52001IE0237

Γνωμοδότηση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα "Η Βόρεια Διάσταση: σχέδιο δράσης για τη Βόρεια Διάσταση της εξωτερικής και διασυνοριακής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης 2000-2003"

(2001/C 139/11)

Στη σύνοδο ολομέλειας της 1ης και 2ας Μαρτίου 2000, η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή αποφάσισε, βάσει του άρθρου 23 παράγραφος 3 του Εσωτερικού Κανονισμού της, να καταρτίσει γνωμοδότηση με θέμα "Η Βόρεια Διάσταση: Σχέδιο δράσης για τη Βόρεια Διάσταση της εξωτερικής και διασυνοριακής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης 2000-2003"

Το τμήμα εξωτερικών σχέσεων, στο οποίο ανατέθηκε η προετοιμασία των σχετικών εργασιών της ΟΚΕ, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή του στις 6 Φεβρουαρίου 2001 με βάση την εισηγητική έκθεση του κ. Uno Westerlund.

Κατά την 379η σύνοδο ολομέλειας της 28ης Φεβρουαρίου και 1ης Μαρτίου 2001 (συνεδρίαση της 28ης Φεβρουαρίου), η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε ομόφωνα την ακόλουθη γνωμοδότηση.

1. Ιστορικό

1.1. Η Βόρεια Διάσταση της ΕΕ και η περιοχή της βαλτικής

1.1.1. Η "Βόρεια Διάσταση" ως πολιτική έννοια περιλαμβανόταν στις ημερήσιες διατάξεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου από το 1997. Οι κατευθυντήριες γραμμές για την καθιέρωση της εν λόγω έννοιας χαράχθηκαν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Κολωνίας τον Ιούνιο του 1999.

Η πρωτοβουλία αυτή ήταν απόρροια των εξής γεγονότων: της διάλυσης της Σοβιετικής Ένωσης, της ένταξης της πρώην Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση μετά την επανένωσής της με την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, της ένταξης της Φινλανδίας και της Σουηδίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, της κατά παράδοση στενής συνεργασίας που έχουν τα νέα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τη Νορβηγία και την Ισλανδία, της επικείμενης διεύρυνσης με την προσχώρηση της Πολωνίας, της Εσθονίας, της Λετονίας και της Λιθουανίας, και, τέλος, εξαιτίας της δημιουργίας μακρών κοινών συνόρων της ΕΕ με τη Ρωσία.

Τόσο οι χώρες της Βαλτικής όσο και η Πολωνία έχουν προοδεύσει σημαντικά στις προετοιμασίες τους για την ένταξη στην ΕΕ, η δε τελευταία έχει τονίσει με διάφορους τρόπους τη σημασία των σχέσεων με τη Ρωσία, π.χ. με τη χάραξη μιας ειδικής στρατηγικής για τη χώρα αυτή.

Οι εξελίξεις κατά την τελευταία δεκαετία δικαιολογούν κατά συνέπεια την όλο και πιο εμπεριστατωμένη ανάλυση από την Ευρωπαϊκή Ένωση των προβλημάτων και των δυνατοτήτων ανάπτυξης μέσα από μία βόρεια προοπτική. Τούτο αποτελεί κοινό συμφέρον ολόκληρης της Ένωσης. Ο Επίτροπος, κ. Chris Patten, και η Υπουργός Εξωτερικών της Σουηδίας, κα Αnna Lindh, τονίζουν το θέμα αυτό σε κοινό τους άρθρο(1): "Η βόρεια διάσταση πρέπει να θεωρείται ως μια πανευρωπαϊκή διάσταση, όπως ακριβώς οι πολιτικές της ΕΕ για τη Μεσόγειο και τα Δυτικά Βαλκάνια". Δημιουργούν επίσης προσδοκίες με τη φράση: "Η Επιτροπή και η Σουηδική Προεδρία πρέπει τώρα να οδηγήσουν την ΕΕ από τα λόγια στη δράση".

1.1.2. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Κολωνίας θεώρησε ότι η Βόρεια Διάσταση της ΕΕ είναι, από γεωγραφική άποψη, η ίδια με εκείνη των χωρών που συμμετέχουν στο Συμβούλιο των Χωρών της Βαλτικής (ΣΧΒ). Τα κράτη αυτά είναι οι Σκανδιναβικές Χώρες - Φινλανδία, Σουηδία, Δανία, Νορβηγία και Ισλανδία - η Ρωσία, τα τρία κράτη της Βαλτικής - Εσθονία, Λετονία και Λιθουανία - η Πολωνία και η Γερμανία. Με τον τρόπο αυτό, η πρωτοβουλία για τη Βόρεια Διάσταση συνέβαλε στο να θεωρηθεί και πάλι ως περιοχή της Ευρώπης η ιστορικά σημαντική περιοχή της Βαλτικής. Έχει επίσης συνεχώς στραμμένο το ενδιαφέρον στην περιοχή του Μπάρεντς και στη συνεργασία που πραγματοποιείται στο βορειότερο μέρος της Ευρώπης.

1.1.3. Το Συμβούλιο των χωρών της Βαλτικής είναι το όργανο πολιτικής συνεργασίας στην περιοχή. Το Συμβούλιο αυτό συστάθηκε το 1992. Απαρτίζεται από τους εκάστοτε Υπουργούς Εξωτερικών των χωρών μελών, καθώς και από ένα μέλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Από το 1995 πραγματοποιούνται συνεδριάσεις σε επίπεδο Αρχηγών κυβερνήσεων με τη συμμετοχή της Προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η τελευταία Σύνοδος Κορυφής πραγματοποιήθηκε στην πόλη Kolding της Δανίας τον περασμένο Απρίλιο. Η συνεργασία αναπτύσσεται προοδευτικά. Πραγματοποιούνται όλο και περισσότερο συνεδριάσεις Υπουργών αρμοδίων για συγκεκριμένους τομείς. Από το φθινόπωρο του 1998, το Συμβούλιο διαθέτει μια μόνιμη γραμματεία με έδρα τη Στοκχόλμη. Το Συμβούλιο των χωρών της Βαλτικής συνδέεται με ένα συμβουλευτικό όργανο που εκπροσωπεί τις επιχειρήσεις (Business Advisory Council).

1.1.4. Στην περιοχή της Βαλτικής και του Μπάρεντς υπάρχουν και άλλοι φορείς διακυβερνητικής συνεργασίας σε συγκεκριμένους τομείς:

- Το ευρωαρκτικό συμβούλιο του Μπάρεντς (BEAC) ιδρύθηκε το 1993. H συνεργασία αυτή αφορά καταρχάς τα οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά θέματα, συμπεριλαμβανομένης και της πυρηνικής ασφάλειας στην περιοχή του Μπάρεντς. Τα κράτη μέλη του Συμβουλίου αυτού είναι: η Ισλανδία, η Νορβηγία, η Σουηδία, η Φινλανδία, η Δανία και η Ρωσία. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συμμετέχει επίσης στις εργασίες του Συμβουλίου. Συμμετέχουν επίσης με την ιδιότητα του παρατηρητή οι εξής χώρες: Ολλανδία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιταλία, Ιαπωνία, Καναδάς, Πολωνία, Γαλλία, Γερμανία και ΗΠΑ.

- Το αρκτικό συμβούλιο. Σε αυτό εξετάζονται κυρίως τα περιβαλλοντικά θέματα μέσα από μία προοπτική ανάλυσης και έρευνας. Τα μέλη του είναι ο Καναδάς, οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Σουηδία, η Δανία, η Φινλανδία, η Νορβηγία και η Ισλανδία. Το Συμβούλιο έχει επίσης αρχίσει να ασχολείται με το θέμα της βιώσιμης ανάπτυξης στις αρκτικές ζώνες.

1.1.5. Έχουν επίσης δημιουργηθεί και άλλοι μόνιμοι μηχανισμοί συνεργασίας:

- Η κοινοβουλευτική συνεργασία από το 1991. Η ένατη κοινοβουλευτική διάσκεψη για τη συνεργασία στην περιοχή της Βαλτικής πραγματοποιήθηκε στην πόλη Malmö της Σουηδίας το καλοκαίρι του 2000 με τη συμμετοχή εκπροσώπων των περισσότερων κοινοβουλευτικών συνελεύσεων της περιοχής.

- Οι περιφέρειες συνεργάζονται σε ένα εκτεταμένο δίκτυο (υποπεριφερειακή συνεργασία των κρατών της Βαλτικής, BSSSC). Στο Περιφερειακό Συμβούλιο του Μπάρεντς συμμετέχουν οι δεκατρείς νομοί και οι αυτόχθονες κοινότητες της περιοχής.

- Οι πόλεις συνεργάζονται στα πλαίσια ενός πιο επίσημου μηχανισμού (Ένωση Πόλεων της Βαλτικής, UBC).

- Τα εμπορικά επιμελητήρια. Η ένωση των εμπορικών επιμελητηρίων της Βαλτικής, στην οποία συμμετέχουν 52 εμπορικά επιμελητήρια της περιοχής, ιδρύθηκε το 1992 με σκοπό την προστασία των κοινών συμφερόντων των επιχειρήσεων.

- Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις. Οι κεντρικές συνδικαλιστικές οργανώσεις της περιοχής είναι 21 τον αριθμό και έχουν 20 εκατ. μέλη. Ίδρυσαν το 1999 το "Δίκτυο συνδικαλιστικών οργανώσεων της Βαλτικής". Αυτό έγινε στο Ελσίνκι στα πλαίσια του συνεδρίου της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Συνδικαλιστικών Οργανώσεων (CES). Οι οργανώσεις αυτές έχουν άμεσο διάλογο με το CBSS. Επίσης, μια σειρά οργανώσεων, μεταξύ άλλων στον τομέα της οικονομικής και κοινωνικής ζωής, έχουν αναπτύξει συνεργασία στην περιοχή της Βαλτικής και του Μπάρεντς.

