(1)

Πραγματοποιήθηκε μια σειρά ουσιαστικών αλλαγών στην οδηγία 2011/95/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (4). Προκειμένου να διασφαλίζεται η εναρμόνιση και η μεγαλύτερη σύγκλιση στις αποφάσεις περί ασύλου, καθώς και όσον αφορά το περιεχόμενο της διεθνούς προστασίας προκειμένου να μειωθούν τα κίνητρα μετακίνησης στο εσωτερικό της Ένωσης, να ενθαρρύνονται οι δικαιούχοι διεθνούς προστασίας να παραμένουν στο κράτος μέλος που τους παρέχει προστασία και να εξασφαλίζεται η ίση μεταχείριση των δικαιούχων διεθνών προστασίας, η εν λόγω οδηγία θα πρέπει να καταργηθεί και να αντικατασταθεί από κανονισμό.

(2)

Μια κοινή πολιτική ασύλου, συμπεριλαμβανομένου ενός Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου (ΚΕΣΑ) με βάση την πλήρη και συνολική εφαρμογή της Σύμβασης της Γενεύης περί της νομικής καταστάσεως των προσφύγων, της 28ης Ιουλίου 1951, όπως συμπληρώθηκε με το πρωτόκολλο της Νέας Υόρκης της 31ης Ιανουαρίου 1967 («σύμβαση της Γενεύης»), αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του στόχου της Ένωσης για την προοδευτική εγκαθίδρυση ενός χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης, ανοικτού σε εκείνους οι οποίοι, αναγκασμένοι από τις περιστάσεις, αναζητούν νομίμως προστασία στην Ένωση. Η εν λόγω πολιτική θα πρέπει να διέπεται από την αρχή της αλληλεγγύης και της δίκαιης κατανομής των ευθυνών μεταξύ των κρατών μελών, συμπεριλαμβανομένων των οικονομικών της επιπτώσεων. Η σύμβαση της Γενεύης αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο του διεθνούς νομικού καθεστώτος για την προστασία των προσφύγων.

(3)

Το ΚΕΣΑ βασίζεται σε κοινές απαιτήσεις για τις διαδικασίες ασύλου, για την αναγνώριση και την προστασία που παρέχονται σε επίπεδο Ένωσης και για τις συνθήκες υποδοχής, καθώς και σε ένα σύστημα προσδιορισμού του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο για την εξέταση αίτησης παροχής διεθνούς προστασίας. Παρά την πρόοδο που επιτεύχθηκε μέχρι τώρα όσον αφορά την προοδευτική ανάπτυξη του ΚΕΣΑ, εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των κρατών μελών όσον αφορά τις διαδικασίες που χρησιμοποιούνται, τα ποσοστά αναγνώρισης, τον τύπο της χορηγούμενης προστασίας, το επίπεδο των υλικών συνθηκών υποδοχής και τα ευεργετήματα που παρέχονται στους αιτούντες και στους δικαιούχους διεθνούς προστασίας. Οι εν λόγω διαφορές μπορούν να οδηγήσουν σε δευτερογενείς μετακινήσεις και υπονομεύουν τον στόχο να διασφαλιστεί ότι όλοι οι αιτούντες απολαύουν ίση μεταχείριση όπου και αν υποβάλλουν αίτηση στην Ένωση.

(4)

Στην ανακοίνωσή της, της 6ης Απριλίου 2016, με τίτλο «Μεταρρύθμιση του Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου και προώθηση των νόμιμων οδών προς την Ευρώπη», η Επιτροπή παρουσίασε τις επιλογές της για τη βελτίωση του ΚΕΣΑ, δηλαδή τη θέσπιση ενός βιώσιμου και δίκαιου συστήματος για τον προσδιορισμό του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο για την εξέταση αίτησης παροχής διεθνούς προστασίας, την ενίσχυση του συστήματος Eurodac, την επίτευξη μεγαλύτερης σύγκλισης στο σύστημα ασύλου της Ένωσης, την πρόληψη δευτερογενών μετακινήσεων εντός της Ένωσης και τη μετατροπή της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Άσυλο σε οργανισμό. Η εν λόγω ανακοίνωση ευθυγραμμίζεται με τις προσκλήσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 18-19 Φεβρουαρίου 2016 για την επίτευξη προόδου προς την κατεύθυνση της μεταρρύθμισης του υφιστάμενου πλαισίου της Ένωσης προκειμένου να εξασφαλίζεται μια ανθρώπινη και αποδοτική πολιτική ασύλου.

(5)

Δεδομένου ότι το άρθρο 78 παράγραφος 2 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) ζητεί ενιαίο καθεστώς ασύλου και καλύτερη λειτουργία του ΚΕΣΑ, θα πρέπει να σημειωθεί σημαντική πρόοδος αναφορικά με τη σύγκλιση των εθνικών συστημάτων ασύλου, με ιδιαίτερη αναφορά στα διαφορετικά ποσοστά αναγνώρισης και το είδος του καθεστώτος προστασίας στα επιμέρους κράτη μέλη. Επιπλέον, τα δικαιώματα που χορηγούνται στους δικαιούχους διεθνούς προστασίας θα πρέπει να αποσαφηνιστούν και να εναρμονιστούν περαιτέρω.

(6)

Κατά συνέπεια, απαιτείται ένας κανονισμός που θα εξασφαλίζει περισσότερο συνεκτικό επίπεδο εναρμόνισης σε όλη την Ένωση και θα παρέχει υψηλότερο επίπεδο ασφάλειας δικαίου και διαφάνειας.

(7)

Κύριος στόχος του παρόντος κανονισμού είναι η διασφάλιση, αφενός, ότι τα κράτη μέλη εφαρμόζουν κοινά κριτήρια για τον προσδιορισμό των προσώπων που χρήζουν όντως διεθνούς προστασίας και, αφετέρου, ότι οι δικαιούχοι διεθνούς προστασίας έχουν πρόσβαση σε ένα κοινό σύνολο δικαιωμάτων σε όλα τα κράτη.

(8)

Η περαιτέρω προσέγγιση των κανόνων για την αναγνώριση και το περιεχόμενο των καθεστώτων πρόσφυγα και επικουρικής προστασίας θα συμβάλλει επιπλέον στον περιορισμό των δευτερογενών μετακινήσεων των αιτούντων διεθνή προστασία και των δικαιούχων διεθνούς προστασίας μεταξύ των κρατών μελών.

(9)

Η διεθνής προστασία θα πρέπει να χορηγείται σε υπηκόους τρίτων χωρών και ανιθαγενείς που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού και πληρούν τις προϋποθέσεις για διεθνή προστασία. Η διεθνής προστασία δεν θα πρέπει να χορηγείται στους υπηκόους τρίτων χωρών και ανιθαγενείς που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού. Εθνικά καθεστώτα για ανθρωπιστικούς λόγους, όποτε χορηγούνται, θα πρέπει να μην ενέχουν κίνδυνο σύγχυσης με τη διεθνή προστασία.

