Λέξεις κλειδιά
Περίληψη

Λέξεις κλειδιά

1. Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη — Σχέδια ενισχύσεων — Απαγόρευση της θέσεως σε εφαρμογή πριν από την τελική απόφαση της Επιτροπής — Περιεχόμενο — Υποχρεώσεις των εθνικών δικαστηρίων

(Άρθρα 87 § 1 ΕΚ και 88 §§ 2 και 3 ΕΚ)

2. Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη — Διατάξεις της Συνθήκης — Πεδίο εφαρμογής — Φόροι — Δεν περιλαμβάνονται, εξαιρουμένων των φόρων που χρηματοδοτούν ενίσχυση — Φόρος συνοδευόμενος από απαλλαγές ως προς τις οποίες προβάλλεται ότι συνιστούν ενίσχυση — Έλλειψη αναγκαστικής σχέσεως μεταξύ του φόρου και της απαλλαγής από αυτόν — Δεν περιλαμβάνεται

(Άρθρα 87 § 1 ΕΚ και 88 §§ 2 και 3 ΕΚ)

3. Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη — Έννοια — Μέτρα χρηματοδοτούμενα από φόρο του οποίου προβάλλεται το παράνομο — Έλλειψη αναγκαστικής σχέσεως μεταξύ του εν λόγω φόρου και των οικείων μέτρων — Δεν περιλαμβάνονται — Συγκεκριμένη περίπτωση

(Άρθρα 87 § 1 ΕΚ και 88 §§ 2 και 3 ΕΚ)

Περίληψη

1. Από το άρθρο 88, παράγραφος 3, EK προκύπτει ότι η Επιτροπή πρέπει να ενημερώνεται περί των σχεδίων που αποβλέπουν στη θέσπιση ή στην τροποποίηση ενισχύσεων. Αν κρίνει ότι ένα τέτοιο σχέδιο δεν συμβιβάζεται με την κοινή αγορά, κινεί αμελλητί τη διαδικασία του άρθρου 88, παράγραφος 2, ΕΚ, χωρίς το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος να μπορεί να εφαρμόσει τα σχεδιαζόμενα μέτρα πριν η διαδικασία αυτή καταλήξει σε τελική απόφαση. Ένα μέτρο ενισχύσεως, υπό την έννοια του άρθρου 87, παράγραφος 1, ΕΚ, το οποίο τίθεται σε εφαρμογή κατά παράβαση των υποχρεώσεων που απορρέουν από το άρθρο 88, παράγραφος 3, ΕΚ είναι παράνομο. Εναπόκειται στα εθνικά δικαστήρια να προστατεύουν τα δικαιώματα των πολιτών σε περιπτώσεις κατά τις οποίες οι εθνικές αρχές παραβλέπουν, ενδεχομένως, την απαγόρευση χορηγήσεως ενισχύσεων, να συνάγουν δε όλες τις συνέπειες, κατά το εθνικό τους δίκαιο, τόσο ως προς το κύρος των πράξεων εφαρμογής των μέτρων ενισχύσεων όσο και ως προς την ανάκτηση των χρηματικών ενισχύσεων που χορηγήθηκαν.

(βλ. σκέψεις 29-30)

2. Οι φόροι δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των διατάξεων της Συνθήκης που αφορούν τις κρατικές ενισχύσεις εκτός εάν αποτελούν τρόπο χρηματοδοτήσεως του μέτρου ενισχύσεως, οπότε αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του μέτρου αυτού. Σε περίπτωση που ένας φόρος όντως αποτελεί αναπόσπαστο μέρος μέτρου ενισχύσεως, υπό την έννοια του άρθρου 87, παράγραφος 1, ΕΚ, η εκ μέρους των εθνικών αρχών παράβαση των υποχρεώσεων που υπέχουν από το άρθρο 88, παράγραφος 3, ΕΚ θίγει όχι μόνον τη νομιμότητα του μέτρου ενισχύσεως, αλλά και τη νομιμότητα του φόρου ο οποίος αποτελεί τον τρόπο χρηματοδοτήσεώς του.

