Υπόθεση C-370/12

Thomas Pringle

κατά

Governement of Ireland κ.λπ.

(αίτηση του Supreme Court για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)

«Μηχανισμός σταθερότητας για τα κράτη μέλη με νόμισμα το ευρώ — Απόφαση 2011/199/ΕΕ — Τροποποίηση του άρθρου 136 ΣΛΕΕ — Κύρος — Άρθρο 48, παράγραφος 6, ΣΕΕ — Απλοποιημένη διαδικασία αναθεωρήσεως — Συνθήκη ΕΜΣ — Οικονομική και νομισματική πολιτική — Αρμοδιότητα των κρατών μελών»

Περίληψη — Απόφαση του Δικαστηρίου (ολομέλεια) της 27ης Νοεμβρίου 2012

1. Προδικαστικά ερωτήματα – Εκτίμηση του κύρους – Αρμοδιότητα του Δικαστηρίου – Απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου εκδοθείσα βάσει της απλοποιημένης διαδικασίας αναθεωρήσεως της Συνθήκης ΛΕΕ – Εμπίπτει – Περιεχόμενο

   (Άρθρα 19 § 1, εδ. 1, ΣΕΕ και 48 § 6 ΣΕΕ· άρθρο 267 ΣΛΕΕ)

2. Προδικαστικά ερωτήματα – Δικαστικός έλεγχος της νομιμότητας των πράξεων των θεσμικών οργάνων – Πράξεις γενικής ισχύος – Τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα πρέπει να προβάλλουν ένσταση ελλείψεως νομιμότητας ή να ζητούν την υποβολή προδικαστικού ερωτήματος για την εκτίμηση του κύρους – Υποχρέωση των εθνικών δικαστηρίων να εφαρμόζουν τους εθνικούς δικονομικούς κανόνες ούτως ώστε να καθίσταται δυνατή η αμφισβήτηση της νομιμότητας των πράξεων γενικής ισχύος της Ένωσης – Όρια – Ζήτημα περί του κύρους αποφάσεως η οποία δεν προσβλήθηκε βάσει του άρθρου 263 ΣΛΕΕ με αποτέλεσμα να μην νομιμοποιείται πλέον ενεργητικώς ο προσφεύγων ή να έχει εκπνεύσει η προθεσμία για την άσκηση προσφυγής ακυρώσεως

   (Άρθρα 263 ΣΛΕΕ και 267 ΣΛΕΕ)

3. Οικονομική και νομισματική πολιτική – Απλοποιημένη διαδικασία αναθεωρήσεως της Συνθήκης ΛΕΕ – Τροποποίηση του άρθρου 136 ΣΛΕΕ καθιστώσα δυνατή τη θέσπιση μηχανισμού σταθερότητας για τα κράτη μέλη με νόμισμα το ευρώ – Εκτίμηση του κύρους – Αναθεώρηση αφορώσα αποκλειστικώς τις διατάξεις του τρίτου μέρους της Συνθήκης ΛΕΕ

   (Άρθρα 4 § 1 ΣΕΕ, 5 § 2 ΣΕΕ και 48 § 6 ΣΕΕ· άρθρα 2 § 3 ΣΛΕΕ, 5 § 1 ΣΛΕΕ και 136 ΣΛΕΕ· απόφαση 2011/199 του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου)

4. Οικονομική και νομισματική πολιτική – Απλοποιημένη διαδικασία αναθεωρήσεως της Συνθήκης ΛΕΕ – Τροποποίηση του άρθρου 136 ΣΛΕΕ καθιστώσα δυνατή τη θέσπιση μηχανισμού σταθερότητας για τα κράτη μέλη με νόμισμα το ευρώ – Εκτίμηση του κύρους – Αναθεώρηση η οποία δεν μπορεί να διευρύνει τις αρμοδιότητες της Ένωσης

   (Άρθρο 48 § 6 ΣΕΕ· άρθρο 136 ΣΛΕΕ· απόφαση 2011/199 του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου)

5. Προδικαστικά ερωτήματα – Παραδεκτό – Αίτηση μη εκθέτουσα τους λόγους που δικαιολογούν την ενώπιον του Δικαστηρίου προδικαστική παραπομπή – Απαράδεκτο

   (Άρθρο 267 ΣΛΕΕ· Οργανισμός του Δικαστηρίου, άρθρο 23· Κανονισμός Διαδικασίας του Δικαστηρίου, άρθρο 94, στοιχείο γʹ)

6. Οικονομική και νομισματική πολιτική – Νομισματική πολιτική – Αποκλειστική αρμοδιότητα της Ένωσης – Σύναψη μεταξύ των κρατών μελών με νόμισμα το ευρώ συνθήκης για τη θέσπιση ευρωπαϊκού μηχανισμού σταθερότητας – Επιτρέπεται

   (Άρθρα 3 § 1, στοιχείο γʹ, ΣΛΕΕ, 123 § 1 ΣΛΕΕ και 127 ΣΛΕΕ)

7. Οικονομική και νομισματική πολιτική – Νομισματική πολιτική – Αποκλειστική αρμοδιότητα της Ένωσης – Σύναψη μεταξύ των κρατών μελών με νόμισμα το ευρώ συμφωνίας για τη θέσπιση ευρωπαϊκού μηχανισμού σταθερότητας – Επίδραση επί των κοινών κανόνων σε θέματα οικονομικής και νομισματικής πολιτικής της Ένωσης – Δεν χωρεί

   (Άρθρα 4 § 1 ΣΕΕ και 5 § 2 ΣΕΕ· άρθρα 3 § 2 ΣΛΕΕ και 122 § 2 ΣΛΕΕ)

8. Οικονομική και νομισματική πολιτική – Οικονομική πολιτική – Συντονισμός των οικονομικών πολιτικών – Σύναψη μεταξύ των κρατών μελών με νόμισμα το ευρώ συνθήκης για τη θέσπιση ευρωπαϊκού μηχανισμού σταθερότητας – Θεμελιώδης μεταβολή της έννομης τάξης της Ένωσης – Δεν χωρεί

   (Άρθρα 2 § 3 ΣΛΕΕ, 119 ΣΛΕΕ έως 121 ΣΛΕΕ, 125 ΣΛΕΕ και 126 §§ 7 και 8 ΣΛΕΕ)

9. Οικονομική και νομισματική πολιτική – Οικονομική πολιτική – Αρμοδιότητα της Ένωσης να χορηγεί χρηματοοικονομική συνδρομή στα κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν δυσχέρειες – Σύναψη μεταξύ των κρατών μελών με νόμισμα το ευρώ συνθήκης για τη θέσπιση ευρωπαϊκού μηχανισμού σταθερότητας – Δεν επηρεάζεται η αρμοδιότητα αυτή

   (Άρθρο 122 ΣΛΕΕ)

10. Οικονομική και νομισματική πολιτική – Οικονομική πολιτική – Απαγορεύονται στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και τις λοιπές κεντρικές τράπεζες οι υπεραναλήψεις, οι πιστωτικές διευκολύνσεις ή η αγορά χρεογράφων – Σύναψη μεταξύ των κρατών μελών με νόμισμα το ευρώ συνθήκης για τη θέσπιση ευρωπαϊκού μηχανισμού σταθερότητας – Επιτρέπεται

    (Άρθρο 123 ΣΛΕΕ)

11. Οικονομική και νομισματική πολιτική – Οικονομική πολιτική – Απαγορεύεται στην Ένωση ή σε κράτος μέλος να ευθύνεται για υποχρεώσεις που ανέλαβε άλλο κράτος μέλος ή να τις αναλαμβάνει – Σύναψη μεταξύ των κρατών μελών με νόμισμα το ευρώ συνθήκης για τη θέσπιση ευρωπαϊκού μηχανισμού σταθερότητας – Επιτρέπεται

    (Άρθρο 125 ΣΛΕΕ)

12. Οικονομική και νομισματική πολιτική – Υποχρέωση τηρήσεως της αρχής των κατ’ ανάθεση αρμοδιοτήτων – Ανάθεση, με τη συναφθείσα μεταξύ των κρατών μελών συνθήκη για τη θέσπιση ευρωπαϊκού μηχανισμού σταθερότητας, νέων καθηκόντων στην Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Δικαστήριο – Επιτρέπεται

    (Άρθρα 13 § 2 ΣΕΕ και 17 § 1 ΣΕΕ· άρθρο 273 ΣΛΕΕ)

13. Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Γενικές αρχές του δικαίου – Κανόνες και αρχές της συνθήκης και του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Αποτελεσματική δικαστική προστασία – Συνθήκη για τη θέσπιση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας

    (Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 47)

14. Οικονομική και νομισματική πολιτική – Απλοποιημένη διαδικασία αναθεωρήσεως της Συνθήκης ΛΕΕ – Αρμοδιότητα των κρατών μελών για σύναψη και επικύρωση της συνθήκης για τη θέσπιση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, που τροποποιεί το άρθρο 136 ΣΛΕΕ, πριν από την έναρξη ισχύος της αποφάσεως για την τροποποίηση της διατάξεως αυτής

    (Άρθρο 48 § 6 ΣΕΕ· άρθρο 136 ΣΛΕΕ· απόφαση 2011/199 του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, άρθρο 1)

1.  Η Συνθήκη της Λισσαβώνας θέσπισε, παράλληλα με τη συνήθη διαδικασία αναθεωρήσεως της Συνθήκης ΛΕΕ, απλοποιημένη διαδικασία αναθεωρήσεως κατά το άρθρο 48, παράγραφος 6, ΣΕΕ, η εφαρμογή της οποίας εξαρτάται από την τήρηση πολλών όρων. Δεδομένου ότι ο έλεγχος της τηρήσεως των εν λόγω όρων είναι απαραίτητος προκειμένου να διαπιστωθεί αν είναι δυνατή η εφαρμογή της απλοποιημένης διαδικασίας αναθεωρήσεως, εναπόκειται στο Δικαστήριο, ως όργανο το οποίο, δυνάμει του άρθρου 19, παράγραφος 1, πρώτο εδάφιο, ΣΕΕ, εξασφαλίζει την τήρηση του δικαίου κατά την ερμηνεία και την εφαρμογή των Συνθηκών, να εξετάσει το κύρος αποφάσεως του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου εκδοθείσας βάσει του άρθρου 48, παράγραφος 6, ΣΕΕ.

