Λέξεις κλειδιά
Περίληψη

Λέξεις κλειδιά

1. Ανταγωνισμός - Κοινοτικοί κανόνες - Επιχείρηση - Έννοια - Υγειονομικές οργανώσεις που διενεργούν την επείγουσα μεταφορά και τη μεταφορά ασθενών - εριλαμβάνονται - Υποχρεώσεις της δημόσιας υπηρεσίας που συντελούν σε ασθενέστερο ανταγωνισμό - Δεν ασκεί επιρροή

[Συνθήκη ΕΚ, άρθρα 85, 86 και 90 (νυν άρθρα 81 ΕΚ, 82 ΕΚ και 86 ΕΚ)]

2. Ανταγωνισμός - Επιχειρήσεις στις οποίες τα κράτη μέλη χορηγούν ειδικά ή αποκλειστικά δικαιώματα - Έννοια - Υγειονομικές οργανώσεις που διενεργούν την επείγουσα μεταφορά και έχουν την αποκλειστικότητα μεταφοράς ασθενών - εριλαμβάνονται

[Συνθήκη ΕΚ, άρθρο 90 § 1 (νυν άρθρο 86 § 1 ΕΚ)]

3. Ανταγωνισμός - Δημόσιες επιχειρήσεις και επιχειρήσεις στις οποίες τα κράτη μέλη χορηγούν ειδικά ή αποκλειστικά δικαιώματα - Υγειονομικές οργανώσεις που διενεργούν την επείγουσα μεταφορά ασθενών και έχουν την αποκλειστικότητα της μεταφοράς ασθενών - Δεσπόζουσα θέση - Κατάχρηση - Κριτήρια εκτιμήσεως

[Συνθήκη ΕΚ, άρθρα 86 και 90 (νυν άρθρα 82 ΕΚ και 86 ΕΚ)]

4. Ανταγωνισμός - Δεσπόζουσα θέση - Υγειονομικές οργανώσεις που διενεργούν την επείγουσα μεταφορά ασθενών και έχουν την αποκλειστικότητα της μεταφοράς ασθενών - Επηρεασμός του εμπορίου μεταξύ κρατών μελών - Κριτήρια εκτιμήσεως

[Συνθήκη ΕΚ, άρθρο 86 (νυν άρθρο 82 ΕΚ]

5. Ανταγωνισμός - Επιχειρήσεις στις οποίες τα κράτη μέλη χορηγούν ειδικά ή αποκλειστικά δικαιώματα - Επιχειρήσεις στις οποίες έχει ανατεθεί η διαχείριση υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος - Αποκλειστικότητα της μεταφοράς ασθενών που παρέχεται σε υγειονομικούς οργανισμούς που διενεργούν ήδη την επείγουσα μεταφορά ασθενών - Επιτρεπτή - Όρια υπαγορευόμενα από την ύπαρξη ειδικών υπηρεσιών που μπορούν να διαχωριστούν από την υπηρεσία γενικού οικονομικού συμφέροντος και δεν θίγουν την οικονομική ισορροπία της υπηρεσίας αυτής - Υπέρβαση - Δεν συντρέχει - Όρια υπαγορευόμενα από την αδυναμία ικανοποιήσεως της ζητήσεως

[Συνθήκη ΕΚ, άρθρο 90 §§ 1 και 2 (νυν άρθρο 86 §§ 1 και 2 ΕΚ)]

Περίληψη

1. Στο πλαίσιο του δικαίου του ανταγωνισμού, στην έννοια της επιχειρήσεως υπάγεται κάθε φορέας που ασκεί οικονομική δραστηριότητα, ανεξαρτήτως του νομικού καθεστώτος του φορέα αυτού και του τρόπου χρηματοδοτήσεώς του.

Συναφώς, οι φορείς όπως οι υγειονομικές οργανώσεις που παρέχουν υπηρεσίες επείγουσας και απλής μεταφοράς ασθενών πρέπει να χαρακτηριστούν επιχειρήσεις κατά την έννοια των περί ανταγωνισμού κανόνων της Συνθήκης. Βεβαίως, οι υποχρεώσεις της δημόσιας υπηρεσίας μπορούν να καταστήσουν τις υπηρεσίες που παρέχει μια συγκεκριμένη υγειονομική οργάνωση λιγότερο ανταγωνιστικές από παρόμοιες υπηρεσίες που παρέχουν άλλοι επιχειρηματίες, οι οποίοι δεν δεσμεύονται από τέτοιες υποχρεώσεις, πλην όμως το στοιχείο αυτό δεν σημαίνει ότι οι εν λόγω δραστηριότητες δεν αποτελούν οικονομικές δραστηριότητες.

