9.12.2017   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 423/1

(1)

Η απασχολησιμότητα των αποφοίτων που αποχωρούν από την εκπαίδευση και την κατάρτιση απασχολεί πολλά κράτη μέλη, ιδίως επειδή το ποσοστό απασχόλησης των πρόσφατων αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ένωση δεν έχει ανακάμψει πλήρως μετά την οικονομική κρίση του 2008 (1), ενώ η κατάσταση όσον αφορά την απασχόληση των αποφοίτων προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης διαφέρει μεταξύ των κρατών μελών.

(2)

Συνεπώς, τα κράτη μέλη, σε συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους, παροτρύνθηκαν, με τις κατευθυντήριες γραμμές για τις πολιτικές απασχόλησης των κρατών μελών για το 2015 (2), να προωθήσουν την παραγωγικότητα και την απασχολησιμότητα μέσω της ενδεδειγμένης παροχής κατάλληλων γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων.

(3)

Για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός, έχουν ουσιαστική σημασία οι ποιοτικές πληροφορίες σχετικά με τις ενέργειες των αποφοίτων μετά την απόκτηση του τίτλου σπουδών τους ή μετά την αποχώρησή τους από την εκπαίδευση και την κατάρτιση, ώστε να γίνουν κατανοητές οι αιτίες των προβλημάτων απασχολησιμότητας των αποφοίτων σε συγκεκριμένες περιφέρειες ή οικονομικούς τομείς ή των αποφοίτων από συγκεκριμένους κλάδους σπουδών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ή επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, και να βρεθούν λύσεις γι' αυτά τα προβλήματα απασχολησιμότητας. Η αξία των πληροφοριών αυτών έχει υπογραμμιστεί τόσο στα πρότυπα και τις κατευθυντήριες γραμμές για τη διασφάλιση της ποιότητας στον ευρωπαϊκό χώρο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (ESG) (3) όσο και στο ευρωπαϊκό πλαίσιο αναφοράς για τη διασφάλιση της ποιότητας στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (EQAVET) (4).

(4)

Ωστόσο, δεδομένου ότι τα συστήματα για τη συλλογή, την ανάλυση και τη χρήση των στοιχείων σχετικά με την εξέλιξη των αποφοίτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης δεν είναι επαρκώς ανεπτυγμένα σε πολλά μέρη της Ένωσης, χρειάζονται βελτιωμένες πληροφορίες για να μπορούν οι σπουδαστές να επιλέγουν ενημερωμένα τι θα σπουδάσουν ή για τον σχεδιασμό προγραμμάτων σπουδών ή τη χάραξη κυβερνητικής πολιτικής.

(5)

Επιπλέον, οι μετακινήσεις στην αγορά εργασίας εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το οικονομικό πλαίσιο, το επίπεδο προσόντων και τον τομέα σπουδών. Επηρεάζονται επίσης από κοινωνικοδημογραφικούς παράγοντες και από το οικογενειακό κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο (5). Επομένως, η συλλογή στοιχείων σχετικά με τον αντίκτυπο των διαφόρων αυτών παραγόντων είναι ουσιαστικής σημασίας για την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση του ζητήματος.

(6)

Παρότι πολλά κράτη μέλη αναπτύσσουν συστήματα παρακολούθησης της εξέλιξης, η ανταλλαγή γνώσεων, ορθών πρακτικών και αμοιβαίας μάθησης είναι περιορισμένη.

(7)

Εφόσον τα υπάρχοντα συγκρίσιμα στοιχεία είναι περιορισμένου εύρους και τα στοιχεία που συγκεντρώνονται σε εθνικό επίπεδο δεν είναι συγκρίσιμα με εκείνα που συλλέγουν άλλα κράτη μέλη, δεν είναι εύκολο να συναχθούν συμπεράσματα από τις διαφορές των τάσεων και των παρατηρούμενων αποτελεσμάτων μεταξύ χωρών και περιφερειών.

(8)

Όπως έδειξαν τα αποτελέσματα της δημόσιας διαβούλευσης (6) σχετικά με την ατζέντα εκσυγχρονισμού της ανώτατης εκπαίδευσης της Ένωσης, υπάρχει προβληματισμός ότι η τριτοβάθμια εκπαίδευση δεν παρέχει στους αποφοίτους τις γνώσεις, τις δεξιότητες και τις ικανότητες που χρειάζονται για να επιτύχουν σε ένα ταχέως εξελισσόμενο εκπαιδευτικό και εργασιακό περιβάλλον, και ότι εξακολουθούν να υπάρχουν αναντιστοιχίες δεξιοτήτων σε ορισμένα κράτη μέλη.

