52000IE0367

Γνωμοδότηση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα "Η στρατηγική για την εσωτερική αγορά της Ευρώπης και συστάσεις για την αναθεώρηση των δράσεων-στόχων"

(2000/C 140/10)

Στις 27 Ιανουαρίου 2000, η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή αποφάσισε, σύμφωνα με το άρθρο 23 παράγραφος 3, του Εσωτερικού της Κανονισμού, να καταρτίσει γνωμοδότηση με θέμα "Η στρατηγική για την εσωτερική αγορά της Ευρώπης και συστάσεις για την αναθεώρηση των δράσεων-στόχων".

Το τμήμα "Ενιαία αγορά, παραγωγή και κατανάλωση", στο οποίο ανατέθηκε η προετοιμασία των σχετικών εργασιών της ΟΚΕ, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή του στις 8 Μαρτίου 2000 με βάση εισηγητική έκθεση του κ. Little.

Κατά τη 371η σύνοδο ολομέλειάς της (συνεδρίαση της 30ής Μαρτίου 2000), η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε με 112 ψήφους υπέρ, 4 κατά και 3 αποχές την ακόλουθη γνωμοδότηση.

1. Ιστορικό

1.1. Η ανακοίνωση της Επιτροπής(1), της 2ας Νοεμβρίου 1999, παρουσιάζει ένα σχέδιο στρατηγικής για την εσωτερική αγορά κατά την επόμενη πενταετία. Η Επιτροπή φρονεί ότι οι στόχοι αυτής της στρατηγικής πρέπει να είναι:

- η βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών,

- η αύξηση της αποτελεσματικότητας των αγορών προϊόντων και κεφαλαίων,

- η βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και

- η αξιοποίηση των επιτευγμάτων της εσωτερικής αγοράς σε έναν μεταβαλλόμενο κόσμο.

Το κείμενο της ανακοίνωσης υπεβλήθη προς συζήτηση στη συνεδρίαση του Συμβουλίου Εσωτερικής Αγοράς στις 7 Δεκεμβρίου και εν συνεχεία στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ελσίνκι.

1.2. Αφού εξέτασε τον "ετήσιο κύκλο όσον αφορά τη Στρατηγική για την Εσωτερική Αγορά" (διάγραμμα 1, σ. 5), το Παρατηρητήριο της Ενιαίας Αγοράς (ΠΕΑ) πρότεινε να υποβάλει η ΟΚΕ γνωμοδότηση για την ενιαία αγορά από οριζόντια οπτική γωνία, η οποία να εξετάζεται κάθε Απρίλιο από την Επιτροπή, πριν αυτή υιοθετήσει τις προτάσεις για την αναθεώρηση των δράσεων-στόχων. Στη γνωμοδότηση αυτή θα περιλαμβάνονται απόψεις για τον Πίνακα Επιδόσεων που δημοσιεύεται κάθε Νοέμβριο και για την Έκθεση Κάρντιφ (για τη λειτουργία των αγορών προϊόντων και κεφαλαίων) που δημοσιεύεται κάθε Ιανουάριο/Φεβρουάριο.

1.3. Για τον κύκλο του έτους 2000, συμφωνήθηκε να εκδώσει η ΟΚΕ γνωμοδότηση πρωτοβουλίας, η οποία θα περιλαμβάνει συστάσεις για την αναθεώρηση των δράσεων-στόχων, μαζί με μια απάντηση στο έγγραφο στρατηγικής και απόψεις για τα άλλα έγγραφα που αναφέρονται στην προηγούμενη παράγραφο.

2. Γενικές παρατηρήσεις για την ανακοίνωση της Επιτροπής

2.1. Η ΟΚΕ επιδοκιμάζει πλήρως την ανακοίνωση της Επιτροπής. Ακολουθεί σε μεγάλο βαθμό τις κατευθύνσεις που πρόβλεψε η ΟΚΕ και οι θέσεις της πλησιάζουν πολύ τα αιτήματα που διατυπώνονται στην 4η πρόσθετη γνωμοδότηση της ΟΚΕ σχετικά με το σχέδιο δράσης για την ενιαία αγορά. Αν και η ΟΚΕ είχε προτείνει να καθοριστούν στρατηγικοί στόχοι για την επόμενη τριετία, αναγνωρίζει εντούτοις τη λογική της υιοθέτησης στόχων για την επόμενη πενταετία, προκειμένου να υπάρχει αντιστοιχία με τη θητεία της νέας Επιτροπής.

2.2. Η κυριότερη επίκριση της ΟΚΕ σε σχέση με τη γενική στρατηγική είναι ότι θεωρεί πως το θέμα της διεύρυνσης δεν έχει αναπτυχθεί αρκετά. Το να επιδιώκεται η συμβολή της ενιαίας αγοράς στην επιτυχία της διεύρυνσης είναι μεν αξιόλογος στόχος, αλλά δεν είναι αρκετό.

2.2.1. Έχει ζωτική σημασία να βελτιωθεί η σημερινή ενιαία αγορά των 15 κρατών μελών και να προσαρμοστεί έτσι ώστε να λειτουργεί ως τμήμα της ευρύτερης αγοράς που εξυπηρετεί, σε εύθετο χρόνο, σχεδόν διπλάσιο αριθμό χωρών και έναν πληθυσμό αυξημένο περίπου κατά 30 %. Ο στόχος πρέπει να είναι να διασφαλισθεί ότι η υιοθέτηση των κανόνων για την ενιαία αγορά από τους 15 είναι όσο το δυνατόν πιο κοντά στην ολοκλήρωση τη στιγμή της επόμενης ένταξης.

2.2.2. Είναι εξίσου ουσιώδες να είναι οι υποψήφιες χώρες σε θέση να υιοθετήσουν τους κανόνες της ενιαίας αγοράς - και, για την ακρίβεια, όλο το "κοινοτικό κεκτημένο" - τη στιγμή της προσχώρησής τους. Η διαδικασία της αναδιάρθρωσης έχει ήδη αρχίσει στις υποψήφιες χώρες και θα επιταχυνθεί ακόμη περισσότερο με την εσωτερική αγορά. Η συνειδητοποίηση των οικονομικών και κοινωνικών συνεπειών που απορρέουν από αυτές τις διαρθρωτικές μεταβολές σε ολόκληρη την εσωτερική αγορά αποτελεί προϋπόθεση για τη λειτουργία της τελευταίας. Θα μπορούσαν να επιτραπούν μεταβατικές περίοδοι, όπως περιγράφεται στη γνωμοδότηση της ΟΚΕ για την ενιαία αγορά και τη διεύρυνση(2).

