52000AC0474

Γνωμοδότηση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής για την "Πρόταση απόφασης του Συμβουλίου για την ίδρυση Ευρωπαϊκού Ταμείου για τους πρόσφυγες"

(2000/C 168/07)

Στις 6 Μαρτίου 2000 και βάσει του άρθρου 262 της ΣΕΚ, το Συμβούλιο αποφάσισε να ζητήσει τη γνωμοδότηση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής για την ανωτέρω πρόταση.

Το τμήμα Απασχόληση, Κοινωνικές υποθέσεις και Δικαιώματα του πολίτη στο οποίο ανατέθηκε η επεξεργασία των σχετικών εργασιών υιοθέτησε τη γνωμοδότησή του στις 11 Απριλίου 2000. Εισηγήτρια ήταν η κα Gräfin zu Eulenburg.

Κατά την 372η σύνοδο ολομέλειας (συνεδρίαση της 27ης Απριλίου 2000) η ΟΚΕ υιοθέτησε την ακόλουθη γνωμοδότηση με ψήφους 78 υπέρ, 2 κατά και 3 αποχές.

Γενικές Παρατηρήσεις

1. Κύρια σημεία της πρότασης της επιτροπής

Η πρόταση απόφασης προβλέπει, για μία πενταετή περίοδο, την ενοποίηση σε ένα ενιαίο μέσο των μέτρων για την υποδοχή των αιτούντων άσυλο, την ένταξη προσφύγων και τον εκούσιο επαναπατρισμό τους.

Η προτεινόμενη ίδρυση του Ευρωπαϊκού Ταμείου για τους πρόσφυγες στηρίζεται στο άρθρο 63 § 2β) της Συνθήκης ΕΚ. Αποβλέπει στην επίτευξη δίκαιης κατανομής των βαρών που αναλαμβάνει κάθε κράτος μέλος για την υποδοχή προσφύγων και εκτοπισθέντων καθώς και των σχετικών επιπτώσεων.

Συνεπώς η κατανομή των πόρων στα κράτη μέλη θα πρέπει, αφενός, να πραγματοποιείται αναλογικά προς τον αριθμό των αιτούντων άσυλο που υποδέχονται (2/3) και, αφετέρου, αναλογικά στον αριθμό των προσφύγων που στεγάζονται στην επικράτειά τους (1/3). Η οικονομική συμμετοχή του Ευρωπαϊκού Ταμείου για τους πρόσφυγες θα ανέρχεται σε 50 %. Ωστόσο όσον αφορά τα κράτη μέλη που εντάσσονται στο ταμείο συνοχής η συμμετοχή αυτή μπορεί να αυξηθεί έως 75 % προκειμένου να ενθαρρυνθούν τα εν λόγω κράτη να καλύψουν την καθυστέρησή τους σε αυτόν τον τομέα.

Τα μέτρα που χρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο για τους πρόσφυγες αποσκοπούν στην υποστήριξη δύο κατηγοριών ατόμων: πρόσφυγες (άτομα στα οποία έχει αναγνωρισθεί το καθεστώς προσφύγων και αιτούντες άσυλο) και εκτοπισθέντες (άτομα στα οποία έχει αναγνωρισθεί με οποιονδήποτε τρόπο το καθεστώς της προσωρινής διεθνούς προστασίας ή άτομα που ζητούν να τύχουν της προστασίας αυτής)

Τα μέτρα που αποσκοπούν στην επίτευξη συγκεκριμένων στόχων θα έχουν προτεραιότητα κατά την υποστήριξη αυτή. Στα μέτρα αυτά συγκαταλέγονται τα εξής:

- όσον αφορά τους χώρους υποδοχής: ανάπτυξη ή προσαρμογή των υποδομών και των υπηρεσιών που προορίζονται για τη στέγαση, την παροχή υλικής ενίσχυσης (π.χ. ρουχισμός ή τρόφιμα) την κοινωνική μέριμνα ή τη βοήθεια κατά τα διοικητικά διαβήματα για την παροχή ασύλου·

- όσον αφορά την ένταξη: μέτρα ενίσχυσης για την στέγαση, την παροχή κοινωνικής μέριμνας ή ιατρικής φροντίδας και τη συμμετοχή σε γλωσσικά μαθήματα, ενέργειες που αποβλέπουν να καταστήσουν τα εν λόγω άτομα αυτόνομα, και ιδιαίτερα υποστήριξη κατά την αναζήτηση εργασίας·

- όσον αφορά τον εκούσιο επαναπατρισμό και την επανένταξη των ατόμων αυτών στη χώρα καταγωγής: ενημέρωση σχετικά με τα προγράμματα εκούσιου επαναπατρισμού και την κατάσταση στις χώρες καταγωγής, ενέργειες γενικής και επαγγελματικής κατάρτισης και ενέργειες για την καθαυτή επανεγκατάσταση·

- όσον αφορά τα έκτακτα μέτρα: υποδοχή και στέγαση, παροχή των μέσων που είναι απαραίτητα για τη διαβίωση, παροχή ιατρικής, ψυχολογικής ή άλλης φροντίδας.

