20.12.2011   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

L 337/5

(1)

Η άνευ προηγουμένου παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση και η οικονομική ύφεση έχουν πλήξει σοβαρά την οικονομική ανάπτυξη και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και έχουν προκαλέσει έντονη επιδείνωση των χρηματοπιστωτικών, οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών σε πολλά κράτη μέλη. Ειδικότερα, ορισμένα κράτη μέλη αντιμετωπίζουν ή απειλούνται από σοβαρές δυσκολίες, παρουσίαζοντας κυρίως προβλήματα στην οικονομική τους ανάπτυξη και τη χρηματοοικονομική τους σταθερότητα και αντιμετωπίζοντας την επιδείνωση της κατάστασης του ελλείμματος και του χρέους τους, λόγω και του διεθνούς οικονομικού και χρηματοπιστωτικού περιβάλλοντος.

(2)

Παρότι έχουν ήδη αναληφθεί σημαντικές δράσεις για την αντιμετώπιση των αρνητικών επιπτώσεων της κρίσης, συμπεριλαμβανομένων και τροποποιήσεων του νομοθετικού πλαισίου, ο αντίκτυπος της χρηματοπιστωτικής κρίσης στην πραγματική οικονομία, στην αγορά εργασίας και στους πολίτες είναι ευρύτερα αισθητός. Η πίεση που ασκείται στους εθνικούς χρηματοοικονομικούς πόρους αυξάνεται και θα πρέπει άμεσα να ληφθούν περαιτέρω μέτρα για την ανακούφιση απ’ αυτήν, μέσω της μέγιστης και βέλτιστης χρήσης της χρηματοδότησης από τα διαρθρωτικά ταμεία και το Ταμείο Συνοχής.

(3)

Σύμφωνα με το άρθρο 122 παράγραφος 2 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που προβλέπει τη δυνατότητα να χορηγείται εκ μέρους της Ένωσης χρηματοδοτική ενίσχυση σε κράτος μέλος που αντιμετωπίζει δυσκολίες ή διατρέχει μεγάλο κίνδυνο να αντιμετωπίσει σοβαρές δυσκολίες οφειλόμενες σε έκτακτες περιστάσεις που εκφεύγουν από τον έλεγχό του, ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 407/2010 του Συμβουλίου, της 11ης Μαΐου 2010, για τη θέσπιση ευρωπαϊκού μηχανισμού χρηματοοικονομικής σταθεροποίησης (3), θέσπισε έναν τέτοιο μηχανισμό με σκοπό τη διαφύλαξη της χρηματοοικονομικής σταθερότητας της Ένωσης.

(4)

Με τις εκτελεστικές αποφάσεις του Συμβουλίου 2011/77/ΕΕ (4), και 2011/344/ΕΕ (5), χορηγήθηκε χρηματοδοτική ενίσχυση στην Ιρλανδία και στην Πορτογαλία αντίστοιχα.

(5)

Η Ελλάδα αντιμετώπιζε ήδη σοβαρές δυσκολίες όσον αφορά τη χρηματοοικονομική της σταθερότητα πριν από την έναρξη ισχύος του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 407/2010. Συνεπώς η χρηματοδοτική ενίσχυση προς την Ελλάδα δεν θα μπορούσε να βασιστεί στον εν λόγω κανονισμό.

(6)

Η συμφωνία μεταξύ πιστωτών και η συμφωνία δανειακής διευκόλυνσης που συνήφθησαν για την Ελλάδα στις 8 Μαΐου 2010, άρχισαν να ισχύουν στις 11 Μαΐου 2010. Προβλέπεται ότι, για όσο χρονικό διάστημα εκκρεμούν ποσά βάσει της συμφωνίας δανειακής διευκόλυνσης, η συμφωνία μεταξύ πιστωτών παραμένει σε πλήρη ισχύ και εφαρμόζεται επί τριετή περίοδο προγραμματισμού.