2.2.3. Είναι εξίσου σημαντικό να έχουν οι χώρες της ΕΖΕΣ τις ίδιες υποχρεώσεις με τα δεκαπέντε κράτη μέλη όσον αφορά την υλοποίηση των δράσεων που είναι απαραίτητες για την επιτυχία της νέας στρατηγικής.

2.3. Μεγάλο μέρος των στρατηγικών και επιχειρησιακών στόχων αφορούν πτυχές της ενιαίας αγοράς για τις οποίες η ΟΚΕ είχε επισημάνει ότι θα χρειασθεί ανάπτυξη πολιτικής και δράσης. Πάντως, όπως πολλά στρατηγικά σχέδια, έτσι και αυτό πρέπει να πείσει ότι η υλοποίηση της στρατηγικής είναι ρεαλιστική.

2.4. Η ΟΚΕ σημειώνει με ικανοποίηση ότι, με μία μόνο εξαίρεση, η κάπως ασαφής διατύπωση ορισμένων στόχων στο συμβουλευτικό έγγραφο έχει τώρα αποδοθεί με ρεαλιστικότερο τρόπο. Η εξαίρεση είναι ο στρατηγικός στόχος "Βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών". Η εσωτερική αγορά από μόνη της δεν μπορεί να συμβάλει στην επίτευξη αυτού του στόχου, ακόμη και εάν παρουσιαστούν οι ευκαιρίες, διότι οι πολίτες μπορεί να προτιμήσουν να μην επωφεληθούν από αυτές. Η ΟΚΕ εξακολουθεί να ανησυχεί, διότι θα ήταν ουσιαστικά αδύνατο να διαπιστωθεί κατά πόσο έχει επιτευχθεί ένας τέτοιος προτεινόμενος στόχος. Ο εν λόγω στόχος φαίνεται ότι αποσκοπεί μάλλον στη δημιουργία αρχικών εντυπώσεων παρά στην εξαγωγή μετρήσιμων αποτελεσμάτων.

2.4.1. Η ΟΚΕ έχει επιστήσει και παλαιότερα την προσοχή στην έλλειψη επιτυχίας όσον αφορά τον προσδιορισμό των οικονομικών οφελών και των κοινωνικών εξελίξεων που μπορούν να αποδοθούν στην εσωτερική αγορά. Στην πιο πρόσφατη απάντησή της προς την ΟΚΕ, η Επιτροπή αναγνωρίζει και η ίδια ότι "είναι δύσκολο να απομονωθεί η επίδραση της εσωτερικής αγοράς σε μακροοικονομικούς δείκτες, διότι οι δείκτες αυτοί αντικατοπτρίζουν το σωρευτικό αντίκτυπο των οικονομικών, πολιτικών και τεχνολογικών εξελίξεων".

2.4.2. Οι οικονομικές επιτυχίες και οι κοινωνικές εξελίξεις που απορρέουν από την εσωτερική αγορά μπορούν να εξεταστούν με απλούστερο τρόπο εάν οι επιπτώσεις αυτές διακρίνονται ανάλογα με το ρόλο που διαδραματίζει κάθε φορά ο πολίτης: ως επιχειρηματίας, ως εργαζόμενος ή ως καταναλωτής. Κατ' αυτόν τον τρόπο είναι επίσης ευκολότερη η κατανόηση και η αξιολόγηση της έκτασης αυτών των επιπτώσεων. Για το σκοπό αυτό θα μπορούσαν επίσης να αξιοποιηθούν τα υφιστάμενα πρότυπα για τον προσδιορισμό των κοινωνικών δεικτών, οι διάφορες επιστημονικές έρευνες αλλά και οι προσεγγίσεις που έχουν επιλέξει ορισμένα κράτη μέλη για την εκτίμηση των επιπτώσεων των οικονομικών εξελίξεων στους πολίτες ανάλογα με το ρόλο που διαδραματίζουν ως επιχειρηματίες, καταναλωτές ή εργαζόμενοι.

2.5. Ο προτεινόμενος ετήσιος κύκλος παρακολούθησης, διαλόγου, ανάλυσης και αναθεώρησης υποστηρίζεται από την ΟΚΕ, η οποία διατηρεί ωστόσο ορισμένες επιφυλάξεις σχετικά με την ανάγκη να δημοσιεύονται δύο πίνακες επιδόσεων κάθε χρόνο. Η δημοσίευση ενός μόνο πίνακα θα ήταν λογική, εφόσον πρόκειται για μια ετήσια διαδικασία. Επιπλέον, επισημαίνεται ότι η Επιτροπή αναζητεί πρόσθετους πόρους για να συνεχίσει τη νέα στρατηγική και το κόστος κάθε πίνακα επιδόσεων δεν μπορεί να είναι αμελητέο.

2.6. Με τις ανωτέρω επιφυλάξεις, η ΟΚΕ υποστηρίζει την προτεινόμενη στρατηγική για την εσωτερική αγορά, όπως την προτείνει η Επιτροπή στην ανακοίνωσή της.

2.7. Η ΟΚΕ πιστεύει ότι έχει καθοριστική σημασία, για την υλοποίηση των οφελών που πρέπει να αποκομίσει η οικονομία ως σύνολο, να δοθεί η δέουσα βαρύτητα στη θεμελιώδη σημασία της εσωτερικής αγοράς κατά τις συζητήσεις της προσεχούς ΔΔ, το επίκεντρο της οποίας θα είναι οι προετοιμασίες για τη διεύρυνση της Κοινότητας.

3. Ειδικές παρατηρήσεις για τις βραχυπρόθεσμες δράσεις-στόχους της στρατηγικής

3.1. Προκειμένου να επιτευχθούν οι στρατηγικοί και επιχειρησιακοί στόχοι της στρατηγικής της Επιτροπής, έχουν προσδιορισθεί 111 δράσεις-στόχοι για μία περίοδο 18 μηνών. Η Επιτροπή δηλώνει ότι θα επιτευχθεί η συνέχεια των στόχων και ότι η προπαρασκευαστική εργασία που έχει προταθεί θα βελτιστοποιήσει τη δυνατότητα επίτευξης των εν λόγω στόχων εντός της δεδηλωμένης προθεσμίας.

