24.1.2009   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 18/6

1.

Στις 12 Νοεμβρίου 2002 το Συμβούλιο ενέκρινε ψήφισμα σχετικά με την προώθηση της ενισχυμένης ευρωπαϊκής συνεργασίας για την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (1). Το ψήφισμα αυτό χρησίμευσε εν συνεχεία ως βάση για τη δήλωση που ενέκριναν οι αρμόδιοι για την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (EEK) υπουργοί των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), των χωρών ΕΖΕΣ/ΕΟΧ και των υποψηφίων χωρών, η Επιτροπή και οι Ευρωπαίοι κοινωνικοί εταίροι κατά τη σύνοδό τους στην Κοπεγχάγη στις 29 και 30 Νοεμβρίου 2002, ως στρατηγική για τη βελτίωση της απόδοσης, της ποιότητας και της ελκυστικότητας της ΕΕΚ, αποκαλούμενη κοινώς «Διαδικασία της Κοπεγχάγης».

2.

Κατά την πρώτη επανεξέταση της διαδικασίας που άρχισε στο Μάαστριχτ στις 14 Δεκεμβρίου 2004 (2) επισημάνθηκε ιδίως ότι έχει σημειωθεί πρόοδος στην ανάπτυξη σειράς κοινών εργαλείων και αρχών και συνδέθηκε σταθερά η διαδικασία με τη Στρατηγική της Λισσαβώνας και το πρόγραμμα εργασίας «Εκπαίδευση και κατάρτιση». Κατά τη δεύτερη επανεξέταση που πραγματοποιήθηκε στο Ελσίνκι στις 5 Δεκεμβρίου 2006 (3) υπογραμμίσθηκε η ανάγκη να παραταθεί η δυναμική που αποκτήθηκε και να εξασφαλισθεί η συνέχιση της εφαρμογής των αρχών και των μέσων που θεσπίσθηκαν.

3.

Με τη σύσταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 18ης Δεκεμβρίου 2006 σχετικά με τις βασικές ικανότητες για τη διά βίου μάθηση (4) προτείνεται στα κράτη μέλη να ενσωματώσουν τις βασικές ικανότητες στις στρατηγικές τους για τη διά βίου εκπαίδευση και κατάρτιση, προκειμένου να παρέχουν σε κάθε νέο τα μέσα ανάπτυξης των ικανοτήτων αυτών σε επίπεδο το οποίο θα αποτελεί ικανοποιητική βάση για μελλοντική μάθηση και για τον επαγγελματικό βίο.

4.

Τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 25ης Μαΐου 2007 σχετικά με συνεκτικό πλαίσιο δεικτών και κριτηρίων αναφοράς για την παρακολούθηση της προόδου που έχει επιτευχθεί ως προς τους στόχους της Λισσαβώνας στην εκπαίδευση και κατάρτιση (5) επιβεβαιώνουν ότι πρέπει να εξακολουθήσει να βελτιώνεται η ποιότητα των δεδομένων που παρέχονται από το Ευρωπαϊκό Στατιστικό Σύστημα.

5.

Στο ψήφισμα του Συμβουλίου της 15ης Νοεμβρίου 2007«Νέες δεξιότητες για νέες θέσεις εργασίας» (6) τονίζεται ο επείγων χαρακτήρας της πρόβλεψης των αναγκών όσον αφορά τις δεξιότητες, ούτως ώστε να προετοιμασθούν οι εργαζόμενοι για τις νέες θέσεις εργασίας στην κοινωνία της γνώσης μέσω της θέσπισης μέτρων με στόχο την προσαρμογή των γνώσεων, των δεξιοτήτων και των ικανοτήτων προς τις ανάγκες της οικονομίας και την πρόληψη των δυνητικών ελλείψεων.

6.

Στην κοινή έκθεση προόδου του Συμβουλίου και της Επιτροπής για το 2008 σχετικά με την εφαρμογή του προγράμματος εργασίας «Εκπαίδευση και κατάρτιση 2010» (7) τονίζεται ότι πρέπει να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες για τη βελτίωση της ποιότητας και της ελκυστικότητας της ΕΕΚ, και ότι θα πρέπει να αρχίσουν εργασίες όσον αφορά ένα ενημερωμένο στρατηγικό πλαίσιο για την ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης και κατάρτισης.

