδεμένων επιχειρήσεων.

Όσον αφορά την αποτίμηση των υπολοίπων των άμεσων επενδύσεων, η διεθνώς προτεινόμενη μέθοδος συνίσταται στη χρήση των αγοραίων τιμών. Ωστόσο, λόγω πρακτικών δυσκολιών, οι φορείς κατάρτισης των στατιστικών στοιχείων χρησιμοποιούν σήμερα τις λογιστικές αξίες που βασίζονται στον όγκο των ιδίων κεφαλαίων των εμπλεκόμενων εταιρειών. Κριτήρια αποτίμησης των υπολοίπων των άμεσων επενδύσεων για τη διεθνή επενδυτική θέση της ζώνης του ευρώ είναι, για τις εισηγμένες εταιρείες, η χρηματιστηριακή τους τιμή, ενώ οι μη εισηγμένες εταιρείες αποτιμώνται με βάση τα ίδια κεφάλαιά τους (δηλ. τις λογιστικές αξίες), βάσει κοινού ορισμού, που περιλαμβάνει τα ακόλουθα λογιστικά στοιχεία:

i) το καταβεβλημένο κεφάλαιο (στο οποίο δεν περιλαμβάνονται οι ίδιες μετοχές, αλλά περιλαμβάνονται οι διαφορές από την έκδοση μετοχών υπέρ το άρτιο)·

ii) όλα τα είδη αποθεματικών (περιλαμβάνονται οι επιχορηγήσεις για επενδύσεις, όταν σύμφωνα με τις λογιστικές οδηγίες θεωρούνται αποθεματικά της εταιρείας)· και

iii) τα μη διανεμηθέντα κέρδη, μείον τις ζημίες (περιλαμβάνονται τα αποτελέσματα του τρέχοντος έτους).

1.4. Επενδύσεις χαρτοφυλακίου (βλ. και τμήμα 3.8 του BoP Book)

Ο λογαριασμός επενδύσεων χαρτοφυλακίου περιλαμβάνει i) μετοχικούς τίτλους, και ii) χρεόγραφα με τη μορφή ομολόγων και γραμματίων και μέσων χρηματαγοράς, υπό την προϋπόθεση ότι δεν εμπίπτουν στην κατηγορία των άμεσων επενδύσεων ή των συναλλαγματικών διαθεσίμων. Εξαιρούνται από τις επενδύσεις χαρτοφυλακίου τα χρηματοοικονομικά παράγωγα, καθώς και οι συμφωνίες επαναγοράς και ο δανεισμός τίτλων.

Οι "μετοχικοί τίτλοι" περιλαμβάνουν όλα τα μέσα που αντιπροσωπεύουν απαιτήσεις επί της υπολειμματικής αξίας των κεφαλαιουχικών εταιρειών, μετά την ικανοποίηση των απαιτήσεων όλων των πιστωτών. Μετοχές, προνομιούχες μετοχές, πιστοποιητικά συμμετοχής ή παρόμοια έγγραφα δηλώνουν συμμετοχή στο μετοχικό κεφάλαιο. Περιλαμβάνονται συναλλαγές/χαρτοφυλάκια μετοχών ή μεριδίων οργανισμών συλλογικών επενδύσεων, π.χ. εταιρείες επενδύσεων χαρτοφυλακίου.

Τα ομόλογα και τα γραμμάτια είναι τίτλοι οι οποίοι εκδίδονται με αρχική διάρκεια μεγαλύτερη του έτους και οι οποίοι δίνουν συνήθως στον κάτοχο i) το απεριόριστο δικαίωμα επί σταθερού χρηματικού εισοδήματος ή συμβατικά καθοριζόμενου μεταβλητού χρηματικού εισοδήματος (η καταβολή των τόκων είναι ανεξάρτητη από τα κέρδη του οφειλέτη), και ii) το απεριόριστο δικαίωμα επί σταθερού ποσού από την αποπληρωμή του αρχικού κεφαλαίου σε καθορισμένη ημερομηνία ή ημερομηνίες.

Σε αντίθεση με τα ομόλογα και τα γραμμάτια, τα μέσα χρηματαγοράς είναι χρεόγραφα που εκδίδονται με αρχική διάρκεια μικρότερη ή ίση του έτους. Δίνουν γενικώς στον κάτοχο το απεριόριστο δικαίωμα λήψης ορισμένου, σταθερού χρηματικού ποσού σε καθορισμένη ημερομηνία. Τα μέσα αυτά αποτελούν συνήθως αντικείμενο διαπραγμάτευσης, με διαφορά υπό το άρτιο, σε οργανωμένες αγορές· η διαφορά υπό το άρτιο εξαρτάται από το επιτόκιο και το χρονικό διάστημα που υπολείπεται έως την ημερομηνία λήξης του μέσου.

Η έκθεση της ομάδας εργασίας για τα συστήματα συλλογής στοιχείων των επενδύσεων χαρτοφυλακίου δημοσιεύθηκε από την ΕΚΤ τον Ιούνιο του 2002. Η αναγκαιότητα και τα ενδεχόμενα οφέλη από την λήψη μέτρων προς την εναρμόνιση των συστημάτων συλλογής στοιχείων των επενδύσεων χαρτοφυλακίου αποτέλεσαν το αντικείμενο έρευνας σε βάθος. Ορισμένες διαπιστώσεις χρησιμοποιήθηκαν για το χαρακτηρισμό των προτύπων συλλογής στοιχείων ως επαρκών ("ιδανικό", "καλό" ή "αποδεκτό") και, αντίθετα, ανεπαρκών ("μη αποδεκτό"), καθώς και για την αξιολόγηση των πλεονεκτημάτων τους (ιδιαίτερα στην ανά τίτλο παροχή στοιχείων) και το κόστος τους σε σχέση με την ποιότητα. Τα συμμετέχοντα κράτη μέλη συμφώνησαν να υιοθετήσουν επαρκή συστήματα συλλογής στοιχείων από την 1η Ιανουαρίου 2005, ενώ ένα από αυτά διατύπωσε μία επιφύλαξη (που αφορά στο χρονοδιάγραμμα για την συλλογή των στοιχείων για τα αποθέματα).

Η καταγραφή των συναλλαγών των επενδύσεων χαρτοφυλακίου του ισοζυγίου πληρωμών της ζώνης του ευρώ πραγματοποιείται όταν οι οφειλέτες ή οι πιστωτές της ζώνης του ευρώ εγγράφουν στα βιβλία τους την απαίτηση ή την υποχρέωση, αντίστοιχα. Οι συναλλαγές καταγράφονται στην αξία που πραγματικά καταβλήθηκε ή εισπράχθηκε, μείον προμήθειες και έξοδα. Έτσι, στην περίπτωση τίτλων με τοκομερίδια, περιλαμβάνεται ο δεδουλευμένος τόκος από την τελευταία πληρωμή τόκου, και στην περίπτωση τίτλων που εκδόθηκαν με διαφορά υπό το άρτιο, περιλαμβάνεται ο τόκος που συσσωρεύθηκε από την έκδοσή τους. Στο ισοζύγιο χρηματοοικονομικών συναλλαγών του τριμηνιαίου ισοζυγίου πληρωμών και τη διεθνή επενδυτική θέση απαιτείται ο συνυπολογισμός του δεδουλευμένου τόκου· η ίδια αντιμετώπιση ενθαρρύνεται και όσον αφορά το μηνιαίο ισοζύγιο πληρωμών. Οι ανωτέρω καταγραφές στο τριμηνιαίο (και μηνιαίο) ισοζύγιο χρηματοοικονομικών συναλλαγών απαιτούν αντιλογιστικές εγγραφές στον αντίστοιχο λογαριασμό εισοδημάτων.

1.5. Χρηματοοικονομικά παράγωγα (βλ. και τμήμα 3.9 του BoP Book)

Τα χρηματοοικονομικά παράγωγα είναι χρηματοδοτικά μέσα συνδεδεμένα με κάποιο συγκεκριμένο χρηματοδοτικό μέσο, δείκτη ή εμπόρευμα. Μέσω των παραγώγων αυτών προϊόντων, συγκεκριμένοι χρηματοοικονομικοί κίνδυνοι γίνονται οι ίδιοι αντικείμενο διαπραγμάτευσης στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Οι συναλλαγές επί χρηματοοικονομικών παραγώγων αντιμετωπίζονται ως χωριστή κατηγορία συναλλαγών και όχι ως αναπόσπαστα μέρη της αξίας των συναλλαγών του υποκειμένου μέσου, με το οποίο ενδεχομένως συνδέονται.

