52003DC0261

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ - Ενίσχυση της κοινωνικής διάστασης της στρατηγικής της Λισσαβόνας: Εξορθολογισμός του ανοικτού συντονισμού στον τομέα της κοινωνικής προστασίας

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

1. Εισαγωγή: Η κοινωνική προστασία στην πολιτική ατζέντα της ΕΕ

2. Εξορθολογισμός ώστε να ενισχυθεί η κοινωνική διάσταση της στρατηγικής της Λισσαβώνας.

2.1. Συμβολή στην κοινωνικοοικονομική διακυβέρνηση ως επακόλουθο του εξορθολογισμού των διαδικασιών συντονισμού της οικονομικής πολιτικής και της πολιτικής απασχόλησης.

2.2. Εξορθολογισμός: Η δημιουργία ενός ολοκληρωμένου πλαισίου για τη συνεργασία σχετικά με την κοινωνική προστασία

2.3. Μέθοδοι εργασίας: η ανοικτή μέθοδος συντονισμού και ο ρόλος της στο πλαίσιο της συνολικής στρατηγικής.

Ανοικτή μέθοδος συντονισμού (OMC): Μια συμπληρωματική μέθοδος

Ευελιξία και πλήρης εφαρμογή της επικουρικότητας

Άνοιγμα: η συμμετοχή των συντελεστών

Ο δεσμός με υφιστάμενες διαδικασίες και μέσα

Ρόλος της Επιτροπής

Σύνθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

3. Δημιουργία της ενισχυμένης και απλοποιημένης διαδικασίας συντονισμού

3.1. Κοινοί στόχοι

3.2. Μηχανισμοί υποβολής εκθέσεων: μια νέα ετήσια κοινή έκθεση για την κοινωνική προστασία

3.3. Δείκτες: μια σημαντική υποστήριξη του εξορθολογισμού

3.4. Προετοιμασία της εξορθολογισμένης ανοικτής μεθόδου συντονισμού για την κοινωνική προστασία

Κοινωνική ενσωμάτωση

Συντάξεις

Υγειονομική περίθαλψη

Κοινή έκθεση για την κοινωνική προστασία

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3.

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΤΖΕΝΤΑ ΤΗΣ ΕΕ

Η κοινωνική προστασία είναι μια θεμελιώδης συνιστώσα του ευρωπαϊκού μοντέλου της κοινωνίας. Μπορεί να ορισθεί ως το σύνολο των συλλογικών συστημάτων μεταβίβασης τα οποία αποβλέπουν στην προστασία των ατόμων από τους κοινωνικούς κινδύνους [1]. Επί του παρόντος, αντιστοιχεί, κατά μέσο όρο, στο 27,5% περίπου του ΑΕΠ (έπεσε από την αιχμή του 29% το 1993). [2] Τα κράτη μέλη διατηρούν την πλήρη αρμοδιότητα για τη χρηματοδότηση και την οργάνωση των συστημάτων τους. Η νομοθεσία της ΕΕ στον εν λόγω τομέα ασχολήθηκε κυρίως με τον τρόπο με τον οποίο οι θεμελιώδεις αρχές της συνθήκης εφαρμόζονται στο πλαίσιο των εθνικών συστημάτων. [3]

[1] Οι κοινωνικοί κίνδυνοι κατά κανόνα καλύπτουν το γήρας, τη σύνταξη και την εξάρτηση που συνδέεται με την ηλικία, το θάνατο του ασφαλισμένου, την αναπηρία, την ασθένεια, τη μητρότητα, τα εξαρτώμενα παιδιά και την ανεργία και, ορισμένες φορές, την ανάγκη να παρέχεται φροντίδα στους ευπαθείς ηλικιωμένους και στα άτομα με ειδικές ανάγκες ή στους άρρωστους ασθενείς. Η κοινωνική προστασία εξασφαλίζει ότι αυτοί οι κοινωνικοί κίνδυνοι δεν έχουν ως αποτέλεσμα τη φτώχεια και ότι η έλλειψη πόρων δεν εμποδίζει την πρόσβαση σε υπηρεσίες που είναι ουσιώδεις για μια ανθρώπινη ζωή με αξιοπρέπεια.

[2] Οι συντάξεις γήρατος και η υγειονομική περίθαλψη είναι κατά πολύ οι μεγαλύτερες συνιστώσες της κοινωνικής προστασίας στην Ένωση, αντιστοιχώντας μαζί στο περίπου 2/3 των συνολικών προγραμματισμένων εξόδων. Ευρωπαϊκή Επιτροπή «Κοινωνική προστασία στην Ευρώπη 2001», που δημοσιεύθηκε το Μάιο του 2002.

[3] Ως επακόλουθο της ελεύθερης κυκλοφορίας, υπάρχουν συντονιστικοί μηχανισμοί που καλύπτουν την κοινωνική ασφάλιση των διακινούμενων εργαζομένων στους κανονισμούς 1408/71 και 574/72, οι οποίοι εξασφαλίζουν ότι δεν χάνουν τα δικαιώματα όταν ασκούν το δικαίωμά τους για ελεύθερη κυκλοφορία. Παρομοίως, οι οδηγίες 79/7/ΕΟΚ και 86/378/ΕΟΚ ασχολούνται με την εφαρμογή της αρχής της ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών στην εκ του νόμου προβλεπόμενη και την επαγγελματική κοινωνική ασφάλιση.

Οι συνθήκες του Άμστερνταμ και της Νίκαιας σκιαγράφησαν το ρόλο της Κοινότητας «να υποστηρίζει και συμπληρώνει τις δραστηριότητες των κρατών μελών» σε ένα φάσμα στόχων σχετικών με την κοινωνική προστασία: την «κοινωνική ασφάλιση και κοινωνική προστασία των εργαζομένων», «την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού» και «τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων κοινωνικής προστασίας». Αυτή είναι η βάση για τις διαδικασίες πολιτικής συνεργασίας και συντονισμού που έχουν αναπτυχθεί κατά τα τελευταία χρόνια, συμπεριλαμβανομένων των ανταλλαγών πληροφοριών, της αξιολόγησης των συνεχιζόμενων πολιτικών εξελίξεων και του προσδιορισμού των βέλτιστων πρακτικών. Βασίζονται στη ρητή αναγνώριση της επικουρικότητας και της πολυμορφίας των εθνικών συστημάτων. Υπάρχει μια κοινή αναγνώριση ότι τα συστήματα αντιμετωπίζουν κοινές προκλήσεις (παραδείγματος χάρη, όσον αφορά τη γήρανση του πληθυσμού. τη διατήρηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού και την απειλή των όλο και μεγαλύτερων ανισοτήτων. τις αλλαγές στη δομή της κοινωνίας, των οικογενειών και του κόσμου της εργασίας. την πρόκληση της συμβολής στην οικονομική μεγέθυνση και στη δημιουργία θέσεων εργασιών) και πρέπει να μεταρρυθμιστούν και να εκσυγχρονιστούν έναντι των προκλήσεων αυτών.

Το πεδίο εφαρμογής αυτής της συνεργασίας έκανε ένα τεράστιο βήμα προς τα εμπρός όταν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Λισσαβώνας, το Μάρτιο του 2002, σκιαγράφησε το όραμά της μιας ολοκληρωμένης κοινωνικοοικονομικής στρατηγικής για την Ευρώπη για τη δεκαετία έως το 2010. Τα συμπεράσματα της Λισσαβώνας θεώρησαν τα εκσυγχρονισμένα και βελτιωμένα συστήματα κοινωνικής προστασίας ως ένα σημαντικό λίθο οικοδόμησης προς την κατεύθυνση της επίτευξης του συνολικού στρατηγικού στόχου. Η άποψη αυτή ότι η κοινωνική προστασία μπορεί να συμβάλει σημαντικά για να επιτύχει τη συνολική κοινωνικοοικονομική πολιτική ενισχύθηκε περαιτέρω στην ατζέντα κοινωνικής πολιτικής που εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Νίκαιας. Στον πυρήνα της βρισκόταν η ιδέα ενός τριγώνου πολιτικής, που περιλαμβάνει τη θετική αλληλεπίδραση μεταξύ της οικονομικής πολιτικής και της πολιτικής απασχόλησης και κοινωνικής προστασίας.

Έτσι, αφενός, οι στόχοι της μακροοικονομικής πολιτικής και της απελευθέρωσης της αγοράς έχουν σημαντικές κοινωνικές επιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεων στην οργάνωση των συστημάτων κοινωνικής προστασίας. αφετέρου, οι οικονομικές πολιτικές και οι πολιτικές απασχόλησης, παραδείγματος χάρη, για την προώθηση της αυξημένης συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας, πρέπει να υποστηριχθούν από μεταρρυθμίσεις στους τομείς κοινωνικής προστασίας, όπως οι συντάξεις, η υγειονομική περίθαλψη και τα συστήματα φροντίδας. Όλο και περισσότερο η κοινωνική προστασία θεωρείται ότι διαδραματίζει σημαντικό ρόλο ως παραγωγικός παράγοντας, εξασφαλίζοντας ότι οι αποτελεσματικές, δυναμικές σύγχρονες οικονομίες οικοδομούνται σε στερεά θεμέλια και στην κοινωνική δικαιοσύνη.

Η παρούσα ανακοίνωση παραθέτει συγκεκριμένες προτάσεις με στόχο να καταστεί ο συντονισμός των πολιτικών των κρατών μελών στον τομέα της κοινωνικής προστασίας πιο αποτελεσματικός, συμβάλλοντας έτσι στον αναγκαίο εκσυγχρονισμό των συστημάτων κοινωνικής προστασίας και στην ενίσχυση της κοινωνικής διάστασης της στρατηγικής της Λισσαβώνας. Το βασικό μέσο για το στόχο αυτό είναι η ανοικτή μέθοδος συντονισμού. Ενώ η μέθοδος αυτή εφαρμόζεται ήδη για κάποιους κλάδους της κοινωνικής προστασίας, χρειάζεται ουσιαστικό εξορθολογισμό και απλοποίηση που να περιλαμβάνουν το σαφέστερο ορισμό του πεδίου εφαρμογής της.