3.2. Η υποβολή παρόμοιου διεξοδικού καταλόγου δράσεων-στόχων παρέχει ένα χρήσιμο εργαλείο, αλλά η ΟΚΕ φρονεί ότι αποτελεί αντίφαση το ότι περιγράφονται όλοι τους ως "βραχυπρόθεσμες προτεραιότητες".

3.3. Η ΟΚΕ είναι της άποψης ότι δεν είναι ρεαλιστικό να αναμένεται να επιτευχθούν όλοι οι στόχοι εντός 18 μηνών, δεδομένων των γνωστών δυσκολιών όσον αφορά την επίτευξη συμφωνίας στο Συμβούλιο σε ορισμένες περιπτώσεις. Παρόμοιες ανησυχίες υπάρχουν όσον αφορά τις δράσεις που απαιτείται να αναληφθούν σε επίπεδο κρατών, όπου η παράλειψη μεταφοράς της κοινοτικής νομοθεσίας στο εθνικό δίκαιο ή συνεπούς εφαρμογής της (ή και εφαρμογής της εν γένει σε ορισμένες περιπτώσεις) σημαίνει ότι εξακολουθεί να υπερισχύει η προστασία των εθνικών συμφερόντων.

3.4. Στις δράσεις-στόχους υπάρχουν έμμεσες προτεραιότητες, αφού η 18μηνη περίοδος χωρίζεται σε περιόδους 6 μηνών. Πάντως, για την ΟΚΕ δεν είναι σαφές κατά πόσο η ένταξη ενός θέματος στο χρονοδιάγραμμα καθορίζεται από τη σημασία του, σύμφωνα με τα προγράμματα εργασίας της Προεδρίας, ή βασίζεται απλά στον ελάχιστο απαιτούμενο χρόνο εφαρμογής.

3.5. Αναγνωρίζεται ότι η Επιτροπή δεν θα πρέπει να προδικάζει τις πολιτικές προτεραιότητες της δράσης. Ωστόσο, η ΟΚΕ φρονεί ότι το θέμα των οικονομικών και των κοινωνικών προτεραιοτήτων αποτελεί διαφορετική περίπτωση και γι' αυτό η Επιτροπή θα πρέπει να προσπαθήσει να προσδιορίσει η ίδια τις σχετικές βασικές προτεραίοτητες. Εν συνεχεία, θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην επίτευξη των εν λόγω στόχων.

3.5.1. Η ΟΚΕ έχει εκδώσει γνωμοδοτήσεις που εξετάζουν εμπεριστατωμένα τις μισές περίπου από τις 46 δράσεις-στόχους, οι οποίες αποτελούν νομοθετικές προτάσεις και, ενώ η ΟΚΕ επιδοκιμάζει γενικά τις εν λόγω δράσεις, δεν θεωρεί απαραίτητα ότι έχουν την ίδια προτεραιότητα. Οι απόψεις της ΟΚΕ όσον αφορά τις προτεραιότητες παρατίθενται στο τμήμα 6, το οποίο περιέχει συστάσεις για την πρώτη αναθεώρηση των δράσεων-στόχων.

4. Παρατηρήσεις για τον πίνακα επιδόσεων αριθ. 5

4.1. Γενικά

4.1.1. Ο Πίνακας Επιδόσεων αριθ. 5 της Ενιαίας Αγοράς, με ημερομηνία 3 Δεκεμβρίου 1999, δημοσιεύθηκε από την Επιτροπή λίγο πριν εξετασθεί η "Στρατηγική για την εσωτερική αγορά της Ευρώπης" από το Συμβούλιο Εσωτερικής Αγοράς και τη Σύνοδο Κορυφής του Ελσίνκι.

4.1.2. Η έκθεση παρέχει λεπτομερείς πληροφορίες για τέσσερις πτυχές της ενιαίας αγοράς, οι οποίες είναι οι εξής:

- το ρυθμιστικό περιβάλλον,

- η ανατροφοδότηση μετά από μια επισκόπηση των επιχειρήσεων,

- η παρακολούθηση των τιμών,

- η παρακολούθηση του Σχεδίου Δράσης για τις Χρηματοπιστωτικές Υπηρεσίες.

4.1.3. Η ΟΚΕ επικροτεί τη σαφή και τεκμηριωμένη μορφή της παρουσίασης και θεωρεί πολύ χρήσιμες τις πληροφορίες που παρέχονται σε σχέση με τους εξεταζόμενους τομείς. Η ανάλυση της προόδου των μεμονωμένων κρατών μελών θεωρείται ιδιαίτερα χρήσιμη, διότι αυξάνει την πίεση για δράση όσον αφορά τα κράτη που σαφώς παραλείπουν να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους.

4.1.4. Ωστόσο, η ΟΚΕ φρονεί ότι ο πίνακας επιδόσεων δεν θα παράσχει την ίδια ευπρόσδεκτη ώθηση στην απαιτούμενη δράση με εκείνη που είχαν παράσχει οι πίνακες 1 έως 3. Δεν έχει πλέον ως βάση το σχέδιο δράσης για τους 18 μήνες ως τις 31 Δεκεμβρίου 1998, ούτε παρέχει μια ολοκληρωμένη επισκόπηση της προόδου της ενιαίας αγοράς.

4.1.5. Η ΟΚΕ δεν διατύπωσε συγκεκριμένες παρατηρήσεις για τον πίνακα επιδόσεων αριθ. 4 που δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο του 1999, διότι πιστεύει ότι η κατάσταση που περιέγραφε δεν ήταν πολύ διαφορετική από εκείνη που σκιαγραφείται στην αξιολόγηση της Επιτροπής για το Σχέδιο Δράσης για την Ενιαία Αγορά(3), για την οποία η ΟΚΕ εξέδωσε γνωμοδότηση(4) τον Μάιο του 1999. Όπως αναφέρθηκε στην παράγραφο 2.5 ανωτέρω, η ΟΚΕ αμφιβάλλει για τη σκοπιμότητα έκδοσης δύο πινάκων επιδόσεων κάθε χρόνο.