(7)

Με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 332/2002 του Συμβουλίου, της 18ης Φεβρουαρίου 2002, για τη θέσπιση ενός μηχανισμού μεσοπρόθεσμης οικονομικής στήριξης του ισοζυγίου πληρωμών των κρατών μελών (6), προβλέπεται ότι το Συμβούλιο χορηγεί μεσοπρόθεσμη οικονομική στήριξη στις περιπτώσεις στις οποίες ένα κράτος μέλος το οποίο δεν έχει υιοθετήσει το ευρώ αντιμετωπίζει δυσκολίες ή διατρέχει σοβαρό κίνδυνο να αντιμετωπίσει δυσχέρειες στο ισοζύγιο πληρωμών του.

(8)

Με τις αποφάσεις του Συμβουλίου 2009/102/ΕΚ (7), 2009/290/ΕΚ (8), και 2009/459/ΕΚ (9), χορηγήθηκε τέτοια οικονομική στήριξη στην Ουγγαρία, στη Λεττονία και στη Ρουμανία αντίστοιχα.

(9)

Το χρονικό διάστημα κατά τη διάρκεια του οποίου η οικονομική στήριξη είναι διαθέσιμη στην Ιρλανδία, την Ουγγαρία, τη Λεττονία, την Πορτογαλία και τη Ρουμανία καθορίζεται στις οικείες αποφάσεις του Συμβουλίου. Το χρονικό διάστημα κατά τη διάρκεια του οποίου η οικονομική στήριξη ήταν διαθέσιμη στην Ουγγαρία έληξε στις 4 Νοεμβρίου 2010.

(10)

Το χρονικό διάστημα κατά τη διάρκεια του οποίου η χρηματοδοτική ενίσχυση στο πλαίσιο της συμφωνίας μεταξύ πιστωτών και της συμφωνίας δανειακής διευκόλυνσης είναι διαθέσιμη στην Ελλάδα διαφέρει όσον αφορά κάθε κράτος μέλος που συμμετέχει στα εν λόγω μέσα.

(11)

Στις 11 Ιουλίου 2011 οι υπουργοί Οικονομικών των 17 κρατών μελών της ευρωζώνης υπέγραψαν τη συνθήκη για την ίδρυση του ευρωπαϊκού μηχανισμού σταθεροποίησης (ΕΜΣ). Στα πλαίσια της εν λόγω συνθήκης, η οποία ακολουθεί την απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου 2011/199/ΕΕ της 25ης Μαρτίου 2011, που τροποποιεί το άρθρο 136 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με μηχανισμό σταθερότητας για τα κράτη μέλη με νόμισμα το ευρώ (10), ο ΕΜΣ θα αναλάβει τον ρόλο που σήμερα διαδραματίζουν το ευρωπαϊκό ταμείο χρηματοοικονομικής σταθερότητας (EFSF) και ο ευρωπαϊκός μηχανισμός χρηματοοικονομικής σταθεροποίησης (EFSM) έως το 2013. Επομένως, ο ΕΜΣ θα πρέπει να ληφθεί ήδη υπόψη στον παρόντα κανονισμό.

(12)

Στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 23ης και 24ης Ιουνίου 2011 χαιρετίστηκε η πρόθεση της Επιτροπής να ενισχύσει τις συνέργειες μεταξύ του δανειακού προγράμματος για την Ελλάδα και των ταμείων της Ένωσης, υποστηρίζοντας τις προσπάθειες για την ενίσχυση της ικανότητας της Ελλάδας να απορροφήσει κεφάλαια της Ένωσης προκειμένου να τονωθεί η ανάπτυξη και απασχόληση εστιάζοντας εκ νέου την προσοχή στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και στη δημιουργία θέσεων εργασίας. Επιπλέον, τα συμπεράσματα χαιρέτισαν και υποστήριξαν την κατάρτιση από την Επιτροπή, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, ενός ολοκληρωμένου προγράμματος τεχνικής βοήθειας προς την Ελλάδα. Η παρούσα τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006 του Συμβουλίου, της 11ης Ιουλίου 2006, περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το Ταμείο Συνοχής (11) συμβάλλει σε παρόμοιες προσπάθειες συνέργειας.

(13)

Προκειμένου να διευκολυνθεί η διαχείριση της χρηματοδότησης από την Ένωση, να βοηθηθεί η επιτάχυνση των επενδύσεων σε κράτη μέλη και περιφέρειες και να βελτιωθεί η διαθεσιμότητα κεφαλαίων για την εφαρμογή της πολιτικής συνοχής, είναι αναγκαίο να επιτραπεί, σε αιτιολογημένες περιπτώσεις, προσωρινά και υπό την επιφύλαξη της περιόδου προγραμματισμού 2014 έως 2020, η προσαύξηση των ενδιάμεσων πληρωμών και των πληρωμών του τελικού υπολοίπου από τα Διαρθρωτικά Ταμεία, καθώς και από το Ταμείο Συνοχής, κατά ποσό αντίστοιχο δέκα εκατοστιαίων μονάδων άνω του ποσοστού συγχρηματοδότησης που εφαρμόζεται για κάθε άξονα προτεραιότητας για τα κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες όσον αφορά τη χρηματοοικονομική τους σταθερότητα και τα οποία έχουν ζητήσει να επωφεληθούν από το μέτρο αυτό. Ως αποτέλεσμα, η απαιτούμενη εθνική συμμετοχή θα μειωθεί αναλόγως. Λόγω του προσωρινού χαρακτήρα της αύξησης και προκειμένου να διατηρηθούν τα αρχικά ποσοστά συγχρηματοδότησης ως σημείο αναφοράς για τον υπολογισμό των ποσών που έχουν αυξηθεί προσωρινά, οι αλλαγές που προέκυψαν από την εφαρμογή του μηχανισμού δεν θα πρέπει να αντικατοπτρίζονται στο χρηματοδοτικό σχέδιο που περιλαμβάνεται στο επιχειρησιακό πρόγραμμα. Ωστόσο, τα επιχειρησιακά προγράμματα ενδέχεται να χρειαστεί να επικαιροποιηθούν προκειμένου να εστιασθούν τα Ταμεία στην ανταγωνιστικότητα, την ανάπτυξη και την απασχόληση και να ευθυγραμμιστούν οι στόχοι και οι σκοποί τους με τη μείωση της συνολικής διαθέσιμης χρηματοδότησης.

(14)

Το κράτος μέλος που ζητά από την Επιτροπή να επωφεληθεί της παρέκκλισης σύμφωνα με το άρθρο 77 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2007, θα πρέπει να αναφέρει σαφώς στην αίτησή του την ημερομηνία από την οποία θεωρεί ότι η παρέκκλιση δικαιολογείται. Στην αίτησή του, το οικείο κράτος μέλος, θα πρέπει να υποβάλει κάθε αναγκαία πληροφορία που αποδεικνύει την έλλειψη διαθεσιμότητας των πόρων για την εθνική συμμετοχή, μέσω δεδομένων σχετικά με τη μακροοικονομική και δημοσιονομική του κατάσταση. Θα πρέπει επιπλέον να καταδεικνύει ότι η αύξηση των πληρωμών από την παρέκκλιση είναι αναγκαία για τη διαφύλαξη της συνεχιζόμενης εφαρμογής των επιχειρησιακών προγραμμάτων καιότι εξακολουθούν να υφίστανται τα προβλήματα της ικανότητας απορρόφησης, ακόμη και αν χρησιμοποιούνται τα μέγιστα ανώτατα όρια που εφαρμόζονται στα ποσοστά συγχρηματοδότησης που ορίζονται στο παράρτημα III του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006. Το οικείο κράτος μέλος θα πρέπει επίσης να αναφέρει τη σχετική απόφαση του Συμβουλίου ή άλλη νομική πράξη που καθιστά το κράτος μέλος επιλέξιμο να επωφεληθεί από την παρέκκλιση. Η Επιτροπή θα πρέπει να επαληθεύσει την ακρίβεια των πληροφοριών που υποβάλλονται και θα πρέπει να διαθέτει 30 ημέρες από την υποβολή για να διατυπώσει αντίρρηση. Προκειμένου να καταστεί η παρέκκλιση αποτελεσματική και λειτουργική, θα πρέπει να προβλεφθεί τεκμήριο σύμφωνα με το οποίο η αίτηση ενός κράτους μέλους θεωρείται αιτιολογημένη, εάν η Επιτροπή δεν διατυπώσει αντίρρηση. Ωστόσο, θα πρέπει η Επιτροπή να εξουσιοδοτείται να εκδίδει, μέσω εκτελεστικών πράξεων, απόφαση σχετικά με κάθε αντίρρηση ως προς αίτηση κράτους μέλους. Στην περίπτωση αυτή, η Επιτροπή οφείλει να αιτιολογεί την απόφασή της.

(15)

Θα πρέπει να αναθεωρηθούν αναλόγως οι κανόνες υπολογισμού των ενδιάμεσων πληρωμών και των πληρωμών του τελικού υπολοίπου για επιχειρησιακά προγράμματα κατά το χρονικό διάστημα εντός του οποίου λαμβάνουν τα κράτη μέλη χρηματοδοτική ενίσχυση για την αντιμετώπιση σοβαρών δυσκολιών όσον αφορά τη χρηματοοικονομική τους σταθερότητα.

(16)

Είναι αναγκαίο να διασφαλιστεί ότι υπάρχει η δέουσα υποβολή εκθέσεων για τη χρήση των αυξημένων ποσών που διατίθενται στα κράτη μέλη τα οποία δικαιούνται προσωρινή αύξηση των ενδιάμεσων πληρωμών και των πληρωμών του τελικού υπολοίπου δυνάμει του άρθρου 77 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006.

(17)

Μετά τη λήξη του χρονικού διαστήματος εντός του οποίου παραμένει διαθέσιμη η χρηματοδοτική ενίσχυση, ενδέχεται οι αξιολογήσεις βάσει του άρθρου 48 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006 να καταδεικνύουν την ανάγκη να εκτιμηθεί, μεταξύ άλλων, κατά πόσον η μείωση της εθνικής συγχρηματοδότησης συνεπάγεται σημαντική απόκλιση από τους αρχικά τεθέντες στόχους. Αυτές οι αξιολογήσεις ενδέχεται να οδηγήσουν σε αναθεώρηση του επιχειρησιακού προγράμματος.

(18)

Επειδή η άνευ προηγουμένου κρίση που επηρεάζει τις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές και η οικονομική ύφεση οι οποίες έχουν πλήξει σοβαρά τη χρηματοοικονομική σταθερότητα πλειόνων κρατών μελών απαιτούν ταχεία αντιμετώπιση για την αναστροφή των επιπτώσεων στην οικονομία ως σύνολο, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να τεθεί σε ισχύ το ταχύτερο δυνατόν. Λαμβάνοντας υπόψη τις εξαιρετικές περιστάσεις των οικείων κρατών μελών, θα πρέπει να έχει αναδρομική εφαρμογή αρχίζοντας είτε από το δημοσιονομικό έτος 2010, είτε από την ημερομηνία κατά την οποία κατέστη διαθέσιμη η χρηματοδοτική ενίσχυση, αναλόγως της κατάστασης του αιτούντος κράτους μέλους, για τις περιόδους κατά τις οποίες τα κράτη μέλη λάμβαναν χρηματοδοτική ενίσχυση από την Ένωση ή ενίσχυση από άλλα κράτη μέλη της ευρωζώνης, έτσι ώστε να αντιμετωπισθούν οι σοβαρές δυσκολίες όσον αφορά τη χρηματοοικονομική τους σταθερότητα.

(19)

Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες η προσωρινή αύξηση των ενδιάμεσων πληρωμών ή των πληρωμών του τελικού υπολοίπου σχεδιάζεται σύμφωνα με την παρέκκλιση που προβλέπεται στο άρθρο 77 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006, θα πρέπει να εξετάζεται επίσης στο πλαίσιο των δημοσιονομικών περιορισμών που αντιμετωπίζουν όλα τα κράτη μέλη, οι οποίες θα πρέπει να αντικατοπτρίζονται αναλόγως και στον γενικό προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επιπλέον, δεδομένου ότι ο κυριότερος σκοπός του μηχανισμού είναι να αντιμετωπίσει ειδικές τρέχουσες δυσκολίες, η εφαρμογή του θα πρέπει να είναι χρονικά περιορισμένη. Συνεπώς, η εφαρμογή του μηχανισμού θα πρέπει να αρχίσει την 1η Ιανουαρίου 2010 και η διάρκειά του να περιοριστεί μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2013.

(20)

Συνεπώς, ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1083/2006 θα πρέπει να τροποποιηθεί αναλόγως,