(10)

Οι διατάξεις του παρόντος κανονισμού σχετικά με το περιεχόμενο της διεθνούς προστασίας, συμπεριλαμβανομένων των κανόνων για την αποθάρρυνση των δευτερογενών μετακινήσεων, θα πρέπει να εφαρμόζονται σε εκείνους στους οποίους έχει χορηγηθεί διεθνής προστασία μετά τη θετική ολοκλήρωση διαδικασίας επανεγκατάστασης ή εισδοχής για ανθρωπιστικούς λόγους σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2024/1350 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (5).

(11)

Ο παρών κανονισμός σέβεται τα θεμελιώδη δικαιώματα και τηρεί τις αρχές που αναγνωρίζονται ιδίως από τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης («Χάρτης») και από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ). Ειδικότερα, ο παρών κανονισμός επιδιώκει να διασφαλίσει τον πλήρη σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και του δικαιώματος ασύλου των αιτούντων άσυλο και των μελών της οικογένειάς τους που τους συνοδεύουν και να προωθήσει την εφαρμογή των διατάξεων του Χάρτη που αφορούν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, τον σεβασμό της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής, την ελευθερία έκφρασης και πληροφόρησης, το δικαίωμα στην εκπαίδευση, την ελευθερία του επαγγέλματος και το δικαίωμα προς εργασία, την επιχειρηματική ελευθερία, το δικαίωμα ασύλου, την προστασία σε περίπτωση απομάκρυνσης, απέλασης ή έκδοσης, την ισότητα ενώπιον του νόμου, την απαγόρευση των διακρίσεων, τα δικαιώματα του παιδιού και τα δικαιώματα που σχετίζονται με την κοινωνική ασφάλιση, την κοινωνική αρωγή και την υγειονομική περίθαλψη. Επομένως, οι εν λόγω διατάξεις θα πρέπει να τροποποιηθούν αναλόγως.

(12)

Όσον αφορά τη μεταχείριση των προσώπων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού, τα κράτη μέλη δεσμεύονται από υποχρεώσεις που υπέχουν από πράξεις διεθνούς δικαίου στις οποίες είναι μέρη, συμπεριλαμβανομένων συγκεκριμένα εκείνων που απαγορεύουν τις διακρίσεις.

(13)

Οι πόροι του Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης, που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/1147 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (6), θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν για να παρασχεθεί η δέουσα στήριξη στις προσπάθειες των κρατών μελών κατά την υλοποίηση των απαιτήσεων που ορίζονται από τον παρόντα κανονισμό, ιδίως σε εκείνα τα κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν ειδικές και δυσανάλογες πιέσεις στα συστήματα ασύλου τους, λόγω ιδίως της γεωγραφικής τους θέσης ή της δημογραφικής τους κατάστασης. Παράλληλα με το σεβασμό της γενικής αρχής της απαγόρευσης της διπλής χρηματοδότησης, τα κράτη μέλη θα πρέπει να αξιοποιούν πλήρως, σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης, τις δυνατότητες που προσφέρονται από κονδύλια που δεν σχετίζονται άμεσα με τη μεταναστευτική πολιτική και την πολιτική ασύλου, αλλά θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση δράσεων στον τομέα αυτόν.

(14)

Ο Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Άσυλο, που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/2303 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (7) («Οργανισμός Ασύλου»), θα πρέπει να παρέχει επαρκή στήριξη κατά την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού, ιδίως παρέχοντας, κατόπιν αιτήματος ή με τη σύμφωνη γνώμη του οικείου κράτους μέλους, εμπειρογνώμονες για να επικουρούν τις αρχές του εν λόγω κράτους μέλους στην παραλαβή, καταχώριση και εξέταση αιτήσεων παροχής διεθνούς προστασίας και παρέχοντας επικαιροποιημένες πληροφορίες σχετικά με τρίτες χώρες, συμπεριλαμβανομένων πληροφοριών για τη χώρα καταγωγής, καθώς και σχετικές κατευθυντήριες γραμμές και εργαλεία. Κατά την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού, οι αρχές των κρατών μελών θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τα επιχειρησιακά πρότυπα, τους δείκτες, τις κατευθυντήριες γραμμές και τις βέλτιστες πρακτικές που αναπτύσσονται από τον Οργανισμό Ασύλου. Κατά την αξιολόγηση των αιτήσεων παροχής διεθνούς προστασίας, και με την επιφύλαξη του κατά περίπτωση χαρακτήρα των εν λόγω αξιολογήσεων, οι αρχές των κρατών μελών θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις πληροφορίες, τις εκθέσεις, την κοινή ανάλυση της κατάστασης στις χώρες καταγωγής και τα σημειώματα καθοδήγησης που καταρτίζονται σε επίπεδο Ένωσης από τον Οργανισμό Ασύλου και τα ευρωπαϊκά δίκτυα πληροφοριών τρίτων χωρών σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/2303.

(15)

Κατά την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού, το μείζον συμφέρον του παιδιού θα πρέπει να αποτελεί πρωταρχικό μέλημα, σύμφωνα με τη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών του 1989 για τα δικαιώματα του παιδιού. Κατά την αξιολόγηση του μείζονος συμφέροντος του παιδιού, οι αρχές των κρατών μελών θα πρέπει, ειδικότερα, να λαμβάνουν δεόντως υπόψη την αρχή της ενότητας της οικογένειας, την ευημερία και την κοινωνική ανάπτυξη του ανηλίκου, τις γλωσσικές δεξιότητές του, την ασφάλεια και την προστασία του, καθώς και τις απόψεις του εν λόγω ανηλίκου, λαμβάνοντας δεόντως υπόψη την ηλικία και την ωριμότητά του.

(16)

Προκειμένου να διασφαλιστεί το μείζον συμφέρον του παιδιού και η γενική ευημερία του ανηλίκου και προκειμένου να ενθαρρυνθεί η συνέχιση της συνδρομής και της εκπροσώπησης των ασυνόδευτων ανηλίκων, τα κράτη μέλη θα πρέπει να επιδιώκουν να διασφαλίζουν, στο μέτρο του δυνατού, ότι το ίδιο φυσικό πρόσωπο παραμένει υπεύθυνο για ασυνόδευτο ανήλικο, μεταξύ άλλων κατά τη διάρκεια της διαδικασίας ασύλου και μετά την παροχή διεθνούς προστασίας.

(17)

Μετά την ενηλικίωσή του και στη βάση εξατομικευμένης εξέτασης, ένα παιδί θα πρέπει να θεωρείται εξαρτώμενο μόνο εφόσον αδυνατεί να συντηρήσει τον εαυτό του λόγω προβλήματος σωματικής ή ψυχικής υγείας που οφείλεται σε σοβαρή, μη προσωρινή, ασθένεια ή σε σοβαρή αναπηρία.

(18)

Οι διατάξεις περί οικογενειακής ενότητας του παρόντος κανονισμού δεν θίγουν τις αρχές και αξίες που αναγνωρίζονται από τα κράτη μέλη. Σε περιπτώσεις πολυγαμίας, εναπόκειται σε κάθε κράτος μέλος έχει να αποφασίσει για το εάν επιθυμεί οι διατάξεις περί οικογενειακής ενότητας να εφαρμόζονται σε πολυγαμικά νοικοκυριά, μεταξύ άλλων στα ανήλικα τέκνα των λοιπών συζύγων και δικαιούχων διεθνούς προστασίας.