Η διαχείριση των σχεδίων και προγραμμάτων ανατίθεται στα κράτη μέλη μέσω των αιτήσεων συγχρηματοδότησης που εναρμονίζονται σε συνεργασία με την Επιτροπή. Προβλέπεται, ωστόσο, να χρηματοδοτείται ένα ποσοστό της τάξης του 10 % των διαθέσιμων πόρων από την Επιτροπή για την υποστήριξη καινοτόμων ή διασυνοριακών σχεδίων, προκειμένου να προωθηθεί κατ αυτόν τον τρόπο η ανταλλαγή εμπειριών και η συνεργασία σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Τα μέτρα αυτά μπορεί να χρηματοδοτηθούν κατά 100 %.

2. Αξιολόγηση της πρότασης της επιτροπής

2.1. Γενική αξιολόγηση

Η ΟΚΕ επιδοκιμάζει το γεγονός ότι η Επιτροπή της Ευρωπαϊκής Κοινότητας υπέβαλε πρόταση για απόφαση του Συμβουλίου για την ίδρυση Ευρωπαϊκού Ταμείου για τους πρόσφυγες.

Η ΟΚΕ είχε τονίσει και στη γνωμοδότησή της για την πρόταση απόφασης τους Συμβουλίου περί θέσπισης κοινοτικού προγράμματος δράσης για την προώθηση της ένταξης των προσφύγων(1) που εξέδωσε στις 20 και 21 Οκτωβρίου 1999 ότι "λόγω της υψηλής σημασίας που έχει το θέμα της διακίνησης και της ένταξης για την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη και θα έχει και στο μέλλον, θα πρέπει να επιδιώκεται η κατάλληλη διάθεση πόρων στα Ευρωπαϊκά μέσα προώθησης".

Η ΟΚΕ θεωρεί ότι η ίδρυση Ευρωπαϊκού Ταμείου για τους πρόσφυγες αποτελεί αναγκαίο μέσο προκειμένου να αντιμετωπιστούν με συνοχή οι προκλήσεις που απορρέουν για την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της από την υποδοχή, την ένταξη και τον εκούσιο επαναπατρισμό προσφύγων και εκτοπισθέντων.

Επιπλέον, η ΟΚΕ επιδοκιμάζει την πρόταση για την υποστήριξη των έκτακτων μέτρων μέσω ενός ειδικού κονδυλίου στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Ταμείου για τους πρόσφυγες.

2.2. Η έναρξη της ενίσχυσης

Η ΟΚΕ κρίνει ότι η πρόταση θα πρέπει να εγκριθεί το συντομότερο δυνατό προκειμένου να διασφαλισθεί η συνέχεια των μέτρων που εφαρμόζονται σήμερα με βάση τα κονδύλια του προϋπολογισμού για την ένταξη, τη βελτίωση των όρων υποδοχής και τον εκούσιο επαναπατρισμό. Η έλλειψη συνέχειας σ αυτό τον σημαντικό τομέα δράσης θα έχει ενδεχομένως ως αποτέλεσμα να απολεσθούν οι θετικές βάσεις που δημιούργησαν τα προγράμματα που χρηματοδοτεί η Ευρωπαϊκή Ένωση καθώς και τα δίκτυα συνεργασίας υπέρ των προσφύγων.

2.3. Η διάθεση των πόρων

Το ύψος των πόρων που διατίθενται για το Ευρωπαϊκό Ταμείο προσφύγων δεν ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες. Όπως διαπιστώνει η Επιτροπή στο δημοσιονομικό δελτίο της πρότασης, οι σημερινοί πόροι δεν επαρκούν προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες που διαπιστώνονται επιτόπου.

