51996AC0530

Γνωμοδότηση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής για την «Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με ένα κοινό πλαίσιο για τις γενικές και ατομικές άδειες στον τομέα των υπηρεσιών των τηλεπικοινωνιών»

(96/C 204/06)

Στις 14 Μαρτίου 1996, και σύμφωνα με το άρθρο 198 της Συνθήκης περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, το Συμβούλιο αποφάσισε να ζητήσει τη γνωμοδότηση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής για την ανωτέρω πρόταση.

Το τμήμα μεταφορών και επικοινωνιών, στο οποίο ανατέθηκε η προετοιμασία των σχετικών εργασιών της ΟΚΕ, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή του στις 10 Aπριλίου 1996 με βάση την εισηγητική έκθεση του κ. Hernαndez Bataller.

Κατά την 335η σύνοδο ολομέλειας (συνεδρίαση της 24ης Απριλίου 1996), η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε με 108 ψήφους υπέρ, 1 κατά και 3 αποχές, την ακόλουθη γνωμοδότηση.

1. Εισαγωγή

1.1. Η Επιτροπή παρουσίασε ένα Πράσινο Βιβλίο για την απελευθέρωση της χρησιμοποίησης των υποδομών των τηλεπικοινωνιών και των δικτύων καλωδιακής τηλεόρασης (COM(94) 682 τελικό), στο οποίο εξετάζει, μεταξύ άλλων, τις διαδικασίες χορήγησης αδειών, τα κριτήρια επιλογής και τις συνθήκες που συνδέονται ενδεχομένως με τις άδειες χρησιμοποίησης των υποδομών.

1.2. Στο εν λόγω Πράσινο Βιβλίο εκτίθεται η βασική προσέγγιση της χορήγησης αδειών για τη χρησιμοποίηση των υποδομών, η χορήγηση αδειών για τη χρησιμοποίηση των υποδομών και η θέση των υπηρεσιών, οι διαδικασίες χορήγησης αδειών, τα κριτήρια επιλογής για τη χορήγηση των αδειών, οι προϋποθέσεις που μπορεί να σχετίζονται με τις άδειες για τη χρησιμοποίηση των υποδομών, συμπεριλαμβανομένων των υποχρεώσεων δημόσιας υπηρεσίας υπό μορφή εμπορικών ρυθμίσεων, καθώς και άλλες πτυχές των αδειών χρησιμοποίησης των υποδομών, όπως η διάρκειά τους, οι συντελεστές ανά άδεια, οι αλλαγές στην ιδιοκτησία, η εξαίρεση των Οργανισμών Τηλεπικοινωνιών από τις υποχρεώσεις που δεν σχετίζονται με τις τηλεπικοινωνίες και η προώθηση της παροχής ανταγωνιστικών υπηρεσιών.

1.3. Στις 3 Μαΐου 1995, η Επιτροπή εξέδωσε Ανακοίνωση προς το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο όσον αφορά την περίοδο διαβούλευσης σχετικά με τη χορήγηση αδειών, στην οποία γίνεται διάκριση μεταξύ των αδειών για τη χρήση των υποδομών και εκείνων που αφορούν τις υπηρεσίες.

1.4. Η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή κατήρτισε γνωμοδότηση για το Πράσινο Βιβλίο (), στην οποία επιδοκιμάζεται ο στόχος της Επιτροπής όσον αφορά τον καθορισμό σταθερού νομικού πλαισίου, ενώ παράλληλα αναγνωρίζεται ότι η απελευθέρωση των υποδομών των τηλεπικοινωνιών έχει πρωτεύουσα σημασία για την επίτευξη του οικονομικού και κοινωνικού εκσυγχρονισμού της Ευρώπης.

1.5. Το ψήφισμα του Συμβουλίου της 18ης Σεπτεμβρίου 1995 για τη θέσπιση του μελλοντικού κανονιστικού πλαισίου αναγνωρίζει ως ένα από τα κυριότερα στοιχεία για την κατάρτιση του μελλοντικού κανονιστικού πλαισίου, τη θέσπιση κοινών αρχών όσον αφορά τα καθεστώτα γενικών και ατομικών αδειών των κρατών μελών με κατηγορίες σταθμισμένων δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, την απουσία οποιουδήποτε μη αιτιολογημένου περιορισμού της εισόδου στην αγορά και τη χρήση κριτηρίων και διαδικασιών χορήγησης αδειών που να είναι αντικειμενικά, διαφανή και να μην εισάγουν διακρίσεις, καθώς και την αποτελεσματική διαχείριση των κυριότερων μέσων, ιδίως των συχνοτήτων, των αριθμών κλήσης και των δικαιωμάτων πρόσβασης, ώστε να διασφαλίζεται η ίση μεταχείριση των διαφόρων παραγόντων της αγοράς, υπό την εποπτεία των αρμοδίων εθνικών αρχών.