(19)

Η εφαρμογή των διατάξεων περί οικογενειακής ενότητας θα πρέπει πάντα να βασίζεται σε πραγματικές οικογενειακές σχέσεις και να μην περιλαμβάνει καταναγκαστικούς γάμους και γάμους ή σύμφωνα συμβίωσης που συνήφθησαν με μοναδικό σκοπό την είσοδο ή τη διαμονή του ενδιαφερόμενου προσώπου σε κράτος μέλος. Προκειμένου να μην γίνονται διακρίσεις στα μέλη της οικογένειας βάσει του τόπου όπου δημιουργήθηκε η οικογένεια, η έννοια της οικογένειας θα πρέπει να περιλαμβάνει και τις οικογένειες που δημιουργούνται εκτός της χώρας καταγωγής, αλλά πριν από την άφιξή τους στο έδαφος της Ένωσης.

(20)

Όταν ένα κράτος μέλος αποφασίζει, για τον σκοπό της ενότητας της οικογένειας, ότι το μείζον συμφέρον ενός έγγαμου ανηλίκου βρίσκεται με τους γονείς του, ο σύζυγος ή η σύζυγος του εν λόγω ανηλίκου δεν θα πρέπει να αντλεί κανένα δικαίωμα διαμονής από τον εν λόγω γάμο βάσει του παρόντος κανονισμού.

(21)

Ο παρών κανονισμός δεν θίγει το πρωτόκολλο αριθ. 24 για το άσυλο των υπηκόων των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο προσαρτάται στη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ) και στη ΣΛΕΕ.

(22)

Η αναγνώριση του καθεστώτος πρόσφυγα είναι πράξη με δηλωτικό χαρακτήρα.

(23)

Οι διαβουλεύσεις με τον Ύπατο Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (ΥΑΗΕΠ) θα μπορούσαν να παράσχουν πολύτιμη καθοδήγηση στις αρχές των κρατών μελών όταν αποφασίζουν αν ο αιτών είναι πρόσφυγας κατά την έννοια του άρθρου 1 της Σύμβασης της Γενεύης.

(24)

Όταν εξετάζει κατά πόσο είναι βάσιμος ο φόβος του αιτούντος ότι θα διωχθεί ή ότι διατρέχει πραγματικό κίνδυνο σοβαρής βλάβης και κατά πόσο σταθερές και εδραιωμένες μη κρατικές αρχές, συμπεριλαμβανομένων των διεθνών οργανώσεων, ελέγχουν ένα κράτος ή σημαντικό τμήμα της επικράτειάς του και παρέχουν προστασία, καθώς και όταν εξετάζει κατά πόσο ο αιτών έχει πρόσβαση σε προστασία κατά της δίωξης ή της σοβαρής βλάβης σε άλλο τμήμα της χώρας καταγωγής από εκεί όπου βρίσκεται το σπίτι του («εναλλακτική λύση εγχώριας προστασίας»), η αποφαινόμενη αρχή θα πρέπει να λάβει υπόψη της, μεταξύ άλλων, τις σχετικές γενικές πληροφορίες και συστάσεις του ΥΑΗΕΠ.

(25)

Είναι σκόπιμη η θέσπιση απαιτήσεων για τον ορισμό και το περιεχόμενο του καθεστώτος πρόσφυγα, ούτως ώστε οι αρμόδιοι εθνικοί φορείς των κρατών μελών να καθοδηγούνται κατά την εφαρμογή της σύμβασης της Γενεύης.

(26)

Είναι αναγκαίο να θεσπισθούν κοινά κριτήρια για την αναγνώριση των αιτούντων άσυλο ως προσφύγων κατά την έννοια του άρθρου 1 της σύμβασης της Γενεύης.

(27)

Σε περίπτωση που ένα ή περισσότερα σημεία των όσων δηλώνει ο αιτών δεν τεκμηριώνονται με έγγραφα ή άλλες αποδείξεις, θα πρέπει να αναγνωρίζεται στον αιτούντα το ευεργέτημα της αμφιβολίας, υπό την προϋπόθεση ότι αυτός έχει καταβάλει πραγματική προσπάθεια να τεκμηριώσει την ανάγκη διεθνούς προστασίας, ότι έχει υποβάλει όλα τα συναφή στοιχεία που έχει στη διάθεσή του και ότι έχει παράσχει ικανοποιητική εξήγηση για την έλλειψη άλλων σχετικών στοιχείων, ότι τα όσα δηλώνει θεωρούνται συνεπή και ευλογοφανή και ότι η γενική αξιοπιστία του αιτούντος θεωρείται αποδεδειγμένη, έχοντας υπόψη τη χρονική στιγμή κατά την οποία υπέβαλε την αίτησή του για παροχή διεθνούς προστασίας και, κατά περίπτωση, τους λόγους για τους οποίους δεν την υπέβαλε νωρίτερα.

(28)

Η αποφαινόμενη αρχή δεν θα πρέπει να συνάγει ότι ο αιτών στερείται αξιοπιστίας απλώς και μόνο επειδή δεν ανέφερε τον δεδηλωμένο γενετήσιο προσανατολισμό του την πρώτη φορά που του ζητήθηκε να περιγράψει τους λόγους για την δίωξη που υπέστη, εκτός και αν είναι πασιφανές ότι ο αιτών επιθυμεί απλά να καθυστερήσει ή να εμποδίσει την εφαρμογή της απόφασης για την επιστροφή του.

(29)

Πεποιθήσεις, φρονήματα ή προσανατολισμοί του αιτούντος που οδηγούν σε δραστηριότητες οι οποίες θα μπορούσαν να εξηγήσουν τον βάσιμο φόβο ότι θα διωχθεί ή το ότι διατρέχει πραγματικό κίνδυνο σοβαρής βλάβης θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη ακόμη και αν εκφράστηκαν ελάχιστα ή καθόλου κατά τη διάρκεια παραμονής στην χώρα καταγωγής.

(30)

Όταν ο αιτών δεν είναι διαθέσιμος κατά τη διάρκεια της διαδικασίας λόγω περιστάσεων πέρα από τον έλεγχό του, εφαρμόζονται οι σχετικές διατάξεις και οι σχετικές διασφαλίσεις που ορίζονται στον κανονισμό (ΕΕ) 2024/1351 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (8), τον κανονισμό (ΕΕ) 2024/1348 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (9) και την οδηγία (ΕΕ) 2024/1346 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (10).

(31)

Ειδικότερα, είναι αναγκαίο να καθιερωθεί κοινή αντίληψη των εννοιών της επιτόπου ανακύπτουσας ανάγκης παροχής προστασίας, των πηγών βλάβης και προστασίας, της εγχώριας προστασίας και της δίωξης, περιλαμβανομένων των λόγων δίωξης.

(32)

Προστασία μπορεί να παρέχεται είτε από το κράτος, είτε από σταθερές και εδραιωμένες μη κρατικές αρχές, συμπεριλαμβανομένων των διεθνών οργανώσεων, που ελέγχουν το κράτος ή σημαντικό τμήμα της επικράτειάς του και πληρούν τις προϋποθέσεις του παρόντος κανονισμού, υπό την προϋπόθεση ότι μπορούν και επιθυμούν να παράσχουν προστασία. Η προστασία αυτή θα πρέπει να είναι αποτελεσματική και όχι προσωρινή.

