31998D0095

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ της 21ης Οκτωβρίου 1997 σχετικά με τις ενισχύσεις που χορηγούνται από την περιφέρεια της Σαρδηνίας (Ιταλία) προς το ναυτιλιακό κλάδο στη Σαρδηνία (Το κείμενο στην ιταλική γλώσσα είναι το μόνο αυθεντικό) (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ) (98/95/ΕΚ)

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ,

Έχοντας υπόψη:

τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, και ιδίως το άρθρο 93 παράγραφος 2 πρώτο εδάφιο,

τη συμφωνία εγκαθίδρυσης του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου, και ιδίως το άρθρο 62 παράγραφος 1 στοιχείο α),

Αφού έδωσε στα ενδιαφερόμενα μέρη τη δυνατότητα να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους, σύμφωνα με τα προαναφερόμενα άρθρα (1),

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

Ι

Με επιστολή της 24ης Ιουνίου 1996 (2), η Επιτροπή πληροφορούσε τις ιταλικές αρχές σχετικά με την απόφασή της να θέσει σε κίνηση τη διαδικασία του άρθρου 93 παράγραφος 2 της συνθήκης ΕΚ με αντικείμενο ένα παράνομο καθεστώς ενισχύσεων της περιφέρειας της Σαρδηνίας υπέρ του ναυτιλιακού κλάδου.

Εκκινώντας τη διαδικασία και βάσει των πληροφοριών που είχε στη διάθεσή της, η Επιτροπή εξέφραζε σοβαρές αμφιβολίες για το κατά πόσον το εν λόγω καθεστώς ενισχύσεων συμβιβάζεται με την κοινή αγορά, για τους παρακάτω λόγους:

- το καθεστώς ενισχύσεων περιείχε διατάξεις που συνεπάγονταν διακρίσεις βάσει της εθνικότητας, αφού, για να υπάρχει δικαίωμα ενίσχυσης, ο αρμόδιος εκμετάλλευσης των πλοίων υποχρεωνόταν, μεταξύ άλλων, να απασχολεί πλήρωμα από τη Σαρδηνία,

- το καθεστώς αντέβαινε προς την αρχή της ελεύθερης εγκατάστασης αφού προϋπόθεση για τη χορήγηση ενίσχυσης ήταν, μεταξύ άλλων, να έχουν οι εταιρείες εκμετάλλευσης έδρα στη Σαρδηνία,

- το καθεστώς περιελάμβανε ενισχύσεις για την ενθάρρυνση επενδύσεων σε πλοία, έτσι που υπήρχε κίνδυνος παραβίασης της κοινοτικής νομοθεσίας.

ΙΙ

Μετά την εκκίνηση της διαδικασίας, η ιταλική κυβέρνηση, με την από 31 Οκτωβρίου 1996 επιστολής της, υπέβαλε τις παρατηρήσεις της προς την Επιτροπή. Ανάλογες παρατηρήσεις υπέβαλαν οι αρχές τις Σαρδηνίας με επιστολές της 11ης Οκτωβρίου 1996 και 22ας Ιανουαρίου 1997.

Δεν είχαν υποβληθεί παρατηρήσεις από άλλα κράτη μέλη ή τρίτους ενδιαφερόμενους μέσα στην προθεσμία του ενός μήνα μετά τη δημοσίευση της απόφασης για την εκκίνηση της διαδικασίας. Να σημειωθεί, ωστόσο, ότι υποβλήθηκαν παρατηρήσεις εκ μέρους τρίτων μετά την παρέλευση της προθεσμίας.

