Υπόθεση C‑128/22

Nordic Info BV

κατά

Belgische Staat

(αίτηση προδικαστικής αποφάσεως
που υπέβαλε το Nederlandstalige rechtbank van eerste aanleg Brussel)

Απόφαση του Δικαστηρίου (τμήμα μείζονος συνθέσεως) της 5ης Δεκεμβρίου 2023

«Προδικαστική παραπομπή – Οδηγία 2004/38/ΕΚ – Άρθρα 27 και 29 – Μέτρα που περιορίζουν την ελεύθερη κυκλοφορία των πολιτών της Ένωσης για λόγους δημόσιας υγείας – Μέτρα γενικής ισχύος – Εθνική κανονιστική ρύθμιση η οποία προβλέπει την απαγόρευση εξόδου από την εθνική επικράτεια για την πραγματοποίηση μη απολύτως αναγκαίων ταξιδιών προς κράτη μέλη που έχουν χαρακτηριστεί ως ζώνες υψηλού κινδύνου στο πλαίσιο της πανδημίας COVID‑19, καθώς και την υποχρέωση κάθε ταξιδιώτη που εισέρχεται στην εθνική επικράτεια από κάποιο από τα εν λόγω κράτη μέλη να υποβάλλεται σε εξετάσεις για την ανίχνευση του ιού και σε καραντίνα – Κώδικας συνόρων του Σένγκεν – Άρθρο 23 – Άσκηση αστυνομικών αρμοδιοτήτων στον τομέα της δημόσιας υγείας – Ισοδυναμία με τη διενέργεια συνοριακών ελέγχων – Άρθρο 25 – Δυνατότητα επαναφοράς των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα στο πλαίσιο της πανδημίας COVID‑19 – Έλεγχοι που διενεργούνται σε κράτος μέλος στο πλαίσιο μέτρων απαγόρευσης της διέλευσης συνόρων με σκοπό την πραγματοποίηση μη απολύτως αναγκαίων ταξιδιών από ή προς κράτη του χώρου Σένγκεν τα οποία έχουν χαρακτηριστεί ως ζώνες υψηλού κινδύνου στο πλαίσιο της πανδημίας COVID‑19»

1. Ιθαγένεια της Ένωσης – Δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας και ελεύθερης διαμονής στο έδαφος των κρατών μελών – Οδηγία 2004/38 – Περιορισμός του δικαιώματος εισόδου και του δικαιώματος διαμονής για λόγους δημόσιας υγείας – Έννοια της ασθένειας που εγκλείει κίνδυνο επιδημίας, όπως ορίζεται στις οικείες πράξεις του ΠΟΥ, ή των άλλων λοιμωδών νόσων ή μεταδοτικών παρασιτικών ασθενειών – COVID‑19 – Εμπίπτει – Προϋποθέσεις – Ασθένεια για την οποία έχει ληφθεί ένα σύνολο μέτρων προστασίας έναντι των υπηκόων του οικείου κράτους μέλους – Μέτρα που λαμβάνονται για την εξυπηρέτηση μη οικονομικών σκοπών – Εξακρίβωση από το αιτούν δικαστήριο

   (Οδηγία 2004/38 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρα 27 § 1 και 29 § 1)

   (βλ. σκέψεις 52-54)

2. Ιθαγένεια της Ένωσης – Δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας και ελεύθερης διαμονής στο έδαφος των κρατών μελών – Οδηγία 2004/38 – Περιορισμός του δικαιώματος εισόδου και του δικαιώματος διαμονής για λόγους δημόσιας υγείας – Πεδίο εφαρμογής – Περιλαμβάνονται τα μέτρα που περιορίζουν επίσης το δικαίωμα εξόδου – Έννοια των περιορισμών στην ελεύθερη κυκλοφορία – Απαγόρευση διέλευσης των συνόρων – Υποχρέωση των ταξιδιωτών που εισέρχονται στο έδαφος κράτους μέλους να υποβάλλονται σε εξετάσεις για την ανίχνευση του ιού και σε καραντίνα – Εμπίπτει

   (Άρθρα 20 και 21 ΣΛΕΕ· οδηγία 2004/38 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρα 4, 5, 27 § 1 και 29 § 1)

   (βλ. σκέψεις 55, 56, 58, 59)