Για να θεωρηθεί ότι ένας φόρος αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του μέτρου ενισχύσεως, πρέπει να υφίσταται αναγκαστική σχέση μεταξύ του φόρου και της ενισχύσεως βάσει της συναφούς εθνικής νομοθεσίας, υπό την έννοια ότι το προϊόν του φόρου πρέπει να προορίζεται απαραίτητα για τη χρηματοδότηση της ενισχύσεως. Αν υφίσταται τέτοια σχέση, το προϊόν του φόρου επηρεάζει άμεσα το μέγεθος της ενισχύσεως και, κατά συνέπεια, την εκτίμηση περί του αν συμβιβάζεται η ενίσχυση αυτή με την κοινή αγορά. Η σχέση αυτή δεν υφίσταται στην περίπτωση ενός φόρου και της ενισχύσεως που συνίσταται στην απαλλαγή ορισμένων κατηγοριών επιχειρήσεων από τον φόρο αυτόν, διότι δεν υφίσταται αναγκαστική σχέση μεταξύ ενός φόρου και μιας τέτοιας απαλλαγής. Πράγματι, η εφαρμογή της φορολογικής απαλλαγής και η έκτασή της δεν εξαρτώνται από το προϊόν του φόρου. Έτσι, οι υποκείμενοι σε φόρο δεν μπορούν να προβάλουν τον ισχυρισμό ότι η απαλλαγή της οποίας απολαύουν άλλες επιχειρήσεις συνιστά κρατική ενίσχυση ώστε αυτοί να απαλλαγούν από τον εν λόγω φόρο. Επομένως, ακόμη και αν υποτεθεί ότι η φορολογική απαλλαγή ορισμένων επιχειρήσεων συνιστά μέτρο ενισχύσεως, υπό την έννοια του άρθρου 87, παράγραφος 1, ΕΚ, το ενδεχόμενο παράνομο της ενισχύσεως αυτής δεν μπορεί να θίξει τη νομιμότητα του φόρου καθεαυτόν, οπότε οι επιχειρήσεις που υπόκεινται στον φόρο δεν μπορούν να προβάλουν ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων το ενδεχόμενο παράνομο της απαλλαγής, προκειμένου να απαλλαγούν της καταβολής του εν λόγω φόρου ή να επιτύχουν την επιστροφή του.

(βλ. σκέψεις 34-35, 40-44)

3. Η αναγκαστική σχέση μεταξύ του φόρου και των μέτρων που χρηματοδοτούνται από αυτόν, χωρίς την οποία ο φόρος αυτός δεν μπορεί να θεωρηθεί ως στοιχείο κρατικής ενισχύσεως, δεν υφίσταται στην περίπτωση της αποζημιώσεως λόγω αποχωρήσεως που καταβάλλεται σε ορισμένους επιχειρηματίες, δεδομένου ότι το όντως καταβαλλόμενο στην περίπτωση αυτή ποσό δεν εξαρτάται από το προϊόν του φόρου, αλλά ορίζεται, σύμφωνα με διάταγμα, εντός ορίων που καθορίζονται με υπουργική απόφαση, με γνώμονα τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν την κατάσταση εκάστου αιτούντος και ιδίως την κατάσταση των εσόδων του και των υποχρεώσεών του. Η σχέση αυτή ομοίως δεν υφίσταται στην περίπτωση της χρηματοδοτήσεως των βασικών συστημάτων ασφαλίσεως γήρατος ορισμένων κατηγοριών επαγγελματιών, δεδομένου ότι, ως εκ του τρόπου καθορισμού του ποσού του φόρου που διατίθεται για τη χρηματοδότηση αυτή, το προϊόν του εν λόγω φόρου δεν επηρεάζει άμεσα το μέγεθος του πλεονεκτήματος που παρέχεται στα συστήματα που τυγχάνουν της εν λόγω χρηματοδοτήσεως, τα οποία άλλωστε δεν αποτελούν οικονομική δραστηριότητα. Ωσαύτως δεν υφίσταται στην περίπτωση της διαθέσεως μέρος του προϊόντος του φόρου σε ταμείο επεμβάσεως και σε επαγγελματική επιτροπή, δεδομένου ότι οι οργανισμοί αυτοί και οι αρμόδιοι υπουργοί έχουν διακριτική ευχέρεια ως προς τη διάθεση αυτή.

(βλ. σκέψεις 46, 48-49, 54-56)