Στις παρατηρήσεις τους, οι ιταλικές αρχές και οι αρχές της Σαρδηνίας δεν αμφισβήτησαν τις αιτιάσεις της Επιτροπής. Ενημέρωσαν μάλιστα την Επιτροπή για τροποποιήσεις του καθεστώτος ενισχύσεων, οι οποίες, κατά τη γνώμη τους, θα ανταποκρίνονταν προς τις αιτιάσεις της Επιτροπής. Σημαντική συνιστώσα των τροποποιήσεων αυτών αποτελεί ο από 15 Φεβρουαρίου 1996 περιφερειακός νόμος αριθ. 9. Να σημειωθεί ότι οι τροποποιήσεις αυτές, συμπεριλαμβανομένου του νόμου αριθ. 9/1996, δεν αποτελούν το αντικείμενο της παρούσας απόφασης και θα εξεταστούν χωριστά.

ΙΙΙ

Η Επιτροπή πληροφορήθηκε την ύπαρξη του εν λόγω καθεστώτος ενισχύσεων από καταγγελία που αφορούσε συγκεκριμένη περίπτωση εφαρμογής του.

Το καθεστώς ενισχύσεων καθιερώθηκε με τον από 15 Μαΐου 1951 περιφερειακό νόμο αριθ. 20 της Σαρδηνίας, όπως τροποποιήθηκε στη συνέχεια με τον από 11 Ιουλίου 1954 περιφερειακό νόμο αριθ. 15 και τον από 4 Ιουνίου 1988 περιφερειακό νόμο αριθ. 11.

Ο νόμος αριθ. 20/1951, όπως τροποποιήθηκε με το νόμο αριθ. 15/1954, (εφεξής: «ο νόμος αριθ. 20/1951») προέβλεπε τη σύσταση ταμείου χορήγησης δανείων σε ναυτιλιακές εταιρείες για τη ναυπήγηση, αγορά, μετασκευή και επισκευή πλοίων. Τα δάνεια αυτά θα εχορηγούντο μόνο σε εταιρείες με έδρα, φορολογική κατοικία και λιμένα νηολόγησης στην περιφέρεια της Σαρδηνίας. Τα δάνεια δεν μπορούν να υπερβαίνουν ποσοστό 20 % του επενδυτικού κόστους για περιπτώσεις ναυπήγησης, μετασκευής ή επισκευής όταν ο ενδιαφερόμενος έχει ήδη λάβει ενίσχυση για παρόμοιες εργασίες βάσει διατάξεων της εθνικής νομοθεσίας. Εάν ο ενδιαφερόμενος δεν έχει λάβει ενίσχυση βάσει διατάξεων της εθνικής νομοθεσίας, τα δάνεια δεν μπορούν να υπερβαίνουν ποσοστό 60 % του επενδυτικού κόστους.

Τόκοι, προμήθεια και άλλες επιβαρύνσεις συνδεόμενες με το δάνειο δυνάμει του νόμου αριθ. 20/1951 δεν μπορούν να υπερβαίνουν ετησίως το 4,5 % του δανείου όταν η ενίσχυση δίδεται δυνάμει διατάξεων της εθνικής νομοθεσίας, και ποσοστό 3,5 % όταν δεν έχει δοθεί τέτοια ενίσχυση (μέση επιδότηση επιτοκίου 10 έως 12 %. Η απόδοση του κεφαλαίου θα γινόταν σε όχι περισσότερες από δώδεκα ετήσιες πληρωμές, αρχής γενομένης από το τρίτο έτος μετά την έναρξη λειτουργίας του πλοίου για το οποίο χορηγήθηκε το δάνειο.

Με το νόμο αριθ. 11/1988, έγιναν ουσιαστικές τροποποιήσεις στο καθεστώς ενισχύσεων που είχε θεσπιστεί με το νόμο αριθ. 20/1951. Οι τροποποιήσεις του 1988 δεν κοινοποιήθηκαν στην Επιτροπή, όπως προβλέπεται στο άρθρο 93 παράγραφος 3 της συνθήκης ΕΚ, με αποτέλεσμα το τροποποιημένο καθεστώς ενισχύσεων (εφεξής: «το καθεστώς ενισχύσεων») να συνιστά μη κοινοποιημένη ενίσχυση, όπως σημείωνε η Επιτροπή στην απόφασή της να θέσει σε κίνηση τη διαδικασία του άρθρου 93 παράγραφος 2. Οι ιταλικές αρχές δεν αμφισβήτησαν τη διαπίστωση της Επιτροπής.

