(1)

Η συμφωνία σύνδεσης μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας και των κρατών μελών τους, αφενός, και της Δημοκρατίας της Μολδαβίας, αφετέρου (2) («συμφωνία σύνδεσης») αποτελεί τη βάση της σχέσης μεταξύ της Ένωσης και της Δημοκρατίας της Μολδαβίας. Σύμφωνα με την απόφαση 2014/492/ΕΕ του Συμβουλίου (3), ο τίτλος V της συμφωνίας σύνδεσης, που αφορά το εμπόριο και τα συναφή με το εμπόριο μέτρα, εφαρμόστηκε προσωρινά από την 1η Σεπτεμβρίου 2014 και τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιουλίου 2016 μετά την κύρωσή του από όλα τα κράτη μέλη.

(2)

Η συμφωνία σύνδεσης εκφράζει την επιθυμία των μερών της συμφωνίας σύνδεσης («μέρη») να ενισχύσουν και να διευρύνουν τις σχέσεις τους με φιλόδοξο και καινοτόμο τρόπο, να διευκολύνουν και να επιτύχουν τη σταδιακή οικονομική ολοκλήρωση και να το πράξουν σύμφωνα με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη συμμετοχή των μερών στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου.

(3)

Το άρθρο 143 της συμφωνίας σύνδεσης προβλέπει την προοδευτική εγκαθίδρυση ζώνης ελεύθερων συναλλαγών μεταξύ των μερών σύμφωνα με το άρθρο XXIV της Γενικής Συμφωνίας Δασμών και Εμπορίου του 1994 («ΓΣΔΕ του 1994»). Για τον σκοπό αυτό, το άρθρο 147 της συμφωνίας σύνδεσης προβλέπει τη σταδιακή κατάργηση των τελωνειακών δασμών σύμφωνα με τους πίνακες που περιλαμβάνονται στο παράρτημα XV της συμφωνίας σύνδεσης και προβλέπει τη δυνατότητα επιτάχυνσης της εν λόγω κατάργησης και διεύρυνσης του πεδίου της.

(4)

Ο απρόκλητος και αδικαιολόγητος επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας από τις 24 Φεβρουαρίου 2022 κατάφερε βαρύ πλήγμα στην ικανότητα της Δημοκρατίας της Μολδαβίας να συναλλάσσεται εμπορικά με τον υπόλοιπο κόσμο, ιδίως διότι οι εξαγωγές της Δημοκρατίας της Μολδαβίας βασίζονται στη διαμετακόμιση μέσω του ουκρανικού εδάφους και στις ουκρανικές υποδομές, οι οποίες επί του παρόντος δεν είναι διαθέσιμες σε μεγάλο βαθμό. Υπό αυτές τις κρίσιμες συνθήκες και για να αμβλυνθούν οι αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία της Δημοκρατίας της Μολδαβίας από τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, είναι αναγκαίο να επιταχυνθεί η ανάπτυξη στενότερων οικονομικών σχέσεων μεταξύ της Ένωσης και της Δημοκρατίας της Μολδαβίας και να παρέχεται συνεχής στήριξη στην οικονομία της Δημοκρατίας της Μολδαβίας. Είναι, επομένως, αναγκαίο και σκόπιμο να συνεχιστεί η τόνωση των εμπορικών ροών και να δοθούν παραχωρήσεις με τη μορφή μέτρων ελευθέρωσης του εμπορίου για όλα τα προϊόντα, στο πλαίσιο της επιτάχυνσης της κατάργησης των τελωνειακών δασμών στο εμπόριο μεταξύ της Ένωσης και της Δημοκρατίας της Μολδαβίας.

(5)

Σύμφωνα με το άρθρο 21 παράγραφος 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ), η Ένωση οφείλει να μεριμνά για τη συνοχή μεταξύ των διαφόρων τομέων της εξωτερικής της δράσης. Σύμφωνα με το άρθρο 207 παράγραφος 1 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), η κοινή εμπορική πολιτική ασκείται στο πλαίσιο των αρχών και των στόχων της εξωτερικής δράσης της Ένωσης.

(6)

Η ισχύς του κανονισμού (ΕΕ) 2023/1524 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (4) λήγει στις 24 Ιουλίου 2024.

