(1)

Η συνεχιζόμενη ξηρασία που παρατηρήθηκε το φθινόπωρο του 2023, καθώς και τον χειμώνα και την άνοιξη του 2024, συνέχισε να επηρεάζει σοβαρά τον αμπελοοινικό τομέα, ιδίως στη Νότια Ιταλία και στην Ισπανία. Οι υπερβολικές βροχοπτώσεις επί μεγάλα χρονικά διαστήματα την άνοιξη του 2024 σε άλλες περιοχές παραγωγής, ιδίως στη Βόρεια Ιταλία και τη Γαλλία, εμπόδισαν τους αμπελοκαλλιεργητές να εκτελέσουν εγκαίρως ορισμένες εργασίες. Πρόκειται για εξαιρετικές δυσκολίες που αντιμετώπισαν οι αμπελοκαλλιεργητές των εν λόγω περιοχών. Η Ισπανία, η Ιταλία και η Γαλλία ενημέρωσαν την Επιτροπή για την κατάσταση αυτή και της ζήτησαν να λάβει τα κατάλληλα μέτρα όσον αφορά τις άδειες αμπελοφύτευσης που λήγουν το 2024. Άλλα κράτη μέλη επηρεάστηκαν επίσης από αυτά τα σοβαρά καιρικά φαινόμενα με παρόμοιες επιπτώσεις και ενδέχεται να χαρακτηρίσουν, επίσης, τις αμπελουργικές περιοχές τους ως ιδιαίτερα πληγείσες.

(2)

Ειδικότερα, οι εξαιρετικά ξηρές συνθήκες, αφενός, και οι υπερβολικά υψηλές αθροιστικές βροχοπτώσεις, αφετέρου, εμπόδισαν τους αμπελοκαλλιεργητές να εκτελέσουν στους αμπελώνες τους εργασίες οι οποίες εκτελούνται συνήθως κατά τη φθινοπωρινή, χειμερινή και εαρινή περίοδο, όπως ο καθαρισμός και η προετοιμασία του εδάφους, η φύτευση νέων αμπέλων ή ο εμβολιασμός. Στις περιοχές που πλήττονται από εξαιρετική ξηρασία ή υπερβολικές βροχοπτώσεις, οι δραστηριότητες αυτές δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν λόγω της ξηρότητας του εδάφους και των εξαιρετικά δυσμενών συνθηκών για την ανάπτυξη των νέων φυτών ή λόγω της αδυναμίας πρόσβασης στα αμπελοτεμάχια και οργώματος του εδάφους σε περίπτωση υπερβολικών βροχοπτώσεων.

(3)

Το άρθρο 62 παράγραφος 3 πρώτο εδάφιο του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 προβλέπει ότι οι άδειες αμπελοφύτευσης και οι άδειες αναφύτευσης αμπέλων ισχύουν για 3 έτη από την ημερομηνία χορήγησής τους. Το άρθρο 68 παράγραφος 2 πρώτο εδάφιο του εν λόγω κανονισμού ορίζει ότι οι άδειες που χορηγούνται έπειτα από μετατροπή δικαιωμάτων φύτευσης έχουν την ίδια διάρκεια ισχύος με τα αρχικά δικαιώματα φύτευσης. Κατά τη διάρκεια της περιόδου ισχύος κάθε άδειας, οι αμπελοκαλλιεργητές επιλέγουν συνήθως τις ποικιλίες και τον τύπο του οίνου που θα παραχθεί από τους νέους αμπελώνες, προετοιμάζουν το έδαφος το φθινόπωρο ή τον χειμώνα και προμηθεύονται τα νέα φυτά αμπέλου, τα οποία στη συνέχεια φυτεύονται κατά τη διάρκεια της άνοιξης, καθώς η άνοιξη είναι η καταλληλότερη περίοδος του έτους για φύτευση.

(4)

Τα δυσμενή μετεωρολογικά φαινόμενα εμπόδισαν τους αμπελοκαλλιεργητές που κατέχουν άδειες αμπελοφυτεύσεων για χρήση στις πληγείσες από την ξηρασία ή τις υπερβολικές βροχοπτώσεις περιοχές οι οποίες λήγουν το 2024, να χρησιμοποιήσουν τις άδειες κατά τη διάρκεια της άνοιξης του τελευταίου έτους ισχύος τους, όπως είχε προγραμματιστεί. Δεδομένου ότι είναι αδύνατο να προβλεφθεί πόσο θα διαρκέσουν αυτά τα δυσμενή μετεωρολογικά φαινόμενα και οι συνέπειές τους, δεν είναι βέβαιο ότι οι εν λόγω αμπελοκαλλιεργητές θα έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν τις άδειες αμπελοφυτεύσεών τους εντός των αντίστοιχων περιόδων ισχύος. Οι αμπελοκαλλιεργητές θα πρέπει να φυτέψουν τα κλήματα κατά τη διάρκεια της θερμής περιόδου και, επομένως, σε λιγότερο κατάλληλη στιγμή του βλαστικού κύκλου, υπό δύσκολες συνθήκες και με πρόσθετο κόστος, και τούτο σε μια περίοδο κατά την οποία ο αμπελοοινικός τομέας υποφέρει ήδη από δυσμενείς συνθήκες της αγοράς.