Σύμφωνα με το καθεστώς ενισχύσεων, οι προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούν οι εταιρείες για να δικαιούνται ενίσχυσης είναι οι ακόλουθες:

α) η εταιρεία πρέπει να έχει έδρα, διοικητικά γραφεία, κέντρο των ναυτιλιακών της δραστηριοτήτων και, κατά περίπτωση, τις αποθήκες και το βοηθητικό εξοπλισμό της σε ένα από τα λιμάνια της περιφέρειας σε μόνιμη βάση 7

β) όλα τα πλοία της εταιρείας πρέπει να είναι νηολογημένα σε λιμάνια της περιφέρειας 7

γ) η εταιρεία πρέπει να χρησιμοποιεί τα λιμάνια της περιφέρειας ως κέντρο των ναυτιλιακών της δραστηριοτήτων, να τα χρησιμοποιεί δηλαδή ως ενδιάμεσα λιμάνια στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων της, και σε περιπτώσεις παροχής τακτικών υπηρεσιών αυτές να καταλήγουν ή να χρησιμοποιούν ως ενδιάμεσους σταθμούς ένα ή περισσότερα από τα λιμάνια της περιφέρειας 7

δ) η εταιρεία δεσμεύεται να επισκευάζει τα πλοία της στα λιμάνια της περιφέρειας, υπό τον όρο ότι τα ναυπηγεία της Σαρδηνίας διαθέτουν επιχειρησιακή ικανότητα και δεν ανακύπτουν προσκόμματα ανωτέρας βίας, αναπόφευκτες απαιτήσεις ναύλωσης ή προφανείς περιορισμοί οικονομικού ή χρονικού χαρακτήρα 7

ε) αναφορικά με το πλήρωμα των πλοίων ολικής χωρητικότητας πλέον των 250 τόνων, η εταιρεία έχει την υποχρέωση να εξασφαλίζει πληρώματα με όλες τις ειδικότητες ναυτικών που απαιτούνται επί του πλοίου για το οποίο ζητείται ενίσχυση, και να χρησιμοποιεί μόνο μέλη πληρώματος εγγεγραμμένα στο γενικό πίνακα υπηρεσίας του λιμανιού όπου είναι νηολογημένο το πλοίο και να προσλαμβάνει από τον εν λόγω πίνακα όλα τα μέλη πληρώματος, γενικών και ειδικών καθηκόντων, με μοναδικούς περιορισμούς τις εθνικές κανονιστικές ρυθμίσεις περί απασχόλησης ναυτικών.

Με το καθεστώς ενισχύσεων δινόταν επιπλέον στις αρχές της Σαρδηνίας η δυνατότητα να χορηγούν κάποιο ποσό συμμετοχής στο κόστος μιας μίσθωσης όταν η ναυτιλιακή εταιρεία επέλεγε τη μίσθωση αντί του δανείου. Το ύψος της συμμετοχής είναι ίσο με τη διαφορά μεταξύ του τρέχοντος κόστους δανεισμού ενός ποσού αντίστοιχου προς τις ετήσιες επιβαρύνσεις απόδοσης υπολογιζόμενου με το εμπορικό επιτόκιο αναφοράς για ναυτιλιακές εταιρείες στην Ιταλία και του κόστους δανεισμού του ίδιου ποσού υπολογιζόμενου με επιτόκιο 5 % (μέση επιδότηση επιτοκίου περίπου 10 %). Με τη λήξη της σύμβασης, τα πλοία για τα οποία χορηγήθηκε ένα τέτοιο ποσό συμμετοχής μπορούν να περιέλθουν στην κατοχή του μισθωτή για ποσό ίσο προς το 1 % της τιμής αγοράς.