Ο εξορθολογισμός του πολιτικού συντονισμού για την κοινωνική προστασία πρέπει να ενισχύει την ποιότητα και τη συνοχή της συνολικής κοινωνικοοικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ. Συνεπώς, πρέπει να γίνεται σε συμφωνία με μέσα που βασίζονται στη συνθήκη για τον συντονισμό της οικονομικής πολιτικής και της πολιτικής απασχόλησης στην ΕΕ - και έτσι να παρέχουν συμβολή για την ετήσια εαρινή έκθεση την οποία εκπονεί κάθε εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Έτσι, η παρούσα ανακοίνωση πραγματεύεται τον τρόπο με τον οποίο η εξορθολογισμένη διαδικασία πολιτικού συντονισμού μπορεί να συμπληρώσει και να παράσχει προστιθέμενη αξία στις υφιστάμενες μεθόδους και διαδικασίες συντονισμού βάσει της συνθήκης [4]. Με βάση τον πρόσφατα δημιουργηθέντα τριετή κύκλο για το συγχρονισμό των διαδικασιών συντονισμού της οικονομικής πολιτικής και της πολιτικής απασχόλησης - των δύο κύριων πυλώνων της στρατηγικής της Λισσαβώνας - περιγράφει ένα χρονοδιάγραμμα για τον εξορθολογισμό της διαδικασίας κοινωνικής προστασίας που μπορεί να επιτευχθεί το 2006 και να συγχρονιστεί με το δεύτερο γύρο του τριετούς κύκλου αυτών των δύο διαδικασιών συντονισμού. Αντίστοιχα η έναρξη των νέων εξορθολογισμένων στόχων της κοινωνικής προστασίας θα είναι ταυτόχρονη και συνεπής με το δεύτερο γύρο των συγχρονισμένων διαδικασιών οικονομικής πολιτικής και πολιτικής απασχόλησης.

[4] Ο ρόλος της ανοικτής μεθόδου συντονισμού σχετικά με τις διαδικασίες που βασίζονται στη συνθήκη καθορίστηκε από την επιτροπή κοινωνικής προστασίας και την επιτροπή οικονομικής πολιτικής στο πλαίσιο της εφαρμογής της μεθόδου αυτής στον τομέα των συντάξεων στην κοινή έκθεση προς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Laeken. Αναφέρει ότι η ανοικτή μέθοδος συντονισμού συμπληρώνει τις διαδικασίες που βασίζονται στη συνθήκη και παίρνει τη θέση της δίπλα σε εκείνες τις υφιστάμενες διαδικασίες, οι οποίες στο πλαίσιο της ευρύτερης αρμοδιότητάς τους εξακολουθούν να ασχολούνται με πτυχές των σχετικών πολιτικών και ζητεί τη συνεκτικότητα με αυτές τις διαδικασίες. Βλέπε «Ποιότητα και βιωσιμότητα των συντάξεων - Κοινή έκθεση για τους στόχους και τις μεθόδους εργασίας στον τομέα των συντάξεων, 10672/01 ECFIN 198 SOC 272.

Η ανακοίνωση πραγματεύεται επίσης τον τρόπο με τον οποίο η συνεργασία για την κοινωνική προστασία, η οποία αυξήθηκε ταχέως από τη Λισσαβώνα και μετά, μπορεί να καταστεί πιο αποδοτική και λιγότερο επιβαρυντική για τους αντίστοιχους συντελεστές και τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να αναπτυχθούν μεγαλύτερες συνεργίες μεταξύ των διαφόρων κλάδων της εργασίας. Προτείνει τον εξορθολογισμό και την απλοποίηση της εργασίας καθώς και τη μεγαλύτερη έμφαση στην εφαρμογή στο μέλλον.

Η ευκαιρία αυτή της παρούσας ανακοίνωσης αιτιολογείται από την ανάγκη να προετοιμασθεί εγκαίρως η συμμετοχή των νέων κρατών μελών στις διαδικασίες πολιτικού συντονισμού που συμβάλλουν στη στρατηγική της Λισσαβώνας, καθώς και ο συγχρονισμός της διαδικασίας κοινωνικής προστασίας με τις διαδικασίες συντονισμού της οικονομικής πολιτικής και της πολιτικής απασχόλησης το 2006. Η ανακοίνωση είχε αναγγελθεί στην εαρινή έκθεση του 2003 [5], όπου η Επιτροπή δεσμεύθηκε να εκδώσει ανακοίνωση σχετικά με την «ευθυγράμμιση των σημερινών αποσπασματικών ενεργειών που αφορούν την κοινωνική ενσωμάτωση και τις συντάξεις και, σε εύθετο χρόνο, τη συνεργασία σε σχέση με την υγειονομική περίθαλψη και το στόχο του να «ανταμείβεται η εργασία» σε μια και μόνο ανοικτή μέθοδο συντονισμού». Ανταποκρίνεται επίσης στην πρόσκληση που απευθύνθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο των Βρυξελλών στην Επιτροπή «να υποβάλει έκθεση για τη σκοπιμότητα της απλούστευσης και του εξορθολογισμού των διάφορων συνιστωσών των εργασιών περί κοινωνικής προστασίας σε ένα πλαίσιο με λογική συνοχή με τη βοήθεια της ανοικτής μεθόδου συντονισμού».

[5] COM (2003) 5

2. ΕΞΟΡΘΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΩΣΤΕ ΝΑ ΕΝΙΣΧΥΘΕΙ Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΤΗΣ ΛΙΣΣΑΒΩΝΑΣ.

2.1. Συμβολή στην κοινωνικοοικονομική διακυβέρνηση ως επακόλουθο του εξορθολογισμού των διαδικασιών συντονισμού της οικονομικής πολιτικής και της πολιτικής απασχόλησης.

Ο εξορθολογισμός των διαδικασιών συντονισμού της οικονομικής πολιτικής και της πολιτικής απασχόλησης περιέλαβε τη δημιουργία ενός νέου ενοποιημένου χρονοδιαγράμματος για τις εργασίες τόσο πριν όσο και μετά κάθε εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, μέσα σε ένα πλαίσιο ενός τριετούς κύκλου (2003-2005). Οι κατευθυντήριες γραμμές και οι συστάσεις πρέπει να διατηρούνται γενικά αμετάβλητες γι'αυτά τα τρία χρόνια, επιτρέποντας έτσι στα κράτη μέλη και στην Επιτροπή να επικεντρωθούν στην εφαρμογή κατά τη διάρκεια των ενδιαμέσων ετών. Ο συντονισμός της οικονομικής πολιτικής οργανώνεται μέσα στο πλαίσιο των γενικών προσανατολισμών της οικονομικής πολιτικής (ΓΠΟΠ). Η πολυμερής εποπτεία στοχεύει στην αξιολόγηση της εφαρμογής των ΓΠΟΠ και του συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης. Στη διαδικασία αυτή αντιμετωπίζονται και οι συντάξεις από την άποψη της οικονομικής βιωσιμότητας των συνταξιοδοτικών συστημάτων και των δημόσιων οικονομικών συνολικά καθώς και της συμβολής των συνταξιοδοτικών συστημάτων στη λειτουργία των αγορών εργασίας και των χρηματοοικονομικών αγορών και στην απόδοση της οικονομίας συνολικά. Ειδικότερα, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Στοκχόλμης κατέληξε στα συμπεράσματά του ότι οι ολοκληρωμένες στρατηγικές των κρατών μελών για την αντιμετώπιση των οικονομικών και δημοσιονομικών προκλήσεων που θέτουν οι γηράσκοντες πληθυσμοί υποβάλλονται σε συνδυασμό με προγράμματα σταθερότητας/σύγκλισης και εξετάζονται στα πλαίσια του συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης καθώς και μέσω των ΓΠΟΠ.

Ο συντονισμός της πολιτικής απασχόλησης οργανώνεται μέσα στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την απασχόληση (ΕΣΑ) και οικοδομήθηκε γύρω από διάφορες συνιστώσες. Οι κατευθυντήριες γραμμές απασχόλησης (ΚΓΑ) καθόρισαν κοινούς στόχους και προτεραιότητες για τις πολιτικές απασχόλησης των κρατών μελών, οι οποίες τίθενται σε εφαρμογή εθνικά μέσω των εθνικών σχεδίων δράσης. Αυτά τα σχέδια δράσης εξετάζονται από κοινού από την Επιτροπή και το Συμβούλιο, που υποβάλλουν μια κοινή έκθεση απασχόλησης, με βάση την οποία μπορούν να εκδοθούν συστάσεις ειδικές για κάθε χώρα κατόπιν πρότασης της Επιτροπής. Ενώ η διαδικασία υποβολής έκθεσης είναι ετήσια, οι κατευθυντήριες γραμμές πρέπει να παραμένουν σταθερές για τρία χρόνια. Πέρα από την πλήρη απασχόληση και την ποιότητα στην εργασία, η προώθηση της συνοχής και της κοινωνικής ενσωμάτωσης είναι ένας από τους τρεις κυρίαρχους στόχους της ΕΣΑ που αντανακλούνται στις κατευθυντήριες γραμμές απασχόλησης. Ο στόχος αυτός υποστηρίζεται από ορισμένες προτεραιότητες για την προώθηση μιας αγοράς εργασίας χωρίς αποκλεισμούς και την απασχολησιμότητα των πιο μειονεκτούντων ομάδων. Οι κατευθυντήριες γραμμές ενθαρρύνουν επίσης τα κράτη μέλη να υποστηρίξουν τους εργαζομένους μεγαλύτερης ηλικίας και τους εργοδότες όσον αφορά την αύξηση του ποσοστού απασχόλησης των ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας και την επέκταση της ηλικίας εξόδου από την αγορά εργασίας.

Αυτός ο εξορθολογισμός ήταν μια σημαντική θετική επιτυχία και θέτει πλέον το ζήτημα όσον αφορά το πώς το έργο επί των άλλων πτυχών της στρατηγικής της Λισσαβώνας πρέπει να οργανωθεί ώστε να ενισχυθεί η διαδικασία συνολικά.