(33)

Σε περίπτωση που το κράτος ή όργανα του κράτους δεν είναι φορείς της δίωξης ή της σοβαρής βλάβης, η αποφαινόμενη αρχή θα πρέπει να εξετάζει, στο πλαίσιο της αξιολόγησης της αίτησης παροχής διεθνούς προστασίας, κατά πόσον υφίσταται εναλλακτική λύση εγχώριας προστασίας μόλις διαπιστωθεί ότι τα κριτήρια αναγνώρισης που ορίζονται στον παρόντα κανονισμό θα εφαρμόζονταν σε άλλη περίπτωση στον αιτούντα. Μια εναλλακτική λύση εγχώριας προστασίας κατά της δίωξης ή της σοβαρής βλάβης θα πρέπει να είναι πράγματι διαθέσιμη στους αιτούντες σε τμήμα της χώρας καταγωγής στο οποίο μπορούν να ταξιδέψουν και να γίνουν δεκτοί με ασφάλεια και νόμιμο τρόπο και στο οποίο μπορεί εύλογα να αναμένεται ότι θα εγκατασταθούν. Το βάρος της απόδειξης της διαθεσιμότητας εναλλακτικής εγχώριας προστασίας θα πρέπει να φέρει η αποφαινόμενη αρχή. Όταν η αποφαινόμενη αρχή αποδείξει ότι υπάρχει εναλλακτική λύση εσωτερικής προστασίας, οι αιτούντες θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να προσκομίσουν αποδεικτικά στοιχεία και να υποβάλουν στοιχεία που έχουν στη διάθεσή τους.

(34)

Όταν εξετάζει κατά πόσο μπορεί ευλόγως να αναμένεται ότι ο αιτών θα εγκατασταθεί σε άλλο τμήμα της χώρας καταγωγής, η αποφαινόμενη αρχή θα πρέπει επίσης να λαμβάνει υπόψη κατά πόσο θα μπορέσει ο αιτών να καλύψει τις βασικές του ανάγκες σε ό,τι αφορά την τροφή, τη βασική ατομική υγιεινή και τη στέγαση στο πλαίσιο των τοπικών συνθηκών που επικρατούν στη χώρα καταγωγής του.

(35)

Όταν το κράτος ή τα όργανα του κράτους είναι οι φορείς της δίωξης ή της σοβαρής βλάβης, θα πρέπει να υπάρχει το τεκμήριο ότι δεν παρέχεται αποτελεσματική προστασία στον αιτούντα και η αποφαινόμενη αρχή δεν είναι ανάγκη να εξετάζει εάν υπάρχει εναλλακτική λύση εγχώριας προστασίας. Η αποφαινόμενη αρχή θα πρέπει να είναι σε θέση να εξετάζει κατά πόσον υπάρχει εναλλακτική δυνατότητα εγχώριας προστασίας μόνο όταν αποδεικνύεται σαφώς ότι ο κίνδυνος δίωξης ή σοβαρής βλάβης απορρέει από φορέα του οποίου η εξουσία περιορίζεται σαφώς σε συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή ή όταν το ίδιο το κράτος ασκεί έλεγχο μόνο σε ορισμένα τμήματα της σχετικής χώρας.

(36)

Κατά την αξιολόγηση επιτόπου αίτησης, το γεγονός ότι ο κίνδυνος δίωξης ή σοβαρής βλάβης βασίζεται σε περιστάσεις που δεν αποτελούν εκδήλωση ή προέκταση πεποιθήσεων ή προσανατολισμών τις οποίες ο αιτών είχε ήδη στη χώρα καταγωγής θα μπορούσε να λειτουργήσει ως ένδειξη ότι μοναδικός ή κύριος σκοπός του αιτούντος ήταν η δημιουργία των αναγκαίων συνθηκών για την υποβολή αίτησης για διεθνή προστασία.

(37)

Αναλόγως των περιστάσεων, στις πράξεις δίωξης που στοχεύουν το φύλο ή τα παιδιά μπορούν να περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, η στρατολόγηση ανηλίκων, ο ακρωτηριασμός των γεννητικών οργάνων, οι καταναγκαστικοί γάμοι, η εμπορία παιδιών και η παιδική εργασία και η εμπορία ανθρώπων για σεξουαλική εκμετάλλευση.

(38)

Οι πράξεις δίωξης μπορεί να λάβουν τη μορφή διακριτικής ή δυσανάλογης δικαστικής δίωξης ή τιμωρίας. Αυτού του είδους οι δυσανάλογες ή διακριτικές δικαστικές διώξεις ή τιμωρίες ενδέχεται να προκύψουν, μεταξύ άλλων, σε καταστάσεις όπου ο αιτών αρνείται να εκπληρώσει στρατιωτική θητεία για ηθικούς, θρησκευτικούς ή πολιτικούς λόγους ή διότι ανήκει σε ιδιαίτερη εθνοτική ομάδα ή λόγω συγκεκριμένης ιθαγένειας.

(39)

Μία από τις προϋποθέσεις αναγνώρισης του καθεστώτος πρόσφυγα κατά την έννοια του άρθρου 1 στοιχείο A της σύμβασης της Γενεύης έγκειται στην ύπαρξη αιτιώδους συνάφειας μεταξύ των λόγων της δίωξης, δηλαδή της φυλής, της θρησκείας ή των πεποιθήσεων, της ιθαγένειας, των πολιτικών πεποιθήσεων ή της ιδιότητας μέλους ιδιαίτερης κοινωνικής ομάδας και των πράξεων δίωξης ή της έλλειψης προστασίας κατά τέτοιων πράξεων.

(40)

Είναι εξίσου αναγκαίο να καθιερωθεί κοινή εννοιολογική αντίληψη του λόγου δίωξης που στηρίζεται στην «ιδιότητα μέλους ιδιαίτερης κοινωνικής ομάδας». Για τους σκοπούς του καθορισμού της ιδιαίτερης κοινωνικής ομάδας, θα πρέπει να λαμβάνονται δεόντως υπόψη θέματα που απορρέουν από τον γενετήσιο προσανατολισμό ή το φύλο του αιτούντος, συμπεριλαμβανομένης της ταυτότητας του φύλου και της έκφρασης του φύλου, τα οποία θα μπορούσαν να σχετίζονται με ορισμένες νομικές παραδόσεις και έθιμα, που οδηγούν επί παραδείγματι σε ακρωτηριασμό των γεννητικών οργάνων, υποχρεωτική στείρωση ή υποχρεωτική αποβολή, στον βαθμό που έχουν σχέση με τον βάσιμο φόβο του αιτούντος για δίωξη σε βάρος του. Αναλόγως των περιστάσεων, η αναπηρία θα μπορούσε να αποτελέσει χαρακτηριστικό για τους σκοπούς καθορισμού μιας ιδιαίτερης κοινωνικής ομάδας.

(41)

Οι συνθήκες που επικρατούν στη χώρα καταγωγής συμπεριλαμβανομένης, για παράδειγμα, της ύπαρξης και της εφαρμογής ποινικών νόμων που αφορούν ειδικά τις γυναίκες και τους άνδρες ομοφυλόφιλους και τα αμφιφυλόφιλα, διεμφυλικά και διαφυλικά άτομα μπορούν να σημαίνουν ότι τα πρόσωπα αυτά πρέπει να θεωρηθούν ως αποτελούντα ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα.