Αν ο στόχος του Ευρωπαϊκού Ταμείου προσφύγων είναι να επιτευχθεί μια ισορροπημένη κατανομή των ευθυνών μεταξύ των κρατών μελών οι πόροι που προορίζονται γι αυτό ύψους 26 εκατ. ευρώ για τα διαρθρωτικά μέτρα και 10 εκατ. ευρώ για τα έκτακτα μέτρα, είναι υπερβολικά περιορισμένοι. Η ΟΚΕ καλεί γι αυτό τους υπεύθυνους να φροντίσουν για την κατάλληλη χορήγηση πόρων.

2.4. Ομάδες στόχοι των μέτρων που θα χρηματοδοτούνται από το Ταμείο για τους πρόσφυγες (Άρθρο 2)

Η πρόταση της Επιτροπής παραπέμπει με τον ορισμό των ομάδων στόχων σε πολύ παλαιότερες προτάσεις. Από αυτή την άποψη χρειάζεται, κατά τη γνώμη της ΟΚΕ, να διευκρινισθεί η διατύπωση ορισμένων σημείων και να προσαρμοστεί ανάλογα.

Ως ομάδες στόχοι των μέτρων που θα χρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο για τους πρόσφυγες η πρόταση αναφέρει τους πρόσφυγες (που δικαιούνται ασύλου ή έχουν υποβάλλει σχετική αίτηση) και εκτοπισμένους οι οποίοι χαίρουν προσωρινής προστασίας (Άρθρο 2) - και οι δύο ομάδες αποτελούν είτε υπηκόους τρίτης χώρας είτε άπατρις.

Δεδομένου ότι τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης παρέχουν διαφορετικές μορφές προστασίας σε πρόσφυγες δικαιούχους ασύλου ή εκτοπισθέντες, ο ορισμός των ομάδων στόχων όσον αφορά το καθεστώς της παραμονής τους έχει ιδιαίτερη σημασία.

Για το λόγο αυτό η ΟΚΕ θεωρεί απαραίτητο να χρησιμοποιηθεί ένας ευρύτερος ορισμός ο οποίος να συμπεριλαμβάνει και άτομα τα οποία χαίρουν συμπληρωματικών μορφών προστασίας, άτομα τα οποία, όπως οι λεγόμενοι de facto πρόσφυγες, οι οποίοι δεν εμπίπτουν στη Σύμβαση της Γενεύης, αλλά δεν είναι εκτοπισθέντες και μπορεί να αποτελέσουν ομάδες στόχων με την έννοια των μέτρων που χρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο προσφύγων.

Παρόμοιος ορισμός ανταποκρίνεται άλλωστε στα κοινά μέτρα του Συμβουλίου.

Προτείνεται να καταργηθεί ο περιορισμός σε υπηκόους τρίτων χωρών προκειμένου να μην αποκλείονται από τις ενισχύσεις του Ευρωπαϊκού Ταμείου προσφύγων οι αιτούντες άσυλο από κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ακόμη και αν ο αριθμός τους περιορίζεται σε μεμονωμένες περιπτώσεις.

2.5. Αποστολές (Άρθρο 3)

Όσον αφορά τα μέτρα για την υποδοχή προσφύγων ,το περιεχόμενο της πρότασης υπολείπεται του κοινού μέτρου 1999/290/JHA της 26ης Απριλίου 1999 σχετικά με την αποδοχή και την εθελούσια επιστροφή προσφύγων και αιτούντων άσυλο.

Στην πρόταση δεν γίνεται ειδική αναφορά στη λήψη μέτρων που αφορούν την παροχή συμβολών για τις διαδικασίες χορήγησης ασύλου, την παροχή νομικών συμβουλών, τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε νομικές διαδικασίες και τη νομική υποστήριξη. Επιπλέον, δε γίνεται καμία αναφορά σχετικά με την υποστήριξη ατόμων που χρειάζονται ιδιαίτερη προστασία. Κατά τη γνώμη της ΟΚΕ η πρόταση θα πρέπει να διευκρινιστεί προς αυτή την κατεύθυνση.

Όσον αφορά τα μέτρα για την ένταξη των προσφύγων το κείμενο του Άρθρου 3 αποκλίνει από την αιτιολογική έκθεση αλλά και από το δημοσιονομικό δελτίο της πρότασης. Η ΟΚΕ θεωρεί απαραίτητο να ληφθεί κατάλληλα υπόψη ο ρόλος της απασχόλησης, της εκπαίδευσης και της επαγγελματικής κατάρτισης. Επίσης προτείνεται να προωθηθούν μέτρα για τη διευκόλυνση της συνένωσης οικογενειών, της κάλυψης εξόδων μεταφοράς για άπορους πρόσφυγες, παροχή συμβουλών και υποδομές υποστήριξης για τις οικογένειες τα μέλη των οποίων ζούσαν για μεγάλο χρονικό διάστημα χωριστά.