Το γεγονός ότι ο εξορθολογισμός αφορούσε άλλους τομείς πολιτικής και είχε το δυναμικό για μια γενικότερη εφαρμογή αναγνωρίστηκε στην ανακοίνωση του περασμένου Σεπτεμβρίου που πρότεινε τον εξορθολογισμό των διαδικασιών συντονισμού της οικονομικής πολιτικής και της πολιτικής απασχόλησης [6]. Εντόπισε την πρόσφατη σημαντική επέκταση του αριθμού των διαφορετικών διαδικασιών σε επίπεδα ΕΕ που αφορούν σε μικρό ή μεγαλύτερο βαθμό το συντονισμό των οικονομικών και των συναφών πολιτικών. Απαρίθμησε τις ακόλουθες διαδικασίες: το σύμφωνο σταθερότητας και ανάπτυξης. τη διαδικασία του Cardiff. το μακροοικονομικό διάλογο. ένα φάσμα διαδικασιών συγκριτικής αξιολόγησης σε διάφορους τομείς πολιτικής και τις εφαρμογές της ανοικτής μεθόδου συντονισμού σε διάφορους τομείς, ειδικότερα σε αυτό το πλαίσιο, όσον αφορά τις συντάξεις και την κοινωνική ενσωμάτωση. Τονίστηκε ότι καθώς κάθε ένα από αυτά τα στοιχεία προστίθεται, υπάρχει ο κίνδυνος να δημιουργηθεί μεγαλύτερη πολυπλοκότητα, διπλασιασμός της προσπάθειας και έλλειψη σαφήνειας στα γενικά μηνύματα. Περαιτέρω, η ανακοίνωση είχε προσδιορίσει ξεχωριστά την ανάγκη μεγαλύτερης επικέντρωσης στην εφαρμογή και λιγότερο στη δημιουργία απλώς περισσότερων κατευθυντήριων γραμμών πολιτικής.

[6] COM (2002) 487

Η ανακοίνωση του Σεπτεμβρίου του 2002 πρότεινε ότι θα υπάρξει μια μελέτη από την Επιτροπή, «στους επόμενους μήνες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο θα εξορθολογιστεί η ανοικτή διαδικασία συντονισμού στον τομέα της κοινωνικής προστασίας - που καλύπτει επί του παρόντος την κοινωνική ενσωμάτωση και τις συντάξεις - και τον τρόπο με τον οποίο θα συνδεθεί με τη νέα εξορθολογισμένη προσέγγιση». Αυτό είναι λογικό από την άποψη των στενών δεσμών και των ισχυρών πιθανών συνεργιών μεταξύ των διαδικασιών κοινωνικής προστασίας και των δύο εξορθολογισμένων διαδικασιών που βασίζονται στη συνθήκη. Η στενή τριγωνική σχέση μεταξύ των σχετικών πολιτικών τομέων αναδεικνύεται πολύ σαφώς στο έργο δυνάμει της ανοικτής μεθόδου συντονισμού για τις συντάξεις. Οι κοινοί στόχοι που συμφωνήθηκαν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Laeken ως βάση για τη διαδικασία κάλεσαν τα κράτη μέλη να περιγράψουν την πολιτική τους απάντηση με βάση ένα συνδυασμό κοινωνικών στόχων (πώς να διατηρηθεί η επάρκεια των συντάξεων. πώς να ανταποκριθούμε στις κοινωνικές αλλαγές). στόχων αγοράς εργασίας (πως να αυξηθεί η απασχόληση, ιδίως των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας). και οικονομικών ανησυχιών (πώς να εξασφαλισθεί η μακροχρόνια βιωσιμότητα των συνταξιοδοτικών συστημάτων). Παρομοίως, μπορούν να διαπιστωθούν σχετικές συνδέσεις μεταξύ των διαφόρων πολιτικών τομέων όσον αφορά την κοινωνική προστασία στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης και της φροντίδας για τους ηλικιωμένους, όπως τονίσθηκε από τους τρεις γενικούς στόχους πολιτικής που επικύρωσε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Βαρκελώνης - εξασφαλίζοντας την ποιότητα της φροντίδας, την ισότητα της πρόσβασης και της παροχής και την αλληλεγγύη στους χρηματοδοτικούς μηχανισμούς. Τέλος, το έργο σχετικά με την κοινωνική ενσωμάτωση περιλαμβάνει πολύ σημαντικά ζητήματα όσον αφορά την αλληλεπίδραση της κοινωνικής προστασίας και των πολιτικών απασχόλησης.

Ισχύει σαφώς, όταν εξετάζουμε, παραδείγματος χάρη, τα ζητήματα που αντιμετωπίζουν τα εθνικά συστήματα συντάξεων και υγειονομικής περίθαλψης ότι, ενώ οι χρηματοοικονομικές προκλήσεις αποτέλεσαν την κινητήρια δύναμη για τη μεταρρύθμιση, ο αντίκτυπος της δεν μπορεί να αξιολογηθεί αποκλειστικά από οικονομική προοπτική. Για να είναι αποτελεσματική, η μεταρρύθμιση πρέπει επίσης να εξασφαλίζει ότι η πολιτική εξακολουθεί να ενσωματώνεται στην αλληλεγγύη και τις βασικές αξίες της κοινωνίας. Ειδικότερα, όσον αφορά τις συντάξεις, παραδείγματος χάρη, είναι αναγκαίο να εξασφαλισθεί ότι τα κράτη μέλη εξακολουθούν να σέβονται τον κοινωνικό στόχο της επάρκειας στα συστήματά τους και να συνεχίζουν τις προσπάθειες για την προσαρμογή των συστημάτων τους στις μεταβαλλόμενες κοινωνικές ανάγκες. Η αλληλεξάρτηση μεταξύ της οικονομικής βιωσιμότητας και της επάρκειας έχει κατανοηθεί και θεωρείται ως προϋπόθεση για την απόκτηση πολιτικής υποστήριξης για μεταρρυθμίσεις. Η ίδια συνολική πολιτική ισορροπία απαιτείται όλο και περισσότερο σε επίπεδα ΕΕ, εάν θέλουμε η στρατηγική της Λισσαβώνας για το συντονισμό των κοινωνικοοικονομικών πολιτικών να επιτύχει τα μέγιστα οφέλη. Ο εξορθολογισμός, που αναλαμβάνεται με σκοπό την ενίσχυση της διάστασης της κοινωνικής προστασίας της στρατηγικής, μπορεί να συμβάλει στην επίτευξη αυτής της ισορροπίας.

Αντίστοιχα, οι προτάσεις που παρατίθενται στο τμήμα 3 προβλέπουν ότι το μελλοντικό έργο για την κοινωνική προστασία πρέπει να προσανατολίζεται κατά τέτοιο τρόπο ώστε να ενισχύει και να συμπληρώνει τις διαδικασίες που βασίζονται στη συνθήκη όσον αφορά τις πολιτικές απασχόλησης και τις μακροοικονομικές πολιτικές (αντίστοιχα τις ΓΠΟΠ και την ΕΣΑ). Έτσι και η ανάγκη να εξασφαλισθεί ότι το χρονοδιάγραμμα για τη νέα εξορθολογισμένη διαδικασία της κοινωνικής προστασίας πρέπει να είναι πλήρως συγχρονισμένο με εκείνο των δύο αυτών διαδικασιών. Θα βασίζεται σε έναν τριετή κύκλο επανεξέτασης των στόχων και παροχής σημαντικών στρατηγικών εκθέσεων. Αυτό το χρονικό πλαίσιο είναι κατάλληλο για την κοινωνική προστασία, δεδομένης της μακροχρόνιας φύσης των κοινωνικών εξελίξεων και του σταδιακού ρυθμού αλλαγής στον τομέα αυτό. Ταυτόχρονα με σκοπό την ενημέρωση της διαδικασίας που οδηγεί στην εαρινή σύνοδο κορυφής και την ενίσχυση της προβολής της κοινωνικής προστασίας στη στρατηγική της Λισσαβώνας, τα κράτη μέλη θα κληθούν να παράσχουν τα επόμενα έτη ελαφρές επικαιροποιήσεις όσον αφορά τις σημαντικές πολιτικές εξελίξεις. Ο συγχρονισμός με τις δύο εξορθολογισμένες διαδικασίες πρέπει να πραγματοποιηθεί από το 2006, όταν και θα αρχίσει ο επόμενος τριετής κύκλος για τις ΓΠΟΠ και τις ΚΓΑ.

2.2. Εξορθολογισμός: Η δημιουργία ενός ολοκληρωμένου πλαισίου για τη συνεργασία σχετικά με την κοινωνική προστασία

Η πολιτική συνεργασία για την κοινωνική προστασία έκανε ένα τεράστιο βήμα προς τα εμπρός όταν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Λισσαβώνας σκιαγράφησε το όραμά του μιας ολοκληρωμένης κοινωνικοοικονομικής στρατηγικής για την Ευρώπη για τη δεκαετία έως το 2010. Τα συμπεράσματα της Λισσαβώνας προσέδωσαν εξαιρετική σημασία στη συμβολή την οποία επρόκειτο να έχουν τα συστήματα κοινωνικής προστασία για την επίτευξη των νέων στρατηγικών στόχων. Έδωσαν σαφείς εντολές για κοινό έργο μεταξύ των κρατών μελών και της Επιτροπής στους τομείς της κοινωνικής ενσωμάτωσης και των συντάξεων. θέσπισαν την ανοικτή μέθοδο συντονισμού ως το μηχανισμό για την πρόοδο του έργου αυτού. και σκιαγράφησαν μηχανισμούς για την καθοδήγηση και το συντονισμό του έργου προς την κατεύθυνση της νέας στρατηγικής, βάσει της οποίας δίνεται κεντρικός ρόλος στο ετήσιο εαρινό ευρωπαϊκό συμβούλιο.