4.1.6. Κατά την άποψη της ΟΚΕ, είναι ουσιώδες να περιέχεται στην ετήσια διαδικασία ελέγχου, που διενεργείται με τις υποψήφιες χώρες, μια επισκόπηση της προόδου προς την υιοθέτηση των κανόνων και των πρακτικών της ενιαίας αγοράς. Ζητείται από την Επιτροπή να σχολιάζει αυτήν την πρόοδο στους μελλοντικούς Πίνακες Επιδόσεων.

4.2. Ρυθμιστικό περιβάλλον (Τμήμα Β)

4.2.1. Η σαφής και ενημερωτική παρουσίαση των στοιχείων σχετικά με τη θέσπιση της νομοθεσίας για την εσωτερική αγορά συνεχίζει να αποτελεί ένα από τα πλέον εντυπωσιακά χαρακτηριστικά του Πίνακα Επιδόσεων και βελτιώθηκε ακόμη περισσότερο με την ενσωμάτωση των στατιστικών στοιχείων για την ΕΖΕΣ. Παρόλα αυτά, η ΟΚΕ συμμερίζεται τις ανησυχίες της Επιτροπής όσον αφορά το βραδύ ρυθμό θέσπισης της πρόσφατης νομοθεσίας και τις πενιχρές προοπτικές για την πλήρη άρση των καθυστερήσεων στη μεταφορά της κοινοτικής νομοθεσίας.

4.2.2. Ο αριθμός των διαδικασιών παράβασης παραμένει υψηλός και θα ήταν ακόμη υψηλότερος, κατά την άποψη της ΟΚΕ, αν ο πολύς χρόνος που απαιτείται για τη διεκπεραίωση των υποθέσεων δεν αποτελούσε αποτρεπτικό παράγοντα.

4.2.3. Η ΟΚΕ αναμένει με ενδιαφέρον τη συνολική εκτίμηση που προετοιμάζει αυτόν τον καιρό η SLIM. Συμφωνεί με την Επιτροπή ότι η κατ' αρχήν πολιτική υποστήριξη των απλουστεύσεων δεν αντικατοπτρίζεται στη βούληση προώθησής τους μέσω νομοθετικής διαδικασίας.

4.3. Ανατροφοδότηση από τις επιχειρήσεις (Μέρος Γ)

4.3.1. Τα αποτελέσματα της τελευταίας επισκόπησης των επιχειρήσεων είναι και πάλι πολύ ενδιαφέροντα και δεν διαφέρουν σημαντικά από τις διαπιστώσεις της ΟΚΕ.

4.3.2. Ένα νέο χαρακτηριστικό που επικροτεί ιδιαίτερα η ΟΚΕ είναι οι εκτιμήσεις των επιχειρήσεων κάθε κράτους μέλους για το βαθμό ικανοποίησης με την εσωτερική αγορά. Δεν αμφισβητείται και επιδοκιμάζεται ο δείκτης βελτίωσης κατά την τελευταία διετία, αλλά, παρόλα αυτά, το απόλυτο ποσοστό ικανοποίησης είναι απογοητευτικά χαμηλό το 1999 (μέσος όρος στην ΕΕ μόνο 61,8 %).

4.3.3. Η ΟΚΕ συμφωνεί με το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξε η Επιτροπή ότι όλα τα εμπόδια δεν επηρεάζουν στον ίδιο βαθμό τις επιδόσεις των επιχειρήσεων. Κατά την άποψη της ΟΚΕ, η συνακόλουθη ανάγκη καθορισμού προτεραιοτήτων δεν αντανακλάται στον πολύ εκτενή, αλλά αδιαφοροποίητο κατάλογο των δράσεων-στόχων που περιέχει η νέα στρατηγική.

4.4. Πρόοδος του Σχεδίου Δράσης για τις Χρηματοπιστωτικές Υπηρεσίες (Παράρτημα 1)

4.4.1. H μέχρι σήμερα πρόοδος της εφαρμογής του Σχεδίου Δράσης(5) που υιοθετήθηκε τον Απρίλιο του 1999 περιορίζεται σε μεγάλο βαθμό στην έκδοση και εφαρμογή νομοθετικών προτάσεων και άλλων εγγράφων από την Επιτροπή. Στην έκθεση υπογραμμίζονται ορισμένα πολιτικά εμπόδια για την υιοθέτηση των προτάσεων.

4.4.2. Η ΟΚΕ δεν έχει εκδώσει γνωμοδότηση για αυτό καθαυτό το Σχέδιο Δράσης, αλλά μεγάλος αριθμός των προτάσεών του έχει εξετασθεί σε χωριστές γνωμοδοτήσεις, οι οποίες έχουν ήδη εκδοθεί ή τελούν υπό κατάρτιση. Μολονότι η ΟΚΕ υποστηρίζει τις γενικές γραμμές του Σχεδίου Δράσης, είναι εντούτοις εξαιρετικά απογοητευμένη από την έλλειψη πολιτικής αποφασιστικότητας, η οποία καθιστά μη ρεαλιστικό ακόμη και το διευρυμένο χρονοδιάγραμμα για την ολοκλήρωση του Σχεδίου Δράσης.

5. Παρατηρήσεις για την Έκθεση Κάρντιφ (Έκθεση για τη λειτουργία των αγορών προϊόντων και κεφαλαίων της Κοινότητας)(6)

5.1. Πεδίο αναφοράς της έκθεσης

5.1.1. Το έγγραφο της Επιτροπής αποτελείται από μία εκτενή έκθεση με στατιστικά παραρτήματα άνω των 30 σελίδων και άλλες 30 σελίδες εγγράφων εργασίας της Επιτροπής. Η έκθεση έχει διπλό σκοπό: να συμβάλει στην προετοιμασία των Γενικών Προσανατολισμών της Οικονομικής Πολιτικής και να χρησιμεύσει ως βάση των προτάσεων της Επιτροπής για την ενημέρωση των δράσεων-στόχων που περιλαμβάνονται στη στρατηγική για την εσωτερική αγορά.

5.1.2. Υιοθετήθηκε μία διττή προσέγγιση, στα πλαίσια της οποίας, αφενός, ελέγχονται και αξιολογούνται οι επιπτώσεις στις αγορές προϊόντων και κεφαλαίων για τον εντοπισμό κανονιστικών παραλείψεων και, αφετέρου, περιγράφεται μια πολιτική για τη βελτίωση της ποιότητας του ρυθμιστικού πλαισίου και την άρση των εμποδίων στην αποτελεσματική λειτουργία των αγορών.

