Υπόθεση C‑187/15

Joachim Pöpperl

κατά

Land Nordrhein‑Westfalen

(αίτηση του Verwaltungsgerichtshof Düsseldorf

για την έκδοση προδικαστικής απoφάσεως)

«Προδικαστική παραπομπή — Άρθρο 45 ΣΛΕΕ — Ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων — Δημόσιος υπάλληλος κράτους μέλους ο οποίος εγκατέλειψε τη δημόσια διοίκηση προκειμένου να αναλάβει απασχόληση σε άλλο κράτος μέλος — Εθνική κανονιστική ρύθμιση η οποία προβλέπει, στην περίπτωση αυτή, την απώλεια των δικαιωμάτων συντάξεως γήρατος που αποκτήθηκαν στη δημόσια διοίκηση και την αναδρομική υπαγωγή στο γενικό σύστημα ασφαλίσεως γήρατος»

Περίληψη – Απόφαση του Δικαστηρίου (πρώτο τμήμα) της 13ης Ιουλίου 2016

1. Ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων – Εργαζόμενοι – Ίση μεταχείριση – Κοινωνικά πλεονεκτήματα – Εθνική κανονιστική ρύθμιση η οποία προβλέπει απώλεια των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων δημοσίου υπαλλήλου ο οποίος εγκατέλειψε τη δημόσια διοίκηση προκειμένου να αναλάβει απασχόληση σε άλλο κράτος μέλος – Δεν επιτρέπεται

   (Άρθρο 45 ΣΛΕΕ)

2. Ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων – Εργαζόμενοι – Διατάξεις της Συνθήκης – Υποχρεώσεις των εθνικών δικαστηρίων – Υποχρέωση σύμφωνης προς το δίκαιο της Ένωσης ερμηνείας του εθνικού δικαίου – Εθνική κανονιστική ρύθμιση η οποία προβλέπει απώλεια των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων δημοσίου υπαλλήλου ο οποίος εγκατέλειψε τη δημόσια διοίκηση προκειμένου να αναλάβει απασχόληση σε άλλο κράτος μέλος

   (Άρθρο 45 ΣΛΕΕ)

1.  Το άρθρο 45 ΣΛΕΕ έχει την έννοια ότι αντιτίθεται σε εθνική κανονιστική ρύθμιση κατά την οποία πρόσωπο το οποίο έχει την ιδιότητα του δημοσίου υπαλλήλου εντός κράτους μέλους και το οποίο παραιτείται οικειοθελώς των καθηκόντων του, προκειμένου να αναλάβει απασχόληση εντός άλλου κράτους μέλους, χάνει τα δικαιώματά του συντάξεως γήρατος στο πλαίσιο του συστήματος συντάξεως γήρατος των δημοσίων υπαλλήλων και υπάγεται αναδρομικώς στο γενικό σύστημα ασφαλίσεως γήρατος, το οποίο παρέχει δικαίωμα συντάξεως γήρατος χαμηλότερης από εκείνην που θα απέρρεε από τα δικαιώματα αυτά. Μια τέτοια κανονιστική ρύθμιση συνιστά περιορισμό της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων, δεδομένου ότι, μολονότι έχει επίσης εφαρμογή στους δημοσίους υπαλλήλους του κράτους μέλους αυτού οι οποίοι παραιτούνται προκειμένου να εργασθούν στον ιδιωτικό τομέα, στο ίδιο κράτος μέλος, είναι πάντως ικανή να εμποδίσει τους εν λόγω δημοσίους υπαλλήλους να εγκαταλείψουν το κράτος μέλος καταγωγής τους προκειμένου να αναλάβουν απασχόληση εντός άλλου κράτους μέλους ή να τους αποτρέψει από την ενέργεια αυτή. Ως εκ τούτου, η εν λόγω κανονιστική ρύθμιση επηρεάζει ευθέως την πρόσβαση των δημοσίων υπαλλήλων του οικείου κράτους μέλους στην αγορά εργασίας σε όλα τα κράτη μέλη πλην του εν λόγω και, κατά τον τρόπο αυτόν, είναι ικανή να εμποδίσει την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων.