Οι συναλλαγές και οι θέσεις σε δικαιώματα προαίρεσης, συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης, πράξεις ανταλλαγής, προθεσμιακές συμβάσεις συναλλάγματος, πιστωτικά παράγωγα και ενσωματωμένα παράγωγα καταγράφονται στο ισοζύγιο πληρωμών, στα διεθνή διαθέσιμα και στη διεθνή επενδυτική θέση. Για πρακτικούς λόγους, τα ενσωματωμένα παράγωγα δεν πρέπει να διαχωρίζονται από το υποκείμενο μέσο με το οποίο συνδέονται.

Οι καθαρές ροές που συνδέονται με παράγωγα επιτοκίων καταγράφονται ως χρηματοοικονομικά παράγωγα, και όχι ως εισόδημα από επενδύσεις, σύμφωνα και με πρόσφατη διεθνή συμφωνία. Η ταξινόμηση συγκεκριμένων μέσων των πιστωτικών παραγώγων θα πρέπει να αποφασίζεται κατά περίπτωση.

Οι καταβολές αρχικών περιθωρίων θεωρούνται μεταβολές των καταθέσεων και θα πρέπει να καταγράφονται, εφόσον έχουν προσδιοριστεί, στις "λοιπές επενδύσεις". Η αντιμετώπιση των καταβολών των περιθωρίων διαφορών αποτίμησης εξαρτάται από τον τύπο των εν λόγω περιθωρίων: Τα περιθώρια διαφορών αποτίμησης που αφορούν δικαιώματα προαίρεσης θεωρούνται, κατ' αρχήν, μεταβολές καταθέσεων και, εφόσον έχουν προσδιοριστεί, θα πρέπει να καταγράφονται στις "λοιπές επενδύσεις". Οι καταβολές των περιθωρίων διαφορών αποτίμησης που αφορούν συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης θεωρούνται, κατ' αρχήν, συναλλαγές επί παραγώγων και θα πρέπει να καταγράφονται στα "χρηματοοικονομικά παράγωγα".

Στην περίπτωση των δικαιωμάτων προαίρεσης, καταγράφεται το πλήρες τίμημα του δικαιώματος (δηλαδή η τιμή αγοράς/πώλησης του δικαιώματος προαίρεσης και η σχετική προμήθεια).

Η αποτίμηση των χρηματοοικονομικών παραγώγων θα πρέπει να γίνεται με βάση τις τιμές της αγοράς.

Η καταγραφή των συναλλαγών επί χρηματοοικονομικών παραγώγων γίνεται όταν ο πιστωτής και ο οφειλέτης της ζώνης του ευρώ εγγράφουν την απαίτηση ή την υποχρέωση, αντίστοιχα, στα βιβλία τους. Λόγω των πρακτικών προβλημάτων που συνεπάγεται ο διαχωρισμός των ροών των απαιτήσεων και υποχρεώσεων επί ορισμένων παραγώγων μέσων, όλες οι συναλλαγές επί χρηματοοικονομικών παραγώγων καταγράφονται στο ισοζύγιο πληρωμών της ζώνης του ευρώ σε καθαρή βάση. Στα στατιστικά στοιχεία της διεθνούς επενδυτικής θέσης, οι θέσεις σε απαιτήσεις και υποχρεώσεις επί χρηματοοικονομικών παραγώγων καταγράφονται σε ακαθάριστη βάση. Εξαιρούνται όσα χρηματοοικονομικά παράγωγα εμπίπτουν στην κατηγορία των συναλλαγματικών διαθεσίμων, τα οποία καταγράφονται σε καθαρή βάση.

1.6. Λοιπές επενδύσεις (βλ. και τμήμα 3.10 του BoP Book)

Στην κατηγορία των λοιπών επενδύσεων περιλαμβάνονται οι χρηματοοικονομικές συναλλαγές που δεν υπάγονται στις κατηγορίες άμεσων επενδύσεων, επενδύσεων χαρτοφυλακίου, χρηματοοικονομικών παραγώγων ή συναλλαγματικών διαθεσίμων.

Οι λοιπές επενδύσεις περιλαμβάνουν εμπορικές πιστώσεις, δάνεια/νόμισμα και καταθέσεις και λοιπές απαιτήσεις/λοιπές υποχρεώσεις. Περιλαμβάνουν επίσης τις αντιλογιστικές εγγραφές για το δεδουλευμένο εισόδημα από μέσα που ταξινομούνται στις "λοιπές επενδύσεις".

Οι εμπορικές πιστώσεις αποτελούνται από απαιτήσεις ή υποχρεώσεις που προκύπτουν από την άμεση χορήγηση πίστωσης από τους προμηθευτές ή αγοραστές της ζώνης του ευρώ, αντίστοιχα, για συναλλαγές με αντικείμενο αγαθά και υπηρεσίες, καθώς και προκαταβολές για εργασίες που συνεχίζονται (ή πρόκειται να πραγματοποιηθούν) και συνδέονται με τις παραπάνω συναλλαγές.

Στα δάνεια/νόμισμα και καταθέσεις περιλαμβάνονται συναλλαγές/διαθέσιμα στα παρακάτω χρηματοδοτικά μέσα: δάνεια, δηλαδή χρηματοοικονομικές απαιτήσεις που δημιουργήθηκαν διά του άμεσου δανεισμού κεφαλαίων από έναν πιστωτή (δανειστή) στον οφειλέτη (δανειολήπτη) με συμφωνία κατά την οποία ο δανειστής είτε δεν λαμβάνει τίτλους είτε λαμβάνει μη διαπραγματεύσιμο τίτλο ή μέσο, πράξεις τύπου repos, νόμισμα και καταθέσεις. Εδώ περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, δάνεια για τη χρηματοδότηση του εμπορίου, λοιπά δάνεια και προκαταβολές (συμπεριλαμβανομένων των υποθηκών) και χρηματοδοτικές μισθώσεις.

Για τους σκοπούς του ισοζυγίου πληρωμών και της διεθνούς επενδυτικής θέσης της ζώνης του ευρώ όλες οι πράξεις τύπου repos, δηλαδή συμφωνίες επαναγοράς, πράξεις πώλησης/επαναγοράς και δανεισμός τίτλων, αντιμετωπίζονται ως δάνεια που καλύπτονται από ασφάλεια και όχι ως άμεσες αγορές/πωλήσεις τίτλων, και καταγράφονται στις "λοιπές επενδύσεις" του τομέα του κατοίκου της ζώνης του ευρώ που διεξάγει την πράξη. H παραπάνω αντιμετώπιση, η οποία συνάδει προς τη λογιστική πρακτική των τραπεζών και άλλων χρηματοδοτικών εταιρειών, αντικατοπτρίζει καλύτερα την οικονομική λογική των εν λόγω χρηματοδοτικών μέσων.

Οι λοιπές απαιτήσεις/υποχρεώσεις περιλαμβάνουν όλα τα μεγέθη εκτός από εμπορικές πιστώσεις, δάνεια και νόμισμα και καταθέσεις.

Ο τομέας "Ευρωσύστημα" της ζώνης του ευρώ στις "λοιπές επενδύσεις" περιλαμβάνει τις καθαρές θέσεις του Ευρωσυστήματος στις εθνικές κεντρικές τράπεζες (ΕθνΚΤ) των μη συμμετεχόντων κρατών μελών που σχετίζονται με τη λειτουργία του συστήματος TARGET. Τα παραπάνω υπόλοιπα/λογαριασμοί εντός του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών (ΕΣΚΤ), σε ευρώ, ομοιάζουν με τις κινήσεις λογαριασμών nostro/vostro των νομισματικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων (ΝΧΙ) και, ως εκ τούτου, υποβάλλονται στην ΕΚΤ σε καθαρή βάση στις "υποχρεώσεις".