( βλ. σκέψεις 19, 21-22 )

2. Μια εθνική διάταξη, κατά την οποία η αρμόδια αρχή αρνείται τη χορήγηση της άδειας που είναι αναγκαία για την παροχή υπηρεσιών μεταφοράς ασθενών με ασθενοφόρο, οσάκις η χρησιμοποίησή της είναι ικανή να βλάψει τη λειτουργία και την αποδοτικότητα της υπηρεσίας επείγουσας ιατρικής περίθαλψης, η διαχείριση της οποίας έχει ανατεθεί σε υγειονομικές οργανώσεις είναι ικανή να παράσχει στις οργανώσεις αυτές ειδικό ή αποκλειστικό δικαίωμα κατά την έννοια του άρθρου 90, παράγραφος 1, της Συνθήκης ΕΚ (νυν άρθρου 86, παράγραφος 1, ΕΚ)·

Το γεγονός ότι οι υπηρεσίες μεταφοράς ασθενών ανατίθενται μόνο στις υγειονομικές οργανώσεις που διαχειρίζονται την υπηρεσία επείγουσας ιατρικής βοήθεις αρκεί για να χαρακτηρισθεί το μέτρο αυτό ως αποκλειστικό ή ειδικό δικαίωμα κατά την έννοια του άρθρου 90, παράγραφος 1, της Συνθήκης. Μέσω νομοθετικού μέτρου, παρέχεται δηλαδή προστασία σε περιορισμένο αριθμό επιχειρήσεων η οποία είναι ικανή να επηρεάσει ουσιωδώς την ικανότητα άλλων επιχειρήσεων να ασκούν την εν λόγω οικονομική δραστηριότητα στην ίδια γεωγραφική ζώνη και υπό ουσιαστικά παρόμοιες συνθήκες.

( βλ. σκέψεις 23-25, 66 )

3. Συνιστά κατάχρηση κατά την έννοια του άρθρου 86 (νυν άρθρου 82 ΕΚ) της Συνθήκης το γεγονός ότι μια επιχείρηση κατέχουσα δεσπόζουσα θέση σε δεδομένη αγορά επιφυλάσσει γι' αυτή, χωρίς να υπάρχει αντικειμενική ανάγκη, βοηθητική δραστηριότητα την οποία θα μπορούσε να ασκήσει τρίτη επιχείρηση στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων της σε παραπλήσια αλλά χωριστή αγορά, με κίνδυνο να εξαλειφθεί κάθε ανταγωνισμός εκ μέρους της επιχειρήσεως αυτής. Αν η επέκταση της δεσπόζουσας θέσης της επιχειρήσεως στην οποία το κράτος χορήγησε ειδικά ή αποκλειστικά δικαιώματα είναι το αποτέλεσμα κρατικού μέτρου, το μέτρο αυτό συνιστά παράβαση του άρθρου 90 της Συνθήκης (νυν άρθρο 86 EK), σε συνδυασμό με το άρθρο 86 αυτής.

Συναφώς, η θέσπιση νομοθετικής διάταξη, η εφαρμογή της οποίας συνεπάγεται προηγούμενη διαβούλευση με τις υγειονομικές οργανώσεις που έχουν ήδη αποκλειστικό δικαίωμα στην αγορά επείγουσας μεταφοράς ασθενών, επί κάθε αιτήσεως χορηγήσεως άδειας παροχής υπηρεσιών μη επείγουσας μεταφοράς ασθενών που υποβάλλεται από ανεξάρτητο επιχειρηματία, ευνοεί τις οργανώσεις αυτές, δίνοντάς τους επίσης τη δυνατότητα να παρέχουν κατ' αποκλειστικότητα τέτοιες υπηρεσίες. Η εφαρμογή της διάταξης αυτής έχει δηλαδή ως συνέπεια τον περιορισμό της διαθέσεως επί ζημία των καταναλωτών, κατά την έννοια του άρθρου 86, δεύτερο εδάφιο, στοιχείο β_, της Συνθήκης (νυν άρθρο 82, δεύτερο εδάφιο, στοιχείο β_, ΕΚ), επιφυλάσσοντας γι' αυτές τις υγειονομικές οργανώσεις πρώτων βοηθειών μια βοηθητική δραστηριότητα μεταφοράς που θα μπορούσε να ασκηθεί από ανεξάρτητο επιχειρηματία.