   Πράγματι, μολονότι ασφαλώς το πρωτογενές δίκαιο της Ένωσης δεν εγγυάται σε έναν ασφαλισμένο ότι η μετακίνηση σε άλλο κράτος μέλος πλην του κράτους μέλους καταγωγής του θα είναι ουδέτερη από πλευράς κοινωνικής ασφαλίσεως, ιδίως δε όσον αφορά τις παροχές ασθενείας και τις συντάξεις γήρατος, δεδομένου ότι μια τέτοια μετακίνηση, λαμβανομένων υπόψη των διαφορών που υπάρχουν μεταξύ των συστημάτων και των νομοθεσιών των κρατών μελών, είναι δυνατόν, αναλόγως της περιπτώσεως, να είναι περισσότερο ή λιγότερο ευμενής ή δυσμενής για το οικείο πρόσωπο όσον αφορά την κοινωνική προστασία, εντούτοις από πάγια νομολογία προκύπτει ότι, στην περίπτωση που η εφαρμογή της είναι λιγότερο ευνοϊκή, εθνική ρύθμιση είναι σύμφωνη με το δίκαιο της Ένωσης μόνον εφόσον, ιδίως, η εθνική αυτή ρύθμιση δεν περιάγει τον οικείο εργαζόμενο σε δυσμενέστερη θέση σε σχέση με εκείνους που ασκούν το σύνολο των δραστηριοτήτων τους στο κράτος μέλος όπου αυτή έχει εφαρμογή και δεν έχει απλώς και μόνον ως αποτέλεσμα την καταβολή εισφορών κοινωνικής ασφαλίσεως άνευ αντικρίσματος.

   (βλ. σκέψεις 24, 28, 41, διατακτ. 1)

2.  Το άρθρο 45 ΣΛΕΕ έχει την έννοια ότι εναπόκειται στο εθνικό δικαστήριο να διασφαλίσει την πλήρη αποτελεσματικότητα του άρθρου αυτού και να παράσχει στους εργαζομένους, σε περίπτωση που η εθνική κανονιστική ρύθμιση προβλέπει απώλεια των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων δημοσίου υπαλλήλου ο οποίος παραιτήθηκε των καθηκόντων του προκειμένου να αναλάβει απασχόληση σε άλλο κράτος μέλος, δικαιώματα συντάξεως γήρατος παρεμφερή προς τα δικαιώματα των δημοσίων υπαλλήλων οι οποίοι διατηρούν τα δικαιώματα συντάξεως γήρατος που αντιστοιχούν, παρά την αλλαγή εργοδότη δημοσίου δικαίου, στα συντάξιμα έτη που έχουν συμπληρώσει, ερμηνεύοντας το εσωτερικό δίκαιο σύμφωνα με το εν λόγω άρθρο ή, αν η ερμηνεία αυτή δεν είναι δυνατή, αφήνοντας ανεφάρμοστη κάθε αντίθετη διάταξη του εσωτερικού δικαίου, προκειμένου να εφαρμόσει το ίδιο καθεστώς με το εφαρμοστέο στους λοιπούς δημοσίους υπαλλήλους. Συναφώς, όταν το εθνικό δίκαιο, κατά παραβίαση του δικαίου της Ένωσης, προβλέπει διαφορετική μεταχείριση μεταξύ πλειόνων ομάδων προσώπων, τα μέλη της ομάδας που υφίσταται δυσμενή μεταχείριση πρέπει να αντιμετωπίζονται κατά τον ίδιο τρόπο και να υπόκεινται στο ίδιο καθεστώς με τους λοιπούς ενδιαφερομένους. Το καθεστώς που έχει εφαρμογή στα μέλη της ευνοούμενης ομάδας παραμένει, ελλείψει ορθής εφαρμογής του δικαίου της Ένωσης, το μόνο προσήκον σύστημα αναφοράς.

   (βλ. σκέψεις 46, 49, διατακτ. 2)