1.1.6. Η περιφερειακή διασυνοριακή συνεργασία στην περιοχή που καλύπτει τη Βόρεια Διάσταση, ενισχύθηκε σε σημαντικό βαθμό από το πρόγραμμα Ιnterreg της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μια νέα γενεά προγραμμάτων Ιnterreg (Interreg ΙΙΙ) υλοποιούνται κατά τη διάρκεια της δημοσιονομικής περιόδου 2000-2006.

1.1.7. Μολονότι η προσοχή τείνει να στραφεί κατά προτίμηση στις δραστηριότητες που αναλαμβάνονται στο πλαίσιο των πολιτικών διαρθρώσεων, οι άμεσες επαφές μεταξύ των ατόμων στην περιοχή της Βαλτικής, που αυξάνονται διαρκώς, είναι οι πλέον σημαντικές για την ενίσχυση του αισθήματος κοινής καταγωγής και την αντιμετώπιση των συγκρούσεων με πολιτισμένες μεθόδους. Οι επαφές αναπτύσσονται στους τομείς του εμπορίου, των επιχειρήσεων, του τουρισμού, και των πανεπιστημιακών ανταλλαγών, και έχουν τη μορφή πολύπλευρης συνεργασίας μεταξύ οργανώσεων. Οι πλέον χρησιμοποιούμενες γλώσσες στις επαφές αυτές είναι τα αγγλικά και τα ρωσικά.

1.1.8. Η ΟΚΕ θεωρεί ιδιαίτερα ικανοποιητικό το γεγονός ότι στην περιοχή ιδρύονται διασυνοριακές οργανώσεις από εργοδότες, συνδικαλιστικές οργανώσεις και άλλες οικονομικές και κοινωνικές ομάδες συμφερόντων. Στην εξέλιξη αυτή έχει συμβάλει και η ΟΚΕ.

1.2. Πλαίσια και μέσα

1.2.1. Τα νομικά πλαίσια της Βόρειας Διάστασης της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι οι ευρωπαϊκές συμφωνίες με τις ενδιαφερόμενες υποψήφιες χώρες (τέθηκαν σε ισχύ το 1994 και το 1995), η συμφωνία εταιρικής σχέσης και συνεργασίας με τη Ρωσία (τέθηκε σε ισχύ το 1997) και η Συνθήκη ΕΟΧ με τη Νορβηγία και την Ισλανδία (τέθηκε σε ισχύ το 1994).

1.2.2. Δεν προβλέπεται προς το παρόν κανένα συγκεκριμένο κονδύλιο στον προϋπολογισμό για την πρωτοβουλία "Βόρεια Διάσταση". Η δραστηριότητα αυτή θεωρείται ότι χρηματοδοτείται από μία συντονισμένη χρησιμοποίηση των κοινοτικών πόρων που διατίθενται στο πλαίσιο του προγράμματος Tacis (π.χ. Ρωσία), στο πλαίσιο των προενταξιακών προγραμμάτων Phare (δημοκρατικοί θεσμοί), Sapard (γεωργία) και ΙSPA (περιβάλλον και μεταφορές), καθώς και στο πλαίσιο του Ιnterreg (διασυνοριακές περιοχές). Σε αυτά προστίθενται τα γενικά εθνικά προγράμματα, που χρησιμοποιούνται μεταξύ άλλων από τις Σκανδιναβικές χώρες και τη Γερμανία. Τα διεθνή χρηματοδοτικά ιδρύματα, ιδίως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης, (ΕΤΑΑ), η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, (ΕΤρ.Ε), η Παγκόσμιος Τράπεζα και η Σκανδιναβική Τράπεζα Επενδύσεων (ΣΤΕ) χορηγούν σημαντικά δάνεια με ευνοϊκούς όρους. Ωστόσο, η ΕΤρ.Ε δεν έχει ακόμη δραστηριοποιηθεί στη Ρωσία. Οι διάφορες αυτές μορφές δημόσιας χρηματοδότησης διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διευκόλυνση και στην αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων σε ολόκληρη την περιοχή.

1.3. Ευρεία πολιτική υποστήριξη

1.3.1. Κατά την κοινή διάσκεψη των Υπουργών Εξωτερικών στο Ελσίνκι το Νοέμβριο του 1999, η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι χώρες με τις οποίες διατηρεί εταιρικές σχέσεις εξέφρασαν την πεποίθησή τους ότι η Βόρεια Διάσταση θα συμβάλει στην ενίσχυση της αμοιβαίας θετικής εξάρτησης μεταξύ της ΕΕ και των κρατών μελών της, των υπολοίπων χωρών της περιοχής της Βαλτικής και της βορειοδυτικής Ρωσίας, ώστε με τον τρόπο αυτό να βελτιωθούν η ασφάλεια, η σταθερότητα, οι δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις και η βιώσιμη ανάπτυξη στην περιοχή. Η πρωτοβουλία για την Βόρεια Ευρώπη - (NEI), που ανέλαβαν οι Ηνωμένες Πολιτείες το 1998, έχει επίσης ως στόχο την ανάπτυξη της συνεργασίας στην περιοχή την οποία θεωρείται ότι καλύπτει η Βόρεια Διάσταση. Τόσο η ΕΕ και οι ΗΠΑ όσο και η ΕΕ και ο Καναδάς έχουν δεσμευθεί με κοινές δηλώσεις να προωθήσουν τη Βόρεια Διάσταση της ΕΕ στο πλαίσιο μιας νέας υπερατλαντικής συνεργασίας.

2. Παλαιότερες γνωμοδοτήσεις της ΟΚΕ

2.1. Η ΟΚΕ έχει εξετάσει σε πολλές γνωμοδοτήσεις της θέματα που εντάσσονται στο γεωγραφικό πλαίσιο της περιοχής της Βαλτικής και αφορούν την έννοια της Βόρειας Διάστασης. Η ενημερωτική έκθεση με τίτλο "Οι σχέσεις μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και παράκτιων κρατών της Βαλτικής", του Ιανουαρίου 1997 (εισηγητής: ο κ. Filip Hamro-Drotz) είναι ένα βασικό έγγραφο. Στη γνωμοδότηση με τίτλο "Η Βόρεια Διάσταση της ΕΕ και οι σχέσεις με τη Ρωσία", του Οκτωβρίου 1999, (εισηγητής: ο κ. Filip Hamro-Drotz) το επιχείρημα που προβαλλόταν κυρίως ήταν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με τα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής της Κολωνίας, έπρεπε να αναπτύξει τη Βόρεια Διάσταση με τη μορφή προγράμματος δράσης για τη Βόρεια Ευρώπη. Η ΟΚΕ διατύπωσε επίσης πολλές παρατηρήσεις όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο θα έπρεπε να διεξαχθούν οι σχετικές εργασίες για ένα παρόμοιο πρόγραμμα, αφενός, και ποιο θα έπρεπε να είναι το περιεχόμενο του προγράμματος, αφετέρου. Ειδικότερα, η ΟΚΕ τόνιζε ότι το "στο πλαίσιο του προγράμματος δράσης πρέπει να δοθεί στους παράγοντες της κοινωνίας των πολιτών η δυνατότητα να συμμετέχουν στις δράσεις".

2.2. Συνεπώς, η ΟΚΕ διαπιστώνει με ικανοποίηση ότι η Ευρωπαϊκή Σύνοδος Κορυφής που πραγματοποιήθηκε στη Feira, στις 19-20 Ιουνίου 2000, υιοθέτησε πρόγραμμα δράσης για τη Βόρεια Διάσταση της εξωτερικής και διασυνοριακής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης 2000-2003. Το γεγονός ότι εκπονήθηκε ένα πρόγραμμα δράσης σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα δείχνει τη σημασία που η Επιτροπή και τα κράτη μέλη δίνουν στην ανάγκη για περαιτέρω ανάπτυξη της Βόρειας Διάστασης. Όπως προκύπτει από τα ακόλουθα, η διαπίστωση αυτή δεν σημαίνει ότι η ΟΚΕ είναι ικανοποιημένη με το εν λόγω πρόγραμμα δράσης και με τον τρόπο εκπόνησης του.

3. Το σχέδιο δράσης

3.1. Στο σχέδιο δράσης αναφέρεται καταρχάς ότι πρόκειται να είναι ένα έγγραφο αναφοράς για τα μέτρα που προβλέπονται ή που θα εφαρμοστούν στο πλαίσιο της Βόρειας Διάστασης κατά την περίοδο 2000-2003. Αποτελεί δηλαδή μια πολιτική σύσταση που πρέπει να ληφθεί υπόψη από όλους τους ενδιαφερόμενους παράγοντες σε όλα τα ενδεικνυόμενα επίπεδα. Ο επιδιωκόμενος στόχος είναι η δημιουργία μέσω της συνεργασίας, όσο το δυνατόν μεγαλύτερης προστιθέμενης αξίας από τα κοινοτικά και εθνικά προγράμματα.

3.2. Επιπλέον, διαπιστώνεται ότι, επειδή η Βόρεια Διάσταση αποτελεί μία τρέχουσα διαδικασία για την οποία δεν έχουν χορηγηθεί ειδικές πιστώσεις από τον προϋπολογισμό, το σχέδιο δράσης θα πρέπει να επανεξετάζεται, κατά τακτά χρονικά διαστήματα, όσον αφορά τα πλαίσια και τα προγράμματα, καθώς και τις αντίστοιχες προτεραιότητας, ανάλογα με την εξέλιξή τους.

