51999AC0843

Γνωμοδότηση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής για την "Πρόταση απόφασης του Συμβουλίου σχετικά με τη συμμετοχή της Κοινότητας στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Παρακολούθησης του Οπτικοακουστικού Τομέα"(1)

(1999/C 329/02)

Στις 5 Ιουλίου 1999 και σύμφωνα με το άρθρο 157, παράγραφος 3, της Συνθήκης περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, το Συμβούλιο αποφάσισε να ζητήσει γνωμοδότηση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής για την ανωτέρω πρόταση.

Το τμήμα μεταφορών, ενέργειας, υποδομών, κοινωνίας των πληροφοριών, στο οποίο ανατέθηκε η προετοιμασία των σχετικών εργασιών της ΟΚΕ, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή του στις 6 Σεπτεμβρίου 1999, με βάση εισηγητική έκθεση του κ. Hernández Bataller.

Κατά την 366η σύνοδο ολομέλειας της 22ας και 23ης Σεπτεμβρίου 1999 (συνεδρίαση της 22ας Σεπτεμβρίου 1999), η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε με 104 ψήφους υπέρ και 2 ψήφους κατά την ακόλουθη γνωμοδότηση.

1. Εισαγωγή

1.1. Η οπτικοακουστική βιομηχανία, και κυρίως οι τομείς των τηλεοπτικών μεταδόσεων και της κινηματογραφικής παραγωγής, αποτελεί έναν από τους οικονομικούς κλάδους με τη μεγαλύτερη στρατηγική σημασία για την Ευρώπη. Μεταξύ των πλέον σημαντικών στοιχείων της, αναφέρονται τα εξής:

- Ο οπτικοακουστικός τομέας αντιπροσωπεύει, περίπου, μεταξύ 1 και 2 % του ευρωπαϊκού ΑΕγχΠ·

- απασχολεί σήμερα περίπου 1,8 εκατομμύρια άτομα, με ετήσια αύξηση της τάξεως του 7 %. Η αύξηση αυτή, που παρουσιάζει εκθετική πρόοδο, και είναι ιδιαίτερα σημαντική από οικονομική άποψη, προσφέρει μεγάλες επιχειρηματικές ευκαιρίες.

1.2. Εντούτοις, η ευρωπαϊκή βιομηχανία εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται από μια πληθώρα κατακερματισμένων αγορών, από ακατάλληλες υποδομές παραγωγής και διανομής, από ανεπαρκείς επενδύσεις για την ανάπτυξη οπτικοακουστικών σχεδίων και, επιπλέον, καλείται να αντιμετωπίσει τη διαφορετική ικανότητα συμμετοχής στις αποφάσεις των επαγγελματιών και των παραγωγών, των δημιουργών και των φορέων διαχείρισης του κλάδου.

1.2.1. Εάν συγκριθεί η κατάσταση του κλάδου στην Ευρώπη με την αντίστοιχη των Ηνωμένων Πολιτειών, προκύπτει ότι οι ΗΠΑ εξάγουν 10 φορές περισσότερα οπτικοακουστικά έργα στην Ευρώπη σε αξίες αγοράς. Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, το έλλειμμα του ισοζυγίου πληρωμών της ΕΕ με τις ΗΠΑ στον τομέα αυτό έφθασε το 1995 περίπου στο 1,6 δις ευρώ. Και, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου του οπτικοακουστικού τομέα, η αγοραπωλησία προγραμμάτων μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ το 1997 παρουσίασε έλλειμμα ανώτερο των 5 δις ευρώ.

1.3. Από την ευρωπαϊκή άποψη, η σημασία της οπτικοακουστικής βιομηχανίας δεν έγκειται μόνο στην επιχειρηματική της διάσταση, αλλά και στο ρόλο της ως φορέα προώθησης του πολιτισμού μας και των δημοκρατικών αξιών μας.