Οι αρχές της "μεταβίβασης της κυριότητας", του "χρόνου διακανονισμού" και του "χρόνου πληρωμής" συνάδουν προς τα πρότυπα του ΔΝΤ.

Σε σύγκριση με τα τυποποιημένα στοιχεία της πέμπτης έκδοσης του Εγχειριδίου Ισοζυγίου Πληρωμών του ΔΝΤ (BPM5), η παρουσίαση της κατηγορίας "λοιπές επενδύσεις" του ισοζυγίου πληρωμών της ζώνης του ευρώ εμφανίζεται απλοποιημένη, κατά το ότι παραλείπεται η διάκριση μεταξύ δανείων και καταθέσεων και από τα δύο σκέλη της κατάστασης και η ανάλυση κατά διάρκεια για τα στατιστικά στοιχεία του τριμηνιαίου ισοζυγίου πληρωμών. Μεταβάλλεται επίσης η παρουσίαση της ανάλυσης (δηλ. δίδεται προτεραιότητα στον τομέα). Αυτή η ανάλυση κατά τομέα είναι συμβατή -αλλά δεν ταυτίζεται- με εκείνη της πέμπτης έκδοσης του Εγχειριδίου Ισοζυγίου Πληρωμών του ΔΝΤ (BPM5), όπου δίδεται προτεραιότητα στην ανάλυση κατά χρηματοδοτικό μέσο. Όσον αφορά τα στοιχεία του μηνιαίου ισοζυγίου πληρωμών, απαιτείται διάκριση μεταξύ των μακροπρόθεσμων και βραχυπρόθεσμων ροών του τομέα των ΝΧΙ.

1.7. Συναλλαγματικά διαθέσιμα (βλ. και τμήμα 3.11 του BoP Book)

Τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της ζώνης του ευρώ αποτελούνται από τα συναλλαγματικά διαθέσιμα του Ευρωσυστήματος, δηλαδή τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της ΕΚΤ και των ΕθνΚΤ.

Τα συναλλαγματικά διαθέσιμα θα πρέπει i) να τελούν υπό τον ουσιαστικό έλεγχο της οικείας νομισματικής αρχής του Ευρωσυστήματος ή μιας ΕθνΚΤ, και ii) να είναι απαιτήσεις του Ευρωσυστήματος με υψηλή ρευστότητα, διαπραγματεύσιμες στην αγορά και με υψηλή φερεγγυότητα, έναντι μη κατοίκων της ζώνης του ευρώ, οι οποίες εκφράζονται σε νομίσματα εκτός του ευρώ, σε χρυσό, αποθεματικές θέσεις στο ΔΝΤ ή ειδικά τραβηκτικά δικαιώματα (ΕΤΔ).

Ο παραπάνω ορισμός ρητά αποκλείει από την έννοια των συναλλαγματικών διαθεσίμων, τόσο σε εθνικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο της ζώνης του ευρώ, τις απαιτήσεις σε ξένο νόμισμα έναντι κατοίκων της ζώνης του ευρώ και τις απαιτήσεις σε ευρώ έναντι μη κατοίκων της ζώνης του ευρώ. Παρομοίως, οι θέσεις σε συνάλλαγμα της κεντρικής διοίκησης ή/και του υπουργείου οικονομικών δεν περιλαμβάνονται στην έννοια των συναλλαγματικών διαθεσίμων για τη ζώνη του ευρώ, σύμφωνα με τις θεσμικές διατάξεις της συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας.

Τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της ΕΚΤ είναι αυτά που συγκεντρώνονται σύμφωνα με το άρθρο 30 του καταστατικού του ΕΣΚΤ και συνεπώς θεωρούνται ότι βρίσκονται υπό τον άμεσο και ουσιαστικό έλεγχο της ΕΚΤ. Καθόσον δεν λαμβάνει χώρα περαιτέρω μεταβίβαση κυριότητας, τα συναλλαγματικά διαθέσιμα που παραμένουν στις ΕθνΚΤ βρίσκονται υπό τον άμεσο και ουσιαστικό έλεγχό τους και αντιμετωπίζονται ως συναλλαγματικά διαθέσιμα κάθε μιας από αυτές.

Η παρουσίαση των συναλλαγών επί των διεθνών διαθεσίμων του Ευρωσυστήματος απεικονίζει τα συνολικά στοιχεία των μηνιαίων συναλλαγών. Πρόσθετες λεπτομέρειες για τις συναλλαγές του Ευρωσυστήματος σε χρυσό, συνάλλαγμα, ειδικά τραβηκτικά δικαιώματα και αποθεματικές θέσεις στο ΔΝΤ υποβάλλονται τριμηνιαίως, σύμφωνα με τα τυποποιημένα στοιχεία της πέμπτης έκδοσης του Εγχειριδίου Ισοζυγίου Πληρωμών του ΔΝΤ. Για τα χρηματοοικονομικά παράγωγα παρουσιάζεται χωριστή κατηγορία, σύμφωνα και με την πρόσφατη σύσταση του ΔΝΤ στον τομέα αυτόν.

Τα συναλλαγματικά διαθέσιμα του Ευρωσυστήματος καταρτίζονται σε ακαθάριστη βάση, χωρίς συμψηφισμό των υποχρεώσεων που σχετίζονται με συναλλαγματικά διαθέσιμα (με εξαίρεση εκείνα τα συναλλαγματικά διαθέσιμα που περιλαμβάνονται στην υποκατηγορία "χρηματοοικονομικά παράγωγα" και τα οποία καταγράφονται σε καθαρή βάση).

Η αποτίμηση βασίζεται στις αγοραίες τιμές, και συγκεκριμένα i) όσον αφορά τις συναλλαγές, στις αγοραίες τιμές που ισχύουν κατά το χρόνο διενέργειας της συναλλαγής και ii) όσον αφορά τα διαθέσιμα, στις μέσες αγοραίες τιμές κλεισίματος στο τέλος της ενδεδειγμένης περιόδου. Όσον αφορά τη μετατροπή σε ευρώ των συναλλαγών και των διαθεσίμων σε χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού σε ξένο νόμισμα, χρησιμοποιούνται, αντίστοιχα, οι συναλλαγματικές ισοτιμίες του χρόνου της συναλλαγής και οι μέσες αγοραίες τιμές κλεισίματος στο τέλος της ενδεδειγμένης περιόδου.

Το εισόδημα από συναλλαγματικά διαθέσιμα πρέπει να καταγράφεται αδιακρίτως στις "λοιπές επενδύσεις" του λογαριασμού εισοδήματος από επενδύσεις, συμπεριλαμβανομένου του εισοδήματος από τόκους επί χρεογράφων που περιλαμβάνονται στα συναλλαγματικά διαθέσιμα, και σε δεδουλευμένη βάση, τουλάχιστον κάθε τρίμηνο.

Η άποψη ότι τα χρησιμοποιήσιμα διαθέσιμα ενδέχεται να αποτελούν σημαντικότερο δείκτη σχετικά με την ικανότητα μιας χώρας να ανταποκριθεί στις συναλλαγματικές υποχρεώσεις της -σε σχέση με τα ακαθάριστα συναλλαγματικά διαθέσιμα, όπως εμφανίζονται στα στατιστικά στοιχεία του ισοζυγίου πληρωμών και της διεθνούς επενδυτικής θέσης- έχει διαδοθεί σε ευρύτερη κλίμακα και υιοθετήθηκε στο Ειδικό Πρότυπο Διάχυσης Στοιχείων (Special Data Dissemination Standard) του ΔΝΤ. Για τον υπολογισμό των χρησιμοποιήσιμων διαθεσίμων, τα στοιχεία για τα ακαθάριστα συναλλαγματικά διαθέσιμα είναι απαραίτητο να συνοδεύονται από συμπληρωματικές πληροφορίες για άλλα στοιχεία ενεργητικού σε ξένο νόμισμα και υποχρεώσεις που σχετίζονται με συναλλαγματικά διαθέσιμα. Αντίστοιχα, τα μηνιαία στοιχεία για τα (ακαθάριστα) συναλλαγματικά διαθέσιμα του Ευρωσυστήματος συνοδεύονται από συμπληρωματικές πληροφορίες για άλλα στοιχεία ενεργητικού σε ξένο νόμισμα και για την προκαθορισμένη και ενδεχόμενη βραχυπρόθεσμη καθαρή διαρροή ακαθάριστων συναλλαγματικών διαθεσίμων, που ταξινομούνται ανάλογα με την εναπομένουσα διάρκεια. Επιπρόσθετα, απαιτείται κατά νόμισμα διαχωρισμός μεταξύ των ακαθάριστων συναλλαγματικών διαθεσίμων που εκφράζονται σε νομίσματα περιλαμβανόμενα στο καλάθι των ειδικών τραβηκτικών δικαιωμάτων (συνολικά) και των άλλων νομισμάτων (συνολικά) με τριμηνιαία χρονική υστέρηση.