Σε σύγκριση με το κοινό μέτρο - κοινή δράση 1999/290/JHA διαπιστώνεται ένα κενό όσον αφορά τα μέτρα για την πληροφόρηση και διαφώτιση της κοινής γνώμης. Επειδή τα μέτρα αυτά έχουν ιδιαίτερη σημασία για την γενική ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης και την εξάλειψη προκαταλήψεων, η ΟΚΕ συνιστά να συμπεριληφθούν κατάλληλα μέτρα στην πρόταση.

2.6. Κοινοτικές ενέργειες (Άρθρο 4)

Για την προώθηση της συνεργασίας σε κοινοτικό επίπεδο η πρόταση προβλέπει το 10 % των πόρων να παραμένει στη δικαιοδοσία της Επιτροπής.

Η ΟΚΕ επιδοκιμάζει την πρόθεση που περιλαμβάνεται στην πρόταση να παραμένουν στη δικαιοδοσία της Επιτροπής πόροι για την ενίσχυση καινοτόμων διασυνοριακών σχεδίων.

Η ΟΚΕ θεωρεί ωστόσο ότι η ενίσχυση της διασυνοριακής συνεργασίας και της διασυνοριακής ανταλλαγής απόψεων καθώς και της μεταφοράς τεχνολογίας δεν θα πρέπει να περιορίζεται στο ποσοστό του 10 % των μέτρων που θεσπίζονται σε κοινοτικό επίπεδο.

Η ΟΚΕ θα χαιρόταν ιδιαίτερα αν τα κράτη μέλη είχαν τη δυνατότητα να θεσπίζουν με δική τους πρωτοβουλία εθνικά μέτρα στα πλαίσια της επιλογής σχεδίων καθώς και της κατάρτισης εθνικών αιτήσεων συγχρηματοδότησης και αν μπορούσαν επίσης να ενισχύσουν κατάλληλα τα μέτρα αυτά, ώστε να μην απολεσθούν οι εμπειρίες που έχουν αποκτηθεί σε ευρωπαϊκό και διεθνικό επίπεδο κατά τα τελευταία έτη λόγω της αλλαγής των διοικητικών διαδικασιών.

Ιδιαίτερα κατά την ενίσχυση των διαρθρώσεων σε κράτη μέλη τα οποία διέθεταν έως σήμερα ελάχιστα μέτρα υποδοχής και ένταξης προσφύγων και εκτοπισθέντων, η διεθνική συνεργασία μπορεί να συμβάλλει ουσιαστικά στην μεταφορά εμπειριών και επιτυχημένων προτύπων.

2.7. Κριτήρια επιλογής (Άρθρο 8) και Επιτροπή (Άρθρο 19)

Στο άρθρο 8 η πρόταση αναφέρει ως οργανώσεις που δικαιούνται την ενίσχυση μεταξύ άλλων τις μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ) και τους κοινωνικούς εταίρους. Ήδη από αρκετά χρόνια και οι δύο διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο κατά την ανάπτυξη και εφαρμογή σχεδίων.

Θα πρέπει να ληφθεί μέριμνα ώστε οι πόροι του Ταμείου να μην διοχετεύονται αποκλειστικά σε κρατικές υπηρεσίες. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω της πρόσκλησης και υποβολής προτάσεων όλων των ενδιαφερόμενων ομάδων.

Οι μη κυβερνητικές οργανώσεις και οι κοινωνικοί εταίροι θα πρέπει να ληφθούν τόσο σε εθνικό όσο και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Επιτροπής υπόψη, στα πλαίσια της επιτροπής που πρόκειται να συσταθεί (Άρθρο 19). Οι μη κυβερνητικές οργανώσεις καθώς και οι οργανώσεις προσφύγων αλλά και οι κοινωνικοί εταίροι μπορούν να συμμετάσχουν στην επιτροπή αυτή ως παρατηρητές. Προτείνεται επίσης η συμμετοχή της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους πρόσφυγες.