3.3. Το σχέδιο δράσης αποτελείται από δύο μέρη: το γενικό και το λειτουργικό.

3.3.1. Στο γενικό μέρος υπενθυμίζονται οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Βόρεια Ευρώπη. Πρόκειται για μία περιοχή που έχει ιδιαίτερη σημασία για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η περιοχή αυτή διαθέτει πλούσιους φυσικούς πόρους και σημαντικό ανθρώπινο και οικονομικό δυναμικό. Χαρακτηρίζεται επίσης από μεγάλες αποστάσεις, αραιοκατοικημένες εκτάσεις και σκληρό κλίμα. Πρόκειται για ιδιαίτερες προκλήσεις που ωθούν σε διασυνοριακή συνεργασία.

3.3.2. Στο λειτουργικό μέρος παρουσιάζονται οι στόχοι και οι προοπτικές σχετικά με τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν κατά την περίοδο 2000-2003 στους τομείς που αναμένεται ότι θα έχουν τη μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία.

3.4. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Feira παρότρυνε την Επιτροπή να αναλάβει ηγετικό ρόλο κατά την εφαρμογή του σχεδίου δράσης και να προτείνει κατάλληλα μέτρα παρακολούθησης σε τρεις τομείς: το περιβάλλον (συμπεριλαμβανόμενης και της πυρηνικής ασφάλειας), την καταπολέμηση της εγκληματικότητας και την κατάσταση του Kaliningrad. Η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή διατυπώνει παρακάτω παρατηρήσεις για όλους τους τομείς.

3.5. Τέλος, οι Αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων εξέφρασαν τη ικανοποίησή τους για την πρόθεση της σουηδικής Προεδρίας να εκπονήσει από κοινού με την Επιτροπή λεπτομερή έκθεση για τον πολιτικό τομέα της Βόρειας Διάστασης, έκθεση που θα υποβληθεί στο Συμβούλιο ενόψει της Συνόδου Κορυφής του Göteborg τον Ιούνιο του 2001.

4. Οι απόψεις της ΟΚΕ

4.1. Η ανάπτυξη της περιοχής

4.1.1. Η ΟΚΕ θα ήθελε καταρχάς να επισημάνει τις θετικές εξελίξεις που σημειώνονται στην περιοχή. Υπάρχει τάση να λησμονούνται οι θετικές αυτές εξελίξεις, διότι είναι φυσικό να κυριαρχούν τα προβλήματα τόσο στην πολιτική ημερήσια διάταξη όσο και στα θέματα που θίγουν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης.

4.1.2. Ο σημαντικότερος παράγοντας είναι οι κάτοικοι της περιοχής με τις γνώσεις τους και τη θέλησή τους να δημιουργήσουν ένα νέο και καλύτερο μέλλον. Βλέπουμε επίσης ότι η οικονομία διανύει περίοδο ανάπτυξης. Η περιοχή της Βαλτικής είναι στην ουσία μια από τις πλέον ταχύτερα αναπτυσσόμενες περιοχές του κόσμου. Ιδιαίτερη ανάπτυξη παρουσιάζει ο τομέας της έντασης γνώσεων. Η Φινλανδία και η Σουηδία θεωρούνται από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες περιοχές στο κόσμο στον τομέα των τεχνολογιών πληροφόρησης. Η Εσθονία ανήκει στις χώρες της περιοχής που προσπαθούν με στοχοθετημένο και προοδευτικό τρόπο να αναπτύξουν με ταχύ ρυθμό τις γνώσεις και τις βιομηχανικές δραστηριότητες στον τομέα των τεχνολογιών πληροφόρησης. Το πανεπιστήμιο του St Petersburg θεωρείται ότι κατέχει ηγετική θέση στον κόσμο όσον αφορά την κατάρτιση προγραμματιστών. Οι σκανδιναβικές και γερμανικές εταιρείες τηλεπικοινωνιών συμβάλλουν στην ταχεία δημιουργία σύγχρονων τηλεπικοινωνιών στην περιοχή. Το γεγονός αυτό δείχνει το δυναμικό της περιοχής στο μέλλον.

4.1.3. Η Ρωσία, όπου το ΑΕγχΠ μειώθηκε κατά το μεγαλύτερο μέρος της δεκαετίας του 1990, οι αριθμοί αρχίζουν να σημειώνουν ανοδική πορεία, ιδίως όσον αναφορά τη βιομηχανική παραγωγή. Στην περιοχή του St Petersburg και στη Βορειοδυτική Ρωσία η αύξηση της παραγωγής του τομέα αυτού ανέρχεται στο 20-30 %. Αναμένεται αύξηση της παραγωγής κατά 6,5 % το 2000 και κατά 3,5 % το 2001, καθώς επίσης και μείωση του πληθωρισμού κατά 20 % και 17 % αντίστοιχα(2).

4.1.4. Οι υποψήφιες χώρες Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία και Πολωνία έχουν σημειώσει μεγάλη πρόοδο όσον αφορά τις διαπραγματεύσεις για την ένταξή τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό σημαίνει ότι πληρούν προ πολλού τα πολιτικά κριτήρια της Κοπεγχάγης, π.χ. για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και το σεβασμό και την προστασία των μειονοτήτων. Όσον αναφορά τις μεγάλες ρωσικές μειονότητες που διαβιούν στην Εσθονία και στη Λετονία, οι χώρες αυτές έχουν ανταποκριθεί στις συστάσεις όσον αφορά τη ιθαγένεια και τη χορήγηση υπηκοότητας που διατύπωσε ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη. Ωστόσο, στην έκθεση της Επιτροπής για το 2000 τονίζεται η ανάγκη να συνεχιστεί η λήψη μέτρων με στόχο την ενσωμάτωση των μειονοτήτων αυτών, πράγμα που θα επιθυμούσε επίσης η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή. Και τα τέσσερα αυτά κράτη μπορούν, κατά την άποψη της Επιτροπής, να θεωρηθούν εύρυθμες οικονομίες της αγοράς. Η Εσθονία και η Πολωνία υποστηρίζεται ότι θα είναι "εντός σύντομου χρονικού διαστήματος" σε θέση να αντιμετωπίσουν τον ανταγωνισμό και τις δυνάμεις της αγοράς στην Ένωση. Η Λετονία και η Λιθουανία αναμένονται να φτάσουν "μεσοπρόθεσμα" σε ανάλογο επίπεδο. Οι νομικές και πρακτικές συνθήκες για τη διενέργεια επενδύσεων έχουν σταθεροποιηθεί. Οι επενδύσεις, μεταξύ άλλων στον τραπεζικό τομέα, από χώρες στην άλλη πλευρά της Βαλτικής θάλασσας είναι σημαντικές στην περιοχή. Ο τραπεζικός τομέας λειτουργεί τώρα αποτελεσματικά σε όλες τις υποψήφιες χώρες της περιοχής. Η συμμετοχή αλλοδαπών στον τραπεζικό τομέα της Ρωσίας αυξάνεται. Δώδεκα από τις 50 τράπεζες ελέγχονται τώρα από αλλοδαπούς.

4.1.5. Η διαφάνεια και η κοινωνία των πολιτών εξελίσσονται. Ένα εύγλωττο παράδειγμα της εξέλιξης της κοινωνίας των πολιτών στην Ρωσία είναι ότι 30 εκατ. ρώσοι είναι μέλη επαγγελματικών οργανώσεων, που είναι τόσο δημοκρατικές και ανεξάρτητες που θα γίνουν δεκτές ως μέλη της Διεθνούς Ομοσπονδίας Ελεύθερων Συνδικάτων (CISL).

4.1.6. Το γεγονός ότι η οικονομία αναπτύσσεται και η οικονομία της αγοράς αρχίζει να λειτουργεί δεν σημαίνει ότι τα προβλήματα έπαυσαν να υπάρχουν. Οι διαφορές του βιοτικού επιπέδου μεταξύ των οικονομιών της περιοχής που βρίσκονται σε μεταβατικό στάδιο και των οικονομιών των δυτικών χωρών είναι ακόμη πολύ μεγάλες. Οι διαφορές μεταξύ των χωρών αυτών αυξάνονται επίσης. Τα μελλοντικά ανατολικά σύνορα της ΕΕ υπάρχει κίνδυνος να καταστούν από τα πλέον φτωχά σύνορα στον κόσμο. Η ανεργία και η υποαπασχόληση εξακολουθούν να κυμαίνονται σε υψηλά επίπεδα. Η διαφθορά αποτελεί σοβαρό πρόβλημα και "καρκίνωμα" της κοινωνίας. Στη Ρωσία δεν υπάρχει ακόμη ένα νομικό πλαίσιο για την προστασία των απασχολουμένων που να αντιστοιχεί στα πρότυπα της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ)(3).