(42)

Κατά την αξιολόγηση αίτησης παροχής διεθνούς προστασίας, οι αρμόδιες αρχές των κρατών μελών θα πρέπει να χρησιμοποιούν μεθόδους για την αξιολόγηση της αξιοπιστίας του αιτούντος με τρόπο που να σέβεται τα δικαιώματα του εν λόγω αιτούντος όπως τα εγγυάται ο Χάρτης και η ΕΣΔΑ, ιδιαίτερα το δικαίωμα στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια και τον σεβασμό της ιδιωτικής και της οικογενειακής ζωής. Ειδικότερα όσον αφορά τον γενετήσιο προσανατολισμό και την ταυτότητα του φύλου, οι αιτούντες δεν θα πρέπει να υποβάλλονται σε λεπτομερείς ανακρίσεις ή δοκιμασίες σχετικά με τις σεξουαλικές πρακτικές τους.

(43)

Οι σκοποί και οι αρχές του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών καθορίζονται στο προοίμιο και στα άρθρα 1 και 2 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και ενσωματώνονται στα ψηφίσματά του σχετικά με τα μέτρα για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Με τα εν λόγω ψηφίσματα διαπιστώνεται, μεταξύ άλλων, ότι «οι τρομοκρατικές πράξεις, μέθοδοι και πρακτικές είναι αντίθετες προς τους σκοπούς και τις αρχές των Ηνωμένων Εθνών» και ότι «η εν γνώσει χρηματοδότηση, ο σχεδιασμός και η υποκίνηση τρομοκρατικών πράξεων αντιβαίνουν επίσης προς τους σκοπούς και τις αρχές των Ηνωμένων Εθνών».

(44)

Για τον σκοπό της εφαρμογής των διατάξεων του παρόντος κανονισμού σχετικά με τον αποκλεισμό από τη διεθνή προστασία, όταν υπάρχουν βάσιμοι λόγοι να υποτεθεί ότι ο αιτών έχει διαπράξει πράξη ή πράξεις που αντιβαίνουν στους σκοπούς και τις αρχές που ορίζονται στα άρθρα 1 και 2 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, δεν αποτελεί προαπαιτούμενο το να αποδειχθεί ότι ο εν λόγω αιτών έχει καταδικαστεί για ένα από τα τρομοκρατικά εγκλήματα που αναφέρονται στο άρθρο 3 παράγραφος 1 της οδηγίας (ΕΕ) 2017/541 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (11).

(45)

Για τον σκοπό της εφαρμογής των διατάξεων του παρόντος κανονισμού σχετικά με τον αποκλεισμό από τη διεθνή προστασία αιτούντος για τέλεση πράξεων που συνιστούν συμμετοχή στις δραστηριότητες τρομοκρατικής ομάδας, το γεγονός ότι δεν έχει αποδειχθεί ότι ο εν λόγω αιτών διέπραξε, επιχείρησε ή απείλησε να διαπράξει τρομοκρατική πράξη, όπως ορίζεται στις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, δεν εμποδίζει τις αρχές των κρατών μελών να θεωρήσουν τη συμπεριφορά του αιτούντος αντίθετη προς τους σκοπούς και τις αρχές των Ηνωμένων Εθνών.

(46)

Για τους σκοπούς της ατομικής εκτίμησης πραγματικών περιστατικών που θα μπορούσαν να αποτελέσουν σοβαρούς λόγους για να θεωρηθεί ότι ο αιτών είναι ένοχος για πράξεις αντίθετες προς τους σκοπούς και τις αρχές των Ηνωμένων Εθνών, έχει διαπράξει τέτοιες πράξεις ή έχει συμμετάσχει με άλλον τρόπο σε τέτοιες πράξεις, το γεγονός ότι ο αιτών καταδικάστηκε από τα δικαστήρια κράτους μέλους για συμμετοχή στις δραστηριότητες τρομοκρατικής ομάδας έχει ιδιαίτερη σημασία, όπως και η διαπίστωση δικαστηρίου ότι ο αιτών ήταν μέλος της ηγεσίας μιας τέτοιας ομάδας, χωρίς να απαιτείται να αποδειχθεί ότι ο αιτών υποκίνησε τρομοκρατική πράξη ή συμμετείχε με άλλον τρόπο σε αυτήν.

(47)

Η διάπραξη πολιτικού εγκλήματος δεν αποτελεί καταρχήν λόγο που να αιτιολογεί τον αποκλεισμό από το καθεστώς πρόσφυγα. Ωστόσο, οι ιδιαίτερα σκληρές πράξεις, σε περίπτωση που η εν λόγω πράξη είναι δυσανάλογη με τον εικαζόμενο πολιτικό στόχο, και οι τρομοκρατικές πράξεις που χαρακτηρίζονται από βία, ακόμα και αν διαπράττονται για τυχόν πολιτικό σκοπό, θα πρέπει να θεωρούνται ως σοβαρά μη πολιτικά εγκλήματα και επομένως μπορούν να οδηγήσουν σε αποκλεισμό από το καθεστώς πρόσφυγα.

(48)

Είναι επίσης σκόπιμο να θεσπισθούν απαιτήσεις για τον ορισμό και το περιεχόμενο του καθεστώτος επικουρικής προστασίας. Η επικουρική προστασία θα πρέπει να είναι συμπληρωματική και πρόσθετη σε σχέση με το καθεστώς προστασίας των προσφύγων που έχει θεσμοθετηθεί με τη σύμβαση της Γενεύης. Ενώ οι λόγοι προστασίας διαφέρουν μεταξύ καθεστώτος πρόσφυγα και καθεστώτος επικουρικής προστασίας, η συνεχής ανάγκη προστασίας μπορεί να είναι παρόμοιας διάρκειας. Το περιεχόμενο της προστασίας που παρέχεται από το καθεστώς πρόσφυγα ή το καθεστώς επικουρικής προστασίας μπορεί να διαφέρει μόνον όταν προβλέπεται ρητά στον παρόντα κανονισμό. Εντούτοις ο παρών κανονισμός επιτρέπει στα κράτη μέλη να αναγνωρίζουν ίδια δικαιώματα και οφέλη και στα δύο καθεστώτα.

(49)

Είναι αναγκαίο να θεσπιστούν κοινά κριτήρια βάσει των οποίων οι αιτούντες διεθνή προστασία αναγνωρίζονται ως δικαιούχοι επικουρικής προστασίας. Τα εν λόγω κριτήρια θα πρέπει να αντλούνται από τις διεθνείς υποχρεώσεις που απορρέουν από νομικές πράξεις που αφορούν τα δικαιώματα του ανθρώπου και τις πρακτικές που υφίστανται στα κράτη μέλη.

(50)

Προκειμένου να αξιολογηθεί η σοβαρή βλάβη για την οποία οι αιτούντες θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι δικαιούνται επικουρική προστασία, η έννοια της αδιάκριτης άσκησης βίας θα πρέπει να περιλαμβάνει τη βία η άσκηση της οποίας μπορεί να εκτείνεται σε άτομα ανεξάρτητα από τις προσωπικές περιστάσεις τους.