Σύμφωνα με στοιχεία προερχόμενα από τις αρχές της Σαρδηνίας, το καθεστώς ενισχύσεων, μετά την τροποποίηση του 1988, έχει χρησιμοποιηθεί για την παροχή δανείων/χρηματοδοτικών μισθώσεων συνολικού ύψους 12 697 450 000 λιρών Ιταλίας.

ΙV

Το καθεστώς ενισχύσεων συνιστά κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 92 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ, αφού:

α) οι δικαιούχοι εταιρείες ανακουφίζονται από ένα χρηματοδοτικό βάρος που κανονικά επωμίζονται οι ίδιες (συνήθη επιτόκια εμπορικών χρεών και άλλες επιβαρύνσεις δανείων/εκμισθώσεων) 7

β) η επιβάρυνση αυτή μεταφέρεται σε κρατικούς πόρους (στις αρχές της Σαρδηνίας) 7

γ) η ενίσχυση έχει επιλεκτικό χαρακτήρα (προβλέπεται για το ναυτιλιακό κλάδο) 7

δ) η ενίσχυση θίγει το εμπόριο μεταξύ των κρατών μελών.

Αναφορικά με το στοιχείο δ), στην απόφαση περί κινήσεως της διαδικασίας σημειώνεται ότι 90 % του εμπορίου από τα κράτη μέλη προς τη Σαρδηνία διεξάγεται διά θαλάσσης και ότι πλέον του 90 % του εμπορίου από τη Σαρδηνία προς τα κράτη μέλη διεξάγεται επίσης διά θαλάσσης. Επιπλέον, σημειώνεται ότι 65 % της τουριστικής κίνησης (επιβάτες με οχήματα) μεταξύ της Κοινότητας και της Σαρδηνίας ελέγχεται από ναυτιλιακές εταιρείες. Οι ιταλικές αρχές δεν αμφισβήτησαν τις παραπάνω στατιστικές, ούτε άλλωστε το χαρακτηρισμό των ενισχύσεων στο πλαίσιο του καθεστώτος ως κρατικών ενισχύσεων κατά την έννοια του άρθρου 92 παράγραφος 1.

V

Το καθεστώς ενισχύσεων είναι παράνομο αφού ο νόμος αριθ. 20/1951 τροποποιήθηκε ουσιαστικά με το νόμο αριθ. 11/1988, μετά δηλαδή από την έναρξη ισχύος της συνθήκης ΕΟΚ, χωρίς προηγουμένως οι ιταλικές αρχές να κοινοποιήσουν την τροποποίηση αυτή στην Επιτροπή, όπως προβλέπεται στο άρθρο 93 παράγραφος 3 της συνθήκης.

VI

Στο άρθρο 92 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ προβλέπεται ότι κάθε ενίσχυση ανταποκρινόμενη στα κριτήρια που απαριθμούνται στην εν λόγω παράγραφο του ίδιου άρθρου είναι καταρχήν ασυμβίβαστη με την κοινή αγορά.

Στην εξεταζόμενη περίπτωση, δεν έχουν εφαρμογή οι εξαιρέσεις και παρεκκλίσεις που προβλέπονται στο άρθρο 92 παράγραφοι 2 και 3 της συνθήκης ΕΚ, διότι η ενίσχυση αντιβαίνει προς θεμελιώδεις γενικές αρχές της κοινοτικής νομοθεσίας: ελεύθερη εγκατάσταση (άρθρο 52 της συνθήκης ΕΚ) και μη εισαγωγή διακρίσεων με κριτήριο την εθνικότητα (άρθρο 6 της συνθήκης ΕΚ και άρθρο 48 παράγραφος 2 της συνθήκης ΕΚ).