4.2. Η προοπτική του σχεδίου δράσης

4.2.1. Η ΟΚΕ δεν αμφισβητεί κανέναν από τους τομείς που αναφέρονται στο σχέδιο δράσης. Όλοι είναι πολύ σημαντικοί. Ωστόσο, η ΟΚΕ τηρεί κριτική στάση όσον αφορά την περιορισμένη προοπτική που έχει το σχέδιο δράσης. Η ΟΚΕ είχε τονίσει και παλαιότερα ότι ο στόχος της Βόρειας Διάστασης πρέπει να είναι η μείωση των πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών διαφορών που υπάρχουν μεταξύ των κοινωνιών στη Βόρεια Ευρώπη. Η ΟΚΕ εκφράζει την ανησυχία της για το γεγονός ότι στη Σύνοδο Κορυφής της Feira, η Επιτροπή είχε κληθεί να προτείνει περαιτέρω κατάλληλα μέτρα παρακολούθησης αποκλειστικά και μόνο για θέματα σχετικά με την περιβαλλοντική και πυρηνική ασφάλεια, την πάταξη του οικονομικού εγκλήματος και την κατάσταση στο Kaliningrad, πράγμα που μπορεί να οδηγήσει σε περιορισμό των ενεργειών του σχεδίου δράσης με αποτέλεσμα να περιέλθουν σε δεύτερη μοίρα τα κοινωνικά θέματα.

4.2.2. Κατά τη γνώμη της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής, η τομεακή και λειτουργική προοπτική του σχεδίου δράσης μπορεί να συμβάλει στην αποτελεσματική προώθηση των ενεργειών. Ωστόσο, για το συντονισμό των ενεργειών και τη διαμόρφωση συνεργιών απαιτείται μια εδαφική και διασυνοριακή προοπτική. Η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή θα ήθελε να επισημάνει τις θετικές εμπειρίες από το πρόγραμμα Ιnterreg στον τομέα αυτό και να προτείνει να δοθεί μια εδαφική προοπτική στην υλοποίηση του προγράμματος δράσης.

4.2.3. Η ΟΚΕ επιθυμεί να δοθεί προτεραιότητα στο στόχο της μείωσης των διαφορών τόσο μεταξύ των χωρών όσο και εντός αυτών, με τρόπο τελείως διαφορετικό από εκείνο που χρησιμοποιήθηκε στο σχέδιο δράσης. Αυτό θα πρέπει να γίνει με τρόπο που να ανταποκρίνεται στην αλλαγή προσανατολισμού των προγραμμάτων Phare και Tacis.

4.2.4. Σε ένα πρόσφατο σχέδιο ανακοίνωσης για το Phare(4) τονίζεται ο ρόλος του προγράμματος αυτού προκειμένου να αρχίσουν να εξετάζονται οι μεγάλες διαφορές ανάπτυξης μεταξύ των υποψήφιων προς ένταξη χωρών και των νυν κρατών μελών. Το βασικό μήνυμα είναι ότι το Phare μπορεί να αρχίσει να συμβάλει στην ανάπτυξη των δομών, των διαδικασιών και των διαρθρώσεων των χωρών που θα είναι απαραίτητες για τη χρησιμοποίηση των διαρθρωτικών κεφαλαίων με αποτελεσματικό και ουσιαστικό τρόπο μετά την ένταξη.

4.2.5. Το πρόγραμμα Tacis βρίσκεται και αυτό εν εξελίξει με παρόμοιο τρόπο. Ο νέος κανονισμός (99/2000) αφορά τους προβληματικούς τομείς και όχι τομείς όπως η ενέργεια, τον περιβάλλον κ.λπ. Το νέο ενδεικτικό πρόγραμμα 2000-2003 για τη Ρωσία επικεντρώνεται σε τρεις τομείς οι οποίοι είναι σημαντικοί για την οικονομική και κοινωνική συνοχή: "υποστήριξη για θεσμική, νομική και διοικητική μεταρρύθμιση", "υποστήριξη στον ιδιωτικό τομέα και βοήθεια για την οικονομική ανάπτυξη" και "υποστήριξη για την αντιμετώπιση των κοινωνικών συνεπειών της μετάβασης".

4.2.6. Τόσο στα πλαίσια του Phare όσο και του Tacis δίδεται μεγάλη σημασία στο θέμα της συνεργασίας των εταίρων της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών. H σημασία τους για την επίτευξη αλλαγών τονίζεται σε διάφορες καταστάσεις. Στο σχέδιο δράσης για τη Βόρεια Διάσταση δεν γίνεται καθόλου λόγο για αυτούς. Τούτο είναι λυπηρό και δίδει μία τελείως εσφαλμένη εικόνα του δυνατοτήτων που έχει η πρωτοβουλία για τη Βόρεια Διάσταση. Η ΟΚΕ θα ήθελε να επισύρει την προσοχή στα συμπεράσματα της συνόδου των Υπουργών Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Ελσίνκι το Νοέμβριο του 1999, όπου το Συμβούλιο συνέστησε να εντατικοποιήσουν οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών των ενδιαφερόμενων χωρών τη συνεργασία τους στο πλαίσιο της Βόρειας Διάστασης.

4.2.7. Στο πλαίσιο αυτό είναι επίσης σημαντικό να τονισθεί ότι το Συμβούλιο των Χωρών της Βαλτικής, κατά τη συνεδρίασή του στο Bergen τον Ιούνιο του 2000, δίδοντας συνέχεια σε μια πρωτοβουλία της Συνόδου Κορυφής των Χωρών της Βαλτικής στο Kolding, κάλεσε τους Υπουργούς των Εξωτερικών των χωρών της Βαλτικής και τους κοινωνικούς εταίρους να αναπτύξουν διάλογο για θέματα της αγοράς εργασίας και άλλα συναφή ζητήματα.

4.2.8. Στο πλαίσιο αυτό, η ΟΚΕ θα ήθελε να συστήσει θερμά, κατά την υλοποίηση της Βόρειας Διάστασης και στα πλαίσια της συνεχούς ενημέρωσης και προγραμματισμού σχετικά με τη Διάσταση αυτή, να τονισθεί η σημασία που έχει η συμμετοχή των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών τόσο σε εθνικό όσο και σε διασυνοριακό επίπεδο. Κατά τη γνώμη της ΟΚΕ, η συμμετοχή των οργανώσεων της περιοχής της Βαλτικής στην πρωτοβουλία "Βόρεια Διάσταση" μπορεί να δημιουργήσει μακροπρόθεσμα μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία.

4.3. Συγκεκριμένοι τομείς του σχεδίου δράσης

4.3.1. Υποδομές (ενεργειακό σύστημα, μεταφορές και τηλεπικοινωνίες/κοινωνία των πληροφοριών)

4.3.1.1. Το μέρος αυτό του σχεδίου δράσης φαίνεται να είναι εκείνο που έχει υποστεί την πιο προσεκτική επεξεργασία. Όσον αφορά τον τομέα της ενέργειας, το Συμβούλιο των Υπουργών Ενέργειας είχε ήδη τη 2α Δεκεμβρίου 1999 υποστηρίξει ορισμένες προτάσεις προτεραιοτήτων (ενίσχυση της Βόρειας Διάστασης της ενεργειακής πολιτικής στην Ευρώπη, συμπεράσματα). Οι προτάσεις αυτές βασίζονται σε πρόταση που υιοθέτησαν οι Υπουργοί ενέργειας στον τομέα αυτό κατά τη Σύνοδο Κορυφής του Ελσίνκι στις 25 Οκτωβρίου 1999.

4.3.1.2. Η δημιουργία υποδομών στους τομείς της ενέργειας, των μεταφορών, των τηλεπικοινωνιών και της κοινωνίας των πληροφοριών έχει καθοριστική σημασία για τη σύνδεση των βόρειων και βορειοδυτικών περιοχών της Ευρώπης με την υπόλοιπο ήπειρο, π.χ. μέσω της προς ανατολάς διεύρυνσης διευρωπαϊκών δικτύων, ώστε να αξιοποιηθεί πλήρως το οικονομικό δυναμικό της περιοχής. Κατά τη Σύνοδο Κορυφής του Παρισιού, τις 30 Οκτωβρίου 2000, αποφασίστηκε η εμπεριστατωμένη συνεργασία μεταξύ ΕΕ και Ρωσίας στον τομέα της ενέργειας, πράγμα που δείχνει με εύγλωττο τρόπο ότι η συνεργασία με τη Ρωσία είναι σημαντική για ολόκληρη την ΕΕ.

4.3.1.3. Η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή θα ήθελε να τονίσει ότι οι προσπάθειες στον τομέα των υποδομών πρέπει να περιλαμβάνουν τόσο τη δημιουργία των "υποδομών που λείπουν", π.χ. τα διευρωπαϊκά δίκτυα, όσο και την τεχνική εναρμόνιση για τη διευκόλυνση της οικονομικής ολοκλήρωσης της περιοχής.

4.3.1.4. Η περιοχή καταλαμβάνει ιδιαίτερα ισχυρή θέση στον τομέα των τεχνολογιών πληροφόρησης. Οι δυνατότητες συνεχούς ανάπτυξης πρέπει να ληφθούν υπόψη με την ενισχυμένη συνεργασία. Η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή επιδοκιμάζει στο πλαίσιο αυτό μια πρωτοβουλία του Συμβουλίου των Χωρών της Βαλτικής, που προτάθηκε μεταξύ άλλων από τη Φινλανδία και την Εσθονία, με στόχο την υποβολή συγκεκριμένων προτάσεων που μπορούν να συμπεριληφθούν στο σχέδιο δράσης για τη Βόρεια Διάσταση.

4.3.2. Περιβαλλοντικά θέματα και φυσικοί πόροι, συμπεριλαμβανόμενης της πυρηνικής ασφάλειας

4.3.2.1. Στο σχέδιο δράσης προβάλλονται με υποδειγματικό τρόπο τα περιβαλλοντικά θέματα και απαριθμούνται πολυάριθμα μέτρα τα οποία πρέπει να ληφθούν. Η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή θα ήθελε ειδικότερα να τονίσει τη σημασία που έχει η λήψη άμεσων μέτρων για τον εκσυγχρονισμό και την ανάπτυξη του συστήματος αποχέτευσης στην περιοχή του St Petersburg. Αυτό έχει ζωτική σημασία για ολόκληρη την περιοχή της Βαλτικής.