2. Πρόταση της Επιτροπής

2.1. Η πρόταση οδηγίας της Επιτροπής αποσκοπεί στη θέσπιση κοινού πλαισίου για τα εθνικά καθεστώτα αδειών. Τα κυριότερα χαρακτηριστικά της είναι τα ακόλουθα:

α) Απαγόρευση του «εκ των προτέρων» περιορισμού του αριθμού αδειών για οιαδήποτε κατηγορία υπηρεσιών ή υποδομών τηλεπικοινωνιών πέραν του σημείου που απαιτείται για τη διασφάλιση αποτελεσματικής παροχής ραδιοσυχνοτήτων.

β) Διάκριση μεταξύ γενικών αδειών (που καθορίζονται από το ότι χορηγούνται σύμφωνα με γενικούς κανόνες και από το ότι δεν απαιτείται πρότερη ατομική άδεια για να επιτραπεί η είσοδος στην αγορά) και ατομικών αδειών (που καθορίζονται από την ανάγκη «εκ των προτέρων» ελέγχου), με προτεραιότητα στις γενικές άδειες έναντι των ατομικών αδειών προκειμένου να ικανοποιούνται απαιτήσεις δημοσίου συμφέροντος.

γ) Καθορισμός εναρμονισμένων αρχών, σύσταση μηχανισμών εναρμόνισης αφενός για τις διαδικασίες χορήγησης αδειών και αφετέρου για τις σχετικές προϋποθέσεις και θέσπιση διατάξεων για τη διευκόλυνση των διασυνοριακών υπηρεσιών.

δ) Τα κράτη μέλη θα έχουν τη δυνατότητα να μην απαιτούν έκδοση άδειας για να επιτρέψουν την είσοδο στην αγορά.

3. Γενικές παρατηρήσεις

3.1. Η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή επικροτεί την πρόταση της Επιτροπής και επαναλαμβάνει τη γνώμη της σύμφωνα με την οποία στόχος θα πρέπει να είναι η ελαχιστοποίηση της γραφειοκρατίας και η μέγιστη δυνατή απλοποίηση της διαδικασίας χορήγησης αδειών.

3.2. Το καθεστώς χορήγησης αδειών, τόσο των γενικών όσο και των ατομικών, πρέπει να ανταποκρίνεται στους στόχους του δημοσίου συμφέροντος και της δημόσιας υπηρεσίας.

3.2.1. Η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή συμφωνεί ως προς τη δυνατότητα θέσπισης ειδκών προϋποθέσεων που να μπορούν να συνδεθούν με τις άδειες που θα χορηγούνται στους επιχειρηματίες οι οποίοι επιθυμούν να έχουν πρόσβαση στα δημόσια δίκτυα.

3.3. Ούτως η άλλως, οι κατηγορίες δικαιωμάτων και υποχρεώσεων για τις άδειες πρέπει να είναι σταθμισμένες, χωρίς να επιβάλλονται περιττές υποχρεώσεις στους επιχειρηματίες που εισέρχονται στην αγορά.

3.4. Η πρόταση θα έπρεπε να έχει ως αφετηρία τη γενική αρχή του να απαιτείται άδεια, είτε γενική είτε ατομική, διότι δεν είναι εύλογο, σε έναν τομέα με τη στρατηγική σημασία που έχουν οι τηλεπικοινωνίες, να διαμορφώνεται ως αρχή για τη δράση των κρατών μελών η παροχή υπηρεσιών χωρίς άδεια, εκτός από τις περιπτώσεις στις οποίες τούτο κρίνεται σκόπιμο.

3.5. Θα ήταν επιθυμητό να διευκρινισθεί ότι οι άδειες, ακόμη και οι γενικές, δεν μπορούν να περιλαμβάνουν την παροχή κάθε είδους τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών, αλλά μόνον ορισμένων.

3.6. Η πολυπλοκότητα ορισμένων υπηρεσιών που περιλαμβάνονται στο πλαίσιο των γενικών αδειών, μπορεί να καταστήσει υπερβολικά σύντομη τη χρονική περίοδο που διαθέτουν τα εθνικά ρυθμιστικά όργανα προκειμένου να ελέγξουν εάν πληρούνται οι προϋποθέσεις που οφείλουν να πληρούν οι επιχειρηματίες. Θα πρέπει, συνεπώς, να θεσπισθούν λογικά χρονικά όρια σε συνάρτηση με τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες.