Όσον αφορά συγκεκριμένα μεγέθη, τα διαθέσιμα σε νομισματικό χρυσό θα πρέπει να παραμένουν αμετάβλητα σε όλες τις αντιστρέψιμες συναλλαγές σε χρυσό (πράξεις ανταλλαγής χρυσού, repos, δάνεια και καταθέσεις). Οι συμφωνίες επαναγοράς επί τίτλων που εκφράζονται σε ξένο νόμισμα συνεπάγονται αύξηση του συνολικού ποσού των συναλλαγματικών διαθεσίμων της ΕθνΚΤ που λαμβάνει δάνεια σε μετρητά, λόγω του γεγονότος ότι οι τίτλοι που αποτελούν αντικείμενο συμφωνιών επαναγοράς εξακολουθούν να εμφανίζονται στη λογιστική κατάσταση. Στην περίπτωση των αντιστρεπτέων συμφωνιών επαναγοράς, η νομισματική αρχή που χορηγεί δάνεια σε μετρητά δεν καταγράφει καμία μεταβολή στο συνολικό ποσό των συναλλαγματικών διαθεσίμων, εάν ο αντισυμβαλλόμενος μη κάτοικος είναι άλλη νομισματική αρχή ή χρηματοπιστωτικό ίδρυμα, λόγω του γεγονότος ότι η απαίτηση έναντι του δανειολήπτη θεωρείται ότι υπάγεται, στην περίπτωση αυτή, στα συναλλαγματικά διαθέσιμα.

Πίνακας 5

Εδάφη που ανήκουν σε κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ ή χώρες που συνδέονται με κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ

Εδάφη που ανήκουν στη ζώνη του ευρώ:

- Helgoland: Γερμανία,

- Βαλεαρίδες Νήσοι, Κανάριοι Νήσοι, Θέουτα και Μελίλια: Ισπανία,

- Μονακό, γαλλικά υπερπόντια διαμερίσματα (Γουιάνα, Γουαδελούπη, Μαρτινίκα και Ρεϋνιόν), Σεν Πιερ και Μικελόν, Μαγιότ: Γαλλία,

- Μαδέρα, Αζόρες: Πορτογαλία,

- Νήσοι Åland: Φινλανδία.

Εδάφη που συνδέονται με κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ και περιλαμβάνονται στον "υπόλοιπο κόσμο":

- Büsingen (όχι Γερμανία),

- Ανδόρρα (ούτε Ισπανία ούτε Γαλλία),

- Ολλανδικές Αντίλλες και Αρούμπα (όχι Κάτω Χώρες),

- Γαλλικά υπερπόντια εδάφη (Γαλλική Πολυνησία, Νέα Καληδονία και οι Νήσοι Γουόλις και Φουτούνα),

- Άγιος Μαρίνος και Πόλη του Βατικανού (όχι Ιταλία).

2. Μέθοδοι εφαρμογής της γεωγραφικής ανάλυσης

Οι δυσκολίες που παρουσιάζονται στην κατάρτιση των κατά γεωγραφική περιοχή αναλυομένων στατιστικών στοιχείων του ισοζυγίου πληρωμών και της διεθνούς επενδυτικής θέσης αντιμετωπίζονται σε διαδοχικά στάδια. Η προσέγγιση που έχει υιοθετηθεί περιλαμβάνει τρία στάδια που αποβλέπουν στην εκπλήρωση των προοδευτικά αυξανόμενων απαιτήσεων παροχής στοιχείων. Τα μεγέθη "επενδύσεις χαρτοφυλακίου", "εισόδημα από επενδύσεις χαρτοφυλακίου" και "χρηματοοικονομικά παράγωγα" είναι ιδιαιτέρως σημαντικά.

2.1. Γενική προσέγγιση (εφαρμόζεται σε όλους τους λογαριασμούς του ισοζυγίου πληρωμών και της διεθνούς επενδυτικής θέσης - με τις εξαιρέσεις που παρατίθενται στη συνέχεια)

Στάδιο 1

Μέθοδος κατάρτισης σε επίπεδο ζώνης ευρώ: πρόσθεση των συνολικών καθαρών εθνικών συναλλαγών/θέσεων.

Εφαρμόζεται από το 1999 στη διεθνή επενδυτική θέση.

Στάδιο 2

Μέθοδος κατάρτισης σε επίπεδο ζώνης ευρώ: χωριστή πρόσθεση των συναλλαγών/θέσεων με μη κατοίκους για τις πιστώσεις και τις χρεώσεις ή τις καθαρές απαιτήσεις και καθαρές υποχρεώσεις (ισοζύγιο πληρωμών)/απαιτήσεις και υποχρεώσεις (διεθνής επενδυτική θέση).

Απαιτούμενα στοιχεία σε επίπεδο ΕθνΚΤ: χωριστή καταγραφή των συναλλαγών/θέσεων μεταξύ κατοίκων της ζώνης του ευρώ και μη κατοίκων της ζώνης του ευρώ.

Εφαρμόζεται στο ισοζύγιο πληρωμών από τον Ιανουάριο 1999.

Εφαρμόζεται στη διεθνή επενδυτική θέση από το τέλος Σεπτεμβρίου 2002.

Στάδιο 3

Μέθοδος κατάρτισης σε επίπεδο ζώνης ευρώ και απαιτούμενα στοιχεία σε επίπεδο ΕθνκΤ: παρόμοια με εκείνη του σταδίου 2, με την προσθήκη γεωγραφικής ανάλυσης (βλ. πίνακα 6) των συναλλαγών/θέσεων εκτός της ζώνης του ευρώ. Το στάδιο 3 είναι απαραίτητο μόνο για τα στατιστικά στοιχεία του τριμηνιαίου ισοζυγίου πληρωμών και της διεθνούς επενδυτικής θέσης.

Απαιτούμενα στοιχεία σε επίπεδο ΕθνΚΤ: χωριστή καταγραφή των συναλλαγών/θέσεων ανάμεσα σε κατοίκους της ζώνης του ευρώ και κατοίκους των χωρών που απαριθμούνται στον συμφωνημένο κατάλογο των αντισυμβαλλομένων χωρών/περιοχών του πίνακα 6.

Λήξη προθεσμίας για την εφαρμογή στο τριμηνιαίο ισοζύγιο πληρωμών: τέλος Ιουνίου 2004 - στοιχεία που αναφέρονται στο πρώτο τρίμηνο του 2003.

Λήξη προθεσμίας για την εφαρμογή στη διεθνή επενδυτική θέση: τέλος Σεπτεμβρίου 2004 - στοιχεία που αναφέρονται στο τέλος του 2002 και στο τέλος του 2003.

2.2. Λογαριασμός επενδύσεων χαρτοφυλακίου

Στάδιο 1

Μέθοδος κατάρτισης σε επίπεδο ζώνης ευρώ: πρόσθεση των συνολικών καθαρών εθνικών συναλλαγών/θέσεων των επενδύσεων χαρτοφυλακίου.

Εφαρμόζεται στη διεθνή επενδυτική θέση από το 1999.

Στάδιο 2

Μέθοδος κατάρτισης σε επίπεδο ζώνης ευρώ: πρόσθεση των καθαρών συναλλαγών/θέσεων σε τίτλους που εκδόθηκαν από μη κατοίκους της ζώνης του ευρώ για τις απαιτήσεις από επενδύσεις χαρτοφυλακίου. Ενοποίηση των καθαρών συναλλαγών/θέσεων σε συνολικές εθνικές υποχρεώσεις και των συναλλαγών/θέσεων σε τίτλους που εκδόθηκαν και αγοράστηκαν από κατοίκους της ζώνης του ευρώ για τις υποχρεώσεις από επενδύσεις χαρτοφυλακίου.