3. Ιθαγένεια της Ένωσης – Δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας και ελεύθερης διαμονής στο έδαφος των κρατών μελών – Οδηγία 2004/38 – Δικαίωμα εξόδου και εισόδου – Πεδίο εφαρμογής – Υπήκοος κράτους μέλους που επιθυμεί να εγκαταλείψει το έδαφος του κράτους αυτού προκειμένου να μεταβεί σε άλλο κράτος μέλος – Υπήκοος κράτους μέλους που επιθυμεί να εισέλθει στο έδαφος άλλου κράτους μέλους – Εμπίπτουν

   (Άρθρα 20 και 21 ΣΛΕΕ· οδηγία 2004/38 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 4 § 1)

   (βλ. σκέψη 60)

4. Ιθαγένεια της Ένωσης – Δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας και ελεύθερης διαμονής στο έδαφος των κρατών μελών – Οδηγία 2004/38 – Περιορισμός του δικαιώματος εισόδου και του δικαιώματος διαμονής για λόγους δημόσιας υγείας – Καταπολέμηση της πανδημίας COVID‑19 – Περιοριστικά μέτρα που επιβάλλονται στους πολίτες της Ένωσης οι οποίοι πραγματοποιούν μη απολύτως απαραίτητα ταξίδια από ένα κράτος μέλος σε άλλο κράτος μέλος το οποίο έχει χαρακτηριστεί ως ζώνη υψηλού κινδύνου ή οι οποίοι προέρχονται από ένα τέτοιο κράτος μέλος – Εθνική κανονιστική ρύθμιση γενικής ισχύος που επιβάλλει τέτοια μέτρα – Επιτρέπεται – Προϋποθέσεις – Σεβασμός των προϋποθέσεων και εγγυήσεων που προβλέπονται στα άρθρα 30 έως 32 της οδηγίας αυτής, των δικαιωμάτων και των αρχών που κατοχυρώνονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, καθώς και της αρχής της αναλογικότητας

   (Οδηγία 2004/38 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρα 27 § 1, 29 § 1 και 30 έως 32)

   (βλ. σκέψεις 62, 69-76, 98, διατακτ. 1)

5. Ιθαγένεια της Ένωσης – Δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας και ελεύθερης διαμονής στο έδαφος των κρατών μελών – Οδηγία 2004/38 – Περιορισμοί του δικαιώματος εισόδου και του δικαιώματος διαμονής για λόγους δημόσιας υγείας – Τήρηση της αρχής της αναλογικότητας – Περιεχόμενο – Μέτρα κατάλληλα για την επίτευξη του σκοπού της προστασίας της δημόσιας υγείας τα οποία περιορίζονται στο απολύτως αναγκαίο και δεν είναι δυσανάλογα προς τον σκοπό αυτόν – Εξακρίβωση από το αιτούν δικαστήριο

   (Οδηγία 2004/38 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 31 §§ 1 και 3)

   (βλ. σκέψεις 77, 81-84, 87, 90-97)

6. Συνοριακοί έλεγχοι, άσυλο και μετανάστευση – Κώδικας της Ένωσης σχετικά με τη διέλευση των συνόρων – Κατάργηση του ελέγχου στα εσωτερικά σύνορα – Καταπολέμηση της πανδημίας COVID‑19 – Εθνική κανονιστική ρύθμιση που απαγορεύει τη διέλευση των εσωτερικών συνόρων με σκοπό την πραγματοποίηση μη απολύτως αναγκαίων ταξιδιών από ή προς κράτη του χώρου Σένγκεν τα οποία έχουν χαρακτηριστεί ως ζώνες υψηλού κινδύνου – Έλεγχοι για τη διασφάλιση της τηρήσεως της ρύθμισης αυτής στο εσωτερικό της εθνικής επικράτειας – Αναγκαία η διενέργεια των ελέγχων αυτών στο πλαίσιο της άσκησης αστυνομικών αρμοδιοτήτων οι οποίες δεν πρέπει να έχουν ισοδύναμο αποτέλεσμα με τους συνοριακούς ελέγχους – Έλεγχοι για τη διασφάλιση της τηρήσεως της εν λόγω ρύθμισης στα εσωτερικά σύνορα – Αναγκαία η τήρηση των προϋποθέσεων που προβλέπονται στα άρθρα 25 έως 28 του ίδιου κώδικα