(9)

Τα κράτη μέλη ζήτησαν την ανάληψη δράσης σε ενωσιακό επίπεδο, με σκοπό να βελτιωθεί η ροή των πληροφοριών σχετικά με την απασχολησιμότητα, τις αναντιστοιχίες δεξιοτήτων και τις ανάγκες της αγοράς εργασίας. Συγκεκριμένα, στην κοινή έκθεση για το 2015 του Συμβουλίου και της Επιτροπής σχετικά με την εφαρμογή του στρατηγικού πλαισίου για την ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης (ΕΚ 2020) (7) προτείνεται να βελτιωθεί η συνάφεια της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας και την κοινωνία, μεταξύ άλλων και μέσω της καλύτερης κατανόησης και πρόβλεψης των αναγκών και των επιδόσεων της αγοράς εργασίας, π.χ. με την παρακολούθηση της σταδιοδρομίας των αποφοίτων.

(10)

Επίσης, τα κράτη μέλη δεσμεύτηκαν με τα συμπεράσματα της Ρίγας του 2015 να εξασφαλίσουν συνεχή πληροφόρηση και ανάδραση σχετικά με μια νέα σειρά μεσοπρόθεσμων στόχων στον τομέα της ΕΕΚ για το διάστημα 2015–2020, μέσα από ενέργειες όπως η χρήση των στοιχείων σχετικά με την απασχολησιμότητα των αποφοίτων ΕΕΚ και ο συνδυασμός των στοιχείων σχετικά με τη μάθηση, την είσοδο στην αγορά εργασίας και τη σταδιοδρομία, καθώς και η ανάπτυξη της ικανότητας των παραγόντων σε εθνικό επίπεδο να χρησιμοποιούν τα στοιχεία περί αποφοίτων για την προσαρμογή των προγραμμάτων σπουδών, των επαγγελματικών περιγραμμάτων και του περιεχομένου των τυπικών προσόντων που αποκτώνται από την ΕΕΚ στις νέες οικονομικές και τεχνικές απαιτήσεις.

(11)

Εν συνεχεία, στο ψήφισμα σχετικά με την προαγωγή της κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης και συμμετοχικότητας στην ΕΕ μέσω της εκπαίδευσης: η συμβολή της εκπαίδευσης και της κατάρτισης στο Ευρωπαϊκό εξάμηνο του 2016 (8), τα κράτη μέλη υπογράμμισαν τη σημασία που έχει η αντιμετώπιση των αναντιστοιχιών και των ελλείψεων στις δεξιότητες κατά προτεραιότητα.

(12)

Το εν λόγω ψήφισμα στηρίχθηκε σε προηγούμενες εργασίες. Τα κράτη μέλη συμφώνησαν, στα συμπεράσματα του Συμβουλίου του 2014 σχετικά με την επιχειρηματικότητα στην εκπαίδευση και κατάρτιση (9), να χρησιμοποιούν, όπου είναι δυνατόν, πληροφορίες σχετικές με την επαγγελματική εξέλιξη των αποφοίτων κατά την αξιολόγηση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας της εκπαίδευσης και κατάρτισης στην επιχειρηματικότητα.

(13)

Το 2013 τα κράτη μέλη συμφώνησαν, στα συμπεράσματα του Συμβουλίου για την κοινωνική διάσταση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (10), να διευκολύνουν την παροχή πληροφοριών σχετικά με τις ευκαιρίες και τα αποτελέσματα όσον αφορά την εκπαίδευση και την αγορά εργασίας.

(14)

Επίσης, τα κράτη μέλη συμφώνησαν, στα συμπεράσματα του Συμβουλίου του 2012 για την ικανότητα επαγγελματικής ένταξης των αποφοίτων μετά την εκπαίδευση και την κατάρτιση (11), να ορίσουν ως κριτήριο αξιολόγησης ότι, έως το 2020, το 82 % των αποφοίτων ηλικίας 20-34 ετών που έχουν αποχωρήσει από την εκπαίδευση και την κατάρτιση το πολύ τρία έτη πριν από το έτος αναφοράς θα πρέπει να είναι απασχολούμενοι, και συμφώνησαν να παρακολουθούν το ποσοστό των απασχολούμενων αποφοίτων μετά την εκπαίδευση και κατάρτιση, με σκοπό να ενισχύσουν τη βάση τεκμηρίωσης για τη χάραξη πολιτικής όσον αφορά τη διασύνδεση μεταξύ, αφενός, της εκπαίδευσης και της κατάρτισης και, αφετέρου, της απασχόλησης, ενώ τα κράτη μέλη και η Επιτροπή συμφώνησαν να συλλέγουν ποιοτικές πληροφορίες και παραδείγματα ορθών πρακτικών, με σκοπό να συμπληρωθεί η ποσοτική παρακολούθηση και να ενισχυθεί η βάση τεκμηρίωσης για τη χάραξη πολιτικής.

