10.7.2013   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 198/67

1.1

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) επικροτεί την πρωτοβουλία που αποσκοπεί στην προσαρμογή των δομών του Οργανισμού της ΕΕ για το παγκόσμιο δορυφορικό σύστημα πλοήγησης, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί πλήρης ανεξαρτησία των οργάνων του και σαφής αυτονομία των δραστηριοτήτων διαπίστευσης και ασφάλειας.

1.2

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με το νέο πλαίσιο για την αυτονομία και τη συνεργασία στο εσωτερικό του Οργανισμού του ευρωπαϊκού GNSS (GSA). Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει συνεπώς, υπό τις παρούσες συνθήκες, την προτεινόμενη τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 912/2010 για τη σύσταση του GSA και προτείνει την αποδοχή της πρότασης, στο βαθμό που θα είναι σε θέση να επιτύχει πλήρως το σύνολο των επιδιωκόμενων στόχων.

1.3

Η ΕΟΚΕ θεωρεί συνεπώς σημαντικό, προκειμένου να εκτιμηθεί κατά πόσον η λύση που έχει υιοθετηθεί είναι πράγματι η καλύτερη, να ελέγχεται η αποτελεσματική εφαρμογή των λειτουργικών δομών και να υποβάλλει η Επιτροπή σχετικά περιοδικές λεπτομερείς εκθέσεις.

1.4

Η ΕΟΚΕ επαναλαμβάνει για μία ακόμη φορά τον καίριο ρόλο που διαδραματίζουν τα ευρωπαϊκά προγράμματα δορυφορικής πλοήγησης EGNOS και Galileo, ως κινητήρια δύναμη της καινοτομίας και της ανταγωνιστικότητας, στην υπηρεσία των πολιτών, στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής διαστημικής πολιτικής και της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», από κοινού με τα μεγάλα έργα για την παγκόσμια παρακολούθηση της Γης και την ασφάλεια, που πρέπει να καθιστούν δυνατή τη διατήρηση μιας ισχυρής ηγεσίας και ανεξάρτητης στρατηγικής στον τομέα του διαστήματος για το μέλλον της Ευρώπης.

1.5

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι η ΕΕ πρέπει να συνειδητοποιήσει πως οι στόχοι που έχουν επιτευχθεί όσον αφορά την ειρηνική και αειφόρο ολοκλήρωση και ανάπτυξη των κρατών μελών πρέπει να επιτρέπουν τη χορήγηση των πόρων που έχουν εξοικονομηθεί στην επιτάχυνση της ανάπτυξης μεγάλων κοινών έργων, ανταγωνιστικών σε παγκόσμιο επίπεδο, όπως το Galileo, το GMES (Global Monitoring for Environment and Security – Παγκόσμια Παρακολούθηση του Περιβάλλοντος και της Ασφάλειας) και το ITER (International Thermonuclear Experimental Reactor – Διεθνής θερμοπυρηνικός πειραματικός αντιδραστήρας).

1.6

Η ΕΟΚΕ εκφράζει τη βαθιά της απογοήτευση για την μείωση, από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 19ης Φεβρουαρίου 2013, της χρηματοδοτικής κατανομής για τον προϋπολογισμό του Galileo στο ευρωπαϊκό πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2014-2020 και καλεί τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, ιδίως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, να αναθεωρήσουν την απόφαση αυτή, ενισχύοντας παράλληλα τη δέσμευση για το ITER και το GMES.

1.7

Η ΕΟΚΕ θεωρεί απαραίτητο να διασφαλιστεί η συμβατότητα και η διαλειτουργικότητα του Galileo με άλλα συστήματα δορυφορικής πλοήγησης, καθώς και με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, που είναι αποδεκτά σε παγκόσμιο επίπεδο.

1.8

Η ΕΟΚΕ ζητεί σθεναρή υποστήριξη και εκστρατεία ευαισθητοποίησης για τα οφέλη που προκύπτουν από τα προγράμματα GNSS, έτσι ώστε να μπορούν οι πολίτες να χρησιμοποιούν, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, τις νέες δυνατότητες που παρέχονται από τις υπηρεσίες του Galileo και του EGNOS.

1.9

Κατά την γνώμη της ΕΟΚΕ, θα πρέπει να επιταχυνθεί και η υλοποίηση των Galileo Security Monitoring Centres (Κέντρα Παρακολούθησης της Ασφάλειας του Συστήματος Galileo).

