(1)

Στις 13 Οκτωβρίου 2020 το Συμβούλιο εξέδωσε τη σύσταση (ΕΕ) 2020/1475 του Συμβουλίου σχετικά με την εφαρμογή συντονισμένης προσέγγισης όσον αφορά τον περιορισμό της ελεύθερης κυκλοφορίας για την αντιμετώπιση της πανδημίας COVID-19 (1). Η σύσταση καθιέρωσε μια συντονισμένη προσέγγιση σχετικά με τα ακόλουθα βασικά σημεία: εφαρμογή κοινών κριτηρίων και κατώτατων ορίων κατά τη λήψη απόφασης σχετικά με τη θέσπιση περιορισμών στην ελεύθερη κυκλοφορία, αποτύπωση του κινδύνου μετάδοσης της νόσου COVID-19 σε χάρτη βάσει συμφωνημένου χρωματικού κώδικα, και συντονισμένη προσέγγιση όσον αφορά τα τυχόν μέτρα που μπορούν να εφαρμοστούν κατάλληλα σε πρόσωπα που μετακινούνται μεταξύ περιοχών, ανάλογα με το επίπεδο κινδύνου μετάδοσης στις εν λόγω περιοχές.

(2)

Με βάση τα κριτήρια και τα κατώτατα όρια που καθόρισε η εν λόγω σύσταση, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων δημοσιεύει, μία φορά την εβδομάδα, χάρτη των κρατών μελών, με ανάλυση κατά περιφέρεια, προκειμένου να υποστηρίζει τη διαδικασία λήψης αποφάσεων από τα κράτη μέλη (2).

(3)

Όπως προβλέπεται στην αιτιολογική σκέψη 15 της εν λόγω σύστασης, η Επιτροπή, με τη στήριξη του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων, θα πρέπει, υπό το πρίσμα της εξελισσόμενης επιδημιολογικής κατάστασης, να εξακολουθήσει να εξετάζει σε τακτική βάση τα κριτήρια, τις ανάγκες σε δεδομένα και τα κατώτατα όρια που περιγράφονται στην παρούσα σύσταση, συμπεριλαμβανομένου του αν θα πρέπει να ληφθούν υπόψη άλλα κριτήρια ή να προσαρμοστούν τα κατώτατα όρια, και να μεταβιβάζει τα πορίσματά της προς εξέταση στο Συμβούλιο, μαζί με πρόταση για τροποποίηση της σύστασης.

(4)

Δύο παράγοντες επηρεάζουν την πορεία της πανδημίας επί του παρόντος. Αφενός, από τις αρχές του 2021, με τους μαζικούς εμβολιασμούς που βρίσκονται σε εξέλιξη, εκατομμύρια Ευρωπαίοι έχουν ήδη εμβολιαστεί κατά της νόσου COVID-19. Ωστόσο, όπως υπογραμμίζεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με ένα ενιαίο μέτωπο καταπολέμησης της νόσου COVID-19 (3), ενώ οι λοιμώξεις αυξάνονται και έως ότου πραγματοποιηθούν εμβολιασμοί στην απαιτούμενη κλίμακα για την αντιστροφή της πορείας της πανδημίας, θα απαιτηθεί συνεχής επαγρύπνηση, μέτρα ανάσχεσης και έλεγχοι της δημόσιας υγείας. Συγκεκριμένα, η ΕΕ και τα κράτη μέλη πρέπει να αναλάβουν δράση για να περιορίσουν τον κίνδυνο ενός δυνητικά πιο σκληρού προσεχούς κύματος λοιμώξεων, χαρακτηριζόμενου από τις πιο μεταδοτικές, νέες παραλλαγές του ιού SARS-CoV-2, οι οποίες έχουν ήδη εκδηλωθεί σε ολόκληρη την Ευρώπη.

(5)

Η πρόσφατη εμφάνιση νέων παραλλαγών του ιού αποτελεί αιτία έντονης ανησυχίας. Ενώ επί του παρόντος δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι οι εν λόγω παραλλαγές προκαλούν σοβαρότερη νόσηση, φαίνεται να είναι κατά 50-70 % περισσότερο μεταδοτικές (4). Αυτό σημαίνει ότι ο ιός μπορεί να εξαπλωθεί ευκολότερα και ταχύτερα, καταπονώντας περαιτέρω τα υπερβολικά βεβαρημένα συστήματα υγείας. Αυτό αποτελεί πιθανή αιτία για τη σημαντική αύξηση των κρουσμάτων στα περισσότερα κράτη μέλη κατά τις τελευταίες εβδομάδες.

