51994AR0046

Γνωμοδότηση για

- την ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο για τους κοινοτικούς προσανατολισμούς σχετικά με τα διευρωπαϊκά δίκτυα ενέργειας,

- την πρόταση απόφασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου περί συνόλου προσανατολισμών σχετικά με τα διευρωπαϊκά δίκτυα στον τομέα της ενέργειας, και

- την πρόταση απόφασης του Συμβουλίου περί συνόλου δράσεων προς διαμόρφωση ευνοϊκότερου πλαισίου για την ανάπτυξη των διευρωπαϊκών δικτύων στον τομέα της ενέργειας(1)

(94/C 217/09)

Στις 3 Μαρτίου 1994 το Συμβούλιο αποφάσισε να ζητήσει, με βάση τα άρθρα 198 Γ της Συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, τη γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών για τις ανωτέρω προτάσεις.

Η Επιτροπή των Περιφερειών ενέκρινε την έκθεση του κ. F. Ηertοg κατά τη διάρκεια της 3ης συνόδου ολομέλειας της 17ης και 18ης Μαΐου 1994 (συνεδρίαση της 17ης Μαΐου 1994) με μεγάλη πλειοψηφία, 4 ψήφους κατά και μία αποχή.

Εισαγωγή

Τα διευρωπαϊκά δίκτυα αποτελούν, σύμφωνα με τη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση, αναγκαία προϋπόθεση για τη στήριξη της εσωτερικής αγοράς και την επίτευξη της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής της Ένωσης. Κατά συνέπεια, το άρθρο 129 της Συνθήκης ορίζει ότι η Κοινότητα οφείλει να καθορίσει ένα σύνολο προσανατολισμών και να λάβει τα μέτρα που είναι απαραίτητα για τη λειτουργία των δικτύων και για την εναρμόνιση των τεχνικών προτύπων και επιπλέον, να χρηματοδοτεί σχέδια κοινοτικού ενδιαφέροντος.

Τα διευρωπαϊκά δίκτυα έχουν τόσο εθνικό όσο και κοινοτικό ενδιαφέρον. Επομένως μια κοινοτική προσέγγιση δικαιολογείται από την πλευρά της εξασφάλισης του εφοδιασμού, του κόστους που προκύπτει για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, της προστασίας του περιβάλλοντος, μιας όσο το δυνατό καλύτερης παροχής υπηρεσιών, όσο και από την άποψη της κοινωνικής και οικονομικής συνοχής στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα.

Ο προγραμματισμός και η χρηματοδότηση των δικτύων ηλεκτρικού ρεύματος και φυσικού αερίου θα πρέπει να εμπίπτει και στο μέλλον κατά προτεραιότητα στη αρμοδιότητα των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτό. Η ενδεχόμενη οικονομική συμβολή της Κοινότητας πρέπει, στο μέτρο του δυνατού, να μην επηρεάζει τον ανταγωνισμό και να μην συντελεί στην στρέβλωση των αποφάσεων που λαμβάνουν οι επιχειρήσεις αυτόνομα, και να προσανατολίζεται στο πλαίσιο της χωροταξίας, ιδιαίτερα προς τις νησιώτικες, τις περικλεισμένες και τις περιφερειακές περιοχές της Κοινότητας.

Γενική εκτίμηση των προτάσεων

1. Η Επιτροπή των Περιφερειών θεωρεί ότι οι προτάσεις της Επιτροπής αποτελούν θετική συμβολή στην επίτευξη ενός αποτελεσματικού συστήματος διευρωπαϊκών δικτύων και εφοδιασμού.

2. Η Επιτροπή των Περιφερειών πιστεύει ότι, κατά την ενίσχυση προγραμμάτων για την παροχή ενέργειας, οι περιβαλλοντικές πτυχές πρέπει να λαμβάνονται επαρκώς υπόψη. Μια τέτοια ενίσχυση δεν πρέπει να συνεπάγεται ότι στόχοι, όπως η εξοικονόμηση ενέργειας, η μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και η προώθηση των ορθολογιστικότερων μορφών χρήσης ενέργειας, θα τίθενται σε δεύτερη μοίρα.