1.3.1. Η οπτικοακουστική βιομηχανία, πέραν του ότι είναι σημαντική από οικονομική άποψη, είναι μια πολιτιστική βιομηχανία, το προϊόν της οποίας είναι "μοναδικό", δεδομένου ότι είναι ιδιαίτερο ως προς την φύση του. Στην Ευρώπη, όσον αφορά τα οπτικοακουστικά μέσα, η εστίαση που δόθηκε παραδοσιακά επιδιώκει τη διατήρηση μιας ισορροπίας μεταξύ:

- αφενός, του δικαιώματος στην ελευθερία της έκφρασης και της πληροφόρησης, που είναι συνυφασμένο με μια δημοκρατική κοινωνία·

- και, αφετέρου, της προστασίας του γενικού συμφέροντος, την οποία αντιπροσωπεύει η προστασία των ανηλίκων, η καταπολέμηση του ρατσισμού και της ξενοφοβίας, ο σεβασμός του δικαιώματος ιδιωτικότητας και η ανάπτυξη της κοινωνικής συνοχής.

1.3.2. Μπορεί λοιπόν να δηλωθεί ότι, στην Ευρώπη, υπάρχει ένα πρότυπο κοινωνίας που στηρίζεται σε ορισμένες κοινές αξίες, οι οποίες αφορούν:

- το βαθύ σεβασμό για τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα·

- την προστασία του κράτους δικαίου·

- την ισορροπία μεταξύ του δημοσίου και του ιδιωτικού, μεταξύ του οικονομικού συμφέροντος και της κοινωνικής ευθύνης.

1.4. Ποτέ δεν θεωρήθηκε στην Ευρώπη ότι ο οπτικοακουστικός τομέας θα έπρεπε να μείνει στο περιθώριο των ρυθμίσεων, και ότι θα εξελισσόταν από μόνος του, κατά τρόπο φυσικό, παρέχοντας την εγγύηση της πολυφωνίας. Στην Ευρώπη, ο κλάδος αυτός περιέκλειε ανέκαθεν δύο θεμελιώδη στοιχεία, την ιδιαιτερότητά του και την κοινωνική και πολιτιστική λειτουργία του.

1.4.1. Ως εκ τούτου, ένα από τα καθοριστικά στοιχεία όλων των οπτικοακουστικών πολιτικών των κρατών μελών υπήρξε πάντοτε όχι μόνο η εξασφάλιση της ενημερωτικής λειτουργίας των μέσων, αλλά και η προβολή του ρόλου τους για την καλλιέργεια και την παιδεία του θεατή, που τίθεται πάνω από τις καθαρά εμπορικές εκτιμήσεις(2).

1.5. Η πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης είχε ως οδηγό την επίτευξη ενός διττού στόχου:

- να δημιουργηθεί ένας ίδιος ευρωπαϊκός οπτικοακουστικός χώρος στον οποίο θα εξασφαλίζεται η ελεύθερη κυκλοφορία των οπτικοακουστικών υπηρεσιών· και

- να ενισχυθεί και να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας οπτικοακουστικής παραγωγής.

1.6. Προκειμένου να δημιουργήσει την απαραίτητη υποδομή κοινοτικών στατιστικών πληροφοριών για το σχεδιασμό και την εφαρμογή μιας κοινοτικής πολιτικής σε θέματα βιομηχανίας και αγορών του οπτικοακουστικού και των συναφών κλάδων, το Συμβούλιο υιοθέτησε πρόσφατα σχετική Απόφαση(3).

2. Η πρόταση της Επιτροπής

2.1. Το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο του Οπτικοακουστικού Τομέα συστάθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης στις 15 Δεκεμβρίου 1992, στο Στρασβούργο. Από εκείνη τη συνεδρίαση, στην οποία παρίστατο η Επιτροπή, ο αριθμός των κρατών μελών του Παρατηρητηρίου αυξήθηκε από 29 σε 34. Στόχοι του ήταν η βελτίωση της μετάδοσης της πληροφόρησης στον οπτικοακουστικό τομέα και η προώθηση μεγαλύτερης προβολής της αγοράς και μεγαλύτερης διαφάνειας. Πιο συγκεκριμένα, τα καθήκοντα του Παρατηρητηρίου συνίστανται στην συγκέντρωση και επεξεργασία πληροφοριών και στατιστικών σχετικά με ορισμένους κλάδους του οπτικοακουστικού τομέα (ειδικότερα, νομοθετική και οικονομική πληροφόρηση και πληροφόρηση σχετικά με τα προγράμματα).