Αυτή η άποψη της κοινωνικής προστασίας ως σημαντικού στοιχείου στη γενική κοινωνικοοικονομική πολιτική ενισχύθηκε περαιτέρω στην ατζέντα κοινωνικής πολιτικής που ενέκρινε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στη Νίκαια [7]. Στον πυρήνα της βρισκόταν η ιδέα του τριγώνου πολιτικής που περιλαμβάνει τη δημιουργία ενός ενάρετου κύκλου οικονομικών πολιτικών και πολιτικών απασχόλησης και κοινωνικής προστασίας. Επιβεβαίωσε το στόχο του εκσυγχρονισμού και της βελτίωσης της κοινωνικής προστασίας προκειμένου να «αποκρίνεται στη μετάβαση στην οικονομία που βασίζεται στη γνώση και στις αλλαγές των κοινωνικών και οικογενειακών δομών και την αξιοποίηση του ρόλου της κοινωνικής προστασίας ως παραγωγικού παράγοντα».

[7] Οι τομείς πολιτικού προσανατολισμού που καθορίστηκαν στη Νίκαια ήταν: (I) περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας. (ii) πρόβλεψη και κεφαλαιοποίηση της αλλαγής στο εργασιακό περιβάλλον με τη δημιουργία νέας ισορροπίας μεταξύ ευελιξίας και ασφάλειας. (iii) καταπολέμηση της φτώχειας και όλων των μορφών αποκλεισμού και καθορισμού. (iv) εκσυγχρονισμός της κοινωνικής προστασίας. (v) προώθηση της ισότητας των φύλων. (vi) ενίσχυση των πτυχών της κοινωνικής πολιτικής της διεύρυνσης και των εξωτερικών σχέσεων της ΕΕ.

Οι προσανατολισμοί που έδωσαν τα Ευρωπαϊκά Συμβούλια της Λισσαβώνας και της Νίκαιας παρείχαν το πλαίσιο μέσα στο οποίο έχει πραγματοποιηθεί το έργο από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη με στόχο την κάλυψη της πρόκλησης του εκσυγχρονισμού των συστημάτων κοινωνικής προστασίας. Οι γενικοί στόχοι του εκσυγχρονισμού καθορίστηκαν στα συμπεράσματα του Συμβουλίου του Δεκεμβρίου του 1999 με βάση μια ανακοίνωση της Επιτροπής [8], ως η ανταμοιβή της εργασίας και η παροχή ασφαλούς εισοδήματος, οι ασφαλείς συντάξεις και τα βιώσιμα συνταξιοδοτικά συστήματα, η προώθηση της κοινωνικής ενσωμάτωσης και η εξασφάλιση υψηλής ποιότητας και η βιωσιμότητα της υγειονομικής περίθαλψης.

[8] «Μια συντονισμένη στρατηγική για τον εκσυγχρονισμό της κοινωνικής προστασίας» (COM (1999) 347 τελικό)

Η εγκυρότητα αυτού του πλαισίου επιβεβαιώθηκε από τη διαδοχή των εντολών που παρασχέθηκαν από τα επόμενα Ευρωπαϊκά Συμβούλια. Αυτά οδήγησαν στην εφαρμογή δύο σημαντικών διαδικασιών, τη χρησιμοποίηση της ανοικτής μεθόδου συντονισμού σε δύο από τα τέσσερα ζητήματα, στην κοινωνική ενσωμάτωση και στις συντάξεις. Επιπλέον, υπάρχει μια πιο χαλαρή μορφή πολιτικής συνεργασίας σε ζητήματα όσον αφορά την κοινωνική προστασία των ατόμων που έχουν ανάγκη από υγειονομική περίθαλψη και μακροχρόνια φροντίδα.

Η επιτροπή κοινωνικής προστασίας ανέλαβε πρόσφατα εργασίες σχετικά με την «ανταμοιβή της εργασίας» έτσι ώστε να προσδιορίσει την ειδική συμβολή που μπορούν να έχουν τα συστήματα κοινωνικής προστασίας σε αυτόν το γενικό στόχο (παραδείγματος χάρη όσον αφορά τις δομές κινήτρων των συστημάτων παροχών). Οι πτυχές του ζητήματος αντιμετωπίστηκαν και θα εξακολουθήσουν να αντιμετωπίζονται στο πλαίσιο των ΓΠΟΠ και των κατευθυντήριων γραμμών απασχόλησης.

Ο ρυθμός και το επίκεντρο του έργου μεταξύ αυτών των διαφορετικών τομέων καθορίστηκε, από τη Λισσαβώνα και μετά, από τις εντολές του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Αυτές επέτρεψαν την πρόοδο του έργου και την ανάπτυξη νέας φιλοδοξίας στους τομείς της κοινωνικής ενσωμάτωσης και των συντάξεων. Παρόλα αυτά, η προσέγγιση είχε κάποιες αρνητικές συνέπειες. Διαπιστώθηκε δυστυχώς ότι μέσω της οργάνωσης της εργασίας σε ξεχωριστούς κλάδους η εστίαση σε μια συνολική ατζέντα εκσυγχρονισμού και βελτίωσης της κοινωνικής προστασίας που επιδιωκόταν από την ανακοίνωση του 1999 δεν αναδείχθηκε επαρκώς. Δεύτερον, η ροή της εργασίας συνολικά ήταν κάπως πρόχειρη και, σε ορισμένες περιπτώσεις, «μποτιλιαρισμένη». Έτσι, το καλοκαίρι - φθινόπωρο του 2002 τα κράτη μέλη υποχρεώθηκαν να υποβάλουν ουσιαστικές εκθέσεις σχετικά με την υγειονομική περίθαλψη και τη μακροχρόνια φροντίδα καθώς και για τις συντάξεις. Οι υπηρεσίες της Επιτροπής στη συνέχεια είχαν το καθήκον να συντάξουν δύο κοινές εκθέσεις Συμβουλίου/Επιτροπής για την επικείμενη συμφωνία στο Συμβούλιο πριν από το εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του 2003.

Αποτελεί επίσης λόγο ανησυχίας ότι τα ζητήματα όσον αφορά την κοινωνική προστασία των ατόμων που έχουν ανάγκη υγειονομικής περίθαλψης και μακροχρόνιας περίθαλψης δεν έχουν ακόμη εξεταστεί λεπτομερώς εντός του πλαισίου της συνεργασίας όσον αφορά την κοινωνική προστασία. Αυτά τα ζητήματα είναι σημαντικά για την ανάπτυξη του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου και των κοινωνικών και οικονομικών πολιτικών του καθώς και των πολιτικών απασχόλησης ειδικότερα. Τα υγειονομικά συστήματα και οι υγειονομικές πολιτικές σε ολόκληρη την ΕΕ καθίστανται επίσης όλο και πιο αλληλοσυνδεόμενα απ'ό,τι στο παρελθόν, γεγονός που θέτει πολλά ζητήματα υγειονομικής πολιτικής με σαφή ευρωπαϊκή διάσταση. Ωστόσο, όπως αναγνωρίστηκε στην κοινή έκθεση για την υγεία και τη μακροχρόνια φροντίδα προς το εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του 2003, υπάρχουν πολύ συγκεκριμένες περιστάσεις και περιπλοκότητες που συνδέονται με την πολιτική συνεργασίας στον τομέα αυτό. Ορισμένες κοινές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα κράτη μέλη στον τομέα της υγείας και της υγειονομικής περίθαλψης αξιολογούνται επί του παρόντος στη διαδικασία υψηλού επιπέδου σχετικά με την κινητικότητα των ασθενών και τις εξελίξεις της υγειονομικής περίθαλψης στην ΕΕ. Η Ευρωπαϊκή Συνέλευση εξετάζει επίσης τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να οριστεί καλύτερα ο ρόλος και η αρμοδιότητα της ΕΕ στον τομέα αυτό. Ειδικότερα, θα καταστεί αναγκαίο να προσδιοριστεί ποιες μέθοδοι είναι οι πιο κατάλληλες για να αντιμετωπισθούν τα ζητήματα της κοινωνικής προστασίας που συνδέονται με την υγεία και τη μακροχρόνια φροντίδα (εξασφάλιση πρόσβασης για όλους με βάση την ανάγκη και ανεξάρτητα από τους πόρους και εξασφάλιση ότι η υγεία και η μακροχρόνια φροντίδα δεν πρέπει να προκαλούν φτώχεια στους ασθενείς και τους συγγενείς τους), ζητήματα που συνδέονται με τη δημόσια υγεία και την πρόοδο της καλύτερης ιατρικής θεραπείας και τέλος ζητήματα που συνδέονται με την εφαρμογή των αρχών της εσωτερικής αγοράς στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης (κινητικότητα ασθενών, δωρεάν παροχή υπηρεσιών).

Με βάση τα συμπεράσματα αυτών των διαδικασιών και ανάλογα με τις επόμενες αποφάσεις για την υγειονομική περίθαλψη που ελήφθησαν από τη διακυβερνητική διάσκεψη (IGC) θα υποβληθούν συγκεκριμένες προτάσεις για την ενίσχυση του πολιτικού συντονισμού στον τομέα αυτό στο πλαίσιο μιας εξορθολογισμένης διαδικασίας κοινωνικής προστασίας σε μια επικείμενη ανακοίνωση της Επιτροπής.

Συνοπτικά, το έργο στη διαδικασία συνολικά θα ωφεληθεί εάν μπορεί να εξορθολογιστεί και να απλοποιηθεί.

Αντίστοιχα, προτείνεται στο τμήμα 3 ότι, στη θέση της τεμαχισμένης οργάνωσης της εργασίας και της υποβολής εκθέσεων με βάση τους διαφορετικούς στόχους όπως επί του παρόντος, το μελλοντικό έργο πρέπει να πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο μιας ενοποιημένης δομής που θα αναφέρεται στην κοινωνική προστασία συνολικά. Αυτό θα περιλάβει τη δημιουργία ενός ενιαίου συνόλου κοινών στόχων με βάση ένα κοινό ευρωπαϊκό όραμα και οργανωμένου κατ' αρχήν σε τρεις πυλώνες που να συνδέονται με τους τρεις τομείς πολιτικής της κοινωνικής ενσωμάτωσης, των συντάξεων και της υγείας και της μακροχρόνιας φροντίδας. Ξεχωριστές προτάσεις για την αντιμετώπιση της «ανταμοιβής της εργασίας» με λιγότερο βάρος ως «εγκάρσιου ζητήματος» παρατίθενται στο τμήμα 3.1.