( βλ. σκέψεις 40, 43 )

4. Για να μπορούν να επηρεάσουν το μεταξύ κρατών μελών εμπόριο, μια απόφαση, συμφωνία ή πρακτική πρέπει, βάσει ενός συνόλου νομικών ή πραγματικών στοιχείων, να είναι δυνατό να πιθανολογηθεί αρκούντως ότι μπορούν να ασκήσουν επιρροή, άμεση ή έμμεση, πραγματική ή δυνητική, επί των εμπορικών ρευμάτων μεταξύ κρατών μελών, τούτο δε κατά τρόπο που θα μπορούσε να εμποδίσει την υλοποίηση της ενιαίας αγοράς μεταξύ κρατών μελών. Επιπλέον, πρέπει η επιρροή αυτή να μην είναι ασήμαντη.

Στον τομέα των υπηρεσιών, η επιρροή αυτή μπορεί να συνίσταται, στη διαμόρφωση των οικείων δραστηριοτήτων με τέτοιο τρόπο ώστε να προκαλείται κατανομή της κοινής αγοράς και να παρεμποδίζεται η ελεύθερη παροχή των υπηρεσιών, που είναι ένας από τους στόχους της Συνθήκης. Επίσης, το εμπόριο μεταξύ των κρατών μελών μπορεί να επηρεαστεί από ένα μέτρο που εμποδίζει μια επιχείρηση να εγκατασταθεί σε άλλο κράτος μέλος προκειμένου να παράσχει εκεί υπηρεσίες στη σχετική αγορά.

Συναφώς πρέπει να εξεταστεί αν, λαμβανομένων υπόψη των οικονομικών χαρακτηριστικών της αγοράς επείγουσας και μη επείγουσας μεταφοράς ασθενών, πιθανολογείται επαρκώς ότι μια εθνική διάταξη, η εφαρμογή της οποίας συνεπάγεται προηγούμενη διαβούλευση με τις υγειονομικές οργανώσεις που έχουν αποκλειστικό δικαίωμα στην αγορά επείγουσας μεταφοράς ασθενών επί κάθε αιτήσεως χορηγήσεως άδειας παροχής υπηρεσιών μη επείγουσας μεταφοράς ασθενών που υποβάλλεται από ανεξάρτητο επιχειρηματία, εμποδίζει πράγματι επιχειρήσεις εγκατεστημένες σε άλλα κράτη μέλη εκτός του συγκεκριμένου κράτους είτε να παράσχουν υπηρεσίες μεταφοράς με ασθενοφόρο στο κράτος αυτό είτε ακόμη και να εγκατασταθούν σ' αυτό.

( βλ. σκέψεις 48-50, 66 )

5. Το άρθρο 90, παράγραφος 2, της Συνθήκης (νυν άρθρο 86, παράγραφος 2, ΕΚ), σε συνδυασμό με την παράγραφο 1 αυτού, επιτρέπει στα κράτη μέλη να χορηγούν σε επιχειρήσεις, τις οποίες επιφορτίζουν με τη διαχείριση υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος, αποκλειστικά δικαιώματα, τα οποία μπορεί να εμποδίσουν την εφαρμογή των κανόνων ανταγωνισμού της Συνθήκης, καθόσον οι περιορισμοί του ανταγωνισμού, και μάλιστα ο πλήρης αποκλεισμός του ανταγωνισμού εκ μέρους άλλων επιχειρηματιών, είναι αναγκαίοι προκειμένου να εξασφαλισθεί η εκπλήρωση της ιδιαίτερης αποστολής που έχει ανατεθεί στις επιχειρήσεις στις οποίες έχουν χορηγηθεί αποκλειστικά δικαιώματα.