3. Η ΕΤΠ συνιστά να ενσωματωθεί το δημοσιονομικό δελτίο, το οποίο αποτελεί παράρτημα των προτάσεων, στην πρόταση για τη δημιουργία ευνοϊκού πλαισίου για την ανάπτυξη διευρωπαϊκών δικτύων στον τομέα της ενέργειας.

Α. Εξέταση της πρότασης «Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο για τους κοινοτικούς προσανατολισμούς σχετικά με τα διευρωπαϊκά δίκτυα ενέργειας»

1. Άρθρο 2

1.1. Η Επιτροπή των Περιφερειών κρίνει ότι σε εξαιρετικές περιπτώσεις πρέπει να εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της πρότασης ακόμη και γραμμές με τάση κατώτερη των 220 kV. Η σύνδεση ορισμένων περιοχών με τα διευρωπαϊκά δίκτυα δεν θα (γίνει δυνατό να) πραγματοποιηθεί σε όλες τις περιπτώσεις με γραμμές με τάση 220 kV, ενώ η σύνδεση των περιοχών αυτών ενδέχεται να έχει κοινοτική σημασία.

1.2. Για να έχει η εφαρμογή της πρότασης ουσιαστικά αποτελέσματα, είναι αναγκαίο να καθοριστούν ανώτατα όρια, όπως αυτά που θεσπίσθηκαν για τις εγκαταστάσεις παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, σχετικά με την πίεση του φυσικού αερίου που διοχετεύεται στους αγωγούς που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής της πρότασης.

2. Άρθρο 3

2.1. Η ΕΤΠ κρίνει ότι η σημασία των στόχων της πρότασης δεν μπορεί να εκτιμηθεί μόνο με βάση την οικονομική και κοινωνική συνοχή. Στο τέλος της πρότασης που ακολουθεί μετά τη δεύτερη περίπτωση θα πρέπει να προστεθεί ότι η εν λόγω συνοχή ενδέχεται να επιδράσει θετικά στο περιβάλλον των ενδιαφερόμενων περιοχών. Κατά την ανάπτυξη των διευρωπαϊκών δικτύων πρέπει να συνεκτιμούνται η ανάγκη για ενεργειακή απόδοση και οι θετικές πτυχές της διαχείρισης της ζήτησης της ενέργειας.

2.2. Η Επιτροπή των Περιφερειών διαπιστώνει ότι ο στόχος της δημιουργίας διευρωπαϊκών δικτύων στον τομέα της ενέργειας πρέπει να αφορά την καλύτερη διασφάλιση της παροχής ενέργειας στην Κοινότητα ώστε οι λιγότερο επωφελούμενες περιφέρειες, όπως οι νήσοι και οι απομεμακρυσμένες περιοχές, ή τρίτα κράτη να συνδέονται αποδοτικότερα, σε συνεργασία με τις περιφερειακες και τοπικές οργανώσεις.

3. Άρθρο 4

3.1. Η ΕΤΠ επιθυμεί να παρατηρήσει, σχετικά με το άρθρο αυτό, ότι η σύνδεση με εγκαταστάσεις παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος και φυσικού αερίου δεν είναι ευκταία και δεν πρέπει να επιδιώκεται παρά μόνο εφόσον δεν προκαλεί αδικαιολόγητα υψηλό κόστος.