2.3. Μέθοδοι εργασίας: Η ανοικτή μέθοδος συντονισμού και ο ρόλος της στο πλαίσιο της συνολικής στρατηγικής.

Το Συμβούλιο της Λισσαβώνας πρότεινε ότι η εφαρμογή του έργου για τα στοιχεία της κοινωνικής προστασίας δυνάμει της ολοκληρωμένης στρατηγικής θα διευκολυνόταν με την εφαρμογή μιας «νέας ανοικτής μεθόδου συντονισμού». Αυτή εισήχθη «ως μέσο διάδοσης της βέλτιστης πρακτικής και επίτευξης μεγαλύτερης σύγκλισης προς την κατεύθυνση των κύριων στόχων της ΕΕ», για να εφαρμοστεί στους τομείς όπου οι κοινοτικές εξουσίες είναι περιορισμένες. Είναι συνεπής με τις διατάξεις του άρθρου 137 της συνθήκης όπως αναφέρονται στο ρόλο της Κοινότητας να «υποστηρίζει και συμπληρώνει» τις δραστηριότητες των κρατών μελών κατά την παροχή κοινωνικής προστασίας. Νοείται ως ευέλικτη μέθοδος διακυβέρνησης, συμπληρώνοντας την υφιστάμενη κοινοτική μέθοδο και άλλες διαδικασίες με βάση τη συνθήκη, όπως οι ΓΠΟΠ και η ΕΣΑ, οι οποίες εξακολουθούν να είναι τα βασικά μέσα της Κοινότητας. Βασίζεται σταθερά στην αρχή της επικουρικότητας και έχει το δεδηλωμένο στόχο της «παροχής βοήθειας στα κράτη μέλη για να αναπτύξουν προοδευτικά τις δικές τους πολιτικές». Περιλαμβάνει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

- καθορισμός κατευθυντήριων γραμμών απασχόλησης για την Ένωση, συνδυασμένων με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα για τη βραχυπρόθεσμη, μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη επίτευξη των στόχων που θέτουν.

- καθορισμός, κατά περίπτωση ποσοτικών και ποιοτικών δεικτών και σημείο αναφοράς με μέτρα τα καλύτερα του κόσμου προσαρμοσμένα στις ανάγκες διαφόρων κρατών μελών και τομέων ως μέσο σύγκρισης των βέλτιστων πρακτικών.

- μεταφορά των ευρωπαϊκών κατευθυντήριων γραμμών απασχόλησης στις εθνικές και περιφερειακές πολιτικές με τον καθορισμό ειδικών στόχων και τη θέσπιση μέτρων, λαμβάνοντας υπόψη τις εθνικές και περιφερειακές ιδιομορφίες.

- περιοδική παρακολούθηση, αξιολόγηση και επανεξέταση από ομότιμους υπό μορφή αλληλοδιδακτικών διαδικασιών.

Τα χαρακτηριστικά αυτά πρέπει να νοηθούν ως ένα πλαίσιο για την εφαρμογή της ανοικτής μεθόδου συντονισμού σε διάφορους τομείς. Εξακολουθεί να πρέπει να καθοριστεί λεπτομερέστερα στο πλαίσιο κάθε εφαρμογής ποια χαρακτηριστικά και μέθοδοι εργασίας θα εφαρμοστούν και πώς θα οργανωθεί η εργασία.

Ανοικτή μέθοδος συντονισμού (OMC): μια συμπληρωματική μέθοδος

Η Λευκή Βίβλος για τη διακυβέρνηση της Επιτροπής [9] συνόψισε τα χαρακτηριστικά της OMC και υπέβαλε ορισμένες προσεγγίσεις για τη χρήση της:

[9] COM (2001) 428 της 25ης Ιουλίου 2001.

- Η ανοικτή μέθοδος συντονισμού χρησιμοποιείται κατά περίπτωση. Αποτελεί ένα τρόπο ενθάρρυνσης της συνεργασίας, της ανταλλαγής βέλτιστης πρακτικής και της έγκρισης κοινών στόχων και κατευθυντήριων γραμμών για τα κράτη μέλη, που υποστηρίζεται ορισμένες φορές από εθνικά σχέδια δράσης, όπως στην περίπτωση της απασχόλησης και του κοινωνικού αποκλεισμού. Βασίζεται στην τακτική παρακολούθηση της προόδου για την ικανοποίηση αυτών των στόχων, επιτρέποντας στα κράτη μέλη να συγκρίνουν τις προσπάθειές τους και να μάθουν από την εμπειρία των άλλων.

- Σε ορισμένους τομείς, όπως η απασχόληση και η κοινοτική πολιτική ή η πολιτική μετανάστευσης, τοποθετείται παράλληλα με τη νομοθετική προσέγγιση βάσει προγράμματος. σε άλλους τομείς παρέχει προστιθέμενη αξία σε ευρωπαϊκό επίπεδο όπου υπάρχει μικρό πεδίο εφαρμογής για νομοθετικές λύσεις.

- Η Επιτροπή διαδραματίζει ενεργό συντονιστικό ρόλο ήδη και προετοιμάζεται να το πράξει και στο μέλλον, αλλά η φύση της μεθόδου δεν πρέπει να αναστατώσει τη θεσμική ισορροπία ούτε να μετριάσει την επίτευξη κοινών στόχων στη συνθήκη. Ειδικότερα, δεν πρέπει να αποκλείσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο από την ευρωπαϊκή πολιτική διαδικασία. Η ανοικτή μέθοδος συντονισμού πρέπει να είναι συμπλήρωμα παρά αντικατάσταση της κοινοτικής δράσης.

Κάθε μία από αυτές τις διαφορετικές πτυχές της μεθόδου OMC αντανακλάται σε κάποιο βαθμό στο τρέχον έργο για την κοινωνική ενσωμάτωση ή τις συντάξεις. Με τη σειρά του, οι αρχές που καθορίστηκαν στη Λευκή Βίβλο για τη διακυβέρνηση πρέπει να υποστηρίζουν κάθε μελλοντική εφαρμογή της μεθόδου OMC στο πλαίσιο της δημιουργίας μιας γενικής διαδικασίας για την κοινωνική προστασία. Με βάση την εφαρμογή της ανοικτής μεθόδου συντονισμού στον τομέα της κοινωνικής προστασίας, η Επιτροπή θα λάβει υπόψη τις συμπεράσματα της επικείμενης διακυβερνητικής διάσκεψης και, εάν χρειαστεί, θα υποβάλει προτάσεις με σκοπό την αναπροσαρμογή των μηχανισμών της.

Ευελιξία και πλήρης εφαρμογή της επικουρικότητας

Στο πλαίσιο της κοινωνικής ένταξης, η μέθοδος OMC χρησιμοποιείται για να δημιουργήσει μια συντονισμένη πολιτική εστίαση σε στόχους, στο πλαίσιο μιας διαδικασίας μέσω της οποίας τα κράτη μέλη καλούνται να βελτιώσουν τις εθνικές τους πολιτικές κατά της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, μεταξύ άλλων με τον καθορισμό εθνικών στόχων σύμφωνα με την έκκληση του Συμβουλίου της Λισσαβώνας «να ληφθούν μέτρα ώστε να γίνει αποφασιστικό βήμα προς την εξάλειψη της φτώχειας». Η δράση δυνάμει της μεθόδου OMC υποστηρίζεται από ένα σύνολο κοινών δεικτών και συνδέεται επίσης στενά με το κοινοτικό πρόγραμμα δράσης για την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού. Ενώ θα είναι σημαντικό να διατηρηθεί η εστίαση αυτή στους πολιτικούς στόχους των εν λόγω τομέα καθώς και επίσης να αναπτυχθεί περαιτέρω σε άλλους τομείς μελλοντικής συνεργασίας για την κοινωνική προστασία, η εφαρμογή της μεθόδου OMC πρέπει να εξακολουθήσει να είναι ευέλικτη. Πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις διάφορες συνθήκες, τους στόχους και την κατάσταση της ανάπτυξης του πολιτικού συντονισμού στους διάφορους τομείς πολιτικής.

Επιπλέον, το έργο πρέπει να εξακολουθήσει να αναγνωρίζει την πολυμορφία και την αρμοδιότητα των κρατών μελών για τη χάραξη, την οργάνωση και τη χρηματοδότηση των συστημάτων τους.

Άνοιγμα: η συμμετοχή των συντελεστών

Εκφράζοντας τον υψηλό βαθμό οργάνωσης της κοινωνίας των πολιτών σε σχέση με τον κοινωνικό αποκλεισμό, συν το γεγονός ότι πολιτικές στον τομέα αυτό παρέχονται με διάφορους και συχνά αποκεντρωμένους τρόπους στα κράτη μέλη, η διαδικασία θέτει ισχυρή έμφαση στη συμμετοχή ενός φάσματος συντελεστών - η συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων και η διαβούλευση με ΜΚΟ και εκπροσώπους των τοπικών και περιφερειακών κλάδων κυβέρνησης. Πρόκειται για μια προσέγγιση η οποία θα μπορούσε να εφαρμοστεί κατά χρήσιμο τρόπο σε ολόκληρο το φάσμα της μελλοντικής διαδικασίας κοινωνικής προστασίας.

Ο δεσμός με υφιστάμενες διαδικασίες και μέσα

Το βασικό ζήτημα το οποίο αναδύεται από τη μέθοδο OMC για τις συντάξεις αφορά τα δύο θεμελιώδη ζητήματα που προσδιορίζονται στη Λευκή Βίβλο για τη διακυβέρνηση - πώς να εξασφαλισθεί ότι η μέθοδος OMC «παρέχει προστιθέμενη αξία» στις υφιστάμενες κοινοτικές διαδικασίες και ότι λαμβάνει υπόψη τη θεσμική ισορροπία.