   (Κανονισμός 2016/399 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρα 22, 23 και 25)

   (βλ. σκέψεις 104, 105, 109, 123, 128, 129, διατακτ. 2)

7. Συνοριακοί έλεγχοι, άσυλο και μετανάστευση – Κώδικας της Ένωσης σχετικά με τη διέλευση των συνόρων – Κατάργηση του ελέγχου στα εσωτερικά σύνορα – Έλεγχοι στο εσωτερικό της επικράτειας – Μέτρα ελέγχου στο πλαίσιο της άσκησης αστυνομικών αρμοδιοτήτων οι οποίες δεν πρέπει να έχουν ισοδύναμο αποτέλεσμα με τους συνοριακούς ελέγχους – Εκτίμηση εκ μέρους του εθνικού δικαστηρίου υπό το πρίσμα των ενδείξεων που προβλέπονται στο άρθρο 23, στοιχείο aʹ, δεύτερη περίοδος, σημεία i έως iv, του κώδικα αυτού

   (Κανονισμός 2016/399 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 23, στοιχείο αʹ)

   (βλ. σκέψεις 111-113, 117-122)

8. Συνοριακοί έλεγχοι, άσυλο και μετανάστευση – Κώδικας της Ένωσης σχετικά με τη διέλευση των συνόρων – Κατάργηση του ελέγχου στα εσωτερικά σύνορα – Προσωρινή επαναφορά του ελέγχου στα εσωτερικά σύνορα σε περίπτωση σοβαρής απειλής για τη δημόσια τάξη ή την εσωτερική ασφάλεια – Πεδίο εφαρμογής – Έννοια της σοβαρής απειλής για τη δημόσια τάξη ή την εσωτερική ασφάλεια – Απειλή για την υγεία λόγω της πανδημίας COVID‑19 – Εμπίπτει

   (Κανονισμός 2016/399 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 25)

   (βλ. σκέψεις 125-127)

Σύνοψη

Στο πλαίσιο της πανδημίας COVID‑19, απαγορεύθηκαν με βελγική υπουργική απόφαση, τον Ιούλιο του 2020, τα μη απολύτως αναγκαία ταξίδια μεταξύ του Βελγίου και των κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των κρατών της ζώνης Σένγκεν και του Ηνωμένου Βασιλείου, εφόσον τα κράτη αυτά είχαν χαρακτηριστεί ως ζώνες υψηλού κινδύνου («κόκκινες ζώνες») λόγω της επιδημιολογικής κατάστασής τους ή του επιπέδου των περιοριστικών υγειονομικών μέτρων που είχαν ληφθεί από τις αρχές των κρατών αυτών. Επιπλέον, η βελγική ρύθμιση προέβλεπε την υποχρέωση κάθε ταξιδιώτη εισερχόμενου στη βελγική επικράτεια από κάποιο εκ των εν λόγω κρατών να υποβάλλεται σε εξετάσεις για την ανίχνευση του ιού και σε καραντίνα.

Κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτής, οι βελγικές αρχές διενεργούσαν ελέγχους για να εξακριβώσουν αν τηρούνταν τα ως άνω μέτρα.

Από τις 12 έως τις 15 Ιουλίου 2020, η Σουηδία συμπεριλήφθηκε μεταξύ των κρατών που χαρακτηρίζονταν ως ζώνες υψηλού κινδύνου. Η Nordic Info BV, πρακτορείο με ειδίκευση στα ταξίδια προς και από τη Σκανδιναβία, ακύρωσε το σύνολο των προγραμματισμένων ταξιδιών από το Βέλγιο προς τη Σουηδία κατά τη θερινή περίοδο, προκειμένου να συμμορφωθεί προς τη βελγική ρύθμιση.

Το εν λόγω πρακτορείο ταξιδίων άσκησε στη συνέχεια αγωγή ενώπιον του Nederlandstalige rechtbank van eerste aanleg Brussel (ολλανδόφωνου πρωτοδικείου Βρυξελλών, Βέλγιο), ήτοι του αιτούντος δικαστηρίου, με αίτημα την αποκατάσταση της ζημίας που ισχυρίζεται ότι υπέστη λόγω σφαλμάτων στα οποία υπέπεσε, κατά το ενάγον, το Βελγικό κράτος κατά την κατάρτιση της επίμαχης νομοθεσίας.