Σε παρόμοιες περιπτώσεις θα πρέπει, κατά τον προσδιορισμό των προτεραιοτήτων, να εξετάζονται και εναλλακτικές δυνατότητες αποκέντρωσης του εφοδιασμού σε ενέργεια, π.χ. με την αποκέντρωση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, στο μέτρο του δυνατού με πηγές ενέργειας μακράς διάρκειας, όπως η ηλιακή ή η αιολική ενέργεια η συμπαραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος και θερμότητας διαμέσου συνδυασμένων τοπικών προγραμμάτων θερμότητας και ηλεκτρικού ρεύματος, καθώς και η παραγωγή φυσικού αερίου σε μικρή κλίμακα από βιολογικό αέριο.

3.2. Η Επιτροπή των Περιφερειών θεωρεί γι'αυτό ότι, κατά την εξέταση του ερωτήματος αν ένα ενεργειακό δίκτυο ανταποκρίνεται στους στόχους του άρθρου 3 και στις προτεραιότητες που καθορίζει το άρθρο 4, είναι αναγκαίο να ζητηθεί η συμμετοχή, ή τουλάχιστον η γνώμη των ενδιαφερόμενων περιοχών.

4. Άρθρο 6

4.1. Σύμφωνα με την πρόταση, μόνο η Επιτροπή ή/και τα κράτη μέλη μπορούν να υποβάλουν πρόταση σχετικά με την τροποποίηση ή την επέκταση του καταλόγου. Η ΕΤΠ, συνιστά στην Επιτροπή να προσφέρει τη δυνατότητα αυτή και σε δύο ή περισσότερες περιοχές που συνορεύουν μεταξύ τους αλλά βρίσκονται σε διαφορετικά κράτη μέλη. Η ΕΤΠ παραπέμπει το θέμα στη «διασυνοριακή, διεθνή και διαπεριφερειακή συνεργασία και δίκτυα», όπως αναπτύσσεται στην Πράσινη Βίβλο [έγγρ. COM(93) 282], και ιδιαίτερα στην πρωτοβουλία Regen.

5. Άρθρο 7

5.1. Η ΕΤΠ κρίνει ότι η επιτροπή που αναφέρεται στο άρθρο 7 πρέπει εκτός από τους εκπροσώπους των κρατών μελών και της Επιτροπής να περιλαμβάνει και ένα εκπρόσωπο της ΕΤΠ. Ο εκπρόσωπος αυτός θα φροντίζει ώστε κάθε ενδιαφερόμενη περιοχή να μπορεί να παρεμβαίνει άμεσα σε περίπτωση υποβολής αίτησης για τροποποίηση του καταλόγου. Η επιθυμία αυτή συμπληρώνει, άλλωστε, τις παρατηρήσεις που διατυπώθηκαν σχετικά με τα άρθρα 4 και 6.

5.2. Η ΕΤΠ θεωρεί αναγκαία τη σύσταση της προβλεπόμενης στο άρθρο 7 της πρότασης επιτροπής ως επιτροπής ρύθμισης.

Β. Εξέταση της «Πρότασης απόφασης του Συμβουλίου περί συνόλου δράσεων προς διαμόρφωση ευνοϊκότερου πλαισίου για την ανάπτυξη των διευρωπαϊκών δικτύων στον τομέα της ενέργειας»

1. Άρθρο 2

1.1. Η ΕΤΠ συμφωνεί ουσιαστικά με τις προσπάθειες των κρατών μελών για την απλούστευση και την επιτάχυνση των διαδικασιών χορήγησης αδειών για έργα σχετκά με τα διευρωπαϊκά δίκτυα ενέργειας. Συγχρόνως, επιθυμεί να τονίσει ότι η απλούστευση και η επιτάχυνση των διαδικασιών αυτών δεν πρέπει να αποβαίνει σε βάρος των ενδιαφερόμενων περιοχών, της επιμελημένης λήψης αποφάσεων ή της προστασίας του περιβάλλοντος. Τονίζει επίσης την ανάγκη εναρμόνισης των διαδικασιών των μεθόδων εργασίας μεταξύ των κρατών μελών. Παρόμοια εναρμόνιση ενισχύει την αποτελεσματικότητα του σχεδιασμού και την κατασκευή δικτύων από τους φορείς που εκμεταλλεύονται το δίκτυο. Οι διαφορές που υφίστανται σχετικά με τις διαδικασίες και την μέθοδο εργασίας μεταξύ κρατών μελών εξακολουθούν να αποτελούν σημαντικό εμπόδιο για τους κατασκευαστές κοινοτικών δικτύων.