(51)

Για τον σκοπό της αξιολόγησης της σοβαρής βλάβης, οι καταστάσεις στις οποίες οι ένοπλες δυνάμεις τρίτης χώρας αντιμετωπίζουν μία ή περισσότερες ένοπλες ομάδες ή στις οποίες δύο ή περισσότερες ένοπλες ομάδες αντιμετωπίζουν η μία την άλλη θα πρέπει να θεωρούνται ως εσωτερική ένοπλη σύρραξη. Δεν είναι αναγκαίο η σύρραξη αυτή να χαρακτηρίζεται ως «ένοπλη σύρραξη μη διεθνούς χαρακτήρα» κατά το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, ούτε είναι αναγκαίο να διενεργείται, πέραν της εκτιμήσεως του βαθμού βίας στο οικείο έδαφος, χωριστή εκτίμηση της εντάσεως των ενόπλων συγκρούσεων, του επιπέδου οργανώσεως των ενόπλων δυνάμεων ή της διάρκειάς της.

(52)

Όσον αφορά τα αποδεικτικά στοιχεία που απαιτούνται για να αποδειχθεί η ύπαρξη σοβαρής και προσωπικής απειλής κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας αμάχου, οι αποφαινόμενες αρχές δεν θα πρέπει να απαιτούν από τους αιτούντες να προσκομίζουν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι αποτελούν ειδικά στόχο από παράγοντες που σχετίζονται με την προσωπική τους κατάσταση. Ωστόσο, το επίπεδο της αδιάκριτης άσκησης βίας που απαιτείται για την τεκμηρίωση της αίτησης είναι χαμηλότερο όταν οι αιτούντες μπορούν να καταδείξουν ότι θίγονται ειδικώς λόγω παραγόντων που σχετίζονται με την προσωπική τους κατάσταση. Επιπλέον, η ύπαρξη σοβαρής και προσωπικής απειλής θα πρέπει κατ’ εξαίρεση να θεωρείται ως διαπιστωθείσα από την αποφαινόμενη αρχή, όταν ο βαθμός της αδιάκριτης άσκησης βίας που χαρακτηρίζει την ένοπλη σύρραξη είναι τόσο υψηλός, ώστε να υπάρχουν ουσιώδεις λόγοι να πιστεύεται ότι οι άμαχοι, οι οποίοι επιστρέφουν στη χώρα καταγωγής ή στο σχετικό μέρος της χώρας καταγωγής, θα αντιμετωπίσουν, αποκλειστικά λόγω της εκεί παρουσίας τους, πραγματικό κίνδυνο να εκτεθούν σε σοβαρή βλάβη.

(53)

Ανάλογα με τις περιστάσεις, συμπεριλαμβανομένης της διάρκειας και του σκοπού της διαμονής, το ταξίδι στη χώρα καταγωγής θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως ένδειξη ότι οι δικαιούχοι του καθεστώτος πρόσφυγα έχουν κάνει εκ νέου χρήση της προστασίας της χώρας καταγωγής ή έχουν επανεγκατασταθεί στη χώρα καταγωγής τους ή ότι, για τους δικαιούχους του καθεστώτος επικουρικής προστασίας, οι λόγοι για τη χορήγηση του εν λόγω καθεστώτος έχουν παύσει να υφίστανται.

(54)

Σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2024/1348, τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι αιτούντες έχουν πρόσβαση σε αποτελεσματική προσφυγή ενώπιον δικαστηρίου κατά αποφάσεων αποφαινόμενων αρχών που αποφασίζουν για την απόρριψη αιτήσεων διεθνούς προστασίας ως αβάσιμων ή κατά αποφάσεων για ανάκληση διεθνούς προστασίας. Στο πλαίσιο αυτό, οι λόγοι που οδήγησαν μια αποφαινόμενη αρχή να αποφασίσει να απορρίψει αίτηση παροχής διεθνούς προστασίας ή να ανακαλέσει διεθνή προστασία από δικαιούχο θα πρέπει να υπόκεινται σε ενδελεχή έλεγχο από αρμόδιο δικαστήριο στο πλαίσιο τυχόν προσφυγής κατά της εν λόγω απόφασης απόρριψης ή ανάκλησης.

(55)

Τα ταξιδιωτικά έγγραφα που χορηγούνται στους δικαιούχους διεθνούς προστασίας για πρώτη φορά ή ανανεώνονται μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να συμμορφώνονται με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2252/2004 του Συμβουλίου (12) ή με ισοδύναμες ελάχιστες απαιτήσεις για τα χαρακτηριστικά ασφαλείας και τα βιομετρικά στοιχεία.

(56)

Οι άδειες διαμονής που χορηγούνται σε δικαιούχους διεθνούς προστασίας για πρώτη φορά ή ανανεώνονται μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να συμμορφώνονται με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1030/2002 του Συμβουλίου (13).

(57)

Στο χρονικό διάστημα μεταξύ της χορήγησης διεθνούς προστασίας και της έκδοσης άδειας διαμονής, τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι δικαιούχοι διεθνούς προστασίας έχουν πραγματική πρόσβαση σε όλα τα δικαιώματα που καθορίζονται στον παρόντα κανονισμό, με εξαίρεση την ελεύθερη κυκλοφορία εντός της Ένωσης και την έκδοση ταξιδιωτικού εγγράφου.

(58)

Τα μέλη της οικογένειας, λόγω της στενής σχέσης τους με τους δικαιούχους διεθνούς προστασίας, κατά κανόνα θα είναι ευάλωτα σε πράξεις δίωξης ή σοβαρής βλάβης που θα μπορούσαν να αποτελέσουν τη βάση για τη χορήγηση διεθνούς προστασίας. Για τη διατήρηση της οικογενειακής ενότητας, όταν τα μέλη της οικογένειας που βρίσκονται στο έδαφος του ίδιου κράτους μέλους δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για διεθνή προστασία, θα πρέπει να δικαιούνται να υποβάλουν αίτηση για άδεια διαμονής. Οι εν λόγω άδειες διαμονής θα πρέπει να χορηγούνται, εκτός εάν τα μέλη της οικογένειας εμπίπτουν στους λόγους αποκλεισμού ή εκτός εάν λόγοι εθνικής ασφάλειας ή δημόσιας τάξης επιβάλλουν κάτι διαφορετικό. Τα μέλη της οικογένειας θα πρέπει επίσης να δικαιούνται τα δικαιώματα που παρέχονται στον δικαιούχο διεθνούς προστασίας από τη στιγμή της χορήγησης διεθνούς προστασίας. Με την επιφύλαξη των διατάξεων του παρόντος κανονισμού σχετικά με τη διατήρηση της οικογενειακής ενότητας, όταν η κατάσταση εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 2003/86/ΕΚ του Συμβουλίου (14) και οι προϋποθέσεις οικογενειακής επανένωσης που ορίζονται σε αυτήν έχουν πληρωθεί, τα μέλη της οικογένειας του δικαιούχου διεθνούς προστασίας που δεν πληρούν ατομικά τις προϋποθέσεις για τέτοια προστασία θα πρέπει να λαμβάνουν άδειες διαμονής και δικαιώματα σύμφωνα με την εν λόγω οδηγία. Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να εφαρμόζεται με την επιφύλαξη της οδηγίας 2004/38/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (15).