   Συγκεκριμένα, στο Δικαστήριο εναπόκειται να εξακριβώσει, αφενός, αν τηρήθηκαν οι διαδικαστικοί κανόνες που προβλέπονται από το εν λόγω άρθρο 48, παράγραφος 6, και, αφετέρου, αν οι αποφασισθείσες τροποποιήσεις αφορούν αποκλειστικώς το τρίτο μέρος της Συνθήκης ΛΕΕ, υπό την έννοια ότι αυτές δεν επάγονται οποιαδήποτε τροποποίηση των διατάξεων άλλου μέρους των Συνθηκών επί των οποίων στηρίζεται η Ένωση ούτε διευρύνουν τις αρμοδιότητες αυτής.

   (βλ. σκέψεις 31, 33 έως 36)

2.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψεις 39 έως 42)

3.  Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, της 25ης Μαρτίου 2011, που τροποποιεί το άρθρο 136 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με μηχανισμό σταθερότητας για τα κράτη μέλη με νόμισμα το ευρώ, πληροί την τεθείσα στο άρθρο 48, παράγραφος 6, πρώτο και δεύτερο εδάφιο, ΣΛΕΕ, ότι αναθεώρηση της Συνθήκης ΛΕΕ μέσω απλοποιημένης διαδικασίας αναθεωρήσεως μπορεί να αφορά μόνον τις διατάξεις του τρίτου μέρους της Συνθήκης ΛΕΕ.

   Πρώτον, το άρθρο 1 της αποφάσεως 2011/199, το οποίο, με την προσθήκη παραγράφου 3 στο άρθρο 136 ΣΛΕΕ, σκοπεί στη θέσπιση μηχανισμού σταθερότητας, δεν θίγει την αποκλειστική αρμοδιότητα που αναγνωρίζεται στην Ένωση, με το άρθρο 3, παράγραφος 1, στοιχείο γʹ, ΣΛΕΕ, στον τομέα της νομισματικής πολιτικής για τα κράτη μέλη με νόμισμα το ευρώ. Συγκεκριμένα, λαμβανομένων υπόψη των σκοπών που τάσσονται στον μηχανισμό σταθερότητας, των μέσων που προβλέπονται για την επίτευξή τους, όπως επίσης της στενής συνάφειας μεταξύ του εν λόγω μηχανισμού, αφενός, των διατάξεων της Συνθήκης ΛΕΕ σχετικά με την οικονομική πολιτική, αφετέρου, καθώς και του κανονιστικού πλαισίου για την ενίσχυση της οικονομικής διακυβέρνησης της Ένωσης, η θέσπιση του εν λόγω μηχανισμού εμπίπτει στον τομέα της οικονομικής πολιτικής. Επομένως, κατά πρώτον, όσον αφορά τον επιδιωκόμενο από τον εν λόγω μηχανισμό σκοπό, ο οποίος συνίσταται στη διασφάλιση της σταθερότητας της ζώνης του ευρώ στο σύνολό της, αυτός διακρίνεται σαφώς από τον σκοπό της διατηρήσεως της σταθερότητας των τιμών που συνιστά τον πρωταρχικό σκοπό της νομισματικής πολιτικής της Ένωσης. Κατά δεύτερον, όσον αφορά τα μέσα που προβλέπονται για την επίτευξη του σκοπού αυτού, η απόφαση 2011/199 ορίζει απλώς ότι ο μηχανισμός σταθερότητας θα παρέχει την τυχόν απαιτούμενη χρηματοοικονομική συνδρομή, χωρίς να προβλέπει οτιδήποτε άλλο σχετικά με τη λειτουργία του εν λόγω μηχανισμού. Η παροχή, ωστόσο, χρηματοοικονομικής συνδρομής σε κράτος μέλος δεν εμπίπτει προφανώς στη νομισματική πολιτική.

   Δεύτερον, η απόφαση 2011/199 δεν θίγει την αρμοδιότητα της Ένωσης στον τομέα του συντονισμού των οικονομικών πολιτικών των κρατών μελών. Συγκεκριμένα, καθόσον τα άρθρα 2, παράγραφος 3, και 5, παράγραφος 1, ΣΛΕΕ περιορίζουν το έργο της Ένωσης στον τομέα της οικονομικής πολιτικής για τη θέσπιση μέτρων συντονισμού, οι διατάξεις των Συνθηκών ΕΕ και ΛΕΕ δεν αναθέτουν στην Ένωση ειδική αρμοδιότητα για τη θέσπιση μηχανισμού σταθερότητας όπως αυτός που προβλέπεται από την εν λόγω απόφαση. Επομένως, λαμβανομένων υπόψη των άρθρων 4, παράγραφος 1, ΣΕΕ και 5, παράγραφος 2, ΣΕΕ, τα κράτη μέλη με νόμισμα το ευρώ έχουν αρμοδιότητα για τη σύναψη μεταξύ τους συμφωνίας σχετικά με τη θέσπιση μηχανισμού σταθερότητας, όπως αυτός που προβλέπεται από το άρθρο 1 της αποφάσεως 2011/199. Εντούτοις, τα εν λόγω κράτη μέλη δεν μπορούν να απαλλαγούν από την υποχρέωση τηρήσεως του δικαίου της Ένωσης κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους στον τομέα αυτόν. Ωστόσο, οι αυστηροί όροι από τους οποίους εξαρτάται η παροχή χρηματοοικονομικής συνδρομής από τον μηχανισμό σταθερότητας, κατά την παράγραφο 3, του άρθρου 136, της Συνθήκης ΛΕΕ, σκοπούν στο να διασφαλίσουν ότι ο μηχανισμός αυτός, κατά τη λειτουργία του, θα τηρεί το δίκαιο της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων των μέτρων που θεσπίζει η Ένωση στο πλαίσιο του συντονισμού των οικονομικών πολιτικών των κρατών μελών.

   (βλ. σκέψεις 56, 57, 60, 63, 64, 68 έως 70, 72, διατακτ. 1)

4.  Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου 2011/199, που τροποποιεί το άρθρο 136 της Συνθήκης ΛΕΕ σχετικά με μηχανισμό σταθερότητας για τα κράτη μέλη με νόμισμα το ευρώ, ουδεμία νέα αρμοδιότητα αναθέτει στην Ένωση. Συγκεκριμένα, η τροποποίηση αυτή δεν δημιουργεί νέα νομική βάση με σκοπό να καταστεί δυνατή η ανάληψη από την Ένωση δράσης η οποία δεν ήταν δυνατή πριν από την έναρξη ισχύος της τροποποιήσεως της Συνθήκης ΛΕΕ. Εξάλλου, το γεγονός ότι η Συνθήκη για τη θέσπιση ευρωπαϊκού μηχανισμού σταθερότητας εμπλέκει όργανα της Ένωσης και, συγκεκριμένα, την Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, δεν είναι, εν πάση περιπτώσει, ικανό να επηρεάσει το κύρος της αποφάσεως 2011/199, η οποία προβλέπει απλώς τη θέσπιση ενός μηχανισμού σταθερότητας από τα κράτη μέλη και σιωπά ως προς το έργο που θα έχουν ενδεχομένως να επιτελέσουν τα θεσμικά όργανα της Ένωσης στο πλαίσιο αυτό. Κατά συνέπεια, η απόφαση 2011/199 πληροί την τεθείσα στο άρθρο 48, παράγραφος 6, ΣΛΕΕ προϋπόθεση ότι αναθεώρηση της Συνθήκης ΛΕΕ μέσω της απλοποιημένης διαδικασίας δεν επάγεται διεύρυνση των ανατεθειμένων στην Ένωση βάσει των Συνθηκών αρμοδιοτήτων.

   (βλ. σκέψεις 73 έως 75, διατακτ. 1)

5.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψεις 84, 86)

6.  Τα άρθρα 3, παράγραφος 1, στοιχείο γʹ, ΣΛΕΕ και 127 ΣΛΕΕ δεν απαγορεύουν τη σύναψη μεταξύ των κρατών μελών με νόμισμα το ευρώ συμφωνίας όπως η Συνθήκη για τη θέσπιση ευρωπαϊκού μηχανισμού σταθερότητας (Συνθήκη ΕΜΣ) ούτε την επικύρωσή του από αυτά.

   Συγκεκριμένα, οι ενέργειες που αναλαμβάνονται στο πλαίσιο του ΕΜΣ δεν εμπίπτουν στη νομισματική πολιτική την οποία αφορούν οι εν λόγω διατάξεις της Συνθήκης ΛΕΕ διότι σκοπός του μηχανισμού αυτού δεν είναι η διατήρηση της σταθερότητας των τιμών, αλλά η κάλυψη των αναγκών χρηματοδότησης των μελών του, ήτοι των κρατών μελών με νόμισμα το ευρώ που αντιμετωπίζουν ή απειλούνται από σοβαρά προβλήματα χρηματοδότησης, εφόσον αυτή είναι απαραίτητη για τη διαφύλαξη της χρηματοοικονομικής σταθερότητας της ζώνης του ευρώ στο σύνολό της καθώς και των κρατών μελών της. Προς τούτο, ο ΕΜΣ δεν εξουσιοδοτείται για τον καθορισμό των βασικών επιτοκίων στη ζώνη του ευρώ, ούτε για την έκδοση τραπεζογραμματίων ευρώ, δεδομένου ότι η χρηματοοικονομική συνδρομή την οποία παρέχει πρέπει να χρηματοδοτείται στο σύνολό της, και τηρουμένου του άρθρου 123, παράγραφος 1, ΣΛΕΕ, από την αποδέσμευση κεφαλαίων ή από την έκδοση χρηματοπιστωτικών μέσων, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 3 της Συνθήκης ΕΜΣ.

   Οι τυχόν συνέπειες των ενεργειών που αναλαμβάνονται στο πλαίσιο του ΕΜΣ επί της σταθερότητας των τιμών δεν αναιρούν τη διαπίστωση αυτή. Συγκεκριμένα, ακόμη και αν γίνει δεκτό ότι οι ενέργειες που αναλαμβάνονται στο πλαίσιο του ΕΜΣ μπορούν να επηρεάσουν το επίπεδο του πληθωρισμού, η επίδραση αυτή συνιστά απλώς την έμμεση συνέπεια των λαμβανομένων μέτρων οικονομικής πολιτικής.