7.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 13ης και 14ης Μαρτίου 2008 (8) σκιαγράφησε τις προτεραιότητες για την περίοδο 2008-2010 και τόνισε το γεγονός ότι «η αποδοτικότερη επένδυση στο ανθρώπινο κεφάλαιο και τη δημιουργικότητα καθ' όλη τη διάρκεια της ανθρώπινης ζωής αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για την επιτυχία της Ευρώπης … στον παγκοσμιοποιημένο πλανήτη». Προς αντιμετώπιση της αυξανόμενης έλλειψης δεξιοτήτων σε διάφορους τομείς, το Συμβούλιο κάλεσε την Επιτροπή να υποβάλει συνολική εκτίμηση των μελλοντικών αναγκών όσον αφορά τις δεξιότητες στην Ευρώπη έως το 2020, λαμβάνοντας υπόψη τις επιπτώσεις των τεχνολογικών αλλαγών και της γήρανσης του πληθυσμού.

8.

Η σύσταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Απριλίου 2008 σχετικά με τη θέσπιση του ευρωπαϊκού πλαισίου επαγγελματικών προσόντων για τη διά βίου μάθηση (9) επιτρέπει την προαγωγή της κινητικότητας και της εκπαίδευσης και της κατάρτισης καθ' όλη τη διάρκεια του βίου διευκολύνοντας την αναγνώριση των μαθησιακών κεκτημένων από το ένα εκπαιδευτικό σύστημα στο άλλο, από τη μια χώρα στην άλλη.

9.

Τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 22ας Μαΐου 2008 σχετικά με την προώθηση της δημιουργικότητας και της καινοτομίας μέσω της εκπαίδευσης και της κατάρτισης (10) ενθαρρύνουν την ενίσχυση της συνέργιας μεταξύ γνώσεων και δεξιοτήτων αφενός και δημιουργικότητας και ικανότητας καινοτομίας αφετέρου σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης και κατάρτισης. Επιπλέον η πρόταση απόφασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με το Ευρωπαϊκό Έτος Δημιουργικότητας και Καινοτομίας 2009 (11) αποσκοπούσε στην ενίσχυση των προσπαθειών των κρατών μελών για προώθηση της δημιουργικότητας, μέσω της διά βίου μάθησης, ως φορέα καινοτομίας και ως βασικού παράγοντα για την ανάπτυξη των προσωπικών, των εργασιακών, των επιχειρηματικών και των κοινωνικών ικανοτήτων.

10.

Τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 22ας Μαΐου 2008 για την εκπαίδευση των ενηλίκων (12) αναγνωρίζουν τον καθοριστικό ρόλο αυτής της εκπαίδευσης και κατάρτισης στην επίτευξη των στόχων της Στρατηγικής της Λισσαβώνας, και ιδίως στην τεχνολογική προσαρμογή των εργαζομένων και στην αντιμετώπιση των συγκεκριμένων αναγκών των μεγαλύτερων σε ηλικία και των μεταναστών εργαζομένων.

1.

Η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (ΕΕΚ) αποτελεί ουσιαστικό τμήμα της διά βίου μάθησης που καλύπτει όλα τα σχετικά επίπεδα προσόντων και θα πρέπει να συνδέεται στενά με τη γενική παιδεία και την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Η ΕΕΚ, που κατέχει κεντρική θέση τόσον στην πολιτική απασχόλησης όσο και στην κοινωνική πολιτική, όχι μόνο προάγει την ανταγωνιστικότητα, τις επιδόσεις των επιχειρήσεων και την καινοτομία στο πλαίσιο μιας παγκοσμιοποιημένης οικονομίας, αλλά επίσης την ισότητα, τη συνοχή, την προσωπική ανάπτυξη και την ενεργή συμμετοχή του πολίτη.

2.

Προκειμένου να είναι δυνατές ευέλικτες πορείες όσον αφορά τη σταδιοδρομία, που να μπορούν να προσαρμοσθούν στις ανάγκες των πολιτών καθ' όλη τη διάρκεια του βίου, θα πρέπει να επιδιωχθεί η δημιουργία στενότερων δεσμών μεταξύ όλων των μορφών και πλαισίων μάθησης.

3.

Η βελτίωση της δημιουργικότητας και της καινοτομίας είναι ιδιαίτερα σημαντική για την ΕΕΚ. Προκειμένου να επιτευχθεί αυτό θα πρέπει να προαχθεί ενεργά η ανάπτυξη βασικών ικανοτήτων για τη διά βίου μάθηση.

4.

Προς κάλυψη των αναγκών της αγοράς εργασίας θα πρέπει να ενθαρρυνθούν συστήματα εναλλαγής —που συνδέουν τη σχολική εκπαίδευση και την κατάρτιση στο χώρο εργασίας— και να αναπτυχθεί η κατάρτιση ενηλίκων στις επιχειρήσεις και σε ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

5.