3.7. Η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή επαναλαμβάνει επίσης τη γνώμη της σύμφωνα με την οποία το συμφέρον των πολιτών δε θα πρέπει να εξαρτάται από τα τεχνικά και εμπορικά συμφέροντα. Για τους εργαζόμενους, τη βάση μιας κοινωνίας της πληροφορίας προοδευτικής και ταυτόχρονα κοινωνικής, αποτελούν η απασχόληση και η κατάρτιση καθώς και οι ανθρώπινες συνθήκες εργασίας. Αυτός είναι και ο μοναδικός τρόπος προκειμένου να καταστεί ευρύτερα αποδεκτή στην Ευρώπη η σύγχρονη και προοδευτική πολιτική των επικοινωνιών και η ενίσχυση της ευρωπαϊκής οικονομίας.

3.8. Η ΟΚΕ συμφωνεί, σε γενικές γραμμές, με το κριτήριο της Επιτροπής σύμφωνα με το οποίο για τις υπηρεσίες που απαιτούν χρήση ελαχίστων μέσων μπορούν να απαιτούνται ατομικές άδειες ενώ για τις υπόλοιπες υπηρεσίες θα μπορούν να απαιτούνται γενικές άδειες.

3.8.1. Εντούτοις, είναι σκόπιμο να γίνεται διάκριση μεταξύ των υπηρεσιών που απαιτούν διασύνδεση με το τηλεφωνικό δίκτυο και εκείνων που δεν απαιτούν. Όλες οι υπηρεσίες που μπορούν να έχουν το δικαίωμα διασύνδεσης με το δημόσιο δίκτυο θα μπορούν να υπόκεινται σε διαδικασίες ατομικής άδειας.

3.9. Η ΟΚΕ θεωρεί αναγκαία τη θέσπιση υποχρεώσεων δημόσιας υπηρεσίας υπό μορφή εμπορικών ρυθμίσεων, στις περιπτώσεις που οι συνθήκες που συνδέονται με τις άδειες είναι συμβατές προς την κοινοτική νομοθεσία σχετικά με την ελευθερία εγκατάστασης και την ελεύθερη διακίνηση υπηρεσιών, διασφαλίζουν υψηλό βαθμό προστασίας των καταναλωτών και τηρούν τους κανόνες του ανταγωνισμού.

4. Ειδικές παρατηρήσεις

4.1. Τα αναφερόμενα στο άρθρο 9, παράγραφος 2 δεν κρίνονται εύλογα δεδομένου ότι, εάν θεσπισθεί μια γενική αρχή δημοσιοποίησης στη διαδικασία χορήγησης αδειών, υποχρεώνονται τα κράτη μέλη να χορηγούν άδειες χωρίς να τηρούν τη διαδικασία, εκτός εάν υπάρχουν σοβαροί λόγοι που να δικαιολογούν τις εξαιρέσεις σε προσωρινή βάση. Εξάλλου, η προβλεπόμενη χρονική περίοδος είναι υπερβολικά σύντομη σε σχέση με την πολυπλοκότητα που μπορεί να διακρίνει ορισμένες από τις εν λόγω υπηρεσίες.

4.2. Σύμφωνα με την πρόταση οδηγίας, τα κράτη μέλη θα πρέπει να αναθεωρήσουν τον περιορισμό του αριθμού αδειών, δεδομένου ότι εισάγουν ένα στοιχείο αβεβαιότητας στην αγορά, τόσο για τους κατόχους αδειών όσο και για τους πιθανούς νεοεισερχομένους στην αγορά. Για τούτο, στην περίπτωση αναθεώρησης του αριθμού τους, θα πρέπει να θεσπισθεί μία σειρά προϋποθέσεων ώστε να μην θιγούν οι επιχειρηματικοί προγραμματισμοί που έχουν ήδη γίνει υπό άλλες συνθήκες.

4.2.1. Μολονότι η γενική αρχή της πρότασης είναι να απαγορευθεί ο εκ των προτέρων περιορισμός του αριθμού των αδειών, θα πρέπει να εξετασθεί ο περιορισμός του αριθμού αδειών όταν πρόκειται για κατασκευή υποδομών και ειδικά όταν αυτή συνεπάγεται χρήση δημοσίων εκτάσεων, δεδομένου ότι τούτο μπορεί να συμβαίνει σπανίως 7 δεν είναι επίσης ορθό να επιτρέπονται άτοπες επενδύσεις που ενδέχεται να οδηγήσουν σε πτώχευση επιχειρήσεων, με τις κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις που μπορεί αυτή να συνεπάγεται.