2.1.1. Αρχικά, το Παρατηρητήριο ιδρύθηκε ως πρότυπο σχέδιο και, μετά από τρία χρόνια λειτουργίας, πραγματοποιήθηκε αξιολόγησή της. Έτσι, η Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης υιοθέτησε, στις 20 Μαρτίου 1997, Ψήφισμα με το οποίο επιβεβαιωνόταν η συνέχιση λειτουργίας του Παρατηρητηρίου. Το νέο καταστατικό που επισυνάφθηκε στο ψήφισμα επιβεβαίωνε τους στόχους του Παρατηρητηρίου, οι υπηρεσίες του οποίου οφείλουν να προσανατολίζονται κυρίως στην ικανοποίηση των αναγκών των επαγγελματιών του κλάδου. Εξαιρείται ρητώς η οποιαδήποτε δραστηριότητα τυποποίησης ή ρύθμισης.

2.1.2. Η Επιτροπή ολοκλήρωσε ορισμένες πειραματικές δραστηριότητες σχετικά με το πρόγραμμα πλαίσιο για τις δράσεις προτεραιότητας στο πεδίο της στατιστικής πληροφόρησης(4). Για το σκοπό αυτό, θεωρήθηκε ότι ο οπτικοακουστικός κλάδος είναι ένας από τους κλάδους υπηρεσιών προτεραιότητας σε κοινοτικό επίπεδο και τέθηκαν οι βάσεις για τη θέσπιση νέου συστήματος πληροφόρησης που στηρίζεται σε τομεακή προσέγγιση και σε λειτουργικές στατιστικές.

2.1.3. Υπάρχει κοινή συναίνεση ως προς το ότι οι δραστηριότητες της Eurostat και του Παρατηρητηρίου είναι συμπληρωματικές και αλληλοενισχύονται, δεδομένου ότι:

- η κύρια μέριμνα της Eurostat είναι να ικανοποιεί τις στατιστικές ανάγκες των χρηστών της, δηλαδή της Επιτροπής και των άλλων κοινοτικών οργάνων, των κυβερνήσεων των κρατών μελών, των διαφόρων φορέων της εσωτερικής αγοράς και γενικά του κοινού·

- η αποστολή του Παρατηρητηρίου δεν είναι να αναπτύσσει δραστηριότητα τυποποίησης ή ρύθμισης, αλλά να παρέχει πρακτική πληροφόρηση, δηλαδή πληροφόρηση προσαρμοσμένη στις λειτουργικές ανάγκες των επιχειρήσεων και των επαγγελματιών. Οι επίσημοι αποδέκτες των υπηρεσιών του είναι, κατά πρώτο λόγο, οι επαγγελματίες των διαφόρων κατηγοριών και, κατά δεύτερο λόγο, οι κυβερνήσεις και οι δημόσιες αρχές, δεδομένου ότι η φυσική αρμοδιότητα του Παρατηρητηρίου είναι να παρέχει πιο ειδικευμένη πληροφόρηση σχετικά με τις αγορές που να μπορεί να φανεί χρήσιμη στους φορείς.

2.2. Η Επιτροπή παρουσιάζει την υπό εξέταση πρόταση Απόφασης προκειμένου να παράσχει μια ισχυρή νομική βάση για την χρηματοδοτική συνδρομή της Κοινότητας και για τη συμμετοχή της στο Παρατηρητήριο, έχοντας υπόψη την Απόφαση του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων της 12ης Μαΐου 1998 (υπόθεση C - 106/96) σχετικά με τις νομικές βάσεις.

2.2.1. Η κοινοτική συμμετοχή στο Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο του Οπτικοακουστικού Τομέα αντιπροσωπεύει το 12,25 % του συνολικού προϋπολογισμού. Ο υπόλοιπος προϋπολογισμός καλύπτεται από τα κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης, που είναι επίσης μέλη του Παρατηρητηρίου, σύμφωνα με τη στάθμιση που εφαρμόζεται για το πρόγραμμα Eureka - Οπτικοακουστικός τομέας(5).

3. Γενικές παρατηρήσεις

3.1. Η ΟΚΕ υποστηρίζει την πρόταση Απόφασης της Επιτροπής, δεδομένου ότι θα συμβάλει στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οπτικοακουστικής βιομηχανίας βελτιώνοντας τη μεταφορά οικονομικής και νομοθετικής πληροφόρησης, παρέχοντας μια πιο σαφή γενική εικόνα της αγοράς και ενισχύοντας τη διαφάνεια και τις επενδύσεις σε υποδομές.

Τέλος, η ΟΚΕ φρονεί ότι η υιοθέτηση της πρότασης θα συμβάλει στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής οπτικοακουστικής βιομηχανίας.

