1.7.2016   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 240/6

1.

χαιρετίζει το έργο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη στήριξη των αναπτυξιακών τραπεζών και τη δημιουργία επενδυτικών πλατφορμών, ουσιωδών στοιχείων του επενδυτικού σχεδίου για την Ευρώπη. Εκφράζει ωστόσο τη λύπη της για το γεγονός ότι, μολονότι στον επίσημο ορισμό των εθνικών αναπτυξιακών τραπεζών συμπεριλαμβάνονται και οι περιφερειακές τράπεζες, εντούτοις στην πράξη η Επιτροπή επικεντρώνεται αποκλειστικά στον ρόλο που διαδραματίζει το εθνικό επίπεδο και ζητεί μόνο τη δημιουργία νέων εθνικών αναπτυξιακών τραπεζών. Ωστόσο, αναγνώριση και σεβασμό στο πλαίσιο του επενδυτικού σχεδίου αξίζουν και οι αναπτυξιακές τράπεζες που λειτουργούν σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο·

2.

υπενθυμίζει τον ορισμό των τραπεζών ή των αναπτυξιακών ιδρυμάτων όπως ορίζεται στον κανονισμό για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων, ήτοι «νομικές οντότητες που ασκούν κατ’ επάγγελμα χρηματοπιστωτικές δραστηριότητες, στις οποίες ανατίθεται εντολή από κράτος μέλος, ή από οντότητα κράτους μέλους σε κεντρικό, περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο, για τη διεξαγωγή δραστηριοτήτων ανάπτυξης ή προβολής».

3.

σημειώνει ότι οι αναπτυξιακές τράπεζες που έχουν διαμορφωθεί σύμφωνα με διάφορα πρότυπα διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην άμβλυνση του αντίκτυπου της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης, ιδίως λόγω της μείωσης των δημόσιων δαπανών που αφορούν τα έργα υποδομής σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, γεγονός το οποίο επισημαίνεται στην πιο πρόσφατη κοινή έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών και του ΟΟΣΑ·

4.

επισημαίνει στο πλαίσιο αυτό ότι, για τη στήριξη των επενδύσεων που είναι απαραίτητες για τις τοπικές και περιφερειακές αρχές (ΤΠΑ), υπάρχουν σε ορισμένες χώρες τράπεζες που δραστηριοποιούνται σε εθνικό επίπεδο (π.χ. στη Γαλλία και στην Πολωνία), των οποίων συνιδιοκτήτες είναι μερικές φορές οι ΤΠΑ (Σκανδιναβία και Κάτω Χώρες). Όμως παράλληλα με τις εθνικές αναπτυξιακές τράπεζες υπάρχουν και περιφερειακές επενδυτικές τράπεζες, οι οποίες αποτελούν ιδιοκτησία (εξολοκλήρου ή εν μέρει) του οικείου ομόσπονδου κρατιδίου («γερμανικό μοντέλο») και πληρούν έναν ειδικό για το εκάστοτε ομόσπονδο κρατίδιο (Land) αναπτυξιακό ρόλο. Η μορφή αυτών των αναπτυξιακών τραπεζών εξαρτάται από την ιστορική εμπειρία και τις οικονομικές συνθήκες που επικρατούν σε κάθε συγκεκριμένο κράτος μέλος ή περιφέρεια·

5.

επισημαίνει ότι τα επενδυτικά ιδρύματα δεν είναι πάντοτε τράπεζες: σε ορισμένες χώρες έχουν τη μορφή γραφείων, εταιρειών ή ταμείων επενδύσεων, εξοπλισμένων συχνά με κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου, και ότι αυτό το είδος ιδρυμάτων που δεν είναι τράπεζες θα μπορούσε να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στο επενδυτικό σχέδιο για την Ευρώπη·

6.

