Υπόθεση T‑157/23

Kneipp GmbH

κατά

Γραφείου Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (όγδοο τμήμα) της 24ης Απριλίου 2024

«Σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Διαδικασία ανακοπής – Αίτηση καταχωρίσεως λεκτικού σήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Joyful by nature – Προγενέστερο λεκτικό σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης JOY – Σχετικός λόγος απαραδέκτου – Προσβολή της φήμης – Άρθρο 8, παράγραφος 5, του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1001 – Απόδειξη της φήμης – Αθέμιτο όφελος από τον διακριτικό χαρακτήρα ή από τη φήμη του προγενέστερου σήματος»

1. Σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Ορισμός και κτήση του σήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Σχετικοί λόγοι απαραδέκτου – Ανακοπή από τον δικαιούχο προγενέστερου πανομοιότυπου ή παρόμοιου σήματος που χαίρει φήμης – Διεύρυνση της προστασίας του προγενέστερου σήματος που χαίρει φήμης ώστε να περιλαμβάνει και προϊόντα ή υπηρεσίες που δεν ομοιάζουν – Προϋποθέσεις – Φήμη του σήματος στο κράτος μέλος ή στην Ένωση – Έννοια – Κριτήρια εκτιμήσεως

   (Κανονισμός 2017/1001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 8 § 5)

   (βλ. σκέψεις 15, 19)

2. Σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Ορισμός και κτήση του σήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Σχετικοί λόγοι απαραδέκτου – Ανακοπή από τον δικαιούχο προγενέστερου πανομοιότυπου ή παρόμοιου σήματος που χαίρει φήμης – Διεύρυνση της προστασίας του προγενέστερου σήματος που χαίρει φήμης ώστε να περιλαμβάνει και προϊόντα ή υπηρεσίες που δεν ομοιάζουν – Προϋποθέσεις – Φήμη του σήματος στο κράτος μέλος ή στην Ένωση – Απόδειξη της φήμης – Βάρος αποδείξεως

   (Κανονισμός 2017/1001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 8 § 5)

   (βλ. σκέψεις 20-22, 38-42)

3. Σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Ορισμός και κτήση του σήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Σχετικοί λόγοι απαραδέκτου – Ανακοπή από τον δικαιούχο προγενέστερου πανομοιότυπου ή παρόμοιου σήματος που χαίρει φήμης – Διεύρυνση της προστασίας του προγενέστερου σήματος που χαίρει φήμης ώστε να περιλαμβάνει και προϊόντα ή υπηρεσίες που δεν ομοιάζουν – Λεκτικά σήματα Joyful by nature και JOY

   (Κανονισμός 2017/1001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 8 § 5)

   (βλ. σκέψεις 31-36, 58-60, 73-75, 88, 92)

Σύνοψη

Με την απόφασή του, το Γενικό Δικαστήριο απορρίπτει την προσφυγή της προσφεύγουσας Kneipp GmbH, αιτούσας την καταχώριση σήματος, και αποφαίνεται επί του ζητήματος του βάρους αποδείξεως της φήμης ενός σήματος. Συγκεκριμένα, το Γενικό Δικαστήριο εκτιμά ότι, μολονότι το βάρος αποδείξεως της φήμης ενός σήματος το φέρει ο δικαιούχος του, η φήμη του σήματος χάνεται σταδιακά και ότι, επομένως, απέκειτο στην προσφεύγουσα να αποδείξει ότι η φήμη την οποία σταδιακά είχε αποκτήσει το προγενέστερο σήμα στη διάρκεια περισσοτέρων ετών εξαφανίστηκε ξαφνικά στη διάρκεια του τελευταίου υπό εξέταση έτους.

Στις 29 Νοεμβρίου 2019 η προσφεύγουσα ζήτησε από το Γραφείο Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUIPO) την καταχώριση του λεκτικού σήματος Joyful by nature ως σήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ( 1 ).

Η Jean Patou άσκησε ανακοπή κατά της καταχωρίσεως του εν λόγω σήματος, προβάλλοντας κίνδυνο συγχύσεως και προσβολής της φήμης πολλών από τα προγενέστερα δικαιώματά της, μεταξύ των οποίων το λεκτικό σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης JOY, το οποίο καταχωρίστηκε το 2016.

Το τμήμα ανακοπών του EUIPO δέχθηκε την ανακοπή βάσει του άρθρου 8, παράγραφος 5, του κανονισμού 2017/1001, λαμβανομένης υπόψη της φήμης του εν λόγω προγενέστερου σήματος ( 2 ).