Αναφορικά με την ελεύθερη εγκατάσταση, το καθεστώς ενισχύσεων απαιτεί όχι μόνον εγκατάσταση του δικαιούχου στη Σαρδηνία αλλά, μεταξύ άλλων, και παρουσία της έδρας του δικαιούχου στη Σαρδηνία. Επιπλέον, απαιτείται να είναι εγγεγραμμένα σε νηολόγια της Σαρδηνίας όλα τα πλοία της δικαιούχου εταιρείας, και όχι μόνο τα πλοία για τα οποία χορηγείται ενίσχυση στο πλαίσιο του καθεστώτος. Οι όροι αυτοί από μόνοι τους αρκούν για να διαπιστωθεί παραβίαση του άρθρου 52 της συνθήκης ΕΚ, αφού εταιρείες εγκατεστημένες στη Σαρδηνία των οποίων όμως η έδρα βρίσκεται αλλού ή που έχουν πλοία εγγεγραμένα σε άλλα νηολόγια αποκλείονται από το καθεστώς.

Σε ό,τι αφορά τη μη εισαγωγή διακρίσεων με βάση την εθνικότητα, το καθεστώς απαιτεί για πλοία άνω των 250 τόνων ελάχιστη ποσόστωση ναυτεργατών εγγεγραμμένων στο γενικό πίνακα υπηρεσίας του λιμανιού (της Σαρδηνίας) όπου είναι νηολογημένο το πλοίο. Η προϋπόθεση αυτή αποτελεί στην πραγματικότητα υποχρέωση της δικαιούχου εταιρείας να απασχολεί ορισμένο ποσοστό εντόπιων ναυτεργατών οι οποίοι θα εργάζονται στη Σαρδηνία, ακόμη και αν υπάρχουν άλλοι ναυτεργάτες αντικειμενικά εξίσου κατάλληλοι ή και καταλληλότεροι για τις προβλεπόμενες εργασίες.

Να σημειωθεί ότι οι ιταλικές αρχές δεν αμφισβήτησαν τα ως άνω επιχειρήματα της Επιτροπής αναφορικά με την παραβίαση των άρθρων 6 και 48 παράγραφος 2 και του άρθρου 52 της συνθήκης ΕΚ.

Ακόμη όμως και αν δεν αντέβαιναν προς βασικές αρχές της κοινοτικής νομοθεσίας, οι ενισχύσεις είναι ασυμβίβαστες με την κοινή αγορά για λόγους που εξηγούνται στη συνέχεια.

Στη μελετώμενη περίπτωση δεν έχουν εφαρμογή οι εξαιρέσεις του άρθρου 92 παράγραφος 2, αφού η ενίσχυση δεν αποβλέπει σε επίτευξη των στόχων που τίθενται στην ίδια παράγραφο του ίδιου άρθρου. Ούτε και ζητήθηκε από τις ιταλικές αρχές μια τέτοια εξαίρεση.

Στο άρθρο 92 παράγραφος 3 απαριθμούνται οι ενισχύσεις εκείνες που μπορεί να θεωρηθούν ότι συμβιβάζονται με την κοινή αγορά. Ο συμβατός προς τη συνθήκη χαρακτήρας μιας ενίσχυσης πρέπει να κρίνεται στο πλαίσιο της Κοινότητας ως συνόλου και όχι στο πλαίσιο ενός μόνου κράτους μέλους. Προς εξασφάλιση της σωστής λειτουργίας της κοινής αγοράς, και με συνεκτίμηση της αρχής του άρθρου 3 στοιχείο ζ) της συνθήκης, οι παρεκκλίσεις οι προβλεπόμενες στο άρθρο 92 παράγραφος 3 πρέπει να ερμηνεύονται κατά γράμμα όταν εξετάζεται λεπτομερώς οποιοδήποτε καθεστώς ενισχύσεων ή μεμονωμένη ενίσχυση. Συγκεκριμένα, επίκληση των παρεκκλίσεων αυτών μπορεί να γίνεται μόνον όταν η Επιτροπή είναι πεπεισμένη ότι, χωρίς την ενίσχυση, οι δυνάμεις της αγοράς από μόνες τους δεν αρκούν για να κατευθύνουν τους αποδέκτες προς πρότυπα συμπεριφοράς που θα εξυπηρετούσαν κάποιον από τους στόχους των εν λόγω παρεκκλίσεων.