Απαιτούμενα στοιχεία σε επίπεδο ΕθνΚΤ: συναλλαγές/θέσεις σε απαιτήσεις από επενδύσεις χαρτοφυλακίου με ανάλυση σε συναλλαγές/θέσεις σε τίτλους της ζώνης του ευρώ, που εκδόθηκαν από κατοίκους της ζώνης του ευρώ, και σε λοιπούς τίτλους. Για να επιτευχθεί αυτή η ανάλυση, είναι απαραίτητος ο προσδιορισμός του εκδότη (οφειλέτη) του τίτλου, προκειμένου να διαπιστωθεί αν είναι κάτοικος της ζώνης του ευρώ ή μη κάτοικος. Όσον αφορά τις συναλλαγές/θέσεις σε υποχρεώσεις από επενδύσεις χαρτοφυλακίου, απαιτούνται μόνο συνολικά καθαρά εθνικά στοιχεία.

Οι θέσεις των επενδύσεων χαρτοφυλακίου στη διεθνή επενδυτική θέση καταρτίζονται αποκλειστικά με βάση τα στοιχεία για τα αποθέματα που αφορούν τους διακρατούμενους, στο τέλος του έτους, μετοχικούς τίτλους και τα βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα χρεόγραφα που εκδόθηκαν από μη κατοίκους της ζώνης του ευρώ, λαμβανομένου υπόψη του γεγονότος ότι οι απαιτήσεις παροχής στοιχείων που καθορίζονται από την ΕΚΤ είναι απολύτως συνεπείς με τη συμμετοχή στη συντονισμένη έρευνα του ΔΝΤ για τις επενδύσεις χαρτοφυλακίου.

Εφαρμόζεται στις συναλλαγές επί επενδύσεων χαρτοφυλακίου από τον Ιανουάριο 1999.

Εφαρμόζεται στα υπόλοιπα των επενδύσεων χαρτοφυλακίου από το τέλος Σεπτεμβρίου 2002.

Στάδιο 3

Μέθοδος κατάρτισης σε επίπεδο ζώνης ευρώ και απαιτούμενα στοιχεία σε επίπεδο ΕθνκΤ: παρόμοια με εκείνη του σταδίου 2, με την προσθήκη γεωγραφικής ανάλυσης (βλ. πίνακα 6) των συναλλαγών/θέσεων εκτός της ζώνης του ευρώ για τις απαιτήσεις. Δεν απαιτείται γεωγραφική ανάλυση των συναλλαγών/θέσεων εκτός της ζώνης του ευρώ για τις υποχρεώσεις. Το στάδιο 3 είναι απαραίτητο μόνο για τα τριμηνιαία στατιστικά στοιχεία των συναλλαγών και τα ετήσια στατιστικά στοιχεία των θέσεων.

Απαιτούμενα στοιχεία σε επίπεδο ΕθνΚΤ: χωριστή καταγραφή των συναλλαγών/θέσεων, στις απαιτήσεις από επενδύσεις χαρτοφυλακίου, των κατοίκων της ζώνης του ευρώ με κατοίκους των χωρών που απαριθμούνται στον συμφωνημένο κατάλογο των αντισυμβαλλομένων χωρών/περιοχών του πίνακα 6.

Λήξη προθεσμίας για την εφαρμογή στις τριμηνιαίες συναλλαγές επί επενδύσεων χαρτοφυλακίου: τέλος Ιουνίου 2004 - στοιχεία που αναφέρονται στο πρώτο τρίμηνο του 2003.

Λήξη προθεσμίας για την εφαρμογή στις θέσεις των επενδύσεων χαρτοφυλακίου (μόνο απαιτήσεις): τέλος Σεπτεμβρίου 2004 - στοιχεία που αναφέρονται στο τέλος του 2002 και στο τέλος του 2003.

2.3. Λογαριασμός εισοδήματος από επενδύσεις χαρτοφυλακίου

Στάδιο 1

Μέθοδος κατάρτισης σε επίπεδο ζώνης ευρώ: πρόσθεση των συνολικών καθαρών εθνικών συναλλαγών επί εισοδήματος από επενδύσεις.

Στάδιο 2

Μέθοδος κατάρτισης σε επίπεδο ζώνης ευρώ: πρόσθεση των πιστωτικών συναλλαγών επί εισοδήματος, που προέρχονται από απαιτήσεις από επενδύσεις χαρτοφυλακίου, έκδοσης μη κατοίκων. Ενοποίηση των χρεωστικών συναλλαγών επί εισοδήματος, που προέρχονται από τις συνολικές καθαρές εθνικές υποχρεώσεις και των πιστωτικών συναλλαγών που προέρχονται από τίτλους που εκδόθηκαν από κατοίκους της ζώνης του ευρώ.

Απαιτούμενα στοιχεία σε επίπεδο ΕθνΚΤ: πιστωτικές συναλλαγές επί εισοδήματος από επενδύσεις χαρτοφυλακίου που αναλύονται σε συναλλαγές, οι οποίες προέρχονται από τίτλους που εκδόθηκαν από κατοίκους της ζώνης του ευρώ και από τίτλους που εκδόθηκαν από κατοίκους λοιπών χωρών. Για να επιτευχθεί αυτή η ανάλυση, είναι απαραίτητος ο προσδιορισμός του εκδότη (οφειλέτη) του τίτλου, προκειμένου να διαπιστωθεί αν είναι κάτοικος της ζώνης του ευρώ ή μη κάτοικος. Όσον αφορά τις χρεωστικές συναλλαγές που προέρχονται από υποχρεώσεις από επενδύσεις χαρτοφυλακίου, απαιτούνται μόνο συνολικά εθνικά στοιχεία.

Εφαρμόζεται από τον Ιανουάριο 2000.

Στάδιο 3

Μέθοδος κατάρτισης σε επίπεδο ζώνης ευρώ και απαιτούμενα στοιχεία σε επίπεδο ΕθνκΤ: παρόμοια με εκείνη του σταδίου 2, με την προσθήκη γεωγραφικής ανάλυσης των πιστωτικών συναλλαγών εκτός της ζώνης του ευρώ. Δεν απαιτείται γεωγραφική ανάλυση σε συναλλαγές επί εισοδήματος εκτός της ζώνης του ευρώ για το χρεωστικό σκέλος. Το στάδιο 3 είναι απαραίτητο μόνο για τα στατιστικά στοιχεία του τριμηνιαίου ισοζυγίου πληρωμών.

Απαιτούμενα στοιχεία σε επίπεδο ΕθνΚΤ: χωριστή καταγραφή των πιστώσεων στις συναλλαγές επί εισοδήματος από επενδύσεις χαρτοφυλακίου μεταξύ κατοίκων της ζώνης του ευρώ και κατοίκων των χωρών που απαριθμούνται στον συμφωνημένο κατάλογο των αντισυμβαλλομένων χωρών/περιοχών του πίνακα 6.

Λήξη προθεσμίας για την εφαρμογή στις τριμηνιαίες συναλλαγές επί εισοδήματος από επενδύσεις χαρτοφυλακίου: τέλος Ιουνίου 2004 - στοιχεία που αναφέρονται στο πρώτο τρίμηνο του 2003.

2.4. Λογαριασμός χρηματοοικονομικών παραγώγων

Συναλλαγές

Στάδιο 1

Τα απαιτούμενα στοιχεία για τις συναλλαγές επί χρηματοοικονομικών παραγώγων έναντι αντισυμβαλλομένων εκτός της ζώνης του ευρώ περιλαμβάνουν μόνον μια καθαρή απεικόνιση του μεγέθους αυτού.

Μέθοδος κατάρτισης σε επίπεδο ζώνης ευρώ: πρόσθεση των συνολικών καθαρών εθνικών συναλλαγών επί χρηματοοικονομικών παραγώγων.

Θέσεις

Στάδιο 1

Μέθοδος κατάρτισης σε επίπεδο ζώνης ευρώ: πρόσθεση των συνολικών καθαρών εθνικών θέσεων σε χρηματοοικονομικά παράγωγα.