4.3.2.2. Ωστόσο, η επισήμανση των περιβαλλοντικών θεμάτων είχε ως αποτέλεσμα να εξεταστεί μόνο το θέμα της προστασίας των δασών. Η ΟΚΕ θα ήθελε να συζητηθεί με ποιο τρόπο οι φυσικοί πόροι, κυρίως στις πολύ σημαντικές δασικές περιοχές της βορειοδυτικής Ρωσίας, θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν καλύτερα και να συμβάλουν στην προώθηση των επενδύσεων και του εμπορίου και, ως εκ τούτου, στην οικονομική ανάπτυξη και απασχόληση στην περιοχή. Η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή θα επιθυμούσε να επισημάνει το συνολικό βιομηχανικό, τεχνολογικό και επιστημονικό δυναμικό που αναπτύχθηκε στην περιοχή εξαιτίας του γεγονότος ότι το κύριο μέρος των φυσικών δασικών πόρων της Ευρώπης βρίσκονται στη Βόρεια Σκανδιναβία, σε μέρη των υποψήφιων χωρών και στη Ρωσία. Αυτό πρέπει να ληφθεί περισσότερο υπόψη στο συνεχή προγραμματισμό.

4.3.2.3. Όσον αφορά τα πυρηνικά εργοστάσια, τα πυρηνοκίνητα πλοία και τα πυρηνικά απόβλητα στην περιοχή, δεν συμμετέχουν μόνο η ΕΕ και οι χώρες της περιοχής με τεχνολογικά μέσα, οικονομικούς πόρους και προσωπικό στην εξεύρεση ταχέων και βιώσιμων λύσεων, αλλά και μια σειρά από άλλες χώρες. Και όμως αυτό δεν αρκεί. Πρέπει να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες π.χ. για να αντιμετωπισθεί το πρόβλημα των τεράστιων ποσοτήτων πυρηνικών αποβλήτων που υπάρχουν στην Βορειοδυτική Ρωσία. Αυτό απαιτεί στενή συνεργασία με τις ρωσικές αρχές.

4.3.2.4. Οι συζητήσεις για την εφαρμογή του σχεδίου δράσης προέρχονται από το γεγονός ότι εξετάζεται χωριστά από τα ενεργειακά θέματα το αίτημα για παύση της λειτουργίας ορισμένων πυρηνικών εργοστασίων. Κατά τη συνεχή ανάπτυξη του προγράμματος δράσης, τα θέματα ασφάλειας πρέπει να εξετάζονται στα πλαίσια των απαραίτητων συζητήσεων σχετικά με τα μέτρα ανανέωσης των συστημάτων ενέργειας. Με τον τρόπο αυτό μπορούν να τεθούν στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος τα θέματα που έχουν σχέση με τις επενδύσεις και την απασχόληση στο μέλλον.

4.3.2.5. Η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή θα ήθελε εν προκειμένω να υπενθυμίσει ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ελσίνκι είχε ζητήσει από την Επιτροπή να υποβάλλει πρόταση για μια μακροπρόθεσμη στρατηγική ενοποίησης των προγραμμάτων οικονομικής, κοινωνικής και βιώσιμης οικολογικής ανάπτυξης. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που θα πραγματοποιηθεί τον Ιούνιο του 2001 στη Στοκχόλμη θα δώσει συνέχεια στο θέμα αυτό. Κατά της γνώμη της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής, η στρατηγική αυτή πρέπει να καλύπτει την ανάγκη βιώσιμης ανανέωσης των συστημάτων ενέργειας και παραγωγής, μεταξύ άλλων στην οικολογικά ευαίσθητη περιοχή της Βαλτικής.

4.3.3. Δημόσια υγεία

4.3.3.1. Τα υγειονομικά προβλήματα στην περιοχή οφείλονται κατά ένα μεγάλο μέρος στις κοινωνικές ανισότητες και την υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Τόσο στη Ρωσία όσο και στις υποψήφιες χώρες αρχίζουν να εκδηλώνονται εκ νέου μεταδοτικές ασθένειες όπως η φυματίωση, η σύφιλη, ο ίκτερος και η διφθερίτιδα. Η κατάχρηση οινοπνεύματος και ναρκωτικών οδηγούν σε σοβαρά προβλήματα σε πολλές περιοχές και σε υψηλό ποσοστό θνησιμότητας, ιδίως μεταξύ των ανδρών. Το ΑΙDS έχει εξελιχθεί σε επιδημία. Οι γυναίκες είναι απρόθυμες να τεκνοποιήσουν για κοινωνικούς λόγους. Τα επίπεδα και οι δυνατότητες στον τομέα της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης διαφέρουν σημαντικά, όπως επίσης και η προληπτική μέριμνα. Το ίδιο ισχύει και για τη διαχείριση των κοινωνικών υπηρεσιών.

4.3.3.2. Το σχέδιο δράσης βασίζεται στο κεφάλαιο της Συνθήκης για τη δημόσια υγεία και συγκεκριμένα στο άρθρο 152 που ορίζει ότι η Κοινότητα και τα κράτη μέλη προωθούν τη συνεργασία με τρίτες χώρες και αρμόδιους διεθνείς οργανισμούς στον εν λόγω τομέα. Για το λόγο αυτό, η συνεργασία που προτείνεται είναι επίσης αρκετά περιορισμένη. Αντίθετα, οι διμερείς προσπάθειες έχουν αξιόλογο εύρος.

4.3.3.3. Κατά τη γνώμη της ΟΚΕ, η συνεργασία πρέπει να ενισχυθεί και να έχει ως γενικό στόχο τη βελτίωση των συνθηκών στον τομέα της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και της κοινωνικής μέριμνας, ώστε να μειωθούν οι διαφορές του κοινωνικού επιπέδου μεταξύ διάφορων μερών της περιοχής. Στο πλαίσιο αυτό, η ΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι το πρόγραμμα προβλέπει μέτρα για την υποστήριξη της Ρωσίας στην πραγματοποίηση μεταρρυθμίσεων στον τομέα της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και της κοινωνικής μέριμνας. Εν προκειμένω, όπως και σε άλλες οικονομίες που βρίσκονται σε μεταβατικό στάδιο, το ζητούμενο είναι να επέλθουν ευρείες νομικές και διοικητικές αλλαγές μετά την ιδιωτικοποίηση πρώην κρατικών επιχειρήσεων. Ωστόσο, τα μέτρα αυτά πρέπει να αναπτυχθούν και να αποκτήσουν συγκεκριμένη μορφή. Η ΟΚΕ κρίνει ότι η οργανωμένη κοινωνία των πολιτών της περιοχής πρέπει να συμμετάσχει στις εν λόγω προσπάθειες.

4.3.4. Εμπόριο, επιχειρηματική συνεργασία και προώθηση των επενδύσεων

4.3.4.1. Οι εμπορικές συναλλαγές και οι ροές επενδύσεων μεταξύ της ΕΕ και των υποψήφιων χωρών Εσθονίας, Λετονίας, Λιθουανίας και Πολωνίας αυξάνονται σημαντικά, ενώ οι οικονομικές συναλλαγές των χωρών αυτών με τη Ρωσία μειώνονται σχεδόν συνεχώς. Όλες οι χώρες αυτές, πλην της Λιθουανίας, είναι μέλη του ΔΟΕ, αλλά η χώρα αυτή έχει διαπραγματευθεί ήδη συμφωνία με το ΔΟΕ που αναμένεται να επικυρωθεί το Μάϊο του 2001.

4.3.4.2. Οι εμπορικές συναλλαγές και οι ροές επενδύσεων μεταξύ της ΕΕ και της Ρωσίας δεν έχουν ακόμη φθάσει στο επίπεδο που θα δικαιολογούσε η οικονομική ισχύς, ο βαθμός ανάπτυξης και η εγγύτητα των δύο περιοχών. Η άρση των εμποδίων στον τομέα αυτό θα οδηγούσε σε αύξηση της παραγωγής και βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης του πληθυσμού, καθώς επίσης και σε ταχύτερο εκσυγχρονισμό και αναδιάρθρωση της βιομηχανίας.

4.3.4.3. Συνεπώς, πρέπει να ενισχυθούν οι προσπάθειες υποστήριξης της Ρωσίας κατά τις προετοιμασίες για τη συμμετοχή της στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου και την άρση των εμπορικών φραγμών π.χ. όσον αφορά τις τελωνειακές διαδικασίες και την πιστοποίηση των προϊόντων, με απώτερο στόχο την σύναψη μιας συμφωνίας ελεύθερων συναλλαγών βάσει των στόχων της συμφωνίας εταιρικής σχέσης και συνεργασίας μεταξύ ΕΕ και Ρωσίας.

4.3.4.4. Πρέπει επίσης να εντατικοποιηθεί η συνεργασία για τη δημιουργία καλύτερων νομικών και διοικητικών προϋποθέσεων τόσο για τις εγχώριες όσο και τις ξένες επενδύσεις. Αυτό αποτελεί προϋπόθεση για μια πιο επιθετική στάση των φορέων της αγοράς όσον αφορά τις επενδύσεις, π.χ. στους τομείς της βιομηχανίας και των υπηρεσιών, καθώς επίσης και της γεωργίας και της δασοκομίας.

4.3.4.5. Είναι επιτακτικά αναγκαίο να αξιοποιηθεί το μέρος των επενδύσεων που προβλέπονται στον τομέα προτεραιότητας "Κοινωνική και Οικονομική Συνοχή" του Phare, του Tacis και του Ιnterreg ώστε να έχουν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις καλύτερη πρόσβαση στη χρηματοδοτική ενίσχυση και την ανάπτυξη της ποιότητας.

4.3.5. Ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού και της έρευνας

4.3.5.1. Οι ανθρώπινοι πόροι και το επιστημονικό δυναμικό της περιοχής πρέπει να ληφθούν υπόψη και να αναπτυχθούν στα πλαίσια της Βόρειας Διάστασης. Η συνεργασία μεταξύ των πανεπιστημίων και των ανωτέρων σχολών της περιοχής πρέπει να ενισχυθεί. Οι δυνατότητες ανταλλαγής φοιτητών και ερευνητών, καθώς και οι δυνατότητες συνεργασίας σε δίκτυα μεταξύ ερευνητικών ιδρυμάτων δεν αξιοποιούνται επαρκώς. Κατά τη γνώμη της ΟΚΕ, ο τομέας αυτός είναι πολύ σημαντικός για τη δημοκρατική, κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη της περιοχής.

4.3.5.2. Η ΟΚΕ επικροτεί το γεγονός ότι το νέο πρόγραμμα Tempus για τη Ρωσία εξετάζει την ανάπτυξη δημόσιων και ιδιωτικών ιδρυμάτων εκτός του ακαδημαϊκού τομέα, συμπεριλαμβανόμενων και εκείνων που έχουν άμεση σχέση με την ανάπτυξη της κοινωνίας των πολιτών.

4.3.5.3. Πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στο πρόγραμμα συνεργασίας με τη μορφή συγκεκριμένων προσπαθειών κατάρτισης όσον αφορά τον τρόπο λειτουργίας της δημοκρατίας και της οικονομίας της αγοράς. Οι προσπάθειες αυτές υλοποιούνται αποτελεσματικότερα με τη συνεργασία μεταξύ οργανώσεων που εκπροσωπούν την οργανωμένη κοινωνία των πολιτών.

4.3.5.4. Πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην εκμάθηση ξένων γλωσσών στην περιοχή, μεταξύ άλλων για να διευκολυνθούν οι διασυνοριακές επαφές διάφορων μορφών. Η ΟΚΕ θεωρεί φυσικό να τονίσει το θέμα αυτό το 2001 που έχει ακριβώς ανακηρυχθεί ευρωπαϊκό έτος των γλωσσών.

4.3.6. Πάταξη της διασυνοριακής εγκληματικότητας

4.3.6.1. Υπάρχει από το 1996 μια ειδική ομάδα εργασίας για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος στα πλαίσια Συμβουλίου των Χωρών της Βαλτικής, πράγμα που σημαίνει ότι στην ομάδα αυτή συμμετέχουν όλες οι χώρες που έχουν σχέση με τη Βόρεια Διάσταση. Τα μέλη της εν λόγω ομάδας συνεργάζονται για θέματα που έχουν σχέση με την αστυνομία, τα τελωνεία, την επιτήρηση των ακτών και την ποινική δίωξη. Ασχολείται κυρίως με την παράνομη μετανάστευση, τις οικονομικές διαφορές, τα κλεμμένα οχήματα, το λαθρεμπόριο, την πορνεία, τα ναρκωτικά και τη δωροδοκία. Η εντολή της παρατάθηκε μέχρι το τέλος του 2004.

4.3.6.2. Η ΕΕ ενέκρινε πρόσφατα ένα σχέδιο κοινών προσπαθειών καταπολέμησης του οργανωμένου εγκλήματος σε συνεργασία με τη Ρωσία, το οποίο η χώρα αυτή υποστήριξε.

4.3.6.3. Η ΟΚΕ θεωρεί ιδιαίτερα θετική την πραγματοποιούμενη συνεργασία και κρίνει ότι η προαναφερόμενη ομάδα εργασίας πρέπει να αποκτήσει μόνιμο χαρακτήρα. Η ΟΚΕ θα ήθελε συγκεκριμένα να επισημάνει την ανάγκη υποστήριξης της ανάπτυξης κοινών συστημάτων αναζήτησης και αναγνώρισης ατόμων στην περιοχή, καθώς επίσης και την ανάγκη επανεξέτασης των αρμοδιοτήτων των σχετικών αρχών. Ωστόσο, είναι σημαντικό να διαμορφωθούν τα μέτρα με τρόπο ώστε να παρεμποδίζεται όσο το δυνατό λιγότερο το εμπόριο, οι επενδύσεις και η κυκλοφορία ατόμων που γίνονται με νόμιμο τρόπο. Θα μπορούσαν για παράδειγμα να δημιουργηθούν "πράσινοι διάδρομοι" για την εξασφάλιση της ποιότητας των επιχειρήσεων και, ως εκ τούτου, την απλούστευση των τελωνειακών διατυπώσεων.

4.3.7. Περιφερειακή και διασυνοριακή συνεργασία

4.3.7.1. Η συνεργασία στις παραμεθόριες περιοχές έχει ζωτική σημασία για την ομαλή διεύρυνση της ΕΕ και για την ανάπτυξη των σχέσεων με τη Ρωσία με τρόπο που να ευνοεί ολόκληρη την περιοχή. Στο σχέδιο δράσης αναφέρεται μία σειρά μέτρων που επιδιώκουν το στόχο αυτό. Κατά τη Σύνοδο Κορυφής του Παρισιού, η ΕΕ και η Ρωσία εξέφρασαν την επιθυμία τους να ενισχύσουν την περιφερειακή και διασυνοριακή συνεργασία, ιδίως στα πλαίσια της Βόρειας Διάστασης της ΕΕ.

4.3.7.2. Η ΟΚΕ θα επιθυμούσε ειδικότερα να τονίσει ότι τα συγκεκριμένα σχέδια που προγραμματίζονται πρέπει να αποσκοπούν στη βελτίωση των επαφών μεταξύ των ανθρώπων και στη διευκόλυνση της κυκλοφορίας στις παραμεθόριες περιοχές, καθώς και στη μείωση των οικονομικών διαφορών στις εν λόγω περιοχές και στην αύξηση του βιοτικού επιπέδου στις παραμελημένες περιφέρειες. Στο πλαίσιο αυτό, μεγάλη σημασία έχει η συνεργασία μεταξύ των οργανώσεων που εκπροσωπούν την οργανωμένη κοινωνία των πολιτών.

4.3.8. Kaliningrad

4.3.8.1. H ΟΚΕ επικροτεί το γεγονός ότι η περιφέρεια του Kaliningrad εξετάζεται σε ειδικό κεφάλαιο. Όταν οι γειτονικές χώρες Λιθουανία και Πολωνία γίνουν μέλη της ΕΕ, η περιοχή αυτή, που έχει έκταση ίση με το 50 % εκείνης του Βελγίου, θα είναι "στεγανό" της Ρωσίας στην ΕΕ, χωρίς να ανήκει στη "μητέρα" Ρωσία, με διάμετρο 300 χιλιομέτρων. Η οικονομική και κοινωνική κατάστασή της είναι ανησυχητική. Το Kaliningrad έχει ζωτική σημασία για όλη την περιοχή και για τις σχέσεις της ΕΕ με τη Ρωσία.

4.3.8.2. Πρέπει να καταβληθούν ιδιαίτερες προσπάθειες για τη διευκόλυνση της οικονομικής συνεργασίας και τη μείωση των οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών διαφορών μεταξύ της περιοχής του Kaliningrad και των γύρω περιοχών της Λιθουανίας και της Πολωνίας.

4.3.8.3. Η ΟΚΕ σημειώνει με ικανοποίηση ότι η Ρωσία και Λιθουανία επιδίωξαν από κοινού ενίσχυση από τα προγράμματα Phare και Tacis της ΕΕ στο πλαίσιο της Βόρειας Διάστασης, μεταξύ άλλων για ένα διάδρομο διαμετακόμισης, τον αγωγό αερίου στο Kaliningrad, περιβαλλοντικά θέματα και ένα τμήμα ευρωπαϊκών σπουδών στο πανεπιστήμιο του Kaliningrad.

4.3.8.4. Η ΟΚΕ επικροτεί την ειδική μελέτη της Επιτροπής για το Kaliningrad, της 17ης Ιανουαρίου 2001(5). Στόχος της είναι να αρχίσει διάλογος μεταξύ ΕΕ και Ρωσίας (συμπεριλαμβανόμενου και του Kaliningrad) και των δύο γειτονικών χωρών που θα ενταχθούν στην ΕΕ, δηλαδή της Πολωνίας και της Λιθουανίας, για θέματα που αφορούν το κοινό μέλλον τους. Σκοπός είναι να εξετασθεί το θέμα του Kaliningrad στη Σύνοδο Κορυφής ΕΕ - Ρωσίας στη Μόσχα, το Μάιο του 2001.

4.3.8.5. Από τη μελέτη αυτή προκύπτει, μεταξύ άλλων, ότι το Δεκέμβριο του 2000 ιδρύθηκε ένα τοπικό γραφείο υποστήριξης στα πλαίσια του Tacis. Το γραφείο αυτό θα συντρέχει τοπικούς παράγοντες, π.χ. διοργανωτές μαθημάτων κατάρτισης, ΜΚΟ, συνδικαλιστικές οργανώσεις, μέσα μαζικής ενημέρωσης, τομεακές οργανώσεις, επιχειρήσεις, δήμους και δικαστήρια, ώστε να συμμετέχουν σε προγράμματα συνεργασίας με οργανώσεις της ΕΕ. Πρόκειται για θετική συμβολή στην υλοποίηση του προγράμματος δράσης για τη βόρεια διάσταση, που η ΟΚΕ επικροτεί.

4.4. Εφαρμογή

4.4.1. Η ΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για την παρότρυνση της Συνόδου Κορυφής προς την Επιτροπή να αναλάβει ηγετικό ρόλο για την εφαρμογή του σχεδίου δράσης. Αυτό είναι απαραίτητο για να διατηρηθεί η επιτευχθείσα δυναμική. Η ΟΚΕ πληροφορήθηκε ότι μία διϋπηρεσιακή ομάδα, απαρτιζόμενη από εκπροσώπους όλων των γενικών διευθύνσεων που έχουν σχέση με το σχέδιο δράσης, συνεδρίασε το Σεπτέμβριο του 2000, και ότι εξακολουθούν να πραγματοποιούνται διμερείς επαφές με τις Γενικές Διευθύνσεις που έχουν σχέση με τους τρεις αυτούς τομείς προτεραιότητας. Η Επιτροπή επισημαίνει επίσης ότι υπάρχουν ήδη πολλά προγράμματα που περιέχουν το στοιχείο της Βόρειας Διάστασης, και ότι θα ληφθούν κοινά μέτρα για τη Βόρεια Διάσταση από κοινού με τις ΗΠΑ και τον Καναδά στο πλαίσιο της νέας διατλαντικής ημερήσιας διάταξης.

4.4.2. Ωστόσο, το γεγονός ότι η Επιτροπή έχει κεντρικό ρόλο να διαδραματίσει στο πλαίσιο αυτό δεν πρέπει να έχει ως αποτέλεσμα τη μειωμένη συμμετοχή άλλων μερών. Η ΟΚΕ θα ήθελε να τονίσει ιδιαίτερα ότι μια βασική προϋπόθεση για την επίτευξη θετικών αποτελεσμάτων είναι να δοθεί η δυνατότητα στη Ρωσία και σε άλλες χώρες που δεν είναι μέλη της ΕΕ, δηλαδή στις υποψήφιες χώρες και στις χώρες του ΕΟΧ, να συμβάλουν πλήρως και να συνεχίσουν τις προσπάθειες για την περαιτέρω ανάπτυξη της Βόρειας Διάστασης. Επίσης, εξίσου σημαντική είναι και η συμβολή των μεμονωμένων χωρών της ΕΕ.

4.4.3. Στο πλαίσιο αυτό, η ΟΚΕ επιθυμεί να επισύρει την προσοχή στην καλή θέληση που εκδήλωσε το Συμβούλιο των χωρών της Βαλτικής όσον αφορά μία δραστήρια συμμετοχή για τη συνέχιση της ανάπτυξης και της υλοποίησης των βασικών τομέων του σχεδίου δράσης. Στην ανακοίνωση που δημοσίευσε το Συμβούλιο των χωρών της Βαλτικής στο τέλος της συνεδρίασης στην πόλη Bergen, στις 21 και 22 Ιουνίου 2000, αναφέρονται τα εξής: "Το Συμβούλιο των χωρών της Βαλτικής συμμετέχει δραστήρια στην περιφερειακή συνεργασία σε ορισμένους τομείς που προβλέπονται από το σχέδιο δράσης. Το Συμβούλιο είναι πρόθυμο να υποβάλει συγκεκριμένες προτάσεις που να συμπεριληφθούν στο υπό επεξεργασία σχέδιο δράσης. Το Συμβούλιο είναι επίσης πρόθυμο να προσφέρει τις υπηρεσίες του προσωπικού του για το συντονισμό και όσο το δυνατό περισσότερα μέσα για την υλοποίηση και τη συγκεκρινοποίηση του σχεδίου δράσης σε τομείς όπως η υγεία, η πληροφορική, η ενέργεια, το εμπόριο και οι επενδύσεις, το περιβάλλον και η πάταξη του οργανωμένου εγκλήματος. Το Συμβούλιο των χωρών της Βαλτικής μπορεί επίσης να ενεργήσει ως δίαυλος συνεργασίας με τους φορείς σε τοπικό επίπεδο(6)."

4.4.4. Το Συμβούλιο των χωρών της Βαλτικής, αλλά και το Συμβούλιο του Μπάρεντς και το Αρκτικό Συμβούλιο μπορούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο με τη χάραξη κοινών προτεραιοτήτων και την προώθηση της συγχρηματοδότησης προγραμμάτων μέσω περιφερειακών και εθνικών χρηματοδοτικών οργάνων και ιδιωτικού τομέα. Αποτελεί φυσικά πλεονέκτημα το γεγονός ότι η Επιτροπή συμμετέχει στις εργασίες των εν λόγω περιφερειακών οργάνων, καθώς επίσης και στις εργασίες των ειδικευμένων επιμέρους οργάνων.

4.4.5. Η ΟΚΕ θεωρεί σημαντικό το γεγονός ότι ακόμη και οι βόρειες χώρες δίνουν προτεραιότητα στην υλοποίηση της Βόρειας Διάστασης στη συνεργασία τους στο πλαίσιο του Συμβουλίου των σκανδιναβικών χωρών και του Συμβουλίου των Υπουργών των σκανδιναβικών χωρών.

4.5. Εφαρμογή και συνεχής ανάπτυξη του σχεδίου δράσης

4.5.1. Η υλοποίηση του σχεδίου δράσης αποτελεί μία εν εξελίξει διαδικασία που απαιτεί την τακτική επανεξέτασή της. Όπως συνάγεται από τα ανωτέρω, η ΟΚΕ θεωρεί ότι πρέπει να αναπτυχθεί το σχέδιο δράσης σε ορισμένα σημαντικά σημεία του.

4.5.2. Η ΟΚΕ θεωρεί ότι η απαραίτητες εξελίξεις πρέπει να προωθηθούν μέσω της συμμετοχής της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών της Βόρειας Ευρώπης με ένα τελείως διαφορετικό τρόπο σε σύγκριση με το σημερινό. Υπεύθυνες για την επίτευξη του στόχου αυτού είναι εκτός από τις ίδιες τις οργανώσεις, όλες οι αρμόδιες αρχές σε ευρωπαϊκό επίπεδο, σε επίπεδο χωρών της βαλτικής και σε επίπεδο της περιοχής του Μπάρεντς, σε εθνικό και σε τοπικό επίπεδο.

4.5.3. Οι προσπάθειες της Ένωσης μέσω του προγράμματος Tacis πρέπει να ενοποιηθούν με εκείνες στα πλαίσια των προγραμμάτων Phare, Ispra, Sapard και Ιnterreg για την ταχεία εφαρμογή αποτελεσματικών διασυνοριακών σχεδίων στη Βόρεια Ευρώπη. Ωστόσο, αυτό προσκρούει σήμερα σε σημαντικά γραφειοκρατικά εμπόδια. Για παράδειγμα, το πρόγραμμα Tacis είναι έντονα συγκεντρωτικό και έχει ως επίκεντρο μεγάλα προγράμματα ενώ το Ιnterreg αποκεντρώνεται όλο και περισσότερο στα κράτη μέλη. Συνεπώς, κατά τη γνώμη της ΟΚΕ, πρέπει να συσταθεί το συντομότερο δυνατό μια ειδική θέση του προϋπολογισμού για την υλοποίηση του σχεδίου δράσης για τη Βόρεια Διάσταση. Δεν χρειάζονται νέοι πόροι, αλλά πρέπει να διατεθούν από τα προαναφερόμενα προγράμματα ειδικοί πόροι για τη συνεργασία όσον αφορά τη βόρεια διάσταση. Οι πόροι αυτοί θα πρέπει να είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την αποφυγή της σημερινής βαριάς γραφειοκρατίας, χρησιμεύοντας ταυτόχρονα ως καταλύτης για την εξασφάλιση άλλων δημόσιων και ιδιωτικών χρηματοδοτικών μέσων. Αυτό είναι επίσης σημαντικό για την υποστήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και για την καλύτερη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών.

4.5.4. Η ΟΚΕ θα ήθελε ειδικότερα να τονίσει τη σημασία που έχει η κοινή συμμετοχή των επιχειρήσεων, των διεθνών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και των κυβερνήσεων στον πραγματοποιούμενο προγραμματισμό. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την ταχεία έναρξη της εφαρμογής των σχεδιαζόμενων μεγάλων προγραμμάτων υποδομών.

4.6. Η ΟΚΕ επιθυμεί να αναπτυχθεί η πολυμερής συνεργασία στην περιοχή

4.6.1. Η ΟΚΕ προσπάθησε να συμμετάσχουν στις εργασίες για την κατάρτιση της παρούσας γνωμοδότησης οι εκπρόσωποι των εργοδοτών, των εργαζομένων και των λοιπών οικονομικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων της περιοχής της Βαλτικής. Συνεπώς, η ΟΚΕ διοργάνωσε σε συνεργασία με τη Σουηδική Προεδρία διάσκεψη στην πόλη Umeå στις 5 και 6 Φεβρουαρίου 2001, στην οποία το τμήμα εξωτερικών σχέσεων της ΟΚΕ αντάλλαξε απόψεις με προσκεκλημένους εκπροσώπους των ενδιαφερομένων οργανώσεων της Ρωσίας, Εσθονίας, Λετονίας, Λιθουανίας, Πολωνίας, Νορβηγίας και Ισλανδίας. Οι ανταλλαγές απόψεων βασίστηκαν κυρίως στις απαντήσεις επί των γραπτών ερωτήσεων που ετέθησαν από τους ενδιαφερόμενους οργανισμούς της περιοχής της Βαλτικής.