(15)

Ως εκ τούτου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στην ανακοίνωσή της με αντικείμενο ένα νέο θεματολόγιο δεξιοτήτων για την Ευρώπη (12), έδωσε προτεραιότητα στη βελτίωση των πληροφοριών δεξιοτήτων και της πληροφόρησης για καλύτερες επιλογές σταδιοδρομίας, προτείνοντας μια πρωτοβουλία για την παρακολούθηση της εξέλιξης των αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ώστε να υποστηριχθούν τα κράτη μέλη στη βελτίωση της πληροφόρησης σχετικά με τη μετάβαση των αποφοίτων στην αγορά εργασίας. Στο πλαίσιο αυτό, η παρούσα σύσταση παρέχει μια συμπληρωματική προσέγγιση στις πρωτοβουλίες των κρατών μελών και οι δεσμεύσεις είναι προαιρετικές,

1.

Να βελτιώσουν τη διαθεσιμότητα και την ποιότητα των στοιχείων σχετικά με τις δραστηριότητες των αποφοίτων (14) και, όπου αυτό είναι σκόπιμο, των ατόμων που αποχωρούν από την τριτοβάθμια εκπαίδευση και την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση χωρίς να αποφοιτήσουν, μεταξύ άλλων σημειώνοντας πρόοδο έως το 2020 για την καθιέρωση συστημάτων παρακολούθησης της εξέλιξης των αποφοίτων, τα οποία μπορεί να περιλαμβάνουν:

2.

Αναγνωρίζοντας τη φιλοδοξία της σύστασης του Συμβουλίου για βελτίωση της συγκρισιμότητας των δεδομένων, τα κράτη μέλη θα πρέπει να συλλέγουν στοιχεία στους ακόλουθους τομείς:

3.

Να ενθαρρύνουν ένα υψηλό, αντιπροσωπευτικό και σταθερό ποσοστό ανταπόκρισης στις διαχρονικές έρευνες για τους αποφοίτους και, ει δυνατόν, στην παρακολούθηση των αποφοίτων που έχουν μεταναστεύσει, είτε για σκοπούς εκπαίδευσης και κατάρτισης ή μετά την ολοκλήρωση της εκπαίδευσης και της κατάρτισής τους.

4.

Να συμμετέχουν σε δίκτυο εμπειρογνωμόνων που ενθαρρύνει τη συνεργασία και την αμοιβαία μάθηση μεταξύ των κρατών μελών όσον αφορά τα συστήματα παρακολούθησης και την περαιτέρω ανάπτυξή τους. Το δίκτυο αυτό θα εξετάσει επιλογές για την ανάπτυξη συγκρίσιμων δεδομένων και κοινών ορισμών, όπως αναφέρεται στην παράγραφο 2. Όσον αφορά τις διαχρονικές έρευνες, όπως αναφέρεται στις παραγράφους 3 και 9, το δίκτυο θα διερευνήσει εναλλακτικές επιλογές για την ανάπτυξη κοινών αρχών, βέλτιστης συχνότητας και τρόπου παρακολούθησης των αποφοίτων που έχουν μεταναστεύσει.

5.

Το δίκτυο αυτό θα οργανωθεί σύμφωνα με τις υφιστάμενες δομές διακυβέρνησης για τη συνεργασία εντός του πλαισίου «Εκπαίδευση και Κατάρτιση 2020», με την επιφύλαξη τυχόν νέων δομών που ενδέχεται να συσταθούν.

6.

Να λάβουν μέτρα για να εξασφαλίσουν την έγκαιρη, τακτική και ευρεία διάδοση και αξιοποίηση των αποτελεσμάτων που προκύπτουν από την ανάλυση της παρακολούθησης της εξέλιξης των αποφοίτων, με στόχο τα εξής:

7.

