Υπόθεση C‑449/13

CA Consumer Finance SA

κατά

Ingrid Bakkaus κ.λπ.

(αίτηση του tribunal d’instance d’Orléans

για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)

«Προδικαστική παραπομπή — Προστασία των καταναλωτών — Καταναλωτική πίστη — Οδηγία 2008/48/ΕΚ — Υποχρέωση παροχής πληροφοριών προ της συνάψεως της συμβάσεως — Υποχρέωση εκτιμήσεως της πιστοληπτικής ικανότητας του δανειολήπτη — Βάρος αποδείξεως — Αποδεικτικά μέσα»

Περίληψη — Απόφαση του Δικαστηρίου (τέταρτο τμήμα) της 18ης Δεκεμβρίου 2014

1. Προστασία των καταναλωτών – Συμβάσεις καταναλωτικής πίστεως – Οδηγία 2008/48 – Προσυμβατικές υποχρεώσεις – Υποχρέωση παροχής πληροφοριών και εκτιμήσεως της πιστοληπτικής ικανότητας του δανειολήπτη – Λεπτομέρειες και βάρος αποδείξεως της εκπληρώσεως των υποχρεώσεων αυτών – Εφαρμογή του εθνικού δικαίου – Όρια – Τήρηση των αρχών της ισοδυναμίας και της αποτελεσματικότητας – Εκτίμηση του εθνικού δικαστηρίου

   (Οδηγία 2008/48 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου)

2. Προστασία των καταναλωτών – Συμβάσεις καταναλωτικής πίστεως – Οδηγία 2008/48 – Προσυμβατικές υποχρεώσεις – Υποχρέωση παροχής πληροφοριών και εκτιμήσεως της πιστοληπτικής ικανότητας του καταναλωτή – Εθνική ρύθμιση κατά την οποία ο καταναλωτής φέρει το βάρος αποδείξεως – Δεν επιτρέπεται – Τυποποιημένη ρήτρα περιλαμβανόμενη στη σύμβαση πιστώσεως, σχετικά με την εκ μέρους του καταναλωτή αναγνώριση της εκπληρώσεως των εν λόγω προσυμβατικών υποχρεώσεων – Ρήτρα συνεπαγόμενη αντιστροφή του βάρους αποδείξεως – Δεν επιτρέπεται

   (Οδηγία 2008/48 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρα 5 και 8)

3. Προστασία των καταναλωτών – Συμβάσεις καταναλωτικής πίστεως – Οδηγία 2008/48 – Προσυμβατικές υποχρεώσεις – Υποχρέωση εκτιμήσεως της πιστοληπτικής ικανότητας του καταναλωτή εκ μέρους του πιστωτικού φορέα – Λεπτομέρειες της αποδείξεως εκπληρώσεως της εν λόγω υποχρεώσεως – Εκτίμηση από τον πιστωτικό φορέα – Όρια

   (Οδηγία 2008/48 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 8 § 1)

4. Προστασία των καταναλωτών – Συμβάσεις καταναλωτικής πίστεως – Οδηγία 2008/48 – Προσυμβατικές υποχρεώσεις – Παροχή επαρκών εξηγήσεων εκ μέρους του πιστωτικού φορέα πριν από την εκτίμηση της πιστοληπτικής ικανότητας του καταναλωτή – Επιτρέπεται – Όρια – Απαιτήσεις αφορώσες τον τύπο των εν λόγω εξηγήσεων – Δεν υφίστανται

   (Οδηγία 2008/48 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 5 § 6)

1.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψεις 23-26)

2.  Οι διατάξεις της οδηγίας 2008/48, για τις συμβάσεις καταναλωτικής πίστεως και την κατάργηση της οδηγίας 87/102, έχουν την έννοια ότι:

   —	αφενός, αντιτίθενται σε εθνική ρύθμιση σύμφωνα με την οποία ο καταναλωτής φέρει το βάρος αποδείξεως της μη εκπληρώσεως των υποχρεώσεων οι οποίες επιβάλλονται από τα άρθρα 5 και 8 της οδηγίας 2008/48 και,

   —

   αφετέρου, αντιτίθενται στο ότι, λόγω της τυποποιημένης ρήτρας, ο δικαστής μπορεί να κρίνει ότι ο καταναλωτής αναγνώρισε την πλήρη και ορθή εκτέλεση των προσυμβατικών υποχρεώσεων του πιστωτικού φορέα, καθόσον η ρήτρα αυτή συνεπιφέρει αντιστροφή του βάρους αποδείξεως της εκπληρώσεως των υποχρεώσεων αυτών, δυνάμενη να διακυβεύσει την αποτελεσματικότητα των αναγνωριζομένων από την οδηγία 2008/48 δικαιωμάτων.