3.1.1. Επιπλέον, η πρόταση της Επιτροπής δεν θα αυξήσει τα βάρη των επιχειρήσεων, ούτε και επιφέρει επιπλέον φόρτο στατιστικής εργασίας για τα διάφορα όργανα και διοικήσεις.

3.2. Η ΟΚΕ συμμερίζεται την άποψη της Επιτροπής, καθότι:

- συμβάλλει στην ύπαρξη συγκρίσιμων στοιχείων μεταξύ των διαφόρων κρατών μελών του παρατηρητηρίου, τα οποία παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον για την οπτικοακουστική βιομηχανία, τα κοινοτικά όργανα, τις κυβερνήσεις, τους οικονομικούς και κοινωνικούς υπευθύνους, τα ινστιτούτα ερευνών, τους χρήστες των μέσων, τα πανεπιστήμια και τα ίδια τα μέσα επικοινωνίας·

- αποτελεί μέτρο συμπληρωματικό προς τους κοινοτικούς μηχανισμούς για τη δημιουργία μιας υποδομής της κοινοτικής στατιστικής πληροφόρησης σχετικά με τη βιομηχανία και τις αγορές του οπτικοακουστικού και των συναφών κλάδων. Η συγκέντρωση, εκ μέρους της Κοινότητας, στατιστικής πληροφόρησης σχετικά με τον οπτικοακουστικό τομέα, πρέπει να είναι διαφορετική από τις στατιστικές μελέτες που πραγματοποιεί το Ευρωπαϊκό Οπτικοακουστικό Παρατηρητήριο.

3.2.1. Η ΟΚΕ επαναλαμβάνει(6) ότι η πρόσβαση στην πληροφορία προϋποθέτει τη δυνατότητα πρόσβασης σε αρχεία και καταστάσεις, τη συμμετοχή όλων των φορέων σε ισότιμη βάση και τη δημόσια υποχρέωση για προστασία της ελευθερίας πρόσβασης. Επιπλέον, η πολιτική της χρέωσης σχετικά με την πρόσβαση και αξιοποίηση των στοιχείων του Παρατηρητηρίου πρέπει να είναι προσιτή και οι τιμές της να στηρίζονται στο κόστος που προκύπτει από την εκτύπωση, ενημέρωση, ανεύρεση και διαβίβαση των στοιχείων.

3.3. Η ΟΚΕ θεωρεί σημαντικό, και για την κοινοτική βιομηχανία και για τους χρήστες, να διαθέτουν αξιόπιστη και ενημερωμένη πληροφόρηση, η οποία είναι επίσης σημαντική για τον έλεγχο, την αξιολόγηση και την κατάρτιση κοινοτικών προγραμμάτων.

3.4. Οπωσδήποτε, οι στατιστικές που θα καταρτίζονται πρέπει να στηρίζονται στις αρχές της αμεροληψίας, της αξιοπιστίας, της καταλληλότητας, της σχέσης κόστους/αποτελεσματικότητας, του ατομικού στατιστικού απορρήτου και της διαφάνειας.

3.5. Η Κοινότητα οφείλει να εκτιμήσει τη σημασία και τις μελλοντικές στατιστικές ανάγκες που αφορούν τον οπτικοακουστικό τομέα, κυρίως όσον αφορά τα απαραίτητα στοιχεία για την εμβάθυνση της κοινωνικής διάστασης της Ένωσης, δηλαδή για την ανάπτυξη και συνέχιση της απασχόλησης, την κατάρτιση και την πολιτική της ισότητας ευκαιριών.

3.6. Η ΟΚΕ επαναλαμβάνει την ανάλυσή της, στην οποία τονίζει τη στρατηγική σημασία του οπτικοακουστικού κλάδου στην Ευρωπαϊκή Ένωση(7) και την επίδρασή του επί της δημιουργίας απασχόλησης. Η επιταχυνόμενη εξέλιξη των οπτικοακουστικών βιομηχανιών και κλάδων σε ολόκληρο τον κόσμο καθιστούν ακόμη περισσότερο σημαντική και στρατηγική τη δυνατότητα πρόσβασης σε καλύτερη στατιστική γνώση των κλάδων αυτών.

