Υπόθεση C-537/07

Evangelina Gómez-Limón Sánchez-Camacho

κατά

Instituto Nacional de la Seguridad Social (INSS) κ.λπ.

(αίτηση του Juzgado de lo Social 30 de Madrid για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)

«Οδηγία 96/34/ΕΚ — Συμφωνία-πλαίσιο για τη γονική άδεια — Δικαιώματα κεκτημένα ή υπό κτήση κατά την έναρξη της άδειας — Συνέχιση της χορήγησης παροχών κοινωνικής ασφαλίσεως κατά τη διάρκεια της άδειας — Οδηγία 79/7/ΕΟΚ — Αρχή της ίσης μεταχείρισης μεταξύ ανδρών και γυναικών στον τομέα της κοινωνικής ασφάλισης — Απόκτηση δικαιωμάτων για σύνταξη μόνιμης αναπηρίας κατά τη διάρκεια της γονικής άδειας»

Προτάσεις της γενικής εισαγγελέα E. Sharpston της 4ης Δεκεμβρίου 2008   I ‐ 6528

Απόφαση του Δικαστηρίου (τρίτο τμήμα) της 16ης Ιουλίου 2009   I ‐ 6545

Περίληψη της αποφάσεως

1. Κοινωνική πολιτική – Άνδρες και γυναίκες εργαζόμενοι – Πρόσβαση σε απασχόληση και συνθήκες εργασίας – Ίση μεταχείριση – Οδηγία η οποία θέτει σε εφαρμογή τη συμφωνία-πλαίσιο για τη γονική άδεια

   (Οδηγία 96/34 του Συμβουλίου, παράρτημα, ρήτρα 2, σημείο 6)

2. Κοινωνική πολιτική – Άνδρες και γυναίκες εργαζόμενοι – Πρόσβαση σε απασχόληση και συνθήκες εργασίας – Ίση μεταχείριση – Οδηγία η οποία θέτει σε εφαρμογή τη συμφωνία-πλαίσιο για τη γονική άδεια

   (Οδηγία 96/34 του Συμβουλίου, παράρτημα, ρήτρα 2, σημεία 6 και 8)

3. Κοινωνική πολιτική – Άνδρες και γυναίκες εργαζόμενοι – Πρόσβαση σε απασχόληση και συνθήκες εργασίας – Ίση μεταχείριση – Οδηγία η οποία θέτει σε εφαρμογή τη συμφωνία-πλαίσιο για τη γονική άδεια

   (Οδηγία 96/34 του Συμβουλίου, παράρτημα, ρήτρα 2, σημείο 8)

4. Κοινωνική πολιτική – Ίση μεταχείριση ανδρών και γυναικών σε θέματα κοινωνικής ασφαλίσεως – Οδηγία 79/7

   (Οδηγία 79/7 του Συμβουλίου, άρθρο 7 § 1, στοιχείο βʹ)

1.  H ρήτρα 2, σημείο 6, της συμφωνίας-πλαισίου για τη γονική άδεια που προσαρτάται στην οδηγία 96/34, σχετικά με τη συμφωνία-πλαίσιο για τη γονική άδεια, που συνήφθη από την UNICE, τη CEEP και τη CES, μπορεί να προβληθεί από ιδιώτες ενώπιον εθνικού δικαστηρίου. Συγκεκριμένα, η ρήτρα αυτή επιβάλλει στα κράτη μέλη την υποχρέωση να διατηρούν ως έχουν μέχρι τέλους της γονικής άδειας τα κεκτημένα δικαιώματα και τα δικαιώματα που είναι υπό κτήση από τον εργαζόμενο κατά την ημερομηνία έναρξης της γονικής άδειας, καθώς και την υποχρέωση να εφαρμόζουν τα δικαιώματα αυτά με τη λήξη της γονικής άδειας συμπεριλαμβανομένων των αλλαγών που έχουν επέλθει εν τω μεταξύ. Η εν λόγω ρήτρα που σκοπεί να αποτρέψει την προσβολή των δικαιωμάτων των εργαζομένων που αποφάσισαν να λάβουν γονική άδεια, υποχρεώνει γενικώς και απεριφράστως τόσο τις εθνικές αρχές όσο και τους εργοδότες να αναγνωρίζουν τα κεκτημένα δικαιώματα και τα δικαιώματα που είναι υπό κτήση κατά την έναρξη της γονικής άδειας και να μεριμνούν ώστε, με τη λήξη της άδειας, οι εργαζόμενοι να μπορούν να συνεχίσουν να αποκτούν δικαιώματα ως εάν δεν είχε μεσολαβήσει η άδεια. Επομένως, το περιεχόμενο της ρήτρας 2, σημείο 6, είναι αρκούντως σαφές ώστε να μπορεί να προβληθεί η διάταξη αυτή από το άτομο και να εφαρμοστεί από τον δικαστή.