   (βλ. σκέψεις 95 έως 98, διατακτ. 2)

7.  Το άρθρο 3, παράγραφος 2, ΣΛΕΕ, το οποίο απαγορεύει στα κράτη μέλη να συνάψουν μεταξύ τους συμφωνία η οποία θα μπορούσε να επηρεάσει κοινούς κανόνες ή να μεταβάλει την εμβέλειά τους, δεν απαγορεύει τη σύναψη μεταξύ κρατών μελών με νόμισμα το ευρώ συμφωνίας όπως η Συνθήκη για τη θέσπιση ευρωπαϊκού μηχανισμού σταθερότητας (Συνθήκη ΕΜΣ) ούτε την επικύρωσή της από αυτά.

   Συγκεκριμένα, αφενός, καθόσον το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας (ΕΔΧΣ) θεσπίστηκε από τα κράτη μέλη με νόμισμα το ευρώ εκτός του πλαισίου της Ένωσης, η ανάληψη από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό σταθερότητας (ΕΜΣ) του ανατεθέντος στη διευκόλυνση αυτή έργου δεν είναι ικανή να επηρεάσει κοινούς κανόνες της Ένωσης ή να μεταβάλει την εμβέλειά τους.

   Αφετέρου, μολονότι από την αιτιολογική σκέψη 1 της Συνθήκης για τη θέσπιση ευρωπαϊκού μηχανισμού σταθερότητας (Συνθήκη ΕΜΣ) προκύπτει ότι ο ΕΜΣ θα αναλάβει, μεταξύ άλλων, το έργο που μέχρι πρότινος είχε ανατεθεί προσωρινώς στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας (ΕΜΧΣ), ο οποίος θεσπίστηκε βάσει του άρθρου 122, παράγραφος 2, ΣΛΕΕ, το γεγονός αυτό δεν είναι ομοίως ικανό να επηρεάσει κοινούς κανόνες της Ένωσης ή να μεταβάλει την εμβέλειά τους. Συγκεκριμένα, η σύσταση του ΕΜΣ δεν θίγει την αρμοδιότητα της Ένωσης να χορηγεί, με βάση το άρθρο 122, παράγραφος 2, ΣΛΕΕ, χρηματοοικονομική συνδρομή ad hoc σε κράτος μέλος, σε περίπτωση που διαπιστώνεται ότι αυτό αντιμετωπίζει ή διατρέχει μεγάλο κίνδυνο να αντιμετωπίσει σοβαρές δυσκολίες, οφειλόμενες σε φυσικές καταστροφές ή έκτακτες περιστάσεις που εκφεύγουν από τον έλεγχό του. Εξάλλου, δεδομένου ότι ούτε το άρθρο 122, παράγραφος 2, ΣΛΕΕ ούτε κάποια άλλη διάταξη των Συνθηκών ΕΕ και ΛΕΕ αναθέτει στην Ένωση ειδική αρμοδιότητα για τη θέσπιση μόνιμου μηχανισμού σταθερότητας, όπως ο ΕΜΣ, τα κράτη μέλη έχουν, υπό το πρίσμα των άρθρων 4, παράγραφος 1, ΣΕΕ και 5, παράγραφος 2, ΣΕΕ, αρμοδιότητα να ενεργήσουν στον οικείο τομέα.

   (βλ. σκέψεις 101 έως 105, διατακτ. 2)

8.  Τα άρθρα 2, παράγραφος 3, ΣΛΕΕ, 119 ΣΛΕΕ έως 121 ΣΛΕΕ και 126 ΣΛΕΕ δεν απαγορεύουν τη σύναψη μεταξύ κρατών μελών με νόμισμα το ευρώ συμφωνίας όπως η Συνθήκη για τη θέσπιση ευρωπαϊκού μηχανισμού σταθερότητας (Συνθήκη ΕΜΣ) ούτε την επικύρωσή της από αυτά.

   Συγκεκριμένα, τα κράτη μέλη έχουν αρμοδιότητα για τη σύναψη μεταξύ τους συμφωνίας σχετικά με τη θέσπιση μηχανισμού σταθερότητας όπως η Συνθήκη ΕΜΣ, υπό τον όρο ότι οι δεσμεύσεις τις οποίες αναλαμβάνουν τα συμβαλλόμενα κράτη, στο πλαίσιο μιας τέτοιας συμφωνίας, είναι συμβατές με το δίκαιο της Ένωσης. Στο πλαίσιο αυτό, ο ΕΜΣ δεν σκοπεί στον συντονισμό των οικονομικών πολιτικών των κρατών μελών, αλλά συνιστά μηχανισμό χρηματοδότησης. Μολονότι, ασφαλώς, δυνάμει των άρθρων 3, 12, παράγραφος 1, και 13, παράγραφος 3, πρώτο εδάφιο, της Συνθήκης ΕΜΣ, η παροχή χρηματοπιστωτικής συνδρομής σε κράτος μέλος, που είναι μέλος του ΕΜΣ, εξαρτάται από αυστηρούς όρους αναλόγως του επιλεγμένου μέσου συνδρομής οι οποίοι μπορούν να λάβουν τη μορφή προγράμματος μακροοικονομικής προσαρμογής, εντούτοις οι όροι αυτοί δεν συνιστούν μέσο συντονισμού των οικονομικών πολιτικών των κρατών μελών, αλλά σκοπούν στη διασφάλιση της συμβατότητας των ενεργειών που αναλαμβάνονται στο πλαίσιο του ΕΜΣ ιδίως με το άρθρο 125 ΣΛΕΕ και με τα μέτρα συντονισμού που θεσπίζει η Ένωση.

   Τέλος, η Συνθήκη ΕΜΣ δεν θίγει ούτε την αρμοδιότητα του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης να απευθύνει συστάσεις βάσει του άρθρου 126, παράγραφοι 7 και 8, ΣΛΕΕ σε κράτος μέλος που αντιμετωπίζει υπερβολικό έλλειμμα.

   (βλ. σκέψεις 109 έως 114, διατακτ. 2)

9.  Το άρθρο 122 ΣΛΕΕ έχει αποκλειστικώς ως σκοπό χρηματοδοτική συνδρομή χορηγούμενη από την Ένωση και όχι από τα κράτη μέλη. Η άσκηση από την Ένωση της αρμοδιότητας που της αναθέτει η εν λόγω διάταξη δεν θίγεται από τη θέσπιση του ευρωπαϊκού μηχανισμού σταθερότητας.

   (βλ. σκέψεις 119 έως 122, διατακτ. 2)

10.  Το άρθρο 123 ΣΛΕΕ, το οποίο απαγορεύει στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και στις κεντρικές τράπεζες των κρατών μελών τις υπεραναλήψεις ή οποιουδήποτε άλλου είδους πιστωτικές διευκολύνσεις προς τις αρχές και τους οργανισμούς δημοσίου δικαίου της Ένωσης και των κρατών μελών καθώς και την απευθείας αγορά χρεογράφων από τους οργανισμούς ή τους φορείς αυτούς. Συγκεκριμένα, το άρθρο 123 ΣΛΕΕ απευθύνεται ειδικώς στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και στις κεντρικές τράπεζες των κρατών μελών. Επομένως, η εν λόγω απαγόρευση δεν καταλαμβάνει την παροχή χρηματοοικονομικής συνδρομής από ένα κράτος μέλος ή μια ομάδα κρατών μελών προς άλλο κράτος μέλος.

    (βλ. σκέψεις 123, 125, 128, διατακτ. 2)

11.  Το άρθρο 125 ΣΛΕΕ, κατά το οποίο η Ένωση ή κράτος μέλος «δεν ευθύνεται για τις υποχρεώσεις που αναλαμβάνει» άλλο κράτος μέλος και «δεν τις αναλαμβάνει», δεν απαγορεύει τη σύναψη μεταξύ κρατών μελών με νόμισμα το ευρώ συμφωνίας όπως η Συνθήκη για τη θέσπιση ευρωπαϊκού μηχανισμού σταθερότητας (Συνθήκη ΕΜΣ) ούτε την επικύρωσή της από αυτά.

    Συγκεκριμένα, μολονότι το άρθρο 125 ΣΛΕΕ απαγορεύει στην Ένωση και στα κράτη μέλη την παροχή χρηματοοικονομικής συνδρομής η οποία θα είχε ως συνέπεια να περιορίσει το κίνητρο του δικαιούχου της συνδρομής κράτους μέλους να ακολουθήσει υγιή δημοσιονομική πολιτική, η διάταξη αυτή, αντιθέτως, δεν απαγορεύει την παροχή, εκ μέρους ενός ή περισσοτέρων κρατών μελών, χρηματοοικονομικής συνδρομής σε κράτος μέλος το οποίο εξακολουθεί να ευθύνεται για τις υποχρεώσεις του έναντι των πιστωτών του και εφόσον οι όροι που συνδέονται με τη συνδρομή αυτή είναι τέτοιας φύσεως ώστε να ωθούν το εν λόγω κράτος να εφαρμόσει υγιή δημοσιονομική πολιτική.

    Όσον αφορά τη Συνθήκη ΕΜΣ, ο ΕΜΣ δεν εγγυάται, πρώτον, για τα χρέη του δικαιούχου κράτους μέλους. Το κράτος περί του οποίου πρόκειται εξακολουθεί να ευθύνεται, έναντι των πιστωτών του, για τις οικονομικές του υποχρεώσεις, δεδομένου ότι, σύμφωνα με το άρθρο 13, παράγραφος 6, της Συνθήκης για τη θέσπιση του μηχανισμού αυτού, οποιαδήποτε χρηματοπιστωτική συνδρομή χορηγείται βάσει των άρθρων 14 έως 16 της οικείας Συνθήκης πρέπει να επιστραφεί στον ΕΜΣ από το δικαιούχο κράτος μέλος και ότι, σύμφωνα με το άρθρο 20, παράγραφος 1, της εν λόγω Συνθήκης, το προς επιστροφή ποσό προσαυξάνεται κατά ένα εύλογο ποσοστό. Για τους ίδιους λόγους, ο ΕΜΣ δεν αναλαμβάνει το χρέος του δικαιούχου κράτους μέλους με την αγορά ομολόγων στην πρωτογενή αγορά, η οποία μπορεί να εξομοιωθεί με τη χορήγηση δανείου. Το κράτος μέλος εκδόσεως των ομολόγων αυτών εξακολουθεί, εξάλλου, να ευθύνεται αποκλειστικά για τις χρηματοπιστωτικές υποχρεώσεις από την αγορά ομολόγων κράτους μέλους του ΕΜΣ στη δευτερογενή αγορά.