(6)

Στην πιο πρόσφατη αξιολόγηση κινδύνου σχετικά με την εξάπλωση στην ΕΕ/στον ΕΟΧ των νέων παραλλαγών του SARS-CoV-2 που προκαλούν ανησυχία (5), το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων δήλωσε ότι ο κίνδυνος που συνδέεται με την εισαγωγή και την εξάπλωσή τους στην κοινότητα έχει αυξηθεί και θεωρείται πλέον υψηλός/πολύ υψηλός.

(7)

Ως μία από τις δυνατότητες για την αντιμετώπιση αυτού του κινδύνου, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων συνιστά, προκειμένου να επιβραδυνθούν η εισαγωγή και η εξάπλωση των νέων παραλλαγών SARS-CoV-2 που προκαλούν ανησυχία, να αποφεύγονται τα μη αναγκαία ταξίδια. Εκτός από τις συστάσεις κατά των μη αναγκαίων ταξιδιών και των ταξιδιωτικών περιορισμών για όσους έχουν προσβληθεί, θα πρέπει να διατηρηθούν ταξιδιωτικά μέτρα όπως η υποβολή των ταξιδιωτών σε διαγνωστικές εξετάσεις και καραντίνα, ιδίως των ταξιδιωτών από περιοχές με μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης των νέων παραλλαγών. Εάν η αλληλούχηση γονιδιώματος εξακολουθεί να μην επαρκεί για να αποκλειστεί η πιθανότητα υψηλότερης συχνότητας εμφάνισης των νέων παραλλαγών, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων σχετικά με την αλληλούχηση γονιδιώματος, θα πρέπει επίσης να εξεταστεί η λήψη αναλογικών ταξιδιωτικών μέτρων για τα ταξίδια από περιοχές όπου υπάρχει συνεχές υψηλό επίπεδο μετάδοσης στην κοινότητα.

(8)

Συνεπώς, λαμβανομένων υπόψη των συστάσεων του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων, η σύσταση (ΕΕ) 2020/1475 θα πρέπει να τροποποιηθεί αναλόγως.

(9)

Προκειμένου να ληφθεί υπόψη το πολύ υψηλό επίπεδο μετάδοσης στην κοινότητα, που ενδεχομένως συνδέεται με την αυξημένη μεταδοτικότητα των νέων παραλλαγών που προκαλούν ανησυχία, θα πρέπει να προστεθεί ένα νέο χρώμα, το σκούρο κόκκινο, στον χάρτη που δημοσιεύεται κάθε εβδομάδα από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων. Το χρώμα αυτό θα πρέπει να υποδεικνύει τις περιοχές στις οποίες υπάρχουν πολύ υψηλά επίπεδα κυκλοφορίας του ιού, μεταξύ άλλων λόγω πιο μολυσματικών παραλλαγών που προκαλούν ανησυχία.

(10)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να λαμβάνουν υπόψη τον επιπολασμό των νέων παραλλαγών SARS-CoV-2 που προκαλούν ανησυχία, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη το επίπεδο αλληλούχησης γονιδιώματος που διενεργείται από άλλα κράτη μέλη. Η ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με ένα ενιαίο μέτωπο καταπολέμησης της νόσου COVID-19 τονίζει την ανάγκη να αυξήσουν επειγόντως τα κράτη μέλη την αλληλούχηση γονιδιώματος στο 5-10 % των θετικών αποτελεσμάτων των διαγνωστικών εξετάσεων, εάν χρειαστεί κάνοντας χρήση της ικανότητας του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων, ώστε να διαπιστωθεί η εξέλιξη των παραλλαγών ή να εντοπιστούν νέες.