Η πρόταση που διατύπωσε η ΟΚΕ σχετικά με το ρόλο των μη κυβερνητικών οργανώσεων στη γνωμοδότηση για την πρόταση απόφασης του Συμβουλίου σχετικά με τη θέσπιση κοινοτικού προγράμματος δράσης για την προώθηση της ένταξης των προσφύγων που εξέδωσε στις 20 και 21 Οκτωβρίου 1999, ("επειδή η ένταξη των προσφύγων συντελείται σε πολλά κράτη μέλη μέσω αντίστοιχων προγραμμάτων και πρωτοβουλιών μη κυβερνητικών οργανισμών, πρέπει οι τελευταίοι να αναφερθούν σαφώς, ή δυνατόν, στο σημείο αυτό.") ισχύει και για την πρόταση για το Ευρωπαϊκό Ταμείο για τους πρόσφυγες.

2.8. Η κατανομή των πόρων (Άρθρο 9)

Το έγγραφο της Επιτροπής προτείνει ένα σύστημα κατανομής το οποίο στηρίζεται σε στοιχεία αναφοράς σχετικά με τον αριθμό των ατόμων που έχουν ζητήσει άσυλο (65 %) καθώς και των ατόμων στα οποία έχει αναγνωριστεί το καθεστώς του πρόσφυγα ή το καθεστώς προσωρινής προστασίας (35 %).

Με αυτή τη μορφή κατανομής είναι σχεδόν δεδομένο ότι το μεγαλύτερο μέρος των διαθέσιμων πόρων θα διοχετευθεί προς τις χώρες οι οποίες ήδη διαθέτουν πλήρης υποδομές για την υποδοχή και ένταξη προσφύγων και εκτοπισθέντων και ότι οι χώρες που διαθέτουν περιορισμένη εμπειρία στον τομέα αυτό δεν θα επωφεληθούν επαρκώς από το Ευρωπαϊκό Ταμείο προσφύγων.

Η διαδικασία αυτή, όχι μόνο εξουδετερώνει τις διατάξεις που περιέχει το άρθρο 11 για τα κράτη μέλη τα οποία λαμβάνουν πόρους από το Ταμείο Συνοχής, αλλά είναι επίσης αντίθετη προς τους στόχους του Ευρωπαϊκού Ταμείου προσφύγων, όπως διατυπώνονται στην αιτιολογική έκθεση, σύμφωνα με την οποία ενθαρρύνονται τα κράτη μέλη των οποίων η υποδομή και οι υπηρεσίες που διατίθενται για το άσυλο και τους πρόσφυγες δεν είναι τόσο αναπτυγμένες να καλύψουν την καθυστέρησή τους σε αυτό τον τομέα.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις της ΟΚΕ θα πρέπει γι αυτό το προτεινόμενο σύστημα κατανομής ν αντικατασταθεί από μία διαδικασία κατά την οποία η Επιτροπή, με βάση την ανάγκη των κρατών μελών και την ποιότητα των υποβαλλόμενων αιτήσεων θα αποφασίζει για την κατανομή των πόρων. Προτείνεται σχετικά επίσης όπως κράτη με περιορισμένο αριθμό προσφύγων προσφέρουν ένα κατώτερο ποσό, ανεξάρτητα από τις ποσοστώσεις.

2.9. Χρονοδιάγραμμα (Άρθρο 10)

Προτείνεται η θέσπιση νομικής πράξης πενταετούς ισχύος.

Ωστόσο, οι αποφάσεις σχετικά με το ύψος του προϋπολογισμού και το μερίδιο των κρατών μελών θα λαμβάνονται σε ετήσια βάση, με αποτέλεσμα τα κράτη μέλη να μην μπορούν ν αναλάβουν τη δέσμευση της χρηματοδότησης πολυετών προγραμμάτων.

Οι εμπειρίες των τελευταίων ετών καταδεικνύουν ότι τα μονοετή προγράμματα δεν είναι αποτελεσματικά. Συνεπώς, θα πρέπει κατ αρχήν να υποστηριχθούν σχέδια πολυετούς διάρκειας.

Η ΟΚΕ προτείνει γι' αυτό η διαχείριση του Ευρωπαϊκού Ταμείο προσφύγων να επιτρέπει την κατά προτεραιότητα επιλογή πολυετών σχεδίων και την έγκριση προτάσεων σε ετήσια βάση.