Οι κοινοί στόχοι που συμφωνήθηκαν στο Συμβούλιο του Λάκεν ως βάση για την εφαρμογή της OMC για τις συντάξεις αντιμετώπισαν ρητά το ζήτημα αυτό.

Η ανοικτή μέθοδος συντονισμού που εφαρμόζεται στις πολιτικές συνταξιοδοτήσεις θα λάβει τη θέση του παράλληλα με ένα φάσμα υφιστάμενων διαδικασιών της ΕΕ που λειτουργούν ικανοποιητικά οι οποίες, στο πλαίσιο της ευρύτερης αρμοδιότητάς τους, ασχολούνται με πτυχές των πολιτικών συνταξιοδότησης. Θα είναι σημαντικό να εξασφαλιστεί η συνοχή με τις διαδικασίες που είναι ήδη καθιερωμένες.

Παρέθεσε αυτές - τις ΓΠΟΠ, την πολύπλευρη εποπτεία (συμπεριλαμβανομένης της διαδικασίας του Cardiff), το σύμφωνο σταθερότητας και ανάπτυξης, την ευρωπαϊκή στρατηγική απασχόλησης και τη διαδικασία κοινωνικής ενσωμάτωσης - πριν αναφέρει ότι:

Θα αποτελέσει ειδικό στόχο της προτεινόμενης νέας μεθόδου να παράσχει κατά ολοκληρωμένο τρόπο ενημέρωση και ανάλυση σχετικά με τις εθνικές στρατηγικές συνταξιοδότησης που μπορούν να συμβάλουν στην εξασφάλιση της συνοχής μεταξύ αυτών των διαδικασιών όσον αφορά την αντιμετώπιση των συνταξιοδοτικών πολιτικών τους.

Τέλος, ανέφερε ότι «τα αποτελέσματα του έργου (για τις συντάξεις) θα ενσωματωθούν στους γενικούς προσανατολισμούς της οικονομικής πολιτικής»

Η σχέση μεταξύ της μεθόδου OMC και των υφιστάμενων κοινοτικών διαδικασιών και η ανάγκη να ληφθεί υπόψη η θεσμική ισορροπία είναι βασικό ζήτημα για το μέλλον όσον αφορά την κοινωνική προστασία συνολικά. Πρέπει να δημιουργηθεί ένα modus operandi παρόμοιο με αυτό που αναπτύχθηκε για την υφιστάμενη μέθοδο OMC για τις συντάξεις, Θα αποτελέσει το ρόλο της μελλοντικής συνεργασίας για την κοινωνική προστασία μέσω της μεθόδου OMC να αναλάβει μια λεπτομερή ανάλυση των ζητημάτων που αντιμετωπίζουν τα εθνικά συστήματα και της ιδιαίτερης συμβολής που, όταν εκσυγχρονίζονται και βελτιώνονται, μπορούν να έχουν στη στρατηγική της Λισσαβώνας. Πρέπει να παράγουν πολιτικά μηνύματα ικανά να αναληφθούν στα άλλα μέσα - βασικά μηνύματα σχετικά με την ετήσια εαρινή έκθεση, παραδείγματος χάρη. η συμβολή στους πολιτικούς τομείς ενδιαφέροντος στις ΓΠΟΠ και στις ΚΓΑ. Τα μηνύματα αυτά πρέπει να συμπληρώνουν να είναι συνεπή με εκείνα των διαδικασιών συντονισμού της οικονομικής πολιτικής και της πολιτικής απασχόλησης στο επίπεδο της ΕΕ.

Ρόλος της Επιτροπής

Η Επιτροπή διαδραματίζει προκαταρκτικό ρόλο τόσο όσον αφορά τις διαδικασίες των συντάξεων όσο και της κοινωνικής ενσωμάτωσης, δρώντας ως καταλύτης και επιδιώκοντας να διατηρήσει τη φιλοδοξία της διαδικασίας. Η πρακτική κατά την οποία η Επιτροπή είναι επιφορτισμένη με το πρώτο σχέδιο κάθε κοινής έκθεσης Συμβουλίου/Επιτροπής έχει συμβάλει ώστε να εξασφαλιστεί ότι η OMC όπως εφαρμόζεται είναι μια ισχυρότερη μέθοδος εργασίας απ' ό,τι ενδεχομένως είχε θεωρηθεί αρχικά. Η πρακτική αυτή πρέπει να διατηρηθεί.

Σύνθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

Τέλος, πρέπει να αναφερθεί ότι καμία διαδικασία δεν έχει βρει ακόμη κατάλληλο τρόπο να συνδεθεί με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπως προτείνεται από τη Λευκή Βίβλο για τη διακυβέρνηση. Η ίδια η διάδοση των διαδικασιών αποτέλεσε αναμφισβήτητα ανασταλτικό φραγμό σχετικά. Προτείνεται ότι κατά τη δημιουργία μιας εξορθολογισμένης διαδικασίας κοινωνικής προστασίας, δεδομένης της σημασίας της διαδικασίας στη στρατηγική της Λισσαβώνας, πρέπει να διερευνηθούν μέθοδοι για τη συμμετοχή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου όπως κρίνεται κατάλληλο και πρακτικό. Αυτή θα μπορούσε, παραδείγματος χάρη, να λάβει τη μορφή υποβολής έκθεσης προς το Κοινοβούλιο κατά τη στιγμή του ορισμού γενικών κοινών στόχων με βάση την αξιολόγηση της πολιτικής συνεργασίας του συντονισμού έως σήμερα όπως προτείνεται στο τμήμα 3.1 παρακάτω, καθώς σε άλλα τέτοια βασικά σημεία στη μελλοντική διαδικασία.

3. ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΕΝΙΣΧΥΜΕΝΗΣ ΚΑΙ ΑΠΛΟΠΟΙΗΜΕΝΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ

3.1. Κοινοί στόχοι

Μια εξορθολογισμένη προσέγγιση ως προς την πολιτική συνεργασία πρέπει να αρχίσει με τον ορισμό ενός ολοκληρωμένου και συνεπούς συνόλου κοινών στόχων το οποίο, κατ' αρχήν να διαρθρώνεται σε τρεις πυλώνες που να αντανακλούν το πεδίο εφαρμογής της πολιτικής συνεργασίας στον τομέα της κοινωνικής προστασίας - την κοινωνική ενσωμάτωση, τις συντάξεις και την υγειονομική περίθαλψη και τη μακροχρόνια φροντίδα. Αυτοί πρέπει να αντικαταστήσουν τα υφιστάμενα ξεχωριστά σύνολα στόχων. Αυτό το σύνολο στόχων πρέπει να εγκριθεί από το Συμβούλιο το 2006, το οποίο θα δράσει κατόπιν πρότασης της Επιτροπής, ταυτόχρονα με τη δέσμη κατευθυντήριων γραμμών για τις οικονομικές πολιτικές και τις πολιτικές απασχόλησης. Οι στόχοι πρέπει να παραμείνουν σταθεροί για περίοδο τριών ετών, δηλαδή έως το 2009, εκτός αν απρόβλεπτες καταστάσεις απαιτήσουν διαφορετικά.

Το σύνολο κοινών στόχων θα καθοριστεί βάσει της στρατηγικής της Λισσαβώνας και πρέπει να είναι πλήρως συνεκτικό και διασυνδεδεμένο με τις ΓΠΟΠ και τις ΚΓΑ που θα εγκριθούν το 2006. Πρέπει να αντανακλούν τα αποτέλεσμα της αξιολόγησης της εμπειρίας που αποκτήθηκε στις διάφορες διαδικασίες πολιτικής συνεργασίας στον τομέα της κοινωνικής προστασίας έως το σημείο εκείνο. Σε συνέχεια της εντολής από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο των Βρυξελλών του Μαρτίου του 2003, αναμένεται να πραγματοποιηθεί επανεξέταση της προόδου που επιτεύχθηκε στο πλαίσιο της ανοικτής μεθόδου συντονισμού στον τομέα των συντάξεων. Η επανεξέταση αυτή πρέπει επεκταθεί ώστε να καλύψει την πρόοδο στη διαδικασία κοινωνικής ενσωμάτωσης και στη συνεργατική ανταλλαγή για την υγεία και πρέπει να αποτελέσει τμήμα της προετοιμασίας για τον καθορισμό κοινών στόχων για τη νέα εξορθολογισμένη διαδικασία.

Το σύνολο κοινών στόχων πρέπει επίσης να περιλαμβάνει περιορισμένο αριθμών εγκάρσιων ζητημάτων. Τα ζητήματα αυτά μπορούν να καλύψουν θέματα που έχουν γενικότερη συνάφεια για τα συστήματα κοινωνικής προστασίας και δεν μπορούν απλώς να ενταχθούν σε ένα από τους τρεις πυλώνες της νέας διαδικασίας συνεργασίας, παραδείγματος χάρη, η πρόκληση της ενσωμάτωσης της διάστασης του φύλου. Επιπλέον, η προσέγγιση αυτή μπορεί να καλύψει τον τρόπο με τον οποίο η κοινωνική προστασία μπορεί να συμβάλει στην πολιτική προσέγγιση της «ανταμοιβής της εργασίας», ιδίως όσον αφορά την παροχή κοινωνικών παροχών, την προώθηση της παράτασης του επαγγελματικού βίου και τις πολιτικές για το συνδυασμό του επαγγελματικού και οικογενειακού βίου. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου του 2003 κάλεσε την Επιτροπή «να υποβάλει εγκαίρως για το εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του 2004 έκθεση για τη βελτίωση του γενικότερου πλαισίου των πολιτικών κοινωνικής προστασία μέσω μεγαλύτερης έμφασης στην αποτελεσματικότητα των κινήτρων και εντοπισμού ορθών πρακτικών [10]». Στο πλαίσιο αυτό, πρέπει να ληφθεί υπόψη δεόντως το έργο που ήδη ξεκίνησε στο πλαίσιο των διαδικασιών συντονισμού της οικονομικής πολιτικής και της πολιτικής απασχόλησης. Αυτές καλύπτουν και θα εξακολουθήσουν να καλύπτουν το στόχο της «ανταμοιβής της εργασίας» από τις προοπτικές της οικονομικής πολιτικής και της πολιτικής απασχόλησης αντίστοιχα. Στο πλαίσιο αυτό, οι διαδικασίες συντονισμού τόσο της οικονομικής πολιτικής όσο και της πολιτικής απασχόλησης εξετάζουν κατάλληλα κίνητρα για να αναληφθεί εργασία, για την παραμονή στην εργασία, για την αύξηση της προσπάθειας εργασίας και την επένδυση στην εκπαίδευση και στην κατάρτιση. Αυτό συνεπάγεται ειδικότερα ότι ασχολούνται με τα αποτελέσματα των κινήτρων της αλληλεπίδρασης των συστημάτων φορολογίας και παροχών, καθώς και των ενεργητικών πολιτικών για την αγορά εργασίας.