5.1.3. Η έκθεση πραγματεύεται μόνο τα θέματα που θίγονται στην περυσινή έκθεση Κάρντιφ Ι και όχι τα περιεχόμενα της έκθεσης Κάρντιφ ΙΙ. Είναι κάπως φιλόδοξος ο ισχυρισμός της Επιτροπής ότι φέτος έχει μειωθεί ο αριθμός των εκθέσεων!

5.2. Γενικές παρατηρήσεις

5.2.1. Δεν θα ήταν σκόπιμο να εξετασθεί ευρέως η Έκθεση Κάρντιφ στην παρούσα γνωμοδότηση, κύριος στόχος της οποίας είναι να διατυπωθούν οι συστάσεις της ΟΚΕ για την αναθεώρηση της άνοιξης του 2000. Γι' αυτό, τα σχόλια θα περιορισθούν κατά κύριο λόγο σε εκείνες τις πτυχές της έκθεσης που σχετίζονται με τον δεύτερο από τους δεδηλωμένους στόχους της.

5.2.2. Η ΟΚΕ υποστηρίζει σε γενικές γραμμές τις προτάσεις της έκθεσης για τη μεταρρύθμιση των αγορών προϊόντων και κεφαλαίων. Πολλές από τις προτάσεις αυτές και, ιδιαίτερα, η στρατηγική για την εσωτερική αγορά συμφωνούν με προηγούμενες εκθέσεις της Επιτροπής, αλλά έχουν υποβληθεί ορισμένες νέες πρωτοβουλίες που επικροτούνται από την ΟΚΕ.

5.2.3. Στην έκθεσή της, η Επιτροπή τονίζει την επείγουσα σημασία ορισμένων θεμάτων και με τον τρόπο αυτό επισημαίνει, ελπίζουμε, ότι θα ακολουθηθεί παρόμοια προσέγγιση κατά την αναθεώρηση της άνοιξης του 2000. Η προσέγγιση αυτή θα συμφωνούσε με την έκκληση που διατυπώνει η ΟΚΕ στην παρούσα γνωμοδότηση να καθορισθούν προτεραιότητες μεταξύ των 111 τρεχουσών δράσεων-στόχων.

5.2.4. Η ΟΚΕ κρίνει ότι η όλη παρουσίαση της έκθεσης πρέπει να επικροτηθεί και ότι οι παρεχόμενες πληροφορίες θα βοηθήσουν ιδιαίτερα στη διεξαγωγή μιας εμπεριστατωμένης μελέτης. Ωστόσο, η μοναδική γενική επίκριση της ΟΚΕ είναι ότι ο όρος "οικονομική μεταρρύθμιση" επαναλαμβάνεται πάρα πολλές φορές στο κείμενο χωρίς να είναι πάντοτε σαφές τι ακριβώς σημαίνει. Σε ορισμένες περιπτώσεις φαίνεται να είναι συνώνυμο της μεταρρύθμισης των αγορών προϊόντων ή κεφαλαίων, ενώ σε άλλες φαίνεται να έχει σχέση με το ευρύτερο φάσμα των μακροοικονομικών πολιτικών. Υποδηλώνει, επίσης, ότι η οικονομική μεταρρύθμιση είναι πάντοτε καλή, χωρίς να προσδιορίζεται συγκεκριμένα και χωρίς να παρέχεται καμία αιτιολόγηση.

5.3. Ειδικές παρατηρήσεις

5.3.1. Απόδοση της αγοράς

5.3.1.1. Η έκθεση δικαιολογημένα επικεντρώνεται στην αξιολόγηση των επιδόσεων της αγοράς από οικονομική άποψη. Είναι ενθαρρυντική η διαπίστωση της αυξημένης ολοκλήρωσης των αγορών προϊόντων που προκύπτει από στατιστικά στοιχεία, τα οποία δείχνουν ότι η ανάπτυξη του ενδοκοινοτικού εμπορίου μεταποιημένων προϊόντων είναι μεγαλύτερη από εκείνη του ΑΕγχΠ. Από την άλλη πλευρά, η ΟΚΕ σημειώνει ότι οι αυξημένες ξένες επενδύσεις εντός της ΕΕ κατανέμονται πολύ άνισα μεταξύ των κρατών μελών.

5.3.1.2. Η ΟΚΕ συμμερίζεται την ανησυχία που εκφράζεται ότι οι ειδικές ανάγκες χρηματοδότησης των ΜΜΕ δεν έχουν καλυφθεί ακόμη επαρκώς. Η Επιτροπή δηλώνει ότι το 60 % του επιχειρηματικού κεφαλαίου που προέρχεται από τα συνταξιοδοτικά ταμεία στις ΗΠΑ είναι το διπλάσιο από ό,τι στις πιο προηγμένες αγορές της ΕΕ. Ωστόσο, δεν διευκρινίζεται κατά πόσο αυτό οφείλεται σε ρυθμιστικά εμπόδια (που ασφαλώς υπάρχουν σε ορισμένα κράτη μέλη), σε διαφορετικές βάσεις αξιολόγησης του κινδύνου, σε πολιτιστικές διαφορές που αποτρέπουν τις ΜΜΕ από την αναζήτηση επιχειρηματικού κεφαλαίου ή σε άλλους παράγοντες. Η ΟΚΕ εφιστά την προσοχή στις σχετικές προτάσεις της γνωμοδότησής της με θέμα "Ευρωπαϊκές κεφαλαιαγορές για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις: προοπτικές και δυνητικά εμπόδια στην πρόοδο"(7).

5.3.1.3. Η ΟΚΕ υποστηρίζει τη σημασία που δίδεται στην εφαρμογή του Σχεδίου Δράσης για τις Χρηματοπιστωτικές Υπηρεσίες και επικροτεί κατ' αρχήν τις πρόσφατες προτάσεις της Επιτροπής(8) για τη βελτίωση της πρόσβασης στο επιχειρηματικό κεφάλαιο.

