26.5.2010   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 135/8

1.

Τη σύσταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Δεκεμβρίου 2006, σχετικά με τις βασικές ικανότητες της δια βίου μάθησης (1), με την οποία επιδιώκεται να εξασφαλιστεί ότι η αρχική εκπαίδευση και κατάρτιση παρέχουν σε όλους τους νέους τα μέσα για την ανάπτυξη των βασικών ικανοτήτων σε επίπεδο που να τους εξοπλίζει για περαιτέρω μάθηση και επαγγελματική ζωή και να επιτρέπει στους ενήλικες να αναπτύσσουν και να επικαιροποιούν τις βασικές τους ικανότητες καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους.

2.

Το ψήφισμα του Συμβουλίου της 15ης Νοεμβρίου 2007 για τις νέες δεξιότητες για νέες θέσεις εργασίας (2) και τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 9ης Μαρτίου 2009 για τις νέες δεξιότητες για νέες θέσεις εργασίας — πρόβλεψη και αντιστοίχιση των αναγκών της αγοράς εργασίας και των αναγκών σε δεξιότητες (3), τα οποία έχουν ως βασικό στόχο να δώσουν στον κόσμο τα εφόδια για νέες θέσεις εργασίας μέσα στην κοινωνία της γνώσης, και στα οποία αναγνωρίζεται ότι οι δεξιότητες, οι ικανότητες και οι απαιτήσεις επαγγελματικών προσόντων θα αυξηθούν σημαντικά και σε όλους τους τύπους και επίπεδα απασχόλησης, και ότι υπάρχει αυξανόμενη ζήτηση εκ μέρους των εργοδοτών για εγκάρσιες βασικές ικανότητες.

3.

Τη σύσταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Απριλίου 2008, σχετικά με τη θέσπιση του ευρωπαϊκού πλαισίου επαγγελματικών προσόντων για τη δια βίου μάθηση (4), με την οποία ενθαρρύνεται η μεταστροφή από την παραδοσιακή έμφαση στις «μαθησιακές εισροές» — όπως η διάρκεια της μαθησιακής εμπειρίας, ή ο τύπος του ιδρύματος- προς μια προσέγγιση βασισμένη στα «μαθησιακά αποτελέσματα», για παράδειγμα τι γνωρίζει, τι κατανοεί και τι μπορεί να κάνει ο σπουδαστής.

4.

Τα συμπεράσματα του Συμβουλίου και των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών που συνήλθαν στα πλαίσια του Συμβουλίου, της 22ας Μαΐου 2008, σχετικά με την προώθηση της δημιουργικότητας και της καινοτομίας μέσω της εκπαίδευσης και της κατάρτισης (5), στα οποία τονίζεται η σημασία του πλαισίου βασικών ικανοτήτων για την ενίσχυση της δημιουργικότητας και της καινοτομίας, και τα οποία οδήγησαν στην εκπόνηση του Μανιφέστου για τη δημιουργικότητα και την καινοτομία στην Ευρώπη που υποβλήθηκε από τους Πρέσβεις για το Ευρωπαϊκό Έτος Δημιουργικότητας και Καινοτομίας 2009.

5.

Τα συμπεράσματα του Συμβουλίου, της 22ας Μαΐου 2008, για την εκπαίδευση των ενηλίκων (6), στα οποία τονίζεται η σημασία της εκπαίδευσης των ενηλίκων ως βασικής συνιστώσας της δια βίου μάθησης.

6.

Τα συμπεράσματα του Συμβουλίου και των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών που συνήλθαν στο πλαίσιο του Συμβουλίου της 21ης Νοεμβρίου 2008 σχετικά με την προετοιμασία των νέων για τον 21ο αιώνα (7), όπου τονίζεται ότι μια συνεκτική προσέγγιση για την ανάπτυξη ικανοτήτων με βάση το ευρωπαϊκό πλαίσιο αναφοράς σχετικά με τις βασικές ικανότητες για τη δια βίου μάθηση συνεπάγεται την ανάγκη για μεγαλύτερες προσπάθειες προκειμένου να βελτιωθεί η ικανότητα ανάγνωσης και άλλων βασικών δεξιοτήτων.

7.