   (βλ. σκέψη 32, διατακτ. 1)

3.  Το άρθρο 8, παράγραφος 1, της οδηγίας 2008/48, για τις συμβάσεις καταναλωτικής πίστεως και την κατάργηση της οδηγίας 87/102, έχει την έννοια ότι, αφενός, δεν αντιτίθεται στον έλεγχο της πιστοληπτικής ικανότητας του καταναλωτή μόνον βάσει των προσκομισθεισών από τον καταναλωτή πληροφοριών, υπό την προϋπόθεση ότι οι πληροφορίες αυτές είναι επαρκείς και οι απλές δηλώσεις του συνοδεύονται από δικαιολογητικά έγγραφα, και, αφετέρου, δεν επιβάλλει στον πιστωτικό φορέα να προβαίνει σε συστηματικούς ελέγχους των προσκομισθεισών από τον καταναλωτή πληροφοριών.

   (βλ. σκέψη 39, διατακτ. 2)

4.  Το άρθρο 5, παράγραφος 6, της οδηγίας 2008/48, για τις συμβάσεις καταναλωτικής πίστεως και την κατάργηση της οδηγίας 87/102, έχει την έννοια ότι, καίτοι δεν αντιτίθεται στην εκ μέρους του πιστωτικού φορέα παροχή επαρκών εξηγήσεων στον καταναλωτή πριν από την εκτίμηση της οικονομικής καταστάσεως και των αναγκών του, ο έλεγχος της πιστοληπτικής ικανότητας του καταναλωτή ενδέχεται να απαιτεί προσαρμογή των παρεχομένων επαρκών εξηγήσεων, οι οποίες πρέπει να κοινοποιούνται στον καταναλωτή σε εύθετο χρόνο, πριν από την υπογραφή της συμβάσεως πιστώσεως, χωρίς ωστόσο να απαιτείται η σύνταξη συγκεκριμένου εγγράφου.

   (βλ. σκέψη 49, διατακτ. 3)

Υπόθεση C‑449/13

CA Consumer Finance SA

κατά

Ingrid Bakkaus κ.λπ.

(αίτηση του tribunal d’instance d’Orléans

για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)

«Προδικαστική παραπομπή — Προστασία των καταναλωτών — Καταναλωτική πίστη — Οδηγία 2008/48/ΕΚ — Υποχρέωση παροχής πληροφοριών προ της συνάψεως της συμβάσεως — Υποχρέωση εκτιμήσεως της πιστοληπτικής ικανότητας του δανειολήπτη — Βάρος αποδείξεως — Αποδεικτικά μέσα»

Περίληψη — Απόφαση του Δικαστηρίου (τέταρτο τμήμα) της 18ης Δεκεμβρίου 2014

1. Προστασία των καταναλωτών — Συμβάσεις καταναλωτικής πίστεως — Οδηγία 2008/48 — Προσυμβατικές υποχρεώσεις — Υποχρέωση παροχής πληροφοριών και εκτιμήσεως της πιστοληπτικής ικανότητας του δανειολήπτη — Λεπτομέρειες και βάρος αποδείξεως της εκπληρώσεως των υποχρεώσεων αυτών — Εφαρμογή του εθνικού δικαίου — Όρια — Τήρηση των αρχών της ισοδυναμίας και της αποτελεσματικότητας — Εκτίμηση του εθνικού δικαστηρίου

   (Οδηγία 2008/48 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου)

2. Προστασία των καταναλωτών — Συμβάσεις καταναλωτικής πίστεως — Οδηγία 2008/48 — Προσυμβατικές υποχρεώσεις — Υποχρέωση παροχής πληροφοριών και εκτιμήσεως της πιστοληπτικής ικανότητας του καταναλωτή — Εθνική ρύθμιση κατά την οποία ο καταναλωτής φέρει το βάρος αποδείξεως — Δεν επιτρέπεται — Τυποποιημένη ρήτρα περιλαμβανόμενη στη σύμβαση πιστώσεως, σχετικά με την εκ μέρους του καταναλωτή αναγνώριση της εκπληρώσεως των εν λόγω προσυμβατικών υποχρεώσεων — Ρήτρα συνεπαγόμενη αντιστροφή του βάρους αποδείξεως — Δεν επιτρέπεται