    Δεύτερον, στήριξη σταθερότητας παρέχεται μόνον εφόσον είναι απαραίτητη για τη διαφύλαξη της χρηματοοικονομικής σταθερότητας της ζώνης του ευρώ στο σύνολό της καθώς και των κρατών μελών της, εξαρτάται δε η στήριξη αυτή από αυστηρούς όρους, αναλόγως του επιλεγμένου μέσου χρηματοοικονομικής συνδρομής, που σκοπούν ιδίως στο να διασφαλίσουν την εκ μέρους των κρατών μελών εφαρμογή υγιούς δημοσιονομικής πολιτικής.

    Τέλος, όταν ένα κράτος μέλος του ΕΜΣ δεν καλύψει την απαιτούμενη πληρωμή και έχει απευθυνθεί σε όλα τα λοιπά μέλη αναθεωρημένη αυξημένη απαίτηση καταβολής κεφαλαίου σε όλα τα λοιπά μέλη, το κράτος μέλος του μηχανισμού αυτού που δεν συμμορφώνεται εξακολουθεί να ευθύνεται για την καταβολή του μεριδίου του στο κεφάλαιο. Επομένως, τα λοιπά μέλη του ΕΜΣ δεν εγγυώνται για το χρέος του μέλους που δεν συμμορφώνεται.

    Κατά συνέπεια, ένας μηχανισμός, όπως ο ΕΜΣ, και τα μετέχοντα σε αυτόν κράτη μέλη δεν ευθύνονται για τις υποχρεώσεις κράτους μέλους δικαιούχου στήριξης σταθερότητας ούτε, εξάλλου, τις αναλαμβάνουν κατά την έννοια του άρθρου 125 ΣΛΕΕ.

    (βλ. σκέψεις 130, 136 έως 143, 145, 147, διατακτ. 2)

12.  Το άρθρο 13, παράγραφος 2, ΣΕΕ, το οποίο ορίζει ότι κάθε θεσμικό όργανο δρα εντός των ορίων των αρμοδιοτήτων που του ανατίθενται από τις Συνθήκες, σύμφωνα με τις διαδικασίες, τους όρους και τους σκοπούς τους οποίους προβλέπουν δεν απαγορεύει τη σύναψη μεταξύ κρατών μελών με νόμισμα το ευρώ συμφωνίας όπως η Συνθήκη για τη θέσπιση ευρωπαϊκού μηχανισμού σταθερότητας (Συνθήκη ΕΜΣ) ούτε την επικύρωσή της από αυτά, δεδομένου ότι η ανάθεση, μέσω της Συνθήκης ΕΜΣ, νέων καθηκόντων στην Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Δικαστήριο συνάδει με τις αρμοδιότητες που τους αναθέτουν οι Συνθήκες.

    Συγκεκριμένα, τα κράτη μέλη, στους τομείς που δεν υπάγονται στην αποκλειστική αρμοδιότητα της Ένωσης, μπορούν, εκτός του πλαισίου της Ένωσης, να αναθέτουν καθήκοντα στα θεσμικά όργανα, όπως τον συντονισμό μιας συλλογικής δράσεως την οποία αναλαμβάνουν τα κράτη μέλη ή τη διαχείριση χρηματοοικονομικής συνδρομής, καθόσον τα καθήκοντα αυτά δεν αλλοιώνουν τις αρμοδιότητες τις οποίες οι Συνθήκες ΕΕ και ΛΕΕ αναθέτουν στα εν λόγω θεσμικά όργανα. Πάντως, τα καθήκοντα που ανατίθενται στην Επιτροπή και στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα με τη Συνθήκη ΕΜΣ συνιστούν τέτοιου είδους καθήκοντα.

    Τα καθήκοντα αυτά που τους ανατίθενται στο πλαίσιο της Συνθήκης ΕΜΣ δεν παρέχουν ιδία εξουσία λήψεως αποφάσεων. Εξάλλου, τα καθήκοντα αυτά δεν αλλοιώνουν τις αρμοδιότητες τις οποίες οι Συνθήκες αναθέτουν στα εν λόγω θεσμικά όργανα οι ενέργειες καθόσον η Επιτροπή, δυνάμει του άρθρου 17, παράγραφος 1, ΣΕΕ προάγει το κοινό συμφέρον της Ένωσης και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα υποστηρίζει τις γενικές οικονομικές πολιτικές που εφαρμόζονται στην Ένωση, σύμφωνα με το άρθρο 282, παράγραφος 2, ΣΛΕΕ.

    Όσον αφορά την ανάθεση αρμοδιότητας στο Δικαστήριο με το άρθρο 37, παράγραφος 3, της Συνθήκης ΕΜΣ, στηρίζεται απευθείας στο άρθρο 273 ΣΛΕΕ. Δυνάμει του τελευταίου αυτού άρθρου, το Δικαστήριο είναι αρμόδιο επί οποιασδήποτε διαφοράς μεταξύ των κρατών μελών, συναφούς με το αντικείμενο των Συνθηκών, αν η διαφορά αυτή του υποβληθεί δυνάμει συμβάσεως διαιτησίας. Μολονότι δεν αμφισβητείται ότι το άρθρο 273 ΣΛΕΕ εξαρτά την αρμοδιότητα του Δικαστηρίου από την ύπαρξη συμβάσεως διαιτησίας, εντούτοις ουδέν εμποδίζει, λαμβανομένου υπόψη του επιδιωκόμενου από την εν λόγω διάταξη σκοπού, τέτοια εκ των προτέρων συμφωνία αφορώσα μια ολόκληρη κατηγορία προκαθορισμένων διαφορών και τούτο δυνάμει ρήτρας όπως το άρθρο 37, παράγραφος 3, της Συνθήκης ΕΜΣ. Εξάλλου, διαφορά σχετική με την ερμηνεία ή την εφαρμογή της Συνθήκης ΕΜΣ ενδέχεται να αφορά επίσης την ερμηνεία ή την εφαρμογή των διατάξεων του δικαίου της Ένωσης. Τέλος, μολονότι το άρθρο 273 ΣΛΕΕ εξαρτά την αρμοδιότητα του Δικαστηρίου σε σχέση με τη διαφορά της οποίας επιλαμβάνεται από την προϋπόθεση να πρόκειται για διαφορά αποκλειστικώς μεταξύ κρατών μελών, καθόσον ο ΕΜΣ απαρτίζεται αποκλειστικώς από κράτη μέλη, διαφορά στην οποία ο ΕΜΣ είναι διάδικος μπορεί να θεωρηθεί ως διαφορά μεταξύ κρατών μελών κατά την έννοια του άρθρου 273 ΣΛΕΕ.

    (βλ. σκέψεις 153 έως 158, 165, 171, 172 έως 174, 177, διατακτ. 2)

13.  Η γενική αρχή της αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας, που κατοχυρώνεται στο άρθρο 47 του χάρτη θεμελιωδών δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν απαγορεύει τη σύναψη μεταξύ των κρατών μελών με νόμισμα το ευρώ συμφωνίας όπως η Συνθήκη για τη θέσπιση ευρωπαϊκού μηχανισμού σταθερότητας (Συνθήκη ΕΜΣ) ούτε την επικύρωσή της από αυτά.

    Κατά το άρθρο 51, παράγραφος 1, πρώτη περίοδος, του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, ο Χάρτης αυτός ισχύει για τα κράτη μέλη μόνον όταν εφαρμόζουν το δίκαιο της Ένωσης. Βάσει της παραγράφου 2 του ιδίου αυτού άρθρου, ο Χάρτης δεν διευρύνει το πεδίο εφαρμογής του δικαίου της Ένωσης πέραν των αρμοδιοτήτων αυτής και δεν δημιουργεί νέες αρμοδιότητες ή νέα καθήκοντα για την Ένωση, ούτε τροποποιεί τις αρμοδιότητες και τα καθήκοντα που καθορίζονται στις Συνθήκες. Επομένως, το Δικαστήριο καλείται να ερμηνεύσει, λαμβάνοντας υπόψη τον Χάρτη, το δίκαιο της Ένωσης εντός των ορίων των αρμοδιοτήτων οι οποίες της έχουν απονεμηθεί.

    Ωστόσο, τα κράτη μέλη δεν εφαρμόζουν το δίκαιο της Ένωσης, κατά την έννοια του άρθρου 51, παράγραφος 1, του Χάρτη, στην περίπτωση που θεσπίζουν μηχανισμό σταθερότητας όπως ο ΕΜΣ, για τη θέσπιση του οποίου, οι Συνθήκες ΕΕ και ΛΕΕ δεν αναθέτουν ειδική αρμοδιότητα στην Ένωση.

    (βλ. σκέψεις 179, 180, διατακτ. 2)

14.  Το δικαίωμα κράτους μέλους να συνάψει και να επικυρώσει τη Συνθήκη για τη θέσπιση ευρωπαϊκού μηχανισμού σταθερότητας δεν εξαρτάται από την έναρξη ισχύος της αποφάσεως 2011/199, που τροποποιεί το άρθρο 136 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με μηχανισμό σταθερότητας για τα κράτη μέλη με νόμισμα το ευρώ. Συγκεκριμένα, η τροποποίηση του άρθρου 136 ΣΛΕΕ από το άρθρο 1 της αποφάσεως 2011/199 επιβεβαιώνει την ύπαρξη αρμοδιότητας των κρατών μελών. Ως εκ τούτου, η απόφαση αυτή δεν αναθέτει καμία νέα αρμοδιότητα στα κράτη μέλη.