[10] Παραδείγματος χάρη, συστήματα παροχών, αρμονική συνύπαρξη επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής, μέτρα υπέρ των ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας.

3.2. Μηχανισμοί υποβολής εκθέσεων: μια νέα ετήσια κοινή έκθεση για την κοινωνική προστασία

Το βασικό μέσο της νέας εξορθολογισμένης διαδικασίας θα συνίσταται σε μια κοινή έκθεση για την κοινωνική προστασία, η οποία θα τεκμηριώνει και θα αξιολογεί την πρόοδο σε όλο το πλήρες φάσμα των κοινών στόχων. Θα συντάσσεται από κοινού από την Επιτροπή και το Συμβούλιο με βάση ένα σχέδιο που θα υποβάλλεται από την Επιτροπή. Η εκπόνηση της κοινής έκθεσης ταυτόχρονα με τα άλλα μέσα υποβολής εκθέσεων έως το εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σημαίνει ότι θα προσθέσει νέο και πολύτιμο υλικό στην εκπόνηση της ετήσιας έκθεσης σύνθεσης. Τα αποτελέσματα της ανάλυσης που διεξήγαγε η Επιτροπή θα ενσωματώνονται στην ετήσια έκθεση σύνθεσης στην εαρινή σύνοδο κορυφής. Πρέπει να είναι συνεπής με την παράλληλη εργασία που πραγματοποιείται στο πλαίσιο της ΕΣΑ και των ΓΠΟΠ. Ο συγχρονισμός θα βελτιώσει πολύ τις συνθήκες εξασφάλισης αυτής συνοχής. Η τελική κοινή έκθεση θα παρέχει μια σημαντική βάση συμβολής από το συμβούλιο απασχόλησης και κοινωνικής πολιτικής (EPSCO) όσον αφορά την κοινωνική προστασία στην σύνοδο κορυφής αυτή.

Η νέα κοινή έκθεση για την κοινωνική προστασία θα αντικαταστήσει την υφιστάμενη «έκθεση για την κοινωνική προστασία στην Ευρώπη» που προβλέπεται δυνάμει της απόφασης για τη δημιουργία της επιτροπής κοινωνικής προστασίας. Η αλλαγή αυτή θα πραγματοποιηθεί ήδη το 2005 [11]. Θα αντικαταστήσει επίσης την κοινή έκθεση για την κοινωνική ενσωμάτωση και την κοινή έκθεση για τις συντάξεις ενώ θα αναλάβει και το καθήκον της μελέτης της προόδου που επιτεύχθηκε στην πολιτική συνεργασία για την υγειονομική περίθαλψη και τη μακροχρόνια φροντίδα.

[11] Για περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τη μεταβατική περίοδο, βλέπε παρακάτω, τμήμα 3.4 και τα παραρτήματα.

Ξεκινώντας το 2006, τα κράτη μέλη θα τροφοδοτήσουν με στοιχεία την εκπόνηση της κοινής έκθεσης για την κοινωνική προστασία μέσω μιας εθνικής έκθεσης που θα καθορίζει τη στρατηγική για την επίτευξη των κοινών στόχων που θα συμφωνηθούν νωρίτερα εντός του έτους. Οι εθνικές εκθέσεις του 2006 θα είναι ολοκληρωμένες, καλύπτοντας και τους τρεις πυλώνες και μακρόπνοες.

Το 2007 και το 2008 τα κράτη μέλη θα υποβάλουν πολύ ελαφρύτερες εκθέσεις, εστιάζοντας ουσιαστικά στην πρόοδο όσον αφορά την εφαρμογή των στρατηγικών που θεσπίστηκαν το 2006 καθώς και επικαιροποιώντας σχετικά με τις σημαντικές πολιτικές εξελίξεις.

Οι εκθέσεις πρέπει να βασίζονται στους από κοινού συμφωνηθέντες δείκτες ώστε να αντανακλούν την πρόοδο προς την κατεύθυνση των κοινών στόχων.

Οι εθνικές εκθέσεις για την κοινωνική προστασία θα καταστούν, μετά το 2006, η μόνη συμβολή από τα κράτη μέλη στη διαδικασία. Θα αντικαταστήσουν συνεπώς τόσο τα εθνικά σχέδια δράσης για την ενσωμάτωση όσο και τις εθνικές εκθέσεις στρατηγικής για τις συντάξεις.

Έτσι, η φύση της κοινής έκθεσης για την κοινωνική προστασία θα κυμαίνεται σύμφωνα με ένα τριετή κύκλο, με ολοκληρωμένες και μακρόπνοες εκθέσεις να εκπονούνται κάθε τρία έτη, ακολουθούμενες από ελαφρότερες επικαιροποιήσεις στα ενδιάμεσα έτη.

Η δομή που σκιαγραφείται εδώ θα σημάνει ουσιαστικές αλλαγές όσον αφορά την προσέγγιση από τα μέσα υποβολής εκθέσεων που χρησιμοποιούνται επί του παρόντος. Η εστίαση θα είναι στην εφαρμογή, όπως ισχύει επίσης στο συντονισμό της οικονομικής πολιτικής και της πολιτικής απασχόλησης. Από την άποψη της επιδίωξης να δοθεί περισσότερο βάρος και προβολή στη συμβολή των πολιτικών για την κοινωνική προστασία στη στρατηγική της Λισσαβόνας, αυτό είναι σαφώς μια ευπρόσδεκτη εξέλιξη.

Τα καθήκοντα της εξέτασης των εθνικών εκθέσεων, της προώθησης μιας πολιτικής συζήτησης σχετικά με την εφαρμογή των πολιτικών και των στρατηγικών, μεταξύ άλλων με τη χρησιμοποίηση μεθόδων εξέταση από ομολόγους και της σύνταξης της κοινής έκθεσης για την κοινωνική προστασία απαιτούν στενή και τακτική κοινή εργασία μεταξύ των επιτροπών σε επίπεδο ΕΕ που ασχολούνται με την κοινωνική προστασία, την απασχόληση, το συντονισμό της οικονομικής πολιτικής και την υγειονομική περίθαλψη.

3.3. Δείκτες: μια σημαντική υποστήριξη του εξορθολογισμού

Μια ιδιαίτερη πρόκληση για τη νέα εξορθολογισμένη διαδικασία κοινωνικής προστασίας είναι ότι πρέπει να είναι σε θέση να παρακολουθεί την πρόοδο σε ολόκληρο τον τομέα της κοινωνικής προστασίας προς την κατεύθυνση των συμφωνημένων κοινών στόχων κατά τρόπο που να είναι τόσο διαφανής όσο και αποτελεσματικός όσον αφορά την πορεία προς τα εμπρός της πολιτικής μεταρρύθμισης. Η ανάπτυξη ενός συνόλου από κοινού συμφωνημένων δεικτών που να αντανακλούν πλήρως τους κοινούς στόχους είναι ουσιαστική για την απάντηση σε αυτήν την πρόκληση. Αυτό το καθήκον πρέπει να βασιστεί στα υφιστάμενα σύνολα κοινών δεικτών, όπως εκείνα που αναπτύχθηκαν για τη διαδικασία της κοινωνικής ενσωμάτωσης, εκείνα που αναπτύσσονται επί του παρόντος για τη διαδικασία των συντάξεων και εκείνα που χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο των διαδικασιών συντονισμού της οικονομικής πολιτικής και της πολιτικής απασχόλησης. Ωστόσο, εξακολουθεί να υπάρχει ανάγκη επέκτασης της κάλυψης των δεικτών στον τομέα των συντάξεων. Επιπλέον, οι δείκτες που σχετίζονται με την κοινωνική προστασία των ατόμων που έχουν ανάγκη υγειονομικής περίθαλψης και μακροχρόνιας φροντίδας θα πρέπει να καθοριστούν καθώς αναπτύσσεται περαιτέρω η συνεργατική ανταλλαγή στον τομέα αυτό. Είναι συνεπώς ζωτικό να επιταχυνθεί το έργο που διεξάγεται ήδη στο πλαίσιο της υπό ομάδας δεικτών της επιτροπής κοινωνικής προστασίας.

Ενώ η ανάπτυξη των δεικτών πρέπει να καλύψει ένα ευρύτερο πεδίο, θα καταστεί αναγκαίο να εξασφαλιστεί ότι ο συνολικός αριθμός των δεικτών διατηρείται κατά το δυνατόν μικρός. Η τάση έως σήμερα ήταν να επεκτείνεται ο αριθμός των δεικτών ως τρόπος στέγασης των διαφορετικών προσεγγίσεων μεταξύ των κρατών μελών. Η προσέγγιση αυτή δεν θα παραγάγει τον περιορισμένο αριθμό συνοπτικών δεικτών που απαιτούνται, εάν θέλουμε η ετήσια έκθεση να επιτύχει την κύρια αποστολή της.