Εφαρμόζεται από το 1999.

Στάδιο 2

Μέθοδος κατάρτισης σε επίπεδο ζώνης ευρώ: χωριστή πρόσθεση των καθαρών θέσεων σε χρηματοοικονομικά παράγωγα έναντι μη κατοίκων, για τις απαιτήσεις και τις υποχρεώσεις.

Απαιτούμενα στοιχεία σε επίπεδο ΕθνΚΤ: χωριστή καταγραφή των θέσεων μεταξύ κατοίκων της ζώνης του ευρώ και των θέσεων έναντι μη κατοίκων της ζώνης του ευρώ, όπως αυτοί ορίζονται, κατά περίπτωση, βάσει της τοποθεσίας της οικείας αγοράς ή του συγκεκριμένου αντισυμβαλλομένου για τα εξωχρηματιστηριακά χρηματοοικονομικά παράγωγα.

Εφαρμόστηκε στο τέλος Σεπτεμβρίου 2002.

Στάδιο 3

Δεν απαιτείται γεωγραφική ανάλυση των θέσεων σε χρηματοοικονομικά παράγωγα εκτός της ζώνης του ευρώ.

Πίνακας 6

Οι γεωγραφικές αναλύσεις της ΕΚΤ για τα στοιχεία των ροών του τριμηνιαίου ισοζυγίου πληρωμών και της ετήσιας διεθνούς επενδυτικής θέσης

- Δανία

- Σουηδία

- Ηνωμένο Βασίλειο

- Όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

- "Χώρες που θα προσχωρήσουν" (δηλ. Κύπρος, Τσεχική Δημοκρατία, Εσθονία, Ουγγαρία, Λεττονία, Λιθουανία, Μάλτα, Πολωνία, Σλοβακία και Σλοβενία)(2)

- Ελβετία

- Καναδάς

- Ηνωμένες Πολιτείες

- Ιαπωνία

- Υπεράκτια κέντρα(3)

- Διεθνείς οργανισμοί(4)(5)

- Υπόλοιπος κόσμος (δηλαδή χώρες και οργανισμοί εκτός της ζώνης του ευρώ που δεν αναφέρονται στον κατάλογο)(6)

3. Ταξινόμηση κατά θεσμικό τομέα στα συγκεντρωτικά μεγέθη της ζώνης του ευρώ (βλ. και τμήμα 3.1.6 του BoP Book)

Η κατά τομέα ανάλυση των συγκεντρωτικών μεγεθών της ζώνης του ευρώ περιλαμβάνει τις νομισματικές αρχές, τη γενική κυβέρνηση, τα ΝΧΙ και λοιπούς τομείς της ζώνης του ευρώ.

Νομισματικές αρχές

Ο τομέας "νομισματικές αρχές" των στατιστικών στοιχείων για τη ζώνη του ευρώ αποτελείται από το Ευρωσύστημα.

Γενική κυβέρνηση

Ο τομέας "γενική κυβέρνηση" των στατιστικών στοιχείων για τη ζώνη του ευρώ συμφωνεί με τον ορισμό του δημοσίου τομέα, όπως διατυπώνεται στο ΣΕΛ 93 και στο ΕΣΛ 95 και, ως εκ τούτου, περιλαμβάνει τις ακόλουθες μονάδες:

- κεντρική διοίκηση,

- διοίκηση ομόσπονδων κρατιδίων/περιφερειακή αυτοδιοίκηση,

- τοπική αυτοδιοίκηση,

- οργανισμοί κοινωνικής ασφάλισης.

ΝΧΙ εξαιρουμένων των νομισματικών αρχών

Ο τομέας "ΝΧΙ εξαιρουμένων των νομισματικών αρχών" συμπίπτει με τον τομέα ΝΧΙ της νομισματικής και τραπεζικής στατιστικής (εξαιρουμένων των νομισματικών αρχών). Περιλαμβάνει:

i) πιστωτικά ιδρύματα όπως ορίζονται στο κοινοτικό δίκαιο, δηλαδή επιχειρήσεις, η δραστηριότητα των οποίων συνίσταται στην αποδοχή καταθέσεων ή άλλων επιστρεπτέων κεφαλαίων από το κοινό (συμπεριλαμβανομένου του προϊόντος της πώλησης τραπεζικών ομολόγων στο κοινό) και στη χορήγηση πιστώσεων για ίδιο λογαριασμό, και

ii) όλα τα λοιπά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα κατοίκους, η δραστηριότητα των οποίων συνίσταται στην αποδοχή καταθέσεων ή/και στενών υποκατάστατων καταθέσεων από φορείς εκτός των ΝΧΙ, και στη χορήγηση πιστώσεων ή/και στις τοποθετήσεις σε τίτλους για ίδιο λογαριασμό (τουλάχιστον από οικονομικής απόψεως).

Λοιποί τομείς

Η κατηγορία "λοιποί τομείς" των στατιστικών στοιχείων της ζώνης του ευρώ περιλαμβάνει διάφορες θεσμικές μονάδες και κυρίως:

i) λοιπά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που δεν περιλαμβάνονται στον ορισμό των ΝΧΙ, όπως οργανισμοί συλλογικών επενδύσεων που δεν θεωρούνται αμοιβαία κεφάλαια της χρηματαγοράς, οργανισμοί επενδύσεων σε ακίνητα, εταιρείες μεσιτείας σε συναλλαγές κινητών αξιών, ιδρύματα κτηματικής πίστης, ασφαλιστικές εταιρείες, συνταξιοδοτικά ταμεία και επικουρικοί χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί και φορείς, και

ii) μη χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, όπως δημόσιες και ιδιωτικές μη χρηματοδοτικές εταιρείες, μη κερδοσκοπικά ιδρύματα που εξυπηρετούν νοικοκυριά, και νοικοκυριά.

Μη-ΝΧΙ

Η κατηγορία "μη ΝΧΙ" των στατιστικών στοιχείων της ζώνης του ευρώ περιλαμβάνει τους τομείς i) "γενική κυβέρνηση" και ii) "λοιποί τομείς".

Πίνακας 7

Κατάλογος των υπεράκτιων κέντρων χρησιμοποιούμενος για τους σκοπούς της γεωγραφικής ανάλυσης της ΕΚΤ για τα στοιχεία των ροών του τριμηνιαίου ισοζυγίου πληρωμών και της ετήσιας διεθνούς επενδυτική θέσης

>ΘΕΣΗ ΠΙΝΑΚΑ>

Πίνακας 8

Κατάλογος των διεθνών οργανισμών(7) χρησιμοποιούμενος για τους σκοπούς της γεωγραφικής ανάλυσης της ΕΚΤ για τα στοιχεία των ροών του τριμηνιαίου ισοζυγίου πληρωμών και της ετήσιας διεθνούς επενδυτικής θέσης

1. Όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

1.1. Κύρια όργανα και οργανισμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης (πλην της ΕΚΤ)

ΕΤΕπ (Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων)

Ευρωπαϊκή Επιτροπή

ΕΤΑ (Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης)

ΕΤΕ (Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων)

1.2. Λοιπά όργανα και οργανισμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης που καλύπτονται από το γενικό προϋπολογισμό

Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Δικαστήριο

Ελεγκτικό Συνέδριο

Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή

Επιτροπή των Περιφερειών

2. Διεθνείς οργανισμοί

2.1. Διεθνείς νομισματικοί οργανισμοί

ΔΝΤ (Διεθνές Νομισματικό Ταμείο)

ΤΔΔ (Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών)

2.2. Διεθνείς μη νομισματικοί οργανισμοί

2.2.1. Κύριοι Οργανισμοί των Ηνωμένων Εθνών

ΠΟΕ (Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου)

ΔΤΑΑ (Διεθνής Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης)

IDA (International Development Association//Ένωση Διεθνούς Ανάπτυξης)

2.2.2. Λοιποί Οργανισμοί των Ηνωμένων Εθνών

Unesco (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organisation//Οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών για την Εκπαίδευση, την Επιστήμη και τον Πολιτισμό)

FAO (Food and Agriculture Organisation//Οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών για τη Διατροφή και τη Γεωργία)

ΠΟΥ (Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας)