2.10. Η διάρθρωση της χρηματοδότησης (Άρθρο 11)

Η πρόταση που περιέχει το έγγραφο της Επιτροπής να περιοριστεί η οικονομική συνδρομή που παρέχεται από το Ταμείο σε 50 % του συνολικού κόστους κάθε μέτρου, μειώνει μόνο την ενίσχυση της Επιτροπής για εθνικές δράσεις. Συνιστάται, σχετικά, όπως η επίσημη ενίσχυση ιδίως μέτρων που υλοποιούνται από ΜΚΟ και κοινωνικούς εταίρους ανέρχεται συνολικά σε 100 % σε περίπτωση εθνικής συγχρηματοδότησης.

2.11. Παρακολούθηση και αξιολόγηση (Άρθρο 18)

Στην πρόταση προβλέπεται η κατάρτιση ετήσιας έκθεσης των αρμόδιων αρχών των κρατών μελών προς την Επιτροπή και μία πρώτη ενδιάμεση έκθεση το αργότερο έως τις 31 Δεκεμβρίου 2002. Η ΟΚΕ θεωρεί απαραίτητο οι νέες διαδικασίες εφαρμογής καθώς και τα διαθέσιμα κονδύλια από το 2001 και μετά θα πρέπει, κατά τη γνώμη της ΟΚΕ, να ελέγχονται από την Επιτροπή ήδη από το 2001 με βάση τις ετήσιες εκθέσεις και την αξιολόγηση του νέου συστήματος. Παρόμοια αξιολόγηση θα πρέπει να εξετάζει τόσο τα διαθέσιμα κονδύλια όσο και την εφαρμογή των εθνικών προγραμμάτων δράσης αλλά και την εξισορροπημένη κατανομή των επιβαρύνσεων των κρατών μελών που προκύπτουν από το Ευρωπαϊκό Ταμείο για τους πρόσφυγες.

2.12. Κατανομή των πόρων/Δημοσιονομικό Δελτίο, Άρθρο 2

Όσον αφορά την κατανομή των πόρων για τους τρεις τομείς των μέτρων, δηλαδή όροι υποδοχής, ένταξη και εθελούσιος επαναπατρισμός, η ΟΚΕ επιδοκιμάζει την ενδεικτική κλείδα κατανομής που περιέχει η πρόταση για τους επιμέρους τομείς δράσης (υποδοχή: 36 %, ένταξη: 36 %, εθελούσιος επαναπατρισμός: 18 %) και καλεί τα κράτη μέλη να προσανατολίσουν τα μέτρα τους προς αυτή την κλείδα κατανομής. Η ΟΚΕ θεωρεί αναγκαίο να συνεχιστεί η χορήγηση ενισχύσεων, κυρίως για σχέδια που αφορούν την ένταξη.

Ειδικές Παρατηρήσεις

3. Προτάσεις για την τροποποίηση και τη συμπλήρωση της πρότασης της Επιτροπής

3.1. Άρθρο 2

Για τους σκοπούς της παρούσας απόφασης οι ομάδες πληθυσμού περιλαμβάνουν τις ακόλουθες κατηγορίες:

1. "Πρόσφυγες": νοούνται όλοι οι υπήκοοι τρίτου κράτους ή οι απάτριδες στους οποίους εφαρμόζεται το καθεστώς που προσδιορίζεται στη Συνθήκη της Γενεύης από 28.07.51 και με την ιδιότητα αυτή έχουν δικαίωμα παραμονής σε ένα κράτος μέλος.

2. "Εκτοπισθέντες": νοούνται όλοι οι υπήκοοι τρίτου κράτους ή οι απάτριδες, οι οποίοι απολαμβάνουν σε ένα κράτος μέλος πρόσκαιρης προστασίας, επικουρικής προστασίας ή οιασδήποτε άλλης μορφής διεθνούς προστασίας που παρέχεται από ένα κράτος μέλος.

3. "Αιτούντες άσυλο": νοούνται όλοι οι υπήκοοι ενός τρίτου κράτους ή οι απάτριδες οι οποίοι έχουν ζητήσει την εφαρμογή του καθεστώτος του πρόσφυγος ή εκτοπισθέντος.

4. "Αιτούντες άσυλο των οποίων η αίτηση απορρίφθηκε": νοούνται όλοι οι υπήκοοι τρίτου κράτους ή οι απάτριδες των οποίων η αίτηση για την παραχώρηση του καθεστώτος του πρόσφυγα ή του εκτοπισθέντος (άρθρο 1.2) απερρίφθη, οι οποίοι όμως ταυτόχρονα παραμένουν στο κράτος αυτό άνευ άδειας.