Εφαρμογή των παρεκκλίσεων σε ενισχύσεις που δεν συμβάλλουν στην εξυπηρέτηση ενός τέτοιου στόχου ή που δεν είναι προς τούτο αναγκαίες θα ισοδυναμούσε με παροχή πλεονεκτημάτων σε βιομηχανίες ή εταιρείες ορισμένων κρατών μελών με αποτέλεσμα να ενισχύεται τεχνητά η χρηματοδοτική τους θέση 7 θα θιγόταν επίσης το εμπόριο μεταξύ των κρατών και θα σημειωνόταν στρέβλωση του ανταγωνισμού χωρίς δυνατότητα επίκλησης του κοινού συμφέροντος, όπως απαιτεί το άρθρο 92 παράγραφος 3.

Το άρθρο 92 παράγραφος 3 στοιχείο α) προβλέπει παρέκκλιση για τις ενισχύσεις που προωθούν την ανάπτυξη περιοχών όπου το βιοτικό επίπεδο είναι ασυνήθως χαμηλό ή όπου υπάρχει σοβαρή υποαπασχόληση. Μολονότι η Σαρδηνία είναι επιλέξιμη για περιφερειακές ενισχύσεις δυνάμει του άρθρου 92 παράγραφος 3 στοιχείο α), δεν έχουμε εδώ ενισχύσεις χορηγούμενες βάσει καθεστώτος που αποβλέπει κατά κύριο λόγο σε προώθηση της περιφερειακής ανάπτυξης, αφού το υπόψη καθεστώς ενισχύσεων περιορίζεται στο ναυτιλιακό κλάδο. Και πάντως, το άρθρο 92 παράγραφος 2 στοιχείο α) δεν επιτρέπει καθεστώτα ενισχύσεων τα οποία, όπως το εξεταζόμενο, παραβιάζουν τις κοινοτικές κατευθυντήριες γραμμές περί ενίσχυσης συγκεκριμένων ευαίσθητων τομέων όπως οι θαλάσσιες μεταφορές.

Σε ό,τι αφορά τις παρεκκλίσεις του άρθρου 92 παράγραφος 3 στοιχείο β), οι εν λόγω ενισχύσεις δεν αποσκοπούν ούτε σε προώθηση της εκτέλεσης σημαντικού έργου κοινού ενδιαφέροντος ούτε σε άρση σοβαρών διαταραχών της ιταλικής οικονομίας, ούτε καν υπάρχουν χαρακτηριστικά τέτοιων έργων. Επιπλέον, οι ιταλικές αρχές δεν ζήτησαν από την Επιτροπή παρέκκλιση δυνάμει της εν λόγω διάταξης.

Ως προς τις εξαιρέσεις του άρθρου 92 παράγραφος 3 στοιχείο γ) υπέρ της ανάπτυξης ορισμένων οικονομικών δραστηριοτήτων, το εξεταζόμενο καθεστώς ενισχύσεων θίγει τους όρους των συναλλαγών σε βαθμό που βλάπτει το κοινό συμφέρον αφού:

- τόσο οι κατευθυντήριες γραμμές της 3ης Αυγούστου 1989 (3) περί κρατικών ενισχύσεων προς ναυτιλιακές εταιρείες όσο και οι κοινοτικές κατευθυντήριες του 1997 (4) περί κρατικών ενισχύσεων υπέρ των θαλάσσιων μεταφορών απαιτούν να υπάρχει διαφάνεια στον τρόπο με τον οποίο χορηγούνται ενισχύσεις σε ναυτιλιακές εταιρείες για ναυπήγηση, μετασκευή ή επισκευή πλοίων (όπως στην εξεταζόμενη περίπτωση), για τους σκοπούς της εφαρμογής της νομοθεσίας του Συμβουλίου περί ενισχύσεων της κοινοτικής ναυπηγικής βιομηχανίας [κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 3094/95 του Συμβουλίου (5), όπως τροποποιήθηκε από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1904/93 (6)] 7 η ίδια προϋπόθεση ζητείται και σε περιπτώσεις, όπως η εξεταζόμενη, κατά τις οποίες χορηγείται ενίσχυση υπέρ της ανάπτυξης μιας περιοχής που μπορεί να υπαχθεί στην περίπτωση του άρθρου 92 παράγραφος 3 στοιχείο α) 7 το εξεταζόμενο καθεστώς ενισχύσεων δεν προβλέπει μηχανισμό που να εγγυάται τη συμμόρφωση προς την προαναφερθείσα κοινοτική νομοθεσία 7

- σε ό,τι αφορά τις ενισχύσεις για χρηματοδοτική μίσθωση πλοίων, τέτοιες ενισχύσεις συνιστούν ενισχύσεις λειτουργίας που απαγορεύονται τόσο με βάση τις κατευθυντήριες γραμμές του 1989 όσο και με βάση τις κατευθυντήριες γραμμές του 1997.

VII

Συμπερασματικά, το προαναφερθέν καθεστώς ενισχύσεων είναι παράνομο και δεν συμβιβάζεται με την κοινή αγορά.

Σύμφωνα με τις ιταλικές αρχές, έχουν ήδη δρομολογηθεί ρυθμίσεις ώστε το καθεστώς ενισχύσεων να γίνει συμβιβάσιμο προς την κοινή αγορά 7 μεταξύ άλλων, εκδόθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 1996 ο περιφερειακός νόμος αριθ. 9 της Σαρδηνίας. Οι νέες αυτές ρυθμίσεις δεν αποτελούν αντικείμενο της παρούσας απόφασης.

Παραμένει ωστόσο το γεγονός ότι χορηγήθηκαν με ευνοϊκούς όρους υπό μορφή δανείων/χρηματοδοτικών μισθώσεων 12 697 450 000 λίρες Ιταλίας στο χρονικό διάστημα από της εκδόσεως του νόμου αριθ. 11/1988 και του νόμου αριθ. 9/1996.

Τα στοιχεία ενίσχυσης που περιέχονται στα εν λόγω δάνεια/χρηματοδοτικές μισθώσεις πρέπει να αποδοθούν στους δικαιούχους σύμφωνα με τις διαδικασίες και διατάξεις της ιταλικής νομοθεσίας, προσαυξημένα με τόκους υπολογιζόμενους από τη στιγμή που χορηγήθηκαν οι παράνομες ενισχύσεις. Ο υπολογισμός των τόκων γίνεται με βάση το επιτόκιο αναφοράς για περιφερειακή ενίσχυση.

Η Επιτροπή δεν θέλησε να προβεί σε ποσοτικό προσδιορισμό του ποσού που πρέπει να επιστρέψει ο κάθε δικαιούχος, ούτε του συνολικού ποσού που πρέπει να αποδοθεί από όλους τους δικαιούχους μαζί. Για τον λόγο αυτό, οι ιταλικές αρχές, παράλληλα με την έκδοση των εκτελεστικών μέτρων που απαιτούνται για συμμόρφωση προς την παρούσα απόφαση, οφείλουν να προσδιορίσουν οι ίδιες και να κοινοποιήσουν στην Επιτροπή το ποσό που πρέπει να αποδοθεί από κάθε δικαιούχο.