επισημαίνει ότι μέχρι σήμερα τα διαθέσιμα σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο χρηματοδοτικά μέσα δεν απαντούν σε όλα τα κράτη μέλη και τις περιφέρειες ή, ακόμη, τα διαθέσιμα μέσα και οι αποκτηθείσες εμπειρίες δεν μπορούν να αξιοποιηθούν με βέλτιστο τρόπο, και η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα σχετίζεται συνήθως αποκλειστικά με την εκτέλεση συμβάσεων, γεγονός το οποίο αυξάνει την ανάγκη στήριξης των τοπικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων που προωθούν τις επενδύσεις·

7.

υπογραμμίζει ότι υπάρχουν διάφοροι τρόποι να δημιουργηθούν αναπτυξιακές τράπεζες, όπως προκύπτει και από το ιστορικό των διαφόρων υφιστάμενων τραπεζών: ορισμένες συστάθηκαν αμέσως ως ανεξάρτητα ιδρύματα, άλλες ως τμήματα δημόσιων τραπεζών·

8.

τονίζει ότι η ίδρυση και η λειτουργία αναπτυξιακών τραπεζών ως μέσων οικονομικής, διαρθρωτικής και κοινωνικής πολιτικής είναι απαραίτητη, μεταξύ άλλων ως απάντηση στις διαρθρωτικές αδυναμίες και στην αποτυχία των αγορών (συμπεριλαμβανομένων των περιφερειακών αγορών). Ταυτόχρονα, γνωρίζει τις δυσκολίες που υπάρχουν ως προς τον σαφή εννοιολογικό προσδιορισμό και την εκτίμηση της αδυναμίας της αγοράς. Υπό αυτό το πρίσμα, τάσσεται υπέρ μιας μακροπρόθεσμα ευρείας ερμηνείας του όρου «αδυναμία της αγοράς»·

9.

εφιστά την προσοχή της Επιτροπής στο γεγονός ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές πρέπει να αποκτήσουν μεγαλύτερη επιρροή όσον αφορά την επιλογή των μηχανισμών χρηματοδότησης που εξυπηρετούν τα συμφέροντα του τοπικού επιπέδου. Η έλλειψη προσοχής για τις απόψεις των τοπικών και περιφερειακών αρχών έχει συχνά ως αποτέλεσμα την προώθηση επενδύσεων οι οποίες δεν αποτελούν μέρος των περιφερειακών επιχειρησιακών προγραμμάτων και τοπικών στρατηγικών·

10.

επισημαίνει τις σημαντικές διαφορές που υπάρχουν ως προς το επίπεδο ανάπτυξης των επιμέρους εθνικών συστημάτων στήριξης, διαφορές που οδηγούν σε συστηματικές ελλείψεις στις χώρες και τις περιφέρειες στις οποίες η παρουσία αυτού του είδους τραπεζών δεν είναι και τόσο ισχυρή. Ως εκ τούτου, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει ενίοτε σε έλλειψη στήριξης προς τις τοπικές αρχές και επιχειρήσεις εκ μέρους των εθνικών αναπτυξιακών τραπεζών, οι οποίες θα πρέπει να αποκεντρώσουν περισσότερο τις υπηρεσίες που παρέχουν·

11.

φοβάται ότι τα συγκεντρωτικά πρότυπα ανάπτυξης που στηρίζονται αποκλειστικά σε μια εθνική τράπεζα και τα τοπικά, εξαρτημένα υποκαταστήματα αυτής δεν θα ανταποκρίνονται πάντοτε στις ανάγκες των τοπικών κοινοτήτων, ιδίως στις λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες και σε τομείς στους οποίους η επιρροή που ασκούν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές στις εθνικές αναπτυξιακές τράπεζες είναι πολύ περιορισμένη·

12.

συμμερίζεται την άποψη ότι, όταν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές επιλέγουν ένα αναπτυξιακό τραπεζικό σύστημα, οι γενικοί στόχοι και τα βασικά κριτήρια για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας σε κάθε επίπεδο θα πρέπει να είναι η εξάλειψη των δυσλειτουργιών της αγοράς, η συνεχής αύξηση του αριθμού των θέσεων εργασίας και η συνεκτίμηση των συμφερόντων των τοπικών κοινοτήτων, και έτσι θα επιδιώκονται οι δημόσιοι στόχοι οικονομικής ανάπτυξης·

13.

