51994IE1026

Γνωμοδότηση σχετικά με την πρόταση οδηγίας του Συμβουλίου περί λεπτομερών κανόνων άσκησης του δικαιώματος του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι κατά τις δημοτικές και κοινοτικές εκλογές από τους πολίτες της Ένωσης που κατοικούν σε κράτος μέλος του οποίου δεν είναι υπήκοοι () (94/C 393/29)

Στις 22 Φεβρουαρίου 1994 και σύμφωνα με το άρθρο 23, παράγραφος 3 του Εσωτερικού Κανονισμού της, η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή αποφάσισε να καταρτίσει γνωμοδότηση σχετικά με την ανωτέρω πρόταση.

Το τμήμα κοινωνικών, οικογενειακών, εκπαιδευτικών και πολιτισμικών θεμάτων, στο οποίο ανατέθηκε η προετοιμασία των σχετικών εργασιών της ΟΚΕ, επεξεργάστηκε τη γνωμοδότησή του στις 9 Σεπτεμβρίου 1994 (εισηγητής : ο κ. Α. Silva).

Κατά τη 318η σύνοδο ολομέλειας (συνεδρίαση της 14ης Σεπτεμβρίου 1994), η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε με πλειοψηφία και μια αποχή την ακόλουθη γνωμοδότηση.

1. Εισαγωγή

1.1. Η υπό εξέταση πρόταση οδηγίας αντικαθιστά μια άλλη παρόμοια πρόταση του 1989 που μέχρι πρόσφατα βρισκόταν υπό συζήτηση στο Συμβούλιο, αλλά που ποτέ δεν εγκρίθηκε τελικά. Η ΟΚΕ κατήρτισε γνωμοδότηση σχετικά με αυτήν την πρόταση ().

1.2. Εφόσον πρόκειται για θέμα που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους πολίτες, η ΟΚΕ εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι δεν ζητήθηκε η γνωμοδότησή της σχετικά με τη νέα μορφή της προτάσεως και γι`αυτόν το λόγο αποφάσισε να κάνει χρήση του δικαιώματος πρωτοβουλίας της.

1.3. Η ΟΚΕ εγκρίνει την υπό εξέταση πρόταση οδηγίας, με την επιφύλαξη των παρατηρήσεων που ακολουθούν.

2. Γενικές παρατηρήσεις

2.1. Η πρόταση οδηγίας που παρουσιάζει η Επιτροπή, αποσκοπεί στη συγκεκριμενοποίηση της διάταξης της Συνθήκης του Μάαστριχτ σύμφωνα με την οποία, « κάθε πολίτης της Ένωσης που κατοικεί σε κράτος μέλος του οποίου δεν είναι υπήκοος έχει το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι στις δημοτικές και κοινοτικές εκλογές στο κράτος μέλος κατοικίας του, υπό τους ίδιους όρους με τους υπηκόους του εν λόγω κράτους » (άρθρο 8 Β, παράγραφος 1).

2.2. Η ΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της γι`αυτό το βήμα προόδου που συνεπάγεται η Συνθήκη του Μάαστριχτ και που αποσκοπεί στην ενίσχυση του αισθήματος συμμετοχής των πολιτών στην Ευρωπαϊκή Ένωση και της έννοιας της ευρωπαϊκής ιθαγένειας.

2.3. Εξάλλου, η ΟΚΕ θεωρεί ότι η συμμετοχή των πολιτών της Ένωσης στις δημοτικές και κοινοτικές εκλογές σε όλα τα κράτη μέλη μπορεί ακριβώς να συμβάλει σε μια καλύτερη αμοιβαία γνώση, μπορεί να ευνοήσει την μεγαλύτερη ένταξη των πολιτών στην ζωή της τοπικής τους Κοινότητας και να συντείνει σε μια αυξημένη ευαισθητοποίηση των δημόσιων αρχών και των ίδιων των πολιτικών δυνάμεων απέναντι σ`αυτή την πραγματικότητα.