(11)

Το υψηλό επίπεδο μετάδοσης στην κοινότητα στα περισσότερα κράτη μέλη σημαίνει ότι τα ταξίδια θα συνεχίσουν να αποτελούν ιδιαίτερη πρόκληση. Όλα τα μη αναγκαία ταξίδια, ιδίως από και προς περιοχές υψηλού κινδύνου, θα πρέπει να αποθαρρύνονται έντονα έως ότου βελτιωθεί σημαντικά η επιδημιολογική κατάσταση, ιδίως υπό το πρίσμα της εμφάνισης νέων παραλλαγών. Δεδομένου ότι ο κίνδυνος λοίμωξης ή μετάδοσης είναι παρόμοιος για τα εσωτερικά και τα διασυνοριακά ταξίδια, τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίσουν τη συνοχή μεταξύ των μέτρων που εφαρμόζονται στις δύο κατηγορίες μη αναγκαίων ταξιδιών.

(12)

Στα προφορικά συμπεράσματα που συνήχθησαν μετά τη βιντεοδιάσκεψη των μελών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 21 Ιανουαρίου 2021 (6), ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σημείωσε ότι τα σύνορα πρέπει να παραμείνουν ανοικτά για τη διασφάλιση της λειτουργίας της ενιαίας αγοράς, συμπεριλαμβανομένης της ροής βασικών εμπορευμάτων και υπηρεσιών. Δεν θα πρέπει να επιβληθούν αδιακρίτως ταξιδιωτικές απαγορεύσεις. Ωστόσο, ενδέχεται να χρειαστούν μέτρα περιορισμού των μη αναγκαίων ταξιδιών στην ΕΕ με σκοπό να περιοριστεί η διασπορά του ιού. Χωρίς να διακυβεύσει τις αρχές του, το Συμβούλιο ενδέχεται να χρειαστεί να αναθεωρήσει τις συστάσεις του σχετικά με τα ταξίδια εντός της ΕΕ και τα μη αναγκαία ταξίδια προς την ΕΕ υπό το πρίσμα των κινδύνων που ενέχουν οι νέες παραλλαγές του ιού.

(13)

Μια συντονισμένη προσέγγιση αποσκοπεί στην αποτροπή της επαναφοράς των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα. Το κλείσιμο των συνόρων, καθώς και οι γενικές ταξιδιωτικές απαγορεύσεις και η αναστολή πτήσεων, χερσαίων μεταφορών και πλωτών διελεύσεων δεν δικαιολογούνται, καθώς πιο στοχευμένα μέτρα, όπως η υποχρεωτική υποβολή σε καραντίνα ή σε διαγνωστικές εξετάσεις, έχουν επαρκή αντίκτυπο και προκαλούν μικρότερη διαταραχή. Το σύστημα των «πράσινων λωρίδων» (7) θα πρέπει να διασφαλίσει συνεχείς ροές μεταφορών, ιδίως για να εξασφαλιστεί η ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων και των υπηρεσιών και να αποφευχθούν με τον τρόπο αυτό οι διαταραχές στην αλυσίδα εφοδιασμού.

(14)

Τυχόν περιορισμοί στην ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων πρέπει να εξακολουθήσουν να εφαρμόζονται σύμφωνα με τις γενικές αρχές του δικαίου της Ένωσης, ιδίως την αναλογικότητα και την απαγόρευση των διακρίσεων, μεταξύ άλλων λόγω ιθαγένειας. Συνεπώς, τα μέτρα που λαμβάνονται δεν θα πρέπει να υπερβαίνουν τα απολύτως αναγκαία για την προστασία της δημόσιας υγείας. Η σαφής, έγκαιρη και ολοκληρωμένη ενημέρωση του κοινού παραμένει ζωτικής σημασίας προκειμένου να διασφαλιστούν η προβλεψιμότητα, η ασφάλεια δικαίου και η συμμόρφωση των πολιτών. Οι περιορισμοί θα πρέπει να επιβάλλονται επαρκώς και οι τυχόν προβλεπόμενες κυρώσεις θα πρέπει να είναι αποτελεσματικές και αναλογικές.