Κατόπιν προσφυγής της προσφεύγουσας, το τμήμα προσφυγών του EUIPO ακύρωσε εν μέρει την απόφαση του τμήματος ανακοπών για ορισμένες υπηρεσίες. Ωστόσο, απέρριψε την προσφυγή όσον αφορά τα λοιπά προϊόντα και υπηρεσίες, κρίνοντας, μεταξύ άλλων, ότι η Jean Patou είχε αποδείξει τη μεγάλη φήμη της οποίας έχαιρε το προγενέστερο σήμα για τα προϊόντα αρωματοποιίας και τα αρώματα.

Ακριβώς σε αυτό το πλαίσιο, η προσφεύγουσα άσκησε την προσφυγή της, επικαλούμενη παράβαση του άρθρου 8, παράγραφος 5, του κανονισμού 2017/1001.

Εκτίμηση του Γενικού Δικαστηρίου

Στο πλαίσιο της εκτιμήσεως περί της υπάρξεως φήμης του προγενέστερου σήματος, το Γενικό Δικαστήριο υπενθυμίζει, κατ’ αρχάς, ότι η φήμη πρέπει να υφίσταται κατά την ημερομηνία υποβολής της αιτήσεως καταχωρίσεως του σήματος του οποίου ζητείται η καταχώριση, ήτοι, εν προκειμένω, στις 29 Νοεμβρίου 2019.

Κατά πρώτον, το Γενικό Δικαστήριο διαπιστώνει ότι από τα αποδεικτικά στοιχεία που προσκόμισε η Jean Patou προκύπτει ότι το προγενέστερο σήμα έχαιρε, κατά την ημερομηνία αυτή, φήμης σε σημαντικό τμήμα του εδάφους της Ένωσης, όσον αφορά τα προϊόντα αρωματοποιίας και τα αρώματα. Συγκεκριμένα, το προγενέστερο σήμα είναι ευρέως γνωστό στο ενδιαφερόμενο ευρύ κοινό, έστω και αν οι σημαντικές διακρίσεις που έχει αποσπάσει το άρωμα Joy και στις οποίες αναφέρονται τα εν λόγω αποδεικτικά στοιχεία χορηγήθηκαν πριν από πολλά έτη και τα αριθμητικά στοιχεία όσον αφορά τις πωλήσεις παρουσιάζουν μείωση μεταξύ 2013 και 2018. Εν πάση περιπτώσει, το Γενικό Δικαστήριο κρίνει ότι το προγενέστερο σήμα έχαιρε στο παρελθόν μεγάλης φήμης, η οποία, ακόμη και αν γίνει δεκτό ότι μειώθηκε, ενδεχομένως, με την πάροδο του χρόνου, εντούτοις, εξακολουθούσε να υφίσταται κατά την ημερομηνία καταθέσεως της αιτήσεως καταχωρίσεως του σήματος του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση, με συνέπεια ένα «κατάλοιπο» φήμης να διατηρείται κατά την ημερομηνία αυτή.

Κατά δεύτερον, το Γενικό Δικαστήριο αποφαίνεται επί του βάρους αποδείξεως της φήμης, υπενθυμίζοντας ότι ένα έγγραφο που συντάχθηκε ορισμένο χρόνο πριν ή μετά την ημερομηνία καταθέσεως της αιτήσεως καταχωρίσεως του επίμαχου σήματος είναι δυνατό να περιέχει χρήσιμες ενδείξεις, λαμβανομένου υπόψη ότι η φήμη ενός σήματος αποκτάται, κατά κανόνα, σταδιακά. Το Γενικό Δικαστήριο διευκρινίζει ότι η ίδια συλλογιστική ισχύει και όσον αφορά την απώλεια της φήμης, η οποία και αυτή επέρχεται, κατά κανόνα, σταδιακά. Η αποδεικτική αξία ενός τέτοιου εγγράφου ενδέχεται να διαφέρει ανάλογα με τον βαθμό εγγύτητας του διαστήματος που καλύπτεται από αυτό προς την ημερομηνία καταθέσεώς του. Συναφώς, από τη νομολογία προκύπτει ότι το γεγονός και μόνον ότι τα αποδεικτικά στοιχεία φέρουν ημερομηνία προγενέστερη κατά πέντε έτη της αιτήσεως καταχωρίσεως του επίμαχου σήματος δεν δύναται, αφ’ εαυτού, να τα καταστήσει άνευ αποδεικτικής αξίας. Επιπλέον, κατά τη νομολογία πάντοτε, το βάρος αποδείξεως της φήμης το φέρει ο δικαιούχος του προγενέστερου σήματος.