2.4. Η ΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για την ελαστικότητα που εισάγει η υπό εξέταση πρόταση και για το γεγονός ότι δεν αποσκοπεί στην εναρμόνιση του δικαιώματος του εκλέγειν και εκλέγεσθαι, ή των εκλογικών συστημάτων, ή των συστημάτων που υφίστανται στα κράτη μέλη όσον αφορά την ανικανότητα ασκήσεως του δικαιώματος του εκλέγειν και εκλέγεσθαι, σεβόμενη έτσι την ποικιλομορφία των πολιτισμικών πλαισίων, των πολιτικών πρακτικών και των παραδόσεων.

2.5. Η ΟΚΕ κρίνει εντούτοις ότι πρόκειται μόνο για ένα πρώτο βήμα προς την επιθυμητή επέκταση της καθολικής ψηφοφορίας σε επίπεδο τοπικής εξουσίας, μια πρακτική που ισχύει ήδη σε ορισμένα κράτη μέλη, ακόμη και για τους πολίτες που δεν είναι υπήκοοι κοινοτικής χώρας.

2.6. Λόγω του συγκεκριμένου πλαισίου στο οποίο εξελίσσονται οι δράσεις για τις δημοτικές και κοινοτικές εκλογές και του γεγονότος ότι αφορούν άμεσα τους πολίτες, η ΟΚΕ εκφράζει την ελπίδα ότι η άσκηση των δικαιωμάτων που προκύπτουν από την εν λόγω οδηγία θα καταστήσει δυνατό να υπερνικηθούν οι πτυχές εκείνες οι οποίες, στην παρούσα οδηγία δημιουργούν ορισμένες επιφυλάξεις, όπως το γεγονός ότι οι πολίτες της Ένωσης, σε ορισμένες περιπτώσεις, δεν τυγχάνουν μιας ισότιμης μεταχείρισης.

2.7. Είναι απαράδεκτο σε ένα πολίτη της Ένωσης που είναι νομίμως εγγεγραμμένος σε έναν εκλογικό κατάλογο και κατεβαίνει ως υποψήφιος στις εκλογές και ως πολίτης διεκδικεί την ψήφο εμπιστοσύνης των εκλογέων και χαίρει κάθε νομιμότητας στα πλαίσια της καθολικής ψηφοφορίας, να επιβάλλονται περιορισμοί στην άσκηση του συνόλου των πολιτικών δικαιωμάτων του με βάση την εθνικότητά του. Οι υποψήφιοι στις εκλογές οφείλουν να προσπαθήσουν να λάβουν υπόψη τους τις παραδόσεις, την πρακτική και τα πολιτιστικά στοιχεία της κοινότητας στην οποία έχουν ενταχθεί.

2.8. Χωρίς να υποτιμάται η φύση και η ιδιαιτερότητα των προβλημάτων που υπάρχουν σε ένα κράτος μέλος και που οδήγησαν σε ορισμένες προσαρμογές και παρεκκλίσεις που προβλέπονται στην υπό εξέταση πρόταση, η ΟΚΕ φρονεί ότι προέχει πριν απ`όλα η διαφύλαξη της αρχής της μη διακριτικής μεταχείρισης μεταξύ των κοινοτικών πολιτών με βάση την εθνικότητα, η οποία καθιερώθηκε από τη Συνθήκη και επιβεβαιώνεται από την υφιστάμενη νομολογία ().

2.9. Η ΟΚΕ θεωρεί, υπ`αυτήν την έννοια, ότι οι παρεκκλίσεις που προβλέπονται στην υπό εξέταση οδηγία θα πρέπει να έχουν προσωρινό χαρακτήρα και δεν θα πρέπει να παραταθούν πέραν του 2000. Το ζήτημα αυτό μπορεί να επανεξεταστεί από το Συμβούλιο στην περίπτωση που αποδειχθεί ότι η κατάσταση που δικαιολογεί την παρέκκλιση συνεχίζει να ισχύει.