5. Υπήκοοι τρίτου κράτους ή απάτριδες οι οποίοι δεν χρειάζονται πλέον τη διεθνή προστασία και για τους οποίους προκύπτει θέμα ελεύθερης επιστροφής.

3.2. Άρθρο 3, §2

Να τροποποιηθεί ως εξής:

2. "Όσον αφορά την υποδοχή των προσφύγων και των εκτοπισθέντων και τις διαδικασίες, τα μέτρα μπορούν ν αφορούν τη βελτίωση ή τη δημιουργία υποδομών, τη διασφάλιση βασικής φροντίδας, τη βελτίωση της διοικητικής και της νομικής προστασίας για την παροχή ασύλου (συμπεριλαμβανομένης της διάθεσης υπηρεσιών συμβουλών καθώς και νομικής υποστήριξης), ιδιαίτερη υποστήριξη για τις ομάδες που χρειάζονται προστασία (μη συνοδευόμενοι ανήλικοι, θύματα καταχρήσεως των ατομικών δικαιωμάτων όπως π.χ. εξευτελιστική μεταχείριση, βασανιστήρια και βιασμοί καθώς και άτομα τα οποία χρειάζονται ιδιαίτερη ιατρική περίθαλψη) αλλά και την εκπαίδευση, την επαγγελματική κατάρτιση, υλική και κοινωνική βοήθεια."

3.3. Άρθρο 3, §3

3. "Όσον αφορά την ένταξη προσφύγων και εκτοπισθέντων οι οποίοι, βάσει του καθεστώτος τους ή ορισμένης διάρκειας της παραμονής δικαιούνται ένταξης καθώς και των οικογενειών τους στη κοινωνία του κράτους μέλους διαμονής, μπορεί να πρόκειται για ενέργειες σε τομείς όπως η στέγαση, τα μέσα διαβίωσης και οι ιατρικές φροντίδες, και μέτρα για τη διευκόλυνση της επανασύνδεσης της οικογένειας. Ιδιαίτερα τέτοια μέτρα είναι εκείνα που αφορούν τη γενική και επαγγελματική εκπαίδευση, ενώ επιβάλλεται να ενισχυθούν όλες οι ενέργειες που καταλήγουν σε μια ταχεία και διαρκή ένταξη στην αγορά εργασίας. Προς το συμφέρον της ένταξης επιβάλλεται να δοθεί προτεραιότητα σ εκείνα τα μέτρα που διευκολύνουν τους πρόσφυγες σε ένα ανεξάρτητο και υπεύθυνο τρόπο ζωής στην κοινωνία των κρατών μελών."

3.4. Άρθρο 3 - Παράγραφος 5 (νέα)

5. "Σε συνδυασμό με συγκεκριμένα προγράμματα και μέτρα, που χρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσφύγων, πρέπει να προβλεφθεί ένα συγκεκριμένο ποσοστό της ενίσχυσης ώστε να ενημερωθεί το κοινό για την υποχρέωση των κρατών μελών έναντι εκείνων που ζητούν διεθνή προστασία καθώς και για την ευρωπαϊκή πολιτική επί των προσφύγων."

3.5. Άρθρο 7 - σημείο ε) (νέο)

"Περιγραφή της προβλεφθείσας διεθνικής συνεργασίας στα πλαίσια των μέτρων αυτών."

3.6. Άρθρο 8 α (να μετονομαστεί το άρθρο)

Να τροποποιηθεί ως εξής:

"Οι ενέργειες παρουσιάζονται κατόπιν πρόσκλησης προς υποβολή προτάσεων από όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς από δημόσιες, διοικητικές υπηρεσίες (εθνικές, περιφερειακές ή τοπικές), κεντρικές ή αποκεντρωμένες) από εκπαιδευτικά ή ερευνητικά ιδρύματα, από οργανισμούς κατάρτισης, από κοινωνικούς εταίρους, από κυβερνητικές οργανώσεις, από διεθνείς οργανώσεις και τις εθνικές δομές τους ή μη κυβερνητικούς οργανισμούς, ατομικά ή σε συνεργασία για τη χρηματοδότηση από τα ταμεία."

Τελευταία παράγραφος:

Στο τέλος προστίθεται το εξής:

"Η υπεύθυνη αρχή οφείλει να διαβουλεύεται με μη κυβερνητικούς οργανισμούς, και τους κοινωνικούς εταίρους με σκοπό να γίνει η τελική επιλογή των σχεδίων."