    (βλ. σκέψεις 184, 185, διατακτ. 3)

Υπόθεση C-370/12

Thomas Pringle

κατά

Governement of Ireland κ.λπ.

(αίτηση του Supreme Court για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)

«Μηχανισμός σταθερότητας για τα κράτη μέλη με νόμισμα το ευρώ — Απόφαση 2011/199/ΕΕ — Τροποποίηση του άρθρου 136 ΣΛΕΕ — Κύρος — Άρθρο 48, παράγραφος 6, ΣΕΕ — Απλοποιημένη διαδικασία αναθεωρήσεως — Συνθήκη ΕΜΣ — Οικονομική και νομισματική πολιτική — Αρμοδιότητα των κρατών μελών»

Περίληψη — Απόφαση του Δικαστηρίου (ολομέλεια) της 27ης Νοεμβρίου 2012

1. Προδικαστικά ερωτήματα — Εκτίμηση του κύρους — Αρμοδιότητα του Δικαστηρίου — Απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου εκδοθείσα βάσει της απλοποιημένης διαδικασίας αναθεωρήσεως της Συνθήκης ΛΕΕ — Εμπίπτει — Περιεχόμενο

   (Άρθρα 19 § 1, εδ. 1, ΣΕΕ και 48 § 6 ΣΕΕ· άρθρο 267 ΣΛΕΕ)

2. Προδικαστικά ερωτήματα — Δικαστικός έλεγχος της νομιμότητας των πράξεων των θεσμικών οργάνων — Πράξεις γενικής ισχύος — Τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα πρέπει να προβάλλουν ένσταση ελλείψεως νομιμότητας ή να ζητούν την υποβολή προδικαστικού ερωτήματος για την εκτίμηση του κύρους — Υποχρέωση των εθνικών δικαστηρίων να εφαρμόζουν τους εθνικούς δικονομικούς κανόνες ούτως ώστε να καθίσταται δυνατή η αμφισβήτηση της νομιμότητας των πράξεων γενικής ισχύος της Ένωσης — Όρια — Ζήτημα περί του κύρους αποφάσεως η οποία δεν προσβλήθηκε βάσει του άρθρου 263 ΣΛΕΕ με αποτέλεσμα να μην νομιμοποιείται πλέον ενεργητικώς ο προσφεύγων ή να έχει εκπνεύσει η προθεσμία για την άσκηση προσφυγής ακυρώσεως

   (Άρθρα 263 ΣΛΕΕ και 267 ΣΛΕΕ)

3. Οικονομική και νομισματική πολιτική — Απλοποιημένη διαδικασία αναθεωρήσεως της Συνθήκης ΛΕΕ — Τροποποίηση του άρθρου 136 ΣΛΕΕ καθιστώσα δυνατή τη θέσπιση μηχανισμού σταθερότητας για τα κράτη μέλη με νόμισμα το ευρώ — Εκτίμηση του κύρους — Αναθεώρηση αφορώσα αποκλειστικώς τις διατάξεις του τρίτου μέρους της Συνθήκης ΛΕΕ

   (Άρθρα 4 § 1 ΣΕΕ, 5 § 2 ΣΕΕ και 48 § 6 ΣΕΕ· άρθρα 2 § 3 ΣΛΕΕ, 5 § 1 ΣΛΕΕ και 136 ΣΛΕΕ· απόφαση 2011/199 του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου)

4. Οικονομική και νομισματική πολιτική — Απλοποιημένη διαδικασία αναθεωρήσεως της Συνθήκης ΛΕΕ — Τροποποίηση του άρθρου 136 ΣΛΕΕ καθιστώσα δυνατή τη θέσπιση μηχανισμού σταθερότητας για τα κράτη μέλη με νόμισμα το ευρώ — Εκτίμηση του κύρους — Αναθεώρηση η οποία δεν μπορεί να διευρύνει τις αρμοδιότητες της Ένωσης

   (Άρθρο 48 § 6 ΣΕΕ· άρθρο 136 ΣΛΕΕ· απόφαση 2011/199 του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου)

5. Προδικαστικά ερωτήματα — Παραδεκτό — Αίτηση μη εκθέτουσα τους λόγους που δικαιολογούν την ενώπιον του Δικαστηρίου προδικαστική παραπομπή — Απαράδεκτο

   (Άρθρο 267 ΣΛΕΕ· Οργανισμός του Δικαστηρίου, άρθρο 23· Κανονισμός Διαδικασίας του Δικαστηρίου, άρθρο 94, στοιχείο γʹ)

6. Οικονομική και νομισματική πολιτική — Νομισματική πολιτική — Αποκλειστική αρμοδιότητα της Ένωσης — Σύναψη μεταξύ των κρατών μελών με νόμισμα το ευρώ συνθήκης για τη θέσπιση ευρωπαϊκού μηχανισμού σταθερότητας — Επιτρέπεται

   (Άρθρα 3 § 1, στοιχείο γʹ, ΣΛΕΕ, 123 § 1 ΣΛΕΕ και 127 ΣΛΕΕ)

7. Οικονομική και νομισματική πολιτική — Νομισματική πολιτική — Αποκλειστική αρμοδιότητα της Ένωσης — Σύναψη μεταξύ των κρατών μελών με νόμισμα το ευρώ συμφωνίας για τη θέσπιση ευρωπαϊκού μηχανισμού σταθερότητας — Επίδραση επί των κοινών κανόνων σε θέματα οικονομικής και νομισματικής πολιτικής της Ένωσης — Δεν χωρεί

   (Άρθρα 4 § 1 ΣΕΕ και 5 § 2 ΣΕΕ· άρθρα 3 § 2 ΣΛΕΕ και 122 § 2 ΣΛΕΕ)

8. Οικονομική και νομισματική πολιτική — Οικονομική πολιτική — Συντονισμός των οικονομικών πολιτικών — Σύναψη μεταξύ των κρατών μελών με νόμισμα το ευρώ συνθήκης για τη θέσπιση ευρωπαϊκού μηχανισμού σταθερότητας — Θεμελιώδης μεταβολή της έννομης τάξης της Ένωσης — Δεν χωρεί

   (Άρθρα 2 § 3 ΣΛΕΕ, 119 ΣΛΕΕ έως 121 ΣΛΕΕ, 125 ΣΛΕΕ και 126 §§ 7 και 8 ΣΛΕΕ)

9. Οικονομική και νομισματική πολιτική — Οικονομική πολιτική — Αρμοδιότητα της Ένωσης να χορηγεί χρηματοοικονομική συνδρομή στα κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν δυσχέρειες — Σύναψη μεταξύ των κρατών μελών με νόμισμα το ευρώ συνθήκης για τη θέσπιση ευρωπαϊκού μηχανισμού σταθερότητας — Δεν επηρεάζεται η αρμοδιότητα αυτή

   (Άρθρο 122 ΣΛΕΕ)

10. Οικονομική και νομισματική πολιτική — Οικονομική πολιτική — Απαγορεύονται στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και τις λοιπές κεντρικές τράπεζες οι υπεραναλήψεις, οι πιστωτικές διευκολύνσεις ή η αγορά χρεογράφων — Σύναψη μεταξύ των κρατών μελών με νόμισμα το ευρώ συνθήκης για τη θέσπιση ευρωπαϊκού μηχανισμού σταθερότητας — Επιτρέπεται

    (Άρθρο 123 ΣΛΕΕ)

11. Οικονομική και νομισματική πολιτική — Οικονομική πολιτική — Απαγορεύεται στην Ένωση ή σε κράτος μέλος να ευθύνεται για υποχρεώσεις που ανέλαβε άλλο κράτος μέλος ή να τις αναλαμβάνει — Σύναψη μεταξύ των κρατών μελών με νόμισμα το ευρώ συνθήκης για τη θέσπιση ευρωπαϊκού μηχανισμού σταθερότητας — Επιτρέπεται

    (Άρθρο 125 ΣΛΕΕ)

12. Οικονομική και νομισματική πολιτική — Υποχρέωση τηρήσεως της αρχής των κατ’ ανάθεση αρμοδιοτήτων — Ανάθεση, με τη συναφθείσα μεταξύ των κρατών μελών συνθήκη για τη θέσπιση ευρωπαϊκού μηχανισμού σταθερότητας, νέων καθηκόντων στην Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Δικαστήριο — Επιτρέπεται

    (Άρθρα 13 § 2 ΣΕΕ και 17 § 1 ΣΕΕ· άρθρο 273 ΣΛΕΕ)

13. Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Γενικές αρχές του δικαίου — Κανόνες και αρχές της συνθήκης και του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Αποτελεσματική δικαστική προστασία — Συνθήκη για τη θέσπιση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας

    (Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 47)

14. Οικονομική και νομισματική πολιτική — Απλοποιημένη διαδικασία αναθεωρήσεως της Συνθήκης ΛΕΕ — Αρμοδιότητα των κρατών μελών για σύναψη και επικύρωση της συνθήκης για τη θέσπιση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, που τροποποιεί το άρθρο 136 ΣΛΕΕ, πριν από την έναρξη ισχύος της αποφάσεως για την τροποποίηση της διατάξεως αυτής

    (Άρθρο 48 § 6 ΣΕΕ· άρθρο 136 ΣΛΕΕ· απόφαση 2011/199 του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, άρθρο 1)

1.  Η Συνθήκη της Λισσαβώνας θέσπισε, παράλληλα με τη συνήθη διαδικασία αναθεωρήσεως της Συνθήκης ΛΕΕ, απλοποιημένη διαδικασία αναθεωρήσεως κατά το άρθρο 48, παράγραφος 6, ΣΕΕ, η εφαρμογή της οποίας εξαρτάται από την τήρηση πολλών όρων. Δεδομένου ότι ο έλεγχος της τηρήσεως των εν λόγω όρων είναι απαραίτητος προκειμένου να διαπιστωθεί αν είναι δυνατή η εφαρμογή της απλοποιημένης διαδικασίας αναθεωρήσεως, εναπόκειται στο Δικαστήριο, ως όργανο το οποίο, δυνάμει του άρθρου 19, παράγραφος 1, πρώτο εδάφιο, ΣΕΕ, εξασφαλίζει την τήρηση του δικαίου κατά την ερμηνεία και την εφαρμογή των Συνθηκών, να εξετάσει το κύρος αποφάσεως του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου εκδοθείσας βάσει του άρθρου 48, παράγραφος 6, ΣΕΕ.