Να εξασφαλίσουν τη βιωσιμότητα των πρωτοβουλιών παρακολούθησης της εξέλιξης των αποφοίτων, με τη χορήγηση επαρκών και πολυετών πόρων, την αξιοποίηση εθνικών ή ευρωπαϊκών πηγών χρηματοδότησης, όπως το πρόγραμμα Erasmus+ ή τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία, κατά περίπτωση και σύμφωνα με τους υφιστάμενους πόρους, τη νομική βάση και τις προτεραιότητες που έχουν καθοριστεί για την περίοδο 2014-2020, με την επιφύλαξη των διαπραγματεύσεων για το επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο.

8.

Εντός δύο ετών από την έκδοση της παρούσας σύστασης, και στη συνέχεια σε τακτική βάση, να προβαίνουν σε αξιολόγηση και να υποβάλλουν έκθεση στην Επιτροπή, μέσω του δικτύου εμπειρογνωμόνων, σχετικά με την πρόοδο της εφαρμογής της παρούσας σύστασης.

9.

Να αναπτύξει την πιλοτική φάση ευρωπαϊκής έρευνας για τους αποφοίτους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (15), η οποία θα αποσκοπεί στη βελτίωση της διαθεσιμότητας συγκρίσιμων πληροφοριών σχετικά με την επαγγελματική και κοινωνική εξέλιξη των αποφοίτων, λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα της μελέτης σκοπιμότητας Eurograduate (Eurograduate Feasibility Study) (16) και τις εμπειρίες που έχουν αποκομίσει τα κράτη μέλη από τα συστήματά τους παρακολούθησης της εξέλιξης των αποφοίτων. Εντός τριών ετών από την έκδοση της παρούσας σύστασης να υποβάλει στο δίκτυο εμπειρογνωμόνων έκθεση σχετικά με τα αποτελέσματα αυτής της πιλοτικής μελέτης. Στην περίπτωση που η πιλοτική φάση αποδειχθεί επιτυχής, η Επιτροπή θα ζητήσει τη γνώμη των κρατών μελών για το αν θα προχωρήσει στην πλήρη ανάπτυξη ευρωπαϊκής έρευνας για τους αποφοίτους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

10.

Να παράσχει στήριξη για την ανάπτυξη ικανοτήτων, ανάλογα με τις ανάγκες, για την καθιέρωση συστημάτων παρακολούθησης της εξέλιξης των αποφοίτων, με βάση ορθές πρακτικές. Όσον αφορά την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, θα περιλαμβάνεται πλήρης χαρτογράφηση στα κράτη μέλη, η οποία θα εξετάσει δυνατότητες συνεργασίας σε ενωσιακό επίπεδο και θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως βάση για να διερευνηθεί κατά πόσον είναι εφικτή η πραγματοποίηση ευρωπαϊκής έρευνας για τους αποφοίτους επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, εάν κριθεί αναγκαίο. Στο πλαίσιο της ανάπτυξης ικανοτήτων, θα παρασχεθεί επίσης στήριξη για τη συνεργασία μεταξύ των αρχών, των παρόχων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης και των υπηρεσιών επαγγελματικού προσανατολισμού, με σκοπό να βελτιωθεί η διαθεσιμότητα, η συγκρισιμότητα και η αξιοπιστία των στοιχείων που αποκομίζονται από την παρακολούθηση της εξέλιξης των αποφοίτων.

11.

Να προωθήσει την αμοιβαία μάθηση και την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών, να ενισχύσει τη συνεργασία μέσω της σύστασης και της υποστήριξης του δικτύου εμπειρογνωμόνων και να συνεργαστεί με άλλες αρμόδιες ομάδες εμπειρογνωμόνων, διεθνείς οργανώσεις και θεσμικά όργανα και οργανισμούς της ΕΕ.

12.

Να εξασφαλίσει ότι τα αποτελέσματα που προκύπτουν από την ανάλυση της παρακολούθησης της εξέλιξης των αποφοίτων είναι διαθέσιμα προς χρήση από τα κράτη μέλη και τα ενδιαφερόμενα μέρη.

13.

Να στηρίξει την αξιοποίηση ευρωπαϊκών πηγών χρηματοδότησης, όπως το πρόγραμμα Erasmus+ ή τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία, κατά περίπτωση και σύμφωνα με την οικεία χρηματοδοτική ικανότητα, τη νομική βάση, τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων και τις προτεραιότητες που έχουν καθοριστεί για την περίοδο 2014-2020, με την επιφύλαξη των διαπραγματεύσεων για το επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο.

14.

Να υποβάλει έκθεση στο Συμβούλιο σχετικά με την εφαρμογή της παρούσας σύστασης εντός πέντε ετών από την έκδοσή της.