5.3.2. Οριζόντια θέματα

5.3.2.1. Η δήλωση σχετικά με το επιχειρηματικό πνεύμα επικροτείται έντονα, επειδή επισημαίνει τα προβλήματα που εμποδίζουν τη δημιουργία και την ανάπτυξη μικρών επιχειρήσεων. Σε πολλά κράτη μέλη μένουν πολλά ακόμη να γίνουν για να προωθηθούν νέες καινοτόμες επιχειρήσεις που θα οδηγήσουν στη δημιουργία θέσεων εργασίας. Εφιστάται η προσοχή στις πρωτοβουλίες που πρότεινε η ΟΚΕ στη γνωμοδότησή της για την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την ανταγωνιστικότητα ενόψει της παγκοσμιοποίησης(9).

5.3.2.2. Η ΟΚΕ έχει ζητήσει επανειλημμένα μειώσεις του επιπέδου των κρατικών ενισχύσεων και έχει υποστηρίξει προηγούμενες πρωτοβουλίες της Επιτροπής προς την κατεύθυνση αυτή. Η Επιτροπή δίδει τώρα ιδιαίτερη έμφαση στη μείωση των τομεακών και των ειδικών ενισχύσεων ως ποσοστού επί του συνόλου. Η ΟΚΕ υποστηρίζει ότι είναι αναγκαία η συμπερίληψη των γεωργικών ενισχύσεων στις συνολικές στατιστικές προκειμένου να υπάρχει πλήρης εικόνα της κατάστασης.

5.3.2.3. Από τα στοιχεία που παρέχει η Επιτροπή δεν μπορεί να διαπιστωθεί ότι υπάρχει οπωσδήποτε πρόοδος προς μια ενιαία αγορά δημόσιων προμηθειών: η αύξηση του αριθμού των προσκλήσεων για την υποβολή προσφορών δεν επιτρέπει να διαπιστωθεί κατά πόσο υπάρχει τάση ανάθεσης συμβάσεων σε διασυνοριακό επίπεδο. Θα ήταν χρήσιμο να παρασχεθούν περισσότερες πληροφορίες και να διενεργηθούν περαιτέρω αναλύσεις. Η ΟΚΕ θεωρεί επείγουσα ανάγκη την εφαρμογή των υφιστάμενων οδηγιών σε αυτόν τον τομέα και την υποβολή προτάσεων από την Επιτροπή για τη βελτίωση της λειτουργίας των διαδικασιών στον τομέα των κρατικών προμηθειών.

5.3.3. Μεταρρύθμιση των αγορών υπηρεσιών

5.3.3.1. Η ΟΚΕ συμφωνεί με την Επιτροπή ότι είναι επείγουσα η ανάγκη υιοθέτησης και εφαρμογής του ρυθμιστικού πλαισίου και αυστηρής εφαρμογής των κανόνων ανταγωνισμού στον τομέα των κοινωφελών υπηρεσιών.

5.3.3.2. Όσον αφορά τις προτάσεις της Επιτροπής για τη διανομή, η ΟΚΕ κρίνει ότι δεν παρέχεται κανένα επιχείρημα υπέρ μιας λιγότερο περιοριστικής στάσης όσον αφορά την επέκταση των μεγαλύτερων καταστημάτων λιανικής πώλησης και, επομένως, δεν υποστηρίζει την προτεινόμενη μεταρρύθμιση.

5.3.3.3. Η ΟΚΕ πιστεύει ότι δεν έχει συντελεσθεί αρκετή πρόοδος στον τομέα των γενικών ασφαλιστικών υπηρεσιών, ιδίως για τις ΜΜΕ. Δεν υπάρχει ενιαία αγορά σε αυτόν τον τομέα.

6. Συστάσεις σχετικά με την αναθεώρηση των "δράσεων-στόχων" της άνοιξης του 2000

6.1. Γενικές παρατηρήσεις

6.1.1. Η ΟΚΕ αναγνωρίζει ότι είναι αναγκαίο να γίνει ευρύς σχεδιασμός για την ανάπτυξη μιας συνεκτικής πολιτικής ευρωπαϊκού επιπέδου για την αύξηση της αποτελεσματικότητας της αγοράς, ούτως ώστε η ενιαία αγορά να παράσχει στους πολίτες και τις επιχειρήσεις απτά οφέλη.

6.1.2. Η ΟΚΕ, με κάθε επιφύλαξη όσον αφορά αυτές τις ευρείες οριζόντιες αρμοδιότητες, φρονεί ότι μια πιο εστιασμένη προσέγγιση, που θα δίνει έμφαση σε λίγους βασικούς τομείς, θα έχει καλύτερα αποτελέσματα σε συντομότερο χρονικό διάστημα. Για αυτούς τους βασικούς τομείς η Επιτροπή θα πρέπει να επιδιώξει να λάβει την πλήρη δέσμευση τόσο του Συμβουλίου Εσωτερικής Αγοράς όσο και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ότι θα φροντίσουν για την επίτευξη των στόχων στους εν λόγω τομείς εντός της συμφωνημένης προθεσμίας.

6.1.3. Οι απόψεις της ΟΚΕ για τις βασικές προτεραιότητες περιγράφονται στις παραγράφους 6.2 έως 6.9.

6.2. Εφαρμογή

6.2.1. Πρέπει να δοθεί υψίστη προτεραιότητα στην προσαρμογή της νομοθεσίας που έχει σημασία για την ενιαία αγορά και εφαρμόζεται ήδη σε σειρά δράσεων (π.χ. SLIM), με στόχο η ενιαία αγορά να διαμορφωθεί όσο το δυνατό πιο αποτελεσματικά και να αρθούν οι εμπορικοί φραγμοί και οι στρεβλώσεις στον ανταγωνισμό. Και στον τομέα της προστασίας του περιβάλλοντος και της υγείας και ασφάλειας η εσωτερική αγορά επιβάλλεται να λειτουργεί καλά. Ενόψει της σημασίας και των δύο τομέων για τους πολίτες - και η Συνθήκη ΕΚ αναφέρεται σε ένα "υψηλό επίπεδο προστασίας" - πρέπει να επιδιωχθούν στο σημείο αυτό κατά το δυνατό υψηλά πρότυπα. Υψηλότερα εθνικά πρότυπα για το περιβάλλον και την υγεία είναι σύμφωνα με τη Συνθήκη, αλλά δεν πρέπει να θεσπίζονται για προστατευτικούς λόγους. Η ΟΚΕ φρονεί ότι είναι απολύτως ουσιώδες να διασφαλισθεί η αποτελεσματική θέσπιση και η συνεπής εφαρμογή της κοινοτικής νομοθεσίας. Η σταθερή εφαρμογή είναι, βέβαια, πολύ σημαντική και σε άλλους τομείς, ώστε να μην τίθενται σε μειονεκτική θέση οι ΜΜΕ.