Με την αίτηση προδικαστικής αποφάσεως που υπέβαλε, το αιτούν δικαστήριο ζητεί από το Δικαστήριο να διευκρινίσει, αφενός, αν μια τέτοια γενικής ισχύος ρύθμιση κράτους μέλους συνάδει με τις διατάξεις της οδηγίας 2004/38 ( 1 ) οι οποίες διέπουν τα περιοριστικά της ελευθερίας κυκλοφορίας μέτρα που λαμβάνονται για λόγους δημόσιας υγείας ( 2 ). Αφετέρου, το αιτούν δικαστήριο ερωτά το Δικαστήριο εάν η απαγόρευση διέλευσης των εσωτερικών συνόρων αυτού του κράτους μέλους, με σκοπό την πραγματοποίηση μη απολύτως αναγκαίων ταξιδιών από ή προς κράτη του χώρου Σένγκεν τα οποία έχουν χαρακτηριστεί ως ζώνες υψηλού κινδύνου, συνάδει με τα άρθρα του κώδικα συνόρων του Σένγκεν ( 3 ) τα οποία αφορούν την απουσία ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα, την ενδεχόμενη προσωρινή επαναφορά των ελέγχων και την άσκηση των αστυνομικών αρμοδιοτήτων ( 4 ).

Με την απόφασή του, το Δικαστήριο απαντά καταφατικά στα δύο αυτά ερωτήματα, διευκρινίζοντας τις προϋποθέσεις για τη θέσπιση μιας τέτοιας εθνικής ρυθμίσεως.

Εκτίμηση του Δικαστηρίου

Όσον αφορά τη νομιμότητα, υπό το πρίσμα της οδηγίας 2004/38, μέτρων περιοριστικών της ελευθερίας κυκλοφορίας τα οποία έχει λάβει κράτος μέλος στο πλαίσιο πανδημίας όπως αυτή της COVID‑19, το Δικαστήριο κρίνει ότι η εθνική κανονιστική ρύθμιση που θεσπίζει τα μέτρα αυτά πρέπει να σέβεται το σύνολο των προϋποθέσεων και των εγγυήσεων που προβλέπονται στα άρθρα 30 έως 32 της οδηγίας, τα δικαιώματα και τις αρχές που κατοχυρώνονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως την αρχή της απαγόρευσης των διακρίσεων και την αρχή της αναλογικότητας.

Συναφώς, το Δικαστήριο διευκρινίζει, πρώτον, ότι, μολονότι περιλαμβάνονται σε κεφάλαιο της οδηγίας 2004/38 το οποίο επιγράφεται «Περιορισμοί του δικαιώματος εισόδου και του δικαιώματος διαμονής για λόγους δημόσιας τάξης, δημόσιας ασφάλειας ή δημόσιας υγείας», το άρθρο 27, παράγραφος 1, και το άρθρο 29, παράγραφος 1, της οδηγίας 2004/38 περιέχουν ρητή αναφορά στην «ελευθερία κυκλοφορίας» και, επομένως, καλύπτουν αμφότερες τις συνιστώσες της ελευθερίας αυτής, ήτοι το δικαίωμα εισόδου και το δικαίωμα εξόδου, επιτρέποντας συνεπώς στα κράτη μέλη να λαμβάνουν μέτρα που περιορίζουν αμφότερα τα δικαιώματα αυτά για λόγους δημόσιας υγείας. Επομένως, τα περιοριστικά της ελευθερίας κυκλοφορίας μέτρα που ένα κράτος μέλος μπορεί να λαμβάνει για λόγους δημόσιας υγείας βάσει των διατάξεων αυτών μπορούν να συνίστανται όχι μόνο στην απαγόρευση εξόδου από το έδαφος κράτους μέλους για την πραγματοποίηση, όπως εν προκειμένω, μη απολύτως αναγκαίων ταξιδιών, αλλά και στην υποχρέωση των ταξιδιωτών που εισέρχονται στο έδαφος αυτό να υποβάλλονται σε εξετάσεις ανίχνευσης και σε καραντίνα.