(7)

Τα προσωρινά μέτρα ελευθέρωσης του εμπορίου που θεσπίζονται με τον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να έχουν τις ακόλουθες μορφές: i) αναστολή της εφαρμογής του συστήματος τιμών εισόδου στα οπωροκηπευτικά· και ii) αναστολή όλων των δασμολογικών ποσοστώσεων και των εισαγωγικών δασμών. Με τα εν λόγω μέτρα η Ένωση θα εμβαθύνει την οικονομική ολοκλήρωση μεταξύ της Δημοκρατίας της Μολδαβίας και της Ένωσης και θα παράσχει προσωρινά κατάλληλη οικονομική στήριξη προς όφελος της Δημοκρατίας της Μολδαβίας και των οικονομικών φορέων που επηρεάζονται από τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας.

(8)

Για την αποφυγή κάθε κινδύνου απάτης, το δικαίωμα υπαγωγής στα μέτρα ελευθέρωσης του εμπορίου που θεσπίζονται με τον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να τελεί υπό την αίρεση της συμμόρφωσης της Δημοκρατίας της Μολδαβίας με όλους τους σχετικούς όρους για την παροχή ευεργετημάτων σύμφωνα με τη συμφωνία σύνδεσης, συμπεριλαμβανομένων των κανόνων προέλευσης των σχετικών προϊόντων και των συναφών διαδικασιών, καθώς και της ανάπτυξης στενής διοικητικής συνεργασίας της Δημοκρατίας της Μολδαβίας με την Ένωση, όπως προβλέπεται από τη συμφωνία σύνδεσης.

(9)

Η Δημοκρατία της Μολδαβίας δεν θα πρέπει να προβεί στην επιβολή νέων δασμών ή επιβαρύνσεων ισοδύναμου αποτελέσματος και νέων ποσοτικών περιορισμών ή μέτρων ισοδύναμου αποτελέσματος όσον αφορά τις εισαγωγές που προέρχονται από την Ένωση, ούτε στην αύξηση των σημερινών επιπέδων των δασμών ή των επιβαρύνσεων, ούτε στην εισαγωγή άλλων περιορισμών, εκτός εάν αυτό δικαιολογείται σαφώς στο πλαίσιο του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Σε περίπτωση μη τήρησης οποιουδήποτε από τους εν λόγω όρους από τη Δημοκρατία της Μολδαβίας, η Επιτροπή θα πρέπει να έχει την εξουσία να αναστείλει προσωρινά το σύνολο ή μέρος των μέτρων ελευθέρωσης του εμπορίου που θεσπίζονται με τον παρόντα κανονισμό.

(10)

Το άρθρο 2 της συμφωνίας σύνδεσης προβλέπει, μεταξύ άλλων, ότι ο σεβασμός των δημοκρατικών αρχών, των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών, καθώς και η αντιμετώπιση της διάδοσης όπλων μαζικής καταστροφής, συναφών υλικών και των φορέων τους συνιστούν ουσιαστικά στοιχεία της συμφωνίας σύνδεσης. Σύμφωνα με το ίδιο άρθρο, τα μέρη δεσμεύονται ιδίως όσον αφορά τις ακόλουθες γενικές αρχές: σεβασμός της αρχής του κράτους δικαίου και της χρηστής διακυβέρνησης, της καταπολέμησης της διαφθοράς, των εγκληματικών δραστηριοτήτων, οργανωμένων ή άλλων, συμπεριλαμβανομένων των διασυνοριακών δραστηριοτήτων, και της τρομοκρατίας, καθώς και σεβασμός των αρχών της βιώσιμης ανάπτυξης και του αποτελεσματικού πολυμερούς συστήματος. Είναι σκόπιμο να προβλεφθεί η δυνατότητα προσωρινής αναστολής των μέτρων ελευθέρωσης του εμπορίου που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό, στην περίπτωση παραβίασης, από τη Δημοκρατία της Μολδαβίας, των εν λόγω ουσιωδών στοιχείων ή των εν λόγω γενικών αρχών.

(11)

Με την επιφύλαξη αξιολόγησης από την Επιτροπή που διενεργείται στο πλαίσιο της τακτικής παρακολούθησης των επιπτώσεων του παρόντος κανονισμού και ξεκινά είτε κατόπιν δεόντως αιτιολογημένου αιτήματος κράτους μέλους είτε με πρωτοβουλία της Επιτροπής, είναι αναγκαίο να προβλεφθεί η δυνατότητα λήψης όλων των αναγκαίων μέτρων όσον αφορά τις εισαγωγές προϊόντων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού και τα οποία επηρεάζουν δυσμενώς την αγορά της Ένωσης ή την αγορά ενός ή περισσότερων κρατών μελών για ομοειδή ή άμεσα ανταγωνιστικά προϊόντα.