6.2.2. Επισημαίνεται ότι έχει ορισθεί ως ημερομηνία-στόχος ο Δεκέμβριος του 2000 για την υιοθέτηση της πρότασης της Επιτροπής σχετικά με τον κανονισμό για τον εκσυγχρονισμό του συστήματος επίβλεψης και εφαρμογής του δικαίου για τον ανταγωνισμό. Εφιστάται η προσοχή στο γεγονός ότι η ΟΚΕ, παρότι εξεδήλωσε κατ' αρχήν υποστήριξη στην πρόσφατη γνωμοδότησή της(10) για την πρόταση, εντούτοις επισημαίνει σειρά δυσκολιών και κινδύνων που πρέπει να αντιμετωπισθούν μέσω ενός ειδικού προγράμματος προκαταρκτικών και βοηθητικών μέτρων πριν από την εφαρμογή της.

6.3. Ελεύθερη κυκλοφορία των ατόμων

6.3.1. Η ΟΚΕ έχει παρατηρήσει ότι η ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων από χώρα σε χώρα - όχι μόνο για λόγους εργασίας - δεν είναι ακόμη εύκολη για πολλούς πολίτες της ΕΕ. Οι διαφορές των κοινωνικών συστημάτων αποτρέπουν την ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων και δημιουργούν δυσκολίες για το προσωπικό των πολυεθνικών οργανισμών.

6.3.2. Με την επιφύλαξη των αναγκαίων ελέγχων και διοικητικών διατυπώσεων, η διευκόλυνση της ελεύθερης κυκλοφορίας πρέπει να γίνει πραγματικότητα για τους πολίτες, για να αντιληφθούν ότι η ενιαία αγορά έχει υλοποιηθεί. Για να διευκολυνθεί η κυκλοφορία για λόγους εργασίας, είναι αναγκαίο τόσο οι εργοδότες όσο και οι εργαζόμενοι να έχουν πλήρη επίγνωση των σχετικών διαδικασιών και της νομοθεσίας για την αμοιβαία αναγνώριση. Η ΟΚΕ έχει ήδη ζητήσει να υπάρχει συνέχεια του Σχεδίου Δράσης Flynn, το οποίο δεν αναφέρεται στην ανακοίνωση για τη στρατηγική και για το οποίο η ΟΚΕ καταρτίζει αυτόν τον καιρό μια γνωμοδότηση πρωτοβουλίας.

6.4. Φορολογία

6.4.1. Οι αρχικές δράσεις-στόχοι που προβλήθηκαν από την Επιτροπή έχουν από παλαιότερα τη γενική επιδοκιμασία της ΟΚΕ. Πάντως, προκειμένου να επιτευχθούν μακροπρόθεσμα οι ευρύτεροι στόχοι της κατάργησης των φορολογικών φραγμών και του αθέμιτου φορολογικού ανταγωνισμού, πρέπει να τηρηθούν ορισμένες αρχές και να εκτελεσθούν ορισμένες προπαρασκευαστικές εργασίες.

6.4.2. Τα κράτη μέλη προσπαθούν να επανεκτιμήσουν τους φόρους ώστε να παραμείνουν ανραγωνιστικά και να συνεχίσουν να προσελκύουν ξένες επενδύσεις. Η ΟΚΕ θεωρεί ότι όταν ο φορολογικός ανταγωνισμός είναι αθέμιτος, πρέπει να καταπολεμάται για να μπορεί η ενιαία αγορά να λειτουργεί απρόσκοπτα. Η μελέτη που θα δημοσιεύσει η Επιτροπή στα μέσα του 2000, κατόπιν αιτήματος του Συμβουλίου, για τη φορολόγηση των επιχειρήσεων, θα μπορούσε να παράσχει μια χρήσιμη ανάλυση της φορολογικής βάσης σε κάθε κράτος μέλος και να συμβάλει στον προσδιορισμό των φορολογικών ανωμαλιών.

6.4.3. Στο μεταξύ, δεν θα πρέπει να συνεχιστεί η χρησιμοποίηση ελάχιστων φορολογικών συντελεστών για τις εταιρείες, διότι ο ονομαστικός φορολογικός συντελεστής, ο οποίος δεν λαμβάνει υπόψη τη φορολογική βάση, δεν δίδει πλήρη εικόνα.

6.4.4. Η φορολόγηση του παραγωγικού συντελεστή "εργασία" πρέπει επίσης να ενταχθεί στο πλαίσιο της καταπολέμησης της ανεργίας στην ενιαία αγορά.

6.4.5. Η εναρμόνιση της φορολογίας για την ενέργεια σε επίπεδο ΕΕ θα πρέπει να γίνει όπου μπορεί να παράσχει σαφή και άμεσα περιβαλλοντικά οφέλη και κατά τρόπο μη επιζήμιο για την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα.

6.4.6. Η ΟΚΕ θεωρεί ουσιώδη την ανάγκη να υπάρξει πραγματική πρόοδος, πολύ πριν από τη διεύρυνση, όσον αφορά την ανάπτυξη ενός συστήματος φόρου προστιθέμενης αξίας που να συμβάλει στην ανάπτυξη της εσωτερικής αγοράς και να βασίζεται στην αρχή της χώρας προέλευσης. Στο θέμα αυτό υπενθυμίζομαι το συμβιβασμό που επιτεύχθηκε στο Συμβούλιο της ΕΕ για την υλοποίηση ενός οριστικού συστήματος ΦΠΑ που μέχρι τώρα δεν έχει επιτευχθεί. Έτσι, αυξάνονται οι φορολογικές απάτες.

6.5. Καλύτερη ρύθμιση

6.5.1. Η ΟΚΕ επικροτεί τις προσπάθειες που καταβλήθηκαν τόσο από την Επιτροπή όσο και από τα κράτη μέλη για να επιτευχθεί καλύτερη ρύθμιση. Πάντως, το σημείο εκκίνησης για την αποτελεσματική απλούστευση της νομοθεσίας πρέπει να είναι η ανεξάρτητη εκτίμηση των συνεπειών κάθε νόμου: η ΕΕ θα πρέπει να καθοδηγηθεί από την πείρα που έχουν στον τομέα αυτό οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Αυστραλία και το Ηνωμένο Βασίλειο.