3.7. Άρθρο 8 β (νέο)

"Διεθνικά μέτρα: Σε σχέση ιδιαίτερα με την ανταλλαγή εμπειριών και μεταβίβαση γνώσεων για την ανάπτυξη των δομών μέτρα με διεθνικό χαρακτήρα παρουσιάζουν ιδιαίτερη σημασία. Επομένως, προτείνεται, όπου είναι σκόπιμο, όπως οι εθνικοί οργανισμοί για το σχέδιο προβλέπουν διεθνική συνεργασία στο πλαίσιο των εθνικών μέτρων."

3.8. Άρθρο 9

Να τροποποιηθεί ως εξής:

"Κατά την κατανομή των διαθέσιμων πόρων στα κράτη μέλη θα διατίθεται ορισμένο βασικό ποσό για την ενίσχυση των δομών υπέρ κρατών με ολιγότερο αναπτυγμένο σύστημα ασύλου.

Οι υπόλοιποι πόροι κατανέμονται μεταξύ των κρατών μελών ανάλογα με:

α) αφενός, το μέσο αριθμό των ατόμων τα οποία έχουν ζητήσει χορήγηση μιας μορφής διεθνούς προστασίας, και ο οποίος έχει καταγραφεί κατά τη διάρκεια των τριών προηγουμένων ετών, για το 65 % του ύψους τους,

β) αφετέρου, τον αριθμό των ατόμων στα οποία χορηγείται το καθεστώς του πρόσφυγα ή καθεστώς προσωρινής προστασίας κατά τη διάρκεια των τριών προηγουμένων ετών, για το 35 % του ύψους τους.

Τα στοιχεία αναφοράς είναι τα τελευταία στοιχεία που δόθηκαν από τη Στατιστική Υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Κοινότητας.

Η Επιτροπή θα στηρίζεται κατά την απόφαση για την κατανομή των πόρων στην ποιότητα των ετήσιων που έχουν λάβει τα κράτη μέλη, στις ανάγκες του ενδιαφερόμενου κράτους μέλους καθώς και στην καταλληλότητα των προτεινόμενων μέτρων με βάση τις ισχύουσες οδηγίες.

Η Επιτροπή θα πρέπει να συνεκτιμήσει την αναγκαιότητα να υποστηριχτούν οι ενέργειες που αφορούν πράγματι την παροχή ασύλου, τις διαδικασίες υποδοχής και ένταξης στα κράτη μέλη στα οποία οι ενέργειες αυτές δεν ήταν κατά το παρελθόν επαρκώς αναπτυγμένες."

3.9. Άρθρο 11

Το τέλος του άρθρου αυτού να συμπληρωθεί ως εξής:

"Η υπό του δημοσίου ενίσχυση, ιδίως μέτρων που υλοποιούνται από μη κυβερνητικούς οργανισμούς και κοινωνικούς εταίρους, μπορεί σε περίπτωση αντίστοιχης εθνικής χρηματοδότησης να ανέλθει σε 100 %."

3.10. Άρθρο 18

Να τροποποιηθεί ως εξής:

"3. Η Επιτροπή υποβάλλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο τις ετήσιες εκθέσεις των κρατών μελών καθώς και την ενδιάμεση έκθεση το αργότερο στις 31 Δεκεμβρίου 2002 και τελική έκθεση το αργότερο την 1η Ιουνίου 2005.

Επιπλέον, η Επιτροπή υποβάλλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο το αργότερο ως τις 31 Μαρτίου 2001 αξιολόγηση από την οποία να προκύπτει αν ο νέος τρόπος λειτουργίας και η εφαρμογή του στα κράτη μέλη ανταποκρίνεται στους στόχους του Ευρωπαϊκού Ταμείου για τους πρόσφυγες."

3.11. Άρθρο 19

Το τέλος του άρθρου αυτού να συμπληρωθεί με το ακόλουθο κείμενο:

"Στις εργασίες της επιτροπής αυτής θα πρέπει να συμμετάσχουν ως παρατηρητές οι μη κυβερνητικοί οργανισμοί, οι οργανώσεις των προσφύγων καθώς και οι κοινωνικοί εταίροι. Η ΟΚΕ, στο βαθμό που για λόγους επιτροπολογίας δεν δύναται να εκπροσωπείται στην επιτροπή, θα δίνει τη γνώμη της στην επιτροπή."

Βρυξέλλες, 27 Απριλίου 2000.

Η Πρόεδρος

της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Beatrice Rangoni Machiavelli

(1) EE C 368 της 20.12.1999.