(15)

Στις 11 Ιανουαρίου, η επιτροπή υγειονομικής ασφάλειας ενέκρινε συστάσεις για κοινή προσέγγιση της ΕΕ όσον αφορά τα μέτρα απομόνωσης για τους ασθενείς που πάσχουν από COVID-19 και τα μέτρα καραντίνας για τις επαφές και τους ταξιδιώτες. Οι συστάσεις της επιτροπής υγειονομικής ασφάλειας (8) σχετικά με τα μέτρα καραντίνας για τους ταξιδιώτες θα πρέπει να εφαρμόζονται από τα κράτη μέλη όταν επιβάλλουν καραντίνα που σχετίζεται με ταξίδια. Ειδικότερα, όταν επιβάλλονται απαιτήσεις καραντίνας για ταξίδια από περιοχή υψηλού κινδύνου, θα πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο μείωσης της διάρκειας της απαιτούμενης καραντίνας σε περίπτωση αρνητικού αποτελέσματος κατόπιν διαγνωστικής εξέτασης μετά από 5 έως 7 ημέρες μετά την είσοδο, εκτός εάν ο ταξιδιώτης εμφανίσει συμπτώματα.

(16)

Δεδομένης της αύξησης της ικανότητας διεξαγωγής διαγνωστικών εξετάσεων για COVID-19, η σύσταση (ΕΕ) 2020/1475 θα πρέπει να τροποποιηθεί ώστε να δοθεί στα κράτη μέλη η δυνατότητα να απαιτούν από τους ταξιδιώτες από περιοχές που δεν έχουν χαρακτηριστεί «πράσινες» να υποβληθούν σε διαγνωστική εξέταση πριν από την αναχώρησή τους.

(17)

Λόγω του υψηλού επιπέδου μετάδοσης στην κοινότητα στις περιοχές που θα έχουν χαρακτηριστεί «σκούρες κόκκινες», τα άτομα που ταξιδεύουν από τις περιοχές αυτές για μη ουσιώδεις σκοπούς θα πρέπει να υποβάλλονται σε διαγνωστική εξέταση πριν από την αναχώρηση καθώς και σε καραντίνα, σύμφωνα με τις συστάσεις της επιτροπής υγειονομικής ασφάλειας, μετά την άφιξή τους στον προορισμό τους. Όταν οι ταξιδιώτες δεν υποβάλλονται σε καραντίνα στον τόπο διαμονής τους, θα πρέπει να εξασφαλίζονται κατάλληλες υλικές συνθήκες για τις εγκαταστάσεις καραντίνας, καθώς και η προστασία και η παροχή φροντίδας για τα παιδιά που υποβάλλονται σε καραντίνα, οι οποίες να είναι σύμφωνες με τις κατευθυντήριες γραμμές του ΠΟΥ (9).

(18)

Όταν τα άτομα που επιστρέφουν στο κράτος μέλος διαμονής τους δεν μπόρεσαν να υποβληθούν σε διαγνωστική εξέταση πριν από την αναχώρηση, θα πρέπει να τους επιτρέπεται να υποβληθούν σε διαγνωστική εξέταση μετά την άφιξή τους, προκειμένου να αποτραπεί το ενδεχόμενο να μην έχουν τη δυνατότητα να επιστρέψουν στις εστίες τους.

(19)

Δεδομένου του υψηλού επιπέδου λοιμώξεων στις «σκούρες κόκκινες» περιοχές, θα πρέπει επίσης να απαιτείται από τους ταξιδιώτες με ουσιώδη καθήκοντα ή ανάγκες να υποβάλλονται σε διαγνωστική εξέταση για λοίμωξη από τη νόσο COVID-19 και σε καραντίνα, υπό την προϋπόθεση ότι αυτό δεν έχει δυσανάλογο αντίκτυπο στην εκπλήρωση των ουσιωδών καθηκόντων ή αναγκών τους, για παράδειγμα επειδή η έκθεση του ταξιδιώτη στον γενικό πληθυσμό στον προορισμό είναι πολύ περιορισμένη. Ωστόσο, όταν ένα κράτος μέλος, λαμβάνοντας υπόψη την ειδική επιδημιολογική κατάσταση, απαιτεί οι εργαζόμενοι στον τομέα των μεταφορών και οι πάροχοι υπηρεσιών να υποβάλλονται σε διαγνωστικές εξετάσεις, αυτό δεν θα πρέπει να οδηγεί σε διατάραξη των μεταφορών (10). Για να διαφυλαχθούν οι αλυσίδες εφοδιασμού, οι απαιτήσεις καραντίνας δεν θα πρέπει να εφαρμόζονται για το προσωπικό στον τομέα των μεταφορών κατά την άσκηση αυτού του ουσιώδους καθήκοντος.