(5)

Ως εκ τούτου, για να αποφευχθεί η απώλεια της άδειας νέας φύτευσης ή η ταχεία επιδείνωση των συνθηκών υπό τις οποίες θα πρέπει να πραγματοποιηθεί η φύτευση στις περιοχές που θα χαρακτηριστούν από τα κράτη μέλη ως πληγείσες από την ξηρασία ή τις υπερβολικές βροχοπτώσεις το 2024, είναι αναγκαίο να επιτραπεί, χωρίς καθυστέρηση, παράταση κατά ένα έτος της ισχύος των αδειών φύτευσης και αναφύτευσης που λήγουν το 2024 σε περιοχές που επλήγησαν από την ξηρασία ή τις υπερβολικές βροχοπτώσεις.

(6)

Η ισχύς των αδειών φύτευσης και αναφύτευσης, οι οποίες έχουν εκδοθεί δυνάμει του άρθρου 64, του άρθρου 66 ή του άρθρου 68 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 και λήγουν το 2024, και οι οποίες πρέπει να χρησιμοποιηθούν στις περιοχές που χαρακτηρίζονται από τα κράτη μέλη ως πληγείσες από την ξηρασία ή τις υπερβολικές βροχοπτώσεις την άνοιξη του 2024, θα πρέπει, συνεπώς, να παραταθεί για 12 επιπλέον μήνες από την τρέχουσα ημερομηνία λήξης τους το 2024, ώστε να επιτραπεί στους ενδιαφερόμενους αμπελοκαλλιεργητές να προβούν στις αμπελοφυτεύσεις το 2025.

(7)

Δεδομένων των εν λόγω δυσκολιών, θα πρέπει να επιτραπεί στους αμπελοκαλλιεργητές στις πληγείσες από την ξηρασία και τις υπερβολικές βροχοπτώσεις περιοχές να μην κάνουν χρήση της άδειας φύτευσης και αναφύτευσης που τους έχει χορηγηθεί και λήγει το 2024, χωρίς να υποστούν τη διοικητική κύρωση που αναφέρεται στο άρθρο 62 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013, εάν δεν επιθυμούν πλέον να επεκτείνουν την αμπελουργική τους έκταση.

(8)

Λόγω των σοβαρών δυσμενών μετεωρολογικών φαινομένων που εκδηλώθηκαν σε αρκετές περιφέρειες κρατών μελών την άνοιξη του 2024, η παραγωγή οπωροκηπευτικών υπέστη δραματικές ζημίες. Η ένταση των παγετών που σημειώθηκαν τον Απρίλιο του 2024 στην Αυστρία και την Τσεχική Δημοκρατία, καθώς και των παγετών τον Απρίλιο του 2024 και του χαλαζιού τον Μάιο του 2024 στην Πολωνία ήταν πρωτοφανής και επηρέασε σημαντική περιοχή και μερίδιο της εθνικής παραγωγής. Η παραγωγή οπωροκηπευτικών σε άλλες περιοχές παραγωγής κατά μήκος της Ένωσης επηρεάστηκε επίσης σοβαρά από δυσμενή μετεωρολογικά φαινόμενα την άνοιξη του 2024.

(9)

Για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων του παγετού τον Απρίλιο του 2024 και του χαλαζιού τον Μάιο του 2024, ο εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2024/2030 της Επιτροπής (2) προβλέπει επείγουσα χρηματοδοτική στήριξη στους παραγωγούς του τομέα των οπωροκηπευτικών και του αμπελοοινικού τομέα που επλήγησαν από τα δυσμενή κλιματικά φαινόμενα στην Αυστρία, την Τσεχική Δημοκρατία και την Πολωνία. Ωστόσο, η εν λόγω χρηματοδοτική στήριξη αφορά τους πληγέντες παραγωγούς, ενώ τα δυσμενή μετεωρολογικά φαινόμενα προκάλεσαν επίσης ευρύτερα προβλήματα στις αναγνωρισμένες οργανώσεις παραγωγών στον τομέα των οπωροκηπευτικών.

(10)

Δεδομένων των εν λόγω σοβαρών δυσμενών μετεωρολογικών φαινομένων, πολλές αναγνωρισμένες οργανώσεις παραγωγών και ενώσεις οργανώσεων παραγωγών στον τομέα των οπωροκηπευτικών, των οποίων η κύρια δραστηριότητα βρίσκεται στις πληγείσες περιοχές, αντιμετωπίζουν σημαντική μείωση της παραγωγής των παραγωγών που είναι μέλη τους. Για την αντιμετώπιση των συνεπειών της εν λόγω μείωσης της παραγωγής και για τον μετριασμό των επιπτώσεών της στο καθεστώς αναγνώρισής τους και της πιθανής αναστολής των πληρωμών για τα τρέχοντα επιχειρησιακά προγράμματά τους, οι οργανώσεις παραγωγών που είναι εγκατεστημένες στις πληγείσες περιοχές θα πρέπει να εξαιρεθούν το 2024 από τις διατάξεις που ορίζονται στο άρθρο 11 παράγραφος 2 του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 2017/891 της Επιτροπής (3), όσον αφορά την υποχρέωση η οικονομική αξία των προϊόντων που πωλούνται από παραγωγούς που δεν είναι μέλη της οργάνωσης παραγωγών ή της ένωσης οργανώσεων παραγωγών να είναι χαμηλότερη από την αξία της παραγωγής που διατίθεται στο εμπόριο από την οργάνωση παραγωγών ή την ένωση οργανώσεων παραγωγών.

(11)

Οι συνέπειες των σοβαρών δυσμενών μετεωρολογικών φαινομένων στον τομέα των οπωροκηπευτικών και στον αμπελοοινικό τομέα που περιγράφονται ανωτέρω δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ως διαταραχές της αγοράς κατά την έννοια του άρθρου 219 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013. Πράγματι, άμεση συνέπεια των προαναφερθέντων μετεωρολογικών φαινομένων είναι, αφενός, η αδυναμία εκτέλεσης προγραμματισμένων εργασιών φύτευσης αμπέλων και, αφετέρου, η δραστική μείωση της αξίας της δραστηριότητας των οργανώσεων παραγωγών που ασκείται από τους δικούς τους παραγωγούς-μέλη. Καμία από αυτές τις δύο καταστάσεις δεν μπορεί να θεωρηθεί διαταραχή της αγοράς. Ούτε οφείλονται σε ζωικές ή φυτικές ασθένειες ή σε κρίση εμπιστοσύνης των καταναλωτών που καλύπτονται από το άρθρο 220 του εν λόγω κανονισμού. Οι καταστάσεις τις οποίες ο παρών κανονισμός αποσκοπεί να αντιμετωπίσει αποτελούν ειδικά προβλήματα κατά την έννοια του άρθρου 221 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013, τα οποία δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με μέτρα που λαμβάνονται σύμφωνα με τα άρθρα 219 ή 220 του εν λόγω κανονισμού.

(12)

Λόγω της έντασης των σοβαρών δυσμενών μετεωρολογικών φαινομένων της άνοιξης του 2024 και της αβεβαιότητας που επικρατεί στην αγορά σε ορισμένες περιοχές για τον αμπελοοινικό τομέα, είναι αναγκαίο να αμβλυνθούν οι εν λόγω δυσκολίες με τη θέσπιση παρέκκλισης, μόνο στον βαθμό που αυτό είναι απολύτως αναγκαίο και μόνο για το έτος 2024, ορισμένων διατάξεων του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 και του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 2017/891 που εφαρμόζονται στις νέες άδειες αμπελοφύτευσης που λήγουν το 2024 και στις άδειες αναφύτευσης αμπελώνων που ισχύουν και δεν έχουν ακόμη χρησιμοποιηθεί κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος κανονισμού στον αμπελοοινικό τομέα και σε αναγνωρισμένες οργανώσεις παραγωγών στον τομέα των οπωροκηπευτικών στις πληγείσες περιοχές.

(13)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενημερώνουν την Επιτροπή σχετικά με την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού, ώστε η Ένωση να είναι σε θέση να παρακολουθεί την αποτελεσματικότητα των μέτρων που θεσπίζονται με τον παρόντα κανονισμό.

(14)

Δεδομένου ότι είναι αναγκαίο να ληφθούν άμεσα μέτρα, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να αρχίσει να ισχύει την επομένη της δημοσίευσής του στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

(15)

Τα μέτρα που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό είναι σύμφωνα με τη γνώμη της επιτροπής για την κοινή οργάνωση των γεωργικών αγορών,