Δεύτερον, καμία από τις δύο αυτές διατάξεις δεν αντιτίθεται στη λήψη τέτοιων περιοριστικών μέτρων με πράξη γενικής ισχύος η οποία αφορά αδιακρίτως κάθε πρόσωπο ευρισκόμενο σε κατάσταση καλυπτόμενη από την πράξη αυτή. Η ερμηνεία αυτή επιρρωννύεται από το γεγονός ότι οι ασθένειες που μπορούν να δικαιολογήσουν τέτοια μέτρα –ήτοι οι λοιμώδεις νόσοι ή οι μεταδοτικές παρασιτικές ασθένειες όπως η COVID‑19– ενδέχεται να προσβάλλουν, λόγω των χαρακτηριστικών τους αυτών καθεαυτά, ολόκληρους πληθυσμούς ανεξαρτήτως ατομικών συμπεριφορών.

Τρίτον, το Δικαστήριο υπογραμμίζει ότι, παρά τη διατύπωσή τους η οποία, εκ πρώτης όψεως, αφορά ατομικές αποφάσεις, το σύνολο των προϋποθέσεων και εγγυήσεων που προβλέπονται στα άρθρα 30 έως 32 της οδηγίας 2004/38 πρέπει επίσης να τηρείται και στην περίπτωση περιοριστικών μέτρων που λαμβάνονται με τη μορφή πράξεων γενικής ισχύος. Επομένως, κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 30, παράγραφοι 1 και 2, της οδηγίας, κάθε πράξη γενικής ισχύος που θεσπίζει μέτρα περιοριστικά της ελεύθερης κυκλοφορίας για λόγους δημόσιας υγείας πρέπει να γνωστοποιείται στο κοινό στο πλαίσιο επίσημης δημοσίευσης εκ μέρους του κράτους μέλους που την εκδίδει και με επαρκή επίσημη κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης, ούτως ώστε να μπορούν να γίνουν αντιληπτά το περιεχόμενο και τα αποτελέσματα της πράξης αυτής, όπως και οι συγκεκριμένοι λόγοι δημόσιας υγείας που προβάλλονται προς στήριξή της. Εξάλλου, για την τήρηση των εγγυήσεων που προβλέπονται στα άρθρα 30, παράγραφος 3, και 31 της οδηγίας, η πράξη γενικής ισχύος πρέπει να μπορεί να προσβληθεί στο πλαίσιο ένδικης και, ενδεχομένως, διοικητικής προσφυγής, οι δε κανόνες που διέπουν την άσκηση προσφυγής πρέπει να γνωστοποιούνται στο κοινό. Τέτοια περιοριστικά μέτρα πρέπει επίσης να συνάδουν με την αρχή της απαγόρευσης των διακρίσεων, η οποία κατοχυρώνεται στον Χάρτη.

Τέλος, τέταρτον, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 31, παράγραφοι 1 και 3, της οδηγίας 2004/38, κάθε περιοριστικό της ελεύθερης κυκλοφορίας μέτρο που λαμβάνεται για λόγους δημόσιας υγείας πρέπει να είναι ανάλογο προς τον επιδιωκόμενο σκοπό της προστασίας της δημόσιας υγείας και η αναλογικότητα ενός τέτοιου μέτρου πρέπει να εκτιμάται λαμβανομένης επίσης υπόψη της αρχής της προφυλάξεως. Η απαίτηση αναλογικότητας επιβάλλει συγκεκριμένα να εξακριβώνεται ότι τέτοιου είδους μέτρα, κατά πρώτον, είναι κατάλληλα για την επίτευξη του επιδιωκόμενου σκοπού γενικού συμφέροντος, εν προκειμένω της προστασίας της δημόσιας υγείας, κατά δεύτερον, περιορίζονται στο απολύτως αναγκαίο, υπό την έννοια ότι ο σκοπός αυτός δεν πρέπει να μπορεί ευλόγως να επιτευχθεί κατά τρόπο εξίσου αποτελεσματικό με άλλα μέσα τα οποία να θίγουν λιγότερο τα δικαιώματα και τις ελευθερίες που κατοχυρώνονται υπέρ των ενδιαφερομένων και, κατά τρίτον, δεν είναι δυσανάλογα προς τον επιδιωκόμενο σκοπό, εκτίμηση η οποία απαιτεί ιδίως να γίνεται στάθμιση μεταξύ της σημασίας του σκοπού αυτού και της σοβαρότητας της επεμβάσεως στα εν λόγω δικαιώματα και ελευθερίες.