Για να εξετασθεί αν ο περιορισμός του ανταγωνισμού είναι αναγκαίος προκειμένου να καταστεί δυνατόν για τον φορέα του αποκλειστικού δικαιώματος να εκπληρώσει την αποστολή γενικού συμφέροντος που του έχει ανατεθεί υπό οικονομικώς αποδεκτές συνθήκες, πρέπει να υποτεθεί ότι η υποχρέωση του προσώπου, στο οποίο έχει ανατεθεί η αποστολή αυτή, να εξασφαλίζει την παροχή των υπηρεσιών του υπό συνθήκες οικονομικής ισορροπίας προϋποθέτει τη δυνατότητα συμψηφισμού των αποτελεσμάτων των κερδοφόρων τομέων δραστηριοτήτας και των λιγότερο κερδοφόρων τομέων και δικαιολογεί επομένως κάποιον περιορισμό του ανταγωνισμού εκ μέρους ιδιωτών επιχειρηματιών στο επίπεδο των οικονομικώς αποδοτικών τομέων.

Ναι μεν ο αποκλεισμός του ανταγωνισμού δεν δικαιολογείται σε ορισμένες περιπτώσεις ειδικών υπηρεσιών, που μπορούν να διαχωριστούν από τη συγκεκριμένη υπηρεσία γενικού συμφέροντος, εφόσον οι υπηρεσίες αυτές δεν θίγουν την οικονομική ισορροπία της υπηρεσίας γενικού οικονομικού συμφέροντος που έχει ανατεθεί στον κάτοχο του αποκλειστικού δικαιώματος, αυτό όμως δεν συμβαίνει στην περίπτωση που σ' ένα κράτος μέλος οι εν λόγω υπηρεσίες είναι η επείγουσα μεταφορά ασθενών τις οποίες διενεργούν κατά παράδοση οι υγειονομικές οργανώσεις. ρώτον, οι δύο αυτές υπηρεσίες συνδέονται τόσο στενά ώστε οι υπηρεσίες μη επείγουσας μεταφοράς ασθενών δύσκολα μπορούν να διαχωριστούν από την αποστολή γενικού οικονομικού συμφέροντος την οποία συνιστούν οι υπηρεσίες επείγουσας μεταφοράς και με την οποία εμφανίζουν εξάλλου κοινά χαρακτηριστικά. Δεύτερον, η επέκταση των αποκλειστικών δικαιωμάτων των υγειονομικών οργανώσεων πρώτων βοηθειών στον τομέα της μη επείγουσας μεταφοράς ασθενών τους δίνει ακριβώς τη δυνατότητα να εκπληρώνουν τη γενικού συμφέροντος αποστολή τους της επείγουσας μεταφοράς, υπό συνθήκες οικονομικής ισορροπίας. Η δυνατότητα που θα είχαν οι ιδιώτες επιχειρηματίες να επικεντρώσουν το ενδιαφέρον τους, στον τομέα της μη επείγουσας μεταφοράς, στις επικερδέστερες διαδρομές θα μπορούσε να βλάψει τον βαθμό οικονομικής αποδοτικότητας της υπηρεσίας που παρέχουν οι υγειονομικές οργανώσεις πρώτων βοηθειών και κατά συνέπεια να θίξει την ποιότητα και την αξιοπιστία της υπηρεσίας αυτής.

Ωστόσο, μόνον όταν αποδεικνύεται ότι οι υγειονομικές οργανώσεις πρώτων βοηθειών στις οποίες έχει ανατεθεί η διαχείριση της υπηρεσίας επείγουσας ιατρικής βοήθειας δεν είναι προδήλως σε θέση να ικανοποιούν διαρκώς τη ζήτηση επείγουσας και μη επείγουσας μεταφοράς ασθενών, τότε μόνο δεν μπορεί να δικαιολογηθεί η υπαγορευόμενη από την γενικού συμφέροντος αποστολή επέκταση των αποκλειστικών δικαιωμάτων τους.

Συναφώς πρέπει να εξεταστεί αν πράγματι οι υγειονομικές οργανώσεις πρώτων βοηθειών που κατέχουν δεσπόζουσα θέση στις επίδικες αγορές είναι σε θέση να ικανοποιήσουν τη ζήτηση και να εκπληρώσουν όχι μόνον την εκ του νόμου υποχρέωσή τους να παρέχουν τις υπηρεσίες επείγουσας ιατρικής βοήθειας σε όλες τις περιπτώσεις και επί 24ώρου βάσεως αλλά και να παρέχουν τις υπηρεσίες μεταφοράς ασθενών κατά τρόπο αποτελεσματικό.

( βλ. σκέψεις 56-57, 59-62, 64, 66 )