4.2.2. Η ΟΚΕ συμφωνεί με το κριτήριο της Επιτροπής που αφορά τη δυνατότητα θέσπισης ειδικών προϋποθέσεων για τις ατομικές άδειες - με τρόπο αιτιολογημένο και σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας - όσον αφορά απαιτήσεις σχετικά με την ποιότητα, τη διαθεσιμότητα και τη μονιμότητα της υπηρεσίας ή του δικτύου, συμπεριλαμβανομένων των χρηματοοικονομικών, τεχνικών και διαχειριστικών αρμοδιοτήτων, καθώς και των προϋποθέσεων που μπορούν να ορίζουν μια ελάχιστη διάρκεια λειτουργίας.

4.3. Σύμφωνα με την πρόταση, όλες οι υφιστάμενες άδειες θα πρέπει να προσαρμοσθούν σύμφωνα με την οδηγία αυτή έως την 1η Ιανουαρίου 1999, αν και μπορεί να προβλεφθεί για το σκοπό αυτό μία μεταβατική περίοδος. Σημειωτέον ότι η μεταβατική αυτή περίοδος δεν θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί για να παραταθεί μία σειρά υφισταμένων υποχρεώσεων έναντι ορισμένων επιχειρηματιών που μπορεί να θίγουν την ελευθερία του εμπορίου και συνεπώς να αντίκεινται προς την ανταγωνιστική αγορά.

4.4. Για τούτο, η ΟΚΕ επαναλαμβάνει () ότι οι κοινωνικές επιπτώσεις και οι επιπτώσεις στο επίπεδο των εταιρειών είναι ουσιώδους σημασίας για τη συνέχιση της διαδικασίας απελευθέρωσης, και συγκεκριμένα:

«Ωστόσο, η ΟΚΕ εκφράζει την ανησυχία της για το γεγονός ότι η δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης στον τομέα των τηλεπικοινωνιών και ενδεχομένως και σε άλλους τομείς, δεν θα μπορέσει να αντισταθμίσει τις απώλειες που έχουν ήδη σημειωθεί ή που θα σημειωθούν στο μέλλον, ιδίως στους οργανισμούς που μέχρι αυτή τη στιγμή ανήκουν στο δημόσιο τομέα. Πρέπει ωστόσο να αναφερθεί ότι είναι φυσικό να σημειώνονται απώλειες θέσεων απασχόλησης λόγω της τεχνικής προόδου και της εισαγωγής νέων τεχνολογιών. Οι διαδικασίες εναρμόνισης και ελευθέρωσης απαιτούν συγκεκριμένη ισορροπία προκειμένου να εξασφαλισθεί, προς το συμφέρον των απασχολούμενων στον τομέα, ότι τα αναμενόμενα μέτρα ελευθέρωσης θα είναι κοινωνικώς αποδεκτά.»

4.5. Η πρόταση θα πρέπει να διασφαλίζει ίση μεταχείριση των διαφόρων παραγόντων της αγοράς προβλέποντας ένα σταθμισμένο σύνολο δικαιωμάτων και υποχρεώσεων για τους μελλοντικούς κατόχους αδειών και παρέχοντας ισότητα ευκαιριών σε όλες τις επιχειρήσεις, δεδομένου ότι έχει βασική σημασία να έχουν όλες οι επιχειρήσεις ιδίας τάξεως ελευθερία ανάπτυξης εμπορικής δραστηριότητας.

4.5.1. Η πρόταση οδηγίας προβλέπει ένα κριτήριο εφαρμογής όσον αφορά τις υποχρεώσεις που βασίζεται στη «σημαντική ισχύ αγοράς», όπως αναφέρεται στην πρόταση οδηγίας για τη διασύνδεση.

4.5.1.1. Θα πρέπει να απαλειφθεί η αναφορά στο εν λόγω κριτήριο και να γίνει χρήση των υφισταμένων κανόνων και νομολογίας για τον ανταγωνισμό.

4.5.1.2. Το κριτήριο αυτό της «σημαντικής ισχύος αγοράς» καταστρατηγεί την αρχή της συμμετρίας και δίνει τη δυνατότητα να επιβληθούν πρόσθετες υποχρεώσεις σε ορισμένους οργανισμούς με βάση το ποσοστό τους στην αγορά, γεγονός το οποίο θα προκαλέσει απώλεια της ελευθερίας και ικανότητας για ανταγωνισμό των σημερινών επιχειρηματιών. Σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον θα πρέπει να αποφευχθεί αυτή η διάκριση, με τη θέσπιση στις άδειες ενός σταθμισμένου συνόλου δικαιωμάτων και υποχρεώσεων για όλους τους επιχειρηματίες το οποίο να μην ευνοεί ούτε τους ήδη ασκούντες δραστηριότητα ούτε τους νεοεισερχόμενους στην αγορά.

4.6. Δεν διευκρινίζονται με σαφήνεια οι προϋποθέσεις της καθολικής υπηρεσίας ούτε οι τρόποι χρηματοδότησής της.

4.7. Το δικαίωμα διασύνδεσης με το τηλεφωνικό δίκτυο αποτελεί στοιχείο υψίστης σημασίας προκειμένου για τον καθορισμό ενός συνόλου εγγενών υποχρεώσεων. Η παροχή της σχετικής άδειας είναι συνεπώς αναγκαία για να μπορεί να διαπιστωθεί με ακρίβεια κατά πόσον οι εταιρείες που έχουν τη σχετική άδεια πληρούν το γενικό στόχο της άδειας, δηλαδή τις υποχρεώσεις που συνδέονται με τη δυνατότητα πρόσβασης στη διασύνδεση με το δημόσιο δίκτυο.

4.7.1. Το σύνολο των υποχρεώσεων που συνδέονται με τη δυνατότητα πρόσβασης στη διασύνδεση θα πρέπει να περιλαμβάνει κυρίως: την παροχή υπηρεσίας στο κοινό γενικά, την εκπλήρωση των βασικών προϋποθέσεων, καθώς και την εξασφάλιση μιας σειράς ανταγωνιστικών εγγυήσεων ως προς τη διαφάνεια για τους όρους και τις προϋποθέσεις της διασύνδεσης που παρέχουν οι νεοσυνδεόμενοι παράγοντες.

4.8. Μολονότι στον ορισμό της μονοαπευθυντικής διαδικασίας του άρθρου 2 περιέχονται ορισμένες σχετικές αναφορές, θα πρέπει να καταστεί σαφές ότι η εν λόγω διαδικασία θα εφαρμόζεται μόνο σε υπηρεσίες που υποτίθεται ότι παρέχονται σε διαφορετικά κράτη μέλη.

4.8.1. Εξάλλου, τα προβλεπόμενα χρονικά όρια για τη μονοαπευθυντική διαδικασία θα πρέπει να θεσπισθούν με εύλογη προσοχή, σε συνάρτηση με την πολυπλοκότητα των υπηρεσιών στις οποίες μπορεί να αναφέρεται η διαδικασία.

4.9. Η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή φρονεί ότι είναι απαραίτητος ένα ευρωπαϊκός ρυθμιστικός οργανισμός, με πλήρεις αρμοδιότητες επί του θέματος, σχετικά με τον οποίο η Επιτροπή θα πρέπει να υποβάλει τις ενδεδειγμένες προτάσεις.

4.10. Στην Πρόταση της Επιτροπής θεσπίζεται μια Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (CTUE) με συμβουλευτικές αρμοδιότητες.

4.10.1. Η Επιτροπή θα πρέπει να ορίσει με μεγαλύτερη σαφήνεια τα μέτρα που μπορεί να υιοθετήσει κατ`εφαρμογή των άρθρων 13 και 17 της Πρότασης, δεδομένου ότι, όσον αφορά την παρέμβαση της Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η λύση που προτείνεται στο άρθρο 13 δεν κρίνεται ικανοποιητική καθόσον αναφέρεται στο άρθρο 17, όπου απλώς θεσπίζεται περιληπτικά ότι η Επιτροπή μπορεί να υιοθετεί μέτρα χωρίς να διευκρινίζεται ούτε ποια θα είναι ούτε με ποιον τρόπο θα υλοποιηθούν.

4.10.2. Εξάλλου, όσον αφορά τις διαδικασίες των άρθρων 13 και 17 της Πρότασης, εάν στην Επιτροπή CTUE υπάρχει ήδη ο εκπρόσωπος της Επιτροπής, γιατί να μην δοθεί κατ`ευθείαν στην επιτροπή CTUE η δικαιοδοσία καθορισμού των προς υιοθέτηση μέτρων, ώστε να απλουστευθεί κατ`αυτόν τον τρόπο η διαδικασία;

Βρυξέλλες, 24 Απριλίου 1996.

Ο Πρόεδρος

της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Carlos FERRER

() ΕΕ αριθ. C 301 της 13. 11. 1995, σ. 24.

() ΕΕ αριθ. C 301 της 13. 11. 1995, σ. 24.