1.10

Η ΕΟΚΕ εκφράζει σοβαρές επιφυλάξεις σχετικά με τη μεταβίβαση στους οργανισμούς των δραστηριοτήτων υποστήριξης της έρευνας και της καινοτομίας, που ασκεί μέχρι στιγμής η Επιτροπή, και καλεί να εξεταστούν πιο προσεκτικά οι αξιέπαινες εμπειρίες που έχουν επιτευχθεί μέχρι σήμερα.

1.11

Η ΕΟΚΕ συνιστά την επιτάχυνση της συμφωνίας ανάθεσης μεταξύ της Επιτροπής και του GSA, ειδικά για την προώθηση των τεχνολογιών GNSS σε διάφορους τομείς της έρευνας και της ένταξής τους σε στρατηγικές τομεακές πρωτοβουλίες, χωρίς περαιτέρω καθυστερήσεις, πέραν εκείνων που έχουν συσσωρευτεί από το πρόγραμμα Galileo.

2.1

Το παγκόσμιο δορυφορικό σύστημα εντοπισμού θέσης, συγχρονισμού και πλοήγησης GNSS αποτελεί καθοριστικής σημασίας παράγοντα της ευρωπαϊκής τεχνολογικής καινοτομίας στην υπηρεσία των πολιτών, των επιχειρήσεων, των κυβερνήσεων και της κοινωνίας, εφόσον καθιστά δυνατή την παροχή υπηρεσιών ραδιοπλοήγησης, με τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και μεγαλύτερα οικονομικά ανταγωνιστικά οφέλη.

2.2

Η ΕΟΚΕ έχει υιοθετήσει διάφορες γνωμοδοτήσεις για το πρόγραμμα Galileo (1). Οι απαιτήσεις ασφαλείας διαδραματίζουν καίριο ρόλο στις φάσεις σχεδιασμού, κατασκευής και λειτουργίας των υποδομών που προκύπτουν από το Galileo και το EGNOS.

2.3

Είναι σημαντικό το σύστημα Galileo, το οποίο έχει ήδη καθυστερήσει σημαντικά, να τεθεί τελικά σε λειτουργία το συντομότερο δυνατόν —χωρίς διαδικαστικά εμπόδια και χωρίς συγκρούσεις συμφερόντων— έτσι ώστε η Ευρώπη να έχει το δικό της σύστημα δορυφορικής πλοήγησης και να μην εξαρτάται από υπηρεσίες που παρέχουν τρίτοι, ειδικά αν πρόκειται για στρατιωτικούς σκοπούς.

2.4

Η ΕΟΚΕ έχει πλήρη επίγνωση ότι η εξάπλωση της πλοήγησης μέσω δορυφόρου, σε πολλούς τομείς, θα βελτιώσει την ασφάλεια και, από εμπορική άποψη, θα συμβάλει στην αύξηση του εισοδήματος, υπό την προϋπόθεση ότι θα εξασφαλίζεται η λειτουργική συνέχεια και η αδιάκοπη παροχή υπηρεσιών.

2.5

Η Επιτροπή έχει θέσει στο επίκεντρο των εργασιών της το ζήτημα της διαχείρισης των κινδύνων, η σημασία του οποίου τονίστηκε στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης της διακυβέρνησης του 2007. Όλοι οι κίνδυνοι που σχετίζονται με τα προγράμματα έχουν καταγραφεί σε ένα μητρώο, όπου περιλαμβάνονται οι κίνδυνοι που σχετίζονται με την αλυσίδα βιομηχανικών προμηθειών, με εξωγενείς παράγοντες —η επιρροή των πολιτικών αρχών και οι απαιτήσεις ασφάλειας— και με ενδογενείς παράγοντες, όπως η οργάνωση των προγραμμάτων και η εποπτική αρχή του GNSS, που από το 2007 έχει αναλάβει τις ευθύνες της πρώην κοινής επιχείρησης Galileo (2).

2.6

Σε κάθε κίνδυνο αντιστοιχεί μια πιθανότητα και ένας βαθμός αντικτύπου. Στο μητρώο των κινδύνων υπάρχουν πολλές πιθανότητες: τεχνολογικοί κίνδυνοι, βιομηχανικοί κίνδυνοι για την υλοποίηση ολοκληρωμένων συστημάτων, ιδίως όσον αφορά θέματα ασφάλειας, κίνδυνοι της αγοράς, κίνδυνοι διακυβέρνησης και κίνδυνοι όσον αφορά την αστική ευθύνη για τις παρεχόμενες υποδομές.

2.7

Όσον αφορά την ασφάλεια θα πρέπει να σημειωθεί ότι, παρόλο που η Επιτροπή είναι υπεύθυνη για τη διαχείριση της ασφάλειας των συστημάτων σύμφωνα με τον κανονισμό, η ελευθερία της στον τομέα αυτό περιορίζεται από δύο σημαντικούς παράγοντες.

2.7.1

Πρώτον, τα κράτη μέλη είναι αυτά που ορίζουν τις απαιτήσεις όσον αφορά την ασφάλεια, δεδομένου ότι ποικίλλουν πάντα οι κίνδυνοι που μπορεί να επηρεάσουν την ασφάλεια υποδομών ζωτικής σημασίας, όπως οι υποδομές δορυφορικής ραδιοπλοήγησης. Η κάλυψη μέρους των κινδύνων αυτών αποτελεί ευθύνη των κρατών μελών.

2.7.2

Δεύτερον, ο κανονισμός GNSS (ΕΚ) αριθ. 683/2008 αναθέτει το έργο της έγκρισης της ασφάλειας των συστημάτων εντός του GSA. Ο διαχωρισμός των λειτουργιών διαχείρισης και διαπίστευσης αποτελεί μέρος της πρακτικής της χρηστής διαχείρισης, και είναι η συνήθης και αναγκαία πρακτική για τέτοιου τύπου έργο.

2.8

Όπως έχει επισημάνει στο παρελθόν η ΕΟΚΕ, «η επιτυχής παράδοση και διαχείριση των ευρωπαϊκών προγραμμάτων GNSS, αμφότερων των Galileo και EGNOS, είναι καθοριστικής σημασίας για την επίτευξη του οράματος της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» για έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη», εκτιμώντας επίσης «ότι τα προγράμματα GNSS, όπως αυτά προτείνονται, θα αποφέρουν στην Ένωση καθαρό κέρδος της τάξεως των 68,63 δισεκατομμυρίων ευρώ την περίοδο 2014- 2034» (3).

2.9

Η ΕΟΚΕ είχε εξάλλου επικροτήσει το γεγονός «ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να διαχειρίζεται τα κονδύλια που διατίθενται για τα προγράμματα και να μεριμνά για την εφαρμογή όλων των δραστηριοτήτων των προγραμμάτων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που έχουν ανατεθεί τόσο στην Εποπτική Αρχή του ευρωπαϊκού GNSS (GSA) όσο και στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ΕΟΔ)» και «να αναπτύξει έναν μηχανισμό διαχείρισης των κινδύνων» (4).

2.10

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι είναι απαραίτητο να ενισχυθούν οι εγγυήσεις για την ανεξαρτησία της άσκησης των δραστηριοτήτων που σχετίζονται με τη διαπίστευση της ασφάλειας, προκειμένου να επιτευχθεί πλήρης διαχωρισμός μεταξύ αυτών και των άλλων δραστηριοτήτων του GSA, να αποφεύγονται οι συγκρούσεις συμφερόντων, ιδιαίτερα με άλλες λειτουργίες (5) και ο κίνδυνος του να είναι κάποιος ταυτόχρονα κριτής και ενδιαφερόμενος.

2.11

Στο νέο αυτό πλαίσιο, η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι είναι θεμελιώδες να διασφαλιστεί ότι το Συμβούλιο Διαπίστευσης Ασφαλείας (CAS) εκτελεί την αποστολή που του έχει ανατεθεί, εντελώς ανεξάρτητα από τα άλλα όργανα και άλλες δραστηριότητες του GSA, με σαφή διαχωρισμό, στο εσωτερικό του Οργανισμού, των δραστηριοτήτων διαπίστευσης από άλλες δραστηριότητες.

2.12

Από την άλλη πλευρά, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει επισημάνει ότι «η μακροπρόθεσμη δομή διακυβέρνησης και διαχείρισης του GNSS θα πρέπει να στοχεύει στην επίλυση θεμάτων όπως η διαίρεση των καθηκόντων και αρμοδιοτήτων μεταξύ της Επιτροπής, του GSA και της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος (ESA), καθώς και άλλων σχετικών θεμάτων, όπως ο κατάλληλος επιμερισμός του κόστους, ο μηχανισμός κατανομής των εσόδων, το καθεστώς ευθύνης, η τιμολογιακή πολιτική και η πιθανή συμμετοχή και συμβολή του ιδιωτικού τομέα στα προγράμματα GNSS» (βλ. το ψήφισμα του ΕΚ P7_TA(2011)0265 της 8ης Ιουνίου 2011).

2.13

Το Συμβούλιο, από την πλευρά του, έχει δηλώσει ότι οι δραστηριότητες διαπίστευσης —που σήμερα διέπονται από το κεφάλαιο ΙΙ του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 912/2010— θα πρέπει να ασκούνται κατά τρόπο αυστηρά ανεξάρτητο από τα άλλα καθήκοντα που ανατίθενται στον GSA (βλ. Συμβούλιο της ΕΕ, έγγραφο αριθ. 11279/12 ADD 1, 7.06.2012).

2.14

Η Επιτροπή προτείνει συνεπώς την «τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 912/2010, με πρωταρχικό σκοπό να υπάρξει μεγαλύτερη αυτονομία και να αυξηθούν οι εξουσίες του Συμβουλίου Διαπίστευσης Ασφαλείας και του προέδρου του και να εναρμονιστεί ένα μεγάλο μέρος αυτών των εξουσιών με τις αντίστοιχες εξουσίες του διοικητικού συμβουλίου και του εκτελεστικού διευθυντή του Οργανισμού, προβλέποντας παράλληλα υποχρέωση συνεργασίας μεταξύ των διαφόρων οργάνων του Οργανισμού».

2.15

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την πρόταση της Επιτροπής για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 912/2010 και συνιστά να γίνουν αποδεκτές οι προτεινόμενες ρυθμίσεις, στο βαθμό που δείχνουν πραγματικά ότι ανταποκρίνονται, με τη βοήθεια των ελέγχων και των περιοδικών εκθέσεων, στους επιδιωκόμενους στόχους.

3.1

Η ΕΟΚΕ επαναλαμβάνει ότι η ευρωπαϊκή διαστημική πολιτική αποτελεί βασικό στοιχείο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και κινητήρια δύναμη της καινοτομίας και της ανταγωνιστικότητας στην υπηρεσία των πολιτών· τα ευρωπαϊκά προγράμματα δορυφορικής πλοήγησης EGNOS και Galileo διαδραματίζουν, εν προκειμένω, κεντρικό ρόλο που πρέπει να αξιοποιηθεί και να ενισχυθεί, μαζί με το σχέδιο GMES (6).

3.2

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει τη στρατηγική σημασία της διαστημικής πολιτικής και του προγράμματος GNSS, ως στοιχείου χάραξης μιας πραγματικής ευρωπαϊκής βιομηχανικής πολιτικής, στη βάση συγκεκριμένων σχεδίων, με απτά οφέλη για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις.

3.3

Η αποτελεσματική εφαρμογή του συστήματος διαχείρισης του ευρωπαϊκού GNSS είναι συνεπώς θεμελιώδης προκειμένου να εκτιμηθεί κατά πόσον η λύση που έχει υιοθετηθεί είναι όντως η καλύτερη. Για τον λόγο αυτό η ΕΟΚΕ, που υποστηρίζει τις προτεινόμενες τροποποιήσεις, ζητά να ελέγχεται η αποτελεσματική εφαρμογή των λειτουργικών δομών που έχουν υλοποιηθεί και η Επιτροπή να υποβάλλει περιοδικές λεπτομερείς εκθέσεις για το θέμα αυτό.

3.4

Η ΕΟΚΕ εκφράζει τη βαθιά της απογοήτευση για την μείωση, από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 19ης Φεβρουαρίου 2013, της χρηματοδοτικής κατανομής για τον προϋπολογισμό του Galileo στο ευρωπαϊκό πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2014-2020, στα 6,3 δις ευρώ από τα 7,9 δις ευρώ που προέβλεπε η Επιτροπή.

3.5

Η ΕΟΚΕ καλεί τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, ιδίως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, να επαναφέρουν, κατά την λήψη της τελικής απόφασης σχετικά με το επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2014-2020, τα επίπεδα χρηματοδότησης που είχαν προταθεί για το Galileo και να ενισχύσουν παράλληλα τη δέσμευση για το ITER και το GMES (7).

3.6

Η GSA θα πρέπει εξάλλου να αναπτύξει έντονη δράση στήριξης και ευαισθητοποίησης για τα οφέλη που προκύπτουν από τα προγράμματα GNSS, έτσι ώστε να μπορεί το κοινό να χρησιμοποιεί με τον καλύτερο τρόπο, τις νέες δυνατότητες εμπορίας των υπηρεσιών του Galileo και του EGNOS, προκειμένου να διευκολυνθεί η διείσδυση στην αγορά και να μεγιστοποιηθούν τα προσδοκώμενα κοινωνικοοικονομικά οφέλη.