Η πρόβλεψη των αναγκών όσον αφορά τις δεξιότητες καθώς και των κενών και ελλείψεων —πέραν της καταγραφής νέων και μόλις εμφανιζόμενων απαιτήσεων όσον αφορά την απασχόληση σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο— αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις για την εφαρμογή πολιτικών ΕΕΚ που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των ιδιωτών, της κοινωνίας και της οικονομίας.

6.

Οι υπηρεσίες ενημέρωσης, προσανατολισμού και παροχής συμβουλών θα πρέπει να αποτελούν ένα συνεκτικό σύστημα που να επιτρέπει στους ευρωπαίους πολίτες να διαχειρίζονται τη μαθησιακή πορεία και την πορεία της σταδιοδρομίας τους και να οργανώνουν τη μετάβασή τους καθ' όλη τη διάρκεια του βίου.

7.

Προς ανταπόκριση στη ζήτηση για προσόντα υψηλού επιπέδου, θα πρέπει να προωθηθεί περαιτέρω ο ρόλος της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση και στην ενίσχυση της ολοκλήρωσης της αγοράς εργασίας.

8.

Η προαγωγή της κινητικότητας εργαζομένων, σπουδαστών και διδασκόντων από το ένα σύστημα στο άλλο και από τη μία χώρα στην άλλη προϋποθέτει την εφαρμογή των κοινών ευρωπαϊκών εργαλείων διαφάνειας και αναγνώρισης προσόντων, όπως το Europass, το ευρωπαϊκό πλαίσιο επαγγελματικών προσόντων (EQF), το ευρωπαϊκό σύστημα μεταφοράς διδακτικών μονάδων (ECTS) και το μελλοντικό ευρωπαϊκό σύστημα μεταφοράς διδακτικών μονάδων για την ΕΕΚ (ECVET).

9.

Η εφαρμογή των κοινών ευρωπαϊκών εργαλείων συνεπάγεται τη χρήση μηχανισμών διασφάλισης της ποιότητας και τη δημιουργία του μελλοντικού ευρωπαϊκού πλαισίου διασφάλισης της ποιότητας για την ΕΕΚ (CERAQ), που είναι κρίσιμα για την εγγύηση αμοιβαίας εμπιστοσύνης και ταυτόχρονα προωθούν τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης.

1.

Πρέπει να εγκριθεί προσέγγιση που να επιτρέπει την εφαρμογή των διάφορων εργαλείων με συνοχή και συμπληρωματικότητα.

2.

Απαιτείται να διαθέτουν οι πολίτες και όλοι οι άλλοι ενδιαφερόμενοι λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με τα κοινά εργαλεία, προς διευκόλυνση της χρήσης τους.

3.

Τα μέτρα που σκιαγραφούνται στα παρόντα συμπεράσματα είναι προαιρετικά και θα πρέπει να αναπτυχθούν μέσω συνεργασίας από τη βάση προς την κορυφή. Η επιτυχής ανάπτυξη και εφαρμογή των εργαλείων προϋποθέτει τη δέσμευση όλων των ενδιαφερομένων.

—

πιλοτικών σχεδίων, κατάλληλων μεθόδων και εργαλείων στήριξης,

—

μηχανισμών και εργαλείων για την επικύρωση των μη τυπικών και άτυπων μαθησιακών κεκτημένων, σε συνδυασμό με τη θέσπιση εθνικών πλαισίων επαγγελματικών προσόντων, του ευρωπαϊκού πλαισίου επαγγελματικών προσόντων και του συστήματος ECVET,

—

μέσων διασφάλισης της ποιότητας,

—

συνάφειας μεταξύ των διάφορων εργαλείων.

—

Προώθηση της ΕΕΚ σε μαθητές, γονείς, ενήλικες (απασχολούμενους, ανέργους ή ανενεργούς) και επιχειρήσεις, λ.χ. συνεχίζοντας τη διοργάνωση διαγωνισμών δεξιοτήτων όπως οι Ευρωδεξιότητες.

—

Εξασφάλιση αμερόληπτης πρόσβασης και συμμετοχής στην ΕΕΚ και συνεκτίμηση των αναγκών των ατόμων ή ομάδων που κινδυνεύουν να αποκλεισθούν — ιδίως των νέων οι οποίοι εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο καθώς και των ατόμων με χαμηλό επίπεδο δεξιοτήτων και των μειονεκτούντων ατόμων.