   (Οδηγία 2008/48 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρα 5 και 8)

3. Προστασία των καταναλωτών — Συμβάσεις καταναλωτικής πίστεως — Οδηγία 2008/48 — Προσυμβατικές υποχρεώσεις — Υποχρέωση εκτιμήσεως της πιστοληπτικής ικανότητας του καταναλωτή εκ μέρους του πιστωτικού φορέα — Λεπτομέρειες της αποδείξεως εκπληρώσεως της εν λόγω υποχρεώσεως — Εκτίμηση από τον πιστωτικό φορέα — Όρια

   (Οδηγία 2008/48 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 8 § 1)

4. Προστασία των καταναλωτών — Συμβάσεις καταναλωτικής πίστεως — Οδηγία 2008/48 — Προσυμβατικές υποχρεώσεις — Παροχή επαρκών εξηγήσεων εκ μέρους του πιστωτικού φορέα πριν από την εκτίμηση της πιστοληπτικής ικανότητας του καταναλωτή — Επιτρέπεται — Όρια — Απαιτήσεις αφορώσες τον τύπο των εν λόγω εξηγήσεων — Δεν υφίστανται

   (Οδηγία 2008/48 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 5 § 6)

1.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψεις 23-26)

2.  Οι διατάξεις της οδηγίας 2008/48, για τις συμβάσεις καταναλωτικής πίστεως και την κατάργηση της οδηγίας 87/102, έχουν την έννοια ότι:

   —	αφενός, αντιτίθενται σε εθνική ρύθμιση σύμφωνα με την οποία ο καταναλωτής φέρει το βάρος αποδείξεως της μη εκπληρώσεως των υποχρεώσεων οι οποίες επιβάλλονται από τα άρθρα 5 και 8 της οδηγίας 2008/48 και,

   —

   αφετέρου, αντιτίθενται στο ότι, λόγω της τυποποιημένης ρήτρας, ο δικαστής μπορεί να κρίνει ότι ο καταναλωτής αναγνώρισε την πλήρη και ορθή εκτέλεση των προσυμβατικών υποχρεώσεων του πιστωτικού φορέα, καθόσον η ρήτρα αυτή συνεπιφέρει αντιστροφή του βάρους αποδείξεως της εκπληρώσεως των υποχρεώσεων αυτών, δυνάμενη να διακυβεύσει την αποτελεσματικότητα των αναγνωριζομένων από την οδηγία 2008/48 δικαιωμάτων.

   (βλ. σκέψη 32, διατακτ. 1)

3.  Το άρθρο 8, παράγραφος 1, της οδηγίας 2008/48, για τις συμβάσεις καταναλωτικής πίστεως και την κατάργηση της οδηγίας 87/102, έχει την έννοια ότι, αφενός, δεν αντιτίθεται στον έλεγχο της πιστοληπτικής ικανότητας του καταναλωτή μόνον βάσει των προσκομισθεισών από τον καταναλωτή πληροφοριών, υπό την προϋπόθεση ότι οι πληροφορίες αυτές είναι επαρκείς και οι απλές δηλώσεις του συνοδεύονται από δικαιολογητικά έγγραφα, και, αφετέρου, δεν επιβάλλει στον πιστωτικό φορέα να προβαίνει σε συστηματικούς ελέγχους των προσκομισθεισών από τον καταναλωτή πληροφοριών.

   (βλ. σκέψη 39, διατακτ. 2)

4.  Το άρθρο 5, παράγραφος 6, της οδηγίας 2008/48, για τις συμβάσεις καταναλωτικής πίστεως και την κατάργηση της οδηγίας 87/102, έχει την έννοια ότι, καίτοι δεν αντιτίθεται στην εκ μέρους του πιστωτικού φορέα παροχή επαρκών εξηγήσεων στον καταναλωτή πριν από την εκτίμηση της οικονομικής καταστάσεως και των αναγκών του, ο έλεγχος της πιστοληπτικής ικανότητας του καταναλωτή ενδέχεται να απαιτεί προσαρμογή των παρεχομένων επαρκών εξηγήσεων, οι οποίες πρέπει να κοινοποιούνται στον καταναλωτή σε εύθετο χρόνο, πριν από την υπογραφή της συμβάσεως πιστώσεως, χωρίς ωστόσο να απαιτείται η σύνταξη συγκεκριμένου εγγράφου.

   (βλ. σκέψη 49, διατακτ. 3)