Η παρούσα απόφαση δεν προδικάζει την εκτίμηση της Επιτροπής όσον αφορά τροποποιήσεις που ανακοινώνει η Ιταλία και που αποσκοπούν σε προσαρμογή του καθεστώτος ενισχύσεων έτσι ώστε να συμβιβάζεται με την κοινοτική νομοθεσία, και συγκεκριμένα τον περιφερειακό νόμο αριθ. 9/1996 που θα εξετασθεί χωριστά,

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΠΟΦΑΣΗ:

Άρθρο 1

Τα δάνεια και οι χρηματοδοτικές μισθώσεις συνολικού ύψους 12 697 450 000 λίρες Ιταλίας που χορηγήθηκαν σε ναυτιλιακές εταιρείες δυνάμει του από 15 Μαΐου 1951 περιφερειακού νόμου αριθ. 20 της Σαρδηνίας, όπως τροποποιήθηκε με τον από 11 Ιουλίου 1954 περιφερειακό νόμο αριθ. 15 και με τον από 4 Ιουνίου 1988 περιφερειακό νόμο αριθ. 11, περιέχουν στοιχεία που αποτελούν κρατικές ενισχύσεις κατά την έννοια του άρθρου 92 παράγραφος 1 και είναι συνεπώς παράνομα αφού αντιβαίνουν προς το άρθρο 93 παράγραφος 3 της συνθήκης ΕΚ.

Τα εν λόγω δάνεια και χρηματοδοτικές μισθώσεις με προτιμησιακούς όρους δεν συμβιβάζονται με την κοινή αγορά διότι δεν πληρούν τις προϋποθέσεις των εξαιρέσεων και παρεκκλίσεων από το άρθρο 92 παράγραφος 1, οι οποίες προβλέπονται στο άρθρο 92 παράγραφοι 2 και 3.

Άρθρο 2

Η Ιταλία ανακτά από κάθε αποδέκτη δανείου ή χρηματοδοτικής μίσθωσης που αναφέρεται στο άρθρο 1 ποσό το οποίο αντιστοιχεί στη διαφορά μεταξύ του συνόλου των τόκων ή/και λοιπών επιβαρύνσεων που όφειλε να είχε καταβάλει σύμφωνα με τους όρους που ίσχυαν στην αγορά κατά τη στιγμή σύναψης του δανείου/μίσθωσης και του συνόλου των τόκων ή/και λοιπών επιβαρύνσεων που πραγματικά κατέβαλε γαι το δάνειο/μίσθωση.

Εάν, κατά την ημερομηνία κοινοποίησης της παρούσας απόφασης, εκκρεμεί δάνειο/μίσθωση, οι ιταλικές αρχές μεριμνούν ώστε ο διακανονισμός του υπολοίπου να γίνει από τον δανειολήπτη/μισθωτή με τους όρους της αγοράς. Επιπλέον της ανάκτησης του ποσού που αναφέρεται στο πρώτο εδάφιο, οι ιταλικές αρχές προσαυξάνουν το ποσό με τόκους υπολογιζόμενους από τη στιγμή χορήγησης του δανείου/μίσθωσης με προτιμησιακούς όρους. Οι τόκοι υπολογίζονται με το επιτόκιο αναφοράς που εφαρμόζει η Επιτροπή σε περιπτώσεις περιφερειακής ενίσχυσης.

Άρθρο 3

Μέσα σε δύο μήνες μετά την έκδοση της παρούσας απόφασης, η Ιταλία ενημερώνει την Επιτροπή σχετικά με τα μέτρα που έλαβε σε συμμόρφωση προς αυτήν.

Άρθρο 4

Η παρούσα απόφαση απευθύνεται στην Ιταλική Δημοκρατία.

Βρυξέλλες, 21 Οκτωβρίου 1997.

Για την Επιτροπή

Neil KINNOCK

Μέλος της Επιτροπής

(1) ΕΕ C 368 της 6. 12. 1996, σ. 2.

(2) Βλέπε υποσημείωση 1.

(3) SEC(89) 921 τελικό, της 3ης Αυγούστου 1989.

(4) ΕΕ C 205 της 5. 7. 1997, σ. 5.

(5) ΕΕ L 332 της 30. 12. 1995, σ. 1.

(6) ΕΕ L 251 της 3. 10. 1996, σ. 5.