εκφράζει την ανησυχία ότι η πρόταση της Επιτροπής για απαίτηση εκ των προτέρων αξιολόγησης των νεοσύστατων αναπτυξιακών τραπεζών και των νέων χρηματοπιστωτικών προϊόντων που προσφέρουν θα μειώσει σημαντικά την επιχειρησιακή τους ικανότητα, ακόμη και ότι θα εμποδίσει τη δημιουργία παρόμοιων τραπεζών, τόσο σε εθνικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο. Επιπλέον, θα πρέπει να σημειωθεί στο πλαίσιο αυτό ότι στις λιγότερο αναπτυγμένες περιοχές είναι συχνά δύσκολο να αποδειχθεί η αδυναμία της αγοράς, δεδομένου ότι η κοινωνική και οικονομική κατάσταση όλης της περιφέρειας μπορεί να αποτελεί έκφραση της ανεπάρκειας της αγοράς σε σύγκριση με τις περισσότερο αναπτυγμένες περιοχές·

14.

ελπίζει στην εμβάθυνση της συνεργασίας μεταξύ της Επιτροπής των Περιφερειών και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων. Τάσσεται υπέρ της ανάπτυξης ενός συμπληρωματικού δικτύου δημόσιων αναπτυξιακών τραπεζών, το οποίο θα τηρεί την αρχή της επικουρικότητας (συμβάλλοντας έτσι στην επίτευξη οικονομικών και κοινωνικών συνεργειών). Θα επιδοκίμαζε με ικανοποίηση τη συμβολή του συστήματος αυτού στη διαπεριφερειακή και διεθνή ανταλλαγή εμπειριών και γνώσεων, αλλά και στην αποφυγή του κινδύνου υπερβολικής συγκέντρωσης.

15.

ζητεί, για τις περιφέρειες που δεν διαθέτουν ακόμη τα δικά τους μέσα χρηματοδοτικής στήριξης, τη σημαντική ενίσχυση της συμμετοχής των αυτοδιοικητικών αρχών στη δημιουργία και τη λειτουργία αναπτυξιακών τραπεζών, καθώς και στην αξιολόγηση της επίδρασής τους. Αυτό μπορεί να γίνει είτε με την ενίσχυση της επιρροής που ασκούν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές στον στρατηγικό προσανατολισμό και τη διακυβέρνηση των εθνικών αναπτυξιακών τραπεζών ή με τη συμπλήρωση του έργου των εθνικών αναπτυξιακών τραπεζών μέσω της δημιουργίας περιφερειακών (τοπικών) αναπτυξιακών τραπεζών. Οι τελευταίες θα συνεργάζονται στενά με την εθνική τράπεζα της χώρας τους.

16.

είναι της γνώμης ότι η επιλογή μιας συγκεκριμένης γραμμής για την ανάπτυξη συστήματος αναπτυξιακών τραπεζών σε μια περιοχή (δηλαδή το ερώτημα αν το υπόδειγμα με δεσπόζουσες εθνικές αναπτυξιακές τράπεζες είναι επαρκές ή αν είναι προτιμότερο ένα αποκεντρωμένο μοντέλο στο οποίο αναγνωρίζεται σημαντικότερος ρόλος στα τοπικά και περιφερειακά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και αναπτυξιακές τράπεζες) εμπίπτει περισσότερο στην αρμοδιότητα των τοπικών ή των περιφερειακών αρχών, κατόπιν διαβούλευσης με τις εθνικές αρχές, ή στην αρμοδιότητα των εθνικών αρχών ανάλογα με το νομικό καθεστώς που ισχύει σε κάθε κράτος μέλος·

17.

θεωρεί ότι οι αποφάσεις για τη σύσταση νέου ιδρύματος προϋποθέτουν εμπεριστατωμένη ανάλυση της σκοπιμότητας νέων θεσμικών δομών, προκειμένου να αποφευχθεί περιττή επέκταση της γραφειοκρατίας και σπατάλη πόρων.

18.

υπενθυμίζει ότι, εφόσον η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η ΕΤΕπ επιθυμούν να δημιουργήσουν ένα συστηματικό πλαίσιο για την υποστήριξη της δημιουργίας νέων περιφερειακών αναπτυξιακών τραπεζών, τότε θα πρέπει να συνεκτιμηθούν οι ιδιαιτερότητες των μεμονωμένων χωρών και περιφερειών και να αξιοποιηθούν οι βέλτιστες πρακτικές και οι δοκιμασμένες αναπτυξιακές τακτικές στον εν λόγω τομέα, συμπεριλαμβανομένης της εμπειρίας των τραπεζών που συστάθηκαν προσφάτως. Επιπλέον, θα ήταν χρήσιμο να εφαρμοστούν οι καλύτερες θεσμικές λύσεις που λαμβάνουν υπόψη τις τοπικές ιδιαιτερότητες των λιγότερο αναπτυγμένων περιφερειών

19.

επισημαίνει ότι μια εκ των υστέρων αξιολόγηση της αποτελεσματικής λειτουργίας των υφιστάμενων και των νέων περιφερειακών αναπτυξιακών τραπεζών, λόγω του συνήθως πολυετούς χρονοδιαγράμματος των χρηματοδοτούμενων επενδυτικών σχεδίων, θα πρέπει να καλύπτει περίοδο 10-15 ετών·

20.

πιστεύει ότι είναι αναγκαία η δημιουργία ενός πλαισίου συνεργασίας μεταξύ των νεοσυσταθέντων ευρωπαϊκών μακροπρόθεσμων επενδυτικών κεφαλαίων (ΕΜΕΚ), των περιφερειακών αναπτυξιακών τραπεζών και άλλων τοπικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Στην περίπτωση της χρηματοδότησης μακροπρόθεσμων οργάνων σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, τα ιδρύματα αυτά πρέπει να αλληλοσυμπληρώνονται και όχι να ανταγωνίζονται μεταξύ τους·

21.

υποστηρίζει την ιδέα της δημιουργίας επενδυτικών πλατφορμών ως μέσου για την εκτέλεση του επενδυτικού προγράμματος για την Ευρώπη· πιστεύει όμως ότι είναι πολύ σημαντικό να μην συνυπολογίζεται η εισροή δημόσιων, εθνικών, τοπικών ή περιφερειακών πόρων στις επενδυτικές πλατφόρμες στο πλαίσιο του συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης·

22.

τονίζει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα πρέπει να διευκρινίσουν ποιος είναι ο ρόλος των περιφερειακών αναπτυξιακών τραπεζών και άλλων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων στο σύστημα των επενδυτικών πλατφορμών, το οποίο θα πρέπει να δημιουργηθεί ως μέσο για την υλοποίηση του επενδυτικού σχεδίου για την Ευρώπη. Μέσα από επενδυτικές πλατφόρμες με τομεακό, αλλά κυρίως γεωγραφικό προσανατολισμό, οι περιφερειακές αναπτυξιακές τράπεζες θα πρέπει να συνεργάζονται με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ)·

23.

θεωρεί ότι θα ήταν σκόπιμο να αποσαφηνιστούν και να επεκταθούν σε βάθος οι αρχές της συνεργασίας των περιφερειακών ή τοπικών αναπτυξιακών τραπεζών ή άλλων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων με τον ευρωπαϊκό κόμβο επενδυτικών συμβουλών (ευρωπαϊκός κόμβος επενδυτικών συμβουλών — «ΕΚΕΣ»). Ο ευρωπαϊκός κόμβος επενδυτικών συμβουλών θα πρέπει να επικουρεί ιδιαιτέρως τις τοπικές αρχές και τις τοπικές αναπτυξιακές τράπεζες στην προετοιμασία έργων, να αναλαμβάνει την παροχή συμβουλών επί χρηματοοικονομικής τεχνικής και να συνδράμει στη μεταφορά τεχνογνωσίας. Επιπλέον, θα υπάρχει η δυνατότητα ο ΕΚΕΣ να συνάπτει συμφωνίες εταιρικής σχέσης όχι μόνο με τις εθνικές τράπεζες αλλά και με περιφερειακές.