(20)

Οι περιορισμοί που συνδέονται με τα διασυνοριακά ταξίδια δημιουργούν σημαντικές διαταραχές για τα άτομα που διασχίζουν καθημερινά ή συχνά τα σύνορα για να μεταβούν στην εργασία τους ή σε εκπαιδευτικό ίδρυμα, να επισκεφθούν στενούς συγγενείς, να αναζητήσουν ιατρική περίθαλψη ή να φροντίσουν αγαπημένα πρόσωπα. Τα άτομα αυτά δεν θα πρέπει να υποβάλλονται σε καραντίνα όταν διασχίζουν τα σύνορα για αυτόν τον ουσιώδη σκοπό, δεδομένης της σημαντικής διαταραχής που προκαλεί η εν λόγω απαίτηση στη ζωή και τον βιοπορισμό των ανθρώπων, καθώς και στην οικονομία στο σύνολό της. Εφόσον η επιδημιολογική κατάσταση είναι συγκρίσιμη και στις δύο πλευρές των συνόρων, η απαίτηση να υποβάλλονται τα άτομα αυτά σε συχνές εξετάσεις απλώς και μόνο επειδή διασχίζουν τα σύνορα φαίνεται περιττή. Ο στενός συντονισμός μεταξύ των κρατών μελών και των μεθοριακών περιφερειών θα παραμείνει ιδιαίτερα σημαντικός.

(21)

Δεδομένης της εξελισσόμενης επιδημιολογικής κατάστασης, η Επιτροπή, με τη στήριξη του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων, θα πρέπει να εξακολουθήσει να εξετάζει σε τακτική βάση τα κριτήρια, τις ανάγκες σε δεδομένα και τα κατώτατα όρια που περιγράφονται στην παρούσα σύσταση, συμπεριλαμβανομένου του αν θα πρέπει να ληφθούν υπόψη άλλα κριτήρια ή να προσαρμοστούν τα κατώτατα όρια, και να μεταβιβάζει τα πορίσματά της προς εξέταση στο Συμβούλιο, μαζί με πρόταση για τροποποίηση της σύστασης, κατά περίπτωση,

1.

Στο σημείο 10, το στοιχείο γ) αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

2.

Στο σημείο 10, παρεμβάλλεται το ακόλουθο στοιχείο γα):

3.

Στο σημείο 13, το στοιχείο α) αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

4.

Στο σημείο 13, το στοιχείο δ) αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

5.

Στο σημείο 13, προστίθεται το ακόλουθο στοιχείο ε):

6.

Μετά τον τίτλο «Κοινό πλαίσιο όσον αφορά πιθανά μέτρα για ταξιδιώτες που προέρχονται από περιοχές υψηλότερου κινδύνου» προστίθεται το ακόλουθο σημείο 16α:

7.

Στο σημείο 17, τα στοιχεία α) και β) αντικαθίστανται από το ακόλουθο κείμενο:

8.

Στο σημείο 17 απαλείφεται το ακόλουθο εδάφιο:

«Τα κράτη μέλη δύνανται να παρέχουν στους ταξιδιώτες την επιλογή να υποκαθιστούν τη διαγνωστική εξέταση που αναφέρεται στο στοιχείο β) με διενέργεια διαγνωστικής εξέτασης για λοίμωξη από τη νόσο COVID-19 πριν από την άφιξη.».

9.

Στο σημείο 17 προστίθεται το ακόλουθο εδάφιο:

«Τα κράτη μέλη θα πρέπει να προσφέρουν επαρκή ικανότητα διεξαγωγής διαγνωστικών εξετάσεων και να αποδέχονται ψηφιακά πιστοποιητικά διαγνωστικών εξετάσεων, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι αυτό δεν θίγει την παροχή βασικών υπηρεσιών δημόσιας υγείας, ιδίως όσον αφορά την εργαστηριακή ικανότητα.».

10.

Παρεμβάλλεται το ακόλουθο σημείο 17α:

11.

Παρεμβάλλεται το ακόλουθο σημείο 17β:

12.

Παρεμβάλλεται το ακόλουθο σημείο 19α:

13.

Παρεμβάλλεται το ακόλουθο σημείο 19β:

14.

Το σημείο 21 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο: