3.5.2006   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

L 118/8

(1)

Οι ιταλικές αρχές με τις επιστολές τους αριθ. 15808 και 15809 της 19ης Δεκεμβρίου 2002, που πρωτοκολλήθηκαν στις 31 Δεκεμβρίου 2002, ανακοίνωσαν στην Επιτροπή, βάσει του άρθρου 88 παράγραφος 3 της συνθήκης ΕΚ, καθεστώτα ενισχύσεων υπέρ επιχειρήσεων που λειτουργούν στον εκδοτικό τομέα στην Ιταλία.

(2)

Η Επιτροπή, με επιστολή της της 29ης Οκτωβρίου 2003, ανακοίνωσε στην Ιταλία την απόφασή της να κινήσει κατά των δύο ανακοινωθέντων μέτρων τη διαδικασία βάσει του άρθρου 88 παράγραφος 2 της συνθήκης ΕΚ.

(3)

Η απόφαση της Επιτροπής να κινήσει τη διαδικασία δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης  (2). Η Επιτροπή κάλεσε τους τρίτους ενδιαφερόμενους να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά με τα συγκεκριμένα μέτρα.

(4)

Οι ιταλικές αρχές με επιστολή τους της 2ας Δεκεμβρίου 2003 ζήτησαν παράταση της προθεσμίας που είχε καθοριστεί για την αποστολή των παρατηρήσεών τους σχετικά με την απόφαση της Επιτροπής να κινήσει τη διαδικασία, παράταση την οποία η Επιτροπή χορήγησε με επιστολή της της 10ης Δεκεμβρίου 2003.

(5)

Οι ιταλικές αρχές διαβίβασαν τις παρατηρήσεις τους και παρέσχον περαιτέρω στοιχεία με επιστολή τους της 9ης Ιανουαρίου 2004, η οποία πρωτοκολλήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2004.

(6)

Η Επιτροπή έλαβε τις παρατηρήσεις των τρίτων ενδιαφερομένων τις οποίες διαβίβασε στις ιταλικές αρχές, παρέχοντάς τους την ευκαιρία να απαντήσουν. Τα σχόλια των ιταλικών αρχών διαβιβάστηκαν στην Επιτροπή με επιστολή της 3ης Μαρτίου 2004, που πρωτοκολλήθηκε στις 4 Μαρτίου 2004.

(7)

Τα μέτρα ενίσχυσης που ανακοίνωσαν οι ιταλικές αρχές αφορούν ενισχύσεις που χορηγούνται αντιστοίχως υπό μορφή επιδότησης επιτοκίου επί τραπεζικών χρηματοδοτήσεων που χορηγούνται σε εταιρείες του εκδοτικού τομέα και υπό μορφή πιστώσεων φόρου υπέρ επιχειρήσεων που παράγουν εκδοτικά προϊόντα (3).

(8)

Το πρώτο υπό εξέταση καθεστώς ενίσχυσης καθορίζεται από τα άρθρα 4 έως 7 του νόμου αριθ. 62 της 7ης Μαρτίου 2001 (4), περί «Νέων κανόνων για τον εκδοτικό τομέα και τα εκδοτικά προϊόντα και τροποποίησης του νόμου αριθ. 416 της 5ης Αυγούστου 1981» (που καλείται στο εξής νόμος αριθ. 62/2001) και από το διάταγμα του Προέδρου της Δημοκρατίας αριθ. 142 της 30ής Μαΐου, περί «Κανονισμού για τις χορηγήσεις πιστώσεων σε επιχειρήσεις του εκδοτικού τομέα» (5) (που καλείται στο εξής «ΠΔ αριθ. 142/2002»).

(9)

Η ενίσχυση συνίσταται σε επιδοτήσεις επιτοκίου επί δεκαετών χρηματοδοτήσεων, οι οποίες χορηγούνται από τραπεζικά ιδρύματα σε σχέδια τεχνικοπαραγωγικής αναδιάρθρωσης, αγοράς, επέκτασης και εκσυγχρονισμού τεχνικού εξοπλισμού, που αφορά ειδικότερα την ενίσχυση του δικτύου πληροφορικής υλισμικό και λογισμικού, και σε σχέση με τη χρησιμοποίηση των διεθνών δικτύων τηλεματικής και δορυφόρων για τη βελτίωση της διανομής, έξοδα επαγγελματικής κατάρτισης.

(10)

Είναι επιλέξιμο για την ενίσχυση το 90 % της συνολικής δαπάνης του σχεδίου (6). Η συνεισφορά αντιστοιχεί στη διαφορά μεταξύ του σχεδίου απόσβεσης, υπολογιζόμενου βάσει του βασικού επιτοκίου που καθορίζει το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και των οφειλόμενων πληρωμών σύμφωνα με το ίδιο σχέδιο υπολογιζόμενων βάσει του ημίσεως του εν λόγω επιτοκίου. Στην πράξη, χρησιμοποιώντας βασικό επιτόκιο 5 %, το κράτος συνεισφέρει περίπου κατά 13 % στο συνολικό κόστος του σχεδίου, ποσοστό που μειώνεται στο 10 % περίπου όταν η συνεισφορά ζητείται αναλογιστικά.

(11)

Οι δικαιούχοι είναι οι επιχειρήσεις που λειτουργούν σε οποιοδήποτε τμήμα της εκδοτικής διαδικασίας (7). Ειδικότερα: τα πρακτορεία τύπου, οι εκδοτικές επιχειρήσεις, τα τυπογραφεία, τα πρακτορεία διανομής ημερήσιου και περιοδικού τύπου και τα βιβλία που εκδίδονται σε χαρτί ή σε πληροφορική ή ηλεκτρονική μορφή, οι σταθμοί ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης καθώς και οι επιχειρήσεις που ασχολούνται αποκλειστικά ή κατά κύριο λόγο με την εμπορία εκδοτικών προϊόντων και οι επιχειρήσεις έκδοσης ιταλικών εφημερίδων στο εξωτερικό. Το καθεστώς προορίζεται για επιχειρήσεις που έχουν την έδρα τους σε ένα από τα κράτη μέλη της ΕΕ. Ο υπολογιζόμενος αριθμός δικαιούχων κυμαίνεται μεταξύ 101 και 500.

(12)

Η προβλεπόμενη διάρκεια του καθεστώτος είναι 10 έτη (8). Οι συνολικές πιστώσεις που βαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό για τα έτη 2001, 2002 και 2003 ανέρχονται περίπου σε 26,3 εκατ. ευρώ (9), ποσό στο οποίο προστίθενται 50,8 εκατ. ευρώ λόγω προηγούμενων μη εξαντληθεισών πιστώσεων. Η χορηγούμενη ενίσχυση στο πλαίσιο του παρόντος καθεστώτος μπορεί μόνο να σωρευθεί με την ενίσχυση που προβλέπεται στο άρθρο 8 του ίδιου νόμου που περιγράφεται κατωτέρω (10).

(13)

Οι πιστώσεις που προβλέπονται στα άρθρα 5, 6 και 7 του νόμου αριθ. 62/2001 θα εκταμιευθούν από έναν πόρο που έχει θεσπιστεί επί τούτου και αποτελεί αντικείμενο διαχείρισης από μέρος της προεδρίας του υπουργικού συμβουλίου (11). Η ενίσχυση θα χορηγηθεί είτε σύμφωνα με την αυτόματη διαδικασία (12) είτε μέσω διαδικασίας ατομικής αξιολόγησης. Βάσει της αυτόματης διαδικασίας, η χρηματοδότηση του σχεδίου δεν υπερβαίνει το ποσό των 0,5 εκατ. ευρώ περίπου (13), το δε επιχορηγούμενο σχέδιο πρέπει να ολοκληρωθεί εντός δύο ετών από τη χορήγηση της ενίσχυσης. Τα σχέδια που απαιτούν υψηλότερη χρηματοδότηση υποβάλλονται σε μια διαδικασία μεμονωμένης αξιολόγησης που πραγματοποιείται από μία ειδική επιτροπή η οποία έχει συσταθεί από την προεδρία του υπουργικού συμβουλίου. Η μέγιστη ενίσχυση που μπορεί να χορηγηθεί βάσει του καθεστώτος αυτού ανέρχεται σε 15,5 εκατ. ευρώ (14), τα δε σχέδια που αξιολογούνται βάσει της διαδικασίας αυτής υπόκεινται στον όρο της εντός διετίας περάτωσής τους. Και οι δύο διαδικασίες εκταμίευσης απαιτούν εξάλλου τη διαβίβαση λεπτομερών πληροφοριών και τεκμηρίωσης που να αποδεικνύει την ύπαρξη και τις ανάγκες του σχεδίου, την επιλεξιμότητα του δικαιούχου, τις όντως πραγματοποιηθείσες επιλέξιμες δαπάνες (15), καθώς και αντίγραφο της σύμβασης χορήγησης του τραπεζικού δανείου. Το περί ου ο λόγος μέτρο περιλαμβάνει εξάλλου διατάξεις για την επιστροφή των μη δεόντως χορηγηθεισών ενισχύσεων.

(14)

Η χορηγούμενη ενίσχυση στο πλαίσιο του εν λόγω καθεστώτος έχει ως στόχο τη διατήρηση της πολυμορφίας της πληροφόρησης, σύμφωνα με το άρθρο 21 του ιταλικού συντάγματος.

(15)

Το δεύτερο ανακοινωθέν καθεστώς διέπεται από το άρθρο 8 του νόμου αριθ. 62/2001 και από το διάταγμα του προέδρου του υπουργικού συμβουλίου αριθ. 143, της 6ης Ιουνίου 2002, «περί ρύθμισης των πιστώσεων φόρου υπέρ επιχειρήσεων παραγωγής εκδοτικών προϊόντων» (που καλείται στο εξής «διάταγμα αριθ. 143/2002»).

(16)

Το καθεστώς προβλέπει τη χορήγηση σε επιχειρήσεις που λειτουργούν στον εκδοτικό τομέα ενισχύσεων, υπό μορφή πιστώσεων ετήσιου φόρου για πέντε συναπτά έτη, το οποίο ισοδυναμεί με συνολική φορολογική πίστωση ύψους 15 % του συνολικού κόστους των επενδύσεων (16). Η πίστωση φόρου πρέπει να αφαιρεθεί από τις φορολογικές επιβαρύνσεις και μπορεί να αναβληθεί για τέσσερα έτη.

(17)

Γίνονται δεκτές για πίστωση φόρου οι επενδύσεις σε νέα αγαθά που προορίζονται για την παραγωγή εκδοτικών προϊόντων σε ιταλική γλώσσα: εφημερίδων, περιοδικών, βιβλίων, καθώς και εκδοτικών προϊόντων πολυμέσων. Είναι επίσης επιλέξιμες οι επενδύσεις σε εγκαταστάσεις σε συστήματα και διπλώματα ευρεσιτεχνίας για όλα τα στάδια της διαδικασίας παραγωγής, στο πλαίσιο σχεδίων τεχνικοοικονομικής αναδιάρθρωσης.

(18)

Η εφαρμογή του καθεστώτος περιορίζεται σε επενδύσεις που θα πραγματοποιηθούν έως τις 31 Δεκεμβρίου 2004. Οι συνολικές πιστώσεις για ολόκληρη την περίοδο που βαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό ανέρχονται περίπου σε 102 εκατ. ευρώ (17). Οι χορηγηθείσες ενισχύσεις στο πλαίσιο του συγκεκριμένου καθεστώτος δύνανται να χορηγηθούν σωρευτικά μόνο με τις ενισχύσεις που προβλέπονται στα άρθρα 4 έως 7 του προαναφερθέντος νόμου (18). Το μέτρο προβλέπει διατάξεις για την εξακρίβωση της ύπαρξης και της βιωσιμότητας σχεδίων καθώς και για την ανάκτηση των μη δεόντως χορηγηθεισών ενισχύσεων.

(19)

Η πίστωση φόρου χορηγείται σε επιχειρήσεις που παράγουν εκδοτικά προϊόντα (19). Στον ορισμό αυτό, εμπίπτουν τα πρακτορεία τύπου, οι εκδοτικές επιχειρήσεις, τα τυπογραφεία ημερησίου τύπου, περιοδικών και βιβλίων τα οποία εκδίδονται σε χαρτί ή πληροφορική και ηλεκτρονική μορφή. Οι ραδιοτηλεοπτικοί σταθμοί και τέλος οι επιχειρήσεις έκδοσης ιταλικών εφημερίδων στο εξωτερικό. Το καθεστώς προορίζεται για επιχειρήσεις που έχουν την έδρα τους σε ένα από τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο υπολογιζόμενος αριθμός δικαιούχων κυμαίνεται από 101 έως 500.

(20)

Η ενίσχυση που χορηγείται στο πλαίσιο του συγκεκριμένου καθεστώτος προορίζεται να προωθήσει την πολιτιστική παραγωγή και να διατηρήσει την πολυμορφία της πληροφόρησης, κατά την έννοια του άρθρου 21 του ιταλικού συντάγματος.

(21)

Στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας, η Επιτροπή κατέληξε ότι τα δύο καθεστώτα ενισχύσεων συνιστούν κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 87 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ και εξέφρασε αμφιβολίες όσον αφορά τόσο την επίδραση των ανακοινωθέντων μέτρων στις συναλλαγές και για το κατά πόσον είναι συμβιβάσιμες με την κοινή αγορά.

(22)

Εξάλλου η Επιτροπή θεώρησε ότι η κίνηση της διαδικασίας παρείχε τη δυνατότητα αποστολής πληροφοριών και παρατηρήσεων που θα μπορούσαν να διαλύσουν τις υπάρχουσες αμφιβολίες.

(23)

Μετά την κίνηση της διαδικασίας, διάφορα ενδιαφερόμενα μέρη απέστειλαν παρατηρήσεις σχετικά. Οι ακόλουθοι παράγραφοι περιλαμβάνουν σύνθεση των παρατηρήσεων τους για το θέμα.

(24)

Η Ομοσπονδία Ευρωπαίων Εκδοτών (FEP-FEE), με επιστολή της της 18ης Δεκεμβρίου 2003, επιβεβαίωσε ότι τα συγκεκριμένα μέτρα ενίσχυσης δεν παραβιάζουν την κοινοτική νομοθεσία, δεδομένου ότι:

(25)

Η Πορτογαλική Ένωση Εκδοτών Βιβλίου (APEL), με επιστολή της της 19ης Δεκεμβρίου 2003, έκρινε ότι τα συγκεκριμένα μέτρα ενίσχυσης δεν παραβιάζουν την κοινοτική νομοθεσία:

(26)

Εξάλλου, στο πλαίσιο της έρευνας, διαβιβάστηκαν στην Επιτροπή οι ακόλουθες παρατηρήσεις από τρίτους ενδιαφερομένους, πάνω από ένα μήνα μετά τη δημοσίευση της κίνησης της διαδικασίας.

(27)

Η Ισπανική Ομοσπονδία Εκδοτών (FGEE), με επιστολή της της 8ης Ιανουαρίου 2004, επιβεβαίωσε ότι τα υπό εξέταση μέτρα ενίσχυσης δεν παραβιάζουν την κοινοτική νομοθεσία για τους ίδιους λόγους που επικαλέσθηκε η Πορτογαλική Ένωση Εκδοτών Βιβλίου.

(28)

Η Ευρωπαϊκή Ένωση Εκδοτών Εφημερίδων (ENPA), με επιστολή της της 12ης Ιανουαρίου 2004, υποστήριξε ότι τα υπό εξέταση μέτρα δεν αποτελούν παραβίαση της κοινοτικής νομοθεσίας δεδομένου ότι:

(29)

Η Ιταλική Ένωση Εκδοτών Εφημερίδων (FIEG), με επιστολή της της 7ης Ιανουαρίου 2004, παρέσχε λεπτομερή επιχειρηματολογία για τη στήριξη της άποψης ότι τα υπό εξέταση μέτρα δεν πρέπει να θεωρηθούν ως παραβίαση της κοινοτικής νομοθεσίας δεδομένου ότι:

(30)

Οι ιταλικές αρχές για να διαλύσουν τις αμφιβολίες που εξέφρασε η Επιτροπή στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας, παρέσχον περαιτέρω στοιχεία και εξηγήσεις προς επιβεβαίωση της άποψης που υποστήριζαν σχετικά με την περιθωριακή επίπτωση των συγκεκριμένων μέτρων στις συναλλαγές, καθώς και σχετικά με το συμβιβάσιμό τους.

(31)

Οι ιταλικές αρχές επιβεβαιώνουν ότι η ενίσχυση στον εκδοτικό τομέα θα έχει πολύ περιορισμένο αποτέλεσμα στις ενδοκοινοτικές συναλλαγές δεδομένης της πρακτικά ανύπαρκτης διάδοσης εκδοτικών προϊόντων σε ιταλική γλώσσα εκτός της εθνικής ιταλικής αγοράς. Ειδικότερα, προς στήριξη των αναλύσεών τους, επικαλούνται την ερμηνεία των γενικών αρχών που εκφράζονται στην απόφαση CELF (20), καθώς και τα στατιστικά στοιχεία και τις εξηγήσεις που παρέσχον σε απάντηση της κίνησης της διαδικασίας.

(32)

Όσον αφορά τις αρχές που αναφέρονται στην απόφαση CELF, σχετικά με τα βιβλία, οι ιταλικές αρχές υποστηρίζουν ότι οι αρχές αυτές θα έπρεπε να εφαρμόζονται και σε άλλα εκδοτικά προϊόντα, λαμβανομένων υπόψη των ανάλογων χαρακτηριστικών τους και του γεγονότος ότι ο αριθμός αναγνωστών εκδοτικών προϊόντων στα ιταλικά στην ΕΕ είναι ακόμα πιο μικρός από εκείνον των αναγνωστών σε γαλλική γλώσσα. Οι δυο αυτές αρχές είναι:

(33)

Όσον αφορά την κατάσταση της ιταλικής εκδοτικής αγοράς και τις περιορισμένες ενδοκοινοτικές συναλλαγές εκδοτικών προϊόντων, οι ιταλικές αρχές υπέβαλαν στατιστικά στοιχεία τα οποία επιβεβαιώνουν τη θέση τους, καθώς και περαιτέρω διευκρινίσεις σχετικά με τους δικαιούχους. Ειδικότερα από τα παρασχεθέντα στατιστικά στοιχεία προκύπτει ότι:

(34)

Βάσει των προαναφερθεισών πληροφοριών, και σύμφωνα με τις αρχές που ορίζει η απόφαση του Πρωτοδικείου στην υπόθεση SIDE (25), οι ιταλικές αρχές υποστηρίζουν ότι η αγορά εκδοτικών προϊόντων στα ιταλικά πρέπει να θεωρηθεί ως διαφορετική αγορά (26).

(35)

Εξάλλου, για να επισημανθεί το γεγονός ότι κατά τη γνώμη των ιταλικών αρχών και τα δύο μέτρα θα πρέπει να θεωρηθούν συμβιβάσιμα με την κοινή αγορά βάσει του άρθρου 87 παράγραφος 3 στοιχείο δ) της συνθήκης ΕΚ, αυτές επικαλούνται:

(36)

Εν κατακλείδι, στο πλαίσιο της παρούσας διαδικασίας, οι ιταλικές αρχές δηλώσουν ότι δεδομένης της πλήρους ιδιομορφίας της εκδοτικής αγοράς, την ύπαρξη δημόσιας παρέμβασης για να αντιστραφεί καθοδική τάση παγιωμένου διαρθρωτικού χαρακτήρα της διάδοσης εκδοτικών προϊόντων στην εθνική αγορά και της περιορισμένης διάδοσης της ιταλικής γλώσσας σε επίπεδο ΕΕ, η Επιτροπή θα μπορούσε μόνο να συμπεράνει ότι η μέγιστη αξιολόγηση της γλωσσικής εξαίρεσης αποτελεί έναν από τους παράγοντες κλειδιά επί των οποίων βασίζεται η πολιτιστική παρέκκλιση του άρθρου 87 παράγραφος 3 στοιχείο δ). Ως εκ τούτου, τα υπό εξέταση μέτρα, τα οποία ευνοούν τη διάδοση εκδοτικών προϊόντων σε ιταλική γλώσσα στην εθνική αγορά, θα πρέπει να θεωρηθούν συμβιβάσιμα με την κοινή αγορά.

(37)

Οι ιταλικές αρχές, με επιστολή τους της 24.2.2004, διαβίβασαν τα σχόλιά τους στις παρατηρήσεις που διατύπωσαν τρίτοι ενδιαφερόμενοι όσον αφορά την κίνηση της διαδικασίας. Οι ιταλικές αρχές επισημαίνουν τη γενική συμφωνία των σχολίων με τη δική τους αξιολόγηση σχετικά με την επίπτωση επί των συναλλαγών και το συμβιβάσιμο των υπό εξέταση μέτρων. Τα κύρια σχόλιά τους μπορούν να συνοψιστούν στα τέσσερα ακόλουθα σημεία:

(38)

Βάσει του άρθρου 87 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ «ενισχύσεις που χορηγούνται υπό οποιαδήποτε μορφή από τα κράτη μέλη ή με κρατικούς πόρους και που νοθεύουν ή απειλούν να νοθεύσουν τον ανταγωνισμό δια της ευνοϊκής μεταχειρίσεων ορισμένων επιχειρήσεων ή ορισμένων κλάδων παραγωγής είναι ασυμβίβαστες με την κοινή αγορά, κατά το μέτρο που επηρεάζουν τις μεταξύ κρατών μελών συναλλαγές».

(39)

Η Επιτροπή επισημαίνει ότι οι πόροι που προορίζονται να χρηματοδοτήσουν και τα δυο ανακοινωθέντα καθεστώτα ενίσχυσης προέρχονται από τον προϋπολογισμό της κεντρικής κυβέρνησης και μπορούν, ως εκ τούτου, να θεωρηθούν κρατικοί πόροι. Εξάλλου, τα συγκεκριμένα καθεστώτα, ευνοούν εξ ορισμού ειδικούς τομείς της οικονομικής δραστηριότητας, ειδικότερα τον εκδοτικό, οι δικαιούχοι του οποίου πραγματοποιούν οικονομική δραστηριότητα και μπορούν να θεωρηθούν ως επιχειρήσεις κατά την έννοια του άρθρου 87 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ.

(40)

Και τα δυο ανακοινωθέντα καθεστώτα είναι επιλέξιμα, δεδομένου ότι προορίζονται αντιστοίχως σε επιχειρήσεις που λειτουργούν στον εκδοτικό τομέα και επιχειρήσεις που παράγουν εκδοτικά προϊόντα. Ως εκ τούτου, και τα δύο καθεστώτα χορηγούν τομεακές ενισχύσεις.

(41)

Τα δύο ανακοινωθέντα καθεστώτα ενίσχυσης παρέχουν διπλό οικονομικό πλεονέκτημα στους δικαιούχους.

(42)

Βάσει του πρώτου καθεστώτος, οι δικαιούχοι λαμβάνουν ενίσχυση υπό μορφή επιδότησης επιτοκίου για τραπεζικές χρηματοδοτήσεις που προορίζονται για ειδικά σχέδια, πράγμα που όντως μειώνει τις δαπάνες χρηματοδότησης των δικαιούχων επιχειρήσεων.

(43)

Βάσει του δεύτερου καθεστώτος, οι επιλέξιμες επιχειρήσεις τυγχάνουν φορολογικού πλεονεκτήματος το οποίο χορηγείται υπό μορφή πίστωσης φόρου για επενδύσεις, ελαφρύνοντας έτσι τους δικαιούχους από τις φορολογικές επιβαρύνσεις που θα έπρεπε κανονικά να υποστούν (33).

(44)

Η Επιτροπή επισημαίνει ότι οι κανόνες του ανταγωνισμού γενικά εφαρμόζονται σε όλες τις οικονομικές δραστηριότητες που συνεπάγονται συναλλαγές μεταξύ των κρατών μελών και ότι η παραγωγή εκδοτικών προϊόντων μπορεί να θεωρηθεί ως οικονομική δραστηριότητα. Θα πρέπει να καθοριστεί κατά πόσον η ενίσχυση της εν λόγω δραστηριότητας όντως ή εν δυνάμει επηρεάζει τις συναλλαγές μεταξύ των κρατών μελών, λαμβανομένου υπόψη του εθνικού ουσιαστικά χαρακτήρα της και, ως εκ τούτου, εσωτερικού στην ιταλική αγορά των εκδοτικών προϊόντων σε ιταλική γλώσσα. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η εκδοτική αγορά περιλαμβάνει την αγορά των δικαιωμάτων, της διαφήμισης, της εκτύπωσης και της διανομής. Η ενίσχυση σε έναν εκδότη μπορεί να έχει επιπτώσεις σε οποιαδήποτε από τις δραστηριότητες αυτές.

(45)

Εξάλλου, βάσει των πληροφοριών που παρέσχον οι ιταλικές αρχές, η Επιτροπή παρατηρεί ότι στον τομέα των εκδοτικών προϊόντων τα οποία αφορούν τα υπό εξέταση μέτρα ενίσχυσης, υπάρχουν εμπορικές συναλλαγές μεταξύ των κρατών μελών (34). Ως εκ τούτου, τα μέτρα αυτά μπορούν να νοθεύσουν τον ανταγωνισμό μεταξύ επιχειρήσεων όταν, π.χ. οι εκδοτικές επιχειρήσεις ασκούν δραστηριότητα σε διάφορα κράτη μέλη, παράγοντας εκδόσεις σε διάφορες γλώσσες, και κατά συνέπεια, έρχονται σε ανταγωνισμό όσον αφορά τα εκδοτικά δικαιώματα και τη διαφήμιση.

(46)

Η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι τα στοιχεία και οι διευκρινίσεις που παρέσχον οι ιταλικές αρχές αποδεικνύουν το περιορισμένο μέγεθος των διακοινοτικών συναλλαγών, στον τομέα των εκδοτικών προϊόντων σε ιταλική γλώσσα τα οποία αφορούν τα δύο υπό εξέταση μέτρα.

(47)

Παρά τη θεώρηση αυτή, βάσει των προαναφερθέντων, η Επιτροπή κρίνει ότι η επίπτωση των συγκεκριμένων μέτρων επί των συναλλαγών, παρότι είναι περιορισμένη, δεν μπορεί να αποκλειστεί. Κατά συνέπεια, τα δύο υπό εξέταση καθεστώτα αποτελούν κρατικές ενισχύσεις βάσει του άρθρου 87 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ.

(48)

Όταν τα μέτρα αποτελούν κρατικές ενισχύσεις βάσει του άρθρου 87 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ, η συνθήκη ορίζει ότι συμβιβάζονται ή μπορούν να θεωρηθούν συμβιβάσιμες με την κοινή αγορά οι ενισχύσεις που πληρούν τους όρους του άρθρου 87 παράγραφοι 2 και 3 της συνθήκης ΕΚ.

(49)

Η Επιτροπή παρατηρεί ότι οι όροι του άρθρου 87 παράγραφος 2 και του άρθρου 87 παράγραφος 3 στοιχεία α) και β) της συνθήκης ΕΚ προφανώς δεν μπορούν να εφαρμοστούν στα συγκεκριμένα μέτρα.

(50)

Μετά την κίνηση της διαδικασίας, η Επιτροπή έλαβε περαιτέρω πληροφορίες και διευκρινίσεις από τις ιταλικές αρχές, καθώς και παρατηρήσεις τρίτων ενδιαφερομένων. Βάσει των προαναφερθέντων, προκύπτει ότι οι ενδοκοινοτικές συναλλαγές εκδοτικών προϊόντων σε ιταλική γλώσσα είναι περιορισμένες και ότι τα μέτρα μπορεί να θεωρηθούν συμβιβάσιμα βάσει του άρθρου 87 παράγραφος 3 στοιχεία γ) ή δ) της Συνθήκης.

(51)

Όσον αφορά το συμβιβάσιμο των υπό εξέταση μέτρων βάσει του άρθρου 87 παράγραφος 3 στοιχείο δ), η Επιτροπή δεν συμφωνεί με την αξιολόγηση των ιταλικών αρχών και κρίνει ότι στα υπό εξέταση καθεστώτα ενίσχυσης δεν δύναται να εφαρμοστεί η πολιτιστική παρέκκλιση.

(52)

Ουσιαστικά, παρότι το άρθρο 151 της συνθήκης ΕΚ (35) ορίζει ότι η Κοινότητα συμβάλλει στην πολιτιστική πολυμορφία βάσει του άρθρου 8 του νόμου 62 της 7.3.2001, δεν αναφέρονται οι διατάξεις που αφορούν τη χορήγηση πόρων για τη σαφή προώθηση του πολιτισμού. Αντίθετα οι πόροι χρησιμοποιούνται εξ ολοκλήρου για τη στήριξη γενικότερα επενδύσεων που πραγματοποιούν επιχειρήσεις οι οποίες παράγουν εκδοτικά προϊόντα σε ιταλική γλώσσα. Όσον αφορά το μέτρο ενίσχυσης το οποίο χορηγείται υπό μορφή επιδότησης επιτοκίου (36), βάσει του άρθρου 5 του νόμου αριθ. 62 της 7.3.2001, μόνο ένα ποσοστό 5 % των διαθέσιμων πόρων για ενισχύσεις επιδότησης επιτοκίου χρησιμοποιείται σαφώς υπέρ των επιχειρήσεων οι οποίες εφαρμόζουν «σχέδια ιδιαίτερης σημασίας για τη διάδοση της ανάγνωσης στην Ιταλία ή για τη διάδοση εκδοτικών προϊόντων σε ιταλική γλώσσα στο εξωτερικό». Εξάλλου η Επιτροπή παρατηρεί ότι, όπου δεν χρησιμοποιείται για τον αρχικό σκοπό, το ποσοστό αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως πόρος για τη χρηματοδότηση άλλων δράσεων που προβλέπουν τα υπό εξέταση μέτρα, τα οποία περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, ενισχύσεις κατάρτισης και ενισχύσεις επενδύσεων. Εξάλλου, οι επιχορηγήσιμες εκδόσεις σε ιταλική γλώσσα περιλαμβάνουν εφημερίδες, περιοδικά, περιοδικές εκδόσεις, βιβλία και προϊόντα πολυμέσων. Ωστόσο η Επιτροπή παρατηρεί ότι τα δύο καθεστώτα δεν περιλαμβάνουν καμία ειδική αναφορά στη χρησιμοποίηση πόρων για μεμονωμένα είδη εκδόσεων ή στο περιεχόμενο των εκδοτικών προϊόντων τα οποία είναι επιλέξιμα, ούτε αναφέρουν τις πολιτιστικές αξίες που περιέχουν ή προωθούν (37).

(53)

Κατ' αναλογία μπορεί να παρατηρηθεί ότι η ιταλική γλώσσα αποτελεί τον κοινό παρονομαστή των δύο καθεστώτων. Παρά ταύτα, παρότι τα συγκεκριμένα μέτρα μπορούν σε τελευταία ανάλυση να ευνοήσουν την εκμάθηση και διάδοση της ιταλικής γλώσσας και πολιτισμού, δεδομένης της έλλειψης στα συγκεκριμένα μέτρα οποιασδήποτε ειδικής ένδειξης παιδαγωγικής φύσης ή γλωσσικής εκμάθησης, το να θεωρηθεί ότι τα μέτρα αυτά στηρίζονται στον πολιτισμό θα ισοδυναμούσε με την απόδοση στον πολιτισμό μιας αδικαιολόγητα ευρείας έννοιας.

(54)

Σε απάντηση της επιχειρηματολογίας των ιταλικών αρχών ότι συνδυάζουν την προώθηση του πολιτισμού με εκείνη της πολυμορφίας της πληροφόρησης που ορίζουν τα υπό εξέταση μέτρα, η Επιτροπή έχει ήδη δηλώσει σε προηγούμενες αποφάσεις (38) ότι οι εκπαιδευτικές και δημοκρατικές απαιτήσεις ενός κράτους μέλους θα πρέπει να αντιδιαστέλλονται από την προώθηση του πολιτισμού.

(55)

Ως εκ τούτου, δεδομένου του εύρους των υπό εξέταση μέτρων και λαμβανομένης υπόψη της ιδιαίτερα γενικής περιγραφής των επιχορηγούμενων εκδόσεων, τα υπό εξέταση μέτρα φαίνεται ουσιαστικά ότι μάλλον προορίζονται για την προώθηση της διάδοσης εκδοτικών προϊόντων στα ιταλικά —γλώσσα που αποτελεί τον κοινό παρονομαστή των δυο καθεστώτων— παρά στην προώθηση της ιταλικής γλώσσας πολιτισμού.

(56)

Η Επιτροπή εκτιμώντας τα προαναφερθέντα κρίνει ότι τα υπό εξέταση μέτρα δεν ανταποκρίνονται στην απαιτούμενη στενή ερμηνεία για την εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 87 παράγραφος 3 στοιχείο δ) και η οποία αναφέρεται στην ανακοίνωση των κρατικών ενισχύσεων στον δημόσιο τομέα ραδιοφωνικής μετάδοσης (39). Εξάλλου, η αποδοχή της πολιτιστικής παρέκκλισης θα ήταν αντίθετη με την ερμηνεία που ήδη έχει δώσει η Επιτροπή σε προηγούμενες αποφάσεις της (40).

(57)

Σύμφωνα με τους ορισθέντες στόχους, τα υπό εξέταση μέτρα έχουν ως τελικό στόχο την προώθηση εκδοτικών προϊόντων σε ιταλική γλώσσα και τη διατήρηση της πολυμορφίας της πληροφόρησης, ενώ φαίνεται αντίθετα αναγκαία η δημόσια παρέμβαση για να αντιστραφεί η καθοδική τάση διαρθρωτικού χαρακτήρα στη διάδοση εκδοτικών προϊόντων στην εθνική αγορά.

(58)

Η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι για την αξιολόγηση της τυπολογίας των υπό εξέταση μέτρων δεν υπάρχουν εφαρμόσιμοι κανόνες ή κατευθύνσεις. Ως εκ τούτου, δεν φαίνεται να είναι δυνατόν να εφαρμοστεί στα ανακοινωθέντα καθεστώτα, όπως περιγράφονται επί του παρόντος, καμία ρήτρα συμβιβάσιμου κατά παρέκκλιση της πάντα δυνατής γενικής εφαρμογής του άρθρου 87 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της συνθήκης ΕΚ σύμφωνα με το οποίο θεωρούνται συμβιβάσιμες με την κοινή αγορά «οι ενισχύσεις για την προώθηση της ανάπτυξης ορισμένων οικονομικών δραστηριοτήτων ή οικονομικών περιοχών, εφόσον δεν αλλοιώνουν τους όρους των συναλλαγών κατά τρόπο που θα αντέκειτο προς το κοινό συμφέρον».

(59)

Όπως ορίζεται στην απόφαση CELF, η Επιτροπή επισημαίνει ότι στον τομέα του βιβλίου φαίνεται ότι υπάρχουν γλωσσικά και πολιτιστικά εμπόδια που περιορίζουν τον ανταγωνισμό και το διαμεθοριακό εμπόριο μεταξύ των κρατών μελών. Επίσης, φαίνεται ότι «ο ευρωπαϊκός τομέας της τυπογραφίας και των εκδόσεων εξακολουθεί να αποτελεί μάλλον μια σωστή θέση των εθνικών αγορών απ' ό,τι μια ολοκληρωμένη σε ευρωπαϊκή κλίμακα αγορά όπως προκύπτει από το χαμηλό επίπεδο εξαγωγών από πλευράς κύκλου εργασιών. Η πολλαπλότητα των ομιλουμένων γλωσσών στο εσωτερικό της Κοινότητας αποτελεί επιπλέον εμπόδιο στον “εξευρωπαϊσμό”»  (41).

(60)

Παρ' όλα αυτά, όσον αφορά τόσο τα βιβλία όσο και τα άλλα εκδοτικά προϊόντα στα οποία εφαρμόζονται τα υπό εξέταση μέτρα, επισημαίνεται ότι η ύπαρξη των προαναφερθέντων περιορισμών επιβεβαιώνεται από τα στατιστικά στοιχεία που παρέσχε η Ιταλία απ' όπου προκύπτει ότι η επίπτωση των συγκεκριμένων προϊόντων στις διαμεθοριακές συναλλαγές στην ΕΕ είναι περιορισμένη.

(61)

Εξάλλου, δεδομένου ότι η ενίσχυση προορίζεται κυρίως για εκδόσεις σε ιταλική γλώσσα, είναι μάλλον απίθανο εκδόσεις σε άλλη γλώσσα να τις υποκαταστήσουν και οι επιχορηγήσεις να προκαλέσουν τη μεταφορά προς αυτές συνδρομών και διαφημίσεων. Φαίνεται, ως εκ τούτου, ότι η στρέβλωση των κοινοτικών συναλλαγών και του ανταγωνισμού είναι ιδιαίτερα περιορισμένη. Επίσης είναι προς το κοινοτικό συμφέρον η εξασφάλιση της επιλεξιμότητας και της ίσης μεταχείρισης των αιτήσεων ενίσχυσης που υποβάλλουν υποψήφιοι με έδρα άλλα κράτη μέλη.

(62)

Επίσης, ο δηλωθείς στόχος της ενίσχυσης είναι η διατήρηση της πολυμορφίας της πληροφόρησης, στόχος που κατοχυρώνεται από το άρθρο 11 παράγραφος 2 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (42).

(63)

Τέλος, η αξιολόγηση σχετικά με την ενδεχομένως περιορισμένη στρέβλωση των συναλλαγών και του ανταγωνισμού που θα προκαλέσουν τα υπό εξέταση μέτρα και, ειδικότερα, την αναλογικότητα προς τους δηλωθέντες στόχους, επιβεβαιώνεται και από τους ακόλουθους παράγοντες: τη διάρκεια των καθεστώτων η οποία κυμαίνεται από 5-10 έτη, τον υψηλό αριθμό δικαιούχων που προβλέπεται να φθάσει τις 500 επιχειρήσεις για κάθε μέτρο, το περιορισμένο ύψος των διαθέσιμων πόρων οι οποίοι ανέρχονται συνολικά σε περίπου 179,3 εκατ. ευρώ για όλη τη χρονική περίοδο.

(64)

Σύμφωνα με τα προαναφερθέντα, η Επιτροπή διαπιστώνει ότι τα υπό εξέταση μέτρα αποτελούν κρατικές ενισχύσεις βάσει του άρθρου 87 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ.

(65)

Από τις συγκεκριμένες πληροφορίες και τα στατιστικά στοιχεία που παρέσχον οι ιταλικές αρχές προκύπτει η προφανώς περιορισμένη επίπτωση στα υπό εξέταση μέτρα στις συναλλαγές.

(66)

Η περιορισμένη στρέβλωση των συναλλαγών και του ανταγωνισμού, η αναλογικότητα των μέτρων προς τον επιδιωκόμενο στόχο, ήτοι η προώθηση των εκδοτικών προϊόντων σε ιταλική γλώσσα, επιβεβαιώνονται από τη διάρκεια των καθεστώτων, από τον μεγάλο αριθμό δικαιούχων και από το περιορισμένο συνολικά ποσό των διαθέσιμων πόρων,