   Συγκεκριμένα, στο Δικαστήριο εναπόκειται να εξακριβώσει, αφενός, αν τηρήθηκαν οι διαδικαστικοί κανόνες που προβλέπονται από το εν λόγω άρθρο 48, παράγραφος 6, και, αφετέρου, αν οι αποφασισθείσες τροποποιήσεις αφορούν αποκλειστικώς το τρίτο μέρος της Συνθήκης ΛΕΕ, υπό την έννοια ότι αυτές δεν επάγονται οποιαδήποτε τροποποίηση των διατάξεων άλλου μέρους των Συνθηκών επί των οποίων στηρίζεται η Ένωση ούτε διευρύνουν τις αρμοδιότητες αυτής.

   (βλ. σκέψεις 31, 33 έως 36)

2.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψεις 39 έως 42)

3.  Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, της 25ης Μαρτίου 2011, που τροποποιεί το άρθρο 136 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με μηχανισμό σταθερότητας για τα κράτη μέλη με νόμισμα το ευρώ, πληροί την τεθείσα στο άρθρο 48, παράγραφος 6, πρώτο και δεύτερο εδάφιο, ΣΛΕΕ, ότι αναθεώρηση της Συνθήκης ΛΕΕ μέσω απλοποιημένης διαδικασίας αναθεωρήσεως μπορεί να αφορά μόνον τις διατάξεις του τρίτου μέρους της Συνθήκης ΛΕΕ.

   Πρώτον, το άρθρο 1 της αποφάσεως 2011/199, το οποίο, με την προσθήκη παραγράφου 3 στο άρθρο 136 ΣΛΕΕ, σκοπεί στη θέσπιση μηχανισμού σταθερότητας, δεν θίγει την αποκλειστική αρμοδιότητα που αναγνωρίζεται στην Ένωση, με το άρθρο 3, παράγραφος 1, στοιχείο γʹ, ΣΛΕΕ, στον τομέα της νομισματικής πολιτικής για τα κράτη μέλη με νόμισμα το ευρώ. Συγκεκριμένα, λαμβανομένων υπόψη των σκοπών που τάσσονται στον μηχανισμό σταθερότητας, των μέσων που προβλέπονται για την επίτευξή τους, όπως επίσης της στενής συνάφειας μεταξύ του εν λόγω μηχανισμού, αφενός, των διατάξεων της Συνθήκης ΛΕΕ σχετικά με την οικονομική πολιτική, αφετέρου, καθώς και του κανονιστικού πλαισίου για την ενίσχυση της οικονομικής διακυβέρνησης της Ένωσης, η θέσπιση του εν λόγω μηχανισμού εμπίπτει στον τομέα της οικονομικής πολιτικής. Επομένως, κατά πρώτον, όσον αφορά τον επιδιωκόμενο από τον εν λόγω μηχανισμό σκοπό, ο οποίος συνίσταται στη διασφάλιση της σταθερότητας της ζώνης του ευρώ στο σύνολό της, αυτός διακρίνεται σαφώς από τον σκοπό της διατηρήσεως της σταθερότητας των τιμών που συνιστά τον πρωταρχικό σκοπό της νομισματικής πολιτικής της Ένωσης. Κατά δεύτερον, όσον αφορά τα μέσα που προβλέπονται για την επίτευξη του σκοπού αυτού, η απόφαση 2011/199 ορίζει απλώς ότι ο μηχανισμός σταθερότητας θα παρέχει την τυχόν απαιτούμενη χρηματοοικονομική συνδρομή, χωρίς να προβλέπει οτιδήποτε άλλο σχετικά με τη λειτουργία του εν λόγω μηχανισμού. Η παροχή, ωστόσο, χρηματοοικονομικής συνδρομής σε κράτος μέλος δεν εμπίπτει προφανώς στη νομισματική πολιτική.

   Δεύτερον, η απόφαση 2011/199 δεν θίγει την αρμοδιότητα της Ένωσης στον τομέα του συντονισμού των οικονομικών πολιτικών των κρατών μελών. Συγκεκριμένα, καθόσον τα άρθρα 2, παράγραφος 3, και 5, παράγραφος 1, ΣΛΕΕ περιορίζουν το έργο της Ένωσης στον τομέα της οικονομικής πολιτικής για τη θέσπιση μέτρων συντονισμού, οι διατάξεις των Συνθηκών ΕΕ και ΛΕΕ δεν αναθέτουν στην Ένωση ειδική αρμοδιότητα για τη θέσπιση μηχανισμού σταθερότητας όπως αυτός που προβλέπεται από την εν λόγω απόφαση. Επομένως, λαμβανομένων υπόψη των άρθρων 4, παράγραφος 1, ΣΕΕ και 5, παράγραφος 2, ΣΕΕ, τα κράτη μέλη με νόμισμα το ευρώ έχουν αρμοδιότητα για τη σύναψη μεταξύ τους συμφωνίας σχετικά με τη θέσπιση μηχανισμού σταθερότητας, όπως αυτός που προβλέπεται από το άρθρο 1 της αποφάσεως 2011/199. Εντούτοις, τα εν λόγω κράτη μέλη δεν μπορούν να απαλλαγούν από την υποχρέωση τηρήσεως του δικαίου της Ένωσης κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους στον τομέα αυτόν. Ωστόσο, οι αυστηροί όροι από τους οποίους εξαρτάται η παροχή χρηματοοικονομικής συνδρομής από τον μηχανισμό σταθερότητας, κατά την παράγραφο 3, του άρθρου 136, της Συνθήκης ΛΕΕ, σκοπούν στο να διασφαλίσουν ότι ο μηχανισμός αυτός, κατά τη λειτουργία του, θα τηρεί το δίκαιο της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων των μέτρων που θεσπίζει η Ένωση στο πλαίσιο του συντονισμού των οικονομικών πολιτικών των κρατών μελών.

   (βλ. σκέψεις 56, 57, 60, 63, 64, 68 έως 70, 72, διατακτ. 1)

4.  Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου 2011/199, που τροποποιεί το άρθρο 136 της Συνθήκης ΛΕΕ σχετικά με μηχανισμό σταθερότητας για τα κράτη μέλη με νόμισμα το ευρώ, ουδεμία νέα αρμοδιότητα αναθέτει στην Ένωση. Συγκεκριμένα, η τροποποίηση αυτή δεν δημιουργεί νέα νομική βάση με σκοπό να καταστεί δυνατή η ανάληψη από την Ένωση δράσης η οποία δεν ήταν δυνατή πριν από την έναρξη ισχύος της τροποποιήσεως της Συνθήκης ΛΕΕ. Εξάλλου, το γεγονός ότι η Συνθήκη για τη θέσπιση ευρωπαϊκού μηχανισμού σταθερότητας εμπλέκει όργανα της Ένωσης και, συγκεκριμένα, την Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, δεν είναι, εν πάση περιπτώσει, ικανό να επηρεάσει το κύρος της αποφάσεως 2011/199, η οποία προβλέπει απλώς τη θέσπιση ενός μηχανισμού σταθερότητας από τα κράτη μέλη και σιωπά ως προς το έργο που θα έχουν ενδεχομένως να επιτελέσουν τα θεσμικά όργανα της Ένωσης στο πλαίσιο αυτό. Κατά συνέπεια, η απόφαση 2011/199 πληροί την τεθείσα στο άρθρο 48, παράγραφος 6, ΣΛΕΕ προϋπόθεση ότι αναθεώρηση της Συνθήκης ΛΕΕ μέσω της απλοποιημένης διαδικασίας δεν επάγεται διεύρυνση των ανατεθειμένων στην Ένωση βάσει των Συνθηκών αρμοδιοτήτων.

   (βλ. σκέψεις 73 έως 75, διατακτ. 1)

5.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψεις 84, 86)

6.  Τα άρθρα 3, παράγραφος 1, στοιχείο γʹ, ΣΛΕΕ και 127 ΣΛΕΕ δεν απαγορεύουν τη σύναψη μεταξύ των κρατών μελών με νόμισμα το ευρώ συμφωνίας όπως η Συνθήκη για τη θέσπιση ευρωπαϊκού μηχανισμού σταθερότητας (Συνθήκη ΕΜΣ) ούτε την επικύρωσή του από αυτά.

   Συγκεκριμένα, οι ενέργειες που αναλαμβάνονται στο πλαίσιο του ΕΜΣ δεν εμπίπτουν στη νομισματική πολιτική την οποία αφορούν οι εν λόγω διατάξεις της Συνθήκης ΛΕΕ διότι σκοπός του μηχανισμού αυτού δεν είναι η διατήρηση της σταθερότητας των τιμών, αλλά η κάλυψη των αναγκών χρηματοδότησης των μελών του, ήτοι των κρατών μελών με νόμισμα το ευρώ που αντιμετωπίζουν ή απειλούνται από σοβαρά προβλήματα χρηματοδότησης, εφόσον αυτή είναι απαραίτητη για τη διαφύλαξη της χρηματοοικονομικής σταθερότητας της ζώνης του ευρώ στο σύνολό της καθώς και των κρατών μελών της. Προς τούτο, ο ΕΜΣ δεν εξουσιοδοτείται για τον καθορισμό των βασικών επιτοκίων στη ζώνη του ευρώ, ούτε για την έκδοση τραπεζογραμματίων ευρώ, δεδομένου ότι η χρηματοοικονομική συνδρομή την οποία παρέχει πρέπει να χρηματοδοτείται στο σύνολό της, και τηρουμένου του άρθρου 123, παράγραφος 1, ΣΛΕΕ, από την αποδέσμευση κεφαλαίων ή από την έκδοση χρηματοπιστωτικών μέσων, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 3 της Συνθήκης ΕΜΣ.

   Οι τυχόν συνέπειες των ενεργειών που αναλαμβάνονται στο πλαίσιο του ΕΜΣ επί της σταθερότητας των τιμών δεν αναιρούν τη διαπίστωση αυτή. Συγκεκριμένα, ακόμη και αν γίνει δεκτό ότι οι ενέργειες που αναλαμβάνονται στο πλαίσιο του ΕΜΣ μπορούν να επηρεάσουν το επίπεδο του πληθωρισμού, η επίδραση αυτή συνιστά απλώς την έμμεση συνέπεια των λαμβανομένων μέτρων οικονομικής πολιτικής.