Τα συμπεράσματα του Συμβουλίου και των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών που συνήλθαν στα πλαίσια του Συμβουλίου, της 21ης Νοεμβρίου 2008, σχετικά με τις μελλοντικές προτεραιότητες της ενισχυμένης ευρωπαϊκής συνεργασίας για την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (ΕΕΚ) (8), στα οποία τονίζεται ότι η βελτίωση της δημιουργικότητας και της καινοτομίας είναι ιδιαίτερα σημαντική για την ΕΕΚ και ότι, για να επιτευχθεί αυτή, θα πρέπει να προαχθεί δραστήρια η απόκτηση βασικών ικανοτήτων για τη δια βίου μάθηση. Τα συμπεράσματα αυτά αποσκοπούν επίσης στην προαγωγή των δεσμών μεταξύ ΕΕΚ και αγοράς εργασίας χάρη στην εστίαση στις θέσεις εργασίας και τις δεξιότητες.

8.

Τα συμπεράσματα του Συμβουλίου και των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών που συνήλθαν στα πλαίσια του Συμβουλίου, της 12ης Μαΐου 2009, για την ενίσχυση της σύμπραξης μεταξύ ιδρυμάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης και κοινωνικών εταίρων, και ειδικότερα εργοδοτών, στα πλαίσια της δια βίου μάθησης (9), με τα οποία συνιστάται να δοθεί επαρκής προσοχή στα ιδρύματα εκπαίδευσης και κατάρτισης όλων των επιπέδων, και στην απόκτηση εγκάρσιων βασικών ικανοτήτων που είναι χρήσιμες για τον επαγγελματικό βίο.

9.

Τα συμπεράσματα του Συμβουλίου, της 26ης Νοεμβρίου 2009, για την επαγγελματική εξέλιξη των εκπαιδευτικών και των διευθυντών σχολείων (10), όπου αναγνωρίζεται ότι οι απαιτήσεις που αντιμετωπίζει το εκπαιδευτικό επάγγελμα επιβάλλουν την ανάγκη να υπάρξουν νέες προσεγγίσεις, οι δε εκπαιδευτικοί να αναλάβουν μεγαλύτερη ευθύνη για την επικαιροποίηση και ανάπτυξη των δικών τους γνώσεων και δεξιοτήτων.

10.

Τα συμπεράσματα του Συμβουλίου και των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών που συνήλθαν στο πλαίσιο του Συμβουλίου, στις 26 Νοεμβρίου 2009, σχετικά με την ανάπτυξη του ρόλου της εκπαίδευσης σε ένα πλήρως λειτουργικό τρίγωνο γνώσης (11), τα οποία ενθαρρύνουν τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και τα ιδρύματα κατάρτισης να εξασφαλίζουν ότι τα προγράμματα σπουδών, καθώς και οι μέθοδοι διδασκαλίας και εξετάσεων σε όλα τα εκπαιδευτικά επίπεδα, θα ενσωματώνουν και θα ενισχύουν την δημιουργικότητα, την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα.

1.

Η τρέχουσα οικονομική κρίση, και μαζί ο γοργός βηματισμός των κοινωνικών, τεχνολογικών και δημογραφικών μεταβολών, υπογραμμίζουν ότι προέχει ουσιωδώς να ληφθεί μέριμνα — μέσω δια βίου εκπαίδευσης και κατάρτισης υψηλής ποιότητας — προκειμένου όλοι, και ειδικότερα οι νέοι, να αποκτούν ισχυρό σύνολο ικανοτήτων.

2.

Η απόκτηση και περαιτέρω ανάπτυξη ικανοτήτων έχουν ζωτική σημασία για την βελτίωση των προοπτικών απασχόλησης και συντελούν στην προσωπική ολοκλήρωση, την κοινωνική ενσωμάτωση και την ενεργό συμμετοχή στα κοινά, δεδομένου ότι σηματοδοτούν την ικανότητα των ατόμων να ενεργούν με αυτοοργάνωση σε πολυσύνθετες, ρευστές και απρόβλεπτες συνθήκες. Όπως αναφέρεται στη σύσταση για τις βασικές ικανότητες, ένα αύταρκες άτομο είναι ικανό να συνδυάζει γνώσεις, δεξιότητες και συμπεριφορές, επίσης δε να εφαρμόζει και να αξιοποιεί τα προγενέστερα διδάγματα (είτε αυτά έχουν αποκτηθεί τυπικά, είτε μη τυπικά είτε άτυπα) σε νέες καταστάσεις.

3.

Η κοινή έκθεση προόδου του Συμβουλίου και της Επιτροπής, του 2010, για την εφαρμογή του προγράμματος εργασίας «Εκπαίδευση και Κατάρτιση 2010» αναγνωρίζει ότι:

—

Οι ανωτέρω προκλήσεις απαιτούν δράση τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και εθνικό επίπεδο, στο πλαίσιο των τομέων εργασίας προτεραιότητας που είναι ειδικά σχεδιασμένες για τον πρώτο κύκλο εργασίας 2009-2011 του ΕΚ 2020. Η προσέγγιση μέσω βασικών ικανοτήτων πρέπει να υλοποιηθεί πλήρως στο σχολικό τομέα, ιδίως για να υποστηριχθεί η απόκτηση βασικών ικανοτήτων και μαθησιακών αποτελεσμάτων ποιότητας όσων κινδυνεύουν από ανεπάρκεια επιδόσεων και κοινωνικό αποκλεισμό. Πρέπει να εξελιχθούν οι μέθοδοι διδασκαλίας και αξιολόγησης και να στηριχθεί η αρχική και συνεχής επαγγελματική επιμόρφωση όλων των εκπαιδευτικών, των εκπαιδευτών και των διευθυντών σχολείων σύμφωνα με την προσέγγιση βάσει ικανοτήτων.

—

Ωστόσο, υπάρχει επί του παρόντος ανάγκη να αποσαφηνισθεί και να εξεταστεί η ενδεχόμενη ανάπτυξη του συνδέσμου μεταξύ των διαφόρων υπαρχουσών ευρωπαϊκών πρωτοβουλιών που αποσκοπούν στην ενίσχυση των ικανοτήτων των πολιτών και στην μεγαλύτερη εστίαση στα μαθησιακά αποτελέσματα, καθώς και να εξασφαλιστεί συνεπής προσέγγιση στον τομέα αυτό. Το εγχείρημα αυτό θα πρέπει να αξιοποιεί την πρόοδο που έχει επιτευχθεί με την υλοποίηση τόσο της Σύστασης για τις Βασικές Ικανότητες όσο και του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Επαγγελματικών Προσόντων, και να τα συνδέει με την απόκτηση ικανοτήτων και μαθησιακών αποτελεσμάτων σε όλα τα συναφή πλαίσια και σε όλα τα επίπεδα. Θα πρέπει επίσης να αποσκοπεί στη συστηματική βελτίωση και ενίσχυση της απόκτησης ικανοτήτων εκπαίδευσης και κατάρτισης, καθώς και στην εργασία.

—

Πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες για να καταδειχθεί ο τρόπος με τον οποίον οι βασικές ικανότητες συνδέονται με όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης και κατάρτισης, και με όλες τις φάσεις και τις περιστάσεις της ζωής. Πέραν της υποστήριξης της υλοποίησης των βασικών ικανοτήτων στους τομείς που προσδιορίζονται στη σύσταση του 2006, πρέπει να δοθεί προσοχή και στην καλύτερη δυνατή αξιοποίηση της σύστασης με σκοπό την υποστήριξη της δια βίου μάθησης μετά το πέρας της υποχρεωτικής εκπαίδευσης

—

Θα πρέπει να γίνουν περισσότερα για τη στήριξη της απόκτησης, της επικαιροποίησης και της περαιτέρω ανάπτυξης του πλήρους φάσματος βασικών ικανοτήτων στο χώρο της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης και της εκπαίδευσης ενηλίκων.

—

Προκειμένου να εφοδιαστούν οι σπουδαστές με τις ικανότητες που απαιτεί η αγορά εργασίας, καθώς και για περαιτέρω μαθησιακές και ερευνητικές δραστηριότητες, στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης πρέπει να δοθεί επίσης προτεραιότητα στην επικαιροποίηση, την απόκτηση και την περαιτέρω ανάπτυξη βασικών ικανοτήτων. Έχει ιδιαίτερη σημασία να παρέχουν τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ευκαιρίες στους σπουδαστές να αναπτύσσουν την ικανότητα επικοινωνίας σε ξένες γλώσσες, ανάλογα με την περίπτωση, καθώς και ένα ισχυρό σύνολο εγκάρσιων βασικών ικανοτήτων, δεδομένου ότι οι ικανότητες αυτές αποτελούν προϋπόθεση για την απόκτηση άλλων δεξιοτήτων, την προσαρμογή σε διαφορετικά εργασιακά περιβάλλοντα και στην ενεργό άσκηση της ιδιότητας του πολίτη.

—

Ο σχεδιασμός των προγραμμάτων σπουδών και το περιβάλλον διδασκαλίας, αξιολόγησης και μάθησης θα πρέπει να βασίζονται με συνέπεια στα μαθησιακά αποτελέσματα, δηλαδή τις γνώσεις, τις δεξιότητες και τις βασικές ικανότητες που πρέπει να αποκτούν οι εκπαιδευόμενοι. Ιδιαίτερη έμφαση θα πρέπει να αποδίδεται στις εγκάρσιες ικανότητες που απαιτούν διεπιστημονικές και καινοτόμες μεθόδους. Για να επιτευχθεί η μετάβαση σε μια προσέγγιση βάσει ικανοτήτων, θα πρέπει επίσης να γίνουν προσπάθειες να εξασφαλιστεί ότι οι εκπαιδευτικοί, οι εκπαιδευτές και οι διευθυντές των σχολείων είναι εξοπλισμένοι για να αναλάβουν τους νέους ρόλους που συνεπάγεται αυτή η προσέγγιση. Η διαδικασία αυτή μπορεί να υποστηριχθεί μέσω ενισχυμένων συνεργασιών μεταξύ των ιδρυμάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης και της ευρύτερης κοινωνίας, ιδίως του κόσμου της εργασίας.

—

Πρέπει να γίνουν περισσότερα πράγματα για την κατάλληλη αξιολόγηση, καταγραφή και τεκμηρίωση των ικανοτήτων που αποκτούν οι πολίτες καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους σε περιβάλλοντα επίσημης, ανεπίσημης και άτυπης μάθησης με σκοπό την απασχόληση και την πρόσβαση σε περαιτέρω μάθηση, καθώς και την ενεργό συμμετοχή στην κοινωνία. Οι ευέλικτες πορείες στην εκπαίδευση και την κατάρτιση μπορούν να βελτιώσουν τις ευκαιρίες απασχόλησης των πολιτών και να διευκολύνει τον προσδιορισμό των εξελισσόμενων ικανοτήτων τους και των μελλοντικών τους μαθησιακών αναγκών. Η αποτελεσματικότητα των εργαλείων προσδιορισμού και καταγραφής των ικανοτήτων θα μπορούσε να βελτιωθεί εάν επιτευχθεί η υιοθέτηση τυποποιημένης ορολογίας και προσέγγισης της ταξινόμησης για όλους τους ενδιαφερομένους, τόσο στην εκπαίδευση και την κατάρτιση όσο και στην αγορά εργασίας.

—

Να υποστηρίξουν την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και εθνικών πρωτοβουλιών στους προαναφερόμενους τομείς. Σύμφωνα με τους τομείς εργασίας που έχουν προγραμματιστεί για τον πρώτο κύκλο εργασίας 2009-2011 του ΕΚ 2020, αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει το συνυπολογισμό, σε μεγαλύτερο βαθμό, των εγκάρσιων βασικών ικανοτήτων στα προγράμματα σπουδών, στην αξιολόγηση και στα προσόντα· την προαγωγή της δημιουργικότητας και της καινοτομίας μέσω της ανάπτυξης συγκεκριμένων μεθόδων διδασκαλίας και μάθησης· και στην ανάπτυξη συμπράξεων μεταξύ φορέων παροχής εκπαίδευσης και κατάρτισης, επιχειρήσεων και κοινωνίας των πολιτών.

—

Να υποστηρίξουν την αρχική και συνεχή επαγγελματική επιμόρφωση όλων των εκπαιδευτικών, εκπαιδευτών και διευθυντών σχολείων, τόσο στη γενική εκπαίδευση όσο και στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, μεταξύ άλλων προκειμένου να τους εφοδιάσουν για την ανάληψη των νέων ρόλων που συνεπάγεται η προσέγγιση βάσει ικανοτήτων.

—

Να αρχίσουν εργασίες για να διευκρινίσουν τον τρόπο με τον οποίον οι βασικές ικανότητες μπορούν συνεχώς να αναπτύσσονται και να ανταποκρίνονται στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα άτομα κατά το μαθησιακό και τον επαγγελματικό τους βίο, μεταξύ άλλων εξετάζοντας και αναπτύσσοντας την αξιολόγηση των βασικών ικανοτήτων σε διάφορα επίπεδα εκπαίδευσης και κατάρτισης. Ειδικότερα, θα πρέπει να εξεταστεί μήπως πρέπει να θεσπισθεί διασύνδεση των επιπέδων αναφοράς βάσει μαθησιακών αποτελεσμάτων τα οποία προάγει η υλοποίηση του ΕΠΕΠ από τα κράτη μέλη με το Πλαίσιο Βασικών Ικανοτήτων.

—

Να εργαστούν, συμπράττοντας με τους κοινωνικούς εταίρους, τις δημόσιες υπηρεσίες απασχόλησης και άλλους φορείς για την ανάπτυξη «κοινής γλώσσας» — ή τυποποιημένης ορολογίας - η οποία θα καλύπτει ευρωπαϊκές δεξιότητες, προσόντα και επαγγέλματα (ESCO). Η κοινή γλώσσα θα πρέπει να αποσκοπεί στη βελτίωση της διασύνδεσης μεταξύ των ικανοτήτων που αποκτώνται κατά τη μαθησιακή διαδικασία και των αναγκών απασχόλησης και της αγοράς εργασίας, γεφυρώνοντας με τον τρόπο αυτόν τον κόσμο της εκπαίδευσης/ κατάρτισης με τον κόσμο της εργασίας. Θα μπορούσε ταυτόχρονα να στηρίζει και να αξιοποιεί την υλοποίηση του ΕΠΕΠ, διευκολύνοντας την περιγραφή, την κατηγοριοποίηση και την ταξινόμηση της παροχής εκπαίδευσης και κατάρτισης, των ατομικών μαθησιακών αποτελεσμάτων και εμπειριών, καθώς και των σχετικών δυνατοτήτων απασχόλησης. Ο συνολικός στόχος θα είναι, αφενός μεν να μπορούν οι πολίτες, οι δημόσιες υπηρεσίες απασχόλησης, οι σύμβουλοι σταδιοδρομίας, οι φορείς παροχής επαγγελματικού προσανατολισμού και οι εργοδότες να διαπιστώνουν ευκολότερα πόσο σημαντικά είναι τα μαθησιακά αποτελέσματα στα απαιτούμενα για τα διάφορα καθήκοντα και επαγγέλματα εθνικά προσόντα, αφετέρου δε, η χρησιμοποίηση της κοινής γλώσσας για την καλύτερη προσαρμογή των αναγκών δεξιοτήτων στην αγορά εργασίας.

—

Να αναπτύξουν περαιτέρω και να προωθήσουν, σε συνεργασία με όλους τους σχετικούς φορείς, την αναγνώριση της ανεπίσημης και άτυπης μάθησης, με σκοπό να δώσουν τη δυνατότητα στους πολίτες να συμμετέχουν στην περαιτέρω μάθηση και την αγορά εργασίας.

—

Να αναπτύξουν περαιτέρω το πλαίσιο Europass σύμφωνα με την υλοποίηση του ΕΠΕΠ και με σκοπό την αποτελεσματικότερη καταγραφή και προβολή των γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων που αποκτούν οι πολίτες καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους σε διάφορα μαθησιακά περιβάλλοντα, μεταξύ άλλων εξετάζοντας την ανάπτυξη ενός ευρωπαϊκού «διαβατηρίου προσωπικών δεξιοτήτων» με βάση τα υπάρχοντα στοιχεία του Europass.

—

Να συνεχίσουν τις εργασίες για τον εντοπισμό νεοεμφανιζόμενων γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων που απαιτούνται για την εργασία και τη μάθηση, λαμβάνοντας παράλληλα υπ’ όψη τη σημασία των συστημάτων παροχής επαγγελματικού προσανατολισμού, ώστε να υποστηρίζουν τις προσπάθειες των πολιτών για εξεύρεση και δημιουργία νέων και καλύτερων θέσεων εργασίας, και να μετρούν και να αναλύουν τις τυχόν αναντιστοιχίες δεξιοτήτων.