   (βλ. σκέψεις 35-37, διατακτ. 1)

2.  Η ρήτρα 2, σημεία 6 και 8, της συμφωνίας-πλαισίου για τη γονική άδεια που προσαρτάται στην οδηγία 96/34, σχετικά με τη συμφωνία-πλαίσιο για τη γονική άδεια, που συνήφθη από την UNICE, τη CEEP και τη CES, δεν εμποδίζει να λαμβάνεται υπόψη, για τον υπολογισμό της συντάξεως μόνιμης αναπηρίας του εργαζομένου, το γεγονός ότι ο εργαζόμενος έλαβε γονική άδεια μερικής απασχολήσεως κατά την οποία κατέβαλε εισφορές και απέκτησε δικαιώματα συντάξεως αναλόγως του μισθού που εισέπραξε.

   Συγκεκριμένα, αφενός, η ρήτρα 2, σημείο 6, της εν λόγω συμφωνίας-πλαισίου δεν ρυθμίζει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που πηγάζουν από τη σχέση εργασίας κατά τη διάρκεια της γονικής άδειας, αλλά παραπέμπει στην εθνική νομοθεσία και στις συλλογικές συμβάσεις για τον καθορισμό του καθεστώτος της σύμβασης ή της εργασιακής σχέσης, περιλαμβανομένου και του ζητήματος κατά πόσο ο εργαζόμενος συνεχίζει, στην περίοδο της άδειας αυτής, να αποκτά δικαιώματα έναντι του εργοδότη καθώς και στο πλαίσιο συστημάτων κοινωνικής ασφαλίσεως επαγγελματιών. Αφετέρου, η ρήτρα 2, σημείο 8, της συμφωνίας-πλαισίου αυτής, κάνει λόγο για διατήρηση των παροχών κοινωνικής ασφαλίσεως κατά την περίοδο της γονικής άδειας του εργαζομένου, χωρίς ωστόσο να επιβάλλει συγκεκριμένη συναφή υποχρέωση στα κράτη μέλη. Επομένως οι διατάξεις αυτές δεν υποχρεώνουν τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν στους εργαζομένους ότι κατά την περίοδο στην οποία τελούν σε γονική άδεια μερικής απασχολήσεως θα συνεχίσουν να αποκτούν δικαιώματα για μέλλουσες παροχές κοινωνικής ασφαλίσεως στον ίδιο βαθμό που θα τα αποκτούσαν αν είχαν συνεχίσει να εργάζονται κατά πλήρη απασχόληση.

   (βλ. σκέψεις 40, 42-44, διατακτ. 2)

3.  Η ρήτρα 2, σημείο 8, της συμφωνίας-πλαισίου για τη γονική άδεια που προσαρτάται στην οδηγία 96/34, σχετικά με τη συμφωνία-πλαίσιο για τη γονική άδεια, που συνήφθη από την UNICE, τη CEEP και τη CES, δεν επιβάλλει υποχρεώσεις στα κράτη μέλη εκτός της υποχρεώσεως εξετάσεως και καθορισμού των θεμάτων κοινωνικής ασφαλίσεως που συνδέονται με τη συμφωνία-πλαίσιο, σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία. Ειδικότερα, δεν τα υποχρεώνει να προβλέψουν, κατά τη διάρκεια της γονικής άδειας, τη συνέχιση της εισπράξεως παροχών κοινωνικής ασφαλίσεως. Οι ιδιώτες δεν μπορούν να επικαλεστούν τη ρήτρα 2, σημείο 8, ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων κατά των δημοσίων αρχών.

   (βλ. σκέψη 51, διατακτ. 3)

4.  Η αρχή της ίσης μεταχείρισης μεταξύ ανδρών και γυναικών, και ειδικότερα η αρχή της ίσης μεταχείρισης μεταξύ ανδρών και γυναικών στον τομέα της κοινωνικής ασφαλίσεως κατά την έννοια της οδηγίας 79/7, σχετικά με την προοδευτική εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης μεταξύ ανδρών και γυναικών στον τομέα της κοινωνικής ασφάλισης, δεν αντιτίθεται στην εκ μέρους του εργαζομένου και κατά την περίοδο γονικής άδειας με μειωμένο ωράριο απόκτηση δικαιωμάτων για σύνταξη μόνιμης αναπηρίας κατ’ αναλογία του χρόνου εργασίας που παρέσχε και του μισθού που εισέπραξε και όχι ως εάν είχε εργασθεί κατά πλήρη απασχόληση.

   Συγκεκριμένα, η εν λόγω οδηγία, αφορά απλώς την προοδευτική εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης μεταξύ ανδρών και γυναικών στον τομέα της κοινωνικής ασφάλισης και, κατά το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, τα κράτη μέλη έχουν την ευχέρεια να εξαιρούν από το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας την απόκτηση δικαιωμάτων επί παροχών κοινωνικής ασφαλίσεως στο πλαίσιο συστημάτων εκ του νόμου μετά από περιόδους διακοπής της εργασίας λόγω εκπαιδεύσεως των τέκνων. Η ρύθμιση που διέπει την απόκτηση δικαιωμάτων επί παροχών κοινωνικής ασφαλίσεως στη διάρκεια περιόδων διακοπής της εργασίας λόγω της εκπαιδεύσεως των τέκνων εξακολουθεί να εμπίπτει στην αρμοδιότητα των κρατών μελών.

   (βλ. σκέψεις 60-61, 63, διατακτ. 4)