   (βλ. σκέψεις 95 έως 98, διατακτ. 2)

7.  Το άρθρο 3, παράγραφος 2, ΣΛΕΕ, το οποίο απαγορεύει στα κράτη μέλη να συνάψουν μεταξύ τους συμφωνία η οποία θα μπορούσε να επηρεάσει κοινούς κανόνες ή να μεταβάλει την εμβέλειά τους, δεν απαγορεύει τη σύναψη μεταξύ κρατών μελών με νόμισμα το ευρώ συμφωνίας όπως η Συνθήκη για τη θέσπιση ευρωπαϊκού μηχανισμού σταθερότητας (Συνθήκη ΕΜΣ) ούτε την επικύρωσή της από αυτά.

   Συγκεκριμένα, αφενός, καθόσον το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας (ΕΔΧΣ) θεσπίστηκε από τα κράτη μέλη με νόμισμα το ευρώ εκτός του πλαισίου της Ένωσης, η ανάληψη από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό σταθερότητας (ΕΜΣ) του ανατεθέντος στη διευκόλυνση αυτή έργου δεν είναι ικανή να επηρεάσει κοινούς κανόνες της Ένωσης ή να μεταβάλει την εμβέλειά τους.

   Αφετέρου, μολονότι από την αιτιολογική σκέψη 1 της Συνθήκης για τη θέσπιση ευρωπαϊκού μηχανισμού σταθερότητας (Συνθήκη ΕΜΣ) προκύπτει ότι ο ΕΜΣ θα αναλάβει, μεταξύ άλλων, το έργο που μέχρι πρότινος είχε ανατεθεί προσωρινώς στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας (ΕΜΧΣ), ο οποίος θεσπίστηκε βάσει του άρθρου 122, παράγραφος 2, ΣΛΕΕ, το γεγονός αυτό δεν είναι ομοίως ικανό να επηρεάσει κοινούς κανόνες της Ένωσης ή να μεταβάλει την εμβέλειά τους. Συγκεκριμένα, η σύσταση του ΕΜΣ δεν θίγει την αρμοδιότητα της Ένωσης να χορηγεί, με βάση το άρθρο 122, παράγραφος 2, ΣΛΕΕ, χρηματοοικονομική συνδρομή ad hoc σε κράτος μέλος, σε περίπτωση που διαπιστώνεται ότι αυτό αντιμετωπίζει ή διατρέχει μεγάλο κίνδυνο να αντιμετωπίσει σοβαρές δυσκολίες, οφειλόμενες σε φυσικές καταστροφές ή έκτακτες περιστάσεις που εκφεύγουν από τον έλεγχό του. Εξάλλου, δεδομένου ότι ούτε το άρθρο 122, παράγραφος 2, ΣΛΕΕ ούτε κάποια άλλη διάταξη των Συνθηκών ΕΕ και ΛΕΕ αναθέτει στην Ένωση ειδική αρμοδιότητα για τη θέσπιση μόνιμου μηχανισμού σταθερότητας, όπως ο ΕΜΣ, τα κράτη μέλη έχουν, υπό το πρίσμα των άρθρων 4, παράγραφος 1, ΣΕΕ και 5, παράγραφος 2, ΣΕΕ, αρμοδιότητα να ενεργήσουν στον οικείο τομέα.

   (βλ. σκέψεις 101 έως 105, διατακτ. 2)

8.  Τα άρθρα 2, παράγραφος 3, ΣΛΕΕ, 119 ΣΛΕΕ έως 121 ΣΛΕΕ και 126 ΣΛΕΕ δεν απαγορεύουν τη σύναψη μεταξύ κρατών μελών με νόμισμα το ευρώ συμφωνίας όπως η Συνθήκη για τη θέσπιση ευρωπαϊκού μηχανισμού σταθερότητας (Συνθήκη ΕΜΣ) ούτε την επικύρωσή της από αυτά.

   Συγκεκριμένα, τα κράτη μέλη έχουν αρμοδιότητα για τη σύναψη μεταξύ τους συμφωνίας σχετικά με τη θέσπιση μηχανισμού σταθερότητας όπως η Συνθήκη ΕΜΣ, υπό τον όρο ότι οι δεσμεύσεις τις οποίες αναλαμβάνουν τα συμβαλλόμενα κράτη, στο πλαίσιο μιας τέτοιας συμφωνίας, είναι συμβατές με το δίκαιο της Ένωσης. Στο πλαίσιο αυτό, ο ΕΜΣ δεν σκοπεί στον συντονισμό των οικονομικών πολιτικών των κρατών μελών, αλλά συνιστά μηχανισμό χρηματοδότησης. Μολονότι, ασφαλώς, δυνάμει των άρθρων 3, 12, παράγραφος 1, και 13, παράγραφος 3, πρώτο εδάφιο, της Συνθήκης ΕΜΣ, η παροχή χρηματοπιστωτικής συνδρομής σε κράτος μέλος, που είναι μέλος του ΕΜΣ, εξαρτάται από αυστηρούς όρους αναλόγως του επιλεγμένου μέσου συνδρομής οι οποίοι μπορούν να λάβουν τη μορφή προγράμματος μακροοικονομικής προσαρμογής, εντούτοις οι όροι αυτοί δεν συνιστούν μέσο συντονισμού των οικονομικών πολιτικών των κρατών μελών, αλλά σκοπούν στη διασφάλιση της συμβατότητας των ενεργειών που αναλαμβάνονται στο πλαίσιο του ΕΜΣ ιδίως με το άρθρο 125 ΣΛΕΕ και με τα μέτρα συντονισμού που θεσπίζει η Ένωση.

   Τέλος, η Συνθήκη ΕΜΣ δεν θίγει ούτε την αρμοδιότητα του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης να απευθύνει συστάσεις βάσει του άρθρου 126, παράγραφοι 7 και 8, ΣΛΕΕ σε κράτος μέλος που αντιμετωπίζει υπερβολικό έλλειμμα.

   (βλ. σκέψεις 109 έως 114, διατακτ. 2)

9.  Το άρθρο 122 ΣΛΕΕ έχει αποκλειστικώς ως σκοπό χρηματοδοτική συνδρομή χορηγούμενη από την Ένωση και όχι από τα κράτη μέλη. Η άσκηση από την Ένωση της αρμοδιότητας που της αναθέτει η εν λόγω διάταξη δεν θίγεται από τη θέσπιση του ευρωπαϊκού μηχανισμού σταθερότητας.

   (βλ. σκέψεις 119 έως 122, διατακτ. 2)

10.  Το άρθρο 123 ΣΛΕΕ, το οποίο απαγορεύει στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και στις κεντρικές τράπεζες των κρατών μελών τις υπεραναλήψεις ή οποιουδήποτε άλλου είδους πιστωτικές διευκολύνσεις προς τις αρχές και τους οργανισμούς δημοσίου δικαίου της Ένωσης και των κρατών μελών καθώς και την απευθείας αγορά χρεογράφων από τους οργανισμούς ή τους φορείς αυτούς. Συγκεκριμένα, το άρθρο 123 ΣΛΕΕ απευθύνεται ειδικώς στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και στις κεντρικές τράπεζες των κρατών μελών. Επομένως, η εν λόγω απαγόρευση δεν καταλαμβάνει την παροχή χρηματοοικονομικής συνδρομής από ένα κράτος μέλος ή μια ομάδα κρατών μελών προς άλλο κράτος μέλος.

    (βλ. σκέψεις 123, 125, 128, διατακτ. 2)

11.  Το άρθρο 125 ΣΛΕΕ, κατά το οποίο η Ένωση ή κράτος μέλος «δεν ευθύνεται για τις υποχρεώσεις που αναλαμβάνει» άλλο κράτος μέλος και «δεν τις αναλαμβάνει», δεν απαγορεύει τη σύναψη μεταξύ κρατών μελών με νόμισμα το ευρώ συμφωνίας όπως η Συνθήκη για τη θέσπιση ευρωπαϊκού μηχανισμού σταθερότητας (Συνθήκη ΕΜΣ) ούτε την επικύρωσή της από αυτά.

    Συγκεκριμένα, μολονότι το άρθρο 125 ΣΛΕΕ απαγορεύει στην Ένωση και στα κράτη μέλη την παροχή χρηματοοικονομικής συνδρομής η οποία θα είχε ως συνέπεια να περιορίσει το κίνητρο του δικαιούχου της συνδρομής κράτους μέλους να ακολουθήσει υγιή δημοσιονομική πολιτική, η διάταξη αυτή, αντιθέτως, δεν απαγορεύει την παροχή, εκ μέρους ενός ή περισσοτέρων κρατών μελών, χρηματοοικονομικής συνδρομής σε κράτος μέλος το οποίο εξακολουθεί να ευθύνεται για τις υποχρεώσεις του έναντι των πιστωτών του και εφόσον οι όροι που συνδέονται με τη συνδρομή αυτή είναι τέτοιας φύσεως ώστε να ωθούν το εν λόγω κράτος να εφαρμόσει υγιή δημοσιονομική πολιτική.

    Όσον αφορά τη Συνθήκη ΕΜΣ, ο ΕΜΣ δεν εγγυάται, πρώτον, για τα χρέη του δικαιούχου κράτους μέλους. Το κράτος περί του οποίου πρόκειται εξακολουθεί να ευθύνεται, έναντι των πιστωτών του, για τις οικονομικές του υποχρεώσεις, δεδομένου ότι, σύμφωνα με το άρθρο 13, παράγραφος 6, της Συνθήκης για τη θέσπιση του μηχανισμού αυτού, οποιαδήποτε χρηματοπιστωτική συνδρομή χορηγείται βάσει των άρθρων 14 έως 16 της οικείας Συνθήκης πρέπει να επιστραφεί στον ΕΜΣ από το δικαιούχο κράτος μέλος και ότι, σύμφωνα με το άρθρο 20, παράγραφος 1, της εν λόγω Συνθήκης, το προς επιστροφή ποσό προσαυξάνεται κατά ένα εύλογο ποσοστό. Για τους ίδιους λόγους, ο ΕΜΣ δεν αναλαμβάνει το χρέος του δικαιούχου κράτους μέλους με την αγορά ομολόγων στην πρωτογενή αγορά, η οποία μπορεί να εξομοιωθεί με τη χορήγηση δανείου. Το κράτος μέλος εκδόσεως των ομολόγων αυτών εξακολουθεί, εξάλλου, να ευθύνεται αποκλειστικά για τις χρηματοπιστωτικές υποχρεώσεις από την αγορά ομολόγων κράτους μέλους του ΕΜΣ στη δευτερογενή αγορά.