2. Άρθρο 3

2.1. Επειδή η ύπαρξη αποτελεσματικών ενεργειακών δικτύων έχει εξαιρετική σημασία για ολόκληρη την Κοινότητα και ιδιαίτερα για τις επιμέρους περιοχές, ενώ, από την άλλη πλευρά τα δίκτυα αυτά συνεπάγονται υψηλό κόστος, η ΕΤΠ συνιστά στην Επιτροπή να ενισχύσει ακόμη περισσότερο τα διευρωπαϊκά ενεργειακά δίκτυα που βρίσκονται σε νησιώτικες, περικλεισμένες και περιφερειακές περιοχές της Κοινότητας μέσω των διαρθρωτικών ταμείων ή άλλων μέσων χρηματοδότησης όπως τα ενεργειακά προγράμματα Thermie, SAVE και Altener.

3. Άρθρο 4

3.1. Όπως αναφέραμε και κατά την εξέταση της πρότασης για τον καθορισμό προσανατολισμών σχετικά με τα διευρωπαϊκά δίκτυα, η Επιτροπή των Περιφερειών κρίνει απαραίτητο να συμπεριληφθεί στην επιτροπή που αναφέρεται στο άρθρο αυτό και ένας εκπρόσωπός της.

3.2. Η ΕΤΠ θεωρεί αναγκαία τη σύσταση της προβλεπόμενης στο άρθρο 4 της πρότασης επιτροπής ως επιτροπής ρύθμισης.

Γ. Δημοσιονομικό δελτίο

1.1. Στην «Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο για τους κοινοτικούς προσανατολισμούς σχετικά με τα διευρωπαϊκά δίκτυα ενέργειας», και συγκεκριμένα στο κεφάλαιο «εξωτερική πτυχή» αναφέρονται δικαίως, κατά τη γνώμη της ΕΤΠ, οι συνέπειες της πρότασης για τις τρίτες χώρες. Στο σημείο 29 της Ανακοίνωσης προτείνεται να συμπεριληφθούν στο πεδίο εφαρμογής της πρότασης που εξετάσθηκε στο σημείο 4 και οι μελέτες σκοπιμότητας, για έργα που βρίσκονται εν μέρει ή εντελώς εκτός Κοινότητας. Συγκεκριμένα αναφέρονται έργα που εκτελούνται στα σύνορα με τις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης ή στις ίδιες τις χώρες αυτές.

Η ΕΤΠ υποστηρίζει πλήρως την προσέγγιση αυτή.

1.2. Είναι, κατά τη γνώμη της ΕΤΠ, αυτονόητο ότι στην κατάρτιση και εξέταση των σχεδίων που αναφέρονται στο σημείο 4.1 θα συμμετέχουν ενεργά και οι ενδιαφερόμενες περιοχές της Κοινότητας. Και αυτό, όχι μόνο λόγω του ιδιαιτέρου συμφέροντος που έχουν οι περιοχές αυτές, αλλά και επειδή οι αρχές τους γνωρίζουν τις εν λόγω παραμεθόριες περιοχές και περιφέρειες. Η γνώση αυτή μπορεί, σε ορισμένες περιπτώσεις και συμπληρωματικά προς τη συμβολή του ενδιαφερόμενου κράτους μέλους, να έχει καθοριστική σημασία.

Βρυξέλλες, 17 Μαΐου 1994.

Η Πρόεδρος της

Επιτροπή των Πεσιφεσειών

Jacques ΒLΑΝC

(1) ΕΕ αριθ. C 72 της 10. 3. 1994, σσ. 10-15.