4.1

Καταλληλότητα του πλαισίου διαχείρισης. Ενόψει της μεταβίβασης στον GSA της διαχείρισης της λειτουργίας του EGNOS και —από τον Ιανουάριο του 2014— της λειτουργικής φάσης του προγράμματος Galileo, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι το προτεινόμενο νέο πλαίσιο της αυτονομίας και της συνεργασίας στο πλαίσιο του GSA είναι κατάλληλο και ανταποκρίνεται στις διοργανικές κατευθυντήριες γραμμές. Πιστεύει, ωστόσο, ότι αυτές οι θετικές εξελίξεις πρέπει να είναι υπό παρακολούθηση προκειμένου να διαπιστωθεί εάν οι προτεινόμενες λύσεις ανταποκρίνονται στην πράξη με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στους επιδιωκόμενους στόχους.

4.2

Κέντρα παρακολούθησης της ασφάλειας του Galileo. Η υλοποίηση των Galileo Security Monitoring Centres (Κέντρα παρακολούθησης της ασφάλειας του Galileo) στη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο πρέπει να επιταχυνθεί και να ενισχυθούν οι πόροι τους και η δομή τους. Πρέπει επίσης να ενισχυθούν οι δραστηριότητες κατάρτισης για να καλυφθούν οι ανάγκες των χρηστών, όσον αφορά την πρόσβαση στην PRS (ρυθμιζόμενη δημόσια υπηρεσία).

4.3

Δραστηριότητες επικοινωνίας. Οι εκστρατείες παγκόσμιας επικοινωνίας του Οργανισμού πρέπει να ενισχυθούν, παράλληλα με την εκκίνηση των υπηρεσιών του Galileo, ενόψει της φάσης πλήρους λειτουργίας το 2018-2019. Πρέπει να εξασφαλιστεί η διαχείριση «κέντρων αριστείας» για την προώθηση της ανάπτυξης και της υιοθέτησης των εφαρμογών GNSS, και να αναπτυχθεί μια «στρατηγική ονόματος και ένα σήμα ποιότητας για την τεχνολογία και τις υπηρεσίες του EGNOS / Galileo» (Με τον όρο «σήμα ποιότητας», η ΕΟΚΕ εννοεί ένα σύστημα εμπορικού σήματος, το οποίο επιτρέπει σε εγκεκριμένους παρόχους τεχνολογίας EGNOS/GALILEO να πωλούν τεχνολογία και λύσεις που πληρούν αυστηρά τεχνικά πρότυπα αριστείας. Για παράδειγμα, ένα ανάλογο σύστημα χρησιμοποιήθηκε με επιτυχία από την διεθνή ένωση WiFi Alliance για την ταχύτερη επιτυχία της ασύρματης τεχνολογίας LAN στην αγορά. Βλ. http://it.wikipedia.org/wiki/Wi-Fi_Alliance) (8).

4.4

Έρευνα και καινοτομία. Η ΕΟΚΕ έχει εκφράσει έντονες επιφυλάξεις όσον αφορά την τάση της «ανάθεσης σε οργανισμούς, ορισμένων καθηκόντων και εργασιών για την υποστήριξη της καινοτομίας που μέχρι στιγμής διεκπεραίωνε η Επιτροπή, ώστε η τελευταία να ασχολείται μόνο με νομικά θέματα και με την οικονομική διαχείριση» και έχει ζητήσει «να ληφθεί περισσότερο υπόψη η εμπειρία από την υλοποίηση παρόμοιων μεγάλων έργων σε ανεξερεύνητα πεδία της τεχνολογίας, και ως εκ τούτου να υπάρξει μέριμνα για τη δημιουργία αποθεματικού «έκτακτης ανάγκης», π.χ. της τάξης του 10%» (9).

4.5

Χρόνος και όροι εφαρμογής. Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ανησυχία της για τις καθυστερήσεις όσον αφορά την έγκριση του κανονισμού σχετικά με την εφαρμογή και τη λειτουργία των ευρωπαϊκών προγραμμάτων δορυφορικής ραδιοπλοήγησης, ο οποίος αντικαθιστά τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 683/2008 και τελεί υπό συζήτηση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, δεδομένου ότι συνδέεται στενά με την παρούσα πρόταση της Επιτροπής.