Όσον αφορά τους ελέγχους που αποσκοπούν στη διασφάλιση της τηρήσεως της επίδικης ρυθμίσεως, το Δικαστήριο εκτιμά ότι τέτοιοι έλεγχοι είναι δυνατοί εντός της εθνικής επικράτειας μόνον υπό την προϋπόθεση ότι εμπίπτουν στην άσκηση αστυνομικών αρμοδιοτήτων, κατά την έννοια του άρθρου 23, στοιχείο αʹ, του κώδικα συνόρων του Σένγκεν. Στην περίπτωση που οι εν λόγω έλεγχοι διενεργούνται απευθείας στα εσωτερικά σύνορα, είναι αναγκαίο το κράτος μέλος να τηρεί το σύνολο των προϋποθέσεων των άρθρων 25 έως 28 του κώδικα αυτού σχετικά με την προσωρινή επαναφορά των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα, διευκρινιζομένου ότι η απειλή λόγω πανδημίας όπως αυτή της COVID‑19 αντιστοιχεί σε σοβαρή απειλή για τη δημόσια τάξη ή την εσωτερική ασφάλεια, κατά την έννοια του άρθρου 25 παράγραφος 1, του εν λόγω κώδικα.

Όσον αφορά, κατά πρώτον, το άρθρο 23, στοιχείο αʹ, του κώδικα συνόρων του Σένγκεν, το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι η διάταξη αυτή εγγυάται στα κράτη μέλη το δικαίωμα να διενεργούν, εντός της εθνικής επικράτειας, συμπεριλαμβανομένων των παραμεθόριων περιοχών, ελέγχους δικαιολογούμενους από την άσκηση αστυνομικών αρμοδιοτήτων, εφόσον η άσκησή τους δεν έχει αποτέλεσμα ισοδύναμο με το αποτέλεσμα συνοριακών ελέγχων, όπερ εναπόκειται στο αιτούν δικαστήριο να εξακριβώσει.

Για τον σκοπό αυτόν, το άρθρο 23, στοιχείο αʹ, δεύτερη περίοδος, σημεία i έως iv, του κώδικα αυτού παρέχει ενδείξεις οι οποίες μπορούν να καθοδηγήσουν τα κράτη μέλη κατά την άσκηση τέτοιων αστυνομικών αρμοδιοτήτων.

Συναφώς, όσον αφορά, πρώτον, την ένδειξη που περιλαμβάνεται στο άρθρο 23, στοιχείο αʹ, δεύτερη περίοδος, σημείο i, του εν λόγω κώδικα, οι σκοποί που επιδιώκονται με τους ελέγχους αυτούς πρέπει να διαφέρουν από τους σκοπούς που επιδιώκονται με τους συνοριακούς ελέγχους, οι οποίοι συνίστανται στο να διασφαλίζεται ότι μπορεί να επιτραπεί στα πρόσωπα να εισέλθουν στο έδαφος του κράτους μέλους ή να το εγκαταλείψουν. Το Δικαστήριο εκτιμά ότι τέτοια περίπτωση φαίνεται να συντρέχει εν προκειμένω, στο μέτρο που ο κύριος σκοπός των ελέγχων οι οποίοι επιδίωκαν τη διασφάλιση της τηρήσεως της επίμαχης βελγικής ρυθμίσεως ήταν να περιοριστεί, επειγόντως, η εξάπλωση της COVID‑19 στον βελγικό πληθυσμό.

Όσον αφορά, δεύτερον, την ένδειξη που περιλαμβάνεται στο άρθρο 23, στοιχείο αʹ, δεύτερη περίοδος, σημείο ii, του κώδικα συνόρων του Σένγκεν, αρκεί οι έλεγχοι αυτοί να έχουν αποφασιστεί και τεθεί σε εφαρμογή λαμβανομένων υπόψη περιστάσεων από τις οποίες προκύπτει αντικειμενικώς κίνδυνος σημαντικής και σοβαρής βλάβης της δημόσιας υγείας, ο οποίος μπορεί να προβληθεί από κράτος μέλος δυνάμει της διάταξης αυτής, και βάσει των γενικών γνώσεων που είχαν οι αρχές όσον αφορά τις ζώνες εισόδου και εξόδου από την εθνική επικράτεια, μέσω των οποίων μπορούσε να διέλθει μεγάλος αριθμός ταξιδιωτών τους οποίους αφορούσε η εν λόγω απαγόρευση.