IFAD (International Fund for Agricultural Development//Διεθνές Ταμείο για την Ανάπτυξη της Γεωργίας)

IFC (International Finance Corporation//Διεθνής Οργανισμός Χρηματοδότησης)

MIGA (Multilateral Investment Guarantee Agency//Πολυμερής Οργανισμός Εγγύησης Επενδύσεων)

Unicef (United Nations Children's Fund//Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για τα Παιδιά)

UNHCR (United Nations High Commissioner for Refugees//Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες)

UNRWA (United Nations Relief and Works Agency for Palestine//Υπηρεσία Αρωγής και Έργων των Ηνωμένων Εθνών για τους πρόσφυγες της Παλαιστίνης στη Μέση Ανατολή)

ΔΟΑΕ (Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας)

ΔΟΕ (Διεθνής Οργάνωση Εργασίας)

ITU (International Telecommunication Union//Διεθνής Ένωση Τηλεπικοινωνιών)

2.2.3. Λοιποί κύριοι διεθνείς οργανισμοί και όργανα (πλην της ΕΚΤ)

ΟΟΣΑ (Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης)

IADB (Inter-American Development Bank//Διαμερικανική Τράπεζα Ανάπτυξης)

AfDB (African Development Bank//Αφρικανική Τράπεζα Ανάπτυξης)

AsDB (Asian Development Bank//Ασιατική Τράπεζα Ανάπτυξης)

ΕΤΑΑ (Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης)

IIC (Inter-American Investment Corporation//Διαμερικανική Εταιρεία Επενδύσεων)

NIB (Nordic Investment Bank//Σκανδιναβική Τράπεζα Επενδύσεων)

IBEC (International Bank for Economic Cooperation//Διεθνής Τράπεζα Οικονομικής Συνεργασίας)

IIB (International Investment Bank//Διεθνής Τράπεζα Επενδύσεων)

CDB (Carribean Development Bank//Τράπεζα Αναπτύξεως της Καραϊβικής)

AMF (Arab Monetary Fund//Αραβικό Νομισματικό Ταμείο)

BADEA (Banque arabe pour le développement économique en Afrique//Αραβική Τράπεζα για την Οικονομική Ανάπτυξη της Αφρικής)

CASDB (Central African States Development Bank//Τράπεζα Ανάπτυξης των Κρατών της Κεντρικής Αφρικής)

Αφρικανικό Ταμείο Ανάπτυξης

Ασιατικό Ταμείο Ανάπτυξης

Fonds spécial unifié de développement (/Ειδικό Ενοποιημένο Ταμείο Ανάπτυξης)

CABEI (Central American Bank for Economic Integration//Τράπεζα της Κεντρικής Αμερικής για την Οικονομική Ολοκλήρωση)

ADC (Andean Development Corporation//Αναπτυξιακός Οργανισμός των Άνδεων)

2.2.4. Λοιποί διεθνείς οργανισμοί

ΝΑΤΟ (North Atlantic Treaty Organisation//Οργανισμός Βορειοατλαντικού Συμφώνου)

Συμβούλιο της Ευρώπης

ΔΕΕΣ (Διεθνής Επιτροπή Ερυθρού Σταυρού)

ΕΥΔ (Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος)

ΕΟΔΕ (Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας)

Eurocontrol (Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια της Αεροναυσιπλοΐας)

Eutelsat (European Telecommunications Satellite Organisation//Ευρωπαϊκός Οργανισμός Δορυφορικών Τηλεπικοινωνιών)

Intelsat (International Telecommunications Satellite Organisation//Διεθνής Οργανισμός Δορυφορικών Τηλεπικοινωνιών)

EBU/UER (European Broadcasting Union//Union européenne de radio-télévision//Ευρωπαϊκή Ραδιοτηλεοπτική Ένωση)

Eumetsat (European Organisation for the Exploitation of Meteorological Satellites//Ευρωπαϊκή Οργάνωση για την Εκμετάλλευση Μετεωρολογικών Δορυφόρων)

ESO (European Southern Observatory//Ευρωπαϊκή Οργάνωση για τις Αστρονομικές Έρευνες στον Νότιο Ημισφαίριο)

ECMWF (European Centre for Medium-Range Weather Forecasts//Ευρωπαϊκό Κέντρο Μεσοπρόθεσμων Μετεωρολογικών Προγνώσεων)

EMBL (European Molecular Biology Laboratory//Ευρωπαϊκό Εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας)

CERN (European Organisation for Nuclear Research//Ευρωπαϊκή Οργάνωση Πυρηνικών Ερευνών)

ΔΟΜ (Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης)

(1) Οι εξαιρέσεις αφορούν τις συναλλαγές/θέσεις χρηματοοικονομικών παραγώγων μεταξύ συνδεόμενων επιχειρήσεων, για τις οποίες συμφωνήθηκε σε ευρωπαϊκό επίπεδο ότι θα καταγράφονται στην κατηγορία "χρηματοοικονομικά παράγωγα" και όχι στις κατηγορίες "άμεσες επενδύσεις/λοιπά κεφάλαια".

(2) Οι χώρες απαριθμούνται σε παρένθεση μόνο για τους σκοπούς της απεικόνισης της σύνθεσης της συγκεκριμένης ομάδας και δεν απαιτείται ανάλυση κατά συγκεκριμένη χώρα.

(3) Μόνον ως επιλεγμένα μεγέθη του ισοζυγίου χρηματοοικονομικών συναλλαγών του ισοζυγίου πληρωμών, των λογαριασμών συναφούς εισοδήματος και της διεθνούς επενδυτικής θέσης. Βλ. πίνακα 7.

(4) Μόνον ως επιλεγμένα μεγέθη του ισοζυγίου χρηματοοικονομικών συναλλαγών του ισοζυγίου πληρωμών, των λογαριασμών συναφούς εισοδήματος και της διεθνούς επενδυτικής θέσης. Βλ. πίνακα 7.

(5) Εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Βλ. πίνακα 8. Οι οργανισμοί απαριθμούνται μόνο για τους σκοπούς της απεικόνισης της σύνθεσης της συγκεκριμένης ομάδας και δεν απαιτείται ανάλυση κατά συγκεκριμένο οργανισμό.

(6) Υπολογίζεται ως διαφορά (του ποσού που αντιστοιχεί στο σύνολο κάθε επικεφαλίδας του ισοζυγίου πληρωμών/της διεθνούς επενδυτικής θέσης και του ποσού που αντιστοιχεί στους αντισυμβαλλόμενους που απαριθμούνται παραπάνω).

(7) Βασισμένος στο vademecum της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Eurostat) σχετικά με το ισοζύγιο πληρωμών.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ V

ΔΙΑΒΙΒΑΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ

Για την ηλεκτρονική διαβίβαση των απαιτούμενων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) στατιστικών πληροφοριών, οι εθνικές κεντρικές τράπεζες (ΕθνΚΤ) χρησιμοποιούν τη διευκόλυνση που τους παρέχει το Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών (ΕΣΚΤ), η οποία έχει ως βάση το τηλεπικοινωνιακό δίκτυο "ESCB-Net". Κάθε ανταλλαγή δεδομένων εντός του ΕΣΚΤ διενεργείται βάσει του ίδιου εννοιολογικού προτύπου δεδομένων. Το μορφότυπο στατιστικού μηνύματος που έχει σχεδιαστεί για την εν λόγω ηλεκτρονική ανταλλαγή στατιστικών πληροφοριών είναι το μορφότυπο "GESMES/TS". Η εν λόγω ρύθμιση δεν εμποδίζει τη χρήση άλλου μέσου διαβίβασης στατιστικών πληροφοριών στην ΕΚΤ που έχει συμφωνηθεί ως εφεδρική λύση.

Οι ΕθνκΤ ακολουθούν τις συστάσεις που αναφέρονται στη συνέχεια, προκειμένου να εξασφαλίζουν την ικανοποιητική λειτουργία της διαβίβασης των στοιχείων.