—

Διευκόλυνση της πρόσβασης στις υπηρεσίες ενημέρωσης, δια βίου προσανατολισμού και παροχής συμβουλών μέσω της επιτυχούς εφαρμογής του ψηφίσματος του Συμβουλίου της 21ης Νοεμβρίου 2008 για την καλύτερη ένταξη του δια βίου προσανατολισμού στις στρατηγικές δια βίου μάθησης (13),

—

Διευκόλυνση των πορειών που επιτρέπουν στα άτομα να μεταβαίνουν από ένα επίπεδο επαγγελματικών προσόντων σε άλλο, με ενίσχυση των δεσμών μεταξύ γενικής παιδείας, ΕΕΚ, τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και εκπαίδευσης των ενηλίκων.

—

Ανάπτυξη των μηχανισμών διασφάλισης της ποιότητας με την εφαρμογή της μελλοντικής σύστασης CERAQ· ενεργή συμμετοχή στο ευρωπαϊκό δίκτυο διασφάλισης της ποιότητας στην ΕΕΚ, με στόχο την ανάπτυξη κοινών εργαλείων, καθώς και στήριξη της εφαρμογής του EQF με την προαγωγή της αμοιβαίας εμπιστοσύνης.

—

Ενίσχυση των επενδύσεων στη βασική και στη συνεχή εκπαίδευση των φορέων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης: διδασκόντων, εκπαιδευτών, φορέων προσανατολισμού.

—

Θεμελίωση των πολιτικών ΕΕΚ σε αξιόπιστα στοιχεία που απορρέουν από σοβαρή έρευνα και δεδομένα και βελτίωση των στατιστικών συστημάτων και των δεδομένων που αφορούν την ΕΕΚ.

—

Ανάπτυξη εθνικών συστημάτων και πλαισίων επαγγελματικών προσόντων βάσει μαθησιακών κεκτημένων, που να γίνονται εύκολα κατανοητά και να εξασφαλίζουν υψηλή ποιότητα, όντας ταυτόχρονα συμβατά με το ευρωπαϊκό πλαίσιο επαγγελματικών προσόντων.

—

Ενθάρρυνση της καινοτομίας και της δημιουργικότητας στην ΕΕΚ και υλοποίηση των συμπερασμάτων του Συμβουλίου της 22ας Μαΐου 2008 σχετικά με την προώθηση της δημιουργικότητας και της καινοτομίας μέσω της εκπαίδευσης και της κατάρτισης.

—

Ενίσχυση της εκμάθησης ξένων γλωσσών και προσαρμογή της στις ιδιαιτερότητες της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης.

—

Βελτίωση της διασύνδεσης και της συνέχειας των μαθησιακών πορειών μεταξύ ΕΕΚ, γενικής παιδείας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

—

να συνεχισθεί η ανάπτυξη μηχανισμών για το μέλλον της απασχόλησης και των επαγγελματικών προσόντων σε εθνικό επίπεδο ανά την Ευρώπη, ώστε να επισημαίνονται ενδεχόμενα κενά και ελλείψεις δεξιοτήτων και να αντιμετωπίζονται οι μελλοντικές ανάγκες της οικονομίας και των επιχειρήσεων, ιδίως των ΜΜΕ, σε δεξιότητες και ικανότητες (τόσο από ποσοτική όσο και από ποιοτική άποψη), σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 13ης και 14ης Μαΐου 2008 και το ψήφισμα του Συμβουλίου της 15ης Νοεμβρίου 2007«Νέες δεξιότητες για νέες θέσεις εργασίας»,

—

να εξασφαλισθεί η κατάλληλη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων και των ενδιαφερόμενων οικονομικών φορέων στη χάραξη και την εφαρμογή των πολιτικών για την ΕΕΚ,

—

να βελτιωθούν οι υπηρεσίες προσανατολισμού και παροχής συμβουλών, ώστε να διευκολύνεται η μετάβαση από την κατάρτιση στην απασχόληση και επακόλουθη συμβολή στην επίτευξη των στόχων που καθορίζονται στο ψήφισμα του Συμβουλίου της 28ης Μαΐου 2004 όσον αφορά την ενίσχυση πολιτικών, συστημάτων και πρακτικών στον τομέα του δια βίου προσανατολισμού στην Ευρώπη (14)· να εξασφαλισθεί ενεργή συμμετοχή στο δίκτυο ευρωπαϊκών πολιτικών δια βίου προσανατολισμού,