Εν προκειμένω, το τμήμα προσφυγών επισήμανε ότι τα περισσότερα από τα προσκομισθέντα αποδεικτικά στοιχεία αφορούσαν το διάστημα μεταξύ των ετών 2013 και 2017 και ότι ορισμένα από αυτά ανάγονταν στο 1990, το 2000 ή το 2006, αλλά ότι τα αποδεικτικά στοιχεία περιείχαν στην πραγματικότητα ενδείξεις όσον αφορά τις συνεχείς προσπάθειες της Jean Patou να διατηρήσει το μερίδιο αγοράς της το 2018. Το τμήμα προσφυγών προσέθεσε ότι η απώλεια της φήμης σπανίως επέρχεται διά μιας, αλλά πρόκειται μάλλον για συνεχή διαδικασία η οποία διαρκεί επί μακρό χρονικό διάστημα, διότι η φήμη οικοδομείται συνήθως επί σειρά ετών και δεν μπορεί απλώς να ενεργοποιηθεί και να απενεργοποιηθεί. Ως εκ τούτου, κατά το τμήμα προσφυγών, απέκειτο στην προσφεύγουσα να αποδείξει μια τόσο δραστική απώλεια φήμης σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Το Γενικό Δικαστήριο διαπιστώνει ότι η εκτίμηση αυτή δεν συνιστά αντιστροφή του βάρους αποδείξεως και είναι σύμφωνη με την προμνημονευθείσα νομολογία. Πράγματι, ελλείψει συγκεκριμένων στοιχείων που να αποδεικνύουν ότι η φήμη την οποία σταδιακά απέκτησε το προγενέστερο σήμα στη διάρκεια περισσοτέρων ετών εξαφανίστηκε ξαφνικά στη διάρκεια του τελευταίου υπό εξέταση έτους, το τμήμα προσφυγών ορθώς κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το προγενέστερο σήμα εξακολουθούσε να χαίρει φήμης κατά την κρίσιμη ημερομηνία.

Ως εκ τούτου, το Γενικό Δικαστήριο συνεχίζει την ανάλυσή του, διαπιστώνοντας ότι το τμήμα προσφυγών δεν υπέπεσε σε πλάνη εκτιμήσεως καθόσον έκρινε ότι το ενδιαφερόμενο κοινό μπορούσε να συσχετίσει τα αντιπαρατιθέμενα σήματα. Στο πλαίσιο αυτό, αφού το Γενικό Δικαστήριο κρίνει, αφενός, ότι υφίσταται μελλοντικός και μη υποθετικός κίνδυνος να αντλήσει η προσφεύγουσα αθέμιτο όφελος από τη φήμη του προγενέστερου σήματος και, αφετέρου, ότι δεν υφίστατο νόμιμη αιτία για τη χρήση του σήματος του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση, απορρίπτει την προσφυγή στο σύνολό της.

( 1 ) Η διεθνής καταχώριση ζητήθηκε για προϊόντα και υπηρεσίες των κλάσεων 3, 4, 35 και 44, κατά την έννοια του Διακανονισμού της Νίκαιας για τη διεθνή ταξινόμηση των προϊόντων και των υπηρεσιών με σκοπό την καταχώριση των σημάτων, της 15ης Ιουνίου 1957, όπως έχει αναθεωρηθεί και τροποποιηθεί.

( 2 ) Κατά το άρθρο 8, παράγραφος 5, του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Ιουνίου 2017, για το σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ 2017, L 154, σ. 1): «κατόπιν ανακοπής από τον δικαιούχο καταχωρισμένου προγενέστερου σήματος κατά την έννοια της παραγράφου 2, το κατατεθειμένο σήμα δεν καταχωρίζεται εάν ταυτίζεται ή ομοιάζει με προγενέστερο σήμα, ανεξαρτήτως εάν τα προϊόντα ή οι υπηρεσίες για τα οποία ζητείται ταυτίζονται, ομοιάζουν ή δεν ομοιάζουν με εκείνα για τα οποία έχει καταχωριστεί το προγενέστερο σήμα, εφόσον, στην περίπτωση προγενέστερου σήματος της ΕΕ, το σήμα χαίρει φήμης στην Ένωση ή, στην περίπτωση προγενέστερου εθνικού σήματος, το σήμα χαίρει φήμης στο οικείο κράτος μέλος και η χρησιμοποίηση του κατατεθειμένου σήματος θα προσπόριζε σε αυτό, χωρίς εύλογη αιτία, αθέμιτο όφελος από τον διακριτικό χαρακτήρα ή τη φήμη του προγενέστερου σήματος ή θα ήταν επιζήμια για τον διακριτικό χαρακτήρα ή τη φήμη αυτού».