- Πληρότητα: Οι ΕθνΚΤ ανακοινώνουν όλες τις απαιτούμενες κλείδες σειράς. Η ανακοίνωση χωρίς κλείδες σειράς ή μη καταχωρημένων κλείδων σειράς θα θεωρείται ελλιπής παροχή στοιχείων. Σε περίπτωση που παραλείπεται ορισμένη παρατήρηση, η παράλειψη καταγράφεται με τη χρήση του αντίστοιχου κωδικού καθεστώτος παρατήρησης. Επιπλέον, όταν γίνονται αναθεωρήσεις σε ένα μόνο υποσύνολο κλείδων σειράς, οι κανόνες επαλήθευσης θα πρέπει να εφαρμόζονται στο σύνολο των στοιχείων του ισοζυγίου πληρωμών.

- Κανόνες χρήσης προσήμου: κατά τη διαβίβαση των στοιχείων από τις ΕθνΚΤ στην ΕΚΤ και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Eurostat) ακολουθούνται ομοιόμορφοι κανόνες χρήσης προσήμου για το σύνολο των δεδομένων που πρέπει να υποβληθούν. Σύμφωνα με τους κανόνες αυτούς, τα στοιχεία για τις πιστώσεις και τις χρεώσεις στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και στο λογαριασμό κίνησης κεφαλαίων πρέπει να υποβάλλονται με θετικό πρόσημο, ενώ τα καθαρά υπόλοιπα πρέπει να υπολογίζονται και να υποβάλλονται ως πιστώσεις μείον τις χρεώσεις. Στο ισοζύγιο χρηματοοικονομικών συναλλαγών, οι μειώσεις των καθαρών απαιτήσεων/αυξήσεις των καθαρών υποχρεώσεων πρέπει να υποβάλλονται με θετικό πρόσημο, ενώ οι αυξήσεις των καθαρών απαιτήσεων/μειώσεις των καθαρών υποχρεώσεων πρέπει να υποβάλλονται με αρνητικό πρόσημο. Τα καθαρά υπόλοιπα πρέπει να υπολογίζονται και να υποβάλλονται ως καθαρές μεταβολές των απαιτήσεων, συν τις καθαρές μεταβολές των υποχρεώσεων.

Κατά τη διαβίβαση των στοιχείων της διεθνούς επενδυτικής θέσης, οι καθαρές θέσεις θα πρέπει να υπολογίζονται και να υποβάλλονται ως θέση σε απαιτήσεις, μείον τη θέση σε υποχρεώσεις.

- Λογιστικές ταυτότητες των στοιχείων: πριν από τη διαβίβαση των στοιχείων στην ΕΚΤ, οι ΕθνΚΤ πρέπει να εφαρμόζουν τους κανόνες επαλήθευσης, οι οποίοι έχουν γνωστοποιηθεί και οι οποίοι καθίστανται διαθέσιμοι κατόπιν αιτήματος.

Σε περίπτωση αναθεωρήσεων, οι ΕθνΚΤ δύνανται να αποστέλλουν στην ΕΚΤ ενημερωμένη δέσμη στοιχείων. Τυχόν αναθεωρήσεις θα πρέπει να διαβιβάζονται ως ακολούθως:

- αναθεωρήσεις μηνιαίων στοιχείων καθίστανται διαθέσιμες με την υποβολή i) των αντίστοιχων τριμηνιαίων στοιχείων, ii) των αντίστοιχων αναθεωρημένων τριμηνιαίων στοιχείων, iii) των στοιχείων της διεθνούς επενδυτικής θέσης για το αντίστοιχο έτος, και iv) των αναθεωρημένων στοιχείων της διεθνούς επενδυτικής θέσης για το αντίστοιχο έτος·

- αναθεωρήσεις τριμηνιαίων στοιχείων καθίστανται διαθέσιμες με την υποβολή i) των στοιχείων που αναφέρονται στο επόμενο τρίμηνο, ii) των στοιχείων της διεθνούς επενδυτικής θέσης για το αντίστοιχο έτος, και iii) των αναθεωρημένων στοιχείων της διεθνούς επενδυτικής θέσης για το αντίστοιχο έτος·

- αναθεωρήσεις των στοιχείων της ετήσιας διεθνούς επενδυτικής θέσης καθίστανται διαθέσιμες με την υποβολή των στοιχείων των επόμενων ετών.

Αναθεωρήσεις των στοιχείων του μηνιαίου και τριμηνιαίου ισοζυγίου πληρωμών, που αναφέρονται σε ολόκληρα έτη, υποβάλλονται από τις ΕθνΚΤ στην ΕΚΤ με την υποβολή των στοιχείων της διεθνούς επενδυτικής θέσης του έτους στο οποίο αναφέρονται τα στοιχεία.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ VI

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΩΝ ΜΕΘΟΔΩΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) παρακολουθεί τις μεθόδους κατάρτισης των παρεχομένων στατιστικών στοιχείων του ισοζυγίου πληρωμών και της διεθνούς επενδυτικής θέσης, καθώς επίσης τις έννοιες και τους ορισμούς που εφαρμόζουν σε τακτική βάση τα συμμετέχοντα κράτη μέλη. Η παρακολούθηση θα διεξάγεται σε συνδυασμό με τη διαδικασία ενημέρωσης της έκδοσης της ΕΚΤ σχετικά με τις στατιστικές μεθόδους για το ισοζύγιο πληρωμών και τη διεθνή επενδυτική θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης [European Union balance of payments/international investment position statistical methods (το "BoP Book")] και τη διαδικασία της "Εξαμηνιαίας επισκόπησης" ("Six-monthly review"). Εκτός από την παρακολούθηση, αμφότερα τα έγγραφα στόχο έχουν την πληροφόρηση των φορέων κατάρτισης των στατιστικών στοιχείων του ισοζυγίου πληρωμών της ζώνης του ευρώ σχετικά με τις εξελίξεις σε άλλα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ.

Το BoP Book περιέχει πληροφορίες σχετικά με τη διάρθρωση των στατιστικών στοιχείων του ισοζυγίου πληρωμών και της διεθνούς επενδυτικής θέσης για όλα τα κράτη μέλη. Περιέχει αναλυτική περιγραφή των μεθόδων κατάρτισης στοιχείων, των εννοιών και ορισμών που εφαρμόζονται, καθώς και πληροφορίες σχετικά με τις αποκλίσεις κάθε κράτους μέλους από την τήρηση των συμφωνηθέντων ορισμών όσον αφορά τα στατιστικά στοιχεία του ισοζυγίου πληρωμών και της διεθνούς επενδυτικής θέσης.

Το BoP Book ενημερώνεται σε ετήσια βάση, σε στενή συνεργασία με τα κράτη μέλη. Η εξαμηνιαία επισκόπηση διεξάγεται προς συμπλήρωση της ανωτέρω ενημέρωσης.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ VII

ΣΥΛΛΟΓΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΧΑΡΤΟΦΥΛΑΚΙΟΥ

Λόγω των εγγενών δυσχερειών της ορθής καταγραφής των ροών και υπολοίπων των επενδύσεων χαρτοφυλακίου, κρίθηκε αναγκαίο να καθοριστούν κοινές μέθοδοι συλλογής των εν λόγω στοιχείων για όλη τη ζώνη του ευρώ(1).

Τα συστήματα συλλογής στοιχείων των επενδύσεων χαρτοφυλακίου συμμορφώνονται προς ορισμένο πρότυπο, το οποίο χαρακτηρίζεται τουλάχιστον "αποδεκτό" σύμφωνα με τον πίνακα που ακολουθεί:

>ΘΕΣΗ ΠΙΝΑΚΑ>

Σημειώσεις:

"s-b-s"= security by security data collection (/συλλογή στοιχείων ανά τίτλο)

"agg."= data collection on an aggregated basis (/συλλογή στοιχείων σε συγκεντρωτική βάση)

"υπόλοιπα που προέκυψαν"= συσσώρευση ροών

"ροές που προέκυψαν"= ως διαφορές από υπόλοιπα (προσαρμοσμένες ως προς τις μεταβολές ισοτιμιών και τιμών)

"εκτιμώμενες ροές"= κατανεμημένες κατά μήνα, εκτιμώμενες με βάση τις τριμηνιαίες ροές

(1) Βλ. και την έκθεση της ΕΚΤ "Task Force on Portfolio Investment Collection Systems, final report" του Ιουνίου 2002, η οποία δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα της: http://www.ecb.int