—

να ενισχυθούν οι μηχανισμοί, περιλαμβανομένων των χρηματοδοτικών (τόσο δημόσιων όσο και ιδιωτικών), που αποσκοπούν στην προώθηση της κατάρτισης των ενηλίκων, ιδίως στο χώρο εργασίας, με ιδιαίτερη βαρύτητα στις ΜΜΕ, προκειμένου να συμβάλλουν σε καλύτερες ευκαιρίες σταδιοδρομίας και ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων· εν προκειμένω, θα πρέπει να εφαρμοσθούν οι δράσεις που σκιαγραφούνται στα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 22ας Μαΐου 2008 για την εκπαίδευση και την κατάρτιση των ενηλίκων,

—

να αναπτυχθούν και να υλοποιηθούν η επικύρωση και η αναγνώριση των μη τυπικών και άτυπων μαθησιακών κεκτημένων,

—

να αυξηθεί η κινητικότητα των προσώπων στο πλαίσιο της επαγγελματικής κατάρτισης που συνδέεται με εργασία, ενισχύοντας τα ισχύοντα κοινοτικά προγράμματα τα οποία ενθαρρύνουν την κινητικότητα, ιδίως για τους μαθητευομένους· τα συμπεράσματα του Συμβουλίου και των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών συνελθόντων στα πλαίσια του Συμβουλίου στις 21 Νοεμβρίου 2008 για την κινητικότητα των νέων (15) θα πρέπει να συμβάλουν στη διαδικασία αυτή,

—

να προωθηθεί ο ρόλος της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση και στην ενίσχυση της ολοκλήρωσης της αγοράς εργασίας.

—

να βελτιωθούν οι διαδικασίες της ευρωπαϊκής συνεργασίας όσον αφορά την ΕΕΚ, κυρίως με την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των δραστηριοτήτων μάθησης μεταξύ ομολόγων και της αξιοποίησης των αποτελεσμάτων τους στο επίπεδο των εθνικών πολιτικών,

—

να εξασφαλισθεί η ενσωμάτωση και προβολή της ΕΕΚ μεταξύ των προοπτικών του μελλοντικού στρατηγικού πλαισίου ευρωπαϊκής συνεργασίας στον τομέα της εκπαίδευσης και κατάρτισης, με ταυτόχρονη μέριμνα για τη διασύνδεση της ΕΕΚ με τις πολιτικές σχολικής εκπαίδευσης, τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και εκπαίδευσης ενηλίκων, να αναπτυχθούν οι σχέσεις με τις ευρωπαϊκές πολιτικές που αφορούν την πολυγλωσσία και τη νεολαία,

—

να παγιωθούν οι ανταλλαγές και η συνεργασία με τις τρίτες χώρες και τους διεθνείς οργανισμούς, ιδίως τον ΟΟΣΑ, το Συμβούλιο της Ευρώπης, τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας και την ΟΥΝΕΣΚΟ. Το δικαίωμα συμμετοχής όλων των κρατών μελών στις εργασίες αυτές θα πρέπει να είναι διασφαλισμένο.

—

των κατάλληλων δημόσιων και ιδιωτικών χρηματοδοτήσεων, χρησιμοποιώντας σχετικούς πόρους της ΕΕ, λ.χ. του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης και δάνεια της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων προκειμένου να ενισχυθούν οι μεταρρυθμίσεις εθνικού επιπέδου σύμφωνα με τις προτεραιότητες των κρατών μελών, και πόρων του προγράμματος διά βίου μάθησης προκειμένου να ενισχυθεί η αποτελεσματική εφαρμογή των κοινοτικών μέσων,

—

της συνέχισης των εργασιών με ειδικό στόχο τη βελτίωση της εμβέλειας, της συγκρισιμότητας και της αξιοπιστίας των στατιστικών ΕΕΚ, σε στενή συνεργασία με την Eurostat, τον ΟΟΣΑ, το Cedefop και το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης (ETF), και την ανάπτυξη σαφέστερης συνιστώσας ΕΕΚ εντός του συνεκτικού πλαισίου δεικτών και κριτηρίων αναφοράς. Το δικαίωμα συμμετοχής όλων των κρατών μελών στις εργασίες αυτές θα πρέπει να είναι διασφαλισμένο,

—

περαιτέρω δραστηριοτήτων για την πρόβλεψη των αναγκών σε δεξιότητες και της αναντιστοιχίας δεξιοτήτων, σε στενή συνεργασία με το Cedefop, το ETF και το Eurofound,

—

της ανταλλαγής πληροφοριών με τρίτες χώρες, ιδίως τις χώρες οι οποίες καλύπτονται από την πολιτική διεύρυνσης καθώς και από την ευρωπαϊκή πολιτική γειτονίας.