Όσον αφορά, τρίτον, τις ενδείξεις που περιλαμβάνονται στο άρθρο 23, στοιχείο αʹ, δεύτερη περίοδος, σημεία iii και iv, του κώδικα συνόρων του Σένγκεν, το σύνολο των επίμαχων στην κύρια δίκη ελέγχων πρέπει, αφενός, να διενεργήθηκαν τυχαία και, ως εκ τούτου, «δειγματοληπτικά» και, αφετέρου, να σχεδιάστηκαν και εκτελέστηκαν κατά τρόπο σαφώς διαφορετικό από τους συστηματικούς ελέγχους προσώπων στα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης. Ως προς το τελευταίο αυτό ζήτημα, το Δικαστήριο διευκρινίζει ότι, στο πλαίσιο πανδημίας όπως αυτή της COVID‑19, τα κράτη μέλη διαθέτουν ορισμένο περιθώριο εκτιμήσεως όσον αφορά την ένταση, τη συχνότητα και τον επιλεκτικό χαρακτήρα των ελέγχων.

Κατά δεύτερον, σε περίπτωση που αποδειχθεί ότι οι επίμαχοι έλεγχοι διενεργήθηκαν στα εσωτερικά σύνορα, το αιτούν δικαστήριο πρέπει να εξακριβώσει αν το Βασίλειο του Βελγίου τήρησε το σύνολο των προϋποθέσεων των άρθρων 25 έως 28 του κώδικα συνόρων του Σένγκεν για την προσωρινή επαναφορά των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα σε περίπτωση σοβαρής απειλής για τη δημόσια τάξη και/ή την εσωτερική ασφάλεια. Το Δικαστήριο διευκρινίζει συναφώς ότι μια πανδημία τέτοιας έκτασης όπως η πανδημία της COVID‑19 μπορεί να χαρακτηριστεί ως σοβαρή απειλή για τη δημόσια τάξη και/ή την εσωτερική ασφάλεια, κατά την έννοια του άρθρου 25, παράγραφος 1, του κώδικα αυτού, στο μέτρο που μπορεί να θίξει θεμελιώδες συμφέρον της κοινωνίας, ήτοι το συμφέρον που συνίσταται στη διασφάλιση της ζωής των πολιτών, και στο μέτρο που αφορά αυτή καθεαυτήν την επιβίωση μέρους του πληθυσμού, και ιδίως των πλέον ευάλωτων προσώπων.

( 1 ) Οδηγία 2004/38/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Απριλίου 2004, σχετικά με το δικαίωμα των πολιτών της Ένωσης και των μελών των οικογενειών τους να κυκλοφορούν και να διαμένουν ελεύθερα στην επικράτεια των κρατών μελών, για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 1612/68 και την κατάργηση των οδηγιών 64/221/ΕΟΚ, 68/360/ΕΟΚ, 72/194/ΕΟΚ, 73/148/ΕΟΚ, 75/34/ΕΟΚ, 75/35/ΕΟΚ, 90/364/ΕΟΚ, 90/365/ΕΟΚ και 93/96/ΕΟΚ (EE 2004, L 158, σ. 77, και διορθωτικό ΕΕ 2004, L 229, σ. 35).

( 2 ) Πρόκειται, συγκεκριμένα, για τα άρθρα 27 και 29 της οδηγίας.

( 3 ) Κανονισμός (ΕΕ) 2016/399 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 9ης Μαρτίου 2016, περί κώδικα της Ένωσης σχετικά με το καθεστώς διέλευσης προσώπων από τα σύνορα (κώδικας συνόρων του Σένγκεν) (ΕΕ 2016, L 77, σ. 1), όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/2225 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Νοεμβρίου 2017 (ΕΕ 2017, L 327, σ. 1).

( 4 ) Πρόκειται, συγκεκριμένα, για τα άρθρα 22, 23 και 25 του κώδικα αυτού.