    Δεύτερον, στήριξη σταθερότητας παρέχεται μόνον εφόσον είναι απαραίτητη για τη διαφύλαξη της χρηματοοικονομικής σταθερότητας της ζώνης του ευρώ στο σύνολό της καθώς και των κρατών μελών της, εξαρτάται δε η στήριξη αυτή από αυστηρούς όρους, αναλόγως του επιλεγμένου μέσου χρηματοοικονομικής συνδρομής, που σκοπούν ιδίως στο να διασφαλίσουν την εκ μέρους των κρατών μελών εφαρμογή υγιούς δημοσιονομικής πολιτικής.

    Τέλος, όταν ένα κράτος μέλος του ΕΜΣ δεν καλύψει την απαιτούμενη πληρωμή και έχει απευθυνθεί σε όλα τα λοιπά μέλη αναθεωρημένη αυξημένη απαίτηση καταβολής κεφαλαίου σε όλα τα λοιπά μέλη, το κράτος μέλος του μηχανισμού αυτού που δεν συμμορφώνεται εξακολουθεί να ευθύνεται για την καταβολή του μεριδίου του στο κεφάλαιο. Επομένως, τα λοιπά μέλη του ΕΜΣ δεν εγγυώνται για το χρέος του μέλους που δεν συμμορφώνεται.

    Κατά συνέπεια, ένας μηχανισμός, όπως ο ΕΜΣ, και τα μετέχοντα σε αυτόν κράτη μέλη δεν ευθύνονται για τις υποχρεώσεις κράτους μέλους δικαιούχου στήριξης σταθερότητας ούτε, εξάλλου, τις αναλαμβάνουν κατά την έννοια του άρθρου 125 ΣΛΕΕ.

    (βλ. σκέψεις 130, 136 έως 143, 145, 147, διατακτ. 2)

12.  Το άρθρο 13, παράγραφος 2, ΣΕΕ, το οποίο ορίζει ότι κάθε θεσμικό όργανο δρα εντός των ορίων των αρμοδιοτήτων που του ανατίθενται από τις Συνθήκες, σύμφωνα με τις διαδικασίες, τους όρους και τους σκοπούς τους οποίους προβλέπουν δεν απαγορεύει τη σύναψη μεταξύ κρατών μελών με νόμισμα το ευρώ συμφωνίας όπως η Συνθήκη για τη θέσπιση ευρωπαϊκού μηχανισμού σταθερότητας (Συνθήκη ΕΜΣ) ούτε την επικύρωσή της από αυτά, δεδομένου ότι η ανάθεση, μέσω της Συνθήκης ΕΜΣ, νέων καθηκόντων στην Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Δικαστήριο συνάδει με τις αρμοδιότητες που τους αναθέτουν οι Συνθήκες.

    Συγκεκριμένα, τα κράτη μέλη, στους τομείς που δεν υπάγονται στην αποκλειστική αρμοδιότητα της Ένωσης, μπορούν, εκτός του πλαισίου της Ένωσης, να αναθέτουν καθήκοντα στα θεσμικά όργανα, όπως τον συντονισμό μιας συλλογικής δράσεως την οποία αναλαμβάνουν τα κράτη μέλη ή τη διαχείριση χρηματοοικονομικής συνδρομής, καθόσον τα καθήκοντα αυτά δεν αλλοιώνουν τις αρμοδιότητες τις οποίες οι Συνθήκες ΕΕ και ΛΕΕ αναθέτουν στα εν λόγω θεσμικά όργανα. Πάντως, τα καθήκοντα που ανατίθενται στην Επιτροπή και στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα με τη Συνθήκη ΕΜΣ συνιστούν τέτοιου είδους καθήκοντα.

    Τα καθήκοντα αυτά που τους ανατίθενται στο πλαίσιο της Συνθήκης ΕΜΣ δεν παρέχουν ιδία εξουσία λήψεως αποφάσεων. Εξάλλου, τα καθήκοντα αυτά δεν αλλοιώνουν τις αρμοδιότητες τις οποίες οι Συνθήκες αναθέτουν στα εν λόγω θεσμικά όργανα οι ενέργειες καθόσον η Επιτροπή, δυνάμει του άρθρου 17, παράγραφος 1, ΣΕΕ προάγει το κοινό συμφέρον της Ένωσης και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα υποστηρίζει τις γενικές οικονομικές πολιτικές που εφαρμόζονται στην Ένωση, σύμφωνα με το άρθρο 282, παράγραφος 2, ΣΛΕΕ.

    Όσον αφορά την ανάθεση αρμοδιότητας στο Δικαστήριο με το άρθρο 37, παράγραφος 3, της Συνθήκης ΕΜΣ, στηρίζεται απευθείας στο άρθρο 273 ΣΛΕΕ. Δυνάμει του τελευταίου αυτού άρθρου, το Δικαστήριο είναι αρμόδιο επί οποιασδήποτε διαφοράς μεταξύ των κρατών μελών, συναφούς με το αντικείμενο των Συνθηκών, αν η διαφορά αυτή του υποβληθεί δυνάμει συμβάσεως διαιτησίας. Μολονότι δεν αμφισβητείται ότι το άρθρο 273 ΣΛΕΕ εξαρτά την αρμοδιότητα του Δικαστηρίου από την ύπαρξη συμβάσεως διαιτησίας, εντούτοις ουδέν εμποδίζει, λαμβανομένου υπόψη του επιδιωκόμενου από την εν λόγω διάταξη σκοπού, τέτοια εκ των προτέρων συμφωνία αφορώσα μια ολόκληρη κατηγορία προκαθορισμένων διαφορών και τούτο δυνάμει ρήτρας όπως το άρθρο 37, παράγραφος 3, της Συνθήκης ΕΜΣ. Εξάλλου, διαφορά σχετική με την ερμηνεία ή την εφαρμογή της Συνθήκης ΕΜΣ ενδέχεται να αφορά επίσης την ερμηνεία ή την εφαρμογή των διατάξεων του δικαίου της Ένωσης. Τέλος, μολονότι το άρθρο 273 ΣΛΕΕ εξαρτά την αρμοδιότητα του Δικαστηρίου σε σχέση με τη διαφορά της οποίας επιλαμβάνεται από την προϋπόθεση να πρόκειται για διαφορά αποκλειστικώς μεταξύ κρατών μελών, καθόσον ο ΕΜΣ απαρτίζεται αποκλειστικώς από κράτη μέλη, διαφορά στην οποία ο ΕΜΣ είναι διάδικος μπορεί να θεωρηθεί ως διαφορά μεταξύ κρατών μελών κατά την έννοια του άρθρου 273 ΣΛΕΕ.

    (βλ. σκέψεις 153 έως 158, 165, 171, 172 έως 174, 177, διατακτ. 2)

13.  Η γενική αρχή της αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας, που κατοχυρώνεται στο άρθρο 47 του χάρτη θεμελιωδών δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν απαγορεύει τη σύναψη μεταξύ των κρατών μελών με νόμισμα το ευρώ συμφωνίας όπως η Συνθήκη για τη θέσπιση ευρωπαϊκού μηχανισμού σταθερότητας (Συνθήκη ΕΜΣ) ούτε την επικύρωσή της από αυτά.

    Κατά το άρθρο 51, παράγραφος 1, πρώτη περίοδος, του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, ο Χάρτης αυτός ισχύει για τα κράτη μέλη μόνον όταν εφαρμόζουν το δίκαιο της Ένωσης. Βάσει της παραγράφου 2 του ιδίου αυτού άρθρου, ο Χάρτης δεν διευρύνει το πεδίο εφαρμογής του δικαίου της Ένωσης πέραν των αρμοδιοτήτων αυτής και δεν δημιουργεί νέες αρμοδιότητες ή νέα καθήκοντα για την Ένωση, ούτε τροποποιεί τις αρμοδιότητες και τα καθήκοντα που καθορίζονται στις Συνθήκες. Επομένως, το Δικαστήριο καλείται να ερμηνεύσει, λαμβάνοντας υπόψη τον Χάρτη, το δίκαιο της Ένωσης εντός των ορίων των αρμοδιοτήτων οι οποίες της έχουν απονεμηθεί.

    Ωστόσο, τα κράτη μέλη δεν εφαρμόζουν το δίκαιο της Ένωσης, κατά την έννοια του άρθρου 51, παράγραφος 1, του Χάρτη, στην περίπτωση που θεσπίζουν μηχανισμό σταθερότητας όπως ο ΕΜΣ, για τη θέσπιση του οποίου, οι Συνθήκες ΕΕ και ΛΕΕ δεν αναθέτουν ειδική αρμοδιότητα στην Ένωση.

    (βλ. σκέψεις 179, 180, διατακτ. 2)

14.  Το δικαίωμα κράτους μέλους να συνάψει και να επικυρώσει τη Συνθήκη για τη θέσπιση ευρωπαϊκού μηχανισμού σταθερότητας δεν εξαρτάται από την έναρξη ισχύος της αποφάσεως 2011/199, που τροποποιεί το άρθρο 136 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με μηχανισμό σταθερότητας για τα κράτη μέλη με νόμισμα το ευρώ. Συγκεκριμένα, η τροποποίηση του άρθρου 136 ΣΛΕΕ από το άρθρο 1 της αποφάσεως 2011/199 επιβεβαιώνει την ύπαρξη αρμοδιότητας των κρατών μελών. Ως εκ τούτου, η απόφαση αυτή δεν αναθέτει καμία νέα αρμοδιότητα στα κράτη μέλη.

    (βλ. σκέψεις 184, 185, διατακτ. 3)