(12)

Προκειμένου να διασφαλιστούν ενιαίοι όροι εφαρμογής του παρόντος κανονισμού, θα πρέπει να ανατεθούν εκτελεστικές αρμοδιότητες στην Επιτροπή για την προσωρινή αναστολή των μέτρων ελευθέρωσης του εμπορίου που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό, εάν δεν πληρούνται πλέον οι όροι για την υπαγωγή στο εν λόγω προτιμησιακό καθεστώς, και για τη θέσπιση διασφαλίσεων σε περιπτώσεις κατά τις οποίες η ενωσιακή αγορά ή η αγορά ενός ή περισσότερων κρατών μελών ομοειδών ή άμεσα ανταγωνιστικών προϊόντων επηρεάζονται δυσμενώς από τις εισαγωγές δυνάμει του παρόντος κανονισμού. Οι εν λόγω αρμοδιότητες θα πρέπει να ασκούνται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (5). Η συμβουλευτική διαδικασία θα πρέπει να χρησιμοποιείται για τη θέσπιση προσωρινών μέτρων διασφάλισης, με δεδομένες τις επιπτώσεις και τη φύση αυτών των μέτρων και τη λογική τους συνάφεια προς την έγκριση οριστικών μέτρων διασφάλισης.

(13)

Η ετήσια έκθεση της Επιτροπής για την εφαρμογή της σφαιρικής και σε βάθος ζώνης ελεύθερων συναλλαγών, η οποία είναι αναπόσπαστο μέρος της συμφωνίας σύνδεσης, θα πρέπει να περιλαμβάνει λεπτομερή αξιολόγηση της εφαρμογής των μέτρων ελευθέρωσης του εμπορίου που θεσπίζονται με τον παρόντα κανονισμό.

(14)

Λόγω της οικονομικής κατάστασης στη Δημοκρατία της Μολδαβίας και της λήξης ισχύος του κανονισμού (ΕΕ) 2023/1524 στις 24 Ιουλίου 2024, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να αρχίσει να ισχύει στις 25 Ιουλίου 2024,

α)

όλες οι δασμολογικές ποσοστώσεις που καθορίζονται στο παράρτημα XV-A της συμφωνίας σύνδεσης αναστέλλονται και τα προϊόντα που καλύπτονται από τις εν λόγω ποσοστώσεις γίνονται δεκτά για εισαγωγή στην Ένωση από τη Δημοκρατία της Μολδαβίας χωρίς τελωνειακούς δασμούς·

β)

η εφαρμογή του συστήματος τιμών εισόδου αναστέλλεται για τα προϊόντα εκείνα στα οποία εφαρμόζεται όπως καθορίζεται στο παράρτημα XV-B της συμφωνίας σύνδεσης· δεν επιβάλλονται τελωνειακοί δασμοί στις εισαγωγές αυτών των προϊόντων.

α)

συμμόρφωση της Δημοκρατίας της Μολδαβίας με τους κανόνες καταγωγής των προϊόντων και με τις σχετικές διαδικασίες, όπως προβλέπεται στη συμφωνία σύνδεσης·

β)

μη επιβολή, εκ μέρους της Δημοκρατίας της Μολδαβίας, νέων δασμών ή επιβαρύνσεων ισοδύναμου αποτελέσματος και νέων ποσοτικών περιορισμών ή μέτρων ισοδύναμου αποτελέσματος όσον αφορά τις εισαγωγές που προέρχονται από την Ένωση, ούτε αύξηση των υφιστάμενων επιπέδων των δασμών ή των επιβαρύνσεων, ούτε εισαγωγή άλλων περιορισμών, συμπεριλαμβανομένων εσωτερικών διοικητικών μέτρων που γεννούν διακρίσεις, εκτός εάν αυτό δικαιολογείται σαφώς στο πλαίσιο του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας· και

γ)

σεβασμό από τη Δημοκρατία της Μολδαβίας των δημοκρατικών αρχών, των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών, καθώς και αντιμετώπιση της διάδοσης των όπλων μαζικής καταστροφής, συναφών υλικών και των φορέων τους, σεβασμό της αρχής του κράτους δικαίου και της χρηστής διακυβέρνησης, καταπολέμηση της διαφθοράς, των εγκληματικών δραστηριοτήτων, οργανωμένων ή άλλων, συμπεριλαμβανομένων των διασυνοριακών δραστηριοτήτων, και της τρομοκρατίας, και σεβασμό των αρχών της βιώσιμης ανάπτυξης και του αποτελεσματικού πολυμερούς συστήματος που προβλέπονται στα άρθρα 2, 9 και 16 της συμφωνίας σύνδεσης.