4.6.2. Η ΟΚΕ προτίθεται επίσης να συμβάλει με τις εν λόγω επαφές στη βελτίωση των γνώσεων για τη Βόρεια Διάσταση στις οργανώσεις των ενδιαφερομένων χωρών, και να εξετάσει τις δυνατότητες ενίσχυσης της συνεργασίας σε ένα πολύπλευρο Φόρουμ.

5. Συμπεράσματα για το μέλλον

5.1. Η βόρεια διάσταση αποτελεί ένα πρακτικό μέσο που μπορεί να χρησιμοποιήσει όλη η Βόρεια Ευρώπη προκειμένου να βρει λύσεις στα προβλήματα και να επιταχύνει τις θετικές εξελίξεις. Η πρωτοβουλία αυτή συμβάλλει στην επιτυχή ένταξη των υποψήφιων χωρών Εσθονίας, Λετονίας, Λιθουανίας και Πολωνίας. Συμβάλλει, επίσης, στην ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Ρωσίας, που βασίζεται στη συμφωνία συνεργασίας μεταξύ ΕΕ και Ρωσίας, στη στρατηγική της ΕΕ για τη Ρωσία, και στο σχετικό πρόγραμμα της Ρωσίας για την ανάπτυξη των σχέσεων με την ΕΕ.

5.2. Το σχέδιο δράσης για την περίοδο 2000-2003 έχει, παρά την εμβέλειά του, πολύ περιορισμένο πεδίο δράσης. Στο κέντρο του σχεδίου πρέπει να τεθεί ο στόχος της γεφύρωσης των διαφορών μεταξύ και εντός των χωρών της περιοχής. Μία βασική προσπάθεια προς το σκοπό αυτό είναι η ανάπτυξη επιχειρηματικών και εργασιακών σχέσεων σύμφωνα με τις αρχές της ευρωπαϊκής κοινωνικής οικονομίας της αγοράς.

5.3. Έχει βασική σημασία για την ΕΕ, στη συνεργασία της με τις χώρες αυτές, να προβεί σε στοχοθετημένη υλοποίηση του σχεδίου δράσης και σε καθορισμό συγκεκριμένων και διαχρονικών στόχων για τα διάφορα μέρη. Για τη συνεχή εφαρμογή του σχεδίου δράσης απαιτείται μια κοινή στρατηγική για τη Βόρεια Ευρώπη. Απαιτείται, επίσης, ένα κοινό φόρουμ για τον προγραμματισμό και την παρακολούθηση όπου να συμμετέχουν όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη.

5.4. Η ΟΚΕ διαπιστώνει με ικανοποίηση ότι το Συμβούλιο των χωρών της Βαλτικής είναι διατεθειμένο να συμβάλει στην υλοποίηση του σχεδίου δράσης και να λειτουργήσει ως δίαυλος επαφής μεταξύ των περιφερειών. Αυτό θα ενισχύσει περισσότερο τη συνέχιση της ανάπτυξης.

5.5. Η ΟΚΕ ζητεί μετ' επιμονής όπως η διαχείριση του χρηματοδοτικού μηχανισμού γίνεται κατά τέτοιο τρόπο ώστε να υλοποιούνται τα διάφορα σχέδια δράσης το ταχύτερο δυνατό και χωρίς περιττή γραφειοκρατία. Είναι επίσης σημαντικό να διαρθρωθεί ο εν λόγω μηχανισμός κατά τέτοιο τρόπο ώστε να υπάρξουν συνέργιες μεταξύ των διαφόρων χρηματοδοτικών πηγών, συμπεριλαμβανομένων και των διεθνών χρηματοδοτικών ιδρυμάτων. Η ΟΚΕ προτείνει να συσταθεί μία ειδική θέση του προϋπολογισμού για τη βόρεια διάσταση.

5.6. Οι οικονομικοί και κοινωνικοί παράγοντες της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών πρέπει να συμμετάσχουν τόσο στην έναρξη, υλοποίηση και αξιολόγηση όσο στη συνέχιση της ανάπτυξης των δράσεων εντός του πλαισίου της Βόρειας Διάστασης. Οι αρχές όλων των επιπέδων πρέπει να συνεργαστούν για την εν λόγω συμμετοχή.

5.7. Η ΟΚΕ σκοπεύει από την πλευρά της να συνεχίσει, με την κατάλληλη μορφή, το διάλογο που άρχισε με τους οικονομικούς και κοινωνικούς παράγοντες της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών της περιοχής της Βαλτικής και της Ρωσίας. Οι εμπειρίες από την πρώτη πολυμερή συνάντηση στο Umeå δείχνουν ότι είναι απόλυτα δικαιολογημένη η καθιέρωση ενός παρόμοιου διαλόγου.

5.8. Η ΟΚΕ προτείνει στα πλαίσια της διοργανικής συνεργασίας να αποφασίσει η ΕΕ την καθιέρωση πολυμερών και τακτικών επαφών μεταξύ των οικονομικών και κοινωνικών εταίρων στις ενδιαφερόμενες χώρες. Με τον τρόπο αυτό μπορεί να αυξηθεί η κατανόηση των σημαντικότερων θεμάτων όσον αφορά τη βόρεια διάσταση, και να βελτιωθεί η αμοιβαία κατανόηση της οικονομικής και κοινωνικής κατάστασης.

5.9. Η ΟΚΕ σημειώνει ότι η συμφωνία συνεργασίας της ΕΕ με τη Ρωσία, αντίθετα με τις ευρωπαϊκές συμφωνίες και τη συμφωνία ΕΟΧ, δεν περιέχει κανένα άρθρο που να προβλέπει τη δυνατότητα δημιουργίας ενός φόρουμ για την ανάπτυξη επαφών μεταξύ των οικονομικών και κοινωνικών εταίρων. Η ΟΚΕ κρίνει ότι οι σχέσεις μεταξύ της ΕΕ και της Ρωσίας έχουν τώρα αναπτυχθεί σε βαθμό που επιτρέπει τη δημιουργία ενός φόρουμ συνεργασίας μεταξύ των εταίρων των δύο μερών. Ένα παρόμοιο φόρουμ θα μπορούσε να δημιουργηθεί π.χ. με τη μορφή επιτροπής, στην οποία η ΟΚΕ προτείνει να συμβάλει. Αυτό θα συντελέσει στην ανάπτυξη των αμοιβαίων επαφών με τον τρόπο που επιδιώκουν τόσο η ΕΕ όσο και η Ρωσία. Η ΟΚΕ προτίθεται να καταρτίσει ειδική γνωμοδότηση για τις σχέσεις της ΕΕ με τη Ρωσία.

5.10. Η ΟΚΕ προτίθεται να συνεχίσει να παρακολουθεί τις εξελίξεις σχετικά με τη Βόρεια Διάσταση και θα επανέλθει σε εύθετο χρόνο με μία νέα γνωμοδότηση.

6. Παρακολούθηση

6.1. Η ΟΚΕ σημειώνει με ικανοποίηση ότι οι Υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ θα πραγματοποιήσουν διάσκεψη για τη Βόρεια Διάσταση στις 9 Απριλίου 2001 στο Λουξεμβούργο. Η ΟΚΕ προτείνει να ληφθεί η παρούσα γνωμοδότηση υπόψη κατά τις προετοιμασίες για την εν λόγω διάσκεψη.

6.2. Η ΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για την πρόθεση της Σουηδικής Προεδρίας να συντάξει από κοινού με την Επιτροπή πλήρη έκθεση που θα υποβληθεί στο Συμβούλιο όσον αφορά τις πολιτικές πτυχές της Βόρειας Διάστασης ενόψει της Συνόδου Κορυφής που θα πραγματοποιηθεί στη πόλη Göteborg τον Ιούνιο του 2001. Η ΟΚΕ επιθυμεί όπως η παρούσα γνωμοδότηση ληφθεί υπόψη κατά τη σύνταξη της εν λόγω έκθεσης.

Βρυξέλλες, 28 Φεβρουαρίου 2001.

Ο Πρόεδρος

της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Göke Frerichs

(1) Financial Times 20.12.2000.

(2) Emerging Europe Monitor αριθ. 8 Νοεμβρίου 2000.

(3) Γίνεται λόγος σχετικά με αυτό τον κανονισμό Tacis 14199/99, παράρτημα 3 σημείο 5.

(4) Ανακοίνωση της Επιτροπής, επανεξέταση του Phare 2000, 27.10.2000 C(2000) 3103/2.

(5) Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Συμβούλιο. Η ΕΕ και το Kaliningrad, COM(2001) 26 τελικό.

(6) Η γερμανική προεδρία του Συμβουλίου των χωρών της Βαλτικής, που άρχισε την 1η Ιουλίου 2000, ανέλαβε άμεσες πρωτοβουλίες προς το σκοπό αυτό. Σε επιστολή του προς τις διάφορες οργανώσεις της περιοχής της Βαλτικής (της 27ης Ιουλίου 2000) ο Πρεσβευτής κ. Hans-Jürgen Heimsoeth ζήτησε από τις οργανώσεις αυτές να αναφέρουν τα ήδη υπάρχοντα και τα μελλοντικά προγράμματα στους αντίστοιχους τομείς, και να αποστείλουν την απάντησή τους μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου. Στόχος είναι να υποβληθεί ο σχετικός κατάλογος στην Επιτροπή και στη σουηδική προεδρία το Μάρτιο του 2001.