6.5.2. Η διαδικασία αξιολόγησης θα πρέπει να εξελιχθεί σε μέσο προειδοποίησης των νομοθετών για τις οικονομικές επιπτώσεις που θα έχουν τα σχεδιαζόμενα μέτρα για τα ενδιαφερόμενα μέρη. Στη συνέχεια, μπορεί να ληφθεί τελική απόφαση με πλήρη επίγνωση των πιθανών αποτελεσμάτων. Η αξιολόγηση θα μπορούσε να ανατεθεί σε ένα ανεξάρτητο σώμα. Θα ήταν ίσως δυνατό να στηριχθούμε στην πείρα του αμερικανικού Congressional Budget Office της Ουάσιγκτον.

6.5.3. Η ΟΚΕ έχει επιφυλάξεις ως προς το κατά πόσον οι τρέχουσες περιραματικές εργασίες των Business Test Panels μπορούν να έχουν ουσιαστικά αποτελέσματα. Η δειγματοληπτική επιλογή των ατόμων που καλούνται να δώσουν απάντηση δεν διασφαλίζει την αντιπροσωπευτικότητα και μπορεί να προκαλέσει επιπόλαιες απαντήσεις που δεν αντιστοιχούν σε μία απόλυτα ανεξάρτητη αξιολόγηση.

6.6. Ελευθέρωση της αγοράς

6.6.1. Ο υγιής ανταγωνισμός που έχει ευεργετικά αποτελέσματα για τους πολίτες, μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την άνευ διακρίσεων πρόσβαση σε όλα τα κράτη μέλη, ενώ θα πρέπει ακόμη να διασφαλισθεί η μεταφορά της ευρωπαϊκής νομοθεσίας στο εθνικό δίκαιο. Η ΟΚΕ τάσσεται υπέρ της ολοκλήρωσης της ελευθέρωσης στον τομέα της ενέργειας και στις αγορές τηλεπικοινωνιών αφού ληφθούν υπόψη κοινοτικοί στόχοι όπως, π.χ. η ασφάλεια του εφοδιασμού ή μια ευρύτερη πρόσβαση στις τεχνολογίες των επικοινωνιών. Ακριβώς στην κοινωνία των πληροφοριών η ευρεία πρόσβαση στους διαύλους των επικοινωνιών αποτελεί προϋπόθεση για τη διατήρηση και αύξηση της ανταγωνιστικότητας.

6.6.2. Η ΟΚΕ είναι της γνώμης ότι η υιοθέτηση μιας δέσμης νομοθετικών μέτρων για τις δημόσιες συμβάσεις θα πρέπει να ενταχθεί στις απόλυτες προτεραιότητες και καλεί την Επιτροπή να υποβάλει το συντομότερο δυνατό σχετικές προτάσεις.

6.7. Κρατικές ενισχύσεις

6.7.1. Η χορήγηση κρατικών ενισχύσεων μπορεί να προκαλέσει ορισμένες στρεβλώσεις του ανταγωνισμού. Η Επιτροπή θα πρέπει να θεσπίσει κριτήρια για τη συστηματική επανεξέταση των κρατικών ενισχύσεων. Οι ενισχύσεις θα πρέπει να αξιολογούνται βάσει των κριτηρίων αυτών, και όταν είναι αναγκαίο, οι ενισχύσεις που ενδέχεται να έχουν αρνητική επίδραση στον ανταγωνισμό πρέπει να καταργούνται. Πρέπει όμως να επισημανθεί σχετικά ότι ορισμένοι τομείς της οικονομίας έχουν εξαιρετική κοινωνική σημασία (όπως π.χ. η εκπαίδευση) και συνεπώς πρέπει να εξετασθούν με διαφορετικά κριτήρια. Η ΟΚΕ επικροτεί έντονα την πρόσφατη εξαγγελία ότι η Επιτροπή θα δημοσιεύει ένα "Πίνακα Επιδόσεων" για τις κρατικές ενισχύσεις.

6.8. Χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες

6.8.1. Η ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών αποτελεί σημαντική προτεραιότητα για τις επιχειρήσεις και τους πολίτες ως χρήστες. Για να μπορέσει να αξιοποιηθεί πλήρως το δυναμικό αυτής της αγοράς, οι επενδυτές θα πρέπει να είναι σε θέση να ενεργούν χωρίς αδικαιολόγητους περιορισμούς σε ολόκληρη την εσωτερική αγορά.

6.8.2. Προς τούτο, είναι αναγκαίο να υπάρξουν ενιαίες προδιαγραφές τόσο σε σχέση με τη λογιστική όσο και με τα ενημερωτικά δελτία εισαγωγής σε χρηματιστήρια. Επίσης, η δημιουργία προϋποθέσεων για αποτελεσματικές και χαμηλού κόστους διασυνοριακές πληρωμές για λιανικές πωλήσεις πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα.

6.9. Νομικό πλαίσιο

6.9.1. Το Καταστατικό της Ευρωπαϊκής Εταιρείας εκκρεμεί προς το παρόν στο Συμβούλιο, οι δε προσπάθειες που κατέβαλαν διάφορες προηγούμενες Προεδρίες για την επίτευξη συμβιβασμού κατέληξαν σε αποτυχία. Η ΟΚΕ καλεί την Επιτροπή και, ιδιαίτερα, το Συμβούλιο να αναλάβουν νέα πρωτοβουλία για την επίτευξη συμφωνίας.

Βρυξέλλες, 30 Μαρτίου 2000.

Η Πρόεδρος

της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Beatrice Rangoni Machiavelli

(1) Η στρατηγική για την εσωτερική αγορά της Ευρώπης, COM(1999) 624 τελικό.

(2) ΕΕ C 329 της 17.11.1999, σ. 3.

(3) COM(1999) 74 τελικό.

(4) ΕΕ C 209 της 22.7.1999, σ. 28-34.

(5) COM(1999) 232 τελικό.

(6) COM(2000) 26 τελικό.

(7) ΕΕ C 235 της 27.7.1998, σ. 13.

(8) COM(1999) 493.

(9) ΕΕ C 329 της 17.11.1999, σ. 49-57.

(10) ΕΕ C 51 της 25.2.2000, σ. 55-66.