(59)

Ταξιδιωτικά έγγραφα σε μέλη οικογένειας δικαιούχων διεθνούς προστασίας θα πρέπει να εκδίδονται σύμφωνα με τις εθνικές διαδικασίες.

(60)

Κατά την αξιολόγηση μεταβολής των συνθηκών σε τρίτη χώρα, οι αρμόδιες αρχές των κρατών μελών θα πρέπει να επαληθεύουν, λαμβάνοντας υπόψη την ατομική κατάσταση του δικαιούχου διεθνούς προστασίας, ότι ο φορέας ή οι φορείς προστασίας στην εν λόγω χώρα έχουν λάβει εύλογα μέτρα για να αποτρέψουν τη δίωξη ή τη σοβαρή βλάβη, ότι, ως εκ τούτου, λειτουργούν, μεταξύ άλλων, ένα αποτελεσματικό νομικό σύστημα για τον εντοπισμό, τη δίωξη και την τιμωρία πράξεων που συνιστούν δίωξη ή σοβαρή βλάβη και ότι ο δικαιούχος διεθνούς προστασίας θα έχει πρόσβαση στην εν λόγω προστασία σε περίπτωση ανάκλησης του καθεστώτος πρόσφυγα ή του καθεστώτος επικουρικής προστασίας.

(61)

Κατά την αξιολόγηση του κατά πόσον οι λόγοι στους οποίους βασίστηκε η χορήγηση διεθνούς προστασίας έχουν παύσει να υφίστανται, η αποφαινόμενη αρχή θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη όλες τις σχετικές και διαθέσιμες εθνικές, ενωσιακές και διεθνείς πηγές πληροφοριών και καθοδήγησης, συμπεριλαμβανομένων των συστάσεων του ΥΑΗΕΠ.

(62)

Σε περίπτωση που ο αιτών εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 1 στοιχείο Δ της σύμβασης της Γενεύης σχετικά με την παροχή προστασίας ή συνδρομής από όργανα ή οργανισμούς των Ηνωμένων Εθνών, πέραν του ΥΑΗΕΠ, όταν εξετάζει αν η εν λόγω προστασία ή συνδρομή έχει παύσει να υφίσταται για λόγους πέρα από τον έλεγχο και ανεξάρτητα από τη βούληση του αιτούντος, η αποφαινόμενη αρχή θα πρέπει να εξακριβώσει αν ο αιτών αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την περιοχή δραστηριοτήτων του σχετικού οργάνου ή οργανισμού, αν η προσωπική ασφάλεια του αιτούντος βρισκόταν σε σοβαρό κίνδυνο και αν το σχετικό όργανο ή οργανισμός δεν ήταν σε θέση να διασφαλίσει τις συνθήκες διαβίωσης του αιτούντος σύμφωνα με την εντολή του.

(63)

Όταν το καθεστώς του πρόσφυγα ή το καθεστώς επικουρικής προστασίας παύει να υφίσταται, η απόφαση της αποφαινόμενης αρχής ενός κράτους μέλους να ανακαλέσει το καθεστώς δεν εμποδίζει τον ενδιαφερόμενο υπήκοο τρίτης χώρας ή ανιθαγενή να υποβάλει αίτηση διαμονής βάσει λόγων διαφορετικών από εκείνους που δικαιολόγησαν τη χορήγηση διεθνούς προστασίας ή τη συνέχιση της νόμιμης παραμονής στην επικράτεια του εν λόγω κράτους μέλους για άλλους λόγους, ιδίως όταν είναι κάτοχος έγκυρης ενωσιακής άδειας μακροχρόνιας διαμονής, σύμφωνα με το σχετικό ενωσιακό και εθνικό δίκαιο.

(64)

Η απόφαση για τον τερματισμό διεθνούς προστασίας δεν θα πρέπει να έχει αναδρομική ισχύ. Η απόφαση ανάκλησης διεθνούς προστασίας θα πρέπει να έχει αναδρομική ισχύ. Όταν μια απόφαση βασίζεται σε σκεπτικό παύσης, δεν θα πρέπει να έχει αναδρομική ισχύ. Σε περίπτωση ανάκλησης του καθεστώτος πρόσφυγα ή του καθεστώτος επικουρικής προστασίας λόγω του ότι δεν θα έπρεπε ποτέ να είχε χορηγηθεί, τα κεκτημένα δικαιώματα θα μπορούσαν να διατηρηθούν ή να απολεσθούν σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο.

(65)

Οι δικαιούχοι διεθνούς προστασίας θα πρέπει να διαμένουν στο κράτος μέλος που τους χορήγησε προστασία. Οι δικαιούχοι διεθνούς προστασίας που είναι κάτοχοι έγκυρου ταξιδιωτικού εγγράφου και άδειας διαμονής που έχει εκδοθεί από κράτος μέλος που εφαρμόζει πλήρως το κεκτημένο του Σένγκεν θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να εισέρχονται και να κυκλοφορούν ελεύθερα στο έδαφος των κρατών μελών που εφαρμόζουν πλήρως το κεκτημένο του Σένγκεν, εντός της επιτρεπόμενης περιόδου διαμονής σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2016/399 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (16) και το άρθρο 21 της σύμβασης εφαρμογής της συμφωνίας του Σένγκεν (17). Οι δικαιούχοι διεθνούς προστασίας μπορούν επίσης να υποβάλουν αίτηση διαμονής σε κράτος μέλος διαφορετικό από το κράτος μέλος που τους χορήγησε διεθνή προστασία, σύμφωνα με τους σχετικούς ενωσιακούς και εθνικούς κανόνες. Ωστόσο, αυτό δεν συνεπάγεται μεταφορά του καθεστώτος πρόσφυγα ή του καθεστώτος επικουρικής προστασίας και των συναφών δικαιωμάτων.

(66)

Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι δικαιούχοι διεθνούς προστασίας τηρούν την επιτρεπόμενη περίοδο παραμονής ή διαμονής σύμφωνα με το σχετικό εθνικό, ενωσιακό ή διεθνές δίκαιο, η οδηγία 2003/109/ΕΚ του Συμβουλίου (18) θα πρέπει να τροποποιηθεί, ώστε να προβλέπει ότι η περίοδος πέντε ετών μετά την οποία οι δικαιούχοι διεθνούς προστασίας είναι επιλέξιμοι για το καθεστώς του επί μακρόν διαμένοντος της Ένωσης θα πρέπει, κατ’ αρχήν, να επανεκκινείται κάθε φορά που ένας δικαιούχος διεθνούς προστασίας βρίσκεται σε κράτος μέλος διαφορετικό από το κράτος μέλος που χορήγησε στον εν λόγω δικαιούχο διεθνή προστασία χωρίς δικαίωμα παραμονής ή διαμονής εκεί.