3.7. Η ΟΚΕ αναμένει από την Επιτροπή να προωθήσει την οπτικοακουστική πολιτική που θα εξασφαλίζει μια πραγματική ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία, με την έναρξη κοινοτικών προγραμμάτων και δράσεων στον οπτικοακουστικό χώρο, κυρίως του προγράμματος Media III, και να μεριμνά, γενικότερα, για την τήρηση και εφαρμογή του κοινοτικού δικαίου και, ειδικότερα, για την ορθή εφαρμογή του Πρωτοκόλλου για το σύστημα δημόσιας ραδιοτηλεόρασης της Συνθήκης του Άμστερνταμ.

3.8. Η ΟΚΕ επαναλαμβάνει(8) ότι, προκειμένου να είναι δυνατή η πλέον απτή δράση σε πολιτιστικά θέματα, να τυγχάνει μεγαλύτερης υποστήριξης και προώθησης η "ευρωπαϊκή πολιτιστική ταυτότητα" και να αποκτήσει πολιτική διάσταση, θα πρέπει, παράλληλα με την εξυπηρέτηση της βιομηχανίας και των κρατών μελών, να ενημερωθούν σχετικά οι χρήστες ώστε να συνειδητοποιήσουν τη σημασία της εν λόγω ευρωπαϊκής πολιτιστικής ταυτότητας. Για τούτο, η Επιτροπή πρέπει να συστήσει "Ευρωπαϊκό Γραφείο της Κοινωνίας των Πληροφοριών", το οποίο θα συμβάλλει επίσης και στο συντονισμό των διαφόρων πρωτοβουλιών στο πεδίο της σύγκλισης των πολυμέσων(9).

Βρυξέλλες, 22 Σεπτεμβρίου 1999.

Η Πρόεδρος

της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Beatrice RANGONI MACHIAVELLI

(1) ΕΕ C 110 της 21.4.1999, σ. 14.

(2) ΕΕ C 301της 13.11.1995, σ. 35. Γνωμοδότηση της ΟΚΕ για την "Πρόταση Οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση της Οδηγίας 89/552/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 3ης Οκτωβρίου 1989 για το συντονισμό ορισμένων νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων των κρατών μελών αναφορικά με την άσκηση τηλεοπτικών δραστηριοτήτων".

(3) ΕΕ L 117 της 5.5.1999, σ. 39. Απόφαση του Συμβουλίου, της 26ης Απριλίου 1999, για την "Καθιέρωση υποδομής κοινοτικών στατιστικών πληροφοριών όσον αφορά τη βιομηχανία και τις αγορές των οπτικοακουστικών και συναφών κλάδων".

(4) ΕΕ L 19 της 18.8.1993. Απόφαση 93/464/ΕΟΚ του Συμβουλίου.

(5) Βλ. παράρτημα.

(6) ΕΕ C 169 της 16.6.1999, σ. 30. Γνωμοδότηση της ΟΚΕ με θέμα: "Πληροφορίες του δημόσιου τομέα: ένας βασικός πόρος για την Ευρώπη - Πράσινη Βίβλος για τις πληροφορίες του δημόσιου τομέα στην κοινωνία των πληροφοριών".

(7) ΕΕ C 204 της 15.7.1999, σ. 5. Γνωμοδότηση της ΟΚΕ για την "Πρόταση απόφασης του Συμβουλίου σχετικά με την ίδρυση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Εγγυήσεων για την ενθάρρυνση της κινηματογραφικής και τηλεοπτικής παραγωγής".

(8) ΕΕ C 256 της 2.10.1995, σ. 24. Γνωμοδότηση της ΟΚΕ για την Πρόταση απόφασης του Συμβουλίου σχετικά με το "Πρόγραμμα κατάρτισης για τους επαγγελματίες της ευρωπαϊκής βιομηχανίας οπτικοακουστικών προγραμμάτων (Media II - Κατάρτιση)"και την Πρόταση απόφασης του Συμβουλίου σχετικά με το "Πρόγραμμα για την ενθάρρυνση της ανάπτυξης και της διανομής ευρωπαϊκών οπτικοακουστικών έργων (Media II - ανάπτυξη και διανομή) (1996-2000)".

(9) Η σύγκλιση μπορεί να νοηθεί ως το σημείο στο οποίο συναντώνται η επικοινωνία, η τεχνολογία και τα μέσα.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

στη γνωμοδότηση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Συνεισφορές στον προϋπολογισμό του Παρατηρητηρίου του οπτικοακουστικού τομέα

>ΘΕΣΗ ΠΙΝΑΚΑ>