Η νέα διαδικασία θα δώσει επίσης μεγαλύτερη προβολή στις κοινωνικές στατιστικές σε επίπεδο ΕΕ και θα αυξήσει τις απαιτήσεις για μεγαλύτερη αξιοπιστία, συγκρισιμότητα και χρονική ακρίβεια. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο εάν υπάρχει ισχυρή δέσμευση από την μεριά των κρατών μελών να αναπτύξουν αυτά τα βασικά μέσα, όπως το ESSPROSS, το οποίο ασχολείται με τη χρηματοδότηση και τις δαπάνες στους διάφορους κλάδους κοινωνικής προστασίας, το SILC, την ετήσια έρευνα σε επίπεδο ΕΕ του εισοδήματος και των συνθηκών διαβίωσης των νοικοκυριών και το σύστημα λογαριασμών υγείας (SHA). Πρέπει επίσης να υπάρχει καλύτερη διάδραση μεταξύ του συνεχιζόμενου έργου της ανάπτυξης αυτών των στατιστικών μέσων (συμπεριλαμβανομένης της Επιτροπής και των εθνικών στατιστικών υπηρεσιών) και της εξορθολογισμένης διαδικασίας κοινωνικής προστασίας.

3.4. Προετοιμασία της εξορθολογισμένης ανοικτής μεθόδου συντονισμού για την κοινωνική προστασία

Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, προτείνεται η εξορθολογισμένη προσέγγιση που σκιαγραφείται στο παρόν να εισαχθεί το 2006. Η περίοδος 2003-2006 πρέπει να χρησιμοποιηθεί για να προετοιμαστούν οι προϋποθέσεις για την έναρξη της νέας διαδικασίας, λαμβάνοντας υπόψη τις διάφορες εντολές που ελήφθησαν από την εαρινή σύνοδο κορυφής των Βρυξελλών όσον αφορά τις συντάξεις, την υγειονομική περίθαλψη και τις δομές κινήτρων των συστημάτων παροχών [12].

[12] Βλέπε ειδικότερα παραγράφους 49 έως 52 των συμπερασμάτων της προεδρίας.

Είναι επίσης ζωτικό να ληφθεί υπόψη ο τρόπος με τον οποίο η διεύρυνση θα επηρεάσει τις τρέχουσες διαδικασίες και να εξασφαλιστεί ότι τα νέα κράτη μέλη συμμετέχουν το ταχύτερο δυνατό μετά την προσχώρησή τους. Πρέπει να σημειωθεί ότι, από την άνοιξη του 2002 και μετά, η Επιτροπή εργάστηκε με τις εθνικές αρχές κάθε υποψήφιας χώρας [13] για να τεθεί σε κίνηση μια διαδικασία συνεργασίας που στοχεύει στην προετοιμασία του δρόμου για την πλήρη συμμετοχή του στην ανοικτή μέθοδο συντονισμού για την κοινωνική ενσωμάτωση και για τις συντάξεις μετά την προσχώρηση. Το 2003 θα πραγματοποιηθεί η ολοκλήρωση της διαδικασίας της σύναψης κοινών μνημονίων ενσωμάτωσης (ΚΜΕ) μεταξύ της Επιτροπής και των δέκα χωρών που προσχωρούν, δυνάμει των οποίων σκιαγραφούν τις κύριες πτυχές της προετοιμασίας των ΕΣΔ για την ενσωμάτωση.

[13] Όλες οι υποψήφιες χώρες πλην της Τουρκίας.

Το 2003 θα αρχίσει επίσης η διαδικασία συνεργασίας μεταξύ της Επιτροπής και κάθε υποψήφιας χώρας στον τομέα των συντάξεων, που θα περιλαμβάνει μια σειρά εθνικών σεμιναρίων.

Κατά τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου 2003-2006, θα αναληφθούν οι ακόλουθες πρωτοβουλίες, ώστε να συνεχισθεί η πολιτική συνεργασία και να προετοιμασθεί το έδαφος για τον εξορθολογισμού του ανοικτού συντονισμού στον τομέα της κοινωνικής προστασίας:

Κοινωνική ενσωμάτωση

Σε συμφωνία με μια απόφαση που ελήφθη ήδη από το Συμβούλιο, τα κράτη μέλη θα υποβάλουν τα ΕΣΔ για την ενσωμάτωση τον Ιούλιο του 2003 για την περίοδο 2003-2005 ενώ η Επιτροπή και το Συμβούλιο θα υποβάλουν μια κοινή έκθεση για την ενσωμάτωση στο εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του 2004.

Το 2004, τα νέα κράτη μέλη θα υποβάλουν τα πρώτα τους σχέδια δράσης για την κοινωνική ενσωμάτωση για την περίοδο 2004-2006, με βάση τα κοινά μνημόνια ενσωμάτωσης (ΚΜΕ) που θεσπίστηκαν από κοινού με την Επιτροπή το 2003.

Συντάξεις

Έως τα μέσα του 2005, τα νέα κράτη μέλη θα υποβάλουν εθνικές εκθέσεις στρατηγικής για τις συντάξεις που να περιέχουν ανάλυση της κατάστασης στις χώρες τους, τεκμηριώνοντας την κατάσταση της μεταρρύθμισης των συνταξιοδοτικών τους συστημάτων και καθορίζοντας τις στρατηγικές τους με βάση τους κοινούς στόχους που συμφωνήθηκαν για την ανοικτή μέθοδο συντονισμού για τις συντάξεις.

Ταυτόχρονα, τα υφιστάμενα κράτη μέλη θα υποβάλουν εκθέσεις εφαρμογής που να καλύπτουν την περίοδο από το 2000 και μετά καθώς και μια επικαιροποίηση των εθνικών τους εκθέσεων στρατηγικής για το 2002 επικεντρωνόμενα στις νέες σημαντικές πολιτικές εξελίξεις.

Τα κράτη μέλη και η Επιτροπή θα εργασθούν από κοινού με στόχο τη δημιουργία νέων δημογραφικών και οικονομικών προβολών, προκειμένου να επιτραπεί στα κράτη μέλη να προετοιμάσουν εγκαίρως τις εκθέσεις τους στρατηγικής προς υποβολή έως τα μέσα του 2005. Επιπλέον, οι επιτροπές εξακολουθούν να εργάζονται επί ενός ενοποιημένου συνόλου από κοινού συμφωνημένων δεικτών που περιλαμβάνουν όλους τους κλάδους του πολιτικού συντονισμού στον τομέα της κοινωνικής προστασίας.

Υγειονομική περίθαλψη

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζήτησε ανακοίνωση της Επιτροπής που να καθορίζει περαιτέρω προτάσεις για την εντατικοποίηση της συνεργατικής ανταλλαγής στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης και της φροντίδας για τους ηλικιωμένους. Αυτό θα αποτελέσει ένα πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση της διερεύνησης τρόπων προόδου της διαδικασίας της πολιτικής συνεργασίας στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης μέσω ανταλλαγών πληροφοριών και ορθής πρακτικής και της ανάπτυξης συγκρίσιμων δεικτών. Το περιεχόμενο και το χρονοδιάγραμμά της θα πρέπει να λάβουν πλήρως υπόψη τα συμπεράσματα της ομάδας προβληματισμού υψηλού επιπέδου για την κινητικότητα των ασθενών και την υγειονομική περίθαλψη, τα οποία αναμένονται προς τα τέλη του 2003 καθώς και τα σχετικά συμπεράσματα της ευρωπαϊκής συνέλευσης και της επικείμενης διακυβερνητικής διάσκεψης.

Κοινή έκθεση για την κοινωνική προστασία

Αυτό το νέο μέσο θα ξεκινήσει σε μεταβατική μορφή το 2005 έτσι ώστε να βελτιωθεί η βάση για την εκπόνηση της έκθεσης σύνθεσης από την Επιτροπή και να βελτιωθεί η συνεκτικότητα στα βασικά μηνύματα από το Συμβούλιο EPSCO στην εαρινή σύνοδο κορυφής σχετικά με την κοινωνική προστασία.

Ενώ το 2005 η νέα κοινή έκθεση θα επικεντρώνεται γενικότερα στην κοινωνική ενσωμάτωση, βασιζόμενη όπως και στα ΕΣΔ για την ενσωμάτωση που θα υποβληθούν το 2004 από τα νέα κράτη μέλη, το 2006 το επίκεντρο θα αποτελέσουν οι συντάξεις. Το 2007, η έκθεση θα προσεγγίσει την τελική της μορφή, αντικατοπτρίζοντας τη νέα εξορθολογισμένη προσέγγιση που θα καλύπτει τους τρεις τομείς - κοινωνική ενσωμάτωση, συντάξεις και υγειονομική περίθαλψη.

Ως αποτέλεσμα αυτών των δραστηριοτήτων το 2006 η Επιτροπή και τα κράτη μέλη θα επανεξετάσουν την πρόοδο στην ανοικτή μέθοδο συντονισμού σχετικά με τις συντάξεις, όπως ζητήθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο των Βρυξελλών και σχετικά με την κοινωνική ενσωμάτωση, καθώς και την ανταλλαγή πολιτικής που αναλήφθηκε στο πεδίο της υγειονομικής περίθαλψης. Αυτή η αξιολόγηση θα λάβει υπόψη την κατάσταση στα νέα κράτη μέλη. Θα παράσχει τη βάση για τους προσανατολισμούς που θα τεθούν από την Επιτροπή το 2006 με σκοπό ένα ολοκληρωμένο και συνεκτικό σύνολο κοινών στόχων για την ανοικτή μέθοδο συντονισμού σχετικά με την κοινωνική προστασία.

Στο παράρτημα 1 παρατίθενται οι ενέργειες που θα γίνουν κατά τη μετάβαση στον εξορθολογισμό το 2006. Το παράρτημα 2 σκιαγραφεί την εφαρμογή του κατά τη διάρκεια του 2006 - 2009. Το παράρτημα 3 παρουσιάζει τον τρόπο με τον οποίο η εξορθολογισμένη κοινωνική προστασία θα λειτουργήσει παράλληλα με τις εξορθολογισμένες ΓΠΟΠ και ΕΣΑ κατά την περίοδο μετά το 2006.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1

ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 2003-2005

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2

Πλήρης εξορθολογισμός 2006-2009

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3

Πλήρης εξορθολογισμός 2006-2008: ολοκλήρωση της κοινωνικοοικονομικής διακυβέρνησης και των εξορθολογισμένων ΓΠΟΠ και ΕΣΑ

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>