(67)

Οι αρχές των κρατών μελών διατηρούν κάποια διακριτική ευχέρεια όσον αφορά τη δημόσια τάξη και την εθνική ασφάλεια, η οποία θα πρέπει να ερμηνεύεται σύμφωνα με το εθνικό, το ενωσιακό και το διεθνές δίκαιο. Με την επιφύλαξη της ατομικής αξιολόγησης των συγκεκριμένων πραγματικών περιστατικών, η έννοια της εθνικής ασφάλειας και της δημόσιας τάξης μπορεί να καλύπτει περιπτώσεις στις οποίες υπήκοος τρίτης χώρας ανήκει σε οργάνωση που υποστηρίζει τη διεθνή τρομοκρατία ή υποστηρίζει οργάνωση αυτού του είδους. Όταν εξετάζουν κατά πόσο ένας υπήκοος τρίτης χώρας ή ανιθαγενής συνιστά κίνδυνο κατά της εθνικής ασφάλειας κράτους μέλους, οι αρχές του δικαιούνται να λαμβάνουν υπόψη, μεταξύ άλλων, πληροφορίες που λαμβάνουν από άλλα κράτη μέλη ή τρίτες χώρες.

(68)

Όταν αποφασίζει σχετικά με το δικαίωμα στα ευεργετήματα που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό, η αρμόδια αρχή θα πρέπει να λαμβάνει δεόντως υπόψη το μείζον συμφέρον του παιδιού, καθώς και τις ειδικές περιστάσεις της εξάρτησης από τον δικαιούχο διεθνούς προστασίας στενών συγγενών που ευρίσκονται ήδη στο οικείο κράτος μέλος και που δεν είναι μέλη της οικογένειας. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όταν ο στενός συγγενής του δικαιούχου διεθνούς προστασίας είναι έγγαμος ανήλικος που όμως δεν συνοδεύεται από τον σύζυγο ή την σύζυγό του, το μείζον συμφέρον του ανηλίκου θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι ευρίσκεται με την αρχική οικογένειά του.

(69)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να είναι σε θέση να περιορίζουν την πρόσβαση σε μισθωτή ή ανεξάρτητη επαγγελματική δραστηριότητα όσον αφορά θέσεις που περιλαμβάνουν την άσκηση δημόσιας εξουσίας, καθώς και την ευθύνη για τη διαφύλαξη του γενικού συμφέροντος του κράτους ή άλλων δημόσιων αρχών. Στο πλαίσιο της άσκησης του δικαιώματός για ίση μεταχείριση όσον αφορά τη συμμετοχή σε οργάνωση εργαζομένων ή εργοδοτών σε συγκεκριμένη δραστηριότητα, οι δικαιούχοι διεθνούς προστασίας θα πρέπει να είναι δυνατό να εξαιρούνται από τη συμμετοχή στη διαχείριση οργανισμών που διέπονται από το δημόσιο δίκαιο και από αξιώματα που διέπονται από το δημόσιο δίκαιο.

(70)

Τα επιδόματα στέγασης θα πρέπει να αποτελούν βασικά ευεργετήματα, στον βαθμό που μπορούν να θεωρηθούν κοινωνική αρωγή.

(71)

Για να βελτιωθεί η αποτελεσματική άσκηση των δικαιωμάτων και των ευεργετημάτων που θεσπίζονται στον παρόντα κανονισμό από τους δικαιούχους διεθνούς προστασίας, είναι ανάγκη να λαμβάνονται υπόψη οι συγκεκριμένες ανάγκες τους και οι ιδιαίτερες προκλήσεις ένταξης τις οποίες αυτοί αντιμετωπίζουν, καθώς και να διευκολύνεται η πρόσβαση σε δικαιώματα σχετικά με την ένταξη ειδικότερα όσον αφορά εκπαιδευτικά προγράμματα τα οποία σχετίζονται με την απασχόληση και την επαγγελματική κατάρτιση και την πρόσβαση στις διαδικασίες αναγνώρισης αλλοδαπών πτυχίων, πιστοποιητικών και άλλων αποδεικτικών επίσημων τίτλων, ιδίως σε περιπτώσεις όπου υπάρχει έλλειψη τεκμηριωμένων αποδεικτικών στοιχείων ή αδυναμία κάλυψης του κόστους που σχετίζεται με τις διαδικασίες αναγνώρισης.

(72)

Οι δικαιούχοι διεθνούς προστασίας θα πρέπει να απολαμβάνουν ίσης μεταχείρισης με τους υπηκόους του κράτους μέλους που τους χορήγησε διεθνή προστασία όσον αφορά την κοινωνική ασφάλιση.

(73)

Η πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, συμπεριλαμβανομένης της σωματικής και ψυχικής υγείας και της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγειονομικής περίθαλψης, θα πρέπει να διασφαλίζεται για τους δικαιούχους διεθνούς προστασίας, υπό την προϋπόθεση ότι διασφαλίζεται επίσης για τους υπηκόους του κράτους μέλους που τους χορήγησε διεθνή προστασία.

(74)

Προκειμένου να διευκολυνθεί η ένταξη των δικαιούχων διεθνούς προστασίας στην κοινωνία, θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε μέτρα ένταξης, σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο, υπό όρους που θα καθοριστούν από τα κράτη μέλη. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο να διατηρήσουν οι δικαιούχοι διεθνούς προστασίας πρόσβαση σε μαθήματα γλώσσας στις περιπτώσεις που είχαν πρόσβαση σε μαθήματα γλώσσας ως αιτούντες.

(75)

Η αποτελεσματική παρακολούθηση της εφαρμογής του παρόντος κανονισμού απαιτεί την αξιολόγησή του σε τακτά διαστήματα.

(76)

Δεδομένου ότι οι στόχοι του παρόντος κανονισμού, δηλαδή η θέσπιση απαιτήσεων για την παροχή διεθνούς προστασίας από τα κράτη μέλη σε υπηκόους τρίτων χωρών και σε ανιθαγενείς, για ένα ενιαίο καθεστώς για τους πρόσφυγες ή για τα άτομα που δικαιούνται επικουρική προστασία και για το περιεχόμενο της παρεχόμενης προστασίας, δεν μπορούν να επιτευχθούν επαρκώς από τα κράτη μέλη, μπορούν όμως, λόγω της κλίμακας και των αποτελεσμάτων του παρόντος κανονισμού, να επιτευχθούν καλύτερα σε επίπεδο Ένωσης, η Ένωση μπορεί να λάβει μέτρα σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας του άρθρου 5 ΣΕΕ. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας όπως διατυπώνεται στο ίδιο άρθρο, ο παρών κανονισμός δεν υπερβαίνει τα απαιτούμενα για την επίτευξη των στόχων αυτών.

(77)

Σύμφωνα με τα άρθρα 1 και 2 και το άρθρο 4α παράγραφος 1 του πρωτοκόλλου αριθ. 21 για τη θέση του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιρλανδίας όσον αφορά τον χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης, που προσαρτάται στη ΣΕΕ και στη ΣΛΕΕ, και με την επιφύλαξη του άρθρου 4 του εν λόγω πρωτοκόλλου, η Ιρλανδία δεν συμμετέχει στην έκδοση του παρόντος κανονισμού και δεν δεσμεύεται από αυτόν ούτε υπόκειται στην εφαρμογή του.

(78)

Σύμφωνα με τα άρθρα 1 και 2 του πρωτοκόλλου αριθ. 22 σχετικά με τη θέση της Δανίας, το οποίο προσαρτάται στη ΣΕΕ και τη ΣΛΕΕ, η Δανία δεν συμμετέχει στην έκδοση του παρόντος κανονισμού και δεν δεσμεύεται από αυτόν ούτε υπόκειται στην εφαρμογή του,