2.10. Αφ`ής στιγμής εγκριθεί, τα κράτη μέλη θα πρέπει να μεταφέρουν, το ταχύτερο δυνατό, την εν λόγω οδηγία στο δικό τους εθνικό δίκαιο κατά τρόπον ώστε να μπορέσει να εφαρμοστεί ήδη από τις πρώτες δημοτικές και κοινοτικές εκλογές που θα γίνουν μετά από την έναρξη ισχύος της.

2.11. Σ`αυτή την νέα φάση της οικοδόμησης της Ευρώπης και αν ληφθεί υπόψη ότι αρχίζει να επικρατεί βαθμιαία ένας κάποιος σκεπτικισμός, είναι απαραίτητο να συνεχιστεί το έργο που έχει αναληφθεί και να επιδιωχθούν σταθερά οι στόχοι που αναφέρονται στις Συνθήκες.

2.12. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, πρέπει, σήμερα περισσότερο από ποτέ, να επαγρυπνεί για την εκπλήρωση της αποστολής της, καθιστώντας δυνατό να γίνουν βελτιώσεις κυρίως στο βιοτικό επίπεδο και την ποιότητα ζωής των ατόμων, και να διασφαλίζει στους πολίτες τη δυνατότητα πολιτικής έκφρασης κατά τρόπον ώστε οι τελευταίοι να συμμετέχουν αποτελεσματικά και δημοκρατικά στην ευρωπαϊκή οικοδόμηση.

3. Ειδικές παρατητήσεις

3.1.

Αιτιολογική σκέψη 10

Να διατυπωθεί ως εξής :

« Εκτιμώντας ότι καθόσον η ιδιότητα του προέδρου και των μελών του δημοτικού και κοινοτικού συμβουλίου των οργάνων της τοπικής αυτοδιοίκησης συνεπάγεται συμμετοχή στην άσκηση της δημόσιας εξουσίας και διαφύλαξη των γενικών συμφερόντων, τα κράτη μέλη μπορούν, κατ`εξαίρεση της διάταξης της παρούσας οδηγίας, να επιφυλάσσουν αυτά τα αξιώματα στους υπηκόους τους. »

3.2.

Άρθρο 2, παράγραφοι 1 και 2

Να διαγραφεί η λέξη « άμεση ».

3.3.

Άρθρο 5, παράγραφος 3

Είναι απαραίτητο να ενσωματωθούν οι διατάξεις που αφορούν τις παρεκκλίσεις οι οποίες προβλέπονται στο Κεφάλαιο ΙΙΙ.

3.4.

Άρθρο 12

Πρέπει να καθορισθεί η περίοδος εφαρμογής του συνόλου των διατάξεων που προβλέπουν παρεκκλίσεις και ενέχουν μεταβατικό χαρακτήρα. Κατά την περίοδο αυτή τα κράτη μέλη θα μπορέσουν να ζητήσουν την εφαρμογή του, αφού αιτιολογήσουν επαρκώς το αίτημά τους.

3.5.

Άρθρο 12, παράγραφος 1, στοιχείο β)

Για το δικαίωμα του εκλέγεσθαι πρέπει να μειωθεί η ελάχιστη χρονική περίοδος στο διάστημα της μιας περιόδου θητείας.

3.6.

Άρθρο 12, παράγραφος 3

Πρέπει να προσαρμοσθεί σύμφωνα με την προηγούμενη διάταξη.

Βρυξέλλες, 14 Σεπτεμβρίου 1994.

Η Πρόεδρος της

Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Susanne TIEMANN

() ΕΕ αριθ. C 105 της 13. 4. 1994, σ. 8.

() ΕΕ αριθ. C 71 της 21